Van Wet en Wetgeving.
s"-
s^JSrtLsssr SS
BINNENLAND.
Vierde Blad
£3 October 1923
Voor Ouders en Opvoeders.
UIT DE PERS.
•INNENLAffDSSH NIEUWS.
Godlasfering en Strafrecht.
HANDEL EN NIJVERHEID.
Ingezonden Mededeeiingen.
De Vlootwet aangenomen
MARKTNIEUWS.
KERK EM SCHOOL
ifcE inkrimping der salarissen.
BOVENCARSPEL, 12 Oct. Aardappelen,
blauwe f 2.90, bonte f 33.10 per baal. Aan
gevoerd 120 balen. Uien, drielingen f 3.25—
3.80, groote gele f 3.103.30, kleine gele
f 56.05 per baal. Aangevoerd 825 balen.
Bloemkool, le f 5—10.25, 2e f 1.10—2.80,
3e f 1.102.80 per 100 st. Aangevoerd 75.800
stuks. Roode kool f 1.102.20, gele kool
f 1.60—2.30, witte kool f 1.30—1.80 per
100 K.G. Aangevoerd roode kool 58.200
K.G., gele kool 12.700 K.G., witte kool
56.100 K.G. bieten, groote f 15.75—24.50,
kleine f 3.25 per 1000 st. Aangevoerd 53.50(
stuks. Siaboonen f 0.801.80 per 15 K.G
Aangevoerd 1730 zakken.
8S7S35SSS3SS3SSSSSS
II.
In onze vorige beschouwing deden wij uit
komen, dat de juridische competentie de
formeele bevoegdheid der Regeering om
art. 40 van het Bezoldigingsbesluit in te trek
ken en daarna de salarissen der op 1 Juli 1922
in functie zijnde ambtenaren te verlagen, on
getwijfeld vaststaat.
Is de dusdoende echter, de Regeering, mo
reel verantwoord Is Zij gerechtigd terug te
nemen hetgeen door haar tot tweemaal toe
aan de ambtenaren uitdrukkelijk is toegezegd
in krachtens de woorden van het Bezoldi
gingsbesluit én door uitdrukkelijke Regee-
ringsverklaringen
Het behoeft geen betoog, dat deze vraag
ontkennend moet worden beantwoord. De
Regeering moet woord houden èn ter wille
van zich zelve, uit zelfbehoud, èn ter wille
van het volk. Ter wille van zich zelf omdat de
Regeering vertrouwen noodig heeft om goed
en krachtig te kunnen regeeren, ter wille van
het volk, omdat zij door dit volk in zijn
rechtsbewustzijn te krenken, hetzelve aan
tast in zijne meest idieele goederen.
Er kan echter een tijdstip komen, dat de
moreele gebondenheid der Regeering op
houdt. En dat tijdstip is er, wanneer tenge
volge van welke oorzaak ook de Regeering
redelijker wijze niet meer bij machte is, de
door haar gedane toezegging gestand te doen.
Is het inderdaad zbover gekomen, dat de
Regeering door den nood gedwongen is de
door haar aan hare ambtenaren gedane be
loften te schenden, dan mag men op zijn
minst verwachten, dat de Regeering door eene
duidelijke en onweerlegbare verklaring hare
houding motiveert.
Aan de motiveering der aangekondigde
salarisverlaging schiet nog wel een en ander
te kort.
Die motiveering is uiterst sober. Zij be
perkt zich in hoofdzaak tot eene verwijzing
naar het tekort op de staatsbegrooting van
1924, een tekort, dat naar men vreest
op de verdere staatsbegrootingen zal door
werken. En dan wordt de hoofdzakelijkheid
betoogd om ten spoedigste maatregelen te ne
men om het tekort op de staatsbegrooting
1924 zoo klein mogelijk te doen zijn, omdat
anders, naar men meent de veiligheid van den
gulden gevaar lijdt, er veel kans is op in
flatie met al de jammerlijke gevolgen van
dien. Die vrees voor inflatie is intusschen
ietwat overdreven. Ongetwijfeld lijdt de vei
ligheid van het betaalbmiddel gevaar, indien
regelmatig de staatsrekening met tekorten
op den gewonen dienst sluit. Maar dat het
noemenswaardig op de waarde van het be
taalmiddel zoude influenceeren, of de staats
begrooting van 1924 met een tekort van enkele
millioenen meer of minder sluit, behoeft aller
minst grif te worden toegegeven. Als men zich
op het standpunt stelt dat met een vrij goed
sluitende begrooting voor 1924 de crediet-
waardigheid van het rijksstaat opvalt, dan
overdrijft men het inflatiegevaar, gebruikt
men het als middel, om wat krom is recht te
noemen. De Regeering heeft in tijden van
n: g onjunctuur, van opbloeiend bedrijfsle
ven van schijnbare welvaart niet geschroomd
millioenen als 't ware weg te smijten, dure
wetten m te voeren, zonder zich rekenschap
te geven van de kosten. En als nu in deze
tijden van laag-conjunctuur, van malaise,
blijkt, dat men vroeger te lichtvaardig is ge
weest, dat men te weinig soberheid heeft be
tracht, dat de financieering der wetten die
men gemaakt heeft, gaan boven de draag-
u jC es v°lks en dientengevolge het
budgetair evenwicht is verbroken, dan tracht
men niet op de eerste plaats dat budgetair
evenwicht te herstellen ten koste van de amb
tenaren.
Zooals de Regeering zich in de tijden van
hoogconjunctuur heeft laten misleiden door
de schijnbare welvaart, zoo lijkt zij thans naar
"et ,a"dere u'terste 9ver te hellen en zich te
veel door de economische malaise te laten be
nvloeden. En als de Regeering zegt, er moet
onmiddellijk bezuinigd worden, wat is er
dan gemakkelijker, wat is er dan eenvoudiger
dan tien procent af te trekken van de salaris-
sen der ambtenaren 't Is maar een reken
sommetje, maar staatsmanskunst is het niet.
Men begrijpt ons goed. Wij waardeeren de
bezuinigingsplannen der Regeering. Wij
achten een sluitende begrooting binnen af-
zienbaren tijd noodzakelijk. Doch de Re
geering ga daarbij niet overijld te werk, zij
handhave de toezeggingen die zij gedaan
heeft tot voor ieder redelijk mensch duide
lijker is, dat met het oog op 's Lands belang
die toezeggingen niet langer te handhaven
Zijn.
