0
Drankbestrijding.
De Duitsche Passtelle te Arnhem zal met
ingang van 1 Nov. a.s. worden opgeheven.
Voorloopig kunnen nog voor zoover de pro
vincie Gelderland betreft tot ultimo Decem
ber 1923, mondelinge verzoeken om visa en
paspoorten gericht worden tot die Passtelle,
terwijl schriftelijke aanvragen vanaf 1 Nov.
a.s. dienen ingezonden te worden bij het
Duitsche consulaat-generaal te Amsterdam.
Tweede Kamer.
Dr. Darten,
de leider der separatistische
beweging in het Rijnland
öii onze West,
VAM GM2E
4 f'
J0RAAOUOU2E TELEFOON
fc'
EEN AANSLAG OP LLOYD GEORGE
IN ZIN?
RECHTSZAKEN
HANDEL EN NIJVERHEID.
BÜARKTNIEUWS.
I DE WET OP HET STATISTIEKRECHT.
t De halve cent.
Blijkens het voorloopig verslag over het
wetsontwerp tot wijziging van de wet op
het Statistiekrecht, dat o.a. strekt tot hei
doen verdwijnen van den halven cent uit de
Rijksboekhouding, wezen verscheidene le
den er op, dat dit ontwerp een verhooging
met zich zal brengen van het statistiek-
recht, dat, vooral in dezen tijd van malaise,
reeds zoo zwaar drukt op handel en indus
trie. De 20.000 meerdere opbrengst, welke
deze wijziging ten gevolge zal hebben, zal
moeten worden opgebracht door handel en
industrie. Deze verhooging van lasten valt
des te zwaarder te dragen, waar op den
dienst der handelsstatistiek een steeds ver
der gaande bezuiniging valt te constatee-
ren, welke een aanzienlijke vermindering
van de bruikbaarheid dier statistiek ten ge
volge heeft.
Moeten industrie en handel de gelden
bijeenbrengen, welke voor de samenstelling
van de statistiek van in-, uit- en doorvoer
benoodigd zijn, dan mag naar het oordeel
van vele leden toch geëischt worden, dat
deze statistiek, waarvan de directeur van
het Centraal Bureau voor de Statistiek
constateerde, dat door zeer ingrijpende be
zuiniging het voor deze uitgave beschikbare
bedrag zoo gering is geworden, dat een pu
blicatie tot stand was gekomen, welke niet
voldoet aan de eischen, die men aan een
jaarstatistiek mag stellen, goed zij en dat
de bedoelde gelden niet ten koste dezer
statistiek voor andere uitgaven worden be
steed. Deze leden verklaarden daarom te
gen het ontwerp bezwaar te moeten maken.
DE BEZUINIGING.
Critiek der Tweede Kamer.
Blijkens het afdeelingsverslag der Tweede
Kamer over de begrooting van het Dep.
van Binnenl. Zaken en Landbouw hebben
verschillende leden de meening te kennen
gegeven, dat de bezetting van sommige af-
deelingen van het departement uit een oog
punt van bezuiniging zeer veel te wenschen
overlaat. In het bijzonder hebben ze de
aandacht gevestigd op de afdeeling „Bin-
nenlandsch Bestuur" en op de afdeeling
„Visscherijen".
Sommige leden hebben er op gewezen,
dat voor de afdeeling Binnenlandsch Be
stuur wel 120.5Ö3 minder is uitgetrokken
dan verleden jaar, doch dat daaronder be
grepen is 88.000 voor de kosten der 10e
jaarlijksche algemeene volkstelling, welker
wegvallen niet als een bezuiniging kan wor
den beschouwd. De werkelijke bezuiniging
bedraagt dus 120.503, verminderd met
If 88.000. of 32.503, hetgeen op een
totaal van ongeveer 3 millioen gulden niet
meer dan ruim pl.m. één pet. is. Men achtte
meerdere bezuiniging dringend gewenscht.
De Commissie van Rapporteurs vestigt in
dit verband de aandacht op het feit, dat
de na het afdeelingsonderoek ingekomen
Nota van Wijziging tot haar spijt geen wij
zigingen bevat, welke op een inkrimping
van de personeelpositie wijzen, terwijl een
zoodanige inkrimping toch, zoowel ten aan
zien van het Departement, als ten aanzien
van het Centraal Bureau voor de Statistiek,
zeer gewenscht is.
WIJZIGING DER WARENWET.
Bij het afdeelingsonderzoek van het wets
ontwerp tot wijziging van de Warenwet
merkten sommige leden op, dat de eisch,
dat bij ten verkoop aangeboden goederen
ook de hoeveelheid dier goederen op de
verpakking wordt vermeld, in de practijk
ivoor verschillende artikelen niet uitvoer
baar zal blijken.
Voorts werd betoogd, dat de voorgestelde
wijziging buiten het kader treedt van de
Warenwet.
Vele leden hadden tegen de invoering
van de bepaling, waarbij niet minder wordt
gedaan dan aan de administratie de be
voegdheid geven straf op te leggen in den
vorm van een boete, in art. 23a onschuldig-
lijk „vergoeding" genoemd, zonder dat daar
tegen eenig beroep openstaat, ernstig be
zwaar. Hetgeen thans wordt voorgesteld,
achtten zij ontoelaatbaar. Administratie en
rechterlijke bevoegdheid behooren ook hier
geheel gescheiden te blijven.
Eenige leden verklaarden zich met de
voorgestelde bepaling wel te kunnen ver
eenigen. Naar hun meening, wordt hierdoor
in de wet vastgelegd, hetgeen bij de toepas
sing der wet in de practijk is ontstaan. Ver
scheidene leden, die zich als tegenstander
van de voorgestelde wijzigingen hadden
doen kennen, achtten deze meening aller
minst juist
MELANGES VAN BOTER.
