BU ITENLAND
BINNENLAND
Tweede Blad
14 September 1923
Van Alles en van Overal.
KLATERGOUD.
GEM. BUETENL. BERICHTEN,
Het „Bijkans-Slavenjuk".
Gevaarlijke achterlijkheid.
De internationale toestand; in Londen blijft men pessimistisch over
Italië's houding. Een militaire revolutie in Spanje. De Fransche pers
over de rede van Stresemann.
Onder de Telegrammen: De Gezantenconferentie zou een oplossing
voor het Grieksch-Italiaansche geschil hebben gevonden, waarbij allen
zich zouden hebben neergelegd. In Bulgarije zijn verschillende com
munistische leiders gearresteerd. Een Spaansche regeeringsverklaring;
de regeering wenscht voor de revolutionnairen niet uit den weg te gaan.
FEUILLETON
11.
DE UTRECHTSCHE JAARBEURS.
Van de Leipziger Messe via de Am-
sterdamsche Jubileum-feesten - naar de
Utrechtsche Jaarbeurs! 't Is wel een eigen
aardige gewaarwording.
Als die feesten er nu maar niet tusschen
gezeten hadden, die feesten, die je zoo
heclemaal in een andere sfeer gebracht heb
ben. dan zou de tegenstelling me waar-
schijn'ijk nog sterker zijn opgevallen.
En toch.
Leipzig en Utrecht!
Zou er grooter verschil denkbaar zijn?
Daar, in heet communistische Saksen, de
groote wereldstad met haar mondaine ge
doe, haar grootsche openbare gebouwen en
haar van klatergoud schitterende lokalen
waar men zich amuseert hier, in het
kleine koninkrijk, de bescheiden provin
cie-hoofdstad met haar smalle straatjes en
haar bescheiden ontspanningslokalen.
Maar.... beide met haar Jaarbeurs,
waarom ik er heengetrokken ben.
En dan wil ik maar dadelijk zeggen: In
Utrecht is het me het beste bevallen.
Zeker, in Leipzig was alles veel groot-
scher; zooals het eene groote Jaarbeursge
bouw in Utrecht, waren er daar in Leipzig
vele.
Zeker, in Leipzig waren er op de Messe
12500 deelnemers en hier in Utrecht op de
Jaarbeurs zijn er maar 755.
Maar
In Utrecht worden zaken gedaan in
Leipzig was het misère.
Dat kon Leipzig nu wel niet helpen, daar
Let 't gevolg was van de algemeene ma-
I*t»e. var den allerongunstigsten economi-
icfen toestand in heel het Duitsche Rijk,
maar schuld of geen schuld, de gevolgen
waren dezelfde.
Er zat geen Schwung in, de machinerie
liep stroef, hokte nu en dan zelfs en de
«•remming was er gedrukt, niettegenstaande
aiies werd gedaan om wat leven in de brou
werij te brengen.
Neen, dan hier in Utrecht!
Ak je hier de vijf verdiepingen van het
trasachtige Jaarbeursgebouw doorwandelt
en je ziet er al die opgewekte gezichten,
dan hoef je niet eens te vragen, of de zaken
goed gaan, dan weet je het toch wel, wat
het antwoord zal zijn. Niettemin heb ik hier
en daar gevraagdik zou toch zeker m'n
taak niet goed verricht hebben, door maar
alleen op den schijn af te gaan. En wien
ik vroeg ik pikte er maar hier en daar op
elke verdieping 'n paar uit allen toonden
zich best tevreden, niettegenstaande het pas
den tweeden dag van de Jaarbeurs was.
Hier werden zaken gedaan en daarom was
•het toch maar begonnen.
Dat er 's-avonds in de stad, buiten de
Jaarbeurs om, niet zooveel gelegenheid was
om uit te gaan als in Leipzig, mag door een
zekere categorie personen betreurd worden,
den werkelijk ernstigen zakenman laat dat
koud, die gaat niet naar Utrecht om pret te
maken, maar om zaken te doen. De histo
rische figuur van den Leipziger Messe-On-
kel is in Utrecht nog niet bekend.
Trouwens, de man heeft nog geen tijd ge
had om een historische figuur te worden:
De eerste Utrechtsche Jaarbeurs werd eerst
in 1917 gehouden de eerste Leipziger
Messe al in de 15de eeuw!
De eerste Utrechtsche Jaarbeurs werd
eerst in 1917 gehouden.
Ja, ik herinner me nog die houten huis
jes op het Vreeburg en op andere plaatsen
in de stad verspreid, waarin de monsterka
mers waren gevestigd, en nu een monu
mentaal gebouw, reusachtig van afmetingen,
dat de trots is van Utrecht.
In die zeven jaren is er heel wat gebeurd.
De eerste Jaarbeurs was nog maar vrij be
scheiden: 690 firma's namen er aan deel.
De vier volgende jaren nam het aantal toe,
zoodat er in het najaar van 1921 toen er in
anderhalf jaar geen beurs geweest was, 1508
waren. Sedert is echter de Jaarbeurs geJ
splitst in een voorjaars- en een najaars-
beurs, zoodat de getallen der deelnemers
niet meer zoo groot zijn, daar de eene firma
de voorjaars- de andere de najaars-beurs
de voorkeur geeft. Samen waren op de bei
de beursen in 1922 1448, in 1923 1460 deel-
deelnemers.
Er is stage vooruitgang en dat wil heel
wat zeggen, in dezen tijd van depressie, in
jaren van onrust in het zakenleven.
