mmmm
Indische Brieven,
m
BUITENLAND
Tweede Blad
14 November 1932
mm
Het roode testament.
De rijkste man der wereld.
Ontbinding van het Engelsche parlement. Het verloop van den
staatsgreep in Beieren; een interessante uiteenzetting door von Grafe.
De betaling van de Engelsche schuld aan Amerika.
Onder de telegrammen: Uit het Lagerhuis; een mededeeling van
Baldwin; 16 November wordt het parlement ontbonden; 6 December
nieuwe verkiezingen. Een belangrijke verklaring der Duitsche regee
ring: de bezetting van het Roergebied is in strijd met de Haagsche con
ventie, waardoor de verplichtingen van het verdrag van Versailles ver
vallen. De werkloozenondersteuning in het Roergebied wordt opge
heven. Spiers bezet.
1
ar'.,
BUITENL, BERICHTEN.
KUNST m KENNIS.
LEBER EH ¥L0ÖT.
FEUILLETON.
■IRRNBBRIS«sgBBRB«g|
XXXVI.
Wat een droogte.
Sinds bijna twee maanden hebben we, met
uitzondering van een vluchtig buitje, geen
regen gehad. Eiken dag zien we de staal
blauwe strakheid aan den hemel zich spannen
boven het verzengde aardoppervlak.
Eenige dagen geleden stond de zon, wer
kelijk en astronomisch precies, loodrecht
boven ons hoofd.
De Nederlandsche lezer kan zich wel den
ken, dat we het in Insulinde's kuststeden
warm hebben.
Een eigenaardig verschijnsel is, dat in
deze droge tijden aan den horizon de blauwi
ge silhouetten der bergen geheel verdwijnen,
ondanks de onbewolktheid van den hemel.
Op het ruime Koningsplein missen we naar
het Zuiden het uitzicht op de twee hooge
toppen van de Salak en de Gedeh. Zoodra
deze zich weer duidelijk tegen den hemel
gaan afteekenen, kan men den onmiddel-
lijken aanvang van den natten moesson voor
spellen.
Naar dit verschijnsel zien we nu reik
halzend uit, hoewel we eigenlijk nog geen
recht van klagen hebben officieel moet de
regentijd pas half November beginnen, en
we ^ijn nu pas in den aanvang van October.
Ons rest dus slechts, met een zucht berusten,
de hitte en de droogte ontvluchten in het
koele interieur van ons huis of in de achter
galerij waar het uitzicht op hoog geboomte
en een goed besproeiden tuin den toestand
wat dragelijker maken, en, wanneer we op
straat komen, gelaten de heete lucht en de
stof te slikken, welke vooral op het midden
van den dag de straffe oostenwind ons in
het gezicht blaast.
In dergelijken tijd benijden we de men-
schen, die hun woonplaats in een' koel berg
klimaat hebben.
Zoo is nu het klimaat van Bandoeng verre
te prefereeren boven dat van Batavia. Ik heb
dat gemerkt, toen ijc de vorige week enkele
dagen in de Preanger-hóofdstad vertoefde,
en vooral toen ik in den middagtrein van
uit de hoogvlakte weer afdalen ging naar de
laagvlakte. Waar in het bergland de droogte
wel merkbaar, doch niet hinderlijk was, de
hellingen frisch-groen geboomte en struiken
droegen, de atmosfeer koel was, kreeg ik, bij
het afdalen in de zon-geschroeide vlakte het
gevoel, in een heeten oven te belanden.
Daar buiten ftp het land was de uitwerking
van de droogte nog duidelijker merkbaar
dan in de stad. De groote, vlakke uitgestrekt
heid bood geen ander uitzicht dan van dorre,
harde akkers, waar geen ander groen te-Zien
was dan de taaie, hooge grassoort, welke
men hier „alang-alang" noemt. Talrijk Waren
de brandvlekken, waar het dorre gras en lage
.iout, opzettelijk of bij ongeluk, tot asch wa
ren gebrand. De slooten lagen droog, de
bodem was geworden tot een gebarsten klei
laag de kleine riviertjes waren ingeschrom-
peld tot een afgebrokkelde rij van poelen en
poeltjes, waarin het vee uit den omtrek" lut-
'ele verfrissching eri lafenis kon vinden.
In de groote rivieren was bet water wegge
zakt tot ondiepe stroomingen, traag vloeiend
over en langs de zandige, steenachtige bed
ding-glooiingen.
Het geheele land was één wijde trooste
loosheid van droogte en verschroei ïng.