Het „Nederl. Weekblad voor Zuivelberei
ding en Veeteelt" verneemt, dat na 1 De
cember niet meer mogelijk zal zijn, melan
ges af te leveren met een lager gehalte dan
15 procent natuurboter. Dit houdt verband
met een onderhandsche afspraak tusscher,
de directeuren van de keuringsdiensten en
de margarinefabrikanten.
OPHEFFING PASSTELLE.
Vergadering van Woensdag 24 October,
1 uur n.m.:
DE VLOOTWET.
Voortgegaan wordt met het wetsontwerp
fot vaststelling van de sterkte en samen
stelling der zeemach en aanleg van steun
punten en versterkingen in Ned.-Indië
(Vlootwet 1924).
De heer RUTGERS (A.-R.) zal vóór dit
ontwerp stemmen in de vaste overtuiging,
dat hij daarmede dient het werk van den
vrede en van het recht. Het is zijn wensch
buiten iederen oorlog te blijven en onze neu
traliteit te handhaven In dien gedachten-
gang hebben wij steeds onze defensie ge
handhaafd; voor iedere andere verklaring
ontbreekt elke schijn en schaduw. Ons leger
heeft in 19141918 beteekenis gehad en er
is rekening mede gehouden.
Ons leger bewaart voor ons den vrede,
en beschermt het recht door het onrecht
der schending der neutraliteit tegen te gaan.
Die opvatting wordt ook door tegenstanders
van deze wet gehuldigd en is het standpunt
dat door de deskundigen is overgenomen.
Bij de kwestie van de organisatie van de
vloot staan het belang van de continuïteit
en het inzicht van den dag tegenover elkaar.
Het inzicht van de meerderheid der Ka
mer is thans in staat plotseling een spaak
•n het wiel te steken en zelfs den aanbouw
van schepen, die reeds ver gevorderd is,
stop te zetten. Daarin schuilt een gevaar
wanneer er onvastheid bestaat in de orga
nisatie. De continuïteit heeft een groot voor
deel, al ontkent spr. niet, dat er een nadeel
tje aan verbonden kan zijn. De moeilijkheid,
die de heer van Schaik gevoelt moet niet
te zwaar worden genomen. Feitelijk wil die
afgevaardigde wel continuïteit met recht van
ingrijpen. Dat is mogelijk, mits de continuïteit
van het algemeen vaststaat. In het parlemen
taire arsenaal zijn stellig wel wapenen te
vinden, die de heer van Schaik zou kunnen
aangrijpen om tegen een eventueel nadeel
van de continuïteit op te treden. Voor licht
vaardige koersverandering wil spr. waken en
dat doet juist deze Vlootwet. Daarom is de
aanneming van deze wet een landsbelang.
De beteekenis van het petionnement acht
spr. niet groot. Als richtsnoer voor staats
beleid kan het niet worden aanvaard, om
dat het financiëele punt hierbij te veel heeft
gewogen.
De heer KETELAAR (V.D.): Was dat niet
het geval met het onderwijspetitionnement?
(Gelach).
De heer RUTGERS (A. R.) beroept zich
op den Toelstra, die zich tegen het refe
rendum verzette met de stelling, dat wetge-
ven geen zaak is van den kleinen man. Een
tnassale petitie heeft hier wel dezelfde be
teekenis als een referendum.
Mej. KATZ (C. H.) meent, dat met dat al,
langs de Vlootwet heengegaan is. Er is o.a.
gesproken van de vrouwen, die vóór de vre
desbeweging strijden. Ook in spr.'s kring
bestaat het verlangen naar den vrede. Waar
is nu de schakel tusschen dat verlangen en
het vooroodeelen van dit ontwerp?
Het gros der vrouwen zal meer haar ge
voel dan haar verstand laten werken. Iedere
vrouw die in de politiek wil mee oordeelen,
zal de vraagstukken moeten onderzoeken en
nauv/keurig beoordeelen. In samenwerking
van gevoel en verstand zal een zuivere voor
stelling van de zaken worden verkregen. Het
kan niet de bedoeling dezer Regeering zijn
om een oorlog te maken. Het is echter niet
onschuldig de gedachte te propageeren, da
de regeering en een groep in ons land mili
taristisch zouden zijn. De vraag is of deze
wet noodig is. Heeft de Kamer de vloot
slecht gemaakt uit ontwapeningsoverwegin
gen? Spr. gelooft het niet en herstel van
den afstand is dus niet in strijd met den tot
nu toe gevolgden regel.
Deze zaak is van groot gewicht en wij
moeten naast onze idealen de realiteit zien.
Die realiteit ziet spr. zóó, dat de Regeering
alleen een wet wil hebben om onze neutra
liteit en nationaliteit te handhaven. Die taak
acht spr. ons land door God opgelegd en
daarom moet de verdediging zoo goed mo
gelijk zijn.
Laten wij strijden voor de nieuwe banen
van de toekomst; maar zoolang die er niet
zijn hebben wij onze nationaliteit te verde
digen. Spr. gelooft niet, dat deze wet een
belemmering is voor deze toekomst. Ware
dat zóó, dan zou zij zich er tegen verzetten.
De heer WIJNKOOP (C. P.) betoogt, dat
deze vloot moet dienen voor de olie en de
hoogovenbedrijven.
Spr. betoogt verder, dat de vloot in Indië
is als een fakkel op een vulkaan. Men pro
voceert Japan en zal toch niet in staat zijn
dat land te weerstaan. Spr. geeft geen man
en geen cent voor dit doel en hij roept de
arbeiders op zich tegen deze wet te blijven
verzetten. Het zal de zorg zijn der tegen
standers, te maken, dat er geen personeel
komt voor deze vloot.
