Indische Brieven.
BUITENLAND
BINNENLAND
jTweede Blad
12 October 1923
Gedelgde schuld.
Het gezantschap bij het
Vaticaan.
De salarisvermindering.
J. A. M. de F.
De machtigingswet. De Britsche rijksvoorkeurrechten; scherpe cri-
l'ek in Engeland. Een Amerikaanschi crediet aan Duitschland? Sei-
Pel en Stresemann.
Onder de Telegrammen: Ontbinding van den Rijksdag? Seipel zal
stresemann over de hersteipolitiek van Oostenrijk inlichten. Duurte-
rclletjjes in Rijnland.
FEUILLETON
i
GEM. BUITENL. BERICHTEN.
BiNNENLANDStiH OVERZICHT.
XVI.
XXXn.
We zitten te Batavia nu midden in de feest
wee k.
viering van het Koninginne-jubilee
heelt de stad in feestdos gebracht. Allerwege
zijn de vlaggen uitgestoken eerepoorten
staan op vele plaatsen aan de hoeken der
straten opgericht, en al zijn de meeste dezer
eere-poorten geen 'her-poorten, de goede be-
oelmg doet de minder geslaagde uitvoering
niet zoo zwaar tellen. De illuminatie der stad
l„m0«ier S,eword.en, dan ik had durven den-
n heeft in 't algemeen niet getracht
ïtLn nsrzm uit te putten door het samen-
nmiln.-Vin gekroonde W's met bontkleurige
lmfci 200;ds ik in de Nederlandsche
ho.M.f» aan gevel van vele openbare ge-
c- 2a8 aangebracht, doch men heeft
voorzien ,?,^r gehouwen de gevellijnen
lammies I j hijeen geplaatste gloei-
don keren he i de2te- dcs. av°nds tegen den
kend ik f ltl hchtlijnen staan afgetee-
voo-a! t,, d°ikles'Paleizen. Schitterend zijn
ziin hnet, alei? va" den Landvoogd, dat
der verheh.®eVe bekroond ziet met het hei
van NeHe i j Wltte gebeeldhouwde wapen
he- fw en het groote Witte Huis,
terlonnle- mentSgebouw' dat aan het Wa"
sluit Cen der 2''den bijna geheel af-
feestdagen hebben het gewone
7' u,„,jr' dat m,en gewoonlijk daaraan geeft,
striiH n ge,vu'd met bal's, races, sportwed
strijden en dergelijke.
e Parade op 31 Augustus werd opgeluis-
.<j .door het bezoek van den Landvoogd,
hpf xrr fer! a-la-Daumont bespannen rijtuig
tp aterlooplein kwam oprijden om plaats
föhn,'!1®!! 0p sPeciaal voor deze gelegenheid
,j j e tnbune. Zijne Excellentie was ver-
bnrl V00y den Heftog Adolf van Mecklen-
lan J' j broeder van den Prins der Neder-
anaen, die in een schitterende Duitsche
nitorm gestoken, de eenvoudig gekleede
?nden Landvoogd wel wat verduis-
en l ^n^anc^crs/ kinderen voor praal
den u- bewonderend gevoelig, meenden in
n nertog den hoofdpersoon te moeten zien.
renH. ,aardlg moment was het, toen, gedu-
driiie r üe.fdeeren der troepen, een esca-
BanHno dat d'en ochtend van uit
tilpin tnover was komen vliegen, boven het
Ptein kwam zweven.
middefhit3^6 AiT schoolkinderen, welke on-
nier ,p e Pafade volgde beantwoordde
groote aantel yenïacht'nzen. Zelfs van dit
de r-.h, kinderen er waren daar voor
oneêcfiM6 meeii dan 3200 jongens en meisjes
her° o glng op d't groote, open plein
net gezang te veel verloren.
penaL.,Varmte was bovendien in deze samen-
cht k *hassa te benauwend geworden, zoo-
dragen deren moesten worden wegge-
b-?y kleppermarsch, door 1200 jongens met
hraeh» der stafmuziek uitgevoerd,
gen 6en aardlg s'ot voor dezen feest-mor-
E?" bijzondere plechtigheid vond den vol-
g nden dag plaats in het Paleis van den Gou-
rneur-Generaal. Daar hadden zich de be
uren van vele en velerlei corporaties ver-
z.meld voor een huldebetoon aan H. M. de
f*-°ningin. De Katholieke Organisaties wa-
cn van-zelf-sprekend niet achter gebleven.
~e besturen van den Centralen Raad der N.
tl Kath. Sociale Bonden en van de Indische
^■atholieke Partij werden tezamen bij Zijne
Excellentie toegelaten, en boden deze, na
voorlezing, een schriftelijk adres van hulde en
se?u^ aat?" ?0} ,het bestuur van den plaat-
diens^ekfn ile xen Socialen Bond' e" onder
t' geleide de besturen van de Katholieke
onw8/1ff: e" M.eisiesbonden kwamen hunne
opwachting maken. Met de dames-bestuurs
leden van den K. S. B. waren de meisjes de
eemg aanwezige vertegenwoordigers van het
vrouwelijk geslacht. Op dit feit doelende,
was Zijne Excellentie zoo vriendelijk mij later
-.ijn tevredenheid te betuigen voor deze op
sturen V3n Ve'e Katbolieke vereenigingsbe-
Gedurende de receptie ten paleize verna-
-nen wij de eerste berichten over de bom-aan-
„fe?' gepleegd te Semarang op den avond
'an den 31 sten Augustus.
izelroe'"dLche communisten hebben bij deze
NpH i J wd'en demonstreeren tegen de
laren a scbe "Overheersching". en tevens
leer,yZlen' dat 2e de' bij hunne Europeesche
.„meesters gebruikelijke geweld-methoden
'en navolgen gaan.
