Woonwagens en woonschepen
ir.
Van Wel m Wetgeving.
BUITENLAND
Kerkel. Kunst - VAN OVEN, Den Haag - Vaandels, Insignes, Vlaggen, Medailles
I weed® ssiad
22 September 1293
i
Medische Praatjes.
GEM. BUITENL, BERICHTEN.
KERK m SCN9GL.
Door de maan aan het
licht gebracht.
REBMTSZltCEi.
Commentaren te Londen over het bezoek van Baldwin aan Parijs.
Geruchten over onderhandelingen tussehen Duitschland. en de Geallieer
den.
Onder de Telegrammen: Baldwin's vertrek uit Parijs; de ofiicieele
meening te Londen raadt aan tot voorzichtigheid in de beoordeeiing van
de resultaten van het bezoek. Een bomaanslag op een brug in het be
zette gebied. Prijsdaling in Berlijn.
FEUILLETON
Thans een enkel woord over de overgangs
bepalingen der wet op woonwagens en woon
schepen.
Aan den Commissaris der Koningin wordt
krachtens deze bepalingen de bevoegdheid
gegeven om ondanks het feit, dat een woon
wagen of woonschip niet aan de matige
eischen, die bij algemeenen maatregel van
bestuur zijn gesteld, voidoet, toch de gevraag
de vergunning te verleenen, mits de woon
wagen of het woonschip op het tijdstip van
de afkondiging der wet dat is dus op
2 Septembes 1919 werd bewoond en het
verzoek om vergunning binnen drie maan
den na gemeld en datum was ingediend.
Tevens is den Commissaris der Koningin
nadrukkelijk toegestaan om de driejaar-
lijksche vergunning, aan een aanvrager
krachtens het in de voorgaande alinea ver
melde verleend, telkens r.a afloop der ver
gunning weder met drie jaren te verlengen,
ook al voldoet de woonwagen en het woon
schip niet aan de daaromtrent gestelde voor
schriften en al is het gebruik, dat van den
woonwagen of het. woonschip wordt gemaakt,
niet in overeenstemming met hetgeen deswege
bij algemeenen maatregel van bestsur is
'ocpaalcU
Deze overgangsbepalingen komen dus
practisch hierop neer, dat de Commissaris
dar Koningin bevoegd was aan eiken ver
zoeker, die op 2 Sept. 1919 een woonwagen
of woonschip bewoonde en die binnen drie
maanden na dit tijdstip eene aanvrage om
vergunning indiende, de gevraagde vergun
ning te verleenen, tenzij de aanvrager niet
aannemelijk kou maken, dat hij en zijn gezin
voldoende middelen van bestaan hadden of
dat in hun levensonderhoud op voldoende
wijze werd voorzien. En de Commissaris is
tevens bevoegd de eenmaal verleende vergun
ning telkens te verlengen. Met wat han
digheid kan men veel aannemelijk maken
cn men kan dus zeggen, dat de Commissaris
aan nagenoeg ieder, die op het tijdstip van
afkondiging van de wet een woonwagen of
woonschip bewoonde, kan blijven toestaan
om met de bewoning door te gaan.
Zijn dit reeds vrij ruime overgangsbepa
lingen, de wet gaat nog verder.
Aan alle personen die op het tijdstip van
inwerking treding der wet een woonwagen
of woonschip bewoonden, wordt toegestaan,
dat zij dien woonwagen en dat woonschip
tot 1 Februari 1925 blijven gebruiken, als
zij maar voldaan hebben aan de enkele voor
waarde, dat zij een verzoek om vergunning
hebben ingediend. Het verzoek om ver
gunning behoeft dus niet te zijn ingewilligd,
alleen de indiening van het verzoek is vol
doende. Behoudens art. 31 waarover
aanstonds is de wet in werking getreden
op 15 October 1919, wie dus vóór 15 Januari
1920 een verzoek tot bewoning heeft inge
diend is safe, althans tot 1 Februari 1925.
En zoo iemand kan dus met zijn woonwagen
of zijn woonschip blijven rondtrekken, ook
zonder dat hij de gevraagde vergunning heeft
verkregen. Het voorschrift, dat letter en num
mer op den woonwagen of het woonschip
moeten staan, is op hem' ook al niet van toe
passing. Hij is zoo vrij, als hij ooit geweest
is. Dat onder dergelijke omstandigheden de
controle speciaal op de woonwagens wel wat
te wenschen overlaat, is waarlijk niet-te
verwonderen. De datum van 1 Februari
1925 stond aanvankelijk niet in de wet. Neen,
eerst stond er 1 Februari 1920, doch de hier-
bedoelde termijn is tweemaal verlengd.
Eerst tot 1 Februari 1923 en bij de wet van
11 Mei 1923 Stbl, 198 zijn er weder twee
jaar bijgevoegd en is het 1 Februari 1925
geworden. De oorzaak hiervan is niet ver te
zoeken. Als men de menschen uit hun slechte
woonwagens en woonschepen zet, weet men
niet, waar men ze moet laten. Woningen
zijn er niet voor beschikbaar. Zij komen dus
van den regen in den drop. 't Staat daarom
nog te bezien, of de termijn van 1 Februari
1925 tegen dat het zoover is weder niet zal
worden verlengd. Als de woningnood niet
Zeer afneemt, is daar alle kans toe.
Art. 31 der wet op woonwagens en woon
schepen dat boven kortelings werd ge
memoreerd is in werking getreden op
1 Februari 1920. Dit artikel bepaalt, dat alle
provinciale, gemeentelijke en waterschaps
verordeningen betreffende woonwagens en
woonschepen vervallen. De gemeenteraden
blijven evenwel bevoegd bepalingen vast te
stellen betreffende de plaats, door woon
wagens en woonschepen bij verblijf binnen
de gemeente in te nemen, alsmede omtrent
de voldoening van gelden tot gering bedrag
voor een standplaats óp openbare plaatsen,
wanneer het verblijf binnen de gemeente
een bepaalden bij verordening vast te stellen
termijn te boven gaat. Deze termijn mag niet
korter worden gesteld dan veertien al dan
niet achtereenvolgende dagen binnen het
zelfde kalenderjaar.