De heer SCHOUTEN (A.-R,) wenscht en
kele punten te behandelen. Hij zet voorop,
dat de Kamer zich thans alleen kan binden,
tot hetgeen nu wordt voorgesteld, n.l. voor
een tijdvak van zes jaar en in 1929 zal een
nieuwe beslissing moeten worden genomen.
Dan moet beslist worden wat men verder
wil doen en beslist men niet verder te gaan,
dan is er nog een schuld van 80 millioen, die
over zes jaren verdeeld zal worden. Dit kan
z.i. heel gemakkelijk. Onjuist is het, dat de
Kamer zich reeds vastlegt voor de tweede
helft. Kamer en Regeering staan in dit op
zicht geheel vrij.
Vervolgens verdedigt hij de instelling van
een fonds, dat z.i. wel degelijk beteekenis
heeft voor de betalingsmethode. Volgens
hem heeft de heer van Gijn ongelijk.
Het fonds reguleert de betaling over een
aantal jaren en daartegen is geen bezwaar
aan te voeren. Over het begrip fonds wil
spr. niet twisten maar hij acht den naam niet
onjuist van het systeem van verrekening dat
men hierbij wil volgen.
Ook de berekening van de heeren Dressel-
huys en Oud acht hij onjuist, hetgeen hij
met voorbeelden illustreert. De Regeering
heeft zoover haar mogelijk was, gegevens
verstrekt en het gaat dus niet aan haar er
een verwijt van te maken, dat zij niet vol
doende gegevens verstrekt.
Betoogd is, dat alle ramingen op maritiem
gebied weinig waarde hebben en daarbij is
gewezen op de beide kruisers. Die verwijzing
gaat niet op, aangezien die kruisers in de
zeer dure tijden zijn gebouwd. Alle ramin
gen in 1915 en 1916 voor groote werken zijn
verre overtroffen. Dat geldt niet alleen voor
kruisers, maar even goed voor woningen bij
voorbeeld. Juist echter al dergelijke wisse
lingen zijn een reden om een vaste lijn voor
den vlootbouw aan te geven.
Minister RUYS DE BEERENBROUCK
antwoordt op de vraag naar meer vastheid
cn meer stelsel. Wil men dit, dan dient dit
in een wet te geschieden en moet men dus
iets van de vrijheid opofferen. Dat kan niet
anders.
Als toevallige meerderheid den pas aan
geeft bij de organisatie van de marine, dan
komt men weer op het oude pad. Ten aan
zien van de leermaterialen en vliegtuigen
wijst spr. er op dat deze buiten het Vloot-
fonds blijven en dus onder het gewone bud
get blijven. Mochten zich in de eerstvol
gende jaren omstandigheden voordoen die
belangrijk de vloot-plannen beinvloeden,
dan wil de Regeering deze wet toch niet
voor een heilig huisje verklaren. Als het
getij verloopt, zal men de bakens verzet
ten. De Kamer houdt haar controleerende
taak en kan ieder jaar nagaan hoe de posi
tie is. De Regeering zal toch niet aarze
len de hand aan deze wet te slaan als zij
dat noodig acht. In dit opzicht dient men
vertrouwen te hebben in de Regeering.
De Vlootwet haalt den achterstand in die
er op vlootgebied bestaat. Mevrouw Brons
veld heeft zich beroepen op de Pauselijk
schrijven en betoogt dat sommige personen
te veel speling laten aan de geleidelijkheid.
Van algemeene ontwapening is in dien
brief geen sprake en evenmin van geleide
lijkheid, maar wel van gelijktijdigheid van
ontwapening. Vervolgens geeft spr. eenige
cijfers van de marinebegrooting om te be
wijzen dat de Regeering wel degelijk bezui
nigingen betracht: de totale uitgaven daal
den van 59 tot 42 millioen in een tijdvak van
4 jaar.
Hetzelfde geldt voor de begrooting voor
oorlog, die van 87 to 62 millioen daalde in
vier jaar tijds, terwijl de uitgaven voor pen
sioen nog zeer zijn gestegen.
Tal van maatregelen tot bezuiniging zijn
genomen o.a. verkorte oefening, verminde
ring van contingent en afvloeiing.
Spr. noemt het vredeswerk dat ons leger
en onze vloot door handhaving van de neu
traliteit ons buiten conflicten houden.
Het ware gemakkelijk geweest de Vloot
wet te laten rusten, maar een behoorlijke
vloot ware dan niet te krijgen. Het was
meer dan tijd dadelijk eens een beslissing te
nemen.
Over het volkspetitionnement zal spr. niet
spreken. De vergelijking met het vroegere
petitionnement gaat niet geheel op, omdat
het andere zaken betrof.
Spr. citeert den brief van de Regeering
aan de Kamer, waarin op spoedige behan
deling der Vlootwet werd aangedrongen.
Het Kabinet in zijn geheel en ieder lid indi
vidueel zal de verantwoordelijkheid voor de
verwerping van deze wet niet kunnen dra
gen. (Rumoer).
De Minister van Marine, de heer WES-
TERVELD, beantwoordt eenige technische
detailpunten. Hij deelt o.a, mede, dat de
beide kruisers 35,4 millioen zullen kosten.
Voor Indië is de vloot onmisbaar, gelijk
de minister-president reeds heeft betoogd,
Spr. gaat van die stelling uit. De nationale
veiligheid en de handhaving der neutraliteit
zijn de onderwerpen der verdediging. Het
Volkenbondsverdrag legt daartoe de ver
plichting op met de middelen waarover
ieder land zal kunnen beschikken. De weer
macht moet dus op deze verdediging zijn
berekend. Zonder vloot kunnen wij onze
rechten niet verdedigen, beschermen en
handhaven. Aan welke gevaren wij kunnen
bloot staan is reeds voldoende gezegd.
De bedoeling van dit ontwerp is: het
scheppen van 'n vasten band voor de vloot-
organisatie in verband met onze finanpieele
middelen.
