9nze Lieve Vrouw van Haarlem. TöOfêlEL Tentoonstelling van de ontwikkeling der boekdrukkunst in Nederland. Ned. R.-K. Bond van P, T. T. perso neel, afd. St. Joseph te Haarlem. Tentoonstelling van batikwerken door mej. Ragnhild D'ailly in het Museum van Kunstnijverheid. Motie. Malaria-bestniding. VAN ONZE RECHTBANK. VOOR DEN POLITIERECHTER. Het Witte Kruis. De Gladiolenteelt. Besmettelijke ziekten In den laatster, lijd is de devotie lol Maria ónder den naam van ..Onze Lieve Vrouw van Haarlem'' meer en meer opgeleefd en weer a'gemeen geworden. Wij meenen. dat liet onzen iezers zal inle- ressceren. over deze devotie iets naders te vernemen. Vele Haarlemmers toch kennen het miraculeuze heel-J van Maria, maar zul len mei de geschiedenis daarvan weinig of niet op de hoogte zijn. Het wordl vereerd in de Kerk aan de Jansstraat. Van de vroeg-te geschiedenis is ons slechts weinig bekend en ook de oorsprong ervan blijft nog steeds in het duister. Het Begijnhof waar de beeltenis stond met de kerk werd door Pastoor Arnoldus Gassen- heim in 126*2 geslicht. Daar woonden de vro me Begijnen onder k-iding van haar pastoors. Langzamerhand breidde zich de invloed van de Pastoors van hel Begijnhof zich uit en werd de kerk voor de meeste Haarlemmers een gewone parochiekerk. In 1578 werd de Begijnenkerk den Katho lieken ontnomen en aan de Waalsehe gemeen- 1e gegeven, maar door de onvermoeide zorgen van de Pastoors van hel Begijnhof kwam er in de onmiddellijke nabijheid een woning, waarin de heilige geheimen door do gei<(^ vigen konden worden gevierd. Wanneer wij de eerste geschiedenis van hel mirakuleuzc beeld nagaan, kunften wij reeds in 1505 de aanwezigheid daarvan be merken. Immers, op den 2en Juni 1505 wijd de Adrianus, do Bisschop van Sebasle en -Suffragaan van Utrecht dat beeld. Hieruit mogen we dus wel afleiden, dat bel reeds toen Ier lijd bekendheid scheen Ie 'heldien en de algemeene bijzondere veree ring genoot. Waar dit beeld vandaan gekomen is, is teen vraag waarop met zekerheid geen ant woord kan gegeven worden. Volgens een overlevering zou hel afkom stig zijn van de H. Elisabeth van Honga rije. die in hel ja3r 12.81 in geur van hei ligheid is gestorven. Volgens een andere iezing behoorde dit beeld aan de kloosterkerk der Haarlemsche Karmelieten, maar zou verloren gegaan zijn en zou hel legen-woordige een andere beel tenis zijn. Volgens de geschriften van den bekenden pa-stoor van hel Begijnhof Mr. Jan Albert Ban was hel beeld reeds vroegtijdig in core. Onder de bepalingen immers van het op nemen der Begijnen lezen wij hel volgende: ..Het ontvangen geschiedt door <len Pas toor en de Meesteressen in de Begijnenkerk. en als het gedaan was, zoo ging de Pastoor ■uit de Kerk des Hofs vooraan, dragende het miraculeuse l>eeld van O. L. Vrouw, dat wij dagelijks nog op hel altaar versie ren.'* In het jaar 1688 kwam de Viearius Apos- ttolious. Philip pus R oven i u s op zijn visilalie- Teis te Haarlem en op het dringend verzoek van den ijverigeu Pastoor, verleer.de hij 50 dagen aflaat aan diegenen, d-ie de Litanie van Loretten vóör het miraculeuse beeld zouden bidden. In zijn verslag sprekend over deze beel tenis zegt Pflülippus Roverius het volgende: ,,en werd ons gevraagd, dat wij lol vermeer dering der godsvrucht van hen, die hunne gebeden voor die heilige beeltenis lot Goden de allerheiligste Maagd richten, ons zouden verwaardigen, «-enige geeslelijke gunsten en voorrechten te verloenen." Dan volgt de plechtige verieening van den aflaat „zullende deze gunst ten allen tijde golden." Het is jammer, dat Pastoor Ban niet meer in bijzonderheden is gelreden omtrent de wonderen, waarvan in dezen brief nog sprake is. Toch zijn in een oud Latijn soit hand sch rift), van onbeken de herkomst nog een ige bijzon derheden vermeld, o.a. hel vol gende: Een schipper. Adrianus Beij|>el of Beijsel had bij stormgevaar beioofd. Ier eere der H. 'Maagd, drie kaarsen, ieder van één pond, en een wassen scheepje te zullen offeren hij het wonderbeeld der Moeder Gods in de Be- gij nerokerk le Haarlem. Hij vergat echter zijne belofte: doch op zijn sterfbed deelde hij alles mede aan zijn dochters met het verzoek, dat zij zijn gelofte zouden vervullen. Deze echter waren calvi nisten en sloegen baars vaders woorden in rien wind: doch zie, na zijn overlijden ver scheen de vader meermalen aan zijn doch ters en beval haar, zoo spoedig mogelijk de belofte te voldoen. Eindelijk gingen ze naar Haarlem en volbrachten wat haar vader van haar gevraagd had. Na dien hielden de verschijningen op, daar, zooals men meende de vader door tus- schenkomst van Maria, zijn zaligheid had verkregen. Een knaapje van vier jaren, zoo wordt verder nog in het. handschrift ver meld, dal in den Haag woonde, had nog geen tanden gekregen. Op aansporing van een vroom priester gaan de ouders methet kind ter bedevaart naar Onze Lieve Vrouw van Haarlem, offeren daar zilveren landen, en aanston-ds is hun wensch vervuld. Zoo worden nog vijf andere personen opge noemd. die allen een of andere gunst heb ben verkregen door tusschenkom.st van 0. 