Voorheen was in tal van gemeente-ver
ordeningen het verblijf in de gemeente met
woonwagens of woonschepen öf geheel ver
boden óf slechts voor een bepaalden tijd
toegelaten. Terwijl aldus zegt de Regee
ring in hare memorie van toelichting op het
betrokken wetsontwerp tegen een dergelijk
weren van de bewoners van woonwagens en
woonschepen uit bepaalde gemeente billijker
wijze geene beletselen mochten worden in
den weg gelegd, zoolang tal van bewoners
dier voer- en vaartuigen personen waren
'konder middelen, wier verblijfplaats erger
was dan „krotten," die in de gemeenten
evenmin meer geduld mogen worden, zal
thans de toestand veranderen. Wanneer na
de'invoering der wet woonwagens en woon
schepen alléén nog zullen mogen voorkomen
n voldoend bewoonbaren toestand en be
woond door fatsoenlijke lieden, zal ook aan
deze medeburgers gelijke vrijheid, om hunne
tijdelijke verblijfplaats te kiezen, waar zij
willen, moeten worden verleend, als ieder
Staatsburger bezit.
Naar de Memorie van Toelichting te oor-
deelen, bedoelde de Regeering het goed. Maar
van die goede bedoelingen is bitter weinig
terecht gekomen. Nog altijd wordt gehuisd
in „krotten" van woonwagens en woonsche
pen, nog altijd zijn er onder de bewoners van
woonwagens en woonschepen een aantal,
die tot het uitvaagsel der maatschappij moe
ten worden gerekend en desniettegenstaau
hebben de gemeentebesturen hunne bevoeu -
heid om flinke maatregelen te nemen verle
ren. Immers de op dit stuk bestaande ge
meentelijke verordeningen zijn vervallen.
Alleen is aan de gemeentenaren de be
voegdheid gelaten om een of meer openbare
plaatsen aan te wijzen, waar alle binnen de
gemeente verblijfhoudende woonwagens moe
ten worden opgesteld. De te verstrekken
staanplaats moet gratis worden gegeven,
tenzij het verblijf van de reizende woning
langer dan 14- dagen per kalenderjaar duurt,
in welk geval eene bescheiden bijdrage mag
worden gevorderd.
Is er in'eene gemeente geen staanplaats
voor woonwagens of woonschepen' aange
wezen, dan .heeft het gemeentebestuur over
deze voer- en vaartuigen niets te vertellen
Dan kan een woonwagenbewoner met zijn.
vehikel gaan staan waar hij wil en in de ge
meente blijven, zoolang hij wil, ais hij het
verkeer maar niet hindert of belemmert. En
om zoo'n vaste standplaats aan te wijzen
valt altijd niet mede, want ieder raadslid
voelt wel wat voor een vaste standplaats
van woonwagens, maar dan liefst in de
buurt van een collega.
Als men met den trein naar den Haag
gaat, kan men vlak bij het station der Hol-
landsche Spoor onmiddellijk langs de lijn
zoo'n standplaats bewonderen. Dat is een
der standplaatsen der gemeente 's-Hage.
Als men die goed beschouwt, weet men me
teen wat het kan beteekenen, indien men
als eenzaam plattelandsbewoner zoo'n stand
plaats in de buurt krijgt.
Er zijn woonwagens en woonwagens en
woonwagenbewoners en woonwagenbewo
ners. Onder deze bewoners valt vaak een
deel van als wij het zoo mogen uitdruk
ken de parasieten der samenleving, maar
liet is niet te ontkennen dat er soms nette
menschen onder zijn, die in zeer fatsoenlijke
soms zelfs luxueus ingerichte woonwagens
een dee! van hun leven slijten. Onder deze
laatsten kan men rekenen de exploitanten
der betere inrichtingen op de kermissen.
En dat deze fatsoenlijke woonwagenbe
woners het niet erg hebben op hunne minder
fatsoenlijke collega's en niet gaarne met hen
één standplaats innemen, is licht te begrijpen.
De Algemeene Secretaris der Nederlandsche
Vereeniging van Kermisvakgenooten „Ons
Belang" heeft in verband hiermede een adres
gericht aan den Minister van Justitie, waarbij
deze bewindsman wordt verzocht om te be
vorderen, dat door de gemeenten voor de
aangeslotenen van de Ned. Vereeniging
van Kermisvakgenooten eene andere stand
plaats voor woonwagens wordt aangewezen
dan voor niet-aangeslotenen.
In de circulaire, waarbij de Commissaris
der Koningin in Gelderland het tot den mi
nister van Justitie gericht verzoek der Ker
misvakgenooten ter kennis van de Burge
meesters brengt, merkt deze Commissaris
op, dat het natuurlijk is uitgesloten, dat een
afzonderlijke standplaats wordt beschikbaar
gesteld voor de leden der meergenoemde
vakvereeniging. Er is intusschen niets tegen,
dat de gemeente twee staanplaatsen voor
woonwagens heeft, één voor de fatsoenlijke
bewoners met nette wagens en één voor de
minder fatsoenlijke klanten, waartoe het
gros der woon vragen bewoners is te rekenen.
In de plaatselijke verordening kan dan wor
den bepaald, dat iedere woonwagen, die
komt in de gemeente de plaats heeft in. te
nemen die hem door of vanwege het gemeen
tebestuur wordt aangewezen.
Wij willen onze beschouwing besluiten met
te wijzen op het nut, dat de staanplaatsen
van woonwagens, althans in de grootere
steden hebben. Doordeze staanplaatsen
wordt bereikt, dat een groot aantal woon
wagens in een woonwagenkamp is vereenigd.