Spr. bestrijdt allereerst de opvatting dat
de Kamer zich thans verbindt om over zes
jaar de tweede helft te voteeren. Die bedoe
ling heeft nooit bestaan en de Kamer kan
nergens het bewijs daarvoor vinden. De
Regeering is van meening dat Indië de heele
vloot behoeft voor haar verdediging.
De technische bezwaren weerlegt spr.
Het ligt voor de hand, dat spr. dergelijke
vragen ook heeft overwogen en juist daarom
ook was de beperking tot zes jaar gewenscht.
In zoo'n korten tijd zal de techniek niet zoo
veel veranderen dat zij de gansche plannen
omver werpt.
Het materiaal voor de hulpdiensten wil
spr. wel weglaten, zoodat dit onder het
jaarlijksche budget van marine zal blijven.
Men achtte dit tijdstip psychologisch niet
eglukkig voor dit ontwerp. Welk moment
is dat wel? Misschien alleen het moment
waarop het gevaar nabij is. De Regeering
die daarop wacht, komt stellig te laat.
Voor de Regeering bestaat een ander psy
chologisch moment. De waarde van de vloot
is in de laatste jaren zeer verminderd en zij
is eenzijdig samengesteld, zij heeft geen
vloot-basis en heeft geen voldoende flottiel
je-vaartuigen. Het moment is dus belangrijk
genoeg om tot reorganisatie over te gaan.
Een jaar uitstel van de Vlootwet zou na
deel opleveren, omdat de werkeloosheid be
streden kan worden door spoedige werkver
schaffing en dus uitgaven ter bestrijding
daarvan worden uitgespaard met spoedige
inwerkingstelling.
Het vlootplan acht spr. het beste dat op
dit oogenblik is samen te stellen. Natuur
lijk is er kritiek op te oefenen, maar waar
om zouden de deskundigen der regeering nu
juist de minste zijn?
Spr. bestrijdt allerlei deskundige kritiek
op het plan uitgeoefend. Onderling zijn zij
het niet eens en de Regeering voelt zich dus
veilig bij haar adviseurs. (Rumoer). De op
vatting van den heer Bomans deelt spr. niet:
diens plan voor de verdediging van ons land
acht spr. niet goed, ook al omdat er te wei
nig mijnenleggers bij zijn opgenomen. Het is
spr. niet duidelijk waarom de heer Bomans
tegen dit ontwerp is, want die afgevaardigde
heeft niet aangetoond dat Indië nog meer kan
betalen dan nu al wordt voorgesteld.
De Minister stelt nu de vraag of genoeg
luchtvaartuigen zijn ontworpen. Naar zijn
meening wel en hij beroept zich op buiten-
landsche deskundigen die niet zoo'n over
wegende beteekenis hechten aan de vlieg
machines in den zee-oorlog.
Een politie-vloot acht spr. van geen betee
kenis. Zij beteekent niet meer dan een bord
je „verboden toegang" voor iemand die bin
nen wil gaan. De verdediging en beveiliging
van dat gebied eischen meer dan dat.
Wat de vlootbasis betreft, spr. acht deze
noodig om de vloot te steunen en te voeden.
Hij hoopt op de onderdeelen van dit punt bij
de artikelen terug te komen.
De Minister erkent dat ieder deel van de
vloot zijn eigen personeel heeft en in die
richting zal spr. gaarne werkzaam zijn. Aan
de bezwaren van een incompleet van hooger
personeel zal spr. tegemoet komen.
Ten slotte verdedigt spr. de ramingen ven
dit plan. De bezwaren daartegen zijn niet
met cijfers gestaafd. Zijn ramingen zijn met
zeer veel voorzichtigheid gesteld en zoo
zuiver mogelijk gehouden.
Met nadruk dringt spr. aan op aann;ming
van dit vlootplan, dat niet verder bindt dan
wat het ontwerp vraagt.
De vergadering wordt verdaagd tot Don
derdag 1 uur.
SPOORWEGONGELUK.
In razende vaart stoof de trein over de
gladde rails. De seinlichten wezen door de
dikke duisternis den veiligen weg, waar
mannen waakten tegen mogelijk onheil.
Plotseling een gevoel als zweefde men los
van de aarde, een gekraak, en de trein viel
van den dijk, waar de grond verzakt was en de
rails geen steunpunt boden. En uit de ruïne
van verbrijzelde wagens klonken wanhoops
kreten. Van alle zijden snelde men toe om
te helpen en te redden wat men kon. De
machinist lag onder zijn machine zwaar ver
wond. Men wilde ook hem helpen, maar hij
riep: „Redt ten minste den volgenden trein"!
Van menigeen ontspoort de levenstrein,
omdat door den alcohol zijn gezondheid, ver
stand, welvaart weggespoeld zijn. En de
volgende trein, dat zijn de kinderen en
kleinkinderen.
Menigeen, wiens leven door den alcohol
in een catastrophe eindigt, zegt of denkt
tenminste: „Mocht mijn kinderen deze ramp
bespaard worden!"
Zulke rampen voorkomen, tenminste voor
de kinderen, het geslacht der toekomst, ligt
in onze macht. Wij bestrijden het alco
holisme niet met het oog op het heden al
leen, maar ook en vooral omwille der kin
deren, de hoop der toekomst.
PROF. WENT OVER DE WEST-
INDISCHE CULTURES.
Professor Went is op 14 September via
Nickerie en Demerara naar Trinidad ver
trokken om van daar per Colonboot teri g te
keeren naar Europa. Hij wordt tot Nickerie
vergezeld door den directeur van den land
bouw, den heer Snellen, in wiens gezelschap
de heer Went nog een kort bezoek zal bren
gen aan eenige polders in Nickerie.
De heer Snellen gaat niet verder dan Nic
kerie en is de volgende week Zaterdag per
kolonialen stoomer terug te Paramaribo.
