i .f'mww
BUITENLAND
Tweede Blad
12 November 1923
De ex-Kroonprins vertrokken.
Uit de Pers.
Rond de Kabinetscrisis.
feuilleton.
Het roode testament.
Dr, Knilling
RECHTSZAKEN.
De mislukking van den Beierschen staatsgreep; Hitler is gewond en op
de vlucht'; Ludendori is na zijn gevangenneming op eerewoord weer vrij
gelaten; een verhaal van de Lokal Anzeiger over de vergadering in de
Bürgerbrau. Plannen voor een staatsgreep in Pruisen? De samen
zwering in Hongarije.
Onder de Telegrammen: De herdenking van den wapenstiistandsdag in
Engeland en België. Hevige storm boven het Kanaak Het aftreden
van den Koning van Griekenland geëischt. Ontploffing in een fort; 40
dooden. Een boodschap van Wilson. Argentinië en het Vaticaan.
Afscheidsbrief aan de bevolking van
WïERINCEN,
In een gedeelte van ons blad van Zater
dag j.l. meldden wij nog, dat de ex-kroon
prins uit Ewijcksluis met 2 zware automobie
len vertrokken is.
Volgens nader bericht nam hij plaats in
den eersten wagen, terwijl in den tweeden
wagen de bagage geladen werd. Door bijvul
ling van veel olie en benzine werd het ver
moeden gewekt, dat een groote afstand af
gelegd moest worden.
De ex-kroonprins was alleen, terwijl de
wagens, behalve door de beide chauffeurs,
door een derden persoon werd begeleid.
Bij informatie op het eiland Wieringen
bleek, dat de ex-kroonprins inderdaad was
vertrokken.
Het vertrek was slechts wein'gen bekend.
Op de Pastorie werd medegedeeld, dat de
ex-kroonprins naar Doorn was vertrokken.
Gewoonlijk vertrekt de ex-kroonprins
.naar Doorn per luxe-auto, hetgeen echter nu
niet gesch'ed was.
Ook in de haven wist men van het ver-
trek niets. Het schijnt, dat hij om vier uur
vertrokken is naar Ewycksluis.
Het Persbureau Vas Dias heeft zich verder
.tot informatie gewend tot het Secretariaat
van Huize Doorn, Om half tien Zaterdagmor-
'gen deelde men daar mede, dat hij daar niet
'verwacht werd.
Verder wordt meegedeeld, dat de ex-
kroonprins naar Ewycksluis vertrokken is.
De burgemeester van Wieringen reisde met
den ex-kroonprins mede, die met twee auto's
,van Ewycksluis verder reisde,
Heden, Maandag, wordt de burgemeester
.weder op Wieringen terug verwacht.
De echtgenoote van den burgemeester ver
klaarde dat de ex-kroonprins naar Doorn
vertrokken zou zijn.
Uit Hyppolytushoef wordt gemeld:
Pe ex-kroonprins, heeft door bemiddeling
van den burgemeester, Let volgend schrijven
„aan zijn Wieringer vrienden" gericht:
„Het doet mij leed dat ik slechts schrifte
lijk afscheid van u moet nemen. Om geen on-
noodige onrust te veroorzaken, moet mijn
terugreis naar Duitschland in alle stilte plaats
vinden. Wanhopig, belasterd en dakloos be
trad ik in November 1918 het eiland. Hier
vond ik rust en menschelijke deelneming en
kwam ik tot mijzelven.
De weken werden maanden; de maanden
jaren.
Reeds vijf lange jaren leefde ik in uw mid
den. Gij boodt mij gastvrijheid in uwe wonin
gen aan en liet mij deelen in uw vreugd en
leed. Wij leerden elkander kennen, begrijpen,
en waardeeren.
Nu het oogenblik gekomen is, dat ik van
Wieringen afscheid neem, zou ik u allen
gaarne nogmaals de hand wfllen drukken en
u voor alles danken, wat gij mij gegeven
hebt.
Oneindige moeilijke jaren zijn het voor mij
geweest, ver van het vaderland en gezin,
maar zij zijn mij veraangenaamd en dragelijk
gemaakt door de vriendschap en het men-
schelijk medegevoelen van de Wieringer be
volking.
Zoo neem ik dus afscheid van u en
wensch mijn eiland van ganscher harte het
beste toe voor de toekomst.
Heb dank en tot ziens!"
(Get.) WILHELM.
Uit Berlijn wordt aan de Tel. gemeld:
De ex-kroonprins is Zaterdagochtend kort
na 11 uur met den nachttrein uit Nederland
aan het station Friedrichstrasse t.e Berlijn
uitgestapt.
Kort daarna is hij met den D-trein naar
Breslau, naar zijn in Silezië gelegen landgoed
Oels, vertrokken.
Een hooge ambtenaar der Berlijnsche poli-
fieke politie heeft den ex-kroonprins aan
het grensstation Bentheim opgewacht.
Deze vergezelde hem op zijn verdere reis.
Zooals men weet, heeft de ex-kroonprins
reeds eenigen tijd geleden, nog onder het
kabinet-Cuno, een permissie tot het binnen
komen van Duitschland aangevraagd.
Tijdens de behandeling van het desbetref
fende verzoek van den ex-kroonprins trad
het kabinet-Cuno af, doch de gevraagde per
missie werd hem verleend onder het kabinet-
Stresemann. Naar verluidt, heeft de kroon
prins in een schrijven zijn bijzondere voldoe
ning uitgesproken over het feit, dat deze
permissie hem werd verleend door een kabi
net, waarin leden van de groote coalitie
z'itting hadden. Hierdoor immers wordt alle
schijn vermeden, dat hij als leider van de
een of andere politieke partij naar Duitsch
land zou terugkeeren!