Maar de zakenlui in ons land beginnen
meer en meer in te zien, dat het recht van
bestaan van de Jaarbeurs niets te maken
heeft met het feit of de zaken nu eens flauw
gaan (zooals op de 7e Jaarbeurs het geval
was we hebben nu de 9e) en dan weer
vlot; dat hangt eenvoudig af van de wereld
constellatie op allerlei gebied economisch,
industrieel, politiek, enz, De Jaarbeurs is er
alleen om handel en industrie met elkaar
in contact te brengen, wat hier ongetwijfeld
heel wat beter gaat, dan door bemiddeling
van reizigers. Voor alles geldt dit voor hen,
wier producten omvangrijk zijn. Een reiziger
van een meubelfabrikant kan zijn klanten
nooit anders dan teekeningen voorlegen;
hier op de Jaarbeurs ziet de afnemer, die
zich de moeite getroost heeft naar Utrecht
te reizen, de stukken in natura, wat voor
hem ongetwijfeld een voordeel is. Hij vindt
hier verschillende fabrieken vertegenwoor
digd en kan die, zonddr tijdroovendc reizen
naar alle oorden des lands, allemaal in één
of twee dagen bezoeken.
Dat is het groote voordeel van de Jaar
beurs en dat zal haar ook in stand houden,
al komen er dan ook wel eens tijden van
depressie en van slapte, zooals we die in
het najaar van 1922 in Utrecht zagen en dit
jaar maar dan op veel grooter schaal en
van veel ernstiger aard in Leipzig.
Het spreekt vanzelf, dat de ellendige toe
stand in Duitschland ook op de Utrechtsche
Jaarbeurs van invloed is; de industrie en
de handel zitten nog diep in het moeras en
de toestanden in verschillende bedrijven zijn
nog verre van rooskleurig. Maar kan dat ook
anders, wanneer de waarde van het geld in
de ons omringende landen zoo onstandvas
tig is? Tijdens de vorige Jaarbeurs moest
men voor een millioen mark nog 210 be
talen en nu.... drie centen! En met de
franc, vooral de Belgische, is het ook al niet
erg best gesteld in den laatsten tijd.
Doe onder zulke omstandigheden maar
eens zaken!
Dat wil niet zeggen, dat de zaken weer
slechter gaan dan het vorige jaar. Integen
deel de toestanden zijn voor onze binnen-
landrchezakenmenschen beslist beter, maar
ze zijn nog steeds niet gefundeerd op een
gezonde basis en van een geleidelijke, zich
steeds voortzettende verbetering kan dan
ook nog niet worden gesproken. In de eer
ste plaats werkt remmend het ontbreken
van een basis voor prijsberekening, waardoor
men steeds in een toestand van twijfel blijft
verkeeren.
En toch, wien wij er ook naar vroegen,
allen verklaarden, dat de toestand veel beter
was dan verleden jaar en wij zeggen het den
heer Graad van Roggen, den secretaris-gene
raal van de jaarbeurs na, die, vóór de ope
ning van deze negende jaarbeurs in een bij
eenkomst van vertegenwoordigers der pers
schuchter waagde de conclusie te trekken:
„Het begint te dagen het daglicht is nóg
ver. Wij winnen terrein, wij gaan vooruit
maar we zijn er nog niet."
Dat er vooruitgang is, blijkt ook wel hier
uit, dat ditmaal het geheele vaste jaarbeurs
gebouw uitverkocht is en er zelfs nog een
aantal van de houten gebouwtjes op het
Vreeburg in gebruik genomen moesten wor
den, en dat er 27 inschrijvers, die tafel
vlakte wilden huren, moesten worden afge
wezen met de boodschap dat alle beschik
bare tafelvlakte uitverkocht was.
Bravo!
Maar er is nog een blijder reden voor het
Jaarbeursbestuur om „Bravo!" te roepen.
Na de zesde jaarbeurs heeft de geheele
schoen- en leder-industrie zich van de
Utrechtsche Beurs afgewend en is zelf te
Amsterdam een afzonderlijke schoen- en le
der-beurs begonnen. Dat was het jaarbeurs
bestuur een ernstige zorg; nietwaar, als er
een schaap over de brug isJe kon
nooit weten, hoe dit voorbeeld ook de
vlucht van andere groepen ten gevolge zou
kunnen hebben.
En nu?
Een groot deel der schoen- en leder-men-
schen is weer tot de jaarbeurs teruggekeerd
en samen hebben die de helft der vijfde ver
dieping van het gebouw betrokken. En als
„pièce de resistance" zou ik willen zeggen,
prijkt te midden van die leder-groep een
inzending van de „Vakschool voor de schoe
nen-industrie," uit Waalwijk. De mannen, die
hier weer teruggekeerd zijn, zijn de Neder-
landsche fabrikanten; de inporteurs van bui-
tenlandsche schoen en lederwerk zijn nog
in Amsterdam gebleven.
Alles bij elkaar genomen, geloof ik wel te
mogen constateeren, dat deze negende Jaar
beurs een succes zal worden en dat zij het
Jaarbeursbestuur en den Raad van beheer,
die zoo onverdroten werken aan den bloei
van het instituut, kracht en lust zal geven
voort te gaan op den met zooveel volharding
vervolgden weg, die- ten slotte zal moeten
voeren tot ideale toestanden voor onzen han
del en onze industrie en dus voor ons ge
heele land.
ARTHUR TERVOOREN.
DE INTERNATIONALE TOESTAND.
In twee bijeenkomsten, die bi;na 5 uur
geduurd hebben, is Woensdag door den Ge-
zantenraad beraadslaagd over de kwestie
van Korfoe, met het doel een volkomen
overeenstemming te bereiken, die voor al
len aannemelijk is. Het was echter noodig
voor gisteren weder een vergadering te be
leggen.
Intusschen leggen de Londensche bladen
groote terughouding aan den dag. Men is er
zich van bewust, dat krachtige pogingen'
worden gedaan om een oplossing te vinden
en er is geen verlangen, om- hen, die thans
bezig zijn met hetgeen klaarblijkelijk geen
gemakkelijke taak is, moeilijkheden in den
weg te leggen.