Iemand, die op de doorreis van professor
Went in Demerara. aldaar een onderhoud
met hem had, sch ij "t aan „De West", dat d
heer Went voor Suriname goede verwachtin
gen heeft van de suikercultuur, dat hij nr'r -
der optimist da: h over dkansen der kati en-
cultuur en weinig hoop had op het tot stand
komen der bacovencultuur-
."ic K, JVi
DE SCHADEVERGOEDING.
PARIJS, 24 October. De Duitsche nota
over Duitschland's draagkracht is aan de
commissie van herstel overhandigd.
BERLIJN, 24 October. De Duitsche re
geering heeft aan de commissie van herstel
te Parijs een nota laten overhandigen,
waarin zij vaststelt dat Duitschland in be
ginsel bereid is de vergoedingen volgens
bet verdrag van Versailles te leveren, nu
het lijdelijk verzet is opgeheven. De finan-
cieele toestand van Duitschland maakt het
echter onmogelijk de leveringen te hervat
ten. Daarom verzoekt de Duitsche regee
ring om overeenkomstig art. 234 van het
verdrag van Versailles een onderzoek in te
stellen naar de hulpmiddelen en het pro
ductievermogen van Duitschland, en de
vertegenwoordigers van Duitschland gele
genheid te geven den tegenwoordigen staat
der Duitsche hulpbronnen en van het Duit
sche productievermogen in bijzonderheden
uiteen te zetten, en de maatregelen mee te
deelen, welke men wil treffen tot herstel
van het evenwicht in de begrooting en tot
reorganisatie van de financiën. De Duitsche
regeering zal ook haar standpunt met be
trekking tot de voorstellen van de Belgi
sche commissie van herstel meedeelen,
doch acht het doelmatig dat aan de verte
genwoordigers van Duitschland gelegenheid
wordt gegeven, zich mondeling te uiten.
BRUSSEL, 24 October. De Libre Belgi-
que meldt, dat tijdens den ministerraad het
verzoek van de regeering te Berlijn om een
moratorium voor de leveringen in natura
inkwam. De raad heeft dit besproken zon
der een besluit te nemen, aangezien Brussel
het eerst eens met Parijs moest worden.
DUSSELDORF, 24 October. Te Krefeld
hebben de separatisten drie aanvallen ge
daan op het stadhuis, waarbij enkele per
sonen gedood zijn.
Te Mainz handhaven de separatisten zich
op het regeeringsgebouw, niettegenstaande
'eenige betoogingen van nationalisten.
Te Koblentz is gisteravond een anti-sepa
ratistische beweging door de troeoen zon
der incidenten uiteen gejaagd. De burge
meester, die de bevelen, die hem ter hand
having van de orde waren gegeven, niet
had opgevolgd, is uitgezet. Andere sancties
zullen worden genomen.
Te Wiesbaden is de kalmte teruggekeerd.
DUSSELDORF, 24 October. Er wordt ge
meld, dat er gisteravond te Elberfeld be
langrijke betoogingen van werkloozen heb
ben plaats gehad.
KOBLENTZ, 24 October, Gistermiddag om
2 uur is de Rijnlandsche republiek zonder
incidenten te Duisburg afgekondigd.
DUSSELDORF, 24 October. De republi
keinen hebben vannacht versterkingen naar
Miinchen-Gladbach gezonden om die stad
te hernemen, die zij gistermiddag hadden
moeten ontruimen wegens de groote nume
rieke meerderheid van hun tegenstanders.
De strijd moet tamelijk hevig zijn geweest.
Te Aken houden de separatisten nog altijd
de regeringsgebouwen bezet.
Te Duisburg hebben de separatisten som
mige bladen verboden te verschijnen. Zij
hebben een der hunnen tot burgemeester
benoemd.
BERLIJN, 24 Oct, Bij de gevechten te
Aken met de separatisten zijn 1 doode en
5 zwaar gewonden te betreuren. Het op
treden van de veiligheidspolitie wordt over
al voorbeeldig genoemd. In de handen der
separatisten zijn nog drie voorname inge
zetenen van Aken die als gijzelaars dienst
moeten doen.
ANDERNACH, 24 Oct. De stad is weer
van de separatisten bevrijd. Toen de sepa
ratisten zich tot den Franschen bevelhebber
om hulp wendden, weigerde deze dit en
zeide daarbij: De strijd is voor de separa
tisten verloren.
MAINZ, 24 Oct. Bij een proclamatie van
de bezettingsoverheid zijn samenscholingen
van meer dan 5 personen van 8 uur 's avonds
tot 7 uur 's morgens verboden. Naar ver
luidt zouden er nog eenige separatisten zijn
in bet gouvernementsgebouw, dat in een
groote kring door Marokkanen omgeven
is. De vlag van de Rijnlandsche republiek,
die vanochtend vroeg weer op het gouver
nementsgebouw was geheschen, werd 's mid
dags ingehaald.
SPIERS, 24 Oct. In den vandaag geopen-
den kreitsdag van de Palts stelde de verte
genwoordiger der Rijnland-commissie, ma
joor Louis, in verband met den onrustigen
en gevaarlijken toestand in Beieren, voor,
in de Palts een autonomen staat met een
voorloopige regeering te stichten.
Alle partijen hebben met eenparige stem
men dit voorstel van den Franschen majoor
verworpen.
BERLIJN, 24 Oct. Naar de Vorwarts uit
Kaiserslautern verneemt zijn daar alle voor
bereidingen getroffen om nog in den loop
van heden een republiek de Palts binnen
het kader van het rijk te stichten, aange
zien het geduld van de republikeinsche be
volking, die trouw aan het rijk is, door de
houding van München is uitgeput.
Deze bevolking acht de stichting der re
publiek een daad van verweer tegen het
reactionaire separatisme, een daad van
trouw aan het rijk.