- e uitwerking der ontploffingen is niet
termate verschrikkelijk geweest. Een bom,
air het stadsverband geworpen, deed een
politie-man kwetsuren ontvangen een ande
re, welke in de van feestvierenden overvolle
stadstuin terecht kwam, verwondde drie
Europeanen, acht Chineezen en drie Inlan
ders.
De daders wisten te ontvluchten, en werden
tot heden toe niet achterhaald.
Dat deze „anarchisten van de daad" In
landers zijn kan met vrij groote zekerheid af
geleid worden uit het feit, dat het ontijdig-
ontploffen van een bom te Madioen drie
slachtoffers maakte, die alle drie als In-
landsche communisten bekend stonden.
Ook den volgenden dag werden bommen
geworpen een in het residentshuis, waar
slechts geringe materieele schade werd ver
oorzaakt, en een andere wederom in den
stadstuin, waardoor twee Europeanen wer
den verwond.
Ondanks de aankondiging, dat de hoofd
commissaris 2000 had uitgeloofd voor het
geven van aanwijzingen, werd ook toen geen
spoor der daders gevonden.
Dit straffeloos blijven van de bommen
werpers is wel de meest ernstige zijde ce-
zaak.
De berichten uit Semarang meldden, dat
de feeststemming er door deze gebeurtenis
sen niet werd gestoord. Ook dit acht ik be
denkelijk. Zijn de menschen al zoo met de
gedachte vertrouwd, dat ze op een vulkaan
dansen
De Zondag van 2 September is geweest de
dag der Katholieke jubileumviering.
In de Kathedrale Kerk waren des morgens
te 7 uur, behalve de talrijke geloovigen, ook
vele autoriteiten samen gekomen, onder wie
als vertegenwoordiger van den Landvoogd,
de Algemeene Secrataris, de heer Weiter.
De H. Mis werd gecelebreerd door den Pro
vicaris A. Th. van Hooff, bijgestaan door de
pastoors J. H. Huijgens en J. W. M. Wubbe.
Het St. Caecilia-koor bracht zeer mooi de
„Missa in honore Mariae Magdalenae" van
Ph. Loots ten gehoore. De lofzang „Te Deum
Laudamus" gezongen met begeleiding van
orgel en strijkorchest vormde een waardig
besluit.
Des avonds vond de feestuitvoering plaats
van de Katholieke vereenigingen van Batavia,
over welker voorbereiding ik reeds eerder
schreef.
De lust is me wel groot om iets uit de re
censies der dagbladen over deze uitvoering
over te nemen, alle waren uitbundig in hunne
lofprijzingen. De ruimte in dezen brief laat
dit echter niet toe.
Het zij voldoende te melden, dat zoowel de
Landvoogd als de andere hoo«e autoriteiten,
die bijna „au grand compleet' aanwezig wa
ren, aan het einde van den avond op waarlijk
vleiende wijze hun ingenomenheid uitspraken
met het gebodene. En waar reeds daags na de
uitvoering van tal van menschen het verzoek
kwam toegang te verkrijgen tot de reprise,kan
veilig als waarheid worden aangenomen het
geen de dagbladen schreven „dat de Kat
holieken schitterend zijn voor den dag geko
men".
Slechts enkelen was het bekend en nu
nog weten de meesten het niet dat in ver
band met de Semarangsche bom-aanslagen
de Bataviasche politie zeer uitgebreide en
strenge maatregelen had getroffen en dat heel
het terrein van Kerk en Katholieke Bonds-
gebouwen omringd was door een cordon van
politie-mannen. Hier zou dan op dezen avond
de communisten een uitgezochte gelegenheid
hebben kunnen vinden om de draggrs van het
Nederlandsche gezag te treffen.
Om oprecht te zijn, moet ik dan ook ver
klaren, dat ik dien avond in de voorgalerij
van het Bondsgebouw staande om den Gou
verneur Generaal te ontvangen, en ziende hoe
deze voorafgegaan door den Hoofdcommis
saris van Politie rin gevolgd door vele digni
tarissen van het Huitenzorgsche „hof" in een
file auto's, waartusschen blijkbaar opzettelijk,
de ruimte groot was gehouden, langs een om
weg voor kwam rijden een oogenblik met
angst dacht aan het lot, dat hem en de vele
anderen boven het hoofd zou hangen, wan
neer het aan één bommenwerpend commu
nist lukken kon door het sterke politie-cor-
don heen te glippen.
De regeer-last drukt in deze tijden wel
zwaar op allen, die geroepen zijn het hoogste
gezag uit te oefenen.
.Moge de Landvoogd uit de toespraken door
den Voorzitter van de Indische Katholieke
Partij ten Paleize en door den Voorzitter
van K.S.B. op den feestavond tot hem ge
richt, de overtuiging hebben geput, dat hij
zich op het Katholieke volksdeel van Neder-
landsch-Indië nog volkomen verlaten kan.
DE DERDE LEZING VAN DE
MACHTIGINGSWET.
De Rijksdag heelt gisteren art. 1 van de
'nechtigingswet met 253 tegen 35 stemmen
8n J onthouding aangenomen. Art. 2 werd
ronder hoofdelijke stemming aangenomen.
Daarop verlieten de Duitsch-nationalen en
bloc de zaal.
Op voorstel van Marx (centrum) is toen
be eindstemming over het ontwerp tot Za
terdag verdaagd.
DE BRITSCHE OECONOMISCHE
RIJKSCONFERENTIE.
Bij de beraadslagingen op de oeconoini-
sche conferentie over de rijksvoorkeur in
>penbare contracten vestigde Neville Cham-
berlain, kanselier van dc schatkist, de aan
dacht op de circulaire van de schatkist van
1919, waarin de regeering den wensch te
kennen geeft, dat in regeerings-contracten
werkelijk voorkeur zou worden betracht en
verklaarde hij. dat cen onderzoek had aan-
door Baronesse De Liman.