Intusschen maken eenige bladen een pas-
raad verieden week Vrijdag aan Grieken
land gezonden heeft. Daarin wordt gezegd
dat de gezantenraad nota neemt van het
feit, dat de Italiaansche regeering bevestigt
dat de bezetting van Korfoe en naburige
eilanden geen ander doel heeft dan voldoe
ning te erlangen inzake de eischen die de
regeering aan Griekenland heeft gesteld en
van het feit, dat deze eischen gedekt wor
den door de voorwaarden door den gezan
tenraad opgesteld.
Griekenland wordt ultgenoodlgd onver
wijld tegelijk en afzonderlijk aan de verte
genwoordigers der mogendheden te Athene
te doen weten dat het de voorgaande voor
waarden in hun geheel aanvaardt. In een
hoofdartikel brengt de Times de historische
incidenten in herinnering uit het verleden
tot staving van de stelling dat de bedoeling
en de geest van de Engelsdhe politiek nog
zijn wat zij waren toen Wellngton en Cast-
lereagh zich verzetten tegen de ontwrichting
van frankrijk, die Pruisen en de Duitsche
staten vroegen.
Een keer te meer voelen wij, zegt bet
blad, dat onze zaak geen verzamelen van
trofeeën is, diplomatieke of andere, maar
het herstel van de vreedzame gewoonten in
de wereld. De manier kan ons onverschillig
laten, waarop dit doel bereikt en verzekerd
wordt, zoolang zij slechts niet eenige breuk
meebrengt ten opzichte van onze verplich
tingen, voortspruitend uit het door ons aan
gegane verdrag, of eenige schending van de
openbare wet in Europa of eenige verza
king van de principes, waaraan wij gehecht
zijn. Van dezen geest bezield, hebben wij
niet geprotesteerd dat afgeweken is van de
interventie van den Volkenbond in de zaak
van den moord te Janina hetgeen Mussolini
waardeert, zooals hij gisteren in zijn ver
klaring tegenover het Italiaansche kabinef
zei.
Het doel van de Engelsche diplomatie was
een vreedzame regeling, voltooid door een
internationaal lichaam en langs wettige
Wijze.
TE BARCELONA KONDIGT DE
MILITAIRE PARTIJ DEN STAAT VAN
BELEG AF.
De gouverneur Primero Derivera heeft
een proclamatie uitgevaardigd, waabij hij
de regeering beschuldigt het land ten ver-
derve te voeren, en aankondigt, dat de mi
litaire partij besloten heeft het bewind in
handen te nemen en den staat van beleg af
te kondigen.
Om 4 uur gistermorgen was de telefoon
centrale bezet.
De stad is rustig.
Naar men verwacht zullen de aangekon
digde maatregelen onmiddellijk uitgevoerd
worden. Het telegram voegt erbij, dat de
regeering in allerijl bijeengekomen is.
Markies Estella, kapitein-generaal van
Barcelona, zou het hoofd van de beweging
zijn, die de regeering wil omverwerpen en
door een militair bestuur vervangen.
DE ENGELSCHE PERS OVER DE
ROER-KWESTIE.
Naar aanleiding van de bespreking tus
schen Stresemann en den Franschen gez&nt
zegt de Manchester Guardian, dat het on
wettige, gevaarlijke en onpolitieke karakter
van de Roerbezetting onveranderd zou blij
ven door Duitschland's gedwongen over
gave. De maiterieele verliezen en de bittere
haat blijven en de kans op betaling is ge
ringer dan in Januari. Maar zelfs een ge
dwongen overgave ligt nog niet binnen het
bereik van Poincaré. Want indien zijn voor-
waarden een onvoorwaardelijke overgave
inhouden van Duitsch grondgebied of een
werkelijke ©economische slavernij van een
generatie van Duitschers, zou geen Duitsche
regeering deze kunnen accepteeren en blij
ven leven.
Het doel van Stresemann's besprekingen
met den Franschen gezant is om te ontdek
ken of de voorwaarden zoodanig zijn, dat
ze den Rijksdag kunnen worden voorgelegd.
Hij moet de een of andere Fransche con
cessie, hoe klein die ook is, kunnen foon.en,
maar tot dusver is er geen enkele aanwij
zing voor zulk een concessie of eenige aan
wijzing van het tijdstip waarop de Fransche
troepen zullen worden teruggetrokken.
Er zijn slechts zeer weinig memschen, die
gelooven dat een terugtrekken waarschijn
lijk is, vóór er een poging is gedaan om het
Rijnland en misdhien ook de Roer van
Duitschland los te maken.
Ook laat Poincaré de wereld in het on
zekere over het bedrag dat Duitschland
moet betalen en in welke spanne tijds.
Ten opzichte van al deze dingen zegt hij
tot Stresemann: Laat den passieve: tegen
stand ophouden en beproef uw goed geluk.
Indien Stresemann echter geen beteren
waarborg kan krijgen dan deze is het waar
schijnlijk, d ait er nooit onderhandelingen
zullen komen. Maar verondersteld, men be
gint te onderhandelen, wat zal dan de po
sitie van Engeland zijn? De bezetting zou
nog voortduren en onze bezwaren daar
tegen zouden even groot zijn als ooit. De
gedwongen aanvaarding van de bezetting
door Duiscihland zou haar niet wettigen eri
de voorwaarden door de bezettende mo
gendheid opgedrongen, zouden geen aan
spraak kunnen maken op moreele waarde.
Zoolang de bezetting duurt, is een recht
vaardige overeenkomst1 onmogelijk en En
geland zou met de wetenschap dat Duitsch
land door geweld gedwongen was zich neer
te leggen bij de bezetting, niet overeen
komstig zijn eer kunnen deelnemen aan een
overeenkomst, die voortspruit uit een han-
deling, die Engeland heeft afgekeurd. Het
beste zou derhalve zijn zich onzijdig te
houden.