MÜNCHEN, 24 October. Dr. von Knilling,
de minister-president, heeft aan de bevol
king in de Palts een oproep gericht, waarin
hij erop wijs,t, dat onverantwoordelijke ele
menten de tegenstelling tusschen Beieren
en het rijk willen gebruiken om, steunend
op de Fransche bajonetten, de banden tus
schen de Palts en het moederland te ver
breken en aansporen, daarvan een zelfstan
dige staat te maken.
Hij noodigt de inwoners van de Palts uit,
tegenover de vijanden van het vaderland
den vasten wil tot saamhoorigheid met het
moederland te stellen.
DE AANSTAANDE REDE VAN
BALDWIN.
LONDEN, 24 October. Na de rede van
Smuts en die van Harvey begint men nog
meer aandacht te vestigen op wat Baldwin
zal zeggen. Algemeen gelooft men, dat de
rede van Smuts niet is uitgesproken zonder
voorkennis en goedkeuring van den pre»
mier, zoodat men thans in hoofdtrekken het
standpunt van het Britsche rijk kent, waar
tegenover Harvey het Amerikaansche
standpunt heeft uiteengezet. Men fluistert
dat Baldwin de uiting der openbare mee
ning over de rede van Smuts heeft willen
afwachten, teneinde zich in de bijeenkomst
der conversatieve partij partij te Plymouth
niet te zeer bloot te geven, doch den een
tegen den ander te kunnen uitspelen. Zoo
dit inderdaad zijn bedoeling geweest is, zal
het resultaat vermoedelijk geheel aan de
bedoeling beantwoorden, daar omtrent de
richting, die het Britsche rijk thans behoort
in te slaan, de meeningen verder uiteen
loopen, dan ooit te voren.
Algemeen is dan ook de meening, dat er
een periode van nog heftiger slingering in
de Engelsche politiek zal volgen, dan men
in den laatsten tijd reeds heeft aanschouwd.
Toch gelooft niemand thans, dat Baldwin,
in geval eener heftige oneenigheid tusschen
de leden zijner partij, het op een parle-
mentsontbinding zal laten aankomen.
DUITSCHE TREILERS IN ENGELAND,
LONDEN, 24 October. Elf Duitsche trei-
lers liggen stil in de haven van Aberdeen.
De bemanning weigert uit te varen, voor
dat haar betaling in Engelsch geld gewaar
borgd is. Zij beklaagt zich erover dat, ter
wijl de reeders f 450 krijgen voor iedere
lading visch, die zij in Aberdeen aanbrengt,
zij betaald wordt in marken, waarmee zij
hun gezin niet kunnen onderhouden.
EEN REDEVOERING VAN MC, KENNA.
LONDEN, 24 October. In een rede te
Belfast heet MacKenna heden de redevoe
ring van Smuts zeer sterk gesteund door
er op te wijzen, welke schade de Britsche
handel van den toestand in Duitschland
ondervindt. Hij zeide, dat geen enkel land,
dat zich vooral op handel toelegt, een der-
gelijken slag kan overleven als het ten
i ondergaan van een groot afnemer als
Duitschland, en dat de gevolgen hiervan
I vooral aan den dag waren gekomen na de
Roer-bezetting. MacKenna verklaarde, vol-
maakt vertrouwen in Baldwin te hebben,
zoodat dus feitelijk zijn rede kan worden
beschouwd als een nieuwe poging om het
pad van den premier te effenen, als in de
partij-conferentie morgen de Engelsche bui-
tenlandsche politiek behandeld wordt.
Inmiddels heeft Smuts zich van verschil
lenden kant kritiek op den hals gehaald.
Men verwijt hem, niet voldoende van den
toestand op de hoogte te zijn en zeer wei
nig diplomatiek te zijn opgetreden, terwijl
men verder vreest, dat zijn aanval op
Frankrijk een deel der kleurlooze midden
stof aan de zijde van Poincaré zal brengen,
hoewel deze het aanvankelijk feitelijk niet
met den Franschen premier eens was. In
middels kan worden gezegd, dat niet slechts
de liberale en de arbeiderspartij, doch ook
een groot deel der conservatieven het vol
maakt met Smuts eens zijn,
LONDEN, 24 October, In zijn rede te Bel
fast logenstrafte de bekende bankier en oud
kanselier der Schatkist MacKenna de be
wering dat Engeland meer voordeel zou
hebben van het uitschakelen van Duitsch
land als mededinger, dan verlies door het
uitvallen van een deel der Europeesche
markt. Hij zeide: men kan een groot han
deldrijvend land nooit ernstige schade toe
brengen, zonder dat andere landen even
zeer ernstige schade daardoor lijden. Met
cijfers toonde hij aan, dat, terwijl het aan
deel van Engeland aan den wereldhandel
van 1912 tot 1922 wat export betreft, in
verhouding tot den wereldhandel was ge
stegen, niettemin de uitvoer feitelijk 25 pet.
was gedaald, terwijl de bevolking met 2
millioen was vermeerderd. Als wij deze
cijfers terugbrengen tot den totalen omvang
van de wereldhandel en zelfs rekening hou
den met verdwijnen van den handel van
concurrenten, staan wij voor een achteruit
gang. Wij gaan vooruit als de wereld voor
uitgaat, en achteruit als het de wereld
slecht gaat en dus mogen wij nooit met on
verschilligheid toezien dat een groote natie
met geweld verarmd wordt, en dat een or
ganisatie van het industrieele leven zou
mogen worden verwoest, kunnen wij zeer
zeker niet ongestraft toelaten,
AMERIKA EN EUROPA.
LONDEN, 25 October. De Britsche regee
ring houdt zich op het oogenblik bezig met
de bestudeering van het aanbod, gedaan
door de Vereenigde Staten, dat zij bereid
zijn deel te nemen aan een internationale
conferentie, indien zij door de geallieerden
wordt gewenscht.
