t
PRIJSVERLAGING
VOEQZAAM-ilEERLUK-VÖORDEELIG
k
Ingezonden Mededeeüng&ii.
ThANS GO CTP. POiTD
IMSEZOMim
Ü3EUWS.
PIT mil OOST.
CASTRICUM.
SCHOTEN.
OVERVEEN.
Staking grondbedrijf.
ASSENDELFT.
HALFWEG
WIJK-AAN-ZEE.
DE MAANDAGMARKT OP DE GEDEMPTE
OUDE GRACHT.
DE MAANDAGMARKT OP DE GED.
OUDE GRACHT.
UKBB0ÖW m VISSCNERIJ.
VEREDELING VAN CULTUUR
GEWASSEN.
Vooruitzichten voor de Bollen
teelt.
j,Nog eens" Castricum Badplaats.
't Vt'as in't jaar 1919 dat in de Castricum-
sche Courant onder bovenstaand hoofd werd
geschreven „dat binnenkort het grootste
gedeelte van den Zeeweg zou worden ver
hard, wat zeggen wil dat het strand vóór Cas
tricum veel gemakkelijker te bereiken zal
zijn" Dat „binnenkort" heeft geduurd tot
den winter van 192223, waarin genoemde
weg van een mooie breede klinkerverharding
is voorzien, zoodat nu tot op ongeveer 1200
Meter afstand van de zee per auto, rijtuig en
rijwiel gereden kan worden.
Ofschoon het bezoek van vreemdelingen
aan he.t mooie dorp Castricum, gelegen
aan den voet der hooge, met bosschen be
groeiden z.g. Papenberg van welks top men
een fraai panorama heeft over de omliggende
dorpen, polders met bont gekleurde menigte
vee, ja zelfs bij eenigszins helder weer over
Amsterdam, Alkmaar, Haarlem, IJmuiden
enz., de jachten op het Alkmaardermeer kan
zien zeilen, en over duinen en bosschen heen
de schepen in de Noord-zee kan zien varen,
steeds grooter werd, is het na de verhar
ding van den Zeeweg tot aan het z.g.n. Com
missarishuisje nog aanmerkelijk toegenomen.
Castricum is per spoor, tram en autobus
zeer gemakkelijk uit alle richtingen te berei
ken, van Amsterdam en Haarlem is het onge
veer 3 4 uur sporens, terwijl de tram alle dor
pen tusschen Haarlem en Alkmaar aan den
Rijksweg gelegen, aandoet en de bezoekers
in de onmiddelijke nabijheid van de duinen
brengt.
Gedurende de afgeloopen zomer is ook een
autodieast Castricumdorp-Zee ingesteld, kan
met een schelpenkar het karakteristieke ritje
over het door de Zeeduinen nog niet verharde
gedeelte van den Zeeweg worden gemaakt,
een attractie, zooals aan geen der over drukke
badplaatsen te zien is.
Het ijverige bestuur van de vereeniging
„Castricum Vooruit" stelt reeds geruimen
tijd alle pogingen in het werk om ook het laat
ste eindje weg verhard te krijgen, en er be
staan goede kansen dat dit in dea loop van
den a.s. winter kan gebeuren, wat mef-Vet oog
op de heerschende werkeloosheid, en de zoo
slechte resultaten van het landbouw- en tuin-
dersbedrijf, voor velen een welkome verdien
ste zou beteekenen.
Mocht dit het gevt 1 zijn en komt werkelijk
de geheele verharding dezen winter tot stand,
dan kan het volgende seizoen gezegd worden
wat boven dit berichtje staat geschreven
„Castricum Badplaats", Castricum aan Zee";
want dan mag mer, op goede grond vertrou
wen dat wanneer de Provincie, die eigenares
van de duinen en den Zeeweg is, grond be
schikbaar wil stellen, 't zij in erfpacht of in
koop, er wel spoedig een (op misschien be
scheiden schaal) Café-Restaurant zal verrij
zen, en is er eenmaal een begin, dan volgt er
ook meer 't aantal gasten zal zich jaarlijks
uitbreiden, en wellicht wordt het bouwen
van een paar pensions, en wie weet wat nog
meer in de naaste toekomst noodzakelijk.
Een Electrische tram zal misschien later in
de behoefte van snelvervoer van af station
dorp, naar het strand voorzien, doch een
wandeling langs den zeer mooien strandweg
zal altijd 'n genot blijven, want mooier weg
naar zee bestaat in geen enkele van de bad
plaatsen langs de Hollandsche kust, en zij
die eenmaal in Castricum zijn geweest en de
omgeving hebben gezien zijn het hiermede
volkomen eens, en komen dan ook steeds
terug.
Castricum gaat een schoone toekomst te-
moet want ook zonder strand, is het met haar
prachtige omgeving, haar mooie wandeling
door het Provinciaal landgoed, waarvoor
kosteloos wandelkaarten zijn te verkrijgen,
(op verzoek en ónder zekere voorwaarden) ten
volle waard er de vacantie door te brengen.
De Hotels zijn goed, en billijk wat prijzen
betreft, terwijl er steeds druk wordt ge
bouwd, om pensiongasten te kunnen ontvan
gen, want ieder weet wat voor Castricum
in 't verschiet ligt, wanneer in ruimeren
kring bekend wordt hoe mooi, gezond en
rustig hier het dorp en de omgeving is. Men
vind hier achter de duinen en bosschen de ge
temperde zeelucht, en op ongeveer 3 K.M.
afstand (Hemelsbreed) de Noordzee met een
strand zoo mooi als men maar kan wenschen.