Men kan zich hier er over verwonderen,
dat de boomen zich zoo taai, zoo weinig
gehinderd door de droogte toonen. Hun
diep-gevestigde wortels vinden blijkbaar
eenige meters onder de oppervlakte nog
vocht genoeg om hun gebladerte te voeden
Zelfs ziet men hier vele soorten boomen
in dezen drogen tijd hun bladerdos de
jaarlij ksche vernieuwing geven. De tama
rinde - boomen prijken op vele plaatsen met
jong, lichtkleurig loof. Het Wateriooplein
vertoont nu in zijn boomafzetting alle nuan
ce's tusschen licht en donkergroen.
De „ketapang-boom" ook in Neder
land bekend sinds Muitatuli zijn volks-idylie
van „Saidjah en Adinda" schreef doet dit
verkleeden wel op z'n opzichtigst. In de
korte periode van enkele weken maakt hij
alle gedaante-verwisselingen door, welke
de boomen in Europa toonen van af den
herfst tot den midden-zomer.
In den voortuin van ons huis staat een
jong, krachtig exemplaar van deze boom
soort, en met verrukking hebben we kunnen
kijken naar zijn toilet-vernieuwing. Eerst be
gonnen zijn groote, zware bladeren te ver
kleuren tot warm-roodbruin, met soms zoo'n
vlammende tint, dat ze in het lichte van de
namiddagzon als te gloeien staan. Spoedig
daarop kwamen ze in zwermen naar beneden
vallen dat is de tijd, dat onze „kebon"
(tuinjongen) eiken middag mopperend aan
het vegen en opruimen moet gaan. Daarna
blijft de boom enkele dagen geheel kaal 1
onze voorgalerij is in die dagen abnormaal
zonnig en licht. Doch dat duurt niet lang
de jonge bladknoppen zweilen op en schie
ten uit met een verwonderlijke snelheid. En
nu, na enkële weken, is deze ketapang weer
de mooie, groot-bladige boom geworden,
zoöals we hem, lovend om zijn donkere
schaduw, voor de rest van het jaar zien staan
Wat evenzeer sterk opvalt, hier in de stad
is, dat vele bloemdragende boomen juist deze
droge periode van het jaar kiezen om in
rijken bloei te schieten. De groote „boen-
goer"-boomen zijn, in hun vollen tooi van
licht- of donkerpaarse, sons rose bloem
trossen, prachtig. Feller van kleur zijn de
„flamboyants", welke zooals de naam
aanduidt met hun vlam-rood gebloemte,
waar in dezen tijd haast geen groen tusschen
staat, zich als fakkels te kijk stellen. Ook de
„Indische gouden regen", die hier een groote
boom is niet zware trossen, staat nu in vollen
bloei. Van de kleinere soorten is vooral de
„Bougainville" met hare meters-lange, paarse
bloemranken te bewonderen.
Zoo brengt de natuur in dezen drogen
tijd hare bloemenhulde aan de zon.
Wanneer de eerste zware regens gaan
vallen, dan verdwijnt deze bloemenpracht,
en hullen de boomen zich weer in den weel-
derig-dichten bladtooi, welke in den voch-*
tigen tijd door het heete tropen-klimaat als
in een broeikas te voorschijn getrokken
wordt.
J. A. M. d. F,
.5 m v
groote schaal door de separatisten gemeld;
de separatisten zouden ook veel in beslag
nemen. In beslag genomen automobielen
worden hoofdzakelijk gebruikt voor opvor
deringsdoeleinden in den 'omtrek. De separa-,
tistische burgemeester werd door zijn eigen
troepen gevangen genomen, maar spoedig
weer vrij gelaten. Van de burgerij is een
proclamatie uitgegaan, waarin gezegd wordt,
dat erge hongersnood heêrscht.
In Bonn, waar de Franschen de separa
tisten de vorige week de stad uitgezet had
den, is thans weer een troep separatisten
onder dak gebracht, die door de Franschen
van wapens voorzien zijn en door de Fran
schen verzorgd worden. Het lid van de Bel
gische delegatie heefi den landraad van
Krefeld medegedeeld, dat de Belgen geen jaar (geldsv. aarde van -óór den oorlog!)
ring van onderstand zooveel mogelijk be
paalt moet worden.
Er is den laatsten tijd in de Engelschi
pers nog al wat te doen over het pensioen,
dat lord Birkenhead, de voormalige lord-
kanselicr trekt. Het bedrag is naar Hol-
landsche begrippen zeker hoog: 5000.
Den laatsten tijd zijn, mede na een ietwat
opzienbarende rede van Birkenhead, daar-
creor weer schampere opmerkingen gemaakt
in een Lor.densch blad.