Deze vereeniging van woonwagens op een
beperkte ruimte is van groot belang voor de
zielezorg van dezelver bewoners. En van deze
zielzorg wordt tegenwoordig veel werk ge
maakt. Met klimmend succes. Wij waren
nog kort geleden in de gelegenheid een onzer
hoogste kerkelijke autoriteiten met veel vol
doening over de resultaten van. uit werk te
hooren spreken.
Van deze zielzorg verwachten wij meer
succes door de verbetering en beschaving
der woonwagenbewoners dan van de hier
besproken wet.
Dat deze wet door de invoering van staan
plaatsen een behoorlijke zielzorg der woon
wagenbewoners heeft mogelijk gemaakt is
intusschen hare onmiskenbare verdienste.
HET DRAMA TE VALKENSWAARD.
Zooals wij onlangs reeds vermeldden, zal
de strafzaak tegen J. Kerssemakers voor het
Gerechtshof te 's Bosch worden behandeld
op 1 October a.s. des voormiddags om 10 uur,
waarna een week later de zaak tegen mevrouw
Desmet voor hetzelfde College zal worden
behandeld.
Op verzoek van Mr. J. de Vrieze te Am
sterdam, die in hooger beroep als raadsman
van J. Kerssemakers zal optreden, zullen
verschillende getuigen en deskundigen a
décharge worden gedagvaard, o.a. prof. dr.
L. Bouman, directeur van de Valeriuskli-
niek te Amsterdam en mevrouw Desmet.
De Procureur-Generaal heeft als getuige
gedagvaard M. Desmet en als deskundige
dr. J. Casparie, medicus bij de gevange
nissen in Den Bosch.
DE PARATYPHUS.
Ongetwijfeld zult u zich herinneren, dat
wij indertijd met elkander besproken hebben,
dat wij twee soorten van typhus kennen ni.
eenerzijds de gewone typhus, en buik-
typhus, de ziekte die u allen bij name kent
anderzijds de vlektyphus, die niet zoo heel
vaak gelukkig hier te lande voorkomt. Wan
neer wij 't dan ook over „typhus" hebben
bedoelen wij in 't algemeen hiermede de
„.buiktyphus of febris typhoidea."
Bij onze bespreking Heten wij toentertijd
de bc en genoem:'e typhussoort achterwege,
omdat zij .onze belangstelling nic*. trok.
Thans will m' wij cca oogenblik bij haar
stilstaan, daar zij :czr zeker een bespreking
waard is. Het bleek n.l. dat cr zich gevallen
voordoen, die sprekend op de typhus geleken
in hun geheele verloop en in de verschijnselen,
die zij met zich meebrachten en toch nader-
handjbleken geen echte typhusgeva.llen te zijn.
Er werden in 't bloed, in de urine en faeces
we! bacteriën gevonden, doch het bleken
bij zeer nauwkeurige observatie de echte
typhusbacillen niet te zijn. Ja, bij nader
onderzoek bleek zelfs, dat men twee soorten
van deze paratybhusbacillen van elkander,
had te onderscheiden, hetgeen door uiterst
serieuse proefnemingen in een laboratorium
verricht, aan de.i dag kwam. Het is hier
vanzelf niet de plaats om nader op deze dif
ferentiatie in te gaan, doch is het slechts
voldoende te vermelden, dat men heden ten
dage spreekt van de paratyphusbacil A en
de paratyphusbacil B. Deze laatste nu in
teresseert ons 't allermeest, daar deze de
belangrijkste rol speelt bij de menschen die
ziek liggen aan de „paratyphus."
Hoe komt nu zoo'n paratyphusbacil B
in ons lichaam zult je u afvragen en hoe
worden wij ziek door de paratyphus
Welnu, ge hebt allen wel eens gehoord van
de vlcesch- et: vooral worstvergiftigingen,
die zich, hoewel heden ten dage gelukkig
zeer spaarzaam, dank zij de uitgebreide
maatregelen, die getroffen zijn, toch nog wel
eens een enkelen keer voordoen. Immers
plotseling vernemen wij, dat zich in één of
ander stadsdeel een vleeschvergiftigings
proces heeft voorgedaan en enkele gezinnen
ziek te bed liggen. Meestal blijkt het weldra,
dat al deze menschen bij denzelfden leve
rancier hun vleesch of worst betrokken heb
ben en doorgaans is ook van hetzelfden
stukje afgesneden. Oogenschijnlijk ziet zoo'n
stuk. worst of vleesch er goed uit en bemerkt
men weinig of niets er aan, doch eerst het
bacteriologisch onderzoek wijst uit, dat de
paratyphusbacil B aanwezig is. Het vleesch
was afkomstig van dieren, die niet gezond
waren e i op één of andere wijze ontsnapt zijn
aan dc keuring.
Niet alleen de viecachwarpn zij:-, de eenige
schuldige want ook tal van andere producten
kunnen de schakel vormen tot het ziek wor
den van den mensch. Immers in de faeca-
liën van de zieke dieren komt de paratyphus
bacil voor en deze wordt gedeponeerd in 't
land of in de sloot, kortom onze groenten,
onze rr.elk etc. kunnen op deze wijze veel
gemakkelijker besmet worden met dit micro
organisme. Wij hebben deze wijze van be
smetting ook leeren kennen bij de typhus
en het is dus niet alleen voor de typhus doch
ook voor de paratyphus, al is deze laatste
kans wat geringer, dat wij onze melk behoor
lijk moeten koken en ons in acht dienen te
nemen voor rauwe groenten.
De paratyphus nu kan op bijna volkomen
dezelfde wijze verloopen als de gewone
buiktyphus, alleen heeft men soms een
aanknoopingspunt aan de vergiftige worst
of vleesch, dat niet zuiver was en 't begin,
Joals van zelf spreekt, hier meer plotseling
is dan bij de buiktyphus, welke laatste in 't
algemeen zeer geleidelijk zich pleegt te
openbaren.