Gedurende het afgeloopen badseizoen is
door een paar ondernemende caféhouders
reeds voorzien in de behoefte van nette kleed
kamers op op het strand, een badman is
aangesteld, en reddingsmateriaal aangeschaft,
terwijl aan den voet der duinen een paar ten
ten zijn opgeslagen waar men de dorst kan
lesschen en eenige versnaperingen kan beko
men. 't Is nog betrekkelijk primitief maar 't
is 't begin, 't is in opkomst, en 't is te voor
zien dat in niet ver meer verwijderde toe
komst, voor de thans nog bestaande te-
jes, iets beters in de plaats komt, dat aan bil
lijk te stellen eischen zal kunnen voldoen
een bescheiden, geriefelijk net Bad-Hotel,
met goede keuken en goede consumptie, een
heerlijk zitje met 'n goed gezellig strijkje
zooals een nette badplaats betaamt.
Moge het bestuur van de V. V. V. „Cas
tricum Vooruit" haar streven beloond zien
door de geheele verharding van den strand
weg tot aan Zee nog dezen a.s. winter tot
stand te zien komen, en moge de Provincie
'gunstig beschikken op een ingekomen ver
zoek ter verkrijging van een stukje bouwter
rein ter stichting van een Hotel-Cafe, nabij
het strand, dan is het doel bereikt waarop
^steeds haar oog gericht was, het belang van
.de plaats met z'n ingezetene. Nederland is
'dan een schoone rustiger en gezonde bad
plaats rijker geworden, waar naar we hopen,
velen rust verkwikking en gezondheid zullen
vinden. .„gj.
Het spreekt van zelf dat een inlichtingen
bureau 't volgend seizoen is opgericht met
:en fraaie goede gids.
H.-K. Woningbouwvereeniging „St. Bavo".
Maandagavond 17 September vergaderde bo
venstaande bouwyereemgiog in het gebouw
van den R.-K. Volks/bond aan de Kerklaan te
Oud-Schotcn. Opgeroeipen voor deze bijeen-
iomst waren aïle leden.
De voorzitter, de heer Ghr. Huijboom, open
de de vergadering met den Ghristeiij-ken groet,
heette de aanwezigen hartelijk welkom en
retle uiteen, waarom juist deze vergadering
gehouden werd te Oud-Schoten. De voorzitter
schetste in, 't kort de vele werkzaamhcdien,
welke zijn voorafgegaan.
Spr. bracht een woord van dank in de eer
ste plaats aan den notaris, den heer Van
Niekerk en diens candidaat, den heer Brands,
verder aan den heer Kok, voor de zeer groote
hulpvaardigheid, welke deze aan „St. B:»vo"
verleende.
Daarna deelde spr. mede, dat hij genoopt
is, in verband met de zeer veie werkzaam
heden, als voorzitter van „St. Bavo" heen te
gaan. Hij memoreerde nog de aangename sa-
I menwerking met bestuur en- leden.
Spr. vermelde dan den opzet, den
bouw van 52 woningen, ten zuiden van de
Overtcnstraat en zette verder uiteen, dat deze
■vergadering is belegd, om de leden te laten
stemmen over het al of niet aannemen van
de te duiten hypotheken. Vooraleer hiertoe
over te gaan, wordt nog uiteengezet de huur
prijs voor de eerste 20 huizen, weLke zal be
dragen pl.in. 6.50 per week met inbegrip
van waterleiding. De aflossing, welke naar de
meening der ledtn te hoog gestekl was, is
nu teruggèbracht naar genoegen der vergade
ring. Verschillende leden stellen nog diverse
vragen, welke beantwoord worden. Vóór de
stemming werd nog hekend gemaakt, dat de
gestorte gelden den leden terugbetaald wor
den. Het voorstel tot het sluiten der hypo-
licken werd aangenomen.
Hierna werd het proces-verbaal voorgelezen
en geteekend.
Het ingekomen adres van 20 onderteeke
naars tot bespreking van het niet aanstellen
van een werkloos lid van „St. Bavo" aan de
gebouwde woningen bij de Overtonstraat.werd
zeer breedvoerig besproken. Besloten werd
een commissie te benoemen van drie perso
nen, die in deze kwestie uitspraak zulten doen.
Vervolgens was aan de orde tien bouw van
de 10 woningen te Oud-Schoten. Deze wonin
gen zullen gebouwd worden naar de draag
kracht van de bewoners van Oud-Schoten,
vandaar de toegestane afwijkingen van de
plaatselijke bouwverordening. De huizen zul
len geplaatst worden voor den kostprijs van
2650, de grondkosten niet inbegrepen..Voor
het bouwen van deze woningen is én door
het Rijk èn door de gemeente alle mogelijke
toezegging gedaan.
Binnen zeer korten tijd zal de bouw worden
aanbesteed.
Na de rondvraag werd de vergadering op de
gewone wijze gesloten.
Gemeente-gasfabriek. Verschenen is het
verslag van den toestand eh de exploitatie der
gemeente-gasfabriek, alhier, over 1922.