HEVIGE STORM.
NEW-YORK, 24 October. Een hevige
noord-oosterstorm, welke gisteren en in den
afgeloopen nacht woedde langs de kust van
New Foundland naar Kaap Hatteras, heelt
groote schade aangericht aan eigendommen
en de scheepvaart. Meer dan 20 personen
werden te New-York en omgeving gewond.
LONDEN, 25 October. Een Exchange
telegram uit New-York meldt, dat de secre
taris van Lloyd George den Amerikaan-
schen geheimen dienst te Cleveland heeft
verzocht een man aan te houden, die het
gezelschap van Lloyd George van Chicago
naar Indianapolis en Cleveland heeft ge
volgd. De man gaf zich uit voor een vriend
van een vertegenwoordiger van een Lon-
densch blad. Het bleek evenwel, dat deze
hem niet kende.
In verband met deze gebeurtenis is het
reisplan van Lloyd George gewijzigd. Don
derdag zal hij lunchen bij president Coolid-
ge, terwijl hij Vrijdag thee zal drinken bij
den vroegeren president Wilson.
TURKIJE BESMET VERKLAARD.
De Minister van Arbeid heeft Turkije be
smet verklaard wegens pest en pokken.
EEN PROTEST-STAKING VAN OUDERS.
In Juli van dit jaar werd aan de overzijde
van het IJ, te Amsterdam, een kind over
reden door de Noord-Hollandsche Stoom
tram. Verscheidene bewoners van die buurt
meenden, dat het ongeluk te wijten was
aan het feit, dat de trambaan op een ge
vaarlijke wijze langs den weg liep. Er
vormde zich in de Vogelwijk een comité,
dat er bij de ouders van schoolgaande kin
deren in die buurt op aandrong hun kinde
ren, bij wijze van protest, eenige dagen niet
naar school te sturen.
Verscheiden ouders deden mede aan die
„protest-staking" en op den 18en en 19en
Juli verzuimden hun kinderen de school.
Maar er werd proces-verbaal opgemaakt
tegen die ouders, wegens overtreding van
art. 22 van de Leerplichtwet.
De ouders hadden zich Dinsdag voor den
kantonrechter, mr. Carsten, te verantwoor
den.
Eerst een vader en een moeder, die vier
kinderen op die dagen thuis hadden gehou
den.
De vader zeide, dat op een der pleinen
een toespraak was gehouden, waarin erop
aangedrongen werd, de kinderen thuis te
houden, om gedaan te krijgen, dat de tram
baan minder gevaarlijk gemaakt zou wor
den. Hij had niet aan die „flauwe kul" mee
willen doen. Maar zijn vrouw had de kin
deren toch thuis gehouden( toen hij al naar
zijn werk was, Zïjn vrouw moest dan ook
maar de gevolgen dragen vond de vertoorn
de vader.
De kantonrechter sprak deu vaucr vrij en
veroordeelde de moeder tot 2 boete,
subs. 2 dagen hechtenis.
Een moeder, die haar zoontje om dezelfde
reden de school had laten verzuimen, kreeg
eenzelfde straf.
Daarna stond weer een ouderpaar terecht.
De vader zei, dat het comité hem gedwon
gen had zijn kinderen thuis te houden. Als
hij ze toch naar school had laten gaan, zou
den ze zeer zeker lastig gevallen zijn. Ou
ders, die niet mee hadden gedaan, waren
uitgescholden. Ook dit ouderpaar kreeg 2
boete of 2 dagen hechtenis.
Tenslotte werd nog een moeder, die niet
verschenen was, voor hetzelfde feit bij ver
stek tot eenzelfde straf veroordeeld.
NEDERLANDSCH FABRIKAAT.
In de October aflevering van het Tijd»
schrift der Vereeniging „Nederlandsch Fa
brikaat" treffen wij o.a. aan:
Een bijdrage „Practische Werkverrui
ming," waarin met tal van voorbeelden
wordt aangetoond, op welke verschillende
wijzen rekening kan worden gehouden met
de belangen van de Nederlandsche Indu-
strie,
In de bijdrage „Nederlandsche Glasblaze
rijen" wordt op vlotte wijze een overzicht
gegeven van dezen tak van Nationale Nij
verheid.
De Treil- en Trawlvisscherij bevat een be
langwekkende uiteenzetting omtrent dezen
belangrijken tak van het Nederlandsch be
drijfsleven terwijl verscheidene uitstekende
afbeeldingen de waarde van het geschrevene
verhoogen.
Van de officieele berichten in deze afleve
ring zij ten slotte de aandacht gevestigd op:
de lijst van fabrikanten, welke gerechtigd
zijn tot het voeren van het nationaliteitsken-
merk V.N.F. der Vereeniging; de opgave van
verschillende propaganda uitgaven der Ver
eeniging; de rubriek „Bemiddeling voor
werkgevers en werkzoekenden" en ten slot
te de „Exportrubriek," welke een opgave
bevat van een groot aantal firma's in het
buitenland, welke in aanraking wenschen te
komen met Nederlandsche Fabrikanten.
GOUDA.
VEILING VAN 24 OCTOBER.
Stokboonen, per 100 K.G., 18 tot f 35;
Slamboonen 19 lot f 38; Pronikboonien
0.60 tot 12; Spinazie f 7.90 tot 16.60;
Kroten 3,40 tot 3,80; Uien f 4,70 tol
7,20; Andijvie, le soort, per 100 stuks
f 1,10 tot f 3,40; id. 2e soort 0.60 tot
1,40; Kropsla 0,50 tot f 2,40; Groene
Savoyekool 2,70 lot f 5; gele id. 3,90
tot 8,10; Roode kool f 4,90 tot 6,10;
Witle kool f 2,10 tot 6,20; Peen per 100
bos 0.80 tot f 7.20, Krolen 0.80 tol
f 3,80; Selderie 0,70tot 1,10.