Een enkele keer echter kan de paratyphus
verloopen als een vrij heftige maagdarm-
katarrh.
Hoe 't ook zij, het vaststellen van de para
typhusbacil B, bevestigt de diagnose.
MEDICUS.
BALDWIN'S BEZOEK AAN PARIJS.
Donderdagavond heeft Baldwin een af
scheidsbezoek gebracht aan Poincaré op de
Quai d'Orsay en heeft zich ongeveer een
kwartier met hem onderhouden. Het afscheid
tussehen de beide premiers, moet. naar ge
meld wordt, bijzonder hartelijk zijn geweest.
Het iange onderhoud van Woensdag en de
bewoordingen van het daarop uitgegeven
communiqué hebben natuurlijk dc niéuws
gierigheid opgewekt van het publiek en in de
Engelsche zoowel als in de Franscbe pers
worden allerlei gissingen gemaakt over het
geen gebeurd is. De striktste geheimhouding
wordt echter in acht genomen en voor het
oogenblik moeten alle berichten, die het
voorstellen alsof' zij de besprekingen
kunnen weergeven, behandeld worden als
verzinsels en niets meer.
Te Londen heerscht intusschen een zekere
bevrediging over de klaarblijkelijk verbeter
de atmosfeer en de hartelijke gevoelens, die
wederom door de Fransche pers tegenover
Engeland zijn geuit. De beschuldigingen heb
ben plaats gemaakt voor opgetogenheid. De
Temps geeft uiting aan hare oprechten
Vreugde en ook andere bladen spreken open
van het herstel van het vertrouwen, hernieu
wing van de Entente, en van vertrouwen in
samenwerking. De Engelsche pers is in haar
communiqué ook hartelijk, maar bij afwe
zigheid van bepaalde bijzonderheden veel
meer gereserveerd. Hel tot stand gekomen
contact tuschen de beide premiers wordt
erkend als te zijn van groote waarde. Zoo
ais een blad doet uitkomen schijnt de stroef
heid van Poincaré een veel minder groote
hinderpaal voor een goede verstandhouding
na het hartelijk onderhoud en de practische
opvattingen van Engeland krijgen een jovia
ler uitzicht zooals zij door Baldwin beli
chaamd worden. Achter de vormelijke nota's
van Poincaré zal thans Baldwin de persoon
lijkheid van den schrijver zien en Poincaré
zal de oprechtheid en de schranderheid van
Baldwin eveneens apprecieeren.
De Times is geneigd te geiooven dat voor
het oogenblik het belang van het onderhoud
hoofdzakelijk jisychologisch is en gaat voort:
„Deze vriendschapclijke samenkomsten dra
gen de moraal, die naar wij hopen op een
andere plaats zal worden gewaardeerd, dat
internationale vriendschap ongeschokt kan
blijven voortbestaan tengevolge van mee-
ningsverschillen en wederkeerig dat dc eene
bevriende natie niet gehouden is onvoor
waardelijk alles goed te keuren wat de an
dere doet. Omdat de Engelsche openbare
meening bijna algemeen het bombardement
van het weerlooze Korfoc heeft veroordeeld,
kwam de Italiaansche pers bijna zonder uit
zondering tot de conclusie dat de Engelsche
vriendschap voor Italië tot het verleden be
hoorde. Engelaifd is niet wispelturig in zijn
genegenheden. Maar het is eer. oudere
vriend van rechtvaardigheid en vrijheid en
het eischt het recht op zich te mogen uit
spreken wanneer en waar het gelooft dat de
ze principes geweld wordt aangedaan.
Door aan te dringen op dc juiste uitvoering
van de verplichtingen, door Duitschland
aangegaan te Versailles, hebben wij nooit,
zegt het blad, opgehouden, eensgezind met
Frankrijk, België en Italië te zijn. Hier ko
men rechtvaardigheid, vriendschap en eigen
belang gelukkig bij elkaar. Het bezoek van
Baldwin aan Parijs heeft het besef voor onze
vriendschap weder bij onze naaste buren
wakker geschud.
Deze heeft steeds bestaan en zij zal steeds
voortduren zoo lang Frankrijk evenzeer als
Engeland de principes hoogacht, die noodig
zijn voor den internationalen vrede en de
samenwerking
De Westminster Gazette zegt: Hel uil Ber
lijn komende voorstel dat het lijdelijk ver
zet officieel zou ophouden, indien de Fran-
schen het karakter van hun bezetting wijzi
gen, kan een oplossing voor hef Roer-vraag
stuk aan de hand doen.
Dan zal men echter het grootere vraag
stuk nog ter hand moeten nemen. In den
verstoorden toestand van Europa is het al
lernoodzakelijkst, dat de Engelsch-Fransche
entent', gehandhaafd wordt. Het incident van
Korfoe heeft ons plotseling getoond, dat. in
dien Engeland en Frankrijk het eens zijn, de
moeilijkste vraagstukken gemakkelijker wor
den
Een verandering aan de Roer en een wenk
dat Frankrijk voldaan was over zijn Pyrrus
overwinning zou den toestand wijzigen en
een hernieuwing van de Entente en een
nieuw aanpakken van het herstelyraagstuk
mogelijk maken.
De diplomatieke medewerker van de Daily
News acht de diplomatieke atmosfeer min
der somber dan in vele maanden het geval
is geweest.
DUITSCHLAND EN DE GEALLIEERDEN.
De Tel. Union verneemt van bevoegde zij
de dat de Duitsche rijksregeering sedert we
ken reeds pogingen in liet werk stelt om tot
een grondslag voor onderhandelingen tnet de
geallieerden te geraken. Duitschlahd is be
reid alles te doen om het economische leven
in het Roergebied weer aan den gang te
brengen, het welslagen der Duitsche pogin
gen daartoe zal echter afhangen van het
standpunt dat de geallieerden innemen.