Neem den heer Dufranc in den arm
-eide Dujardm die kan u beter raden dan
I j ook' In de heele streek is er niet één
landgoed te vinden, dat hij niet door- en
door kkent. Zeker weet hij iets naar uw
Nooit, zeide de oud-notaris, had gij 't
beter kunnen treffen. Mijn zoon is belast
"iet den verkoop van drie eigendommen
™er in de onmiddellijke nabijheid gelegen!
^ls gij wilt, mijnheer Legrand, zullen wij
dezer dagen een kijkje gaan nemen.
Liefst reeds morgen, als 't u gelegen
Met genoegen. Sinds mijn zoon mij is
j gpevolgd, heb ik niets te verletten en kan
aar hartelust wandelen. Ik zal tegen negen
co r aie" lnspan;ien en u afhalen, als gij dan
gereed kunt zijn.
Legrand betuigde bij voorbaat zijn dank,
een oogenblik later nam Dufranc met
zijn zoon afscheid van de familie.
XV.
En thans beste vriend, zei Dujardin
toen de bezoekers vertrokken waren, zal ik
u naar uwe kamers brengen, waar gij u een
beetje kunt verfrisschen. Gij ziet, dat hier
alles zeer eenvoudig toegaat, maar onze
vriendschap zal u daarvoor eenigermate
schadeloos stellen.
Uw gulle ontvangst, antwoordde Le-
gransd, treft mij zoo diep, dat ik gaarne bij
u zal blijven totdat ik zelf een woning heb
gevonden en behoorlijk ingericht.
Alles wat wij hebben, staat u ten dien
ste, zeide Verrière, als om beleefd in her
innering te brengen, dat Legrand eigenlijk
„zijn" gast was. 't Is niet veel, ging hij voort,
maar als schoonvader verzeker ik u, dat
gij ons hartelijk welkom zijt. Moget gij het
weinige, dat arme menschen, zooals wij, u
kunnen aanbieden, voor lief nemen.
Arme menschen Hoe meent gij
dat antwoordde Legrand met cen glim
lach vol beteekenis. Hebt gij vergeten waarde
heer, dat ik uit het goudland kom, en dat
uw schoonzoon mijn compagnon is Als men
zooals gij een rijken schoonzoon bezit, kan
er van armoede geen sprake wezen.... ten
zij die schoonzoon een egoïst, een gierig-
aard is, die alles liever voor zich houdt
Maar kom nu Dujardin, wil mij vóórgaan
naar mijn kamer. Daar zullen wij onze zaak
jes in orde brengen.
O, dat zal niet veel tijd vorderen, zei Du
jardin, terwijl hij met zijn vriend de trap
besteeg. Boven gekomen, opende hij de
deur der kamer, voor Legrand bestemd.
getoond, dat de pogingen van dc departe-1
menten om het besluit van de regeering uit
te voeren, een bevredigend resultaat hadden
gehad. Het luchtvaartministerie had verleden
jaar in het geheel geen artikelen uil het
buitenland aangeschaft. De marine had met
uitzondering van olie als stookmiddcl
slechts cen percent van haar totale uitgaven
in vreemde landen gedaan. Het ministerie
van oorlog heeft alleen voedingsmiddelen in
het buitenland gekocht, waar het onmogelijk
was om dc vereischte hoeveelheden in de
gewcnschte hoedanigheid of bij tijds of in
voldoende hoeveelheid te verkrijgen. Bij de
posterijen waren bij behoefte aan andere
metalen dan ijzer de aanschaffing van En-
gelsche en koloniale metalen voorgeschre
ven. Deze belangrijke verklaring werd met
warmte begroet door de afgevaardigden van
dc dominions.
Sir Philip Lloyd-Graeme legde eveneens
cen verklaring af, toen dc kwestie van coö
peratie bij (inancieclcn steun voor dc ont
wikkeling van het rijk op dc conferentie ter
sprake kwam. Lloyd-Graeme deed uitkomen
dat het vitaal belang was om met een plan
voor die ontwikkeling haast te maken. De
Engelschc regeering stelt een politiek voor,
waarbij (inancieete steun verleend wordt
aan plaatselijke autoriteiten en maatschap
pijen van openbaar nut en zij is van plan
dezelfde politiek toe te passen met betrek
king tot de dominions en de koloniën. De
rcgcering geeft reeds tot cen aanzienlijk be
drag financicelen steun voor de landverhui
zing in het rijk.
Hij vroeg of het niet mogelijk zou zijn
voor Ntcuw-Zeeland om meer vaart te zet
ten achter de plannen voor het verwekken
van electriciteit door waterkracht en voor
Australië om dc uitvoering der plannen
voor uitbreiding van het spoorwegnet te
bespoedigen.
De financieele voorschotten door Enge
land gedaan, zouden terugbetaald moeten
worden, wanneer zulks gelegen komt.
De nolitiek van de huidige regeering be
staat in het verhaasten van cen dergelijke
ontwikkeling. Iedereen had erom geroepen
en de regeering is besloten, om te helpen
op alle mogelijke wijzen.
DE BRITSCHE RIJKSVOORKEUR.
RECHTEN.
De kwestie van rijksvoorkeur, die op de
occonomisch-; rijksconferentic is opgekomen
wordt door, de ochlendpers besproken met
een levendigheid, herinnerend aan het tariff-
rcformgeschil van twintig jaar geleden, dat
door Chamberlain werd uitgelokt.
Dc Westminster Gazette zegt, dat het on
derzoek van de voorkeurvoorstellen uitwijst,
dat zij terstond de prijzen zullen doen stij
gen en de belasting verhoogen.