De Regeering beginne met zich zelve te
herzien. Zij herzie hare onderwijswetgeving,
de duurste van welk land ter wereld ook,
die in bevoegde kringen een mislukking wordt
genoemd en die de financiën van vele kleine
gemeenten hopeloos in de war brengtzij
herzie en vereenvoudige de sociale wetge
ving, opdat het heirleger van ambtenaren
wat kan worden beperkt, zij ga eens na op de
departementen of de menschen daar elkaar
niet wat al te veel in den weg loopen. Iedere
minister marcheere eens met den bezem door
zijn eigen departement, hij overwege of een
aantal boden niet kunnen worden vervangen
door handwijzers, hij ga eens na of niet meer
hooger personeel wordt aangesteld als in het
belang van den dienst noodig is, opdat niet
meer voorkome dat een commies met f 5000
salaris hetzelfde werk verricht als een schrij
ver op jaarloon. En als dan de dure uitwassen
zoowel wat betreft het personeel als wat
aangaat het materieel op de departemen
ten zijn uitgesneden, dan overwege iedere
minister of het niet mogelijk is, dat de ver
antwoordelijke ambtenaren, die een leidende
functie hebben ook met het toezicht worden
belast De minister stelle de2;e ambtenaren
met alleen verantwoordelijk voor de stukken,
die zij parapheeren, maar ook voor het werk
dat wordt uitgevoerd door hun onderhebbend
personeel. En of dat dit toezicht daadwerkelijk
lijk kan worden uitgeoefend, plaatse men een
hooger ambtenaar in dezelfde zaal bij het
lager personeel en beperke men het aantal
kamers, thans voor iederen titularis van hoo-
geren rang beschikbaar is.Ook de niet inge
wijde, die het rapport der bezuinigings-com-
missie gelezen heeft, weet, dat er voor iederen
minister, die er met den bezem op uit wil
gaan, werk aan den winkel is.
Als de Regeering dit alles met beleid en
overleg maar tevens met doortastendheid ge
daan heeft en het budgetair evenwicht is niet
hersteld, dan plege de Regeering overleg
mef de ambtenaren en eische van hen in
's Lands belang het gegeven woord terug.En
als dan de ambtenaren dit niet vrijwillig ge
ven, dan neme het de Regeering, zij trekke
dan art. 40 van het Bezoldigingsbesluit in
het rechtsgevoel der natie zal zij niet kwetsen.
Bij de lezing der commentaren, die dag
bladen en peridieken gaven op de plannen der
Regeering, trof het ons dat zoo vaak een te
genstelling werd gemaakt tusschen Regeering
en ambtenaren, alsof de belangen der ambte
naren lijnrecht indruischen tegen de belangen
des Lands. En toch niets is minder waar dan
dat. Op de eerste plaats heeft de Staat het
grootste belang bij een goed geontilleerd
ambtenarencorps dat door een redelijke be
zoldiging behoorlijk in zijne behoeften kan
voorzien. En op de tweede plaats behooren de
ambtenaren dooreen genomen tot den mid
denstand dieinoch rijkis, noch arm. En juist
de middenstand vormt de ruggegraat der
maatschappij.
Het is dus een eisch van zelfbehoud voor
den Staat om met dan bij gebleken dringende
noodzakelijkheid maatregelen te treffen, die
het plichtsbesef der ambtenaren doen ver-
pbracht ^vvcirdt voorkomeri dat armoede
w* c ln gezinnen, die tot heden
in betrekkelijken welstand leefden.
In dit verband z'i gewezen op de woorden
van prof. Kleinfeller, waarmede deze enkele
beschouwingen over de toestanden bij de
Duitsche ambtenaren besluit en dit het
Weekblad van het Recht aan de Regeering
ter overweging aanbeveeltWee den Staat,
wanneer de ambtenarenstand verder
geproletariseerd wordt en daarmee de laatste
zuil wordt verbroken. Hoe zal de Staat be
staan, als zijne ambtenaren zonder liefde voor
hun beroep, als proleten, hunne dagtaak ver
vullen
XV.
De teugels strak.
Uit onze vorige artikelen over de „Kin
derjaren en „Geen Werkelijkheid" vloeit
ï"i0re' j w'' ie£enstanders zijn van alle
laksheid, zwakheid, toegeeflijkheid in de
opvoeding, maar daaruit volgt niet, dat we
onvoorwaardelijke voorstanders zijn van de
lichamelijke tuchtiging. Verre vandaar! We
stemmen volkomen in, met hetgeen Bisschop
\?n PP'er 'n ..Meer Vreugde" schrijft:
„Neen, wij zijn niet tegen verstandige streng
heid, ook niet tegen uitoefening van het
recht van tuchtiging, wanneer deze noodza
kelijk is, cn door verstand en liefde geleid
wordt, Wij zijn geen vrienden, maar" ver
klaarde vijanden van slappe tucht, futlooze
handhaving der orde, en onmannelijke week
heid en wij klagen ook deze aan als mede
schuldigen aan de vermindering der vreug
de in dc kinderwereld, 't Is volkomen juist
gezegd: „Hoeveel vroolljker kon toch het
leven zijn, wanneer men het vooral in de
jeugd ernstiger wilde opvatten!"
Wij zijn het geheel met Foerster eens, en
houden met hem vol, dat de zekerste op
voeding tot een vreugdevol leven alleen te
binden is in staling van het karakter, op
offeringsgezindheid, oefening in zelibeheer-
sching, waardoor wij een leven van vreugde
loosheid, tegenspoed cn ontbering, ja, dc
somberste dagen manmoedig leeren verdra
gen, Fredrich Paulsen predikt ook terug-
keer tot de „oducatio strenna", tot de
ernstige, strenge opvoeding uit vroegere da
gen, tot dc drie groote imperatieven: Leer
e .üoorzamen! Leer u inspannen! Leer u be-
crschen en mv begeerten overwinnen!