Naar vernomen wordt, is het rijkskabinet
bij het verleenen van de permissie uitgegaan
van de overweging, dat de door de geal
lieerden verlangde interneering van den
kroonprins daar deze op de lijst der oor
logsmisdadigers staat van volkenrechtelijk
standpunt uit volkomen ontoelaatbaar is.
Ook vindt deze interneering geen rechts
grond in het verdrag van Versailles,
De rijksregeering protesteert tegen de be
wering, alsof te dezen aanzien den ex-kroon
prins een bevoorrechte positie zou zijn ver
leend.
Hoe de aftocht werd voorbereid.
Volgens de Tel. heeft de Nederlandsche
regeering het vertrek van den ex-kroon-
prins zorgvuldig en in bijzonderheden voor
bereid,
Mr, J. B, Kan heeft in de laatste weken
herhaaldelijk op Wieringen met den ex-
kroonprins geconfereerd. Vrijdagavond kreeg
schipper Bays, van de Wieringer postboot,
aan zijn woning onverwachts bezoek van
burgemeester Kolff. Toen deze zag, dat de
schipper menschen op bezoek had, verzocht
hij hem, even naar buiten te komen, daar
hij een gewichtige mededeeling voor hem
had. Op stiaat deelde de burgemeester den
kapitein der postboot mede, dat hij den vol
genden ochtend om half vijf den ex-kroon-
prins naar den vasten wal zou moeten bren-
I gen. De burgemeester voegde daaraan toe:
'„Gij moogt hierover met niemand'spreken.
Het is een staatsgeheim."
Terzelfdertijd werd door personeel van de
pastorie aan den chauffeur Veldman van de
firma Bruul, die op Wieringen een auto-
omnibusdienst exploiteert, te kennen gege
ven, dat hij den volgenden ochtend het ge
zelschap van de pastorie naar de boot zou
moeten rijden.
Zaterdagochtend om half vijf nam de
kroonprins in de pastorie van zijn personeel
afscheid. Hij hield een kleine toespraak en
v/as zeer ontroerd. In gezelschap van zijn
„persoonlijk geleider," majoor Müldner von
Miihlheim, en van zijn secretaris,: den heer
Berg, reed hij naar de aanlegplaats van de'
postboot, waar zicb burgemeester Kolff en
de brigadier van de Wieringsche politie, Ad
miraal. bij het gezelschap voegden. Allen be-
gaven zich onmiddellijk in de kajuit van de
postboot. Door het ongewoon vroege ver
trekuur waren er geen j andere passagiers.
Ook stond er niemand aan den wal.
De stemming van het gezelschap was zeer
gedrukt. Vooral de kroonprins en majoor
Müldner waren zeer nerveus. Alvorens de
boot te verlaten, drukte de kroonprins den
schipper de hand, zeide hem vaarwel en
schonk hem als souvenir een portefeuille
met inhoud en voorzien van een gekroonde
W. overigens de derde van dit soort, die de
kapitein in den lcop der jaren van den
kroonprins heeft ontvangen.
Kort voor half vijf hadden een machinist
en een stoker van een stoomg :maal tc
i Ewijcksluis twee Dürkoppauto's met ge
dempte lichten in suizende vaart naar de
j haven zien rijden. De roekeloosheid, waar
mede de wagens werden gereden, trof hen,
en ook maakten zij tot elkaar de opmerking
dat,het nog geen tijd was voor de postboot.
Doch alles werd hun verrassend duidelijk,
I toen zij een kwartier later dezelfde auto's,
thans met verblindend voorlicht, terug zagen
komen, en in den voorsten den kroonprins
zagen zitten, kaarsrecht en met de armen
j over de borst gekruist,
i Het gerucht van 's kroonsprinsen vertrek
begon al gauw de ronde te doen op Wierin
gen en te Ewijcksluis, doch voorloopig
bleven de gebeurtenissen nog met de groot
ste geheimzinnigheid omhult'. Een passagier
die tegen 'achten met de postboot overvoer,
vond in de kajuit een eindje sigaret, voor
zien van een gekroonde W, (het merk, dat
de kroonprins al jaren rookt); hij stak het
als souvernlr bij zich. Toen hij den kapitein
echter vroeg of hij den kroonprins had over
gezet, hield deze zich van den domme.
Tegen negen uur werd aan het telegraaf-
kantoor te Ewijcksluis een telegram naar
een adres in Den Haag aangeboden, van den
volgenden inhoud: „Piet, Jana en Klaas in
twee auto's vertrokken."
Het vertrek aan de grens.
Uit Oldenzaal wordt geméld:
De Duitsche ex-kroonprins die hier Za
terdagochtend 11.40 uur in gezelschap van
burgemeester Kolff per auto was aangeko
men, stapte aan de grens over in een Duit
sche auto, die reeds den geheelen morgen
op zijn komst had staan wachten.
Burgemeester Kolff is vervolgens per trein
naar Wieringen teruggekeerd.
De papieren van den kroonprins waren
bij het passeeren der grens in orde.
