m mmm bestaat uit 8 bladzijden. eerste blad
Iedere Amsterdammer kent PRESBURG
Iedere Haarlemmer zal PRESBURG leeren kennen
tÊÖ
In en om Haarlem.
Donderdag 8 November 1923
46st© Jaargang No. 14532
T
«mm*"*
De tweede lokvink.
UIT DEN OMTREK.
ZANDVOORT.
HEEMSTEDE.
SCHOTEN.
De Duitsche Rljksweer treedt krachtig op tegen plundering yan
winkels met levensmiddelen.
BLOEMENDAAL.
Inbreker gearresteerd.
NOORD WIJK.
""'"//J?
J. J. WEBER ZOON
Opticiens fabrikanten
Koningstraat 10 Haarlem
VOORHOUT.
Wisselkoersen en koersen van
Bankpapier.
BRUSSEL
WEENEN
LONDEN
STOCKHOLM.
Onze Lieve Vrouwe van Haarlem
°e abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Per weels 0.25
Per Kwartaal 3.25
franco -per post per kwartaal bij
vooruithetaling 13.58
Bureaux: Nassaulaan 49
Haarlem,
ielefoonnummers: 1426, 2741 en
1748.
Postrekening No. 5970.
NIEUWE HAARLEMSCHE
Adyertentiën 35 cents per regel
Bij contract belangrijke korting
Advertentiën tusschen den tekst
als ingezonden mededecling op de
le Pagina 75 ct., op andere redac
tiepagina's 60 ct. per regel. Vraag-
en aanbod-advertentiën 14 regels
60 cent per plaatsing; elke regel
cieer 15 cent, bij vooruitbetaling
Bij al het gevlei der sociaal-democraten,
'om de katholieken te verlokken tot een ge
mengd democratisch ministerie, zal menig
een gevraagd hebben: waar blijft toch mr.
Marchant, de leider der vrijzinnig-democra
ten, die nu al jaar en dag bezig is om te
werken voor een andere groepeering in onze
binnenlandsche politiek; die reeds met mr.
Aalbersc een steekspel in de Kamer hield
met een coalitie van democraten als inzet
ten tijde dat onze katholieke minister van
Arbeid nog lid was van de Staten Generaal.
Waar blijft Marchant?
Gisterenavond is hij eindelijk uit den
boek gekomen met een rede voor de Vrijzin
nig-democratische Kiesvereeniging der hoofd
stad. Zijn lange zwijgen moest worden ver
klaard uit het feit, dat er nog niets te zeg
gen viel! De vrijzinnig-democraten wenschen
het hoofd koel te houden en al zijn zij meer
dan wie ook voor openbare behandeling van
politieke vraagstukken, zij wilden bij deze
crisis toch maar eerst liever eens de kat uit
den boom zien!
Erg volledig en openhartig was de vrijzin
nig-democratische leider hier niet. Waarom
verzweeg hij, wat hij bij de Vlootwet-debat
ten in de Kamer gezegd heeft: dat het drei
gement van de regeering om heen te gaan
en dat het dreigement van verbreking der
rechtsche coalitie zoo ernstig niet moesten
worden opgenomen. Dat zou wel los loopen.
Er was geen sprake van een andere dan
een rechtsche regeering; men kon als
men hiervoor vreesde de Vlootwet gerust
verwerpen! Over dat advies zweeg de heer
Marchant nu; de zaken zijn anders geloopen
dan hij dacht, óf wel, de vrijz.-democratische
leider speelde bij de Vlootwet-debatten
een minder "mooie rol.
Hoe het zij, gisterenavond hield mr, Mar
chant in zijn politieke rede over de crisis wel
degelijk rekening met de mogelijkheid, dat er
nu geen rechtsch Kabinet komt, en zelfs
met de mogelijkheid van een coalitie van
sociaal- en vrijzinnig-democraten met de
katholieken. De tien katholieke tegenstem
mers vonden natuurlijk bij hem warme ver
dediging; maar, voor een samengaan in één
regeering is wat anders noodig dan het enkel
stemmen tegen de Vlootwet of een afkeer
van bezuinigingsmaatregelen. Daarvoor moet
een vast accoord gesloten worden.