De Daily News beschouwt ze als een ver
breking van Bonar Law's belofte, dat de
iscale politiek niet zou veranderd worden.
De Daily Mail zegt, dat Engeland zijn
vocdselinvoer uit. den vreemde niet kan be
lasten. Het blad waarschuwt de dominions
dat 9 miilioen vrouwelijke kiezers zich ter
stond zullen vereenigen, teneinde de op-
legginrf van een voedsclbelasting te ver
ijdelen.
Henderson, de bekende leider der arbei
derspartij, heeft in een rede dringend ge
waarschuwd tegen het gevaar van de voor
stellen nopens rijksvoorkeurrechten. Hij zou
Let een noodlottige fout achten, indien En
geland zijn aandacht liet afleiden van het
dringende vraagstuk van den opbouw van
Europa. Hij vindt het een veclbeteekenend
feit, dat de omvang van den Engclschen
handel met de dominions, ondanks^de ge
stoorde politieke en oeconomische omstan
digheden van Europa, de verhouding van
den Engelschen uitvoer naar Europefcsche
landen verleden jaar toegenomen. De En-
gelsche handel met de deelen van het rijk
was nog altijd iets meer dan cen derde
gedeelte van den geheelen uitvoerhandel.
Engeland leed niet zoozeer onder een Wer
kelijk verlies van markten, als onder dc ver
mindering van dé koopkracht van zijn Euro
peesche cliënten. Het moest iedereen dui
delijk zijn, die de cijfers bestudeerde, dat de
1 ngelsche handel met Europa een levens
behoefte voor het land was.
DE BESPREKINGEN TUSSCHEN ROER-
INDUSTRIEELEN EN GENERAAL
DEGOUTTE.
De Düsseldorfer Ztg., die met dc Rijnsch-
Westfaalsche groote nijverheid op goeden
voet staat, publiceert een uitvoerig over
zicht omtrent dc besprekingen van Stinnes,
Voegeler, Kloeckner enz. met generaal De-
goutte. Het is de eerste Duitsche lezing, die
van belanghebbenden kant komt, en die
hier en daar nog al afwijkt van de uitlatin
gen in Fransche bladen en van de mede-
deelingen der rijksregecring in den Rijksdag.
In de eerste plaats spreekt de D. Z. tegen
dat de industrieelen in opdracht van de re
geering handelen. Hun opdracht kwam van
anderen industrieelen kant.
De besprekingen zijn in goede verstand
houding gevoerd en van Fransche zijde is
mets gezegd of gedaan dat de Duitsche on
derhandelaars kon kwetsen.
Generaal Degoutte stelde in hoofdzaak
de volgende cischen: De mijn-ondernemin
gen moeten de achterstallige kolenbelasting
betalen, een deel daarvan door de Fran
sche ingenieurscommissie vast te stellen
onverwijld. De kolenbelasting van 40 pet.
blijft gehandhaafd. De in beslag genomen
voorraden blijven eigendom van Ie Fran-
schen; zij moeten met Duitsche hulp en op
Kosten der mijnen op eerste aanmaning
worden weggevoerd. Elke mijn levert her
stel-kolen naar de mate van haar productie;
t percentage stelt de Fransche ingenieurs-
commissie vast. De mijnen verplichten zich
tot kostelooze requisiticleveringen voor de
bezettingstroepen en tot leveringen voor de
regie-spoorwegen.
Bij inwilliging van deze cischen krijgen
de mijnen machtiging tot afzet van hun
verdere productie. Dc machtigingen worden
elke week verleend. Dc Fransche inge-
meurscommissic weigert onderhandelingen
met het Rijnsch-Westf. Kolcnsyndicaat en
met het mijnsyndicaat in het Akenschc bek
ken, doch is bereid het Rijnsche bruinkool
syndicaat te Këulen te erkennen.
De uitvoer van kolen (een zaak die ook
voor Nederland van belang is) wordt zoo
geregeld dat gemiddeld de voor 1922 vast
gestelde hoeveelheden mogen worden uit
gevoerd. Dc voorraden ijzer en staal, die
bij weigering van betaling der kolenbelas
ting in beslag genomen zijn,, zullen aan dc
eigenaars worden teruggegeven naarmate
die dc kolenbelasting storten.
Alle in beslag nemingen zullen ophouden
van het oogenblik af aan dat Duitschland de
kosten voor de Roerbezetting betaalt.
Het laat zich hooren aldus de D. Ztg.
dat de vertegenwoordigers der nijverheid
op deze grondslagen geen overeenkomst
met generaal Degoutte konden treffen. De
Phoenix A. G. en dc groep Otto Wolff, die
dat wél hebben gedaan, hebben niet in over
leg met de andere industrieelen gehandeld.
In hun besprekingen met generaal
Degoutte hebben de industrieelen ook de
vrijlating der gevangenen aangeroerd. Zij
noemden deze een éerezaak voor Duitsch
land en voerden bovendien aan dat de vrij
lating van vakbondssccretarissen en bedrijfs-
raden noodig is voor het weder op gang
brengen van de bedrijven. Generaal Degout
te scheen voor deze argumenten veel te
gevoelen. Hij verklaarde wel dat het een
politieke aangelegenheid betrof doch ver
zocht dc industrieelen tevens een lijst over
te leggen van hen wier vrijlating voor den
goeden gang der bedrijven noodig is.
Ten slotte vroeg generaal Degoutte of dc
industrieelen bereid waren aan een bedrijfs-
gemccnschap voor de spoorwegen in het
Rijnland deel te nemen. Dc deelhebbers zou
den zijn; Frankrijk, het Rijnland en de indu
strie.
Hierop antwoordden Stinnes c.s. dat bedoel
de spoorwegen rijkseigendom zijn, zoodat zij
daarover niets konden beslissen.