De diplomatieke medewerker van de
Daily Telegraph is van oordcel, dat het aan
bod van Stresemann een nieuwe nakoming
aanbiedt van-de politiek, die door de ver
wachting van de Fransche industrieelen ge
ïnspireerd is en dezen zullen druk op Poin-
caré uitoefenen, om zijn houding te wijzigen.
De correspondent te New-York van het
zelfde blad meldt, dat de mogelijkheid van
een regeling inzake het herstel, weder het
gerucht heeft doen opleven over een inter
nationale leening, teneinde de ineenstorting
van Duitschland te voorkomen. Wallstreet.
noemt 200 millioen pond sterling, die door
de voornaamste mogendheden zouden wor
den gewaarborgd, waarvan 50 millioen door
de Vereenigde Staten en 70 millioen door
Engeland. De groote bankiersfirma's, die be
reid zouden zijn een syndicaat te vormen
vftor de eventueele lecning, geven de moge
lijkheid daarvan toe, indien de voorwaarden
voldoende drastisch zullen zijn, waaronder
een recht op de Duitsche bezittingen, dat
de voorkeur zou hebben voo? de vergoedin
gen voor het herstel.
had hij nog verwondingen opgeloopen, door
dien hij uit den trein geworpen was. De
spoorwegarts, die terstond aanwezig was,
legde een noodverband aan en liet den onbe
kende naar het ziekenhuis van Gross-Lich-
terveld overbrengen, waar hij kort na aan
komst overleed zonder tot bewustzijn te zijn
gekomen. De Berlijnsche politie werd ter
stond gewaarschuwd en zond, hoewel de
plaats, waar de aanslag is geschied niet tot
haar district behoort, terstond een aantal re
chercheurs, wier onderzoek tot de volgende
slotsom leidde: Tusschen den onbekende en
zijn twee aanvallers moet zeer hevig gevoch
ten zijn. Vermoedelijk is de onbekende in
zijn eersten slaap aangevallen, waardoor hij
zich niet voldoende kon verweren, en is
daarop door de hem met een ijzeren staaf
toegebrachte slagen bewusteloos geraakt.
Zijn aanvallers hebben hem vervolgens, na
dat zij hem van alle sieraden en geldswaar
den hadden beroofd, uit den trein geworpen.
Bagage is ook niet gevonden, zoodat deze
eveneens is geroofd. De aanvallers moeten
daarop, kort voordat de trein het station
Gross-Beeren binnenliep, uit den trein zijn
gesprongen om zich zoo zonder controle te
verwijderen.
44
Zij sprak niet graag over Flora. De klein
dochter, die van haar vermogen niets had
verloren, betaalde wel de kamerhuur voor
hare grootmama en het loon voor de juf
frouw, maar behield ook overigens alles voor
zich en klaagde gedurig in hare brieven, dat
zij moeilijk rond kwam. Zürich had zij spoe
dig weer verlaten, de griezelige studie in de
geneeskunst schokte hare zenuwen zoo, dat
zij bang was er krankzinnig van te worden.
Zij was een van die op geest en talent koket
te wezens, die tot eiken prijs een rol willen
spelen in de wereld, die den schijn willen
vertoonen van veel denken en diep gaan
de wetenschap, maar die voor niets banger
zijn dan voor een arbeid, die inspanning en
volharding vereischt.
Paschen was gekomen. Al weken te voren
werd er in den tuin van den dokter druk
gewerkt, Bruck had een tuinman uit Leip
zig gezonden, die den ouden aanleg van het
geheel weer te voorschijn wist te roepen, en
dus den tuin maakte tot wat hij vroeger
was geweest. Vele handen waren bezig- met
graven en planten, er werden plekjes aange
wezen, waar beelden zouden staan, die uit
Leipzig waren Meegekomen en nu nog in
gepakt stonden in de gang. Alle vensters
waren al sinds veertien dagen geopend, de
kamers werden behangen en geverfd, op het
dak werd zelfs een vlaggestok geplaatst. De
vriendin van de tante nam eerst weer haren
intrek in het prettige huis en zorgde, dat
het van den zolder tot den kelder uitge
hoond en schoongemaakt.
Kathe had hare wandeling geregeld voort
gezet. Ook nu, den avond voor het paasch-
feest, was zij er nog eenmaal geweest. Nog
altijd werd er geplant en gezaaid, de oude
taxisgroepen die als kleine wildernissen het
terrein hadden misvormd en ontsierd, wa
ren gezuiverd en, opgeknapt en vroolijk
kwamen de nieuwe steenen beelden tuscshen
het groen yoor den dag. In de paden, die de
perken doorsneden, lag helder wit zand en
in de plaats van de knarsende oude deur
was een ijzeren hek gekomen, het priëel van
tante was netjes geverfd en achter het huis
was een kippenhok getimmerd.
En het huis nu werkelijk een kasteeltje
het stond daar glanzend en frisch en zoo
geestelijk getooid, „of er een bruid in werd
gewacht," zei de vriendin van tante lachen
de tot Kathe. Het sneeuwwitte katje sloop
stil door de gang, in de kamer van tante
zongen en tjilpten de kanarievolgels achter
prachtige bloeiende planten, die den win
ter over in de stad waren bewaard, en de
goudvisschen zwommen lustig de ruime kom
in het rond dat was immers het gewone
leven als van ouds en tante zelve zou van
daag nog komen. Zij brachteen gast mee,
had de oude vriendin op geheimzinnigen
toon gezegd, wie, dat wist zij niet, maar
haar was opgedragen de logeerkamer zoo
keurig mogelijk in orde te brengen. En toen
zij dit zei, had zij trotsch de deur van die
kamer geopend en Kathe was in tranen los
gebarsten zij moest onwillekeurig denken
aan Henriette, die hier had geleden en toch
nog eens in haar armen zoo gelukkig, zoo
zalig was geweest. En nevens die smarte
lijke herinnering rees een nooit gekend ge
voel van jaloerschheid in haar op. Wie was
het, die zich zoo bij tante had welen "ïn te
dringen, die de oude vrouw zoo had inge
pakt, dat zij als gast mee komen mocht.