Op de volgende voorwaarden aldus be
sloot mr. Marchant zijn rede: een bindend
program tusschen vrijzinnig-democraten,
sociaal-democraten en katholieken en de
zekerheid, dat de coalitie dood is, wil de
V. D. bond aan de vorming van een demo
cratisch kabinet medewerken. Maar ook
dan alleen. Een waagstuk ondernemen mag
men thans niet. Zou het mislukken, dan was
men nog verder van huis. Willen de katho
lieken niet, dan moeten zij het zelf weten.
Aan een avontuur waagt de V. D. Bond zich
niet, gedachtig aan de woorden: „Zij die ge-
iooven haasten niet."
De heer Marchant begrijpt wel, dat hij met
een dergelijk ultimatum in de hand nog wel
even zal moeten wachten. Zelf zegt hij trou
wens: ik heb geen haast! En intusschen
speculeert hij op de geneigdheid van som
mige katholieken om aan de rechtsche coali
tie den rug toe te keeren en aan te sturen
op een andere politieke formatie. Waarom
ook niet, vraagt mr. Marchant, Zijn wij, vrij
zinnig-democraten, dan anti-nationaal?
Waarom kunnen wij elkaar niet waardeeren,
zooals men in Engeland doet? Daar knielden
orthodoxen bij de urn met de asch van
Bonar Law en stond geen dr. Scheurer met
een vragenlijstje over lijkverbranding gereed.
Daar droeg de tegenstander Asquith de slip
pen van het lijkkleed. Waarom kan dat hier
niet?
Ziedaar de politieke lokstem, die roept om
andere verhoudingen, dan wij tot nu toe in
Nederland gewend zijn en waarbij wij wel
zijn gevaren. En het ergste was, dat mr.
Marchant zich voor' zijn geloof, dat geen
haast heeft, beroepen kon op hetgeen bij de
jongste verkiezingen voor Gedeputeerden
gebeurd is.
Er is maar één middel om zulk geloof voor
goed den bodem in te slaan: n.tn. door
daden te toonen, dat men van een samen
gaan met roode en rose heeren niets wil
weten. De rede van mr. Marchant bewijst
opnieuw, dat men hen met enkel woor
den niet van het lijf houdt.
Statuten. De „Staatscourant" bevat de
statuten van hel Museum voor Oost-Azia
tische Kunst, alhier.
cao BBfl
Het voormalige buitengoed „Dennenheuvel", gelegen te Bloemendaal, aan den Dennen
weg, is eenigen tijd geleden aangekocht door de Eerw. Zusters van O. L. Vrouw van
Liefde des Goeden Herders, (kortweg genoemd de „Witte Zusters"), van het Spaarne,
om daar een gebouw té stichten voor de verwaarloosde kinderen, die tot nog toe in
Haarlem werden verpleegd. Een deel van deze bezitting, door het kerkbestuur van de
parochie van de Allerheiligste Drievuldigheid te Bloemendaal aangekocht, is tot kerk
hof ingericht, waarvan de inwijding op den feestdag van Allerheiligen ondanks de
ilechte weersgesteldheid onder groote belangstelling plaats vond. Op t kerkhof, zonder
twijfel het mooiste in den omtrek, wat ligging en aanleg betreit, zal een sierlijke kapel
verrijzen, waarvan wij hier de teekening reproduceeren. Het geheel, onder architectuur
van een Benedictijner Monnik en den heer van Zanten, architect te Zaandam, zal over
ongeveer zes maanden gereed zijn. Bij aanbesteding is de bouw opgedragen aan de
lirma Bakker, alhier.