De nota der Geallieerden aan onze Regeering
Zaterdagochtend half twaalf is door de ge
zanten van Engeland, Frankrijk, Italië Japan
en België een nota overhandigd aan Minister
van Karnebeek in zake den ex-kroonprins,
j Deze nota is onderteekend namens de vijf
i bovengenoemde regeeringen. In deze nota
j spreken deze regeeringen het vetrouwen uit
dat de Nederlandsche regeering zich bewust
is van de verantwoordelijkheid, welke zij op
zich heeft genomen, aan den voormaligen
Duitschen kroonprins een verblijfplaats aan
te wijzen.
In verband met de berichten volgens welke
de prins op het punt zou staan Nederland te
verlaten om naar Duitschland terug te kee-
j ren, verklaren de regeeringen tegelijkertijd
overtuigd te zijn, dat de Nederlandsche re-
i geering niet zal aarzelen onverwijld alle bui-
tengewone maatregelen van bewaking te ne-
j men welke in de tegenwoordige omstandig-
heden noodig zijn.
De minister van Buitenlandsche Zaken
heeft bij deze gelegenheid uitdrukking gege-
j ven aan het standpunt der regeering.
Aan den Duitschen kroonprins werd bij
zijn komst voor den duur van zijn verblijf
een vaste woonplaats aangewezen. Maar de
regeering mist de bevoegdheid om zijn vrij
heid, het land te verlaten, te bekorten en
zijn vertrek daadwerkelijk te beletten.
De positie van den voormaligen Duitschen
kroonprins wordt beheerscht door de hier te
lande geldende wetgeving, terwijl overigens
ten deze geen internationaal-rechtelijke ver
plichtingen bestaan.
De ex-kroonprins en de Duitsche
Rijksregeering.
Volgens een bericht van Havas uit Parijs
heeft de gezantenconferentie Zaterdag een
bref gericht tot den Duitschen zaakgelastig
de met 't verzoek zoo spoedig mogelijk aan
de Rijksregeering de volgende mededeelin-
gen te doen geworden:
Uit berichten in de pers blijkt dat de
Rijksregeering den gewezen kroonprins toe
gestaan heeft naar Duitschland terug te kee
ren. Ondanks officieele bevestiging uit Ber
lijn, weigeren de geallieerde regeeringen nog
te gelooven dat de Rijksregeering een der
gelijke ernstige beslissing heeft kunnen ne
men, Welke motieven ook aangebracht zou
den kunnen worden om haar te rechtvaardi
gen, kan de Duitsche regeering niet in twij
fel verkeeren omtrent den ellendigen indruk
dien deze terugkeer, officieel toegestaan of
ook maar geduld, zou maken in 'alle gealli
eerde landen. Dientengevolge hebben de ge
allieerden den plicht de aandacht te vesti
gen op den zeer ernstigen toestand, waarin
het rijk verkeert, en het te verzoeken zoo
spoedig mogelijk mee te deelen of de ont
vangen inlichtingen juist zijn.
Uit Berlijn wordt geseind:
De Duitsche regeering heeft Zondag een
nota aan den Gezantenraad gericht, om haar
standpunt inzake den terugkeer van den
gewezen kroonprins uiteen te zetten.
De „Chicago Tribune" seint uit Berlijn,
dat de ex-kroonprins, te Hannover aangeko
men, zich onmiddellijk naar maarschalk Hin
denburg heeft begeven, waar hij den nacht
zal doorbrengen. Daarna begeeft hij zich
naaf Oei,
De indruk te Oei.
Uit Oei in Silezië, waar de ex-kroonprins
ijn verblijf zou gaan vestigen, wordt aan de
Tel. gemeld, dat daar tal van buitenlandsche
journalisten zijn aangekomen. Men krijgt daar
den indruk, dat er een hoogst internationaal
congres wordt gehouden, zooveel buiten
landsche journalisten zijn hier gisteren en
vandaag aangekomen. Vooral Amerikanen en
Engelscheti zijn er bij dozijnen, 't Schijnt
wel, dat de terugkeer van den ex-kroonprins
heel wat meer belangstelling, heeft dan de
gebeurtenissen te München. De voormalige
kroonprinses, die reeds eenigen tiid in het
slot woont, heeft den bewoners van Oei la
ten weten, dat de ez-kroonprins verzoekt
alle betoogingen, van welken aard ook, ach
terwege te laten. De ex-kroonprins heeft
verklaard, dat hij verlangt als eenvoudig
particulier in Oei te leven. Intusschen weet
niemand positief, waar en wanneer de ex-
kroonprins, over de grens is gekomen en wel
ke route hij volgt. Sommigen meenen te we
ten, dat hij van de Nederlandsche 'grens naar
een bevrienden aristocraat in Westfalen is
gegaan om daar den nacht door te brengen,
anderen meenen daarentegen te wetén, dat
hij naar Hamburg is gereisd.
Hier te Oei schijnt men den ex-kroonprins
niet" te verwachten vóór Maandagavond. Hij
reist n.l. per auto in gezelschap van zijn
adjudant Von Müldner, een Hollandschen be
diende en een ambtenaar der politieke po
litie te Berlijn. Ten gevolge van de regens
der laatste dagen zijn de wegen rfeer slecht,
waardoor de tocht in een gemaild tempo zal
moeten geschieden. Bovendien gaat het ge
rucht, dat dc ex-kroonprins zich onderweg
J nog heeft opgehouden. Volgens geruchten zou
hij onderweg een samenkomst hebben gehad
met zijn broer Oskar, die hem tegemoet was
gereisd, op het landgoed van den zwager
van prins Oskar, graaf Bassewitz in de Alt
mark. Hij zou daar met prins Oskar aanwe
zig geweest zijn bij den doop van den zoon
van graaf Bassewitz. Verder wordt be
weerd, dat de ex-kreorinrins Zondagmiddag
op een ander landgoed zijn drie oudste zoons
heeft ontmoet, die tegenwoordig op het
gymnasium ie Potsdam zijn. Maar iets posi
tiefs weten doet niemand dan de enkele in
gewijden, die er fNatuurlijk niets'over me-
dedeelen,
De indruk te Parijs.