Toen vermindering der bezetting ter
sprake kwam, stelde generaal Degoutte in
uitzicht dat wanneer de mijnen, die voor de
levering van herstelkolen bestemd zijn, het
bedrijf hebben hervat de bezetting zal wor
den ingekrompen. Zoolang er echter troepen
in het Roergebied bleven, wilde generaal
Degoutte de spoorwegen in handen houden.
EEN AMERIKAANSCH CREDIET AAN
DUITSCHLAND?
Sinds enkele dagen is opnieuw sprake van
een crediet dat van Amerikaansche zijde aan
Duitschland zou worden verleend. Volgens
de bladen schijnt Duitschland ditmaal wer
kelijk financieele hulp uit Amerika te kun
nen verwachten. Een aantal bekende Duit
sche persoonlijkheden vertoeven op dit
oogenblik in de Vereenigde Staten ten einde
aldaar over het verleenen van een crcdiet
te onderhandelen. Tot hen behooren de ge
wezen rijkskanselier dr. Cuno, dr. Frohwein,
vice-president van den rijksbond der Duit
sche industrie, en een aantal vertegenwoor
digers uit het Duitsche bankwezen. De on
derhandelingen moeten reeds zoover zijn ge
vorderd, dat een Amerikaansch plan uitge
werkt is. De voorwaarden waarop dit crediet
zal worden verleend, zijn ook reeds bepaald
cn zouden niet ongunstig voor Duitschland
zijn. Het aanzienlijke bedrag kan door een
Amerikaansch bankconsortium worden opge-
eischt. Met het verstrekte geld wil dit con
sortium zich interesseeren in de nieuwe
Duitsche muntbank niet de bank die de
zoogenaamde Neumark in omloop zou bren
gen. maar wel in een nieuwe bank wier
functies de rijksbank vermoedelijk zou ver
vullen. Volgens het Berliner Tageblatt is het
mogelijk dat een deel van het Amerikaansch
crediet reeds weldra aan dc rijksbank zal
worden uitbetaald. De rijksrcgcering, die of
ficieel nog niet deel heeft genomen aan de
gevoerde onderhandelingen, zal haar houding
in deze aangelegenheid weldra bepalen.
Dr. Luther, de rijksminister van financiën,
heeft gisteren een onderhoud gehad met de
vertegenwoordigers der groote Duitsche ban
ken, 't welk aan het vraagstuk van de munt
soort was gewijd. Vermoedelijk zal de minis
ter onmiddellijk nadat de machtigingswet
door den Rijksdag is aangenomen bij veror
dening lot oprichting van de met de uitgifte
der Neumark belaste bank bekend maken.
De grondslag voor deze verordening zal het
destijds tot dit doelvoorbereide wetsont
werp vormen.
DE KWESTIE VAN TANDZJER.
Hel bericht van Woensdag, dat de Fran
sche, Spaansche en Engelsche deskundigen
het eens zijn geworden over een formule
als grondslag voor dc beraadslagingen van
het ïandzjer-vraagstuk door dc gevolmach
tigden der respectieve regeeringen, wordt
door de Times beschouwd als een opmer
kelijk goede stap voorwaarts voor het
vinden van een oplossing in deze veront
rustende kwestie.
Het blad merkt op. dat de algeheele vrij
heid aan de betrokken regeeringen gelaten
wordt ten aanzien van de punten die zij
wenschen te berde te brengen op de komen
de conferentie,' maar voegt er aan toe, dat
er thans ten minste eën redelijk vooruit
zicht is, dat de welvaart van deze belang
rijke plaats niet langer zal worden belem
merd door tweedracht en door de onzeker
heid van haar lot. De drie deskundigen, be
last met het vinden van een grondslag voor
de regeling, zijn bezield geweest met een
geest van toenadering, en grooten dank is
men hun verschuldigd.
Er zullen nog wel netelige kwesties te
regelen zijn, wanneer de volledige confe
rentie bijeenkomt.
Maar indien dezelfde welwillendheid cn
volharding als bij de voorloopige beraad
slagingen aan den dag gelegd worden, zal
een nieuw en voorspoedig tijdperk voor
kleine, maar belangrijke streek van Afrika
iti de toekomst zijn weggelegd.
FRANSCHE PERSSTEMMEN OVER DEN
DUITSCHEN STAP TE PARIJS.
Dc Petit Parisien zet de redenen uiteen,
waarom Poincaré waarschijnlijk de Duitsche
voorstellen nopens de Roer algeslagen heeft.
Indien door Parijs en Brussel het Duitsche
voorstel om een genyengde commissie te be
noemen, aangenomen was, zou Duitschland,
na eerst het industrieele leven gedesorgani
seerd te hebben, raadgevende stem gekre
gen hebben bij de maatregelen om den nor
malen loop van zaken weer te herstellen.
Aangenaam verrast bleef deze staan, het
ruime vertrek waar door keurig gewreven
ruiten het zonnetje binnendrong,^ beviel hem
uitermate. De muren waren helder gekalkt,
de meubelen wel is waar eenvoudig, maar
zeer geriefelijk. Alles blonk er van zindelijk
heid.
Heerlijk! riep hij uit. Dat uitzicht op de
zee is onbetaalbaar. Waarlijk vriend, ik zou
wel lust hebben, van den aankoop van een
huis af te zien, en doodeenvoudig bij u te
blijven. Waarom ook geeft ge mij de schoon
ste cn gezelligste kamer van uw paleis.?
Gelukkig dat gij niet verwend zijt
anders zoudt ge zóó niet spreken. Wie, zoo
als gij, jarenlang onder een tent heeft ge
woond, is lichtelijk tevreden.