..Juist ter wille van de vreugde verbieden
wij met, maar eischen wij, ernst, tucht, orde,
rei?£,®ld' in de opvoeding der kinderen,
j13 a's °P school. Maar wij zijn
charaeliuL l n?<:?n.in£ toegedaan, dat de li-
laatste is zelfs bij buitengewone" tuchteloos
heid en ontaarding met te billijken- alleen
daarom met, omdat het middel bij voor du
rend gebruik afslijt, en de kindest
verstokt IV nei^gen en ei|°nschappen
nlJ„ u ,e °Pv°eder en onderwijzer
aldus besluit Mgr. Von Keppler - verdient
met dernPt a" m6t C®n bHk Van hct 00Ê.
"even vind °n .der Stem' °f met een °Pge-
muL ill' krt°P met geestelijk-licha-
riin kleinef'™chl)wlnÉs- en strafmiddelen,
il de, \n lucht en orde, cn daar-
te houden," 1) verlrouwen wcet
J,?\i?'m^Ugn8VnuSvk,omt er eerliik voor uit,
dat hij meermalen lichamelijk getuchtigd is
en hi, prijst het Hendrik IV, koning van
Frankrijk verklaart, dat hij in zijn jeugd met
de zweep gehad heeft en daar hij bij onder
vinding wist, dat dit tuchtmiddel goed kan
werken, was hij er niet tegen, dat zijn zoon,
indien het noodig was, er kennis mee maak
te. De H. Franciscus van Sales heeft in zijn
kinderjaren de zweep van zijn vader ge
voeld zie het artikel „Kinderjaren"
Hij verklaart later: „Alles goed beschouwd,
is een lichte lichamelijke tuchtiging noodig,
als alle andere middelen tevergeefs aange
wend zijn, opdat de kinderen zich verbe
teren. In het boek der Spreuken lezen we:
„Wie de roede spaart, haat zijn zoon; maar
wie hem liefheeft, tuchtigt hem tijdig" (d. i.
laat niet eerst het kwaad voortwoekeren
in het hart, maar reeds vroegtijdig in de
jeugd of zonder verwijl na het misdrijf tuch-
tigt hij zijn zoon) en elders: „Gij, gij zult
hem met de roede slaan; maar zijne ziel
zult gij redden van de hel" (dit is een waar
schuwing tegen overgevoelige, ongeregelde
liefde jegens de kinderen; wijze tuchtiging
zal het lichaam niet schaden en de ziel
sterken en redden), 2)
„Het meest gewenschte cn het beste in de
opvoeding is," zegt dc H. Joannes Chry-
sostomus, „dat het kind de zweep of den
stok ^vreest, maar dat het er nooit mee
krijgt." Timeat quidem plages, et non acci-
piat.
In „Een spiegel voor Moeders" staat:
„Van 't recht om te straffen had Margare-
tha geenszins afstand gedaan en als teeken
van haar macht stond er in een hoek van
de huiskamer een stok. Haar zoon, Jan,
de latere groote Don Bosco was van
een levendige en heftige natuur en wist
zich, toen hij klein was, niet altijd voldoen
de te ibeheerschen, ondanks Moeders goede
voorbeeld. Wie zal het verwonderen? Een
volkomen meesterschap over zich zelf wordt
slechts verkregen door herhaalden en lang-
durigen strijd.
Eens had hij zich ernstig onwillig getoond.
Moeder roept hem bij zich. „Jan, zie je daar
dien stok?".... „Ja," zegt Jan verlegen en
schuifelt eenige passen terugBreng
hem eens hier" gebiedt Margaretha.
„Om wat te doen?" waagt Jan te informee-
ren.... „Ja, jongen, er zitten zulke gekke
streken in jou, ik dachtDat Moeder
probeeren wou, die streken er uit te klop
pen, hoefde niet meer gezegd te worden,
want Jan had al heel ernstig beterschap
beloofd.
Zoo ging hel gewoonlijk. Dc stok kon
bijna altijd in den hoek iblijven, omdat Mar
garetha een verstandig gebruik wist te
maken van andere minder gevoelige mid
delen, vooral godsdienstige. Zij fïachtte
haar kinderen b.v. van jongs af in te
prenten het hoogste motief, dat aan al de
handelingen van een Christen 'ten grondslag
moet liggen: de Wil Gods.
Zoo was het o. a. met de slipte gehoor
zaamheid, die zij van hen eischte. Wat na
en wat vandaag vérboden was, was ook
morgen verboden. Bovendien gaf ze zelf
net voorbeeld en gehoorzaamde aan haar
eigen stiefmoeder even stipt als zij
het zelf van haar kinderen verlangde. (3)
Moeder Margaretha gaf het voorbeeld; als
a'ie klagers over onze tegenwoordige jeugd
eens begonen met een goed voorbeeld aan
de kinderen te geven, wat zou het geklaag
spoedig ophouden, gelijk we in het vorige
artikel ook re-eds scihreven.
Moeder Bosc-o wist bij de opvoeding ge
bruik te maken van de godsdienstige mid
delen. Haar zoon, de grootste opvoeder der
19e eeuw, volgde -hierin Moeders voor
beeld, Een leerling van Don Bosco ver
haalt het volgende: „Onlangs bezocht een
Minister van de Koningin van Engeland een
stichting van Don Bosco te Milaan. Hij
werd in een ruime Zaal geleid, waar 500
jongens bezig waren met hun werk. De be
zoeker was verbaasd over de groote stil
zwijgendheid en oplettendheid en dat zon
der toezicht. Zijn verwondering steeg, toen
men hem mededeelde, dat soms in een heel
jaar de orde niet noemenswaard verstoord
werd en dat men geen straf behoefde te
geven. „Hoe is dat mogelijk? Hoe legt gij
dat aan?" vroeg hij den directeur en ge
lastte zijn secretaris het antwoord nauw
keurig op te schrijven. „Excellentie," ant
woordde de directeur, „wij hebbten een op
voedingsmiddel, dat U niet kunt toepas
sen." „En dat is?" „Dat is een geheim, aan
de Katholieken alleen bekend." „Geen
scherts eerwaarde, op mijn ernstige vraag."