Lord Birkenhead heeft het bewuste or
gaan van repliek gediend, en opgemerkt,
dat hij toen hij op een tractement van
f 10,000 er in toestemde lord-kanselier te
.v'crden, een practijk opgaf, die 22.000 per
opvorderingen van de zijde der separatisten
zulllen dulden.
De separatisten in de Palts.
De regeerings-president tc Spiers heeft
bij den Franschen generaal De Metz tegen
de separatistische beweging in de Palts ge
protesteerd. Hij zegt o.a.: „In strijd met dc
verklaringen van uv.' minister-president wor
den separatistische benden kosteloos op de
regiesparen vervoerd, kosteloos geherbergd
en van het neodige voorzien en onder uw
bescherming plunderen separatistische ben
den.
De nood die in de Palts heerscht is dan
ook ten slotte uw werk."
De Engelsche
de Ver. Staten.
schuld aan
Daarvoor werden iet nog toe de automobielkoning Henry Ford of Rockefeller gehouden.
De jongste statistieken hebben echter als zoodanig aangewezen bankier J. P. Morgan,
die een jaarlijksch inkomen lieeit van meer den vijf millioen dollar.
Parlementsontbinding in Engeland.
De Engelsche eerste minister Baldwin,
heeft aan den leider der oppositie, Ramsay
Mac Donald, meegedeeld, dat' hij den Koning
heeft verzocht, het Parlement te ontbinden.
Het Lagerhuis is hiervoor gisteren bijéén
geweest en heeft êen verklaring van den
premier aangehoord. Men zie hiervoor on
der de telegrammen.
De staatsgreep in Beieren.
Het Deutsche Tageblatt, het orgaan der in
Pruisen verboden nat.-soc. partij, bevat van
de hand van het D. Völkische Rijksdaghd v.
Grafe een uitvoerig verslag omtrent de ge
beurtenissen van 8 op 9 Nov. te München.
Dit is de eerste beschrijving van nat.-soc.
zijde over de voorbereiding en het verloop
der omwentelingspoging en zij is van bijzon
der belang wegens het eigenaardige licht,
dat zij werpt op de rol van v. Kahr vóór en
gedurende de Putsch. De Beriijnsche cor-
resp. van het Hbld. ontleent er het volgende
aan;
Op 8 Nov. ontving v. Grafe uit München
de mededeeling, dat aldaar de toenadering
tusschen Ludendorff en Hitier eenerzijds en
v. Kahr en v. Lossow anderzijds zoo ver
was gevorderd, dat de vorming van het na
tionale eenheidsfront op handen was, het
geen wellicht niet zonder uitwerking op de
0rijkspolitiek zou blijven. Het was 'derhalve
gewenscht, dat hij voor persoonlijke inlich
tingen ten spoedigste naar München kwam.
Hij deed dit in den nacht van 8 op 9 Nov.
en zag bij zijn aankomst in het station reeds
de groote biljetten, waarin, onderteekend
door Ludendorff, v, Kahr, v. Lossow en
Pöhner, de nieuwe regcering werd uitgeroe
pen.
De stemming der bevolking was wel ern
stig, maar opgewekt en hoopvol. Voorbijrij
dende vrachtauto's, met troepen van Hitier
werden met luid gejuich begroet.
Omtrent de leiders deelt v. Grafe het vol
gende mede;
Reeds vóór eenige dagen hadden v. Los
sow en v. Kahr in verschillende besprekin
gen met Ludendorff en Hitier verklaard, dat
zij- met het doel der bevrijdingsbeweging
volkomen akkoord gingen. Speciaal had v.
Kahr betoogd, dat ook hij met het oog op
de onhoudbare toestanden te Berlijn het on
vermijdelijk achtte van München uit een
nieuwe nationale r-pgeering te prdclamee-
ren, zoo noodig naar Berlijn op te rukken
om de zaak door te zetten. Hij wilde, zich
het tijdstip voor deze actie echter voorbe
houden.
Hitler had echter langzamerhand den in
druk gekregen, dat v. Kahr hem met zijn
verzekeringen slechts op sleeptouw wilde
houden, om dat hun plan door het procla-
meeren van het koninkrijk Beieren te sabo-
teeren. Hij vatte derhalve het plan op door
eigen actie Von Kahr te dwingen kleur te
bekennen. Hij maakte daartoe gebruik van
de groote bctooging in de Bürgerbraukeller
op 8 November.
Onmiddellijk bij het binnendringen had hij
v. Kahr en v. Lossow tot een onderhoud in
een zijvertrek uitgenoodigd en tegelijkertijd
had hij een auto naar' Ludendorff gezonden
met de uitijoodiging om eveneens te komen.