Goed dat ge mij aan Caüfornië her
innert 1 Laten wij nu afrekenen ik heb geen
rust voor dat die zaak uit de voeten is..--
Wees zoo goed plaats te nemen aan dé tafel
en de cijfers te noteeren, die ik u opgeef-
Wat voor cijfers
Mooie vraag 1 Natuurlijk die, welke b:-
trekking hebben op onze kajaitalen.
Onze kapitalen?.... Gij schijnt wel
van een grapje te houden.
Gij meent dus dat ik scherts? Ik be
grijp u niet Dujardin.
Veroorloof dat ik....
Ik veroorloof u heelemaal niets, her
nam Legrand zeer beslistanders zouden
wc geen stap verder komen. Hebt ge mis
schien geen lust om te schrijven óok
aaii
terwijl het onze actie zou zijn blijven hin
deren, zou het zich niettemin teéenover de
Duitsche bevolking beroemd hebben op dc
verkregen resultaten. De Duitsche vertegen
woordigers zouden ook vanzelf dc werktui
gen geweest zijn van dc groote industriee
len, die dan zelf aan onzen greep ontsnapt
zouden zijn. Wij zouden slechts uit een
reeks van moeilijkheden losgekomen zijn om
weer in nieuwe moeilijkheden te vervallen.
De République Francaise schrijft, dat de
Duitsche capitulatie niet het voorwerp kan
worden van eenig compromis. Het staken
van het lijdelijk verzet is een eenzijdige
daad van de Duitsche regecring, die einde
lijk de gevolgen van een dwaze politiek
erkent.
SEIPEL EN STRESEMANN*.
De officieuse Reichspost verneemt uit
Berlijn, dat er binnenkort cen ontmoeting
zal plaats hebben tusschen den Duitschen
rijkskanselier Stresemann en den Oosten-
rijksche Alpen. De ontmoeting wordt aan
gekondigd als een tegenbelecfdhcid van
Duitsche zijde in antwoord op het bezoek
ven Seipel te Berlijn het vorig jaar, maar cr
moet toch ook wel politieke beteekenis aan
gehecht worden.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
De Kamer van Koophandel in Essen, die
an den beginne een krachtig tegenstander
van de Fransche bezetting is geweest, heeft
thans besloten samenwerking te zoeken met
dc Fransche bezettingsoverheid, tot herstel
van het economische leven. Tc dien einde
zijn eenige leden der Kamer naar Dusseldorf
vertrokken.
ONTPLOFFING OP EEN DUIKBOOT.
Uil San Pedro in Californië wordt gemeld,
dat er daar aan boord van een duikboot een
ontploffing heeft plaats gehad. Van de be
manning zijn er 37 gedood en 6 gewond.
Volgens berichten uit Dublin, is de re
geering bezig te trachten een eind te maken
aan dc staking in de havens. Voorgesteld
is, dat de arbeiders Genoegen zouden nemen
met een loonsverlaging van 1 sh. per dag,
waartegenover dan dc werkgevers zich zou
den hebben tc verplichten hun ontvangsten
door het berekenen van lager prijzen naar
verhouding van het door de arbeiders te
brengen offer te verminderen.
Uit Torento wordt gemeld, dat Lloyd
George daar is aangekomen en toegejuicht
reed door de stad tot voor het stadhuis,
waar hij welkom geheeten werd en gebruik
moest maken van een megaphoon om de
menigte te bedanken.
Later sprak hij tot een vergadering van
vijfduizend mensehen om te pleiten voor dc
eenheid van het rijk, opdat Groot-Brittan-
nië sterk zou zijn voor het bewaren van den
vrede in kritieke oogenblikken.
In de tweede helft van Januari zal te
Parijs een „salon national de la gastrono
mie" aeopend worden, een tentoonstelling,
die alles omvat wat tot de genoegens van
de tafel behoort. Alles wat Frankrijk op liet
gebied van de voeding en de verfijnde kook
kunst oplevert zal op die tentoonstelling te
zien zijn. De bedoeling van hen, die deze
tentoonstelling aanrichten is, haar elk jaar
te houden, zoo ongeveer als de jaarlijksche
auto-salon. De volgende jaren zal deze ten
toonstelling der lekkerbekkerij echter niet
in Januari, maar in December zijn. a
Volgens de Köln Ztg. heeft v. Bclsen,
de verlegenwoordigcr der Pruisische fiscale
mijnen, deelgenomen aan het onderhoud van
Stinnes e.s. met generaal Degoutte. Hij heeft
zulks gedaan, zonder voorkennis van de
Pruisische regecring, welke hem deswege
haar ontstemming over zijn handelwijze
heeft te kennen gegeven.
Men zal zich de vlucht van kapitein
Ehrhardt uit de gevangenis van Leipzig nog
wel herinneren. Beweerd werd dat dc ka
pitein. die zich wegens hoogverraad, mein
eed en ophitsing tot meineed te verant
woorden had, in het buitenland vertoefde.
Nu publiceert echter het Bamberger Tage
blatt het volgende bericht: Het gerucht dat
ook Ehrhardt aan de te Bamberg gehouden
Deutsche Tag heeft deelgenomen wordt
niet bevestigd. Ehrhardt had wel beloofd tc
komen, was echter op het laatste oogen
blik verhinderd. Dc dappere strijder uit
het Ballischc gebied heeft thans eindelijk in
Beieren een toevlucht gevonden
Gisteren is te Breslau een aantal com
munisten aangehouden, o.w. leden van het
groepsbestuur van Silezië en personeel van
de Schlezische Arbeiterzeitung, verdacht
van propaganda voor het vormen van een
sovjetregeering in Duitschland.
De Rote Fahne is voorloopig verboden
wegens het aandringen op dc voorbereiding
van een algemeene staking en het opwek
ken van rijksweersoldaten tot politieke da
den en ongehoorzaamheid.