„Ik scherts niet, Excellentie; nu Gij er ech
ter op staat, wil ik U het geheim mededce-
len, -dat in onzen Re-gel aldus is uitge
drukt: „biechten en communiceeren, alle
dagen de H. Mis bijwonen: alles wel te
verstaan, met oprechtheid en ijver." „Gij
zegt zeer terecht, Eerwaarde Pater deze
drie opvoedingsmiddel-en» zijn buiten ons
bereik. Kunnen ze echter door andere ver
vangen worden?" „Ja, Excellentie, bij de
eenen door den stok; bij de anderen door
streeling van den hoogmoed en het eigen
belang; bij derden door Wegzending."
„Dat is vreemd" riep de Britsc-he Staats
man uit, „de H. Mis of de stok. Ik zal dat
te Londen vertellen."
Van gevoelige tuchtmiddelen behoeft
geen gebruik gemaakt te worden als men
een verstandig gebruik maakt van andere
vooral godsdienstige opvoedingsmiddelen.
Wij herhalen nog eens: De gedachte aan
Gods tegenwoordigheid is een der krach
tigste middelen ter volmaaktheid en tevens
oen uitstekend opvoedingsmiddel, wat he
laas zelfs door Christelijke ouders en op
voeders, al te dikwijls uit 't oog wordt
verloren. Ouders en opvoeders, wendt dit
groote opvoedingsmiddel toch met wijsheid
aan.
St. Gregoriushuis, Utrecht.
J. BERGMANS.
(1) Bisschop Von Keppler „Meer Vreug
de".
(2) Spreuken XIII, 24 XXIII, 14.
R. K. Boekcentrale.
(3) Een Spiegel voor Moeders No, 8 der
opvoedkundige Brochuren-reeks,
Uitgave R. K, Jongensweeshuis. Tilburg.
EEN WETTELIJK DWANGMIDDEL.
De „Nieuwe Tilburgsche Crt." schrijft
In „Overijselsch Dagblad" lezen wij een
aardig geschreven stukje over twee heeren
uit Borne, die een buitenlandsche reis wil
den ondernemen en daartoe op het stadhuis
zich vervoegden voor de noodige papieren.
De twee reislustigen hadden echter huh
gemeentebelasting nog niet betaald en dus
sprak de ambtenaar „eerst uw rekening in
eigen heimat vereffenen en dan kunnen de
heeren op deze papieren den streep passee-
ren."
Dat was een practisch dwangmiddel, want
de heeren gingen terstond den gemeente
ontvanger een bezoek tot betaling brengen
en daarna ontvingen ze hun papieren reisbe-
noodigdheden.
Ook door den Staat-fiscus wordt dit
dwangmiddel toegepast.
De vraag is op welke wettelijke voorschrif
ten dit dwangmiddel berust.
Kan het bok nog uitgebreid
Kan de gemeenteambtenaar ook andere
diensten weigeren
Zoo ja laat dan de overheid zich eens
in herinnering brengen het woord van von
Mohl in zijn Encyclopédie der Staatswis-
senschaften „Ook bij het belastingsysteem
moet alles vermeden worden wat het rechts-
en zedelijkheidsgevoel van het volk kan
kwetsen evenzoo plagerijen en in-dringen
in de privaatverhoudingen, voor alles wan
neer het resultaat in geen verhouding tot
het onaannemelijke staat."
Het is waar, tegenwoordig trekt de be
lastingwetgever zich van deze overwegingen
niet veel aan. De fiscus doorsnuffelt alles
en hij grijpt ieder middel te baat om de
belastingen te realiseeren.
Alles goed en wel maar er is toch nog
een wet ook, die aan ambtenaren grenzen
stelt.
Dezer dagen sprak een natuurlijk veront
waardigd inzender in een der bladen over de
„exploitatie" der belastingen. Dat was een
woord, waarin tot uiting kwam wat velen
gevoelen bij deze wijze, waarop soms de
burgers aan de belastingschroef worden over
geleverd.
Het is moeilijk aan te nemen dat de over
heid belang zou hebben bij dergelijke men
taliteit van een deel van het volk.
stand en vrijen wil op de allereerste plaats
dient te gebruiken om God tc geven, wat
Gode toekomt: lof en eer, dankbaarheid en
gehoorzaamheid, in één woord: godsdienst.
Met die verplichtingen jegens God hangt
noodzakelijk samen 's menschen onver
vreemdbaar recht tegenover wie dan ook
om aan die verplichtingen te voldoen. Met
dat recht treedt de burger de gemeenschap
binnen. Het is geen recht, dat dc Staat hem
geeft. Het behoort tot de oprechte „droits
de Thomme." De Staat kan en mag niet
anders doen dan dit recht, naast alle an
dere natuurlijke rechten, te erkennen. En
bij het handhaven der rechtsorde, hetgeen
verder zijn allereerste taak is, behoort de
Staat minstens evenveel zorg te hebben
voor het veilig-stellen van de natuurlijke
rechten, als voor de juiste toekenning en
toepassing van hun benjamins, de positie
ve rechten. Zoo zal een Christelijke regee
ring, erkennend dat de burgers als men
schen verplicht zijn God te dienen en te
eeren, ervoor moeten waken, dat zij dit
rustig kunnen doen en hun recht daartoe
moeten verdedigen; waarin ligt opgesloten,
dat zij gerechtigd is alles te weren, wat er
naar streeft het uitoefenen van dien plicht
en van dat recht tc storen; publieke en
rechtstreeksche aanvallen tegen God toch
zeker op de eerste plaats."
In een artikel in „De Tijd", dat het bo
venstaande tot opschrift draagt, schrijft Dr.
Ger. Wagenaar C. M. ook over hel vloek-
verbod.