De gordijnen met rozen er op en de bloem-
hangers waren voor de ramen gebleven,
maar de ouderwetsche inrichting had een
geheele verandering ondergaan of liever de
plaats moeten ruimen voor nieuwe, nette,
schoon eenvoudige meubelen, terwijl de
oude schilderijen uit „Louise van Voss door
eenige fraaie landschappij waren vervangen.
De ach zoo wel bekende ruimte was in een
vertrouwelijke, lieve kamer veranderd en
een aangrenzend kabinet tot slaapvertrek
bevorderd.
Kathe had dit alles nog eens met door
tranen verduisterde oogen overzien, en toen
was zij heengegaan naar haar kantoor, om
nog enkele brieven te schrijven over zaken.
Lenz zou dien avond van een handelsreis
terugkeeren; de jeugdige meesteres had nog
vrij wat in orde te brengen, eer zij, tijdelijk
afgelost, een uitstapje van veertien dagen
naar hare pleegouders te Dresden kon gaan
doen.
Wat was zij vandaag verschrikkelijk ver
strooid en in de war! Wat klopte het in
haar hoofd en wat kwamen die cijfers en
letters allerafschuwelijkst leelijk uit de
pen! En daar kwam nu ook nog de juffrouw
van mevrouw Urach, met de ledige hengel-
mand aan den arm, „omdat zij toch voor de
feestdagen een kleinigheid in de stad koopen
moest," mevrouw had gedacht, dat het maar
een kleinen omweg was naar den molen en
haar een brief meegegeven van freule Flora,
opdat „de lieve freule Kathe" dien ook eens
lezen kon.
Suze kreeg dadelijk last, de mand te vul
len met een lekker paaschbrood en wat zij
verder goeds in de kelder had; maar de
DE FRANSCHE PERS OVER DE REDE
VOERING VAN STRESEMANN,
De bladen zijn algemeen van oordeel, dat
de redevoering van Stresemann wel een
vooruitgang is bij die, welke hij te Stuttgart
gehouden heeft, maar toch te veel punten
in het duister laat dan dat zij den toestand
van beteekenis zou wijzigen. De bladen be
treuren het, dat Stresemann, evenals zijn
voorgangers, voortgaat zijn aanbiedingen af
hankelijk te maken van de voorafgaande
ontruiming van het Roergebied, welke ont
ruiming, naar de Matin nogmaals, herinnert,
slechts zal geschieden naar gelang van de
betaling.
L'Oeuvre zegt, dat het goede van Strese
mann's redevoering gelegen is in het feit,
dat Duitschland niet meer volhardt bij een
houding van leege protesten, het hervat de
discussie over het eenige vraagstuk waarom
het gaat: dat der vergoeding.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
De Franschen hebben Woensdag bij 3
ambtenaren van den Bergbauverein 30 mil
jard mark in beslag genomen, welk bedrag
tot uitbetaling van loonen bestemd was en
elders nog eens 25 miljard. Te Buehr is
61.400.000 mark aan stedelijk noodgeld in
beslag genomen.
PRESIDENT COOLIDGE EN EUROPA.
De Matin verneemt uit Londen, dat vol
gens een telegram uit Washington het be
wind van president Coolidge zal weigeren
deel te nemen aan een wereld-conferentie
over de quaestie der oorlogsschulden, die
tot doel zou hebben de betaling der som
men, welke aan de Ver. Staten verschuldigd
zijn, uit te stellen. Evenwel zouden de Ver.
Staten ervoor zijn, dat Amerikaansche ban
kiers kredieten verschaffen' aan Duitschland.
DE RAMP IN JAPAN,
Uit Osaka wordt gemeld, dat een Keizer
lijke aanschrijving is verschenen waarin
wordt verklaard dat „de aardbeving een
nationale ramp is die zonder precedent is."
In de aanschrijving wordt een beroep ge
daan op de natie om haar krachten tot het
uiterste in te spannen en krachtige maatre
gelen te nemen ten einde het vertrouwen te
herstellen.
Tevens wordt er in de aanschrijving de
noodzakelijkheid van betoogd om Tokio
niet slechts weder op te bouwen, maar het
ook verder te ontwikkelen als politiek en
economisch middelpunt van het land en
hoofdbron van de nationale beschaving.
„Tokio" zoo heet het in het rescript
„is nog altijd de nationale hoofdstad, al zijn
de uiterlijke kenteekenen ervan verdwe
nen."
Verder wordt meegedeeld, dat een spe
ciale organisatie in het leven is geroepen
voor het weer tot leven wekken van de na
tionale hoofdstad, i
Tenslotte doet de Regent een beroep op
regeering en volk om gemeenschappelijk
te werken tot verlichting van het lijden en
d,e onderdrukking der verontrustende ge
ruchten en tot het doen herleven van de
nationale kracht,
DE GEALLIEERDEN EN TURKIJE.
De Petit Parisien verneemt uit Konstan-
tinopel, dat de geallieerden gisteren de stad
Tsjanak en ai haar vestingwerken aan de
Turken hebben overgegeven.
DE ENGELSCHEN IN TURKIJE.
Men neemt aan dat de Engelsche strijd
krachten den lsten October Turkije ont
ruimd zullen hebben.
EEN TREINMOORD IN DUITSCHLAND.
