Voor onze eigen Roomsche
Weezen
De politieke wig.
UIT DEM OMTREK.
HAARLEM.
Lezing over de Boekdrukkunst.
Woningbouw met hindernissen.
VOOR DEN POLITIERECHTER.
De leverantie van politie-kleeding.
Frans Netscher.
DE HANZEBANK
Opheffing bijkantoor Overveen.
Verduistering bij „Stad en Lande"
te Groningen
De nood in Duitschland.
De Brusselsche bank-affaire.
Oproeping.
BURGERL1JKF STAND
Naar de Missie!
De Postchèque- en Girodienst
De Dagvaarding van mr. Bakhuizen
van den Brink.
De Hongaarsche kinderen
in Haarlem.
Jubilé-Leenders.
KIRKBER3&HTEM.
De vrijzinnig-democraten beginnen zich ge
ducht te weren, nu zij in de groeiende mee-
ningsverschillen der christelijke coalitiege-
nooten hoe langer hoe meer gelegenheid zien
om 'n andere politieke constellatie in Neder
land te scheppen, waarbij zij slechts zijde
kunnen spinnen. In Amsterdam en Haarlem
zijn vrijzinnig-democratische jeugdorganisa
ties opgericht, omdat zooals de leider der
partij het uitdrukte „bij de jongeren het
heilig vuur is, het élan, dat het vuur in de
gemoederen der ouderen zeil weet te onder
houden." Gisterenavond is ook in den Haag
zulk een Vrijz.-dem politieke club van jon
geren gesticht en daar heeft mr. Marchant
een rede gehouden.
Merkwaardig, dat deze leider, op een
oogenblik, dat men van hem een politieke
geloofsbelijdenis zou verwachten met 'n uit
eenzetting der partijbeginselen voo: de aan-
kcmende kiezers, zich bepaalt tot critiek op
de Nederlandsche politieke verhoudingen,
zoodat wij bijna geneigd zouden zijn te gaan
gelooven, dat de vrijz.-democratische partij
hoofdzakelijk leeft van negatieve leuzen;
dat het doel der partij niet anders is dan een
wig te vormen in de bestaande politieke con
stellatie. Dit klopt ook geheel met het op
treden van de partij en van den leider in de
Kamer, waarvan wij de laatste jaren nooit
anders dan afbrekende critiek hebben ge
hoord.
't Zou daarom mogen bevreemden, dat een
dergelijke politicus in deze dagen het felst
optrad tegen een aftredende regeering en
haar wankelmoedigheid, regeeringsloosheid,
zwakte en dergelijke meer verwijt, gelijk mr.
Marchant gisterenavond nog eens deed voor
de jonge vrijz.-dem. Hagenaars, wanneer in
de politiek nu eenmaal niet alles mogelijk
was.
Wat wij den heer Marchant echter wèl
verwijten is, dat hij, bij het stellen van 'zijn
eisch, dat bij verkiezingen voortaan als
eenige echte en zuivere scheidslijn zal wor
den genomen de vraag: „zijt gij democra
tisch" verzuimde aan de baardelooze vrijz.-
democraten ook eens uiteen te zetten, wat*
toch eigenlijk wel onder „democratisch"
moet worden verstaan. Er is een tijd geweest,
dat men meende, dat het verschil tusschen
democratisch en conservatief voor de hand
lag; maar die tijd is voorbij. Wie nauwkeurig
de politieke verschijnselen, vooral in het
buitenland volgt, zal het geen overbodige
weelde vinden, wanneer een partijleider, op
tredend voor de jeugd, daarover eens een
klaar inzicht geeft.
Wanneer de vrijz.-democraten worden op
geroepen om de rechtsche coalitie te bre
ken, de Katholieke partij uit elkaar te stoo-
ten eh een „zuivere scheiding" te maken tus
schen democraten en conservatieven, dan
mogen die toekomstijfe stórmloopers te vo
ren toch wel eens weten, welke de inhoud
van hun wapenleus is.
Mr. Marchant geeft dezer dagen veel ad
viezen; hij is er gul mee en openhartig. Gis
teravond vertelde hij zoo maar in het pu
bliek, wat hij in 1922 aan de Koningin heeft
geadviseerd en wat ook nu weer zijn mee
ning over de oplossing der crisis is. Volgens
hem moet er nu komen een kwakkelkabinet,
dat tot 1925 doorsukkelt; dat kwakkelkabi
net moet rechtsch zijn! Heel vriendelijk van
den heer Marchant; de wraak en de afkeer
der kiezers in 1925 kan zich dan des te
feller tegen een rechtsche meerderheid kee-
renl
Daarna moet er dan komen een regeering
van sociaal-democraten en Katholieken, dat
ligt in de politieke lijn. Aldus voorspelt de
leider der vrijzinnig-democraten. -
En om dat ideaal te bereiken zal de vrij-
zinnig-democratische partij als politieke wig
dienst doen.
Wij weten het nu en zijn dankbaar voor de
hernieuwde waarschuwing.