Duitschland moet er van zijn kant op staan,
dat amnestie aan de veroordeelden wordt
verleend, dat de Duitsche ambtenaren hun
plaatsen weer innemen, en dat handel en
verkeer tussehen bezet en onbezet gebied
geheel vrij zullen zijn. Indien Frankrijk daar
in toestemt, kan terstond begonnen worden
met de hervatting der bcialingcn, wat Frank
rijk als een voorwaarde heeft genoemd voor
dc ontruiming van het Roergebied.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
Dc raad van revisie van het Rijnlcger
heeft het besluit van den krijgsraad te Dus-
seldorf van 8 dezer, waarbij de student
Raabe ter dood is veroordeeld, gehandhaafd.
DE VOLKENBOND.
Na vier dagen 's morgens en 's middags
vergaderen der zes commissies van de Vol
kenbondsvergadering is dc aribeid zoo opge
schoten, dat men aannemen mag, dat de
vierde Volkcnbondsvergadering, onvoorziene
gevallen voorbehouden, dc volgende week
eindigen kan.
De eerste commissie voor juridische vraag
stukken heeft eindelijk het Canadeesch
amendement van 1920 over artikel tien van
liet Volkenbondsverdrag behandeld er. be
sloten tot de interpretatieve resolutie,
waarbij overeenkomstig Canada's wensch
erkend wordt, dat iedere regeering vrij is
zelf te beoordeelen of en zoo ja welken
«militairen steun hij overeenkomstig artikel
tien wil geven. Op aandringen van Frankrijk
werd de toevoeging, dat iedere staat ook
vrij zal zijn te beslissen of een in artikel
tien bedoeld geval aanwezig is, ingetrokken,
nadat de Nederlandsche gedelegeerde mr.
Limburg uitdrukkelijk had vastgesteld, dat
het schrappen dezer toevoeging geenszins
beteekent', dat alle staten in dit opzicht de
beslissing van den Volkenbondsraad moeten
aanvaarden. Wat mr. Limburg zcide, werd
door den commissie-voorzitter Motta na
drukkelijk bevestigd. Dit vraagpunt blijft
onbeslist.
In de derde commissie ontstond een ver
scherping van meeningsonderscheid tus
sehen de twee partüen inzake den inhoud
van het algemeen waarborgverdrag. De
meerderheid, bestaande uit Engeland cn do
minions, Frankrijk, de kleine entente en
Zuid-Amerika weigerde iedere tegemoetko
ming aan dc minderheid, gevormd door
Japan, Italië, de Scandinavische rijken en
Nederland, /.witserland onthoudt zich steeds
principieel van medestemmen wegens zijn
onveranderlijke neutraliteit. De meerder
heid handhaafde de bepaling over het auto
matisch in werking treden van partieeie
v/aarborgverdragen, ook vóórdat de Volken-
bondsraad beslist heeft, wie dc aanvaller is.
De meerderheid verwierp het voorslcl-Langc
JNoorwegen), dat een door den Volken
bondsraad te ontwerpen algemeen plan van
bewaper.ingsibeperking voor alle staten bin
dend wilde maken. De Nederlandsche gede
legeerde jhr. van Nispen tot Sevenaer ver
klaarde in beginsel tegen een dergelijke
raadsbevoegdheid lc zijn, doch zijn stem
toch aan Langc's amendement te zullen
geven als passende in het kader van dit ont
werpverdrag. Waar het verdrag dep Vol
kenbondsraad beslissende bevoegdheden
toekent inzake verleening van militairen bij
stand is het logisch den raad ook het beslis
send woord inzake de ontwapening toe te
kennen. Lange bedankte van Nispen voor
de krachtige argumenteering ten gunste van
zijn voorstel, dat echter desniettemin ver
worpen werd, evenals Nederiand's .amen
dement. dat de uitvoering van het algemeen
plan tot bewapeningsbeperking de onont
beerlijke voorwaarde zal zijn voor het ont
vangen van hijstand krachtens algemeene of
partieeie waarborgverdragen. Bij velen
heerscht de meening, dat Lord Robert Ce
cils uitsluitend rekening houden met Fran-
scne wenschen teneinde Frankrijk's steun
voor het waarborgverdrag en de bewapc-
nmgsbeperking te verkrijgen een gevaarlijke
vervreemdende ujtwerking zal hebben op
ifatie en Janan. om van de vroegere onzij
dige staten niet te spreken. -
De vijfde commissie aanvaardde het denk
beeld van professor Francois en Engeland,
dat de twee door de opiumcommissie be
pleite conferenties geheel zelfstandig van
elkander zullen zijn. Omtrent de plaats der
conferenties is geen beslissing 'genomen.
Ue vijfde commissie aanvaardde tot "blijk
bare voldoening der Amerikaansche delc-
g.uie de voorstellen der opiumcommissie in
hun geheel met toevoeging echter, dat tot
de groote algemeene opiumconferentie alle
Vcl'kenbcndsstaten en onderteekenaars der
Haagschc opiumconventie zullen worden
uitgenoodigd, een uitbreiding van het aan
tal deelnemende staten, dat den Neder-
landschen gedelegeerde, Francois, noopte
tot het maken van voorbehoud, daar een
te groot aantal deelnemende staten gewoon
lijk het verrichten van practischen arbeid
bemoeilijkt.
De ontwapeningscommissie heeft zich met
16 tegen 7 stemmen uitgesproken voor een
toelaten van Duitschland tot de ondertceke-
ning van het toekomstig verdrag van onder-
bngen bijstand nog voor dat Duitschland
deel van den Volkenbond zal uitmaken.