Bouw li. K. Jongensschool. B. en W.
schrijven aan den raad:
Van hel Bestuur der instelling „het_ Kerkbe
stuur van de Roomsch Katholieke Kerk van
den Heiligen Bavo te Berkenrode", gevestigd
alhier, is een verzoek ingekomen om de be-
noodiigde gelden uit de gemeentekas beschik
baar te stellen voor den bouw van eene bij
zondere lagere jongensschool aan de noord
zijde van de Molenwerfslaan nabij 'den Cloos-
terweg.
Genoemd Kerkbestuur heeft thans de be
schikking over 2 schoolgebouwen en Wel een
lagere school voor jongens aan den Heeren-
weg en een school voor meer uitgebreid la
ger onderwijs aan de Kerklaan, welke wordt
bezocht zoowel door jongens als door meis
jes. De school aan den Heerenweg wordt be
zocht door 183 jongens en de school aan de
Kerklaan door 350 leerlingen, waarvan 89
jongens en 261 meisjes.
De bedoeling van het Kerkbestuur is om
het schoolgebouw aan de Kerklaan weer
evenals vroeger uitsluitend voor meisjes
open le stellen. Een vroegere naaischool en
slaapzaal, Velke noodgedwongen ais lesloka
len in gebruik zijn genomen, wenschl het dan
weer haar vroegere bestemming terug te ge
ven.
Door de overplaatsing van het meerendeel
der jongens, die thans de school aan de
Kerklaan bezoeken, naar de nieuwe school,
door het ontvangen van leerlingen uit R. K.
huisgezinnen, die zich zullen vestigen in c'e
nieuwe woningen in de omgeving der Molen
werfslaan en bovendien omdat tal van ouders
hun kinderen niet langer naar de R. K. scho
len in naburige gemeenten zullen zenden,
wanneer in Heemstede zelf voldoende gele
genheid is, verwacht het Kerkbestuur, dat de
nieuwe school reeds direct vrij aanzien! ij&
zal worden bevolkt.
Gevonden voorwerpen. Terug te beko
men bij: Kersten Tadema, Heerenweg 135,
een fox-terrier; H. v. Pel, Prinsenlaan 8, een
Dobbermann pincher; J. H. Neeskens, Kas-
tanjelaan 35, een grijze jongenspet; Roosloot,
Molenwerfslaan 6, een mouwschort; Alkema
de, Molenwerfslaan 44, een boek; J. van
Schoor, Spaarne 1<Ï2, Haarlem, een gummi
hal; J. Mauw, Hanenstraat 20, een duimstok;
J. v. Tongeren, Iepeniaan 20, een broche; B.
Bos, Binnenweg 37, toegangsbewijs schouw
burg; J. Luiten, Iepeniaan 22, een paarden
deken; J. de Jong, Cloosterweg 37, dames
schoenen; Buireau van politie, Boekenrode-
straat 9, een broche en een haarlint; Bureau
van politie, Raadhuis, kussen duozitting en
flu wee len baret.
Burgerlijke Stand van 29 Oct. tot en met
4 Nov. 1923. Gehoren: dochter, van C. H.
RosierGegengack; dochter van E.
KlompPeters; dochter, van M. Blok
Van Vliet; zoon van C. J. van Diest
Faas; zoon van J. C. KenselaarVan
Honschoten; dochter, van H. S. Blom-
ma crt—Wijkhuisen.
Ondertrouwd: D. Donia en J. Sporre;
J. Stet en C. M. Dolk; D. Smink en J.
Oosteram; J. Elders en J. J. Borst.
Gehuwd: L. de Jong met J. M, van Steen;
J. H. de Boer met B. P. Heijblok.
Het is ons gebleken, dat er inderdaad groo
te behoefte bestaat aan meer schoolruimte en
wij zijn van oordeel, dat een nieuwe R. K.
school bij de Molemverfslaan, waar in de
naaste omgeving reeds verschillende plannen
voor woningbouw in uitvoering of in voorbe
reiding zijn, voldoende levensvatbaarheid zal
hebben. Het wil ons voorkomen, dat deze
school op een gunstiger plaats zal komen, dan.
wanneer deze volgens het oorspronkelijk
plan was gesticht op een terrein bij den Hee
renweg.