De over het'afgeloopen jaar verkregen re
sultaten zijn, volgens het verslag, zoowel in
geldelijk als in technisch opzicht, bevredigend
te achten. Het voorde-elig saldo bedraagt
4.297,96%, ondanks het verlies van
14.770,19, veroorzaakt door de straatver
lichting.
De gemiddelde prijs per ton verwerkte ko
len, met inbegrip van vrachten en loskosten,
bedroeg 19,65% tegenover 37,64% in
1921.
Het gasverlies bedroeg 1.9%; in 1921 was
dit 4.3%.
De gasproductie steeg met 1.65% en be
droeg 1948150 M3.
De gftsaflevering steeg niet 9,3 en be
droeg 2124230 M3, terwijl het verbruik over
den gewonen- en over den muntmeter toe
nam me'. 9,7 M3 en bedToeg 129.
De gemiddelde gasopbrengst per retort cn<
per etmaal bedroeg 284,3 M3 tegenover 262,2
M3 in 1921.
De balans sluit in eindcijfers met een be
drag van 802,846,61, de verlies- en winst
rekening met een bedrag van 358,649,11%.
Burgerlijke Stand, van 1 tot en met 16
September 1923. Geboren: d. van C. M.
VisserFortgens; z. van C. BreedVan
Diemen; z. van C. M. WesselNouw-
land; z. van H; W. BekmanDuijff;
d. van D. DirksDe Bie; d. van G. van
de ManakkerLampe; H. Steenbergen
Kuilder, d.; d. van M. E. KoningCre-
feld; z. van G. van OudennielVan
Buul; d. van T. de GraafJonkers.
Ondertrouwd: L. Leautauid en C. de
Goede.
Gehuwd: J. J. Rozema met E. G. Kok;
A. Pennarts met H. v. d. Hurk; H. J.
Schell met IC. Visser; J. A. Voerman met
B. Ketelaar; J. Z. Zuidweg met B. Woer-
lee.
Overleden: E. Sterk, 41 jaar, echtgenoote
van J. T. de Zwart; M. L. Avontuur,
70 jaar, weduwnaar van A. Fens.
De Zandtrein op den Julianaweg
stopgezet.
Maandagochtend kwam de uitvoerder
van het werk aan den Julianaweg, namens
de heer Blankevoort mededeelen, dat de
loonen van af Maandag waren verminderd,
en werden gesteld op 0.50 per uur of
0.45 per kar, het welk een vermindering
zou worden van ongeveer 8 per week.
Alhoewel reeds eenige weken geleden
door den uitvoerder met de werklieden
over minder loon sprake was geweest,
kwam dit besluit, in die mate. den werk
lieden niet geschikt voor, en werd besloten
om voor dien prijs het werk niet uit te
voeren. Een onderhoud met den heer
Blankevoort werd niet toegestaan. Des
middags had een conferentie .plaats tus
schen de heeren Blankevoort en wethouder
Van Nederhasselt; des avonds tusschen de
werklieden en de werkloozen-commissic,
't welk tot geen resultaat leidde. Hedenmor
gen had een onderhoud plaats tusschen den
heer Blankevoort, en de Werkloozen-com-
missie, waarin werd besloten, om op de
zelfde voorwaarden, n.l. de putwerkers a
32, en de stortwerkers a 24 per week,
waarvan voor de stortwerkers een nadere
regeling zal worden getroffen, de arbeiders
door te laten werken.
Met dit voorstel gingen de werklieden
accoord en zoo zal Woensdagochtend weder
worden begonnen.
Rijwiel ontvreemd. Maandagmiddag is
uit een schuurtje in den tuin aan den Dum-
vliedslaan van den werkman Graman zijn
rijwiel gestolen.
Men is hier op een sluwe manier te
werk gegaan. Aangezien genoemde G. on
geveer 50 meter van de schuur werkzaam
was.
De politie stelt een onderzoek in.
SASSENHEIM.
Gemeenteraad op Maandag 17 September
des avonds 8 uur.
Aanwezig waren alle leden.
Voorzitter de Burgemeester.
De Voorzitter roept het nieuw gekozen
raadslid den heer Sixma, baron van Heem
stra een hartelijk welkom toe aan de groene
tafel van het gemeentehuis waarna de be
trokkene de ambts- en zuiveringseed af
legt.
Verschillende ingekomen stukken waar
onder goedgekeurde raadsbes.luiten enz.
teruggekomen van Ged. Staten worden voor
kennisgeving aangenomen.
De Voorzitter deelt mede eene kleine
wijziging der Verordening Gem. Inkomsten
belasting wat betreft de inning der gelden.
Ook schetst spreker de heffing van het Rijk
en de Gemeente, n.l. aftrek kostwinnaars
en kinderen. Na eenige bespreking wordt
de redactiewijziging voorgesteld en de ver
ordening nader onder de oogen gezien. Bij
de rondvraag vestigt de heer v. Heemstra de
aandacht op den onhoudbaren toestand aan
den Rijksstraatweg wat betreft plaatsing der
woonwagens aldaar. De Voorzitter heeft
juist daaromtrent een verordeningetje klaar,
alleen over de standplaats is men het nog niet
eens. Hij zag gaarne een standplaats aange
wezen door den raad.