GIBRALTAR—SPAANSCH MAROKKO.
in een onderhoud met een correspondent
van een Spaansch blad heeft Primo dc Ri-
vero gezegd, dal een zijner voornaamste
wenschen is, Spaansch Marokko tegen Gi-
braltar te ruilen. De omstaftdikheden zijn
daarvoor op het oogenblik echter niet
gunstig daar eerst Marokko gepacificeerd
rr.oet zijn en dan eerst beslist kan worden
wat er gedaan zal worden.
DE SPANJAARDEN IN MAROKKO.
Aan dc Chicago Tribune wordt uit Madrid
gemeld, dat een Spaansche vloot, uit zes
kruisers en twaalf torpedo-jagers bestaande,
begonnen is de heuvels boven de reedc
van Al hue era as te bombardecren
Naar de Sowjet-bladen melden, is bij
de aardbeving te Yokohama ook de beken
de Ataman Semjonof met zijn geheelen staf
omgekomen. Ook Merkoclof, het gewezen
hcofd van de republiek van het verre Oos
ten, zou hij de aardbeving zijn omgekomen.
Onder de attracties, welke ter gele
genheid van de landbouwtentoonstelling te
Moskou georganiseerd zijn. behoort 'ook
een schaakpartij met levende figuren. Het
veld, dat hiervoor is bestemd, beslaat een
oppervlakte van 8500 vierkante arsijn. Ka-
meelen en Kirgiezen-paarden, vormen dc
figuren. De partij wordt gespeeld door de
bekende Russische schaakmeesters Grigor-
isf en Nenarokof.
De Moskousche Prawda houdt zich be
zig met de moeiiirke materieele positie,
waarin zich vele leden der communistische
partij bevinden cn legt nog eens nadruk op
een motie, welke door het laatste congres
der Russische communistische partij werd
aangenomen en waarin dc vorming van een
fonds tot ondersteuning van noodlijdende
communistische strijders werd aanbevolen.
Het fonds dat in de Vereenigdc Staten
voor de slachtoffers der aardbeving in Ja
pan wordt bijeengebracht, was gisteren
reeds gestegen tot 9,125,200 dollar.
A.lle slachtoffers van de aardbeving te
Tokio zijn thans in loodsen, die in de par
ken zijn geplaatst, onderdak gebracht. Voor
de gekwetsten zijn overal in de stad zie
kenhuizen geïmproviseerd.
De toestand in Opper-Baden begint
eenigsrins tol 'kalmte te komen. Daar er gis
teren geen ongeregeldheden voorgekomen
zijn, is de veiligheidspolitie uit Freburg te
ruggeroepen. De arbeid is echter nog niet
hervat, daar de stakers uitbetaling voor Je
stakingsdagen verlangen, hetgeen de werk
gevers weigeren. Ook te Saeckir.gen en
Freiburg neemt de stakingsbeweging af.
NIEUWE HOLLANDSCHE MISSIONA
RISSEN-
De Zeereerw. Pater L. van Aken, Pröw
Miss. van de Abdy van Heeswijk schrijft ons
Dinsdag a.s. 25 September, zal in de Abdi;
van Berne te Heeswijk een treffende plech
tigheid plaats hebben. Dien dag vertrekker
de Eerw. Heeren G. Bazelmans, G. Dubbel
man en J. L'aane naar de Missie v. Mgr. Aeler,
op Madras. Het zijn de eerstelingen, welke
de Abdij offert aan die Missie. Dertig jarer
geleden stichtte zij eene Missie in Wisconsin
(V. St. v. A.) doch deze heeft zich intus
schen töo ontwikkeld, dat zij de hulp en den
toevoer uit Europa missen kan zij bezit een
der meest moderne en best geoutillerde colle
ges van geheel Amerika.
Ieder misrievriend heeft, eenige maanden
geleden, met droefheid in het hart de smeek
beden gelezen van den pas in zijne Missie terug
gekeerden Mgr. Aelen, die niet alleen vele
geldelijke offers, maar ook de toegenomen
sympathie van zijne landgenootcn had mede
teruggenomen naar zijn arbeidsveld daarginds.
De' rangen zijner Priesters waren intusschen
zóó gedund, dat de oude apostel van Matirar
wanhopig om uitkomst schreef naar het
oude land, dat groot op hem gaat er, hein
nooit in de steek liet. ..Als maar ieder Ncdcr-
landsch bisdom mij één Priester zendt." zoc
luidde zijn bescheiden bede. i ot op heden
werd die bede niet verhoord. De redding zal
nu, maar naar gehoopt mag worden, komer
van een Nederlandsche instelling, welke deze
verdienste wérkelijk niet als hare eerste heeft
te boeken, doch haar achthonderdjarig werl.
in Nederland opnieuw gaat bekronen door
het apostelwerk ver daarbuiten.
De Missionarissen, die volgende week naar
Madras zullen vertrekken, gaan zich voor-
loopig vestigen te Bellary, in het hartje van
Madras, waar binnen enkele jaren ook het
reeds ontworpen Seminarie voor Inlandsen?
Priesters zal verrijzen. Zij zullen vooreerst
arbeiden onder de jurisdictie en tussehen de
Geestelijkheid van Mgr. Aden. Na aan de
voeten van den Heiligen Vader te Rome den
zegen over hun pionierswerk te hebben af
gesmeekt, gaan zij op 5 October scheep t.e
Marseille, vanwaar de Mooitan van de P.&.
O. hen naar Bombay zal brenger-
Zoo gaat de moed van Nederlandsche Pries
ters, gesteund door de Hefde en weldadigheid
van Nederlands Katholieken voor de Missie,
opnieuw een stuk wereld veroveren voor
Christus.
De stoffelijke belangen dezer Missie zijn
door den Hoogw. Abt van Berr.e toever
trouwd aan de zorgen van Prof. L. van
Aken van dezelfde Abdij, die het zwaar ge
noeg hebben zal, om zulk een Missie niet te
drukkend te doen zijn voor dat ééne
klooster.