De toestand van het sohoolgebouw aan de
Kerklaan zal dan tevens verbeterd worden.
Deze school is overbevolkt en reeds verschil
lende malen moest de toelating van leerlin
gen wegens plaatsgebrek worden geweigerd.
In vier lokalen zijn telkens twee Klassen on
dergebracht, jn één zelfs 3 klassen, terwijl in
één lokaal het aantal kinderen reeds tot 60
is gestegen. Het behoeft geen betoog, dat der
gelijke toestanden een zeer nadeeligen invloed
op het onderwijs moeten uitoefenen.
Wij deelen U nog mede. dat aan de in art.
73 der Lager Onderwijswet genoemde ver-
ei sch ten is voldaan. De gewijzigde Lager On
derwijswet voTdert thans niet meer het over
leggen van een globale raming der kosten van
het gebouw en van de eerste inrichting, maar
wij geven U gaarne de verzekering, dat onzer
zijds met de eischen van bezuiniging zal wor
den rekening gehouden.
B. en W. stellen daarom voor, op de in
het voorstel aangegeven gronden voor het R-
K. Kerkbestuur van den H. Bavo, gelden be
schikbaar te stellen uit de gemeentekas voor
gewoon lager onderwijs voor jongens.
Gemeentezaken. B. en W, stellen den
raad voor, hen uit te noodigen, plannen in te-
dienen tot een andere huisvesting van het
Bureau voor Openbare Werken.
Het tegenwoordige gebouw voor Open
bare Werken, zoodra dit voor dien dienst
niet meer benoodigd is, weer aan zijn vroe
gere bestemming als schoolgebouw terug te
geven;
hen uit te noodigen, plannen te ontwerpen
tot het in gereedheid brengen van dit ge
bouw vor onderwijs-doeleinden, het maken
van een gymnastieklokaal en verder tot het
indienen van alle zoodanige plannen en
voorstellen als zij in het belang van het on
derwijs aan die school noodzakelijk zullen
oordeelen.
Begrooting Gasbedrijf. Verschenen is de
begrooting van het gemeente-gasbedrijf voor
den dienst van 1924, In baten en lasten wordt
zij geraamd op een bedrag van 565.495,20
Het bedrag der schuld per 1 Januari 1924
zal zijn 769.314,1154, de aflossing in 1924
27.750.
Overleden: G. Appelman, echtgenoot e
van E. Houweling, 69 jare*.
Het is der Bloemeudaalsche politie d-oor
hare activiteit en in samenwerking mét de
recherche van Bussuni mogen gelukken, de
hand le leggen' op een zwerver, die dezen zo
mei- in Aorden hout en Bus.sum inbraken
pleegde. Verschillende goederen zijn in be
slag genomen Hij heeft een volledige beken
tenis afgelegd en is naar het Huis van Be
waring te Haarlem overgebracht.
Gemeenteraad. Gistermiddag 2 uur kwam
de raad in openbare vergadering bijeen. Alle
leilen waren aanwezig, behalve de heer van
der Wiel.
De oud-wethouder van der Meer heeft be
richt ingezonden, dat hij ontslag neemt als
lid van den Raad.
Van de raadsleden van der Niet, Meyer en
Vink is een verzoek ingekomen aan B. en W„
mede te deelen, wat zij denken le doen voor
werkverschaffing in den aanstaanden whi
ter.
De Voorzitter deelt mede, dat er geen an
dere plannen bestaan, dan die op de begroo-
slel van B. en W. om het salaris van den .'In
specteur le bepalen, op 1150 door den R: iad
was verworpen, bleef alleen de oude jnar-
weddc beslaan. Bij de benoeming had spr- het
idee, dat Wassenaar 2600 zou krijgen.