Toen gistermorgen te 5.20 de personen
trein v803 van Frankfort naar Berlijn een
wachthuis op ongeveer 114 K.M. van het
station Gross-Beeren passeerde, zag de
wachter, dat in een tweede klas-coupé twee
mannen over een derde heen lagen en dezen
met een staaf sloegen. Hij telefoneerde dit
terstond naar het station Gross-Beeren
waar men, toen de trein eenige minuten later
aankwam dezen doorzocht. Men vond inder
daad een afdeeling tweede klasse, die ge
heel met bloed was bevlekt, doch overigens
was niets aanwezig. Daarop werd de lijn af
gezocht en vond men op 1 K.M. voor Gross-
Beeren iemand bewusteloos op de rails lig
gen, die zwaar mishandeld was. Bovendien
brief lag, lang nadat de puffrouw weer naar
de stad was, nog onaangeroerd op de schrijf
tafel.
Mevrouw Urach had Kathe al meerv dan
eens de brieven van Flora ter lezing gezon
den. Het meisje had dan altijd een gevoel of
het papier in de hand brandde, maar óm geen
haat te toonen had zij ze altijd gelezen. Ook
nu weer was het haar of uit dat sterk gepar
fumeerde briefje een vlam zou opstijgen
om haar pijn te doen. Een weinig knorrig
schqof zij het op zijde, zoodat het onder
andere papieren terecht kwam zij zag
niet in, waarom zij haar humeur zou beder
ven door het lezen van brieven waar zij
niets mee te maken had en wier aanmatigen
de toon en lichtzinnige geest haar altijd er
gerden.
De pen werd Weer opgenomen, doch
slechts voor een oogenblik. Als naar een
beveiligenden talisman greep het meisje naar
de viooltjes, die voor haar in een glas ston
den en ademde den zoeten geur gretig in;
zij ging naar de piano en speelde een een
voudige, lieve melodie; zij opende een raam
en streelde de duiven, die rustig op de ven
sterbank bleven zitten, en vertelde daarbij
zich zelve, dat die brief maar een voor
wendsel was om een aanval op hare pro
visiekamer te kunnen doentoch lag er
een betoovering in dat kleine couvert. Het
bloed steeg haar naar het hoofd, tot zij
eindelijk, als in koortsachtige drift, den brief
weer voor den dag haalde en opende.
Bij het openvouwen viel er een verzegeld
briefje uit zij zag het niet haar oogen
dwaalden over dc eerste regelen; toen
werden die oogen hoe langer hoe grooter,
en onwillekeurig greep de sterke Kathe naar
een steun om zich aan vast te houden.
Flora schreef uit Berlijn:
GROENLAND.
Uit Kopenhagen wordt draadloos gemeld:
De delegatie, bestaande uit parlementsle
den die een bezoek aan Groenland had ge
bracht, is te Kopenhagen teruggekeerd. In
een bericht aan de bladen verklaarden de
leden van de delegatie, dat een volstrekt
eensluidend rapport is opgesteld, dat onge
twijfeld te zijner tijd zal worden gepubli
ceerd, De leden zijn zeer voldaan over het
geen zij hebben gezien. Zij troffen bij de be
woners van Groenland den algemeenen
wensch aan voor een inniger verhouding met
Denemarken en een nauwere aanraking met
de wetgevende autoriteiten. De bewoners
zijn zeer intelligent en bieden een goed ma
teriaal voor cultureele ontwikkeling terwijl de
toestanden in den handel, vooral wat de
visscherij betreft, goede vooruitzichten too
nen en reeds zulk een vooruitgang hadden
gemaakt, dat de Groenlanders in staat wa
ren meer geld te verdienen en dit geld be
gonnen zij aan te wenden voor het bouwen
van betere woningen van hout en steen,
waaraan zij de voorkeur geven boven de
oude holen en woningen onder den grond.
Belangrijk was het verlangen voor een beter
onderwijs in het Deensch. De delegatie acht
het wenschelijk, dat voorzieningen werden
getroffen om aan eenigen van de bewoners
technisch onderwijs te geven in het bou
wen en in handenarbeid. Verder werd het
wenschelijk geacht, het bestaande handels
monopolie voor het oogenblik laten be
staan, maar toch te streven naa. afschaffing
ervan. De delegatie heeft alle Deensche ne
derzettingen langs de Westkust bezocht en
is tot 100 mijlen ten Noorden van Upernivik
geweest.
Homderdveertig spoorwegbeambteen te
Obenhausen hebben van de Fransche bezet
tingsoverheid de mededeeling ontvangen,
dat zij zullen worden uitgezet. Vrijdag moe
ten zij zich daartoe op het station Duisburg
aanmelden. Het is gebleken, dat een zekere
Geoeg Hirtih uit Wedau daarbij verraders-
diensten heeft verricht, door de Franschen
behulpzaam te zijn Aett het verstrekken
van adressen van spoorwegpersoneel.
Berichten uit Parijs maken gewag van
een aanstaand bezoek van den Franschen
minister Le Trocquer aan Berlijn. Van be
voegde zijde wordt meegedeeld, dat in of-
ficieeie kringen te Beriiin hiervan niets
bekend is.
De conducteur Reuter op den post
wagen uit Trier wordt sedert 27 Augustus
vermist. Een onderzoek heeft geleerd, dat
hij op den avond van 26 Augustus met de
vrouw, die bij hem ageerde, zich op den
straatweg van Ruwer naar Trier heeft be
vonden. waar hij door 3 Marokkanen is
overvallen, die hem vermoord hebben en
toen trachtten de vrouw geweld aan te
doen. Dit laatste werd verhinderd, doordien
de vrouw riclh krachtig te weer stelde en
op haar hulpgeroep verscheidene personen
kwamen toeloopen. Een en ander is ter
kennis van de Fransche overheid gebracht.
Het kappen van de bosschen op den
Linker-Rijnoever wordt door de Franschen
den laatsten tijd zeer krachtig aangevat. De
lijn TrierDiedenhoven is voortdurend be
zet met 'treinen, die hout vervoeren. Ook
in het Eifelgebied wordt zeer veel hout ge
kapt. De boeren uit de buurt verleenen
daarbij hulp, daar de Franschen hooge loo
nen ih franken en levensmiddelen beitalen.