De bespreking duurde ruim een uur. Zij had,
naar men v. Grtife op eerewoord heeft ver
zekerd, zonder eenigerlei gewelddaad of
dwang plaats en de beweringen omtrent
voorgehouden revolvers zijn gelogen. Een
overweldiging van dien aard zou ook geen
vol uur hebben geduurd.
De onderhandelingen waren van zuiver
zqkelijken aard en dienden om de heeren te
doen beseffen, dat men moest samenwerken
wilde men de gemeenschappelijke zaak niet
in groot gevaar brengen.
Ludendorff, die aanvankelijk evenzeer
verrast was als v. Kahr er, v. Lossow, ver
klaarde onihiddellijk, dat hij zich omtrent
uitvoering en tijdstip der actie, met het oog
op het nu eenmaal voldongen feit, niet zou
uitlaten, dat een nationale scheuring hem
echter ondraaglijk voorkwam. D.w.z. hij
achtte het zijn plicht jegens het vaderland,
zich thans ter beschikking te stellen,
Von Lossow en Scisscr sloten zich na
eenige bezwaren hierbij aan, alleen v. Kahr
draalde langer en wel onder het motief, dat
bij het verlaten der zaal eenige heethoofden
hem hun revolver hadden laten zien en dat
het thans den schijn k'on wekken, als had
hij zich lafhartig aan een gewelddadigen
dwang onderworpen. Maar ten slotte gaf
ook hij toe en de heeren gaven elkaar de
hand om samen te werken.
In de zaal teruggekeerd, werd de hand
druk door de mannen ten aanschouwe van.
dc juichende, menigte herhaald. Von Kal,.-
drukte bijzonder lang en hartelijk Hitler's
hand.
Daarop werd buiten het front der natio
nale strijdformaties geïnspecteerd, waarbij
Von Kahr de nationalistische jeugd bijzon
der luid had toegejuicht.
Hitiers grootste fout is het geweest, dat
hij de drie heeren na de bijeenkomst a'.Ieer.
naar het staatscommissariaat heeft laten
vertrekken vanwaar zij de noodige instruc
ties konden geven.
Allereerst richtte v. Kahr in naam oei
nieuwe regeering een radiogram tot dc Bei-
ersche regaeringspresidenten, waarin hij me
dedeelde, dat hij het stadhouderschap op
zich had genomen. Hierdoor zal v. Kahr zijn-
bewering van thans, dat hij van den beginne
af onder pressie heeft gestaan, niet langer j
kunnen volhouden, want op het staatscom-
missariaat was hij aan geen en":-.ha druk f
van buiten meer onderhevig,
Zonder mededeeling te doen aan Hitler en j
Ludendorff hebben- v, Kahr en v. Lossow
daarop hun' laag verraad gepleegd, zegt v.
Grafe.
De Fransche buitenlandsche
politiek.
Het lijdelijk verzet in het Roergebied
geldt nu als geheel gedaan dies kunnen
besprekingen over de vergoedingen met
Duitschland aangeknoopt worden. Welis
waar dreigen militaire moeilijkheden daar
met nieuwe complicaties. De bezetting zal
echter nog wel niet „onzichtbaar" worden.
Wel heelt de Fransche delegatie in de
commissie van herstel opdracht, na Ameri-
ka's weigering de vorming van een des
kundigen-comité voo- te stellen dat zou
kunnen bestaan uit alle tweede gedelegeer
den, door finaricieele deskundigen bijge
staan. Dit comité zou in last hebben na
te gaan, hoeveel Duitsch' kppitaal het land
verliet en wal de Duitsche hulpbronnen
op het oogenblik zijn, evenals hoe ze aan
de yergoeding dienstbaar gemaakt kunnen
worden en hoe de begroóting weer in even
wicht kan gebracht worden. Het aantal in
gediende interpellaties in de Kamer is thans
9 Naar het heet zal Po.ncaré v .ndaag bij
de heropening een korte verklaring over de
algenieene politiek afleggen en uitstel van
behandeling der interpellaties over het biü-
tenlandsch beleid tot de volgende week
vragen.
Uit de Duitsche politiek.
Volgens gisteren tc Beriijnsche beurze
loopende geruchten is de regcering voorne
mens de behandeling van alle. vraagstukken
omtrent het geldwezen op te dragen aan
een afzonderlijk ministerie, dat voor dit
doel zal worden opgericht. Naar verluidt,
zal de portefeuille van dit ministerie wor
den aangeboden aan dr. Hjalmar Schacht,
den directeur der Darmstadter Bank, die
onlangs reeds als candidaat voor het mini
sterie van financiën is genoemd.
Het centrale bestuur der Duitsche volks
partij is tegen a.s. Zondag te Berlijn bijeen
geroepen ter bespreking van den politieken
toestand. Stresemann, zal dan een rapport
uitbrengen.*
De separatisten in het
Rijnland.