INTERNATIONALE MARIA-HULDE
TE LOURDES.
Terwijl de groote wereldproblemen van po
litick er. economie de menschheid steeds meer
in het hauw drijven en haar vaster dreigen te
omklemmen, wordt onder christenen het
besef voortdurend levendiger, dat van der
menschen kracht, geest en activiteit alleen
de redding niet kan worden verwacht. Ge
bedsactie' s en ijldevaarten worden steeds
talrijker. Vooral Maria-heiligdommen zijn
de verzamelplaatsen, waar menigten van hon
derden den vrede komen afsmeeken.
Een voorbeeld daarvan is wel Lourdesj
waar deze week wederom een ontzaglijke
drukte heerscht. De „Croix" wijst op dit
feit en geeft eer. statistiek van de talrijke
bedevaatten.
„Mgr. Humbracht is er geween met 25CT
inwoners uit dc omgeving van Besangon.'
aldus de „Croix," Mgr. Neveux met 200C
bewoners vn Reims voorts 800 pelgrims
uit Tourange, 400 Nortnandiers met mgr.
dc la Villerabel, 5000 bedevaartgangers uit
Bretagne. 2000 uit Puy, 1600 uit Lotharingen
en 500 uit de Pyreneeën van Lamanquc Pon*
tacq. Dit is slechts het aantal pelgrims uit
Frankrijk zelf.
„Maar het is waarlijk een internationale
triomf, welken de H. Maagd deze week te
Lourdes viert", merkt het blad verder op.
Want buiten deze Fransche bedevaartgan
gers bevinden cr zich 800 uit Luxemburg,
1400 uit Nederland on der Mgr. Mutsaers,
voorts Mgr. Vaughan van Salford en mgr.
Mac-Rory van Down en Conner met 500
Engelsche pelgrims met wie ook eer. aantal
protestanten zijn meegekomen mgr. Seg-
hers van Gent met 800 Belgen benevens
vier Portugeesche bisschoppen met een
duizendtal van hun landgenooten. Bovendien
zijn er duizenden particulieren pelgrims.
Drie-en twintig extra-treinen hebben ons
deze week pelgrims uit Vannes, Namen,
Arlon, Luik, Kamerijk en Straatsburg aan
gevoerd.
De Christenziel siddert bij het aanschou
wen van zulk een menschengolf, die als een,
felle branding zonder ophouden aanstroomt
en vvegvliedt. Deze aanblik doet denken aan
het woord „Ik heb een menigte gezien,'
welke niemand kon tellen van elk volk, van'
eiken stam waren de gezegenden des Heeren
toegesneld."
Vrij naar het Duitsch.
Het was wreed en reeds het volgende
oogenblik gevoelde ik er spijt over.
Nooit is mij de blik uil het geheu
gen gaan, dien de diepgekrenkte jongeling
mij toewierp, toen hij met het gez.cgde, dat
dit de handelwijze was van een koetsier,
maar niet van een fatsoenlijk man, dc kamer
verliet. Mijn zuster huwde spoedig daarop
en is na een korten, zeer ongelukkigen echt
gestorven. Heinrich Stahlschmidt richtte een
handel op, en het geluk begunstigde hem in
alies, wat hij ondernam.
„Zoo wordt in het leven alles gewroken,"
zcide de advocaat, „had u destijds aan de
zaak haar vrijen loop gelaten
„Wel mogelijk," vervolgde Schneider,
doch wanneer men in de toekomst kon zien,
zou menige slechte handeling voorkomen
worden."
Beiden hadden intusschen de woning van
den koopman bereikt. De advocaat nam af
scheid met de belofte, den gevangene trouw
ter zijde te zullen staan,"
Doch zijn bemoeiingen bleven zonder ge-
volg.
Dc waard der herberg, waar Ferdinand
had overnacht herinnerde zich deze gast nog
wel, maar het uur van zijn aankomst aldaar,
wist hij niet aan te geven," hij kon zich slechts
te binnen brengep, dat middernacht reeds
lang verstreken cn de jonkman zeer ver
moeid was. In de Bloemstraat evenmin ais
in de gansche buurt van Slahlschmidt's huis,
had iemand eenig gerucht vernomen. Het
was een duister, ondoordringbaar geheim
voor Ferdinand cn de familie Schneider, dat
het gerecht nochtans de schuld van den ge
vangene als bewezen beschouwde. Bij de
reeds aanwezige bewijzen voegde er zich
hog een, dat den laatsten twijfel deed ver
dwijnen.
Het gerecht had op aanraden van den ma
keiaar Kluge, Ferdinand's bagage laten door
zoeken en hij deze gelegenheid eene sleutel
gevonden, die juist op 't luindeurtje paste.
Deze sleutel lag niet in den koffer, maar in
de lade der nachttafel, zoodat hij dus, na
Ferdinands aankomst door deze gebruikt
moest wezen. De gearresteerde herkende den
sleutel, doch verklaarde stellig hem niet ge
bruikt en evenmin bij zich gedragen te heb
ben; hij had hem destijds in de ouderlijke
woning achtergelaten.
De dag waarop de rechtbank zitting zou
houden, naderde met rassche schreden; de
rechter van instructie had het zijne gedaan
en dc zaak zoo duidelijk uiteengezet, dat
niemand aan de schuld van Ferdinand kon
twijfelen. Alle bemoeiingen van Schneider
en de advocaat waren vruchteloos, men kon
de bewijzen niet tegenspreken. Schneider
bleef intusschen hopen zelfs nog op den dag
vóór de zifting der rechtbank, de advocaat
daarentegen gaf hem tc verstaan dat het
eenige, wat men thans nog doen kon. was.
ten verzoek om gratie aan den koning te
richten.
„Ziet het er dan zoo slecht uil?" vroeg de
koopman ontsteld „U had toch voor eenige
dagen nog hoop, hoe komt het dal u zoo
eensklaps den moed verloren heeft?"