- In den nacht van Zaterdag, den 6den
October, op Zondag, wordt dn Frankrijk
de wintertijd ingevoerd. In Groot-Britrtannië
geschiedt dat, gelijk men weet. reeds in den
nacht van 15 op 16 dezer.
De brug van gewapend beton over de
Seine bij St. Piette' de Vauvray, is voor
het verkeer geopend en zal 14 October
door den president van de Republiek offi
cieel ingewijd worden. Wij hebben reeds
vroeger gemeld, dat deze brug de grootste
brug van gewapend beton is van de wereld.
Het bovenstuk van de brug bestaat uit één
betonnen boog van 131 meter. Te Rome is
een dergelijke brug over den Tiber van
100 meter en in Amerika is er een in aan
bouw over de Mississippi van 122 meter.
Men schrijft aan „De Tijd
Het mag als algemeen bekend worden
verondersteld, dat de onsterfelijke Paus Leo
Gij zult wel lichen en triomf roepen,
lieve grootmama, maar ik zie toch in, dat
het zoo beter is 'ik heb mij zoo even ver
loofd mét uwen voormalige beschermeling,
Karei von Setten. Hij is leelijker en meer
vervallen dan ooit en draagt voor zijn bulle
baksgezicht nu nog een blauwen bril. Fi
done! Ik zal mij altijd schamen als ik hem
een arm geef, maar zijn hondachtige ge
trouwe, waarlijk dwaze hartstochtelijke
liefde heeft toch eindelijk een menschelijke
aandoening bij mij opgewekt, en daar hij
door den onverwachten dood van zijn jongen
neef op eens heer van Lingen en Stromberg
is geworden, hier aan het hof verschijnt en
in de aanzienlijke kringen goed aangeschre
ven staat, had ik eigenlijk tegen de partij
geen wettige bezwaren
De brief vloog over de tafel Bruck was
vrij, zóó van den keten verlost, dat hij nu
ook in den molen mocht komen. Hoe was
het mogelijk! Een zoo spoedige, onverwach
te omkeer, nadat men zich zeven maanden
had gepeinigd en gemarteld, nadat men alle
krachten had ingespannen, om het weer
spannige hart en de oproerige gedachten in
toom te houden, opdat men eindelijk tot die
doodsche rust en kalmte komen mocht,
waardoor het mogelijk werd den gehalen
ring in de hand van de uitverkorene te leg
gen en dan zich af te wenden, om eenzaam
en treurig, maar zonder zonde of zelfverwijt
den verderen levensweg te begaan.
Zij hield de handen voor de oogen, als
zag zij in den jubel harer vreugde een spook
voor zich oprijzen God, ais zij eens ver
keerd gelezen had! Het was immers wel zoo?
Flora, dat ondoorgrondelijke, onverklaarbare
wezen was verloofd? Na zoovele ijdele en
mislukte pogingen om roem in te oogsten op
letterkundig gebied, zou zij eindelijk zich
XIII z.g. in zijn beroemde encycliek Rerun!
Novarum," dus 30 jaar geleden, het libera
lisme zeer scherp heeft veroordeeld en de
toestanden van het liberale regiem zeer
scharp heeft gehekeld. De Paus heeft werke
lijk geschreven, dat het lot der arbeiders toen
weinig verschilde van dat der slaven.
Sinds 30 jaren is er échter overal, niet het
minst ook onder de Katholieken en door
hen juist op aansporen van dien Paus veel
en hard gewerkt aan de lotsverbetering der
arbeiders, en wij meenden, dat al die arbeid
niet tevergeefsch was geweest. Honderden
malen hebben we gehoord en gelezen van
allerlei verbeteringen in de arbeiderswereld.
Alsof het gisteren gebeurd was, zoo her
inneren wij ons nog, dat pater Fabianus in-
zijn cursuslessen herhaaldelijk aangeraden
heeft dat „bijkans slavenjuk" uit de „Re-
rum novarum" toch niet meer van toepassing
te achten op de toestanden van thans.
Ten overvloede hebben allerlei bladen bij
het regeeringsjubileum onzer geëerbiedigde
Koningin nog gewezen op de verhoogde wel
vaart van ons land gedurende haar zegenrijk
bestuur. Op allerlei manieren hebben allerlei
bladen den lof van het vereenigingsleven be
zongen, omdat het de arbeiders op „hooger
peil" heeft gebracht, en ziet....
Daar komt me nu een bestuurder van het
R. K. Vakbureau, nog wel de redacteur van
„De R. K. Vakbeweging," het tweede Ka
merlid Kuiper beweren, dat al dat zwam
men over verbetering der arbeiderstoestan
den maar larie is, daar de slavernij der ar
beiders nog veel erger is geworden, zoodat
het „bijkans-slavenjuk" wel een heelemaal-
slavenjuk geworden moet zijn.
In „De R. K. Vakbeweging" van 6 Sept.
1923 schrijft de heer Kuiper als voorlichter
van zijn collega's en van vakbestuurders
letterlijk als volgt
„Want veel meer op de na- dan op de vóór-
oorlogsche toestanden slaan de bekende woor
den van Paus Leo's encycliek, dat „een
uiterst klein getal overmachtige kapitalisten
waarlijk niet veel minder dan een slavenjuk
hebben opgelegd aan de onafzienbare me
nigte proletariërs."
Behalve dat nu de woorden van Paus Leo
niet op de na-oorlogsche toestanden kunnen
slaan, omdat de Paus onze hedendaagsche
toestanden niet heeft gekend, blijft het on
verantwoordelijk om 's Pausen woorden ook
maar op onze hedendaagsche toestanden toe
passelijk te verklaren.
Dat de arbeiderswereld zich op allerlei ge
oorloofde wijzen emancipeeren wil, goed,
maar niet ten koste der eerlijke waarheid.