Uit Anderach worden uitzettingen op
De Britsche regeering heeft aan de Ame-
rikaansche regeering medegedeeld, dat de
op vijftien December e.k. vervallende oor
logsschuldbetaling van 92 millioen dollars in
z.g. liberty bonds zal geschieden.
Turkije en Griekenland.
Adnan bey heeft, den vertegenwoordigers
te Konstantinopel van de regecringen, die
waard wcs. Nu vil de traditie, dat een oud-
lerd-kanselier niet weer in 2e advocaten-
practijk teruggaat. Dit belet dus aan Birken
head om weer ir. de zeer ruime verdiensten
ie komen. Hij zelf meent, dat hij thans zeker
40.000 per jaar zou kupnen maken.
Trouvzens toen hij lord-kanselier was, had
hij zijn teak zeer serieus opgevat en was
hij vrijwel iederen werkdag in touw geweest,
hetzij als voorzitter van het Hoogerhuis,
hetzij als voorzitter van dc commissie voor
rechtsquaesties van den Geheimen Raad.
De Mdjestic van de White Star-lijn is
dezer dagen tc Southampton binnengeko
men, na den dubbelen overtocht Cherbourg
New YorkCherbourg te hebben volbracht
in 12 dagen 17 uur, hetgeen wereld-record
is.
Uit officieele cijfers blijkt, dat de uitvoer
van alkoholica uil Groot-Brittannië naar
Britsch West-Indië, dat als tusschcnstation
der dranksmokkelarij naar dc Vereenigde
Staten moet worden beschouwd, voortdu
rend toeneemt. In de maand October beeft
de uitvoer van Iersche er. Schotschc wiskcy
naar de Bahama-eilanden, Guyana enz.
39.500 gallons bedragen, ter waarde van on
geveer 64.400. Dit is bijna 7000 gallons
meer dan in September. In de eerste tien
maanden van dit jaar zijn er 531.900 gallons
het verdrag van Lausanneonderteekend daarheen verscheept tegen slechts 384.000
hebben, een nota overhandigd waarin gepro- 1 !n denzei-den uja \an
testeerd wordt tegen de handelingen van j
Griekenland tegenover de Grieksche Mo- 1 °PP?rs'« gerechtshof van de ca
hammedanen en waarbij aan de mogend
heden en aan den Volkenbond, die de uit
voering van de overeenkomst op de uitwis
seling der bevolkingen waarborgde, verzocht
wordt Griekenland uit te noodigen deze
overeenkomst te eerbiedigen, daar in het
tegenovergestelde geval ernstige gevolgen te
vreezen zcmden zijn.
De Chester-concessies.
vn: it
■i# v
De Manchester Guardian verneemt uit
Konstantinopel, dat de Turksche minister
van openbare werken weigert toe te staan,
dat op de Chester-concessie met den ar
beid wordt begonnen, zooals de ingenieurs
van Kennedy uit Samsoen hadden gemeld
en hij heeft aan den vertegenwoordiger van
Kennedy nieuwe voorwaarden doen toeko
men, waarin de verzekering gevraagd wordt
dat daaraan voor 25 November zal worden
voldaan. De oorspronkelijk vastgestelde tijd
was 10 November.
Roemenië en Rusland.
De Roemeensche minister van buitenland
sche zaken Duca, heeft de berichten, die in
den laatsten tijd liepen over een hervatting
der normale betrekkingen tusschen Roeme
nië en Rusland, tot een veel bescheidener
omvang teruggebracht. Hij deelde mede, dat
van onderhandelingen over de hervatting
der diplomatieke betrekkingen in het geheel
geen sprake is op dit oogenblik. Het eenige
wat juist kan worden genoemd is, dat er
wordt gesproken over economische betrek
kingen en inruiling van waren tusschen de
twee landen.
Verder is alleen het volgende geschied.
De Russische gedelegeerden die zich ie
Tiraspol bevinden, hebben den wensch te
kennen gegeven een Roemeensche delegatie
te ontmoeten en aan dien wensch is in zoo
verre tegemoet gekomen, dat er vertegen
woordigers der Roemeensche regeering
naar Tiraspol zijn gegaan om daar eventu-
eele voorstellen der Russen in ontvangst te
nemen. Na hun terugkeer daarmede zal de
tegeering te Boekarest beslissen of zij al
dan niet zal ingaan op de gedane voorstel
len en daarover zal kunnen onderhandelen.
Onze mededeeling, die in vele opzichten
volkomen in strijd is met alles, wat de bla
den omtrent deze onderhandelingen meen
den te weten, heeft groote sensatie gewekt.