De heer v. Rijn stelt voor deze wagens te
plaatsen aan het einde van de Kerklaan bij
de Gem. vuilnisbelt. De heer Bader einde
Menneweg op den berm. Ook de Oost-
Haven wordt genoemd, terwijl volgens Weth.
Warnaar de beste plaats is de nieuwe ver
keersweg, daar de toestand zoo niet besten
digd kan blijven.
De Voorzitter deelt mede, dat in deze
verordening is vastgelegd, dat na een ver
blijf van 14 dagen in onze gemeente, 50 ets.
per dag zal moeten betaald worden door deze
wagenbewoners.
Hierna gaat de Raad in geheime zitting
over.
Omtrent de oorzaak tast men zooals
reeds gezez'd in het duister. Vermoed
wordt, dat hier kwaadwilligheid in het spel
is. De heer B. had ziin hooi niet verzekerd.
Schietwedstrijd. J.l. Zaterdag hield onze af-
deelimg van den Vrijw. Landstorm weder een
ouderlingen schietwedstrijd om eenige prijs
jes, uitgeloofd door de plaatselijke commis
sie. De uitslag was: le prijs G. van Roode, 91
punten. 2e prijs J. Huizen 89 p.; 3e pr. J.
Heaio 89 p., 4é pr. G. Bloedjes 88 p. en 5e prijs
J. Lede ring 88 p.
Gegund. Aan onzen plaatsgenoot, den
lieer K. van 't Veer, aannemer alhier, is opge
dragen het bouwen en verbouwen van het
m araiu fac t urenmagazijn van den heCr J. Tolk
ata<n de Breesiraat te Beverwijk voor de som
van 14,255.
Bekroond. De eenjarige stier Max Albert
II eigendom van de Rundveefokkerij Assen-
delft behaalde op de Landbouwtentoonstel
ling te 's Gravénhage den ten prijs van
Noord-Holland en den 4en prijs over geheel
Nederland.
Een duur rund. De heer M. Si'kkes, die
zich on het gebied van veeveredeling een goe
den naam heeft verworven, heeft zijn ander-
halfjarige stir Frans C ons tantij n II verkocht
voor den prijs van 1000 aan den bedrijfs-
boer van H. M de Koningin te Apeldoorn.
Een eer voor zijn stal en voor den vecrstapcl
van Assendelft.
Verkoop Chr. school. In verband met den
bouw van een nieuwe Christelijke school
wordt de oude school, staande aan de School
straat alhier, te koop aangeboden.
Bekeuringen. Door de pofilie alhier zijn
eenige automobilisten bekeurd wegens te hard
zaken op de marktdagen en u zult overtuigd
zijn, dat wij niets te veel zeggen.
U, Mijnheer de Redacteur dankzeggend voor
de plaatsing.
Hoogachtend,
D. DE VOS,
Ged. O. Gracht 51.
Naschrift. De heer De Jonge wensc.h!
op de vele beschouwingen over de plaats
dezer markt voor 't oogenblik niet in te gaan.
Hij wijst er echter op dat bij de 260 markt
kooplieden ruim 100 Haarlemmers zijn. Spre
ken van niet-Haarlemséhe kooplieden maakt
een onjuislen indruk.
Verder zeide de lieer De Jonge ons: Er zijn
verschillende winkels .aan de Gedempte Oude
Gracht,die op Maandag de beste zaken ma
ken en hoeveel winkels blijven er dan nog
over?
M. de Redacteurl
Santpoort, 17 Sept. 1923.
Gaarne had ik van u omtrent het volgende
nog eenmaal eenige ruimte in uw geëerd blad
naar aanleiding van het schrijven van den
heer Van Lierop, te HiTlegc-m, op mijn in
gezonden stukje.
Bij voorbaat mijn hartelijken dank.
M. v. L. Verre van mij afbrekend aan onze
zaak te werken, gaf het verslag uwer ver
gadering mij niets anders dan ik schreef, het
geen door uw schrijven veel veranderde al
blijft hel mij duister.
Ik voor mij geloof niet dat daarmee wat
te bereiken is, doch laat het hier verder bij.
U, M. de R., nogmaals dankend.
Hoogachtend,
P. J. A. M.,
Besteller Spt.
Zaterdagnacht omstreeks half drie brak
door onbekende oorzaak brand nit in een
hooiberg, staande naast de weging van den.
heer G. Bakkum. aan den Joden/weg alhier.
De brand liet zich aanvankelijk zeer ge
vaarlijk aanzien, daaT twee schelften hooi,
diie naast elkander stonden, roeds hadden
vlam gevat. Niet minder dan 30 duizend' K.G.
hooi stond in lichten laaie.
De brandweer was spoedig ter plaatse,
doch het blusschimgswerk viel niet mee.
Eerst om 6 uur was men het vuur volkomen
meester.
vergadering gehouden ampele besprekingen
wel zeker bekend zijn in den kring van de
direct betrokkenen.
Dat ze niet gepubliceerd zijn, mag voor
Uwe Redactie geen reden zijn, cm door de
algemeene onbekendheid, welke U suggereert
de publieke opinie te doen gelooven, dat ze
niet zijn gehouden.
Secundo. Door mij is gezegd en zulks met
de woorden uit het rapport der neutrale
hoofdarbeiders, dat bij ons Roomsch.cn de
meest gewenschte toestand bestaat.
U voegt daar schamper aan toe „Dan
toch maar in een notedop.