Wij lezen daarover o.m. het volgende:
„Rechtsgrond om in te grijpen om een
vloekverbod uit te vaardigen, om godslas
tering strafbaar te stellen, is cr zeker De
bewijsvoering is even gemakkelijk en be
grijpelijk, als het eerste rekensommetje dat
men op school krijgt. God is grondslag van
eiken godsdienst. De godsdienst is mede
grondslag van eiken Staat, minstens in de
zen zin, dat bij de menschen, die zich door
hun godsdienst laten leiden, ook het plicht
besef ten opzichte van de gemeenschap
practisch leeft en de godsdienst dus helpt
van hen dergelijke, trouwe, nuttige burgers
te maken. Wie daarvan meer wil weten,
overwege eens ernstig van hoeveel nut het
voor de samenleving is, dat de godsdienst
de uitwassen van den hoogmoed en den
wellust bestrijdt, de rechtvaardigheid en
de naastenliefde bevordert. God en gods
dienst vertegenwoordigen staatsbelangen
van den allercersten rang en om redenen
van welbegrepen algemeen belang is het
gezag in den Staat dus volkomen gerech
tigd te waken tegen alles, wat daadwerke
lijk streeft naar het ondermijnen en neer
halen van God en godsdienst in het be
wustzijn of geweten der burgers en waar
toe godslasterlijke taal en godslasterlijke
daden stellig op de eerste plaats moeten
gerekend worden,"
Zóó het vloekverbod motiveeren, kan
zelfs een persoonlijk goddelooze en gods-
dienstlooze staatsman, die het tenminste
nog met de gemeenschap goed meent;
want bovenstaande verdediging steunt al
leen op redenen van nuttigheids-aards.
„Voor regeeringen van christelijken huize
treden er bovendien hoogere beweegrede
nen op, voortvloeiend uit de absolute rech
ten, welke God bezit ten opzichte zoowel
van iederen mensch als van den Staat. In
hoogste instantie dankt alles aan God zijn
ontstaan en zijn bestaan, ook het mensch-
dom, dat daarom alleen reeds zijn ver-
CONTACT-COMMISSIE VOOR HET
MIJNBEDRIJF.
Op Donderdag 11 October j.l. kwam de
Contact-Commissie voor het Mijnbedrijf
bijeen ter behandeling van onderscheidene
voorstellen van de vakbonden.
Een betoog van den Nederl. Mijnwerkers-
bond tegen het opleggen van een verplich
ting aan ongehuwde arbeiders om in ge-
zellenhuizen te wonen, vond bestrijding,
zoowel bij directies als bij de vertegenwoor
digers van den Chr. Bond, die bedoelde ver
plichting gewettigd achtten als maatregel
tegen het kostgangerswezen.
Een van den Nederl. Bond ingekomen
schrijven, waarin voorgesteld werd een toe
slag uit te keeren, van 30 boven de loo-
nen Van September en van 10 boveo de
loonen van October tot en met December
werd door de directies onaannemelijk ver
klaard. Zij merkten hierbij op, dat de door
dezen bond overgelegde becijfering van de
winsten der Limburgsche mijnen ever 1923
onjuist was.
De afgevaardigden van genoemden bond
wezen op de toezegging der directies, dat een
verbetering in den toestand van liet bedrijf
tot uitdrukking zou komen in deloonen, wat
naar hunne meenitig niet voldoende was ge
schied. Zij handhaafden daarom hun voor
stel.
De vertegenwoordigers van den Chr. Bond
gaven te kennen, dat ook zij een grootere stij
ging der loonen verwacht hadden en stelden
de indiening van afzonderlijke voorstellen
in uitzicht.
Door de directies werd de meening bestre
den dat niet aan de gedane toezegging zou
voldaan zijn en betoogt, dat de loonen over
de nog komende maanden van 1923 moesten
worden afgewacht. In een beschouwing over
den huidigen toestand der Limburgsche
mijnindustrie wezen de directies op den reeds
geruimen tijd absoluut onvoldoenden aanvoer
van leege wagons. Indien er niet spoedig ver
betering komt in dezen critieken toestand,
welke reeds geleid heeft tot opslag van groote
hoeveelheden steenkolen, staat te vreezen,
dat tot gedeeltelijke stopzetting van het be
drijf moet worden overgegaan.
Ten slotte werd behandeld een van den
Nederl. Bond ingekomen verdoek om in de
maandelijksche loonstatistiek de cijfers voor
elke onderneming afzonderlijk te vermelden
De directies hadden, zooals reeds vroeger
medegedeeld, hiertegen overwegend be
zwaar. De veronderstelling dat de loonen
over 1923 op een of meer mijnen onder het
contractueele peil waren gebleven, wezen zij
met nadruk af.
GEBEDSACTIE EN DE ARBEIDERS
BEWEGING.
De Besturen van de Fed. der Dioc. R.K.
Volks- en Werkliedenbenden in Nederland
en het bestuur van 'het Bureau voor de
R. K. Vakorganisatie schrijven ons:
Op initiatief van dien Ned. R.K. Vrouwen
bond zal van 24 Ooiober tot 1 November
een novene gehouden worden om van God
den wereld-vrede af te smeeken.
Een gelukkig initiatief voor een verheven
doel.
Wat kan men, werkens en zwoegens moe
van de schijnbaar mislukte pogingen, welke
zijn gedaan om tot oen werkeüjken vrede te
komen, beter doen dan te gaan tot Hem tot
Wien zich zoo hoopvol wenden zij, die be
last en beladen zijn?
De Katholieke Arbeidersbeweging, wier
leden roo uitermate getroffen worden door
den onmin der staten, adht zich geroepen
haar lieden krachtig aan te sporen van
ganscher harte deel te nemen aan de ge
bedsactie in de dagen van 24 October tot
1 November. Honderd duizend harten zul
len zich in die dagen verheffen tot God met
de bede: „Heer, beziel regeerders en volke
ren met zachtmoedige gevoelens, maak een
einde aan de verdeeldheid, welke de vol
keren verscheurt".
En wanneer onze plaatselijke vcreenigin
gen gelegenheid hebben, zullen zij, door het
houden van een algemeene II. Communie,
ongetwijfeld zorgen, dat het gebed van den
arbeider, van de arbeidersvrouw en van hel
arbeiderskind, luide opstijgt tot Hem, opdat
door Zijn kracht in de -hel worde terug
gedreven Satan en de andere booze gees
ten, die tot verderf der zielen over de we
reld -rondgaan.
derotficieren, in hunne levensbelangen ern
stig te schaden;
wijzende op de dringende noodzakelijk
heid dat geen maatregelen zullen worden
genomen zonder voorafgaand overleg;
dringt er bij de Regeering op aan dat, in
dien tot salarisvermindering moet worden
overgegaan:
le. bij deze eventueel toe te passen ver
mindering met de reeds toegepaste korting
van 5 pet. op den bijslag van het militaire
personeel worde rekening gehouden;
2e. dat het militaire personeel medezeg
genschap worde verleend in de Centrale
Commissie van Georganiseerd Overleg in
Ambtenaarszaken."