'L. Vrouw van Haarlem. Vijf en zeventig jaar. nadat Philippus Roven ius omtrent deze wonderdadige beel tenis had geschreven, kunnen wij weer uil een ander stuik zien. tol welke hoogte in die dagen de Moeder Gods in d« Begijn hof skerk werd vereerd. Den 12en December 1714 verleende Paus |Giemens VI een aflaat van honderd dagen aap allen, die op de Zaterdagen of op de feesten der H. Maagd in die kerk zouden komen bidden. Na een tijdsverloop van bijna anderhalve >euw herinnert de Vice-Superior der Hol- lamdsehe zending. Mgr. Ferrieri in een 'schrijven van 19 Nov. 1848 er aan, dat de Pastoor der kerk, de Weleerw. heer Boin, zich met zijn gemeente bijzonder verplicht acht jegens de heilige Mncper des Heeren om de groole gunsten, welke hij, gelijk hij -dankbaar erkent, door de lusschenikomst en voorspraak dier zalige Moeder heeft ver kregen. Hij heeft ons daarbij verzekerd.dat de vereering dier eerwaardige Maagd en Moeder, van oudsher en vóór eeuwen, in zijne kerk, die van den H. Jozef te Haar lem, bijzonder vermaard en beroemd was. Ten bewijze daarvan strekt een nog aan wezige beeltenis dier allerzaligste Maagd, waarbij, zooails oude gedenkschriften en offergiften getuigen, wonderbare blijken van goddelijke barmhartigheid en genade zijn verricht geworden, welke beeltenis dsior ónze voorgangers gewijd is en met aflaten begunstigd, zooals blijkt uit de brieven van :len Doorïuchtigen en HoogEerw. Philippus, Aartsbisschop van Phiiippi en apostolisch Viearius van deze lauden, uitgevaardigd te Utrecht den 7den Febr. 1639, welke in goede orde ons zijn verloond. De officieele tekst van deze allaalverlee- ning luidt aldus: ..Itiustriss-inus el Reverenidissimus Do- miinus Pli',lippus Ajrohiepiseopus Philip pto sis concessit omnibus qui intersunt duin recitantur Liianiae «ut eas sepnratirr !e- gunt coram hue statua Beatac Marine Vir- giuis miracuiosa quadragunta dirrum lu- hrgentias.'' waarvan de vei taling is: De Doorluchtige en Hoogeerw. heer Phi lippus. .Aart«bisschop van Phiiippi verleende aan allen die tegenwoordig zijn, terwijl de Litanie wordt gebeden, of wanneer zij die voor dit miraculeus® boekt van de Heilige Maagd bidden, afzonderlijk, een aflaat van jveertig dagen. Deze verklaring van Mgr. Ferrieri is wel ben mei kwaardige getuigenis, die al het voorgaande bevesligt en tevens de zekerheid Igeefl, d-al hel wonderdadige Mariabeeld, •dat in 1505 gewijd werd, nog steeds be waard en vereerd wordt. Dan geeft de vice- superior nog de bevestiging, dit ook hij zijn medeerking wil verleenen tot de ver breiding van de decode tot Maria en richt daarom in die kerk de broederschap op van het zeer heilig Hart van Maria, ter be heering der zondaren. Nog een bevestiging te meer voor de hoo- ge vereering van het miraculeuse beeld' van de H. Moedermaagd vinden wij in de „Regulen ende Handvesten van den Groo- len Faiv Begijnhof lot Haerlem," een of ficieel geschrift, dat zich bevindt in het Ha arlemsch e B eg ijn en - arch ie, s amen-ge s leid in 1631 door Pastoor Jan Alirerl Ban en goedgekeurd en onderteekenddoor den loenmaligen V'iea rius-a pos-tol icus, Philippus Rovenius. Hierin lezen wij in het: Seven-ste Capiltei. De beggijnen van desen Hove sijn gehou den alle daghen misse te hooien in haart keroke. code en suilen dat om geen werk witte versuijmen; ten waere dat e enige mer- ekelijcke dingen verderoen soude, daar sij over-onlcdigs waren, oft andere noodtsae- ken; daer in sij haer consciëntie en-de ge weten moeten guijten. Ende naer de misse op alle werkedaghen. sal den Priester iesen die Lauretanisehe Lilanien voor hel niirake- leiis beeld van de H. Maria, wpicke op de sen Move van den Jaerc vijfflhien homaeri en vijlt geweest is, van Sebastiaen biscop van Sebasten. ende Wijbisschop van Utrecht gewijd I. ende mei groole mirakeulen alhier bewaerl is. Ook nu heerscht nog een leedere devotie lot Onze Lieve Vrouw van Haarlem. De Miraculeuze Kapel, die den geheelen dag geopend is. W bijna nooil zonder be zoekers. Behalve de twee groole deuren, waardoor men van de kerk de kapel kan binnentreden, heeft deze nog een ingang in de Klopperspoort, welke naam herinnert aan de ..Klopjes", zooals de Begijnen werden gen oemd Het altaar in de i.-coel is aan beide zijden voorzien van kaarsen, welk licht in 1883 is aangebracht dooi de Haarlemsche afdeeling van de Aartsbroederschap der II, Familie, opgericht in de St. Mariakerk van het Spaarne. en door de Broederschap der Haar lemsche processie van O. 1, Vrouw v. Ke- velaer. Boven hel altaar prijkt tie! miraculeuse beeld, waaronder de getiiigeiiis vam Philip pus Rovenius: „Imago Mi mentis Honorala, •dit bcleekerd: „Beeltenis, door wonderen verheerlijkt. Het l>eeld zelf staat onder glas en is van eikenhout,, geheel vergui!vroeger is liet waarschijnlijk gepolychromeerd geweest. Aan de voelen ervan bevindt zich een zilveren halve maan. die vervaardigd zon zijn van offergiften en exvolo's, die aan O. L. Vrouw van Haartooi zijn opgedragen. Toch zijn er nog in voldoende aantal over gebleven om le bewijzen dat itier de II. Maagd reeds zoo dikwijls geholpen heeft als het „Behoud der Kranken". OW is fn 't korl de geschiedenis van Onze Lieve Vrouw van Haarlem. Moge dóór deze herinnering der feiten de devotie versterkt worden en moge ze opbloeien tol een ver eering van de Moeder Gods. Haarlem waardig. Belangstellenden in