Inzake het vertrek van den ex-kroonprins,
wordt, naar uit Parijs gemeld wordt, een
drukke diplomatieke bedrijvigheid aan den
dag gelegd.
De gezantenraad, die bijeenkwam', zou
i heden, Maandag, in een officieele saihen-
j komst beraadslagen over de maatrègelèn
door de geallieerden te nemen in zake den
terugkeer van den ex-kroonprins naar
Duitschland en de weigering van de Duitsche
regeering om de veiligheid van de interge-
allieerde militaire controle te verzekeren.
Er wordt op aangedrongen, dat door den
gezantenraad stappen zullen worden gedaan
zoowel aangaande den terugkeer van den
ex-kroonprins als de kwestie van de mili
taire cOntrole, In zake deze kwestie wordt
gemeld, dat de niet-officieele waarschuwing,
die Frankrijk pas aan de Duitsche regeering
gericht heeft, wordt opgevolgd, door van
j Stresemann te eischen de letter vanhet
vredesverdrag op te volgen.
Vervolgens werd" erop aangedrongen, dat
de ex-kroonprins, nu hij zich op Duitsch
gebied bevindt, als een der beschuldigde
oorlogsmisdadigers worde uitgeleverd aan dc
geallieerden, die hem dan desgewenscht een
bepaalde verblijfplaats zullen aanwijzen.
Men heeft in Frankrijk de kwestie van
den ex-kroonprins niet ernstig opgevat, doch
deze meening zou veranderd zijn na jdjn be
wering van op zijn landgoed te gaan leven
hetgeen slechts als een uitvlucht wordt be
schouwd. Het spinnen van intriges moet hem
de Beiersche minister-president, die bij den
jongsten staatsgreep werd gevangen geno
men en na de mislukking vüli de „Putsch"
het bewind weer heeft aanvaard.
onmogelijk worden gemaakt en aangezien
het initiatief nopens hem van Engelsche zijde
kwam, is men te Parijs van meening dat de
Britsche regeering ook thans de volgende
stappen dient voor te stellen.
De ex-kroonprins in Almelo.
De Tel. verneemt uit Almelo, dat de ex-
kroonprins op zijn reis naar Duitschland,
Zaterdag gedineerd heeft bij den heer H.
Hagedoorn, bierbrouwer aldaar. De heer
Hagedoorn is gehuwd met een Duitsche
dame, die met haar man het vorige jaar een
bezoek bracht aan Wieringen.
De indruk in Engeland.
Het vertrek van den gewezen kroonprins
uit Nederland, heeft, naar de Msb. uit Lon
den verneemt, sensatie veroorzaakt en de
bladen drukken het bericht met de talrijke
bijzonderheden over het geval af.
De „Evening Standard" een zeer gematigd
en objectief blad schrijft: De Koninklijke oor
logsmisdadiger keert naar Duitschland terug."
Zoo de politieke redactie de verantwoorde
lijkheid van dezen tekst aanvaardt, dan zal
zij zich op het standpunt stellen, dat de
kroonprins, die voorkomt op de 'ijst der oor
logsmisdadigers en wiens vonnissing krach
tens het verdrag van Versailles kan worden
geëischt, niet die mate van bewegingsvrij
heid geniet, welke de Nederlandsche en Duit
sche regeeringen hem blijkbaar toekennen.
Een andere belangwekkende kop, die van
de „Standard", luidt: „De Nederlanders ig-
noreeren de geallieerden". Het blad gaat
dus blijkbaar daar van uit, dat het Parijsche
Havasbericht juist is, volgens hetwelk de
geallieerden of namens hen de Fransche
gezant te 's-Gravenhage stappen zouden
hebben gedaan in verband met het voorge
nomen vertrek van den kroonprins. In elk
geval waren die stappen op het oogenblik,
dat de Prins Wieringen verliet, nog niet on
dernomen en het vermoeden wordt uitge
sproken, dat de Nederlandsche regeering den
prins nog in staat heeft willen stellen het
land te .verlaten, alvorens de geallieerden
te 's-Gravenhage een actie zouden onder
nemen. 'Wajs dit eenmaal geschied, dan zou
de positie van de regeering te 's-Gravenhage
veel moeilijker worden, indien zij zicb op
het standpunt stelt, dat zij niet het recht
heeft den gewezen kroonprins te beletten
naar Duitschland terug te keeren.
De „Evening Standard" zegt in een re
sumé van de verschillende berichten o.a.:
De Duitsche en de Nederlandsche regeerin
gen hebben verklaard vrijheid van handelen
te nemen wat betreft het komen en gaan
van den koninklijken banneling en wel on
danks de krachtige waarschuwing der geal
lieerden tegen zijn terugkeer naar Duitsch
land."