Dat er ontzaglijk veelverbeterd is in de
laatste 25 jaren kan de heer Kuiper niet
ontkennen, al schrijft hij het plompverloren
in de aangehaalde woorden neer.
Laat de redacteur van „De R. K. Vak
beweging^ er hetzelfde nummer van 6 Sept.
1923 eens op naslaan en daar op blz. 76 lezen
wat de heer de B; (Bruin) schrijft in Kuipers
eigen blad.
Wij citeeren weer even
„Er hapert iets aan de mentaliteit der'
arbeiders.
„Zouden wij ons sterker willen uitdrukken,
dan dienden we te zeggen er bestaat 'n
kankergeest, 'ngeest, 'n geest.
Zijn de arbeiders daarvoor alleen verant
woordelijk? Naar ons oordeel: neen. Dat
er geen opgewekte stemming heerscht, nu
tienduizenden werkloos zijn en honderd
duizenden loonsverlaging ondergaan, dik
wijls ongemotiveerd, bijna ongecontroleerd,
ligt voor de hand.
„Doch dat het willen en voelen en verlangen
van vele arbeiders zóó abnormaal slecht is,
komt voornamelijk door het optreden van
een aantal leiders, die, of door gebrekkig
inzjcht, of door gemis van verantwoordelijk
heidsgevoel, de arbeiders verkeerd voor
gaan."
Hier wordt de heer Kuiper door .zijn col
lega de B. op de vingers getikt. We willen
nog aannemen, dat de heer Kuiper zich een
oogenblik heeft laten gaan en gekomen is tot
een slip of the pen. Aan gebrekkig inzicht
of gemis aan verantwoordelijkheidsgevoel
willen wij bij den heer Kuiper niet eens
denken, 't Zal een vergalloppeering van zich
zelf zijn, maar zijn gevaarlijke stelling mag
toch niet onweersproken blijven. Op blz. 77
van hetzelfde nummer der „R. K. Vakbewe
ging" kan hij zijn eigen uitspraak weerspro
ken vinden door een sociaal-demorcaat Hen
ri Polak. Deze schreef in zijn „Weekblad"
van 31 Aug. t
„Zelfs de oppervlakkigste beschouwing
van het leven en de positie der arbeiders van
een halve, zelfs van een kwart eeuw geleden
en van dat van heden, doet een beeld van even
aanzienlijken en alzijdigen vooruitgang aan
schouwen, ook als men den teruggang van
den allerlaatsten tijd niet. uit het oog verliest.
„Dit moet den arbeiders in tijden van de
pressie steeds en duidelijk voor de oogen ge
steld worden
De heer Kuiper moge, als nog onlangs
zoo hoog geprezen redacteur, inzien, dat het
niet aangaat op blz. 73 van zijn weekblad
te schrijven over steeds diepere inzinking
van het proletariaat en op blz. 77 met hooge
ingenomenheid de aangehaalde woorden la
ten afdrukken van den heer Polak.
Arbeiders leden en voorlichten is 'n groote
kunst, en, gelijk de heer de Bruin zegt, „in
dien het willen en voelen van vele arbeiders
zoo abnormaal slecht is, komt <^t voorname
lijk door het optreden van een aantal leiders."
Laten onze katholieke leiders aan dat be
drijf toch niet meedoen
Bij de begrafenis van den onlangs in
Duitschland vermoorden Amsterdamschen
leeraar, werd o.a. een toespraak gehouden
door mr. B. ten Bruggen Cate, secretaris
van het College van Curatoren der Rijks
universiteit te Groningefl die, volgens de
persverslagen ook het volgende zou hebben
gezegd: „Thans is hij door möordenaarshand
gevallen. Een lichtpunt daarbij is voor spre
ker, dat de doodstraf in Duitschland niet
is afgeschaft."
terugtrekken en heil zoeken in het huwe
lijk. Kathe greep eens naar den brief. Ja,
daar stond het, en wel met die „hanepooten
van letters" als van ouds. En er volgde eene
nauwkeurige opgaaf, hoe de verloving in de
residentie bekend moest worden gemaakt;
het huwelijk was al zoo wat bepaald, en wel
om der herinneringswil, op den tweeden
Pinksterdag aan het slot werd de groot
mama deftig uitgenoodigd de feesten te ko
men bijwonen. Dit was alles helder als de
dag, dat zij van schrik en aandoening zou
sterven.
Flora schreef verder:
Op mijn doorreis naar Berlijn ben ik ook
een paar dagen te Leipzig geweest. Het z»l u
misschien belang inboezemen als gij hoort,
dat een zekere hofraad en professor Bruck,
met zijn fabelachtigen voorspoed niet alleen
het geluk in den schoot, maar een jonge gra
vin te voet gevallen is. Men vertelde alge
meen. dat hij in het geheim verloofd was
met een bekoorlijke patiënt, wie hij door een
belangrijke operatie het leven had gered, na
dat zij vruchteloos hulp bij andere genees-
heeren had gezocht. Het grafelijk ouderpaar
schijnt er niets tegen te hebben, en de eer
waardige tante heeft ook haren zegen niet
geweigerd. Ik heb haar naast het bruidspaar
in een loge in den schouwburg zien zitten,
zedig en deugdzaam als altijd, en als ik mij
niet vergis, met katoenen handschoenen aan
de handen. Het meisje is heel mooi, een
beetje poppengezicht, zonder veel geest
en hij? Nu, ik wil u wel zeggen, grootmama
dat ik mij de lippen tot bloedens toe heb ge
beten van kwaadheid en ergernis, bij het zien
hoe het domme geluk dien man tot zijn af
god maakt. Hij stond daar achter zijn bruid,
zoo kalm, zoo rustig, als kwam hem alles
van rechtswege toe, en als wist hij niet wat