de graphischc de sier en de nijverheidskunst hebben tiet voornemen opgevat, eene tentoonstelling Ie organiseeren van de ontwikkeling van de boekdrukkunst in Nederland en wel le Haarlem in de maand November in het Museum van Kunstnijver heid dat hare expositiezalen Ier beschikking stelde. Waar in den loop der laatste eeuwen even eens tentoonstellingen le Haarlem zijn ge houden in verband mei hel feil, dal Lourens Jansz. Koster in 1423 als toenmaals werd aangenomen de boekdrukkunst had uitgevon den meenen zij, dal de inzichten omlrenl deze kwestie zoodanig zijn gewijzigd, dat de tentoonstelling met al hetgeen hel Uilvoerend Comilé zich voorstelt, daaraan le verbinden, al zal een belangrijke plaats worden inge ruimd aan Koster, niet als een Koster-feesl iii den waren zin des woords kan woTden ge- georganiseerd. Het Comilé bedoelt niet deze tentoonstel ling niet slechtx de ontwikkeling der boek- drukkunsl in Nederland le demonstreeren. doch ook en niet hel allerminst de belangstelling levendig ie houden en aan le kweeken in het nog steeds niet lot oplossing gebrachte vraagstuk betreffende de uit vinding. De tenloonslelling zal allereerst de oudste voortbrengselen van den Nederiandschen boekdruk bijeen brengen, voorzoover dit mo gelijk is. In aansluiting daaraan zal een keus uil onze oude incunabelen en uit onze boeken van het volgende tijdvak vertoond worden. Men zal een blik kunnen werpen in den zich geleidelijk wijzigenden bookdruk en de boekverluchting van de zestiende eeuw, den bijbei (kruk in de eeuw der Hervorming tot aan de verschijning van den .Statenbijbel, den druk van landkaarten en slede-afbeeldingen, de uitgaaf van onze reisbeschrijvingen in den tijd van de ontwikkeling der groole zeevaart niet hun aardige afbeeldingen van overzee se he volken. Van den grooten tijd, de zevenliende eeuw, zullen enkele hoofdwerken worden tentoon gesteld. Van den druk van HebreeuwSehe en andere Ooslersche werken zal iels worden geloond. Een volgende afdeeling zal den beschouwer een beeld trachten ie geven van, de Holland- sche uitvindingen op drukgebied in de zeven tiende, en achttiende eeuw, van mannen als Bloemeart. Blooteling. Luim:., Le Bleu en Ploos van Amslel, die als uitvinders op liet gebied van den plaatdruk een hooge plaats innemen. Voorts zal de aandacht worden geyes'igd op de uitvinding der stereotypie in het begin van de achttiende eeuw. lang voor de nieuwe vinding, zooals die sedert dan aanvang der negentieiie eeuw wordt toegepast. Na deze al'deelingen, die een historisch beeld van de oudere hoek en prentkunst trachten te geven, zal een ruime plaats wor den ingeruimd voor den nieuwen tiid, den boekdruk van de negentiende en twintigste een w. Naast (ai boekdruk komen de nieuwe pro- cedé's, de diepdruk: staalgravure, kopergra vure, enz,, en de nog jonge rotogravure, en de vlakdruk: steendruk, ehrofno-litographle, en de nieuwe kleur- en lichtdrukken, pbntp- liiographie, photogravure, enz. DaSsrbij ook bijzondere onderwerpen als druk van geldswaardig papier en van mu ziek. Een afzonderlijke afdeeling zal bevallen literatuur, penningen en medailles en herin neringen aan in vroegere tijden Ie Haarlem gevierde herdenkingen van d'e Kosler-uilvin. dingen Een catalogus is in bewerking, die, voor zoover bel den niet ruimen lijd van voor bereiding toelaat, door korte, maar heldere inleiding, door volledige beschrijving van bel tentoongestelde met afbeeldingen en door toe gevoegde opstellen over verschillende onder werpen. die met de ontwikkeling van boek en prenldruk samenhangen, hel bijeengebrach te voor den beschouwer vruchtbaarder zal trachten le maken. In het EereComité, waarvan do Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen Excellentie Dr. J. Th. de Visser het Voor zitterschap heeft willen bekleeden. hebben mede zitting genomen de Commissaris der Koningin in de provincie Noord-Holland, Z. Excellentie Jhr. Mr. Dr. A. Roëll en de Bur gemeester van Haarlem, de heer C. Maar schalk. In het Bestuur hebben zitting genomen Jhr. Mr. Dr. E. A. van Beresten, voorzitter: P. L. M. Ketting, algemeen secretaris; Mr. A. J. Enschedé, penningmeester; Mevr. P. de Jos- selin de Jong.' Dr. C. P. Burger Jr. en J. C. Pereboom. In het Uitvoerend Comité bekleedt Dr. C. P. Burger Jr. het voorzitterschap en heeft de heer J. W. Enschedé zich met hel secretari aat belast. Het Algemeen Comité wordt gevormd door de reeds genoemde Bestuursleden henevens de heeren P. Bausch, Mr. A. BrUch, H. Diemer, C. A. J. van Dishoeck. R. H. Driessën, Mr. M I. Duparc, Mr. H. J. D. D. Enschedé, A. W. Frentzen, C. J. Gonnet, Dr. H. E. Greve, U. H. M. v. d. Grien ril, J. H. Hessels, Dr. N. G. van Huffet, A. D. Hu-ijsman, Corn. Immig Jr., S. Jessurun de Mesquita, S. S. Korthuis, Pater B. Kruitwagen O.F.M., L. Levisson, H. v. d. Masch Spakler, B. Modderman, Dr. P. C. Moihuijsen, S. Mouton, M. Moulon, W. Penaat, Mr. Dr. A. A. v. Phijn, Mr. J. 0. Robbers Jr.. S. H. de Roos, Mr. J. F. van Roijen, J. D. Rutgers v. d. Loeff, Mr. A. E. van Saher, Dr. J. F. M. Sterck. J. L.Tadema, wier namen 'n waarborg zijn voor het wel" ■lagen van deze buitengewone en hoogst in teressante tentoonstelling. Hel ligt in de bedoeling van liet Bestuur onder nadere