Men zoekt een verklaring voor de blijkbare
wijziging in den toestatid in een vingerwij
zing, die uit Warschau afkomstig zou zijn
over bepaalde Russische militaire voorbe
reidingen.
Moskou zou namelijk voornemens zijnmog
vier lichtingen op te roepen, waardoor het
roode leger dan uit tien lichtingen zou be
staan. Het héét verder, dat de Roemeen
sche generale staf in het bezit is ecner be
vestiging van gehee! andere zijde van deze
waarschuwing uit Warschau,
Dat de werkloosheid in Duitschland on
rustbarende afmetingen aanneemt, is bij her
haling door de cijfers van de ingeschreven
werkloozen gestaafd. Wolf geeft nog eens
een overzicht {waarin het euvel uitsluitend
wordt geweten aan de bezetting van Rijn
cn Roer), volgens 't welk in het G, meer
dan 2 millioen menschcn zonder werk zijn
en zeer velen een verkorten arbeidstijd heb
ben, zoodat ten minste de helft der bevol
king de gevolgen van de werkloosheid on
dergaat. In het onbezette gebied is even
eens een' groot deel der bevolking op on
derstand aangewezen. Hun aantal loopt vol
gens Wolff in de millioenen. Over het ge
heele rijk gaat ongeveer een derde der be-
olking onder de gevolgen der werkloos
Staten heeft dc wet, door het Congres van
den staat Californië aangenomen, goedge
keurd, welke wet het aan Oosterlingen
verbood, in den genoemden staat vast goed
te bezitten of te pachten. Een Amcri-
kaansch burger in Californië wilde grond
verhuren aan een Japanner en ken dit we
gens de staatswetgeving niet gedaan krij
gen. Hij trachtte toen, te laten uitmaken,
dat de Califomische wet op dit punt :n-
druischte tegen Amendement 14 op de
Amerikaaasche grondwet, welk amende
ment aan alle burgers de bescherming der
wet voor hun eigendomsrechten toezegt,
die'op geen enkele wijze door eenigen staat
der Unie mogen worden verkort. Voorts
hadden de eischers de onhoudbaarheid der
Califomische landwet betoogt, wijl zij in
strijd was met het in 1911 tusschen de Ver.
Staten en Japan gesloten verdrag.
Maar het Opperste Gerechtshof beeft den
eischers nul op het rekest gegeven.
Het Weensche koopmansgilde heeft
besloten in alle magazijnen te Weenen
een inzameling te doen houden ten behoeve
van Duitschland.
In het Schwarzwald is reeds veel
sneeuw gevallen.
i
BERNARD CANTER EN DE
VEREENIGING VOOR LETTERKUNDIGEN
In verband met het uittreden uit de Ver-
eeniging voor Letterkundigen, schrijft de
heer Bernard Canter:
Het bestuur van de Verecniging voor
Letterkundigen weigerde in het orgaan dier
vereeniging den leden mededeeling te doen
van de namen van den eere-voorzitter
(Z.Exc. dr. J. Th. de Visser) en de leden
van de commissie voor de „Tentoonstelling
voor Letterkundigen, ter eere van het
zilveren jubileum van H. M. de Koningin."
Tusschen het lid der S. D. A. P., Herman
Robbers, vice-voorzitter der Vereeniging
van Letterkundigen, en mij als secretaris
van de „Tentoonstelling voor Letterkunde"
ontstond daarover een woordenwisseling,
waarbij de heer Robbers zich vergat. De
heer Robbers eischic voorts royement van
den heer Canter cf dreigde anders het be
stuur met zijn pariijgenooten uit de Ver
eeniging van Letterkundigen te treden.
Ik verzocht bij monde van den eere
voorzitter der Vereeniging van Letterkun
digen. den heer H. J. L. Alberdingk Thijm,
beslechting van bet geschil door een eere-
raad. De heer Alberdingk Thijm stelde zich
beschikbaar om als voorzitter zulk een
eere-raad te leiden. De heer Robbers en
zijn partijgenooten bleven op een beslissing
door meerderheid vaïi stemmen staan.
Daar ik niet het aantal, maar slechts het
gehalte van stemmen wenschte ie erkennen,
heb ik gemeend mijn lidmaaschap van de
Vereeniging van Letterkundigen te moeten
opzeggen.
-uisca- j.
CHINEESCHE STUDENTEN EN
DE MILITIEWET.