Van politiek standpunt beschouwd, zou
het verwijt van het blad eenigen zin kunnen
hebben, wanneer men aanneemt, dat de
Nederlandsche regeering op het oogenblik
dat een slap der geallieerden verwacht kon
wor4en, laatstgenoemden voor een fait ac
compli heeft willen, stellen. Gaat men af op
den geest, die uit het avondblad spreekt,
dan moet men vreezen, dat de openbare
meening in Engeland zich moeilijk een voor
stelling zal kunnen maken van de staats
rechtelijke positie onzer regeering tegen
over deze kwestie.
Het zal niet gemakkelijk zijn de .Engel
sche en Fransche pers te doen inzien, dat
Nederland wel het recht heeft een vreem
deling, wiens verblijf in ons land gevaarlijk
kan zijn voor onze veiligheid, over de grens
te zetten, doch dat onze wet, evenmin als
die van cenig ander beschaafd land, bepaalt,
dat een vreemdeling, wiens vertrek uit ons
land ons in moeilijkheden zou kunnen bren
gen, gedwongen kan worden binnen onze
grenzen te blijven.
Overigens dient men in het oog te houden,
dat de En'elsche opvatting van den per
soon van den kroonprins lijnrecht staat te
genover de kwasi-sentimenteele denkbeel
den, welke ten aanzien van den prins in Ne
derland gepropageerd zijn. Men beschouwt
hem hier als een oorlogsmisdadiger en als de
ziel van de partij, welke voor 1914 in
Duitschland voor den oorlog werkte en
vooral niet als den interessanten min of
meer beklagenswaardigen banneling, die ge
moedelijk omging met de eenvoudige bewo
ners van Wieringen en daarbij poseerde als
een sympathiek slachtoffer.
Men verwacht, dat de geallieerden naar
aanleiding van het gebeurde ook te 's-Gra-
venhage stappen zullen doen en dat deze
stappen een zeer vriendschappelijk karakter
zullen dragen. Daarentegen schijnt vast te
staan, dat de gezantenraad een nota naar
Duitschland zal zenden, waarin op allesbe
halve malsche wijze de meening der gealli
eerde regeeringen zal worden te,kennen ge
geven en dat het toch reeds niet zeer groote
prestige van het kabinet Stresemann te Lon
den op bedenkelijke wijze zal worden ge
knakt.
Zij, die hoopten, dat dc prins zonder be
zwaar naar Duitschland kon terugkeeren,
aangezien Engeland daaraan weinig gewicht
zou hechten, en dat die terugkeer zelfs het
voordeel zou hebben, dat een nieuw
Fransch-Engelsch geschil zou ontstaan, heb
ben ongetwijfeld misgerekend. Zelfs onder de
meest Duitschgezinde organen te Londen is
er geen enkel, dat niet vijandig tegenover
de leiders van het oude regiem in Duitsch
land staat.
In Engeland bestaat slechts een meening
omtrent de positie der Hohenzollerns en die
meening is uitgedrukt op de lijst der oor
logsmisdadigers.
TWEE CARDINALE PUNTEN.
In een polemiek met 4e „Maasb. schrijft
dc „Standaard" o. m. het volgende;
„Als men saam in zee gaat op een vooraf
overeengekomen program, moet er op ge
rekend kunnen worden dat, wat er ook ge-
bsure, men voor de uitvoering van dat pro
gram naast elkaar blijft staan tot aan het
einde.
Anders is saamwerking niet mogelijk.
En nu blijven dit de twee cardinale pun
ten in de huidige crisis-
Ten eerste, dat, naar parlementairen
regel, de verantwoordelijkheid voor dc op-
I lossing der crisis behoort te worden gelegd
op hen, die haar hebben veroorzaakt.
En ten tweede, dat een rechtsch parle
mentair Kabinet alleen bestaanbaar is bij
een eensgezinde rechtsche meerderheid.
Zulk een meerderheid bestaat, blijkens de
ervaring, op het oogenblik niet.
Ten aanzien van het eerste punt achten
wij het van ondergeschikte beteckenis aan
wien de vorming zou worden opgedragen.
We blijven van oordeel, dat Troelstra de
leidende figuur is geweest in het verzet
tegen de Vlootwet en dat derhalve aan zijn
groep de leiding bij dc oplossing der crisis
toekomt.
En wat het tweede punt aangaat, is het
duidelijk, dat de toestand, zooals die was
op 26 October, ook nu nog bestaat. Hoe
derhalve thans aan de vorming van een
rechtsch Kabinet gedacht kan worden, blijft
ons een raadsel.
Boos humeur speelt daarbij geen rol. Wel
de zorg voor de handhaving van zuivere
parlementaire beginselen en.... niet bet
minst ook bezorgdheid voor een zóó grondig
bederven der verhoudingen, dat herstel der
rechtsche samenwerking ir, een verder ver
wijderd stadium er geheel door verhinderd
zou worden."
ZESTIG TEGEN VEERTIG.
Dc anti-rev. „Rotterdammer"schrijft:
Zestig tegen veertig dat maakt de aan
hangige kabinetscrisis zoo moeilijk.
Zestig tegen veertig daarover werd na
den mooien verkiezingsstrijd gejuicht en ge
dankt door dengenen, die voor Nederland
een christelijke staatkunde begeeren.
Zestig tegen veertig op dien grondslag
aanvaardde het kabinet Ruys opnieuw het
bewind.
Zestig tegen veertig dat legt ook op de
onzen een zware verantwoordelijkheid.
Zestig tegen veertig - het is een getui
genis van pijnlijke armoede, indien bij der
gelijke partijsterkte een rechtsch kabinet
niet kan optreden.