goedkeuring van den Minister de tentoonstelling op 10 November toeganke lijk Ie stellen. De volgende motie wordt ons ter publi- ccering aangeboden: Bovengenoemde afdeeling, in vergadering bijeen op Zondag 23 Sept. 1923, in het ge bouw St*. Bavo, Smedestraat, te Haarlem; besprekende de voorstellen van den Minister van Financiën in zijn millioeüennotu op Dinsdag 18 Sept. 1923, om het te kort in de staatskas voor een deel van 30 te dek ken, door eene verlaging der salaris-uitga ven voor het rijkspersoneel; daarbij ovebvegende dat door genoemden minister zijn plannen, in den tijd van 2 jaar de huidige salaris-uitgaven met 20% zullen moeten verminderd en wel reeds met ingang van 1 Januari 1924 voor allen met 10% en vervolgens door een te ontwerpen nieuw be zoldigingsbesluit (gereed zijnde 1 Jan. 1925) de resteerende 10% dat deze bezuiniging op de salarissen met de 8% verplichte pensioenkorting in den tijd van 3 jaar, eene vermindering geeft van bijsa 30 op die salarissen beneden de 3000 gulden, waarvan een zeer groot percentage een niet hoogcr maximum bereikt van 1800 gulden; drukt haar onrust en misnoegen uit over deze vérstrekkende en hun inziens zeer on rechtvaardige salarisvermindering; is van oordeel dat zeer zeker een regee ring middelen moet zoeken om het jaarlijks grooter wordende tekort in de staatskas te verminderen, zoo mogelijk te doen verdwij nen, doch laakt het in deze regeering dat zij die tekorten voor 30 wil verhalen op een bepaald der der bevolking, in deze de rijks ambtenaren; daarbij denkende dat die ambtenaren bo vendien toch nog hebben de algemeene di recte en de bestaande en voorgestelde di- directe belasting; hierbij denkende aan de laagst'bczoldigden en bovendien aan hen die met een flink aan tal kinderen zijn gezegend, door deze maat regelen in nog zorgvoller toestand zullen ge raken dan ooit het geval was; overtuigd zijnde dat door bezuiniging op verschillende diensten, gebouwen, hun in richting en personeelsformatie een zeer groot deel deze 30% zou kunnen wht der. onder vangen; spreekt dar, ook hare afkeuring over deze plannen uit en vraagt zeer terecht het staatstekort door alle inwoners in den lande te doen aanzuiveren, zoo mogelijk zuiver progressief; acht het bovendien een woordbreuk der regeering om door intrekking van art. 40 van het bezoldigingsbesluit 1920 eene zoodanige salarisvermindering mogelijk te maken en vraagt zich af wat met het rijkspersoneel ge daan zou worden als zij eens haar afgelegden eed of belofte verbrak; acht 'net mogelijk dat de regeering in haar afleggen van den ambtseed niet zuiver voor dit art. 40 haar belofte heelt gegeven, doch zij zal die belofte toch zeer zeker voor haar allen omvattende taak hebben afgelegd; laakt het dan ook zeer terecht in deze re geering, welke een zoodanig art. in een be zoldigingsbesluit opneemt en dit later maar als een lastig onding beschouwd en blijkt in het geheel niet te denken aan de treurige gevolgen, die daardoor ontstaan in de buis houding van velen; hierbij vooral denkende, dat die velen op gezag van hunne leiders deze regeering, dus ook die van hen, hebben doen kiezen, doah nu ten zeerste worden teleur gesteld hetgeen zeer ten nadeele is en kan worden van den dienst, R.-K. Staatspartij, gezien en gehoord de verbetering die door de persberichten, die op kantoren en bijeenkomsten worden uitgesproken; besluit deze motie ter kennis te brengen aan den voorzitter van den Ministerraad, lste en 2de Kamer verder aan de Hoofdbe sturen der R.-K. overheids en demiover- heidsbonden alsmede aan de plaatselijke af- deelingen en de pers der R.-K. bladen en organen met verzoek de geheele motie op te nemen en gaat over tot de orde van den dag. Het was nog vóór dt reorganisatie v«n het Museum, in den tijd, toen we, dank zij de bemoeiingen van wijlen den heer Von Saker, dikwijls op een tentoonstelling wer den vergast, dat we reeds met het batik werk van mej. D'Ailly kennis maakten. We vonden toen in tiaar werk reeds veel te waardeeren en het is daarom vooral, dat we gaarne wilden zien, wat deze kunstena res intusschen bereikt heeft en in welke mate dc stroomingen der laatste jaren, die zich niet alleen in schilderkunst, docli ook in bouwkunst, sierkunst en gebruikskunst lieten gelden, op haar arbeid van invloed zijn geweest. Met genoegen mochten we constateeren, dat ook haar inzichten ver. nieuwd zijn en dat daarbij gelukkig het per soonlijk karakter, dat reeds een kenmerk was van haar ibeginwerk, niet is verloren gegaan. Begaafd met eerr rijke fantasie en goeden smaak en daarenboven technisch bekwaam, heeft zij het nuchtere mode- ornament, waarbij de gebroken lijn en de meander (vrij gevolgd) „troef zijn", niet noodig. Het is een uitgebreide, maar ook een kostelijke verzameling batiks, die de ronde zaal van het museum thans herbergt. Jam mer dat de inrichting der tentoonstelling zooveel te wenschen overlaat, het werk komt daardoor lang niet volledig tot t'n recht en dan.... is het wel in orde de doeken zoo hier en daar met punaises aan de empire meubels vast te prikken? Wfc hopen, dat de nieuwe directeur van bet museum, wiens benoeming ons een geluk kige keuze leek, bij een volgende gelegen heid de zaken anders aanpakt. We