De heer van Nes is van gevoelen, dat'Was
senaar wel geweten heeft, dat hij sh-chls
1150 zou krijgen. De heer van Nes 'vindt
veel onduidelijks in deze zaak. Bij d!en Raad
van State is door den voorzitter op een, uit
drukkelijke vraag van een dér leden van
dien raad gezegd, dot het slechts ging om
een bezuiniging van f 1150, waaruit te ,con-
cludeeren valt, dal de voorziter op dat tijd
slip, dus* lang na de benoeming, nog van
meening was, dat het salaris slechts 1150
bedroeg.
De voorzitter zegt dit volkomen terecht ge
zegd te hebben, omdat het betrokken raads
besluit slechts da! bedrag noemde.
De heer Alkemade zegt, dat de voorzitter
wel degelijk een salaris heeft bedoeld van
1150, anders had deze voor den Raad van
State wet gesproken van een bezuiniging van
2600. Het salaris van 1150, het eigen
voorstel van den voorzitter, is natuurlijk van
le voren ook besproken met Wassenaar.
De voorzitter ontkent dit, wel met den
Commissaris van Politie.
De heer Admiraal vraagt den voorzitter of
het salaris van Wassenaar 1150 zou zijn
geweest, als de raad niet in beroep gegaan
was.
De voorzitter bevestigt dit.
Wethouder Liefferink zegt, dat de heer
Wassenaar rich beroept op een spitvondig-
heid. Het was do bedoeling van B. en W.
en ook van dén raad een leerling-inspecteur
te -benoemen.
De heer van Nes constateert, diat Wassenaar
bij zijn benoeming wist, dat hij slechts 1150
zou krijgen. Nu gebruikt hij d'e omstandig
heden om meer op te eischen.
De raad besluit hierna mei algemeene stem
men het salaris te handhaven op 1150.
Het aanbod van den heer Krau', om aan
de gemeente 67 woningen -te Je varen voor een
bepaalden prijs, wordt voor kennisgeving aan
genomen.
Besloten wordt lof aankoop van een per
ceel grond voor de uitbreiding van de gas
fabriek.
Bij het voorstel van B. en W., om een los
plaats voor mest aan te leggen aan de Tho-
masbrug en het lossen van mest o-p de los
plaats aan het Schie Ie verbieden, maakt de
lieer Admiraal bezwaren, omdat deze losplaats
De knots als regenscherm.
Er is een tijd geweest, waarin de dames
een rank paraplutje droegen ipct een kin
derachtig knopje of hoogstens een ijle krom
ming, juist breed genoeg om het geheel aan
drie teere vingers te laten balanceeren. Een
simpel koord met een kwastje was om het
handvat gesnoerd. Dat kwastje dèèd 't. 't
Gaf iets zwierigs aan de paraplu, als ze in
opgerolden toestand niet meer dikte had,
dan een tweeponds-paling.
De modellen voor de heeren, hoewel iets
forscher, streefden toch ook naar het ranke
en dunne en dat beginsel werd een tijd
lang nog sterker doorgevoerd in de zooge
naamde wandelstok-paraplu.
We zijn nu in een ander uiterste verval
len, speciaal wat betreft de dames-para
plu's.
Wansmakelijke dingen, stomp en plomp,
vormen thans „le dernier cri" op 't gebied
van dames-regenschermen. Het nieuwste
genre heeft iets van den Russischen knoet
en iets van den koedrijvers-knuppel of van
het zware gereedschap, dat onafscheidelijk
is aan de uitrusting van een dorpsveldwach
ter in die gemeenten, waar nooit van de
Kodde gebruik gemaakt hoeft te worden.
Het gebogen handvat is voor goed ver
dwenen. De dikke knop, die zelfs niet door
de grofste dameshand kan omspannen wor-
ti-ng zijn opgenomen. Veel groote werken zijn I den, dadaïstisch beschilderd, andere met
daar niet Hit Tutankhamen-fiéuren of mal-moderne tee-
cl-aar niet bij.