Door de Chineesche studenten, afkomstig
uit Java, die thans vallen onder de nieuwe
Militiewêt,, is aan den 'Minister van Oorlog
een request gezonden, waarin zij verzoeken
op grond van art. 15 sub lett. f der wet vrij
gesteld te worden van den dienstplicht,
subsidiair te willen bepalen, dat zij krach
tens hun Chineesche nationaliteit verkeeren
in het geval van art. 6, 2e lid der wet en
keid gebukt. Het percentage zou nog veel dientengevolge voor militairen dienstplicht
grooter zijn, als niet het stelsel van ver- hier te lande niet mogen v, orden inge
korte werkdagen in den ruimsteri omvang j schreven.
ingevoerd was. j Dc Chineesche vereeniging voor siudee-
De toestand is te erger, daar wegens den renden heelt zich bij dat verzoek aaage-
staat der openbare geldmiddelen de uitkee- sloten.
15
Martha had nog wel een flauwe hoop,
dat haar moeder het kapitaal bij den bank
te Genève niet verloren had, maar ze gaf
geen cent van dat kapitaal op het oogen
blik in handen en ze moest dus wel een
offertje brengen.
Zeer bevreesd, maar vastberaden trad ze
tij den juwelier binnen.
Ze dacht nu alleen maar aan de genezing
,'van haar moeder, bij welke gedachten alle
andere hoop op misschien een fortuin in de
Joekomst voor haar verdween.
Op het oogenblik, dat ze den juweliers
winkel binnentrad, herkende de goudsmid
onmiddellijk zijn lieve cliënte van den vo
lgen dag.
„Heeft u misschien mijn diensten noodig,
vandaag, juffrouw?" vroeg hij beleefd.
„Helaas, ja, mijnheer," antwoordde het
irme kind met een diepeh zucht. „Ik heb
aijna niets meer over van het geld, dat u mij
gisteren hebt gegeven en moeder is altijd
nog ziek.Het geld, waarop we wachten,
komt maar niet en ik zou u willen vragen
of u nog altijd de gouden medaille zoudt
willen koopen, die u getaxeerd hebt."
„Wel zeker, juffrouw.... ik blijf bij mijn
bod."
Martha deed het zijden lint van haar hals,
waaraan de medaille hing.
Haar hand beefde.
Dikke tranen kwamen in haar oogen, on
danks een poging om ze terug te houden.
Zij drukte haar lippen op den gouden
penning, waarvan ze moest scheiden en op
ljaar gelaat teekende zich een onzegbare
droefheid af.
De juwelier bezag het meisje met belang
stelling, waartegen hij zelf niet bestand was.
„Het is een familiestuk zeker, juffrouw?
Een herinnering?
„Een herinnering, ja mijnheer," antwoord
de Martha met gesmoorde stem.
„Wat ik nu doe, doe ik enkel uit de
grootste noodzakelijkheid, ik mag niet aar
zelen, maar het spijt mij vreeselijkHier,
neem het als 't u belieft."
„Bestaat er dan geen ander middel om
geld voor dien penning te krijgen, dan bui
ten hem te verkoopen?
„Neen, mijnheer, u weet het, moeder is
ziek.... De dokter heeft geneesmiddelen
voorgeschreven, die ik besteld heb.... ik
ga ze straks halen, en heb dan geld noodig
om den apotheker te kunnen betalen...."
„Ik begrijp 't.... ik begrijp 't heel goed,
juffrouw, maar u kunt geld voor die me
daille^ krijgen, zonder ze te verkoopen....
Als ik ze van u kocht, zou er geen kans
meer bestaan, dat u ze ooit weer terug zou
kunnen koopen, want il begrijpt, ik hc;
goud alleen koop om te smelten.
Maar als u dat goud nu eens in de „Berg
van Barmhartigheid" beleent, kunt u het
terug '.rijgen op den dag, waarop u het
noodig heelt."
Een uitdrukking van levendige vreugde
verscheen op het gelaat van Martha.
„Denkt u, dat ze mij op die medaille zul
len leenen?" vroeg ze. 1
„Zonder twijfel, alle gouden en zilveren
voorwerpen worden daar als pand aangeno
men."
„Daar had ik niet aan gedacht."
„Welnu, beleen die herinnering medaille,
liever dan ze te verkoopen, want u is er
toch zoo aan gehecht, zcfcals te begrijpen
is."
„O, mijnheer, wat. ben ik u dankbaar voor
uw raad," riep Martha vol vuur uit. „Ik ga
direct naar den „Berg van Barmhartigheid'
....Dan zal ik dat kostbaar stuk tenminste
niet verliezen,.ik dank u hartelijk en u
moet het mij niet kwalijk nemen, dat ik u
zooveel last heb veroorzaakt...."
„U heeft mij volstrekt geen last gedaan,
juffrouw en ik ben zeer blij, dat ik u ter
wille heb kunnen zijn."