hebben stuk voor stuk de talrijke werkstukken bekeken, het ligt echter voor de hand, dat we niet van allen iets kunnen zeggen. Opmerkelijk is het, dat geen enkel dessin hetzelfde^is en dat maar zelden de doeken, kleedjes enz. ook in kleurencombi natie iets gemeen hebben, Mej, D'Ailly werkt dan ook zeer spontaan, zonder prik- teekening of ander hulpmiddel onmiddel lijk op de stof, waardoor haar werk het levendige van handwerk behoudt en ook daaraan veel van z'n ongemeene bekoorlijk heid dankt. De natuur inspireert haar, zij bootst haar niet na en evenmin kunnen we zeggen, dat zij bepaalde natuurmotieven styleert en toepast. Zij weet echter een rijk ornament te scheppen en dat met voel gevoel voor harmonie aan te wenden. Daar enboven is het volkomen in den aard der techniek. Wc hebben genoten van de prach tige klyurtegenstellingen, van de gloedvolle kleuren in het eene en van de voorname, gedempte tinten in het andere werk en de overtuiging gekregen, dat we bier te doen hebben met een begaafde sierkunstenares, wier gestagen en liefdevollen arbeid een groote waardeering rechtvaardigt, M. v. d. W. Art. 40 van het Bezoldigingsbesluit. Men verzocht ons opname van de volgende motie De Afdeeling Haarlem van „Ons Belang", vereeniging van onderofficieren, enz., in ledenvergadering bijeen op den 24sten September 1923, gehoord, de plannen der Regeering om door intrekking van Artikei 40 van het Be zoldigingsbesluit de bezoldiging van alle ambtenaren met 20% te kunnen vermin- derenen dus ook die der militairen aan een gelijke korting zullen worden onderworpen van oordeel, dat de huidige levensstan daard nog op een zoodanig peil staat, dat een salarisverlaging, welke op de militairen thans voor de derde maal sedert 1 Juli 1922 zal worden toegepast, de gezinnen der onder officieren wederom in armoede zal doen vervallen van oordeel voorts, dat intrekking van een artikel door de Regeering, juist daargesteld om als het ware de salarissen aan de betrok ken ambtenaren te verzekeren, door de on derofficieren als een onrecht wordt aange voeld, en de ambtenaren aan de grootst mogelijke willekeur prijs geeft van meening zijnde, dat een tekort op de Staatsbegrooting niet behoort te worden verhaald op een enkele groep, doch elk Ne derlander naar draagkracht, hieraan dient te offeren overtuigd, dat bezuiniging langs anderen weg heel wel mogelijk zal blijken, indien Departements-gewijze Commissies zouden worden benoemd, waarin leden van verschil lende vakbonden zijn opgenomen besluit het Hoofdbestuur op te dragen, met de grootst mogelijke kracht en alle geoorloofde piiddelen actie te voeren om een derden aanslag op het levenspeil der onder officieren te verhinderen, waarbij de Afdee ling Haarlem als een man achter het Hoofd bestuur zal staan en deze motie ter kennis te brengen van het Hoofdbestuur, den Voor zitter der 2c Kamer der Staten Generaal, den Minister van Oorlog, den Minister van Financiën, te plaatsen in de Pers, 't Militair Weekblad en gaat over tot de orde van den dag. Morilz Marx\ Zondag ais. geeft het Princesse-tooneel. Directie Cor Ruys, in den Stads-schouwburg alhier, een enkele buitengewone opvoering van Moritz Marx vroolijk spel van ups en downs aan de beufs in 3 bedrijven, van de bekende schrijvers Rudolf Lothar en Hans Bachwitz. Dit is de eerste maal, dat dit Nieuwe Haagsche Ensemble, dat zich reeds in zijn eerste seizoen zoo'n bijzondere repu« tatie mocht verwerven, te Haarlem optreedt. Moritz Marx, een schlager in optima for ma, behaalde zoowel te den Haag, als Amster dam en Rotterdam een serie- voorstellingen voor een ongekend groot publiek, Cor Ruys speelt zelf den titelrol en de pers schreef o.a. „Hier is Cor Ruys in z'n element en op zijn best. Ruys is den geheelen avond drie lange bedrijven op het tooneel en geen oogenblik zal men dit te lang vinden. Het publiek scha terde van pret. Het is meesterlijk. Deze prestatie stellen wij op een lijn met de aller beste in dit genre, die men van Musch, van Royaards, mogen wij zeggen van Max Pallenberg kennen, want het is immers niet alleen het typisch-grappige, het vermake- lijke-echte in de typeering, wat Ruys' groot en eerlijk succes vormt, het is ook het waar achtige eener kunst, die de ernstige oogenblik- ken en het bijna tragische van den achter grond dezer figuur even sterk doet gevoelen." AANBESTEDING De uitslag der aanbesteding voor het ver bouwen van perc. Lange Heerenstraat 28, is als volgt. A. J. Schellink ƒ2576, massa 6987 J. Koopman, Beverwijk 8i290, 2985 C. Dees, Zandvoort, 7870 2990 W. J. Faase 2656 (alleen sloopen) M. A. W. Mulder 6990 Boerigter en Hout kamp 1600, in massa 6950 J. C. Beste man ƒ7484,50 2982,50 C. v. Dijk 7715 A. Hoekema 2133, massa 6389 J. A. Lucas 9942 2600 J. P. Bruyn en S. Planting f 7955. f 2850. Alle van Haarlem. Van wege het Staatstoezicht op de Volks gezondheid en gemeentelijken gezondheids dienst te Amsterdam wordt een brochure verspreid betreffende de malaria-bestrijding. Allereerst wordt uiteengezet, hoe de ma laria ontstaat, waarna antwoord gegeven wordt, op de vraag „Hoe voorkomt men de verdere verbreiding van de malaria?" lo. Door zooveel en zoo spoedig mogelijk de malariapatienten te genezen. Hoe minder mensehen er zijn, uit wier bloed de muggen parasieten kunnen opzui gen, des te minder besmette muggen en des te minder nieuwe malariageVallen. Wie dus malaria meent te hebben, stelle zich ten spoedigste onder geneeskundige behandeling en volge stipt de voorschriften van den geneesheer. 