„Dc acte van beschuldiging welke ik gis
teren heb ingezien, moet de gezworenen al
aanstonds van de schuld des jonkmans over
tuigen en wij hebben geen middel, om dezen
ongunstigen indruk uit te wisschen. De ver
klaringen der getuigen luiden alle tegen hem
en v/ij kunnen hoegenaamd niets ter zijner
gunste aanvoeren. De makelaar Kluge heeft
zich de grootste mooite gegeven, om bewij
zen voor zijn onschuld te vinden, doch ik
weet uit vertrouv/bare bron, dat het hem
niet gelukt is er een enkel machtig te wor
den, zoodat ten slotte ook hij de overtuiging
bekomen heeft, dat Ferdinand de vreeselijke
misdaad moet hebben begaan."
„Heeft de makelaar Kluge zich moeite ge
geven?" vroeg de koopman verwonderd.
„Heeft u zich daarover met hem onderhou
den? Vergun mij de opmerking, dat Kluge
'een zeer dubbelzinnige rol heeft gespeeld;
naar men zegt moet hij er het gerecht op
merkzaam op hebben gemaakt, dat men in
de bagage van den gearresteerde bewijzen
voor zijn schuld zou kunnen vinden."
„Dat zegt men," antwoordde dc advocaat
ongeduldig. „Wanneer men alles geiooven
wilde wat leegloopers
„Ik weet bet uit betere bron."
„Welnu, als hij zulks werkelijk gedaan
hééft, kan dit dan niet geschied zijn in de
hoop, dat het onderzoek der bagage eenig
bewijs voor zijn onschuld zou kunnen leve
ren?"
„Dat gelooft u zelf niet."
„Waarom zou ik dat niet geiooven?"
„Omdat u den uitslag van het onderzoek
bekend moet wezen."
„Kon Kluge dien vooruit weten?" vroeg
■dc advocaat schouderophalend.
„Ik zou haast geiooven, dat hij dien voor
zien heeft," antwoordde Schneider op een
zoo vasten, overtuigenden toon, dat de man
der Wet van de acten, waarin hij bladerde,
Verbaasd opkeek. „Ferdinand ontkent dezen
sleutel bij zich gedragen te hebben."
„Heeft u dan ooit gehoord dat een aange
klaagde vóór de. uitspraak der rechtbank,
de bewijzen zijner schuld erkent?"
„U is dus vast van Ferdinands schuld over
tuigd?"
„Dat is zoo, desniettemin zal ik hem warm
verdedigen. Als u redenen meent te hebben
om den makelaar te verdenken, dan raad ik
u aan, dezelven te onderzoeken, alvorens ze
aan de groote klok tc hangen; Frederik
Kluge is een onbesproken man."
„Zoudt u denken, dat ik hem van den moord
zou willen beschuldigen?'^
„Als ge dat dcedt, Waart ge rijp
„U is vrij scherp," viel Schneider den ad
vocaat wrevelig in de rede. ,,Gij juristen, zijt
nu eenmaal van de mecningen, die gij hebt,
niet af te brengen. Hadl u niet van 't begin
af aan vermoed, dat uw cliënt schuldig was,
dan zouden we ongetwijfeld verder gekomen
zijn. De laatste zwakke twijfel moest na
tuurlijk verdwijnen, zoodra u aan het ge
zwets des makelaars gehoor schonk."
Bij deze woorden nam hij zijn hoed en
verliet, zonder een antwoord af te wachten,
het huis.
De gerechtzaal kon dc volksmenigte niet
bevatten, die van alle kanten toestroomde,
om do verhandelingen, betreffende den be-
wusten moord, bij tc wonen.
Ferdinand had, kort voordat hij in de zaal
werd gevoerd, met zijn verdediger nogmaals
een kort onderhoud gehad cn daaruit verno
men, dat hij geen gunstig vonnis verwachten
mocht. Ook hij had tot het laatste oogen
blik gehoopt en nu deze hoop verdween, wa
pende hij zich met den moed der vertwijfe
ling, vast besloten zijn lot heldhaftig het
hoofd te bieden.
Uitwendig kalm nam hij op de bank der
beschuldiging plaats, geen spier in zijn ge
laat bewoog zich, toen hij de blikken der
gezworenen, der rechter en van het publiek
op zich gericht zag; en bier 'n uitdrukking
van medelijden, daar van verachting las. Hij
wilde niet zwak en moedeloos schijnen en
toch had hij hcetc, bittere tranen kunnen
schreien, om zijn bedrukt gemoed lucht te
geven.
Dc acte van beschuldiging was voorgele
zen, zij stelde, gelijk de advocaat had opge
merkt, Ferdinands schuld buiten twijfel. De
indruk, dien deze acte op de gezworenen cn
het publiek te weeg bracht, was overweldi-
digend en het gevoel van medelijden maakte
voor afgrijzen en verachting plaats. Ferdi
nand was op deze bevestiging van zijn schuld
niet voorbereid geweest cn het kostte hem
ontzaglijk veel moeite, zich te bcheerschen
en kalm te blijven. En deze met zooveel in
spanning verkregen kalmte noemde het pu
bliek de verstoktheid van 'n monster!"
Dc opgeroepen getuigen bevestigden door
hunne verklaringen de beschuldigingsacte;
er bleef geen twijfel meer over, niemand an
ders dan Ferdinand, de onterfde zoon, kon
de afgrijselijke misdaad bedreven hebben.
Wat hadden tegenover al deze bewijzen de
getuigenissen te beduiden, welke van het
eerzame karakter, den streng zedelijkcn le
venswandel en den godsdienstzin des be
schuldigden werden overgelegd? Dc gezwo
renen gunden zich ternauwernood den tijd
deze in te zien en de president haalde, toen
de verdediger, ze hem overhandigde minach
tend de schouders ob-
i