Ik heb er nooit van gehoord, dat iemand
van kleine gestalte minder mensch zcu zijn,
omdat hij klein is.
Als dus voor Uwe Redactie de macht van
het aantal in deze zaak den doorslag geeft wil
ik er liever niets meer van zeggen.
Wat de propaganda aangaat, meeh ik te
kunnen volstaan met U er op te wijzen, dat
de R. K. Bond van Handels-Kantoor en Win
kelbedienden zich steeds op het standpunt
heeft geplaatst, omdat in wezen de positie
van den bediende gelijk is aan die van den
handarbeider, dat daarom aansluiting bij
het centrale verband, in casu het Vakbureau,
organisatorische noodzaak was., dat de pro-
pagandakracht dier organisatie door deze
aansluiting verminderd is, hebben de feiten
in al die jaren geenszins bewezen. Wel kan
dit nog gezegd, doch dat staat buiten de pro
paganda, dat door deze aansluiting de bedien
den in heel wat meer zaken geïnteresseerd en
betrokken zijn geworden dan anders het ge
val zou zijn geweest.
Tertio. U meent in het gelijk te zijn, om
dat men de zaak ter beslissing voor wil leg
gen aan het Doorl. Episcopaat. U zegt het
eenigszins verkeerd, waaruit men de conclusie
zou kunnen trekken, dat het Doorl. Episco
paat de zaak zai bestudeeren.
Ons dunkt, iets dergelijks zou we! wat
„frech" zijn. De geïnteresseerden toch heb
ben allereerst zelf de zaak te bestudeeren,
waarna enkel van het Doorl. Episcopaat eene
beslissing wordt gevraagd. Echter ter verga
dering door de R. K. Handelsreizigers uit
geschreven bleek, dat de initiatiefnemers in
deze zoo ver nog niet waren gekomen, wijl
zij zelfs geen discussie wenschten te openen
over de al of niet wenschelijkheid van eene
afzonderlijke vakcentrale voor hoofdarbeicffers.
Enkel is besloten, te overwegen aan het
Doorl. Episcopaat de vraag voor te leggen, of
eenè afzonderlijke centrale van hoofdarbei
ders zou mogen worden opgericht.
U beleefd dankende voor de verleende
plaatsruimte,
Hoogachtend,
B. HINTERDINÓ.
Naschrift. Onze vraag was alleen, of het
vormen van een verbond van vakverenigin
gen van hoofdarbeiders (voor een groot deel
dus intellectueelen en niet enkel jongelui, die
machinaal kantoorwerk verrichten) wel zou
kunnen groeien, wanneer het samensmolt
met een vakcentrale, waarin de handarbeiders
door hun getal het evenwicht hadden. Wij
stelden slechts een vraag, omdat niet geble
ken was. Sat de kwestie op de bewuste
vergadering voldoende onder het oog was
gezien. Op die vraag is geen antwoord geko-
merf.
Redactie.
JUREENS'
RASm
rijden in de kom der gemeente. Men zij dus
gewaarschuwd.
In 't donker. Tengevolge van het hevig
otrweder van Zaterdag is de bliksem ingesla
gen im het electrische geleid'iaigsnet te Haar-
lemmerliede, hetgeen tengevolge had, dat ver
schillende vrijieidingsverzckermgcu waren
doorgeslagen. VerschiMende bewoners zaten
daardoor gedurende eenigen tijd in hot don
ker.
Drinkwatervoorziening. In de afgeloopen
week is door het Gem. Waterleidingbedrijf
van Haarlemimerliede c.a. in het Liewegje 'n
waterleidingbuis geiegd, waarop een aantal
arbeiderswoningen zijn aangesloten. Dat dit
zeer ten genoege is van de bewoners, behoeft
geen nader betoog.
Voor den inhoud van deze rubriek steB
de Redactie zich niet aansprakelijk
Mijnheer de Redacteur,
Als het bericht in een plaatselijk blad juist
is, dat de heer Directeur van 'het Marktwezen
geadviseerd heeft aain B. én W. om de Maan-
dagmarkt cp de tegenwoordige standplaats le
handhaven, dan heeft de heër F. de longe
al een zeer eenzijdige meening over het alge
meen belang. Blijkbaar stelt de heer Directeur
van het Marktwezen de belangen der niet-
Haariemsdhe kooplieden boven dat der In
woners.
Wij zakendoenden en sedert jaren gevestigd
aan de Ged. Oude Gracht, kunnen op den
Maandag van elke week onze zaken niet met
succes drijven, de oinzet op zulk een markt
dag is onbeduidend. Wij ku l men onmogelijk
de verdiensten missen, welke ons op die
Maandagen ontnomen wordt, door den groo-
ten overlast, hinderlijk geschreeuw en aohter-
Ibuurt-gedoe, dat onvermijdelijk aan die markt
verbonden is.
Waar de algemeene zakentoestand zoo is,
dot wij slechts met de grootste mioeité aan
onze verplichtingen ten opzichte van den fis
cus kunnen voldoen, is het ontoelaatbaar ons
het' zakendoen op die wijze te belemmeren.
Het is toch geen kleinigheid als men 1/6 deel
der werkdagen met zoo weinig succes kan
werken, alleen omdat de heer Directeur van
het Marktwezen zulks wensbht. Was er geen
andere weg, welnu wij moesten dan berusten,
oen veel betere, ruime marktplaats is echler
zeer nabij de tegenwoordige beschikbaar. Is
dat den heer De Jonge onbekend?,
Gelukkig dat onze wakkere Gemeenteraad
in deze ook nog iets mede te spraken heeft.