Afwijzend wordt beschikt op het verzoek
van de R. K. Patronaats-oommissae, om te
herroepen het in de vorige vergadering ge
nomen besluit tot opheffing van het vervolg
onderwijs. Gepoogd zal echter worden om
steun aan de vervolgcursussen te geven, als
de wet zich daartegen niet. verzet. Eveneens
worden afgewezen verzoeken van d'e R. K.
Kweekschool voor Vroedvrouwen te Heer
len en d'e R. K. Politieschool te 's-Boscli om
subsidie.
Ingekomen is een verzoek van Ged. Staten
om het gevoelen van den Raad te hooren
over e«n ingekomen adres van den Inspecteur
van PolStfc Wassenaar, waarbij deze rich
beklaagt, dat hij salaris ontvangt naar een
grondslag van 1150, terwijl dit'naar zijne
meeninig behoort te zijn 2600.
De heer van Nes vraagt den voorzitter op
welke voorwaarden deze den heer Wassenaar
lot Inspecteur heeft benoemd.
De Voorzitter antwoordt op de bestaande
instructies en verordeningen. Daar het voor-
Tutankhamen-figuren of mal-moderne tee
keningen, is doorboord en een riempje, door
't oog gehaald, herinnert aan den stok van
den veekooper, die 't zelfde ornament
draagt.
De groene overtrekken, welke wij nog uit
onze kinderjaren kennen en waaronder wij
naast grootvader beschutting zochten voor
den regen, zijn in eere hersteld.
Het eenig sierlijke, dat de nieuwe para
plu heeft, zijn de parelvormige balein
knoppen.
„Het is net een traan," hoorden we dezer
dagen een jonge dame zeggen. Ze bedoelde
vermoedelijk een krokodillentraan, aange
zien we nog nooit zoo uitgebreide mensche-
lijke tranen zagen,
We zullen nog even moetén wennen aan
dit onaesthetische product, dat onwillekeu
rig herinneringen wakker roept aan tijden
van ruw geweld, aan hongeroproeren, aan
kattenmeppers, aan stakingen met bloedig
verloop of aan koppensnellende Dajaks.
STRDL
Barometerstand 10 uur v.m.: 761. Voomfc
OPGAVE VAN:
moig weer verder van Noordwijk aan Zet
afligt.
De hear van Nes stelt voor verbap-d te
leggen tusschen die plannen voor vaartver*
betering en het aanleggen van deze losplaats.
Hij zou dan -dé vuilverzameling aan de
Spoelsloot over willen brengen naar een ach
ter deze losplaats gelegen terrein en zou de
vaartcommissie willen uitnoodigen de oude
vaarlplannen in dit licht te bezien en het
voorstel van B. en W. thans nóg 'aan te
houden.
Na eenig verzet van den voorzitter wordt
het vo.or.sfet-van Nes aangenomen.
Besloten wordt over te namen van bakker
De Wi t voor een som van 5000 een strook
grond ter breedte van M., om een verbin
dingsweg te ma-ken tusschen de Hoofdstraat
en den Achterweg te Noord wijk aan Zee.
Het voorstel van B. en W., om den Duin
weg te verbeteren voor een bedrag van bijna
7000 ep qver .een afstand vjtn 1100' M.,
wordt aangehouden oio. behandeld, ie worden,
bij punt 9 der agenda.
Zonder hoofdelijke stemming wordt bcslo-j
ten over Ie gaan tot uitbreiding van het raad
huis §n hiervoor te voteeren een bedrag van
13500 en voor mcubileerin-g een bedrag van
f 5000. Bijgebouwd wordt een nieuw brand
vrij archief, een localiteit voor de afdeeling
financiën, onderwijs en pensioenen, een lokaal
voor openbare werken en een publieke tri
bune voor dé raadszaal. Besloten wordt het
werk publiek aan le -besteden, doch het werk'
aaai een Noordwijkschen aannemer te gunnen,
als d-ezo niet meer dan 5 pet. is boven den'
li.a-gsten inschrijver.
Een nieuwe rooilijn wordt vastgesteld vw»
de Prins Hendrikstraat.