ASSEN, 24 Oct. Eeleren, Op dv
markt van de V, P. W. waren aangevoerd
28.900 stuks. Prijs 1315 per 100 stuks.
ASSEN, 24 Oct. Paarden. Op de
heden alhier gehouden paardenmarkt waren
aangevoerd 312 stuks. De prijzen waren als
volgt: ruinen 275400, merriën 325—
450, enters 175250, veulens 100160.
Handel matig.
ENKHUIZEN, 24 Oct. Zaden en peul-
vruchten. Wijker vale erwten 2225,
grauwe 3237, vale (groote) 3035
per H.L. Bruin mosterdzaad 2728 pet
70 K.G. Maanzaad 2222,50, karwijzaad
6063, beide per 50 K.G.
HOORN, 24 Oct. Vee. 59 varkens:
vette 0.780.82 per K.G., Londensche
varkens 0.70, 14 lammeren 3640.
(Voormarkt-Najaarsmarkt). Aanvoer 768
koeien: melkkoeien 250450, vette 250
540, kalfkoeien 250400, vare- of gelde-
koeien 250450, stieren 200400, pin
ken 120350, graskalveren 80175. Han
del goed.
MAASTRICHT, 24 Oct. Boter,
Hoogste prijs 2.16, middelprijs 2.05, laag
ste prijs 1.95,
VOLENDAM, 24 Oct. Eieren. Aan
de eierenveiling waren heden aangevoerd
100.000 eendeneieren, 8.609 per 100 st.
WOERDEN, 24 Oct. Vee. op de na-
jaarsmarkt voor runderen waren aange
voerd 1487 koeien en 67 kalveren. De prij
zen beliepen voor stieren 120350; vaar
zen 225.340; pinken 120180; melk
koeien 225425; kalfkoeien 270425;
vette koeien 280400. Handel redelijk.
AMSTERDAM, 24 Oct. Vee. Ter markt
waren aaagevoerd, 283 vette kalveren, le
kw. f 1.10— 1.2p, 2e kw. f 0.96—1.10, 3e kw.
f 0.800.96 per K.G.28 nuchtere kalve
ren f 1828 per stuk 431 vette varkens,
Hollandsche le kw. f 0.9395, 2e en 3e kw.
f 0.91—0.93 per K.G.
BOVENKARSPEL, (Station), 23 Oc
tober. Aardappelen, Blauwe f 3.053.40
id. Bonte f 3.203.55, id. kriel f 0.45 per
baal. Aangevoerd 335 baal. Uien, drielin
gen f 4.705.15, groote gele f 3.204, kleine
gele f 6.106.50 per baal. Aangevoerd 1525
baal, le bloemkool f 38, 2e id. f 1.504,
3e id. f 0.751.30 per 100 stuks. Aange
voerd 158.100 stuks. Roode Kool f 1.90
3.20 per 100 K.G. Aangevoerd 53.200 K.G.
Gele Kool f 1.70—2.90 per 100 K.G. Aan
gevoerd 22.300 K.G. Witte Kool f 1.10—1.50
per 100 K.G. Aangevoerd 69.600 K.G. Bie
ten, groote f 19.5026, id., kleine f 57 per
1000 st. Aangevoerd 61-200 stuks. Slaboonet
f 1.804.25 per 15 K.G. Aangevoerd 400 zak,
AMSTERDAM, 24 Oct. (Noteering van
het Nieuwe Veilinggeb., expl. De Jong
Koene). Beurré Lebrun 2030, Bonne
Louise d'Avranches 5690, Beurré Clair-
geau 3854, Souvenir de Congres 44
56, Callebas de Tirlemont 42—58, Duran-
deau 2842, Hertogin Elza 2842, Nou
veau Poiteau 3036, Jodenperen 1824,
Trimph de Vienne 5264, Beurré Hardy
4268, Signeur d'Esperen ƒ4866, Wil-
Williams Duchesse 3860, IJsbouten 18
26, Winterjannen 20—24, Sterappelen
30—40, Bellefleur 18—26, The Queen
3254, Goudreinetten 2228,
Transparant de Cronsel 3246, Codlin
Keswick 24—28, Lord Suffield 2.0—30,
Camerenszuur ƒ1422, Calville 2630,
Suffield 2030, Zweden-appelen 2634,
Fram'oooszuur 2630, Camerenszuur 14
22, Calville 2634, Present v. Engeland
3038, Zonzoet 1620, Honingzoet ƒ18
22, Evazoet 1418, Cox Ponma exra
ƒ4052, idem le soort 1622, Bismarck
1420, Grieters 1420, Campagnezoel
1418, Gerrit Roelof 1822, Hollemans
ƒ1420, Charlemonsky 2236, Notaris
appelen 2026, Lemoenappelen 3036,
Hazelnoten 3038, Tomaten 2432, per
100 K.G.Druiven Frankenthallers 0.70
1, idem Alicanten 0.760.90 per K.G.
Bloemkool 612.40, Andijvie 2.303.40,
per 100 stuks Kassnijboonen 7886, Prin-
sesseboonen 2642, Dubb. boonen 16
28, alles per 100 K.G. Spruiten 1.40—2.50,
Uien 1.301.50 per zak. Roode kool 3.40-
5.10, Gele kool 4.705.80 per 100 stuks,
Bloemen. Chrystanthemums 1320, Ro
zen 411, Callas 2342, Am. Anjers 4-
12, Dahlia's 0.90—2.50, Snijgroen 3—5.50
Eiketakken 23.50 per 100 tak. Fransche
pepers 22.80 per mand Fransche Anje
lieren 0.200,35, Margrieten ƒ0.05—0.10
per dozijn.