Te Bodenbacli op de Duitsch-Tsjeehi-
sche grens is de directeur van een Ber-
lijnsche verzekeringmaatschappij in hechte
nis genomen. In zijn bezit vond men 9000
dollar en 200 Engelsche pond. die hij, naar
men vermoedt, naar het buitenland wilde
smokkelen.
Op de Berlijnsche levensmiddelen
markt zijn de prijzen gisteren met 50 tot
100 pet gestegen. Terwijl eergisteren het
pond margarine gemiddeld nog 160 mii
lioen kostte, werd gisteren reeds 230 mii
lioen per pond gevraagd. De prijs van de
boter steeg tot 500 miilioen per pond. Voor
vleesch werd ten minste 200, voor worst
350 tot 400 miilioen per pond gevraagd.
Aardappelen waren weer uiterst schaarsch
en kostten 8 miilioen per pond. Voor uien
werd 20 a 30 miilioen per pond gevraagd.
Voor zuurkool 20 miilioen. Voor de goed
koopste visch 50 miilioen per pond. Voor
een haring betaalde men 35 miilioen. Van
vandaag af zal een brood 110 miilioen, eeri
liter melk 48 miilioen kosten.
Bencsj, de Tsjecbo-Slowaksche ministe
van buitcnlandschc zaken, vertrekt heden uk
Praag naar Montreux, om dan vervolgenf
tezamen met President Masaryk naar Parijs
te gaan.
In antwoord op de verklaringen va*
den Poolschcn minister-president Witos, dat
Polen wil streven naar verbetering van dc
betrekkingen tusschen Polen en Tsjecbo-
Slowakije, zegt de Praagsche Tribuna, dat
deze verklaring verblijdend is, daar zij aan
toont, dat Polen zich rekenschap geeft fan
de gevaarlijke positie, waarin het geraakte
tengevolge van een andere politiek. I sjecho-
Slowakije is ook volkomen bereid al het mo
gelijke te doen om de betrekkingen tusschen
de beide landen te verbeteren.
Volgens berichten uit Athene aan da
Engelsche bladen is Piastiras, de leider der
revolutionaire beweging, voornemens een
rondreis door Griekenland te beginnen ter
verdediging van zijn programma van actie.
Dit programma bevat o.a. de consolidatie
van alle Balkanstaten door het sluiten van
een reeks van onderlinge bondgenootschap
pen. Voorts een reorganisatie van leger en
vloot en het aanschaffen van een krachtige
luchtvloot. Bovendien zou het noodig zijn oen
groote binnen- en buitenlandschc leening te
sluiten. De Engelsche correspondenten zeg
gen, dat deze maatregelen in hoofdzaak dc
isoleering van Turkije ten dóel hebben en
worden ingegeven door de hoop den ouden
grenstoestand in Thracië van vóór de neder
laag in Klein-Azië te herstellen.
Het gezantschap bij het Vaticaan....
Daar blijft politieke muziek in zitten.
Drie, vier keer heeft men daarover bij de
begrooting van Buitenlandsche Zaken gere
devoerd en gestemd, en toch duikt tegen
den begrootingstijd het verzet tegen dien
post weer op.
Ditmaal, nu de bezuinigingsleus alle har
ten vervult en bezig houdt, meent men cen
extra-kansje te hebben.
Inzenders openen gewoonlijk het vuur en
de redacties volgen.
In de N. R. Ct. heeft een inzender met
andere overbodige gezantschappen ook dat
bij het Vaticaan willen opheffen:
Een tweede inzender, man van den vrede
of met een goed hart, wilde het mes wel
gezet hebben in onzen diplomatieken dienst,
maar, „ter voorkoming van verzet bij de
Roomsche partij", het gezantschap bij het
Vaticaan laten voortbestaan.
Een derde inzender is het hier weer vol
komen mee oneens: in zijn gekuischte taal
noemt hij het „een groot schandaal", dat
„ten believe van de Roomsche partij een
gezant van het Protestantsche Nederland
bij den Paus wordt gezet".
Als het waar was wat hij beweert, zou
den wij het, op den vorm na, geheel met
hein eens zijn.
Mot reden schrijft het „Huisgezin", dat
het niet is het Protestantsche Nederland
dat een gezant bij den Paus „zet" en dat
het niet geschiedt niet ten behoeve van de
Roomsche partij.
„Indien Nederland, zoo vervolgt het blad,
een vertegenwoordiger heeft bij den H,
Stoel, dan is zulks omdat het wenschelijk
wordt geoordeeld, in het diplomatieke mid
delpunt, dat het Vaticaan heet, betrekkin
gen te onderhouden.
Zoo oordeelde Loudon, zoo oordeelt Van
Karncbeek, die geen van beiden zich geroe
pen achten de Roomsche partij te believen.
De N. R. Ct„ hoog zooals cen oud-libcraa!
ook nu nog hoog weet tc zijn, teekent bij
het jongste ingezonden stuk aan: „Wc kun
nen Roomsch of oud-Roomsch hier geheel
buiten laten. Het gezantschap is toch over
bodig."
Hiermee is voor de N. R. Ct. het laatste
woord gesproken: wij zeggen dat het gezant
schap bij het Vaticaan overbodig is, en dan
is hel zoo. Uitl
We kunnen er ons op Voorbereid houden,
dat het gezantschap bij den H. Stoel ook
ditmaal weer door de spitsroeden der cri-f
tick zal moeten loopen.
Het is licht te probeeren, op het anti-;
papisme te speculeeren, en tc trachten,
ettelijke christelijk-historischen kopschuw te
maken.
Maar voor het aanzien van ons Parlement
hopen wij, dat het niet opnieuw een afge
dane zaak zal aanvechten en telkens be
krachtigde beslissingen weer op losse
schroeven zal zetten.