Zestig tegen veertig dat moet geven
een krachtig christelijk bewind.
Zestig tegen veertig dat z a 1 geven
een krachtig christelijk bewind, indien in-
j derdaad de 60 er zestig zijn.
Zestig tegen veertig dat moet na deD
I ernstigen twijfel weer onherroepelijk vast
staan.
De veertig zijn er. Maar de zestig?
EENHEID EN DISCIPLINE.
Na te hebben gezegd, dat ons katholieke
volk bij de verkiezingen van 1922 het rechi
verkreeg om van de katholieke Kamerclub
de eenheid en de discipline te vorderen, die
het aan dc stembus aan den dag legde, ver
volgt Dr. A. C. B. Arts in de „Nieuwe Tilb.
Crt.":
„Een regecring, in de hypothese van he'
parlementair stelsel, zooals wij het hebben
en bij de partijverhóudingen, die wij beleven,
is alleen mogelijk, wanneer de Regeerings-
partijen in het Parlement eendrachtig optre
den. En men mag het vinden en keeren,
zooals men wil, nooit zal men aannemelijk
kunnen maken, dat over een wetsontwerp,
zooals de Vlootwet was en waar het niet om
een beginsel ging, maar om de vragen van
opportuniteit en min of meer, niet te voren
in een Kamerclub kan beslist wo-den, hoe
de houding van de leden zal zijn. Geen
enkel onoverkomelijk bezwaar kan er be
staan, dat de minderheid in zulk een club
zich bij de meerderheid neerlegt en het par
tijverband bewaart."
„Wil men deze heel eenvoudige redenee
ring niet volgen, waartoe dient dan een
Kamerfractie of een Staatspartij? Laten dan
dc leden ieder een partij vormen op zich
zelf, of zooveel partijen, als er opinies zijn,
die allen kunnen doen en laten, wat zij wil
len: men weet dan ten minste te voren,
dat een Regeering op geen enkele stem
meer behoeft te rekenen.
„Wij voor ons hebben bij verschillende
gelegenheden de vrijheid der katholieke
kiezers verdedigd. Wij zouden ons zelfs kun
nen voorstellen verschillende katholieke
partijen in het parlement als gevolg van die
vrijheid. Maar een vrijheid van gekozenen
op eenzelfde staatkundig program, dat met
zoowel geweld aan het volk als alleen
zaligmakend richtsnoer is voorgehouden,
om na de verkiezing zóó op eigen zin te
handelen, dat vijf minuten vóór een stem
ming niemand, zelfs de Regeering niet.
weten kon, hoe de gezindheid van haar
geestverwanten is, die vrijheid achten wij, in
het parlementair stelsel, een abnormaliteit."
EEN VROUWELIJKE WETHOUDER
VOOR DE RECHTBANK.
Voor de rechtbank te Assen stond Vrijdag
terecht mevr. E. ten B„ wethouder der ge
meente Gasselte, die beschuldigd werd de
eer en den goeden naam van den veldwach
ter J. Stavast te hebben aangerand, door in
het dagblad „Het Volk" een voor dezen
veldwachter beleedigend artikel te plaatsen.
Het O. M. eischte 14 dagen gevangenisstraf.
De mislukking van den
Beierschen staatsgreep.
Volgens nadere berichten uit Munchen
bevonden generaal Ludendorff en kapitein
Römer de leider van den Bund Oberland en
andere nationaal-socialisten zich Zaterdag in
verzekerde bewaring, Hitier hoewel ge
wond moet echter ontkomen zijn. De
rijksweerbaarheid heeft twee lichtgewonden,
de schupo zes a zeven gewonden en eenige
dooden. Aan weerszijden zijn vermoedelijk
8 a 10 menschen gedood.
Ta Munchen was het 's avonds volstrekt
rustig de rijksweerbaarheid en de Schupo
zijn den toestand volkomen meester.
Later werd nader gemeld
Generaal Ludendorff, die Vrijdagavond te
Munchen bij de bestorming van het gebouw
van het districtscommando gevangen was
genomen, is nog in den loop van den avond
weer in vrijheid gesteld, nadat hij zijn eere
woord had gegeven, niet langer aan de bewe
ging te zullen deelnemen. Hitler die door een
kogel in den arm werd gewond, kon ontko
men. Zijn aanhangers hebben zich in de buurt
van Rosenheim geconcentreerd. Bij de te
München gehouden gevechten zijn drie be
kende nationaal-socialistische leiders gesneu
veld, namelijk dr. von ScheubnerRichter,
baron Theodor von der Pfordter en ingeni
eur von Strantzky, Poehner, de gewezen
hoofdcommissaris van politie te München,
alsook prins Wrede, werden gevangen geno
men.
De door de nationaal-socialisten gevangen
genomen leden van den gemeenteraad van
München zijn weer in vrijheid gesteld. De
nationaal-socialistische bladen Vöikische Beo1
bachter en Heimatland zijn verboden.
Te München hebben de nationaal-socia
listen heden een zeer rumoerige betooging
gehouden. Om de bevolking op te hitsen,
hadden zij het gerucht verspreid, dat Hitier
door een kogel in den rug zwaar gewond was
geworden.
Nationaal-socialistische elementen hebben
de inrichtingen van de sociaal-democratische
Münchener Post gedeeltelijk verwoest. Twee
maal is voorts een aantal nationaal-socialisten
binnengedrongen in de woning van den so-
ciaal-democratischen leider Auer, wiens
vrouw mishandeld werd en in wiens woning
heel wat vernield werd.