Neemt een kijkje op de markt en ia onze
Geachte Redactie,
Als mede onderteekenaars van het verzoek
der Ged. Oudegracht-bewoners tot ophef
fing of verplaatsing van die markt was 't ons
zeer onaangenaam te vernemen dat den heer
de Jonge, Directeur van het Marktwezen,
door B. en W. om advies in dezen gevraagd
adviseerde tot handhaving der Markt op de
tegenwoordige standplaats.
Is het den Heer de Jonge dan onbekend
dat op de Maandag van elke week aan onze
kantoren slechts met groote moeite gearbeid
kan worden, is hij dan nooit getuige geweest
van het groote rumoer dat onafscheidelijk
aan die markt verbonden is. Is het mogelijk
behoorlijk hersenarbeid te verrichten als het
Marktgeschreeuw je steeds in de ooren toe
tert
Als de Directeur van het Marktwezen zich
zelf alleen deze vraag gesteld had, dan zou
zijn advies zeker anders geweest zijn.
Van vruchtbaren arbeid op onze kantoren is
op die dagen geen sprake.
Voeg daarbij dat van behoorlijke expeditie
op Maandag in het geheel geen sprake kan
zijn, daar het levensgevaarlijk is om uit de
fabriek tusschen de kramen en het zeer druk
ke rij- en tramverkeer ds expeditiewagens te
bereiken.
Waarom moeten wij elke week, één dag op
deze wijze gehinderd werden. Het behoeft
ook immers niet
Verplaats de Maandagmarkt naar een daar
voor geschikte plaats waar hij minder last,
hinder en schade veroorzaakt.
Als de Marktdirecteur het niet met ons eens
is, laat hij zich dan eens op een Maandag op
ons kantoor tot werken zetten, hij is dan di
rect bekeerd.
Wij twijfelen niet of als B. en V/. zich eens
zelf overtuigen willen dan g.-.an ze niet ac
coord met het gegeven advies van den Heer
de Jonge.
Hoogachtend,
Banketfabriek „Flora"
Naschrift De heer de Jonge verwees als
antwoord op dit stuk naar zijn onderschrift
in het nummer van gisteren.
HOOFDARBEIDERS.
Het onderschrift van Uwe geachte Redac
tie op mijn artikel in Uw blad van 7 Septem
ber j.l. geeft mij aanleiding U nogmaals om
plaatsruimte te verzoeken.
U maakt drie opmerkingen.
Primo. U zegt „Wij moésten afgaan op
het ons toegezonden communiqué., van de
ampele besprekingen was en is nog niets be
kend."
Het is niet mijn gewoonte, iets te schrijven
wat niet kan worden verantwoord. Ik wil hier
dan ook uitdrukkelijk verklaren, dat de ter
Op de Alg. Ned. en Ned.-Indische Tuin
bouw- en Bloemententoonstelling in het R. A.
I.-gebouw troffen wij een stand aan, waartoe
bet publiek zich minder aangetrokken schijnt
te gevoelen, ondanks dfe voor den leek' ge
heimzinnige microscopen en de kaart, vermel
dende dat hier aan dr. E. W. de Mol de
hoogste onderscheiding, de gouden medaille,
voor zijn wetenschappelijk werk is toegekend,
aldus lezen wij in „De Tel."
Omdat we, mede in de herinnering aan wat
vroeger omtrent de onderzoekingen van de
zen geleerde verluid had, konden vermoeden,
dat hier 'n ontdekking van essèn'tieel weten"
schappelijk belang in een bescheiden uitzien
de verzameling materiaal verbolgen lag, heb
ben we ons om nadere inlichtingen tot den
inzender gewend.
Het tentoongestelde bleek een belangrijke
étappe in een onderzoek, dat reeds jaren
gaande is, naar bet doelbewust te voorschijn
roepen van grootere cultuurplanten, waartoe
*de' onderzoeker gekomen was na zijn uitge
breide experimenten op bet gebied van de
Hollandsche bloemboigewassen.
Eenige elementaire toelichting dient aan het
overzicht van dit onderzoek vooraf te gaan.
Elk levend organisme is, gelijk bekend, op
gebouwd uit één of meer vakjes, die men
met den naam van cellen aanduidt. Bij de
beschouwing van een praeparaat onder den
microscoop ziet men in deze cellen een don-
kor gekleurde kern, die zich in groeiend weef
sel blijkt te ontwikkolen tot een aantal staaf
jes, wier aanial voor een bepaalde soort
steeds even groot is. Deze staafjes, die als de
dragers der erfelijke eigenschappen worden
beschouwd, splitsen zich in hun geheele lengte,
de helften bewegen zich uiteen en ballen zich
samen tot de kernen van twee nieuwe cellen.
Deze doch Ier-cellen groeien uit tot zij dq
grootte van een normale cel hebben bereikt,
De ontwikkeling van kiem lot volwassen plant
geschiedt aldus door voortgezette cel-deeling.