Het meisje haastte zich naar de „Berg
van Barmhartigheid".
Na verloop van een kwarlic-r kwam zij er
uit, zonder de medaille van graaf philip de
Thonnerieux, maar in het bezii; van honderd
zeven en twintig en een halve franc, en een
pandbriefje, waarop het verpande voorwerp
aldus stond 'beschreven:
„Een gouden medaille, eerste qualiteit,
wegend vijf en vijftig gram, voorzien aan
den eenen kant van de letters 6—1860—10
art. en aan den anderen kant'de woor
den La-Der-Hoek."
Martha's gelaat straalde van vreugde.
Zij ging naar den apotheker om de ge
nees; iddelen te halen, deed eenige kleine
inkoöpen en keerde dan naar Pcrine terug.
In de gelagkamer zat Pascal Saunier nog
altijd tc wachten op Jacques Lagarde en
ondertusschcn ias hij een. dagblad uit Parijs
van a tot z.
Onder de „Telegrammen uit het Buiten
land" trok een bericht zijn aandacht.
Bij den eersten keer, dat hij het bericht
las, beving hem een siddering en er blonk
een zonderlinge glans in zijn oogen; lang
zaam las hij het bij zich zelf nog eens over;
„Genève." Een bankier, wiens huis het
grootste vertrouwen inboezemde, wiens kre
diet op vaste gronden gevestigd scheen en
wiens eerlijkheid niemand durfde betwisten,
is sedert veertien dagen voortvluchtig.
Er is een tekort van meer dan drie mil
lioen.
Het faillissement is tegen hem uitgespro
ken. De politie zoekt ijverig naar den mis
dadiger,
„Natuurlijk," zeide Pascal bij zich zelf,
terwijl een kwaadaardige grijnslach op zijn
gelaat verscheen, „natuurlijk is die bank
roetier niemand anders dan dc bankier,
waarvan die twee vrouwen daarboven dat
geld verwachten, dat niet komt'tis
nogal te begrijpen.
Maar me dunkt, dat we nu alles hebben,
wat noodig. is voor de vereischtc ontroering.
Het geluk dient ons. In den toestand, waar
in de vrouw nu is, zal ze, wanneer ze hoort,
dat zij en haar dochter niets meer hebben,
dien schok niet kunnen weerstaan en we
zullen onzen toevlucht niet tot krasse maat
regelen behoeven te nemen.
Zoover was Pascal met zijn overdenkingen
gekomen, toen Jacques binnenkwam.
„Alles is in orde," zeide hij tot Pascal.
„De handteekeningen zijn gezet en de stuk
ken ter registratie. Ik behoef alleen nog
maar de twintig duizend francs op te strij
ken. Is er hier geen nieuws?"
„Toch wel, jongen, er is nieuws," ant
woordde Pascal.
„Goed of slecht?"
„Goedwij zijn met de dames boven
klaar; Martha Grandchamp kan ons niet
meer ontsnappen."
,Wat wil je zeggen?"
„Kijk hier even.... lees maar."
Pascal gaf zijn vriend de courant en wees
hem het bericht aan.
Jacques las aandachtig en er kwam eön
trek van voldoening óp zijn gelaat.
Toch, na eenige oogenblikken te hebben
nagedacht, fronste hij de wenkbrauwen en
zeide:
„Ja maar't lijkt me, dat we de huid
van der. beer een beetje te gauw verkoo
pen Is die voortvluchtige bankroetier
en dc bankier van vrouw Grandchamp wel
dezelfde persoon?Dat is nog heelemaal
niet bewezen."
„Hot is integendeel zeer duidelijk bewe
zen," zeide Pascal.
Als het niet een en dezelfde persoon was,
hoe konden die brieven dan drie weken
achtereen zonder antwoord blijven?
„Jc hebt gelijk."
„We behoeven nog alleen maar dat be
richtje aan moeder en dochter te laten le
zen."
„Hoe moeten we, dat aanleggen?"
„Heel gemakkelijk.... ik neem'het blacf
mee.
Pascal vouwde de courant op cn wilde
deze in zijn zak steken, toen dc postbode
binnenkwam met verscheidene brieven.
Toen de waard, die in dc keuken was, de
deur van de gelagkamer hoorde opengaan,
kwam hij aanloop en.
„Woont hier zekere juffrouw Grand
champ?" vroeg de postbode.
„Ja.
„Hier is een brief voor haar."
Dc postbeambte overhandigde Lureau set
brief en verwijderde zich.
Zooals men wel 'kan begrijpen, haddei
Jacques en Pascal aandachtig toegeluisterd.
(Wordt wrvolyd.)