HET 10-JARIG JUBILEUM DER
M ANUF ACTUREN-IN KOOPVEREENIGIN G
„ST. HOMOBONUS" TE R'DAM.
Men verzoekt ons plaatsing van het vol
gende:
Op 13 October 1923 is het 10 jaar geleden
dat de Coop. Inkoopvereeniging St. Homo
bonus werd opgericht.
Deze heuglijke formaliteit had plaats on
der leiding van den rechtskundigen raadsman
Mr. E. J. J. v. d. Heyden, in een bescheiden
bovenzaaltje van café Kortman aan de Gel-
dersche Kade. De Vereeniging telde toen
nog slechts 9 leden en deze oprichtings
vergadering gaf allerminst aanleiding tot op
timistische verwachtingen; de belangstelling
in de bijeenkomsten immers, was telkens
geringer en geringer gebleken. Hadden aan
den eersten oproep, uitgaande van de Mid-
denstandsvereeniging „de Hanze" een twin
tigtal manafacturiers gevolg gegeven, ier
tweede vergadering, waar een voorloopig
comité, onder Voorzitterschap van den lieer
Ferdinand Meyer, werd samengesteld, wa
ren nog slechts e en 12-tal belanghebbenden
aanwezig, terwijl deze, de derde bijeen
komst, door niet meer dan 9 manufacturiers
werd bijgewoond.
Operpvlakkig beschouwd werd het dus
wel hoog tijd, dat de zaak spoedig haar be
slag kreeg, want, op deze wijze voortgaan
de, had men kunnen verwachten, een vol
gende maal wellicht een vergadering van
louter ledige stoelen te zien. Door deze
overweging doet men echter aan het gehalte
dier negen getrouwen tekort. Het schiftings
proces was voorbij; een uitgelezen kern
bleef; mannen met energieke doorzettings
kracht en een gezond optimisme, die, te
recht, vertrouwen hadden in de Voorzienig
heid onder wier hoede zij hunnen arbeid
stelden, maar ook in eigen kunnen en in de
macht der saamhoorigheid,
En terecht, hun vertrouwen heeft hen niet
beschaamd en de resultaten hebben onge
twijfeld nog hunne stoutste verwachtingen
overtroffen. Thans, na tien jaren, is hunne
vereeniging uitgegroeid tot een machtige,
Roomsch Katholieke, commercieele organi
satie, die haren omzet met millioenen telt;
tot een instelling, die beschikt over een uit-
gebreiden. staf personeel, een goederenbeurs
die een-uniform op dit gebied mag heeten,
die monsterzalen heeft in diverse plaatsen,
een voorbereidingssysteem voor hare inkoo-
pen volgt, dat zonder voorbehoud het beste
uit het goede waarborgt en over een admi
nistratie beschikt, die, met alle hulpmidde
len der moderne techniek, zich volkomen
heeft kunnen aanpassen bij de verstrek
kende eischen, die de enorme uitbreiding
en het uitzonderlijk karakter der zaken haar
heeft gesteld.
„St. Homobonus" telt thans circa 130 le
den, die met hunne gezamenlijke filialen bij
na 200 winkelzaken exploiteeren, waarme
de zij hare vertakkingen uitstrekt tot in de
uiterste hoeken des lands. De hoofdadmini-
stratic is gevestigd te Rotterdam, de offer
ten- en Beursdagen vinden in hoofdzaak
plaats in haar filiaal tc Amsterdam.
En altijd verder gaat nog hare ontwikke
ling haar gang, ten zegen van hen die van
de vruchten van haren arbeid genieten;
want in hare breede ontplooiing is zij in
derdaad ook geworden een sociale R.K. in
stelling, voor den Middenstand van groote
beteekenis. Door haar immers kan de mid
denstander zelfs in nog gunstiger verhouding
zijn zaken drijven dan het groot-winkelbe
drijf, dat hen vroeger dreigde te verplette
ren, door haar komt hij met bescheiden
middelen tot de hoogst beschikbare resulta
ten, ten profijte zijner afnemers en tot voor
deel van zijn gezin.
De Nederlandsche R.K. Middenstands
bond heeft de beteekenis van instellingen
als „St, Homobonus" voor den handeldrij
venden Middenstand in al zijn branches
meer algemeen ten goede te doen komen,
heeft hij de Directie van St. Homobonus uit-
genoodigd op het congres van 8 November
a.s., te Utrecht een uiteenzetting te geven
betreffende „Nieuwe vorm van Inkoop-Coö
peratie."
Waarmede den middenstand ongetwijfeld
een uitstekenden dienst bewezen wordt!
„ST. MARTINUS."
Op IU October 1923 vergaderde het
hoofdbestuur van den Nederl. R. K. Onder-
officiersbond „St. Martinus" te Amersfoort,
onder (neer ter bespreking van het in het
voornemen der Regeering liggende salaris-
vermindering op 1 Januari 1924 en de vast
stelling van nieuwe bezoldigingsschalen per
I Januari 1925.
Na langdurige beschouwingen werd on
derstaande conclusie vastgesteld, met be
sluit, deze loe te zenden aan den Minis
terraad, den Minister van Oorlog, de Eerste
en Tweede Kamer der Staten-Generaal en
te plaatsen in de pers.
„Het H. B, van den Ned. R, K. O. O.
Bond „St. Martinus," den loden October
1923 te Amersfoort in vergadering bijeen;
besprekende de door de Regeering i'n
uitzicht gestelde salarisvermindering van
10 pet, per 1 Januari 1924, en de vaststel
ling van nieuwe en lagere salarisschalen per
1 Januari 1925;
erkennend den moelijken financieelen
toestand, waarin Nederland zich bevindt-
overwegende, dat geen offers van d-e lands
dienaren behooren te worden gevraagd al
vorens is komen vast te staan, dat door de
geheele gemeenschap de lasten van den
huldigen toestand gedragen Worden-
overwegende, dat d>e onderofficieren een
plaats onder de overige landsdienaren be
hoort te worden toegekend, welke overeen-
komt met de waarde van hun ambt;
in aanmerking nemende dat de onderof
ficieren reeds 5 pet. per 1 Juli 1922 en de
pensioen premie ad 8'A pet. per 1 Januari
1923, die een deel van hun inkomen vorm
den, hebben geofferd;
constateert, dat de huidige levensstan
daard geen verlaging van inkomsten- toelaat
zonder betrokkenen, inzonderheid de on-
of niet.... de actie voor de Godsdienstige
belangen van het R.-K. Marinepersoneel
moet krachtig voortgezet worden. Wat zult
gij doen?