Bij Hyaeifftlhus orienlalis, de hyacinthen-
soort waartoe o. a. de variëteiten „Gertrude"
en Yellow Hammer" beliooren, welke door
dr. De Mol door zijn jongste onderzoekingen
werden gebruikt, bedraagt het aantal der zoo
even genoemde kemslaafjes (of ohronoso-
men) zestien in de lichaam skemen en acht in
de geslaohlsikemen. Hetzelfde is het geval hij
den oorspron'kelijken (wilden) hyacinth. (De
lichaamscellen zijn ontstaan uit de samen
smelting van twee geslachtscellen, wier ker
nen dan ook de helft van het aantal chromo
somen der lièhaamskemen bevatten.)
Ten einde nu een inzicht te krijgen in de
wijze, waarop binnen rte soort Ilyacinthus
oriënlaiis uit de oorspronkelijke zeslien-chro-
nosomige planton de variëteiten met een 'groo
ter aantal chromosomen kunnen - zijn ont
staan, heeft dr. De Mol zich jarenlang bezig
gehouden met het celikundig onderzoek der
verschillende hyacinthen-mriëfeiien.
Al spoedig werd hij getroffen door het feit,
dat zekere variëteiten steeds een constant on
even aantal chromosomen bleken te bezitten.
De eerste variëteit, waarbij dr. De Mol dit
constateerde, was „Nimrod", die sleeeds 19
chromosomen vertoonde.
Uit hetgeen hierboven gezegd is over de sa
mensmelting van de chromosomen der 2 ge
slachtskernen volgt echter, dat het voorkomen
van dit oneven aantal als een afwijking moet
worden beschouwd. Dit bracht dir. De Mol er
toe een zeer groot aantal Hollandsche hyacin
then-variëteiten aan cel-kundig onderzoek te
onderwerpen.
Hij kwam daarbij tot de ontdekking, dat de
variëteiten, die in de eerste helft van de 19e
eeuw in gen handel warer. gebracht, bijna
zonder uitzondering 16 Chromosomen bezaten.
Bij variëteiten, welke later optraden, "vond
hij opvallend veel 24-chromosomigen, daarop
volgde een overheerschimg van variëteiten,
wier. chromoisomen-aantal varieerde van 16
tot 24, terwijl de hyacintlhen, welke in den
laatsten tijd in den handel zijn gekomen,
meestal van 24 tot 30 chromosomen bleken
te bezitten.
Door deze verschillende variëteiten, die!
door geslachtelijke voortplanting zijn ontstaan,
moest er dus bij liet bevruchtingsproces iets
bijzonders hebben plaats gehad, waaruit het
afwijkend aantal chromosomen kan worden;
verklaard.
Deze hypothese bracht den onderzoeker er
toe bijzondere aandacht te wijden aan de ge-
slachtskernen der hyacinthen. Hij vond daar-,
bij dat de mannelijke geslachtscellen in de
sluifineeefkorrels van sommige hyacinthen-
bedden een merkwaardige afwijking vertoon
den.
Terwijl in normale gevallen in de stmfmeel-
'konrels slechts één kiemkrachlige mannelijke
kern voorkomt, vond de onderzoeker bij deze
hyacinth twee van dergelijke kernen.
De belangrijkste stap, dien.dr. De Mol daar
na deed was een poging te ondernemen oral
deze verdubbeling der gesfechtskemen door
doelbewuste wijziging der levensomstandighe-i
den van de plant op te wekken.
Dit gelukte. Verder gaande kreeg dr. Del
Mol, door mot deze meerkemige stuifmeel-'
korrels een andere plant te bevruchten,,
kiem plan ten die niet zooals in normale geval
len 16, doch 24 chromosomen bezaten. Het!
schijnt, dat hierbij twee mannelijke met één!
vrouwelijke kern waren samengesmolten.
De wetenschappelijke beteekenis van dit
experiment is dus,, dat men er thans in ge
staagd is door kruising van twee normale
(kleine) variëteiten een grootere variëteit met
méér chromosomen te verkijgen.
Dat dit experiment ook voor de kweekers
practijk vati groot belang kam worden, ligt
voor de hand. Dr. die Mol meent n.l. dat
langs dezen weg op doeltreffende wijze, in!
korteren lijd en in groolere variaties te berei
ken valt, wat de vroegere Holiandsche bollen-!
cultuur in eeuwenlange omtwikkejin'g onbe
wust verkreeg.
Het voorloopig resultaat van dit jaren
lange onderzoek is nu op de tentoonstelling ini
het R. A. I.-gebouw te bezichtigen, nadat het
reeds tijdens de feestweek op de Hortus-tem
toonstelling onder leiding van prof. van der
Wielen was getoond. Men vindt op den sland
zoowel fraai uitgevoerde foto's als de origi-
neele praeparaten. Tevens ligt hier het eerst»
exemplaar van het werk, waarin de parallel-
onderzoekingen van dr. de Mol zijn neerge
legd. De firma S. L. van Looy, die het werk
uitgaf (Alb. Han Jr. ontwierp den baud) heeft
hiermee een staaltje van verzorgde boek
kunst gegeven, dat vooral in een weten
schappelijke publicatie weldadig aandoet. Het
wetenschappelijk verslag van de onderzoekin
gen omtrent de verdubbeling der geslachtv
kernen zal binnenkort in het tijdschrift Gene
tica, onder redactie van dr. Lotsy verschijnen.