Verondersteld mag toch niet worden, dat
inen het er heen drijven wil, ten laatste
het Vaticaan de verklarind tc ontlokken, dat
het moeilijk prijs kan blijven stellen op het
behoud van een vertegenwoordiger, die elk
jaar oonieuw tot een voorwerp van debat
en strijd wordt gemaakt."
Het eindadvies der Centrale Commissie:
De Centrale C ommissie voor georganiseerd
overleg in ambtenaarszaken, heeft cen eind
advies uitgebracht, waaraan wij het navol
gende cnlleecen'.
Wat de juridische zijde betreft van dé
voorgenomen intrekking van artikel 40 deelt
zij de meening der Regeering. dat haar be
voegdheid daartoe, formeel juridisch bezien,
niet betwistbaar is. wijl een Koninklijk Be
sluit door cen ander Koninklijk Besluit kan
worden vervangen. Echter is de Commissie
van oordeel, dat eenmaal toegekende sala
rissen. ook buiten art. 40 om, gewaarborgd
zijn De Commissie betwist, dat de Regeering
de bevoegdheid zou bezitten om in die een-
goed. De zaak kan ook afgedaan worden
zonder hulp van pen of potlood.
Zoo sprekende haalde Legrand een por
tefeuille te voorschijn, welke hij opende en
vóór zich op tafel legde.
Hier zijn, ging hij voort, wissels op
Parijs, en Londen, ten gezamenlijken be
drage van ruim vijfhonderd it i jend franks.
Daarvan krijgt gij de eene helft, en ik de
andere. De rekening is dus zeer eenvoudig
en vraagt geen
Ik begrijp niet waar ge eigenlijk met
die grappen heenwilt, antwoordde Dujardin
min of meer gemelijk.
Maar riep Legrand, terwijl hij tegen
over zijn vriend kwam te staan en hem de
forsche hand op den schouder legde, wilt ge
mij dan heel krankzinnig maken met uw
dwaze ongeloovigheid Nog "erts, en nu
voor den laatsten keer: hi:r ligt i z:tr >oliec'e
wissels, het vermogen dat ik uit Californië
heb meegebracht en waarvan u de helft
toekomt. Ziedaar uw aandeel. Pak aan als 't
u belieft of wilt ge mij boos maken
Legrand 1.Vriend 1't Is immers
geen ernst? stamelde Dujardin.
Goddank, dat gij mij eindelijk begint te
begrijpen.
Maar gij verbeeldt u toch niet, dat ik
die som zal aannemen?
En waarom niet?
Wel ik zit hier en doe heelemaal niets.
.Meer nog: ik verlies het geld dat gij mij
hebt toevertrouwd, en nou zou ik.,..
Niet zooveel omslag maken, en heel ge
woon opstrijken wat u toekomt bij de li
quidatie onzer vennootschap.
Toen we samen zwoegden in de mijnen,
was ik uw compagnon; doch mijn vertrek
uit Californië heeft een einde aan dc ven
nootschap gemaakt.
Bedoelt ge misschien dat bij uw ver
trek onze vriendschap ophield te be
staan? .Och, beste Dujardin maak toch
niet zooveel ophef van een zaak, zoo een
voudig, dat een kind ze begrijpen kan!....
..e ,300,000 franks zijn ons „gemeenschap
pelijk eigendom. Trouwens ik heb er nog
100,000 in mijn portefeuille, en daarvan
krijgt ge niets tusschen de vingers. Die som
heeft een bijzondere bestemming als gij
tenminste zulks veroorlooft....
Gij wilt er zeker uw landgoed mede
Jetalen?
Neen, antwoordde Legrand; die hon
derdduizend franks moeten dienen als....
Nu, raad eens!
Dat kan ik waarlijk niet.
Als bruidsschat voor uw dochter. Ja,
beste vriend, honderdduizend franks, betaal
baar aan mej. Lucie Dujardin op den dag
harer bruiloft. De interest van het kapitaal
loopt van nu af ten haren voordeele. Zijt ge
nu voldaan?
Dujardin was buiten zichzelf van aandoe
ning en nauwelijks bij machte cen woord
van dank te stamelen.
Ook Legrand had tranen in dc oogen. Zoo
had hii dan eindelijk zijn doel bereik* eU
taak zijns levens volbracht zijn schuld at
betaald.
Natuurlijk waren ook Verrière en zijl
echtgenoote niet weinig verheugd over hef
„buitenkansje dat hem van alle zorg vooé
de toekomst bevrijdde. Hadden zij Legrancj
van het eerste oogenblik af vriendelijk be<
jegend, nu wisten zij niet meer wat té
doen, om den weldoener der familie aange*
naam te zijn.
Den volg.enden morgen, vóór het ontbijt]
Sing Verrière met den gevierden gast een
kijkje nemen op zijn landerijen, legde hem1
alles uit, en verklaarde hem met raad en
daad bij tc zullen staan, als hij lust had zich
uit liefhebberij op den landbouw toe tc
le^rfen.
Legrand gevoelde zich overgelukkig. De
omgang met zijn vriend, de bezorgdheid
hun onvermoeid pogen om hem vreugde t'
verschaffen, verbanden uil zijn geest dl
herinnering aan cen smartelijk verleden.
Na het ontbijt maakte Legrand met deiv
heer Dufranc volgens afspraak een uit
stapje, dat echter niet lang zou duren, wan)
het eerste landgoed, dat hij met den oud.
notaris in oogenschouw nam, beviel hen
uitstekend, temeer omdat het niet ver val
dc woning zijner vrienden gelegen was.
Dc nict-onbelangrijke hoofdsom werd on.
middellijk betaald, en Dufranc, een leeperd
die bü 't za 'iic een atb-.vor