De fractie van de Beiersche Volkspartij
in den Beierschen landdag heeft gisteren een
vergadering gehouden. Men dankte von
Kahr voor zijn houding, sprak echter den
wensch uit, dat het staats-commissariaat
spoedig zou worden opgeheven.
Uit Augsburg wordt aan het Berliner
Tageblatt geseind dat München na een lang
gevecht bevrijd is door de troepen der rijks
weerbaarheid en politietroepen die van het
Zuiden van Beieren naar de hoofdstad waren
opgerukt. Het kabinet-Von Knilling heeft de
macht weer in handen. Ludendorff is in
hechtenis genomen. Hitier schijnt gewond".
De regeeringstroepen hebben 1 doode enlO
gewonden. Het is nog onbekend hoe groot de
verliezen van de nationaal-socialisten zijn.
Over geheel Beieren is het standrecht gepro
clameerd. Voorts is de nationaal-socialistische
partij in het geheele land verboden. Overal
heerscht thans rust.
Üe meeste Beiersche steden hebben een
tamelijk neutrale houding tegenover den
staatsgreep aan den dag gelegd, nadat het
kabinet-Von Knilling per telegram aan alle
autoriteiten het bevel had doen toekomen
te weigeren aan de opstandelingen te gehoor
zamen. Te Augsburg hebben nationaal-so
cialisten nog getracht het voorbeeld van hun
partijgenooten uit Munchen te volgen. Zij
werden door de politie ontwapend en gevan
gen genomen. Voor he' overige is te Augs
burg alles rustig verloopen.
Luppe, de eerste burgemeester van Neu
renberg, heeft de rijksregeering uitgenoodj,gd
met troepen der rijksweerbaarheid handelend
in Beieren op te treden. De rijkskanselier
heeft geweigerd dit te doen. Het bericht, dat
de rijksweertroepen te Bamberg, Lichten-
fels en Wüzburg zouden zijn binnengerukt,
is onjuist. In het algemeen was de toestand
in deze steden rustig. Alleen hadden samen
scholingen plaats. Te Neurenberg zijn gister
ochtend nationaal-socialisten door de Beier
sche politie ontwapend. Arbeiders die de
sowjetster op de borst droegen trokken in de
ochtenduren door de straten, 's Ochtends
13
.„Dat weet ik.... dat weet ik. Ik spreek
o.ok niet. van een consult. We. moes ten e,en
jongen dokter hebben, die buiten weten
van dokter Gerbaut uw moeder zou kunnen
bezoeken als vriend....
„Een jonge, dokter, die komen zou als
vriend." (Martha legde nadruk op die laat
ste twee woorden). „Hoe kan ik dien vin
denik ken niemand.... Niemand be
kommert zich om ons.
„Rekent ge mij dan niet mee, luffrouw?
zeide de herbergier met honingzoete stem.
Ik ben u en uw moeder toch zeer ge-
life'*'611
„Kent gê een jongen dokter, die haar
zou wilen bezoeken?"
„Ja, ik ken er een. Een Amerikaanse 1
geneesheer, met wien Ik daar straks °Y?r
uw moeder praatte en die haar wel wilde
bezoeken en zijn oordeel over haar ziekte
zeggen."
Martha wierp een vluchtigen blikop
Pascal Saunter en Jacques Lagarde, a®**
zij raadde, dat' er sprake was van cén
hunner.
„Nu juffrouw", vroeg Lureau, „vindt ge
het goed?"
„Maar," stamelde Martha, „ik zou niet
weten, hoe ik mijn moeder op dat bezoek
moest voorbereiden
„Als ge wilt, zal ik het doen."
Het meisje dacht een oogenblik na. Zij
dacht, dat eigenlijk de herbergier toch wel
gelijk kon hebben, en dat dokter Gerbaut
zich wel op de een of andere wijze kon
vergissen.
„Wanneer zoudt u er mijn moeder over
kunnen spreken," vroeg ze.
„Nu dadelijk, als ge wilt, juffrouw,'want
ik heb de eer u voor te stellen dokter
Thompson en zijn secretaris"....
Terwijl hij dat zeide, wees Lureau naar
de twee jonge mannen met alle voornaam
heid van een volleerd ceremoniemeester.
Pascal en Jacques bogen beleefd.
Martha, zeer bedeesd, bloosde geweldig.
Jacques Lagarde kwam naderbij.
„Eenige oogenblikken geleden, juffrouw,"
zeide hij, opnieuw groetend, „sprak de baas
ons hier van uw moeder, met zooveel be
langstelling, dat ik hem aanstonds heb
j voorgesteld u mijn meening over den toe
stand der zieke te zeggen, veel meer als
vriend, dan als geneesheer.
Ik beweer niet, zoo geleerd te zijn als
mijn collega dokter Gerbaut, maar soms
kan men eerder den toestand constateeren,
wanneer men de zieke voor het eerst ziet.
jlk wil mij geheel belangeloos ten uwen
dienste stellen. U kunt mijn diensten aan
nemen of weigeren.'
„Hoe zou ik ze kunnen weigeren," ant
woordde Martha ontroerd. Ik zou maar al
te gelukkig zijn, als u de verklaringen van
dokter Gerbaut omtrent de genezing kon-
det bevestigenDan zou ik dubbel ge
rust gesteld zijn. Ik wil uw edelmoedige
diensten dankbaar aanvaardenkom
mee.