DEVENTER,12 Oct. (Weekmarkt.) Boter
le soort van f 4646)4, 2e soort van f 44—
45 per 20 K.G. Eieren van 11)4f 13 per
100 stuks. Biggen van f 2.753 per week
ouderdom. Vette varkens boven 65 K.G.
slachtgewicht f 0.90 per K.G.
ENKHUIZEN, 12 Oct. Blauwe aardap
pelen f 2.802.90, kleine 95 ct.bravo's
f 2.10 uien (groote gele) f 2.402.70. drie
lingen f 3.15—alles per baal (100 pond)
siaboonen, enkele, f 0.65—1.40, dubbele
fO.60-1.05 snijboonen f 3—3.40 per zak
(30 pond) stoofappels 15—17 ct. per K.G.
GELDERMALSEN, 12 October. Ter
veilingsvereeniging „Geldermalsen en omstre
ken besteedde men heden voor courtpendu
10 ct., culemans 7 ct„ lensrood 18—18)4 ct„
zoete bellefleur 8—11 y2 ct., jodenperen 20 ct.,
honderdmark 12)4 ct„ zoete present 1 ct„
pippelingen 9'/,—llv, ct„ vaalsche peren
20 ct„ trosjesperen 20 ct„ herfstjutten 23 ct.
herfstmaagde- 19 ct., goudpippelingen 9 V, ct.,
benderzoet 10-15 ct„ Jan Willems 12)4-
\pr°" s ct., groenperen
rT r,ein20et, 13 14)4 ct„ holgaten
ct., kaneelzuur 14)416)4 ct„ calabassa
peren 36—44 ct„ tnjntjes 27 ct., peperappe-
w?„- ,ct", Fransche schijvers 14)4 ct.,
Williams duchesse 72 ct„ woudhuizers 8)4—
10)4 ct. Engelsche bellefleur 15)4—19)4
ct„ campervenen 2425 ct„ notarisappelen
11 ct., koningspippelingen 5 ct„ beurré
Clairgeau 36 ct„ beurréperen 29 ct., prins
Albert 14 ct„ Campagne zoet 8 ct„ honing-
peren 23 ct„ oranje peren 10)4 ct„ Fransche
bellefleur 16)417% ct„ koningsrood 16)4
ct„ huismannen 710 ct,, meloenappelen
12)4 ct., mispels 19 )4 ct„ goudreinetten 14—
20 ct„ bergamotten 2122 ct., winterjannen
2223 ct„ ijsbouten 22—25 ct., igrieselperen
22 ct„ wijnzuur 8è)4 ct., jasappelen 11 )4
15)4 ct., Nouveau poiteau 45 ct., wintervij-
gen 32 ct., sterappelen 13)422 ct„ prin-
cessenobels 619)4 ct„ kortstelen 13% ct„
suikerzoet 11)4 ct., brederodes 28 ct„ Gerrit
Roelofsperen 11)4—14% ct., dubbele ben
derzoet 1214)4 ct., diverse stoofoereti
1620 ct„ diverse handperen 2527 ct„,
alles per K.G. eerste soortbellefleur 20
ct.Fransche bellefleur 21 ct., meloenappe-i
len 18% ct., goudreinetten 2530 ct., alles
per K.G. extra.
Fabrieken gemengd kroet 2.80 gld..
zuurkroet 3.10 gld., zoet kroet 2.70 gld., alle'1
per 100 K.G.
TUSSCHEN RIJN, WAAL EN MAAS.
(Weekbericht). Aardappelen. De handel in
dit product is tot nog toe ver van levendig.
Over 't algemeen valt de oogst mede, maar de
prijzen zijn lager, fdan verwacht werd. Aan
het station te Haps is men thans druk bezig
met het inladen van aardappelen de prijs is
aldaar f 3.50 per 100 K.G. Te Lage Zwaluwe
werden de eigenheimers van den kleigrond,
opgekocht voor f 3—3.25 per H.L. van 70.
K.G. In Westelijk Maas en Waal is de oogstj
van bravo's bevredigend. In N.-Brabant o.a.'
te Chaam, komen handen tekort voor he*
rooien de opkoopers besteden voor de rood
star tot f 3 per 100 K.G., franco leveneret
aan station.
Granen en andere veldgewassen. Zoowel
in de Betuwe als in de FTielerwaard was d'
aanvoer, vooral van tarwe, ruim voldoend»
voor de behoefte. Puike nieuwe tarwe kan op
brengen f 11.2511.50, afwijkende kw. f 5
9.50, rogge f 6.606.75, gerst f 6.306.50,
haver f 4.255, Walcherensche erwten
f 14.5017 per H.L.duivenboonen f 19.25
1975, paardeboonen f 11.2511.50, kroom-
erwten f 185022.50 per 100 K.G. Te Box-
meer en in de naaste omgeving geeft de rogge;
een zeer ruim beschot. Met den uitzaai van
't winterkoren is hier en daar reeds een begin
gemaakt. Te Raamsdonk leveren de bieten
tot 25.000 K.G. op per H.A. het suikerge
halte bedraagt van 12 tot 16%. De leverings
termijnen zijn met 98 dagen verlengd. Op
vele akkers beloven de lupine en seradella
veel, vooral op de heidegronden. In zaden is
Taméfijke handelkoolzaad doet f 1821.