2o. Door malariamuggen te verdelgen. Ieder verdelgt- de muggen in zijn naaste omgeving. Het dooden van muggen in huis kan het best met het petroleumglas geschieden. In dit glas ligt op den bodem een dot watten, gedrenkt in petroleum. Brengt men het glas onder een slapende mug, dan wordt deze bedwelmd, valt in het glas en sterft. Voor zolders eriz. kan men gebruik ma ken van ten grooteren petroieumbak met een scharnier op een slok bevestigd (voor scbuinhellende vlakken). Het is gebleken, dat muggen het meest met malaria besmet zijn in het najaar. Men zoekc met groote oplettendheid, vooral ge durende de maanden September, October en November, naar malariamuggen. Voor het zuiveren der stallen van muggen op grootere schaal tijdens den winterslaap kan men ook gebruik maken van den stof zuiger of van den sproeier met lysol. 3o. Ook bestaat de mogelijkheid de ano- pheleslarven te dooden. 4o- Door te zorgen, dat de muggen ons niet kunnen steken. Men beschutte zich dus teden den mugge- steek. Dit kan geschieden door: lo. de slaapkamer muggenvrij te maken. 2o. het bed te omgeven met een geschikt aangebracht tule-net (de klamboe). De slaapkamer kan fegen binnendringen van muggen beschermd worden door de openingen (vensters, deuren, ventilator) af te sluiten door metaalgaas. Overdag dringen de muggen de woning niet binnen. Het is niet noodig, alles door gaas af te sluiten, indien slechts gezorgd wordt, dat de niet beschermde vensters en deuren vóór het vallen van de schemering gesloten, en de in de kamer aanwezige muggen ge dood zijn. De openingen van het gaas mogen niet zoo groot zijn, dat de muggen er door bin nen kunnen komen. Voor goede doorlating van licht en lucht moeten echter deze ope ningen zoo groot mogelijk zijn. Proefonder vindelijk is gebleken, dat gaas, waarvan 11 maaswijdten op 2 centimeter gaan, aan dit doel beantwoordt. Niét het geheele venster behoeft door gaas beschermd te worden, doch alléén dat gedeelte, hetgeen men voor ventilatie wil openlaten. Gewoonlijk worden voor dit doel de zoogenaamde horretjes gebruikt; meestal sluiten deze aan de kanten niet voldoende aan; in elk geval belemmeren ze niet geheel het binnendringen der muggen die langs het benedenraam opkruipende, aan den boven kant van het benedenraam in dc kamer kunnen komen. Op verschillende wijzen kan dit binnendringen meer afdoende verholpen worden. POSTZEGELDIEFSTAL (Vervolg). Verdediger van bekl. was Mr. AH Cohen, die vaststelde, dat de zakken slecht geslor ten waren. Van wie waren dc postzegels? Spr. meent van niemand, want het was waar deloos papier--Het is geen minuut in de ge dachten van bekl. opgekomen, dat hij de staat der Nederlanden benadeelde. Spr. meent dat niet alles voldoende helder is in deze zaak. In Perzië is het eigenlijk uitge komen, maar hoe was de verhouding met Perzië nu eigenlijk. Hoe kunnen Perzische postzegels Nederlandsch eigendom zijn? Spr, betreurt het, dat niet de verantwoorde lijke ambtenaar van de post hier is, om in lichtingen te geven. Het feit is niet van zoo ernstigen aard als men het ziet in. het licht, waarin de pleger het zag. Bekl. heeft nooit iets misdreven, ook niet, toen hij in armoede zat. Hij is 58 jaar bij de papierfabriek ge weest en werd op zijn 70ste verjaardag ge arresteerd. Het geld gebruikte hij om.... dc belasting te betalen! De nominale waarde van het ge- stolene mag enorm wezen, bekl. heeft er niet meer dan 1000 van ontvangen. Bekl. is geweest een werktuig van de omstandig heden. Zeer zeker zijn er verzachtende om standigheden voor hem in aanmerking te ne men. Spr. hoopt, dat dit zal geschieden, en verzoekt, dat hij onmiddellijk in vrijheid zal worden gesteld. Na in de raadkamer te zijn geweest; weigerde de Rechtbank dit ver zoek. Bekl. B., die daarna terecht slond, ver klaarde, dat hij het niet zoo ingezien had. Ook tegen dezen bekl. eischte- het O.M. 1 jaar gev, straf met aftrek der preventieve hechtenis. Mr. Moolenburgh, verdediger van bekl., toonde aan, dat Perzië alleen benadeeld was voor de kosten van het drukken en het pa pier dezer misdrukvellen. Voldoening voor de begane misdaad is dus aan Perzië niet te schenken door een zware straf. De Perzi sche postzegels ook de ongeschondenen van de" misdrukvellen, hebben n.l. absoluut geen waarde. Verduistering. Dt 30-jarige tos-werkman G. v. D. te Haarlem kreeg op 18 Augustus van den slager de B., alhier, 270.mede, om die te .betalen aan den koopman M. vöor een geleverde motorfiets, v. D, ging met het geld naar Amsterdam, verteerde een deel en hield de rest voor zich. Voor deze verduistering hoorde hij 3 maanden gevangenisstraf tegen zich eischen. Een dreigbrief. De rijwielhersteller Arnold vond op 15 Augustus een briefje in de bus, met den volgenden "inhoud; „Wees op Uw hoede. Lid der 3 vingers. Bén vannacht om 1 uur hier geweest om in te breken. Leg vannacht om 2 uur 100.achter dén bóorh, of steek je dood." Het bleek geschreven te zijn