B. en W. worden gemachtigd een woni ug;
aan de Spoelsloot te verhuren voor een be-
dtrag van 2.80 per week.
(Wordt vervolgdJ
R.-K. Landarbeidsbond. Dc afdeeling
vana dezen Bond vergaderde op Dinsdag j.l.
De voorzitter betreurt in zijn openings
woord de slechte opkomst.
De penningmeester lichtte de wijziging in
de uitkeering van 't Wcrkeloozenfonds toe.
Het is in 't vervolg toegestaan als werkloo-
zen één of meer uren per dag te werken en
toch te stempelen, mits het geen vollen dag
werk is. Die uuren worden dan van de uit
keering afgetrokken, nadat deze tot dagen
gevormd zijn. De voorzitter verzoekt de
leden, die werk voor meerdere personen
weten, hiervan 't bestuur in kenni te stel
len-en deelt mede, dat eenige leden tc v erk
gesteld zijn op de gronden van dc pastori»
en bij den aanleg der gasleiding.
Hierna sluiting op gebruikelijke wijze.
8 NOVEMBER.
BERLIJN (p. billioen)
PARIJS
KOPENHAGEN
CHRlSTIANjA
BAZEL
NEW-YORK
ROME
EERSTE
KOERS
0.090
14.78
12.74
0.361/2
11.52%
67.10
44.10
38.10
45.90
2.58%
11.47%
LATERl
KOERS
Op zekeren avond van het jaar 924 knielde
de burgvrouwe van het kasteel Haarlem, na
bij Heemskerk, onder droevige omstandighe
den voor het altaar, in haar huiskapel en
Zond een gebed op tot Onze Lieve Vrouwe.
.O gij Moeder der smarte 1" bad zij
die reeds op aarde zooveel leed en droefheid
hebt ondervonden, o gij, Moeder van Jezus 1
die nu met uw zoon vereenigd zijt,- zie neder
van uwen hoogen en heiligen troon op een
bitter bedroefde moeder, wier levenseinde
nadert. Ik klaag mijn gemaal niet aan wegens
Zijn hardheid, maar ik bid u voor de ziel van
mijn kind, dat ik zoo innig liefheb. Gezegen
de Moeder 1 zie mij hier krimpen in het stof,
bedroefd tot in het diepst mijner ziel
Tranen der smarte beletten haar voort te gaan
*91 schreiende zag zij op tot het beeld der
Heilige Maagd, dat reeds in duisternis was
gehuld. Daar werd plotseling net alta; r om
ringd door een schitterenden glanr, terwijl
een geur als van rozen de gewijde omgeving
vervulde en een ernstige bovenmer.s :lnTij-
ke stern sprak „de Schutsengel van uw ge
maal weent over hem, want hij is een trouw
loos christen en ridder en daarbij een gruw
zaam echtgenoot en vader." Maar als harpge-
fluister klonk daar ook een stem „God
heeft uw deugden als moeder aanschouwd en
Hij zal uw kind toevertrouwen aan den heili
gen Aelbrecht, in het klooster te Egmond. De
Heiligen zullen het in zijn verder leven be
schermen.
De arme burgvrouwe sidderde van angst
over haar gemaal, doch weende van vreugde
over het geluk van haar kind. Zij wist nu
dat het een gezegende toekomst te gemoet
ging.
Zich willende verwijderen, hoorde zij
plotseling alarmkreten en haar kind alleen
wetende, snelde zij er heen om het te be
schermen."
Het werd een droevige nacht. Een ruwe
horde Noormannen deed weder een inval in
Kennemerland. Vorst Erik Blodöxe, bijge
naamd de Bloedbijl, kwam met zijn leger en
eischte ook het slot Haarlem op om er zich
te vestigen. Hevig werd ér gevochten, maer
na een bloedigen strijd wisten de Noorman
nen het kasteel binnen te dringen, vermoord
den den burgheer, Ritsaert van Haerlem, en
begonnen met hun plundering. Op eenmaal
bicven de woeste invallers ontsteld staan.