Uiit den aard der zaak kan dijt verslag s'echis
een globaal overzicht van hot verrichte werk
geven, waarbij noodzakelijk hier en daar aan
de duidelijkheid, da strengheid van weten
schappelijk betoog moest worden opgeofferd.
Veel detailkwesties blijven over, die slechts i«
vakkringen gewaardeerd kunnen worden. En
veel nieuw materiaal wacht nog op een on
derzoek. dat een heel menschenleven kan
vullen. Maar dat hangt vam veel materieele
omstandigheden af.
EEN KANS VOOR NEDERLAND.
Naar uit Parijs aan de Tel, wordt gemeld
gelooft men daar dat, na de vestiging van de
militaire dictatuur in Spanje en ondanks de
sympathie, die de Spaansche vertegenwoor
diger in den Volkenbondsraad. Quinones de
Leon geniet, Spanje wellicht, evenals Grie
kenland, in 1920 na den val van Venizelos,
ziin zetel in den Volkembondsraad zal ver
liezen. In dat geval zou de plaats van
Spanje mogelijk toevallen aan Neder
land of Zwitserland. De plaats van China
zou gegeven worden aan een der staten van
de Kleine Entente.
NIEUWE FINANCIERING DER SOCIALE
VERZEKERING,
De minister van Financiën deelt in de
pas verschenen millioenennota o.a. mede,
dat de regeering overweegt of, zonder te
kort te doen aan de belangen der verzeker
den en zonder zwaardere lasten te leggen
op hen, die de premie betalen, een zoo
danige wijziging in de financiering, der so
ciale verzekering mogelijk is, dat een ver
lichting van de daaruit voor 's rijks schat
kist voortvloeiende lasten mogelijk zou
blijken. Uit den aard der zaak zou een wij
ziging als hier bedoeld niet kunnen leiden
tot vermindering van de bijdrage aan het
Ouderdomsfonds, in verband met het toe
kennen van ouderdomsrente aan personen,
die den leeftijd van 65 jaar reeds hadden
bereikt, die dus nimmer premie betaalden
of zullen betalen. Zij zou moeten strekken
tot vermindering van de bijdragen onder
scheidenlijk van 21% raillioen aan 't Inva-
liditeitsfonds en van 12 millioen aan het
Ouderdomsfonds: de laatste in verband met
de uitvoering der vrijwillige oudersdoms-
verzekering. In afwachting van het resultaat
van de overweging der hierbedoelde wijzi
ging, acht de regeering zich echter niet ver
antwoord de eventueele gevolgen daarvan
in haar financieele plannen te disconteeren.
Zij ziet zich daarom genoodzaakt om haar
toevlucht ie nemen tot wijziging van be
staande en invoering van nieuwe heffingen.
Binr.en enkele weken hoopt de regeering
in staat te zijn de noodige wetsonwerpen
tot dekking van dit bedrag in te dienen.
Worden deze ontwerpen tijdig behandeld,
dan zullen de verwachte baten daaruit ook
nog geheel of ten' deele aan het dienstjaar
1924 ten goede komen. In elk geval iaat
zich dan aanzien dat het dienstjaar 1925 een
aanmerkelijk beteé beeld zal vertoonen dan
1924, al zal het resultaat van reorganisatie
en inkrimping waarvan het bedrag op
50 millioen geschat werd dan nog
slechts voor een betrekkelijk gering deel
effectief geworden zijn.
Alleen wanneer hei resultaat der overwe
gingen in zake de financiering der sociale
verzekering leiden mocht tot een belang
rijke vermindering der uitgaven ten laste
van deh'-staat zou in 1925 een ongeveer
sluitend budget verkregen worden.
TARVVE-CULTUUR IN ONZE OOST.
Men meldit uit Java:
Tegen de plannen vtvn den planter Opolsky,
wiens proeven met d«' tarwe-cuituur op zijn
onderneming Poerbaisari in de Preauger, zoo
schitterend slaagden, dat die regeering hem
'ii uitgestrekte strook bergwoud (1000 bouws)
afstond voor verdere uilbreidfinig, vvordit thans
door de Preanger planters een sterke actie
geveerd. Zij yreczen, dat de voortschrijdende
onlwording van het hooggebergte nadeeügen
invloed zal uitoefenen op den hydrologischen.
toestand van die bloeiende cidtuuretreek.
Aneta inl-erviuwde den directeur van Land
bouw, den beer Rutgers, oveT het nieuwe bo-ï
drijf, rdie daarvan verklaarde:
Op Poerbasari wordt serieus gewerkt. De
heer Opolsky heeft liet aanvankelijk succes,
dat de tanvg-cuituur in Indië technisch is ge
slaagd, doch over de mogelijkheid van het in
stellen van een duurzaam en rendabel bedrijf
valt momenteel nog niet te oordeelen, wijl de
onderneming van den heer Opolsky over een
te kleine oppervlakte geschiedt en eigenlijk
slechts een onderdeel vormt van een volledig
gecombineerd bedrijf, waarbij ntjast de tarwe-
cultuur, de aardappel-teelt, het veebedrijf ën
de wisselcultures worden beoefend.
Hot economisch slagen van dit totaal-bedrijf
is nicg niet bewezen.
Uitbreiding is aan den heer Opolsky toe
gestaan, voornamelijk met l\et dó el om de
rentabiliteit der cultuur-eenheid te bewijzen.