door den 22-jarige los-werkman B. G. te Haar lem, die bekende. De president vroeg hem, of hij bedoeld had: ik steek je dood en of dat woordje „ik" niet was uitgevallen. Maar bekl. draaide er wat om heen en zei: „ik weet niet wat ik zeggen moet.' O, zeg dan maar niks, vond de president. Getuige Arnold zei, dat hij wel gedacht had, dat de schrijver zijn voornemen wel eens zou kun nen uitvoeren. Ht O. M. eischte 5 maanden gevangenisstraf met aftrek der preventieve hechtenis. Diefstal van1 sigaar! Nu ja, 'n volledige aanduiding van den in houd der nu volgende strafzaak is dit kopje niet, maar toch is het er een belangrijk onderdeel van en bleek, dat een sigaar toch een belangrijke rol kan spelen in een menschenleven. Het betrof weer twee Duit- schers, gebroeders R„ resp. 22 jaar en 20 jaar, mijnwerker en installateur van beroep. Ze waren in Juli. le Velsen en stalen uit de schuur van den aannemer v. Heyst een schaar en verbandstoffen. Daarna bezochten ze de H. B. S. Hier vonden ze niet meer dan een sigaar, en toen werden ze betrapt door den agent Noorman, die twee schim men zag in de school en bij het schijnsel' van een lucifer twee revolvers op zich ge richt zag. Noorman bleek echter voor geen k[ein geruchtje vervaard, hij beval „handen op, politie", en toen de oudste der twee een beweging maakte tot slaan, schoot hij in de lucht én even later nog eens. Daarop was het tweetal spoedig ontwapend en toen bleek, dat de revolvers niet geladen waren. De directeur van de H. B. S. bleek zich niet te herinneren, of er in het kistje een sigaar geweest was Wegens diefstal, in braak en bedreiging luidde de eisch 6 maanden gevangenisstraf met aftrek der preventieve hechtenis. Mr. A. Cohen achtte de diefstal van den eeilen sigaar hoe on belangrijk op zich zelf ook niet bewezen. Uitspraali 11 October. I itspniken Van Donderdag *27 Sept. '23. P. A. B„ smid. te Haarlem, thans ged. H. v. Bew. te Haarlem, overtreding art. 247 W. v. S., 6 weken gevangenisstraf met aftrek pre ventieve hechtenis. I,. B., arbeider le Aalsmeer, appél overtre ding jachtwet, vrijgesproken. P. v. T„ kaaskoopanam, ts Boekei, iiians ged. H. v. Bew. 1e Haarlem, overtreding art. 247 W. v, S.. 3 maanden gevangenisstraf mot aftrek preventieve hechtenis. L. M., bakkersknecht, zander vaste woon- of verblijfplaats hier le iande, gedetineerd, verduistering, 3 maanden gevangenisstraf met aftrek proven liever hechtenis. J.. M. v. K kleermakersknecht, te Tilbnmg, nisslraf mei aftrek prev. hechtenis. D. K„ los werkman, te Haarlem, gede tineerd, diefstal, 6 maanden gov.-straf met af trek preventieve hechtenis. J. J. P.. fabrikant te 's-Gravenhage, appèl overtreding motor- en rijwiel wet, geldboete van 25 xiibs. 10 dagen. K. P., behanger Ie Zaandam, appèl over treding motor- en rijwiel wel, geldboete van 50 cent sufos. 1 dag hechtenis. 1. f„ W. le Heemstede, 2. P. 2., bloemist, te Heemstede, beiden gedetineerd, diefstal door twee vereerdgde personen, ieder 3 maanden gevangenisstraf met aiftirek prev. hechtenis. C. J. v. d. A.. liloeniistknechl Ie Heem stede. gedetineerd, verduistering, 1 jaar ge vangenisstraf me', aftrek prev. hechtenis. H. C. de B„ bloemislknecht te Haarlem, gedetineerd, heling, 9 maanden gevangenis straf met aftrok preventieve hechtenis. U. J. S.. tramconducteur, Ie Bloemendaal, gedetineerd, heling, 6 maanden gevangenis straf mei aftrek preventieve hechtenis. Zitting van heden. Vlegelachtig, i Vlegelachtig, ergerlijk, onhebbelijk en kwajongensachtig noemde Je Officier van Ju stitie hel gedrag van den 24-jarigen schoen maker Tr. Ic Heemstede, die met eetvige ka meraden in den avond van 1 September een paar oude rraensehen had gemolesteerd. Het was in de jubileum week. De jongelui had den feeststokjes en T. wist, toen ze uit een café kwamen, niet beier zijn feeststemming te uilen, dam door met deze slokjes op de ruit van het naastgelegen winkelhuis van Nederkoorn le slaan. De oude lieer N. kwam beneden, waarop T. tegen hem zei: je kan een pak slaag krijgen. Nou, dat is goed, zei N„ die de pólilie ging waarschuwen. Maar T. sloeg intusschen een ruit stuk, wat een schade veroorzaakte van f 3.00 En de bejaarde vróuw van N., zat in angst, wat er toch wel gebeurde. De Officier van Justitie vond het feit zoo ernstig, dal hij 1 maand gev.-straf eiscihte waartoe de politierechter hem ook veroc*" ©eld®. In de bovenvoorzaal van Caié „Brink man" vergadert Woensdag 3 October, des avonds 8 uur, de afdeeling Haarlem der Noord-Hollandsohe Vereeniging „Het Witte Kruis", De agenda vermeldt o. m. behandelin; van den beschrijvingsbrief voor de alge meene vergadering, benoeming van een af gevaardigde en diens plaatsvervanger, ver leenen van machtigng tot opname eenei rentelooze leening van de gemeente, behan deling der begrooting voor 1924. De gladiolenoogst staat voor de dtmr. Met het oog op de ongunstige weers gesteldheid in den afgeloopen zomer ver wacht men een matig beschot. Hoogstwaarschijnlijk zou een overvloedig gewas daarentegen een slappen handel geven, daar er aan dit artikel waarlijk geen gebrek is. De gladiolenteelt wordt de laatste tarer op zeer ruime schaal gedreven. Voor het kweeken mag bet van belang genoemd Worden, dat men in de omstreken