Daar verscheen in hun midden een bleeke
moeder in sneeuwwit gewaad, met haar
kind aan den boezem gedrukt. De Noor
mannen, die haar onder den gloed der fakkels
als een wezen uit hooger sferen beschouwden,
lieten haar ongedeerd gaan. Door velden,
duinen, heggen en wildernissen vluchtte de
burgvrouwe met haar onschuldig wicht
naar het convent te Egmond, klopte daar aan
es gaf haar kind aan de abdis over onder het
stamelen der woorden „Mijn kind.... mijn
kind.... goeden nacht.... „Toen had zij
haar taak volbracht. Zij zeeg ineen en werd
door de engelen gevoerd naar het oord der
eeuwige zaligheid. De eerste belofte van
Onze Lieve Vrouwe was vervuld.
De kleine Gondebald werd liefderijk
opgenomen in het Egmondsche klooster en
opgevoed volgens zijn stand en rang. Hij
werd een flink ridder en bezat naast den
moed zijns vaders ook de deugden zijner
moeder. Op jeugdigen leeftijd sloot hij zich
aan bij de rij der ridders v. graaf Dirk I, ver
loofde zich met Odilde van Velsen en zou een
gelukkig leven geleid hebben, zoo niet het
bezit van het kasteel zijns vaders door de
Noormannen hem met bitterheid had vervuld.
Het was in den jare 942. Graaf Dirk vierde
het Meifeest te Vlaardingen, omringd door
zijn edelen, waaronder de nog jeugdige
Gondebald. Te midden der feestvreugde
kwam daar plotseling een knaap aanrennen
uit het verre dorp Velsen en verzocht drin
gend om Gondebald te spreken. Nadat deze
gekomen was, deelde hij hem mede dat de
Noorman Olaf Finn op verradelijke wijze
Odilde uit het huis haars vaders te Velsen
ontvoerd en haar overgebracht had naar het
slot Haarlem. In woede ontstoken en doode-
lijk beangst voor het lot zijner geliefde, sprong
Gondebald te paard, reed zoo snel mogelijk
I naar Heemskerk beklom den muur van het
kasteel en eischte niet alleen zijn bruid terug,
maar ook het slot, waarop hij als erfzoon het
recht had. De trotsche Noorman zijn jongen
tegenstander willende docjden, trad naar
buiten om hem aan te vallen. Echter hij
werd verslagen en viel dood neder
aan de voeten van Gondebald. Deze vlood
dadelijk daarop naar het kasteel om zijn aan
gebedene te verlossen, doch hij bleef ver
stijfd van schrik staan, toen hij ontwaarde,
dat een andere Noor haar op onmenschelijke
wijs# voortsleurde naar den slottoren. „Gij
hebt mijn heer vermoord, ik zal daarom uwe
bruid van dezen toren werpen, opdat zij
vermorzeld aan Uwe voeten neervalle,"
bulderde hij hem toe. De daad bij het woord
willende voegen, trad de Noor plotseling ont
zet terug. De edele jonkvrouwe werd om
geven door een bovenaard: eten glans en het
geleek of zij een engel was, die in golvend
lichtgewaad uit den hemel was neergedaald.
„Dank Heilige Moeder" sprak zij „dank,
dit is Uw wondermacht." De woeste Noor
man, tot bezinning komende, greep zijn dolk
om haar te dooden. Echter hij wankelde en
Zwaaide in het rond en viel in de siotgracht.
De overige Noormannen, verstijfd van angst,
meenden dat Odilde een hunner godinnen
was en wilden vluchten. Gondebald nam
deze gelegenheid waar, sprong over den
muur, velde de krijgers neer en mocht het
geluk smaken zijn dierbare Odilde te redden,
tevens het bezit van Kasteel van Haarlem
terugnemende. Uit dankbaarheid voerde hij
en zijn nageslacht op hun banier de leuze
De Lieve Vrouwe met ons'