Een vreugdeglans blonk in de oogen
van Pascal Saunier.
„Nu zijn we in eens binnen," dacht hij.
„De rest komt wél van zelf."
Jacques bemerkte den vergenoegden
blik van Pascal en glimlachte.
De drie mannen begaven zich met Mar
tha, die hen voorging naar de kamer dier
zieke,
„Moeder," zei ze, „lk ben niet alleen....
Mijnheer Lureau en twee zijner vrienden
zijn meegekomen.Zij waren belangstel
lend naar u en komen eens naar uw toe
stand Informeerep."
Perine richtte zich in haar bed op, en
richtte een dankbaren blik op de bezoe
kers.
Jacques Lagarde was een geneesheer van
den eerste rang, zooals we weten, en hij
was begaafd met een zeer bijzonderen aan
leg en een buitengoyvoon vlug verstand.
Als zijn kwade driften hem niet op het
slechte pad hadden gebracht, had hij zon-
j der twijfel eenplaats ingenomen onder de
eerste mannen der wetenschap. Op het
oogenblik, dat hij de kamer binnentrad,
vestigde zicb zijn blik op het bleek gelaat
van vrouw Grandchamp.
Met een enkelen oogopslag constateerde
hij het vernielingswerk door de ziekte in
het gestel van de vrouw teweeggebracht.
De herbergier was het bed genaderd, ter
wijl zijn gelaat een vriendelijke -uitdrukking
aannam.
„Welnu, vrouw Grandchamps," vroeg hij,
„hoe gaat 't er mee vandaag?"
„Me dunkt, dat het beter, veel beter
zelfs is," antwoordde de zieke. Ik dank
u vriendelijk voor uw belangs teling, ook
dc andere heer en.
Ze keek nieuwsgierig naar de beide
vreemdelingen.
Jacques was getroffen door den dood-
schen klank van de stem der zieke.
Lureau hernam:
„Ik ben u hier komen opzoeken met een
paar vriendenEen van hun is genees
heer, een beroemd geneesheer en ik heb
aan de juffrouw verlof gevraagd hem bij
u te brengenHij zal ons kunnen zeg
gen, wanneer ge weer geheel en al op de
been kunt zijn.... want hij kent zijn kunst,
dat zeg ik."
j,Ik dank u voor uw goedheid," zeide de
zieke tot Jacques Lagarde, die haar nader
de en haar hand nam om den pols te voe
len. „Ge zult zi!en, evenals dokter Gerbaut,
dat ik weer bijna geheel beter ben...."
Die enkele woorden van Perine werden
tot tweemaal toe onderbroken door aan
vallen van' een droogen, pijnlijken hoest.
„Hoest gij zoo gewoonlijk?" vroeg
Jacques Lagarde, terwijl hij zich naast het
bed op een stoel neerzette, dien Martha
had bijgeschoven.
„Sedert gisteren veel minder, antwoord
de vrouw Grandchamp, „sediert ik een
drankje en pillen neem, dat dokter Ger
baut mij heeft voorgeschreven.
„Hebt ge in de laatste dagen hevige
koorts gehad?"
„Ja, zeer erg.... doch nu is ze weg...."
„Nog niet heelemaal," zeide Jacquies,
„want op 't oogenblik zijt ge nog wat
koortsachtig. Maar toch kan ik wel be
merken, dat de koorts spoedig zal ver
dwijnen
„Zijt ge dorstig?"
„Ja, ik heb ergen dorst!"
„Hebt ge goeden eetlust?"
„Een beetje wel, maar de dokter laat
mij vasten."
„En hij heeft groot gelijk-Ge bebt
een aandoening aan de longen gehad, waar
aan ge in eenige uren tijds had kunnen
bezwijken, maar die zeer goed is ver
zorgd.... Ge hebt zeker een onvoorzich
tigheid begaan, en is er een instorting ge
volgd.
't Is waar.... Ik had gedacht, dat ik
sterker was en heb willen opstaan, ondanks
het verbod van den dokter.... en heb
koude gevat
„De genezingen van longziekten en
andere aandoeningen van dien aard eischen
aanhoudende zorgen en groote voorzichtig
heid.
„Hebt ge stekingen aan 't hart?"
„Neen, maar iets hooger.... daar...."
Vrouw Grandchamp legde de hand op
de plaats, waar zij pijn gevoelde.
Jacques legde er zijn oor tegen.
„Haal nu eens adem, als 't u belieft",
vroeg hij.
De zieke gehoorzaamde.
Na eenige oogenblikken geluisterd te heb
ben, veranderde de geneesheer van plaats,
legde zijn oor tegen een der schouders en
verzocht de zieke opnieuw diep adem te
balen.
Vervolgens riebte hij zich op en zeide:
„t Gaat goed, zeer goed;.... er is nog
eenige ontsteking aan de linker long, maar
deze zal spoedig verdwijnen. Dokter Ger
baut heeft zich niet vergist.
Uw toestand is zeer bevredigend en hij
zal van dag tot dag verbeteren op eenige
voorwaarden.
„Welke mijnheer," vroeg Martha haastig,
met stralend gelaat, want zij begon zich ge
rust te gevoelen door de verklaring van
den Amerikaanschen geneesheer.
„Ge moet met de grootst mogelijke stipt
heid de voorschriften van mijn collega vol
gen en regelmatig, op 4e aangegeven tijd-