van Amerongcn in het a. s. voorjaar zich ook op deze teelt wil toeleggen en kan dan wel de oocxaak zijn, dat de a. s. handel nog wat leven ca voordeel in dc brouwerij geeft. Zeer zeker zullen dan uit onze omgeving groote hoeveelheden zaad en plantgoed ge vraagd worden. In de week van 16 tot en met 22 Septem ber kwamen te Haarlem 1 geval van Buik- typhus en 1 geval van Diphtheritis voor, te Bloemendaal 1 geval van Roodvonk, te Castricum 1 geval van Diphtheritis, te Uit geest 1 geval van Diphtheritis, te Velsen 6 gevallen van Roodvonk, te Zaandam 1 geval vaA Buiktyphus, te Noordwijk 1 ge val van Diphtheritis en te Oestgeest 1 ge val van Buiktyphus. GEVONDEN VOORWERPEN. De Laat, Vooruitgangstraat 25, broche met portret v. Nieuwenhoven, 2e Vooruit gangstraat 23, Bruine ceintuur Hooman, Kerkhofstraat Ibzw-, blauwe ceintuur Steinbeek, Bakkerstraat 15rd, roode cein-« tuur Bergman, Antoniestraat 85, rol elas tiek J. Roelofs, Kennen*.erstraat 9f,rccd, fietspomp Politiebureau, Smedestraat, dat meshandschoen Posma, Rozenhagestraa- 67, herdershond „Kennel Fauna" Parklaan, herdershond, gebracht door Hartel, Teslas- straat49 zwarte kat, gebracht door Ds Jong, Celebesstraat 4, Schoten grijze kat, gebracht door Thuis, Sophiastraat 8 grijs-witte kat, gebracht door Wille, Ans- lijnstraa't 57 Pels, Dt*. Leydsstraat 97, Scho ten, bontkraag Verweij, Wouwermanstraat 21 zw., tafelkleedje; C. Nieman, Gasthuis singel 10,. wollen mutsje Politiebureau, Smedestraat, manchetknoop, Lipssleutel Didkman,, Lange Annastraat 35 a-, teeken- passer Wit, Vooruitgangstraat 115, rente zegels Piiout, Spionkopstraat 34, Schoten, damesring N. Riemstra, Ruysdaelstraat 17 rood, heerenschoenen, zwart taschje met handschoenen, zwart J. Born, Olieslagers laan 5, Unster. Hendriks, Bakkerstraat 39, broche (Zeeuv- sche); II. W. Jansen, Ga si hui sla an lGSrd. bankbiljetten; T. Kater, Oranjestraat 124 blouse; G. v. Brommelen. Witte Hcefenstraa* 26, bril in étui; A. v. Zomeren. RoUandstma 12, broche met haar; J, Bijster, Leidsche,vaar 38e bus galyoline; A. v. Meersen Wonwei* nianslr. llzw., Alpacca beursje; Reyhder, R Oltoslraat 23, brillen; A. v. Es. Lakenstr. 2 broche; J. Bos, Harmenjnrisstr. 82Q, bril; Po lilieburrau Smedestraat broche; J. G. var Duyn, Botermarki 19rd„ ceintuur van een mantel; M. Huson. Leidseheptein 14rd., city bag; C. Nieman, Gasfliuissingel 10, grijze cein tuur; v. Zon, Rozenhagenstr. 37, geld; Kui pers, Oude Groenmarkt 26, heeren hoed*; J. Meyland, Molensleeg 14, hond (do'b. pincher!: Tcrpoorle, Zijl weg 2 a, bruin hondje; Kennel Fauna Parktaanrgeel hondje, gebracht door De Gier, P, KrugerstraaL 46, Scholen; zw. wit te hond, gein*, door Donck, Brcderodestr. 20; smoushond je, gebr. door Petri, Dr. Schaep- manstraat 21; zw. gele hond, gebr. door Hem mes, Prinsengracht 460, Amsterdam; grijs- wille kat, gebr. door Kantze, Catnphuysslr. 8; grijs-witte kat, gebr. door Bakker, Ripper- dastr. 5; zw.-wille kallen, gebr. door Sunning Papentorenvest 45; zwarte kat, gebr. dooi Meetor, Bolwerkslaan 29; zwarte kat, gebr. door Swaanswijk, Ripperdapark 3. Kennel Haerlem, Tcrspijlslroal: zwart-willc kat, gebr. door Brunschcr, Brandstraat 28; zwarte kat gebr. door W. v. d. Vosse, Florastraat 14* grijs-witte kat, gebr. door W. v. 'd. Vossc, Flcrastraat 14. G. van Lunenburg, Zijlstraat 84, broche; W. v. Wanrooy, Rustenburger- laan 54, roode ceintuur; A. v. Meel, Brou wersstraat I6rd„ handwagen; J. Rijk sen. Kampervest 49rd., bruin hondje (glad)H. v d. Linden, W-ouwermanstraat 6, bruin hondje; C. Turk, Tuïpenstraat 17 c (Hofje), gele her. dershond; Kennel Haarlem Terspijt straat! zwart m. witte kat, gebracht door De Vries, Engelberlstraat 5; zwart-wjtte kat, gebr. dooi G. Kotderie, le Hoagewoerddw.str. 31; Ken- net Fauna, Parklaan: zwart m. witte kat, ge bracht door J. v. Dijk, Geweerstraat 25; zw. m. witte kat, gebr. door J. Mok, Nieuwe- gracht 62; J. Merens, Paviljoenstraat 5, Rij- wicllantnarn; H. de Winter, Pres. Steijnstraa! 67, ondergoed; Voorbrood, Anslynstraat 67. lieeren-parapluie; M. de Nijs, Moriunesleeg 23, poTtemoilnaiè (bruin); J. Loerakker, KI. Hout straat 63rd., riemen; P. Koenen, Houtmarkt -lórd., zwarte reticule, zwarte gymn.-schoen Groenendaal. Brouwersstraat 9rd„ ring; M. Boeman, M. v. H-eomkerkstraat 54, stuk touw; H. Slals, Bohverkslaan 23, bruin tasch je; B. Schuijt, Heerenweg 149, bruin taschje met lorgnet enz.; Vaslenhoven, Lei-dsctoestraal 213, Waterman vulpenhouder; C. Bruin. Vaartstraat 12, veer van gramophoon; P. Zweers, KI. Houtstraat 170, vulpenhouder; G. Olv, Essenstraat 24.0. zweep; G. Horn, Bron-' wersstraat 43b., R. K. kerkboekje; Bowman,) Rollamlslraul 53, witte ketting; v. Brederodc,! Donkere Spaarne 6, zwarte mantel; Aievink, Ravelingxfeeg 10, overschoen; J. Doombosch, Stbhimanstraat 401 zwarte portefeuille; C. Hoenderdos, Zomervaart 12b., porlemonnaie; W. de Laar, Vooruitgangstraat 25, rozenkrans: K. Meyer, Heeiv-nsingel 37 1, rozenkrans: .T Poslma, M. v. Heem skerk straat 58, kinderreth cule; A. Wensing, Oranjestraat 106, sleutel" aan ring; G. v. Kuyener, Pres. Steijnstraat 45, tëekeningen. (Zie vervolg Stadsnieuws pag. I, 3e Blad)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1923 | | pagina 2