Lijnzaad f 2023 per 100 K.G., maanzaad
f 2223.50, karwijzaad f 4548 per 50 K.G,
Zuivel en eieren. Ter markt te Nijmegen
bestond de aanvoer uit 54 groote kluiten boe-
renboter, die op de Waag fl.KF—1.12, te
Zaltbommel uit ruim 700 K.G. die f 1.10
—1.28, te Tiel uit 30 K.G. die f 1.20—1.30
per pond opbrachten eieren stegen in prijs
kippeneieren deden 911, eenden- 1011,
kalkoenen 1012, gansen 1415 ct. pei
stuk. Te Nijmegen werden verhandeld 78.000
te Zaltbommel 10.000, te Geldermalsenl4.00C
te Tiel 70.000 en op de mijn te Roermond
450.000 voor f 8.7010.60 per 100.
Vee. Op de Wijchensche markt stonden
aan de lijn 230 paarden, 100 stuks 1 %-jarige,
40 veulens en 570 runderen paarden golden
f 160260, 1 %-jarige f 150—420, veulens
f 70210, siachtpaarden f 60130, dragende
koeien f 240—480, dito vaarzen f 200—470,
pinken f8090 le kw. ver vee 5762, 2e
kw. 47—52 ct. per K.G.op de weekmark*
te Oss deden hokkelingen f 80170, 20 zeu
gen f 100150, 163 schottelingen f 3560,
131 manden biggen f 1220, schapen f 253
35 vette varkens ÖO84 ct. per K.G. in
het Rijk van Nijmegen vette kalveren 50—52
ct. per pond, nuchtere dito f 1521, gras
kalveren f 75lo5, vette lammerem, zeer
gewild f 30—36.
Wilden
Wild en Gevogelte. Op de markten nan
de aanvoer van wild toe hazen deden 1.56
2.30, houtsnippen 1.501.75 patrij
zen 0.501.10, fazanten 1.802.30, wa
tersnippen 4060 ct., jonge kippen 1.65—
2.30, oude dito ƒ0.851.25, hanen ƒ0'90
1.50, piepkuikens 6585 ct„ wilde eenden
ƒ0.851, tamme dito 0.901.35, wilde
lonijnen 7090 ct., tamme dito 0.902.25
duiver per paar 0.751.50, vette ganzen
3.50—4.50.
Honing en was. In Gelderland is thans di
prijs van boekweithoning 5565, beide 90—
95, tap-;060, pers- 4550, ruwe was 20
25, gesmolten was 7075, alles per pond
ALKMAAR, 12 Oct. Granen. Ter markt
waren aangevoerd 6077 H.L. als 1173 tarwi
f 10—12.25, 231 rogge f 8.50—9.50, 1111
gerst chev. f 1011, 2332 haver f 8.2511,
311 boonen, paarden- f 11, duiven- f 2021.
witte- f 40, 36 mosterdzaad, rood f 3738,
geel f 1530, 12 blauw maanzaad f 43, 863
erwten, groene (groote) f 2630, id. (kleine)
f 22—26, grauwe f 45—53, vale f 30—38,
alles per 100 K.G.
BREUKELEN, 12 Oct. Kaas. Aan di
markt waren aangevoerd 156 wapens, mei
te zamen 6596 stuks kazen. Gewicht pl.m
46.172 K.G. Prijs le soort f 57—60, 2<
f 5156, gestempelde f 5262 per 50 kilo's,
's-HERTOGENBOSCH, 12 Oct. Boter,
(Bericht v. d. Coöp. Roomboterfabr.) Aange»
voerd 14.800 kilo. Prijzen f 2.022.26 1
kilo.
LEEUWARDEN, 12 Oct. Granen. Tam
Witte puike f 1010.75, roode puike f 10—
10.50. Haver. Witte puike f 89.50. Lijn
zaad Witbloem f 2122, slagzaad f 1721,
Kanariezaad. Friesch puik f 18.50. Erwten.
Groene schokkers f 1623, groene kleine
kook f 1821, alles per 100 K.G. Aardappe
len. Borger f 30303.40, weinig handel.
LEIDEN, 12 Oct. Vee. Aangevoerd 34
stieren, f 230475 105 kalf- en melkkoeien
f 220480 536 vaae koeien f 165320
179 vette ossen en koeiln f 250670, f 0.80
1.20 per K.G. (schoon) 261 gras kalveren
f 50155 7 vette kalveren f 45145, f 0.9C
—1.60 per K.G. (schoon) 22 nuchtere kal
veren f 7—21 324 vette schapen f 22—54,
f 0.890.92 per K.G. schoon) 431 weide-
schapen f 3346 747 magere varkens (voor
fokkerij) f 20—66, f 0.72—76 per K.G. (le
vend gewicht)1027 biggen f 8—17.
Kaas. Aangevoerd 132 partijen le soov
Goudsche kaas f 58—61, 2e soort idem f 52—
56 le soort Leidsche kaas f 6065, 2e soort
idem f 5458 per 50 K.G. Handel in Goud
sche matig en in Leidsche vlug.
SCHENKINGEN AAN R.-K. KERKEN.
Blijkens de Staatsbegrooting werden ge.
durende het jaar 1922 de volgende legate
en schenkingen gedaan aan R.-K. kerken.
N. Brabant 34 schenkingen aan R.-K. ker.
ken of wel 167,360 en 34 schenkingen aan
liefd. instellingen of f 83,952.
Limburg 16 50.884 9 34.316
Gelderl. 19 f 39.100 39 84.200
Zuidholl. 26 f 68.840 55 82.468
Noordholl. 33 f 175.760 46 f 281.850
Zeeland 6 f 7.498 2 600
Utrecht 14 72.300 10 22.600
Overijssel 14 113.680 5 3.650
Friesland 3 52.000 3 2.500
Groningen 1 80.805
In totaal bedroegen over het geheele
land dc schenkingen aan R.-K. kerken
828.227 aan R.-K. liefdadige instellingen
596.137, te zamen dus 1424.364.
R.K. UNIVERSITEIT.
m
Een convict voor priesterstudenten.
Nader vernemen wij, dat de door hA
Door], Episcopaat benoemde moderator aan
de R.K. Universiteit, de Zeereerw. pater J,
van RijckevoTsel S. J. tevens is belast met
de opdracht om de vraag van het convict
voor priesterstudenten te bestudeeren ei
daarna een afgewerkt concreet voorstel
daaromtrent aan het Doorl EniskoDaat in te
dienen.