Moge het voor onze Katholieke Staatspar
tij ook gelden, dat een gewaarschuwd man
voor twee geldtl
a—gggg"jsi
In verband met de tentoonstelling vSn dc
boekdrukkunst werd 'Donderdagavond in het
Paviljoen een lezing gehouden, waar optra
den als sprekers Dr. C. P. Burger Jr., voor
zitter van het uitvoerend comité der ten
toonstelling en de heer P. Bausch, lid van
dezelfde commissie-
De niet talrijke bezochte bijeenkomst werd
geopend door den heer Burgersdijk, voorzit
ter van het Departement Haarlem, der Ne
derlandsche Maatschappij voor Nijverheid en
handel, van wie het initiatief tot deze le
zing uitging.
Spr. drukte er zijn spijt over uit, dat 't audito
rium zoo klein was, waar de lezingen toch
zoo interessant zouden worden. Dan gaf spr.
het woord aan dr. Burger.
Spr. behandelde eerst dc vraag, .waarom
eigenlijk in 1923 het 5e eeuwfeest gevierd
wordt van de uitvinding der boekdrukkunst,
terwijl toch uit onderzoekingen gebleken is,
dat niet, zooals gemeend werd 1423, maar
1440 als het jaar van uitvinding beschouwd
moet worden. Spr. antwoordde hierop, dat,
waar de traditie algemeen het jaar der uit
vinding in 1423 stelt, men geacht heeft die
traditie te moeten volgen.
Toen bekend werd, dat men zich in den tijd
had vergist, begon men ook aan het bestaan
van Lourens Janzn. Koster te twijfelen,
waarvoor spr. echter als tegenbewijs de vas
te overtuiging van Coornhert en vele andere
geloofwaardige bronnen gaf, onder welke
bronnen ook Hadrianus Junius, een betrouw
baar geschiedschrijver, die zelfs vele bijzon
derheden omtrent de wijze van uitvinding en
de eerste toepassing er van vermeldt.
Spr. wil echter, zonder langer stil te staan
hij het juiste tijdstip van uitvinding, de ont
wikkeling van de boekdrukkunst van de 15e
tot de 17e eeuw behandelen.
Spr. heeft, voornamelijk uit dc Koninklijke
Bibliotheeke, een reeks fragmenten van de
,oude boekdrukkunst mogen fotografeeren,
'waarvan hij de lichtbeelden wil laten zien.
Het is een collectie zeer oude drukken,
waaronder oók de oude blokboeken, die men
niet altijd te zien krijgt, aldus spr.
i Deze blokboeken, zijn slechts uit hout ge
sneden vormen, die werden afgedrukt, dus
iniet samengesteld uit afzonderlijke letters,
i Hoe het bij het drukken 500 jaar geleden
precies in zijn werk ging, aldus spr. kunnen
wij niet precies meer vaststellen, daarvoor
ontbreken ons vaste gegevens omtrent deze
techniek
Spr. laat dan zién het oude blok-boek en
de zoogenaamde Costeriana. Het verschil is
hierin .gelegen, dat in het blokboek over het
algemeen dc letters aan elkander vastzitten,
terwijl ze bij de Costeriana van elkander ge
scheiden staan. Volgens vaste gegevens moet
de drukkerij, door Koster in 1423 opgericht,
wel geruimen tijd zeer veel opgang gemaakt
hebben. Spr. laat nog zien de zeer primitieve
druk op perkament, waar plaatsen zijn open
gelaten voor het schilderen van hoofdletters.
Meest al deze oude Costeriana zijn boeken,
welke bij hef onderwijs werden gebruikt,
zooals de inhoud duidelijk aantoont.
Men vermoedt, dat Coster's drukkerij in
ongeveer 1470 opgehouden heeft te bestaan,
daar omstreeks 1473 een geheel andere soort,
druk verschijnt, n.l. de incunabel, letterlijk
vertaald wiegedruk.
Spr. laat dan verschillende titelbladen
zien san bekende drukkers uit dien tijd, bijv.
Hendrik, den lettersnijder, een bijbelvoor
stelling enz, alle houtsneden.
Dan komt spr. aan de gewone ronde let
tertype.
Deze soort is vanuit Italië ingevoerd, waar
deze lettervorm bet eerst in gebruik was.
De Italianen hadden eerst van de Duitsche
drukkers de hoekige letters overgenomen,
die echter geen opgang maakten, waarom zij
vrij spoedig tot het ronde lettertype over
gingen.
In 1523 wordt de ronde letter algemeen
gebruikt, ofschoon toch tot veel lateren tijd
nog de Holandsche Bijbels uitsluitend in Go-
thische letters werden afgedrukt.
Nog eenige primitieve drukwijzen op per
kament in 1540, o.a. van Pieter Janszoon,
drukker te Leiden en verschillende leerboe
ken, komen in dien tijd nog voor, waaruit
blijkt, dat dit soort boeken, vooral voor bet
onderwijs, nog langen tijd in gebruik bleven.
In de tweede helft der 16e eeuw treft
men de schrijfletters aan, zeer moeilijk voor
den drukker, maar zeer gewild, vooral in
schoolboekjes en op titelplaten.
In 1855 verschijnen de zeevaartboeken.
waaronder kaarten van Adriaan Gerritsz.
van Haarlem, die schetsen vervaardigde van
gevaarlijke plaatsen op zeé, boekjes liet
drukken met koersen havens enz. Deze uit
gaven zijn echter eerst na zijn dood versche
nen.
Dan verschijnen de eerst landkaarten; b.v.
van Noord-Holland, een Poolzee-kaart, in
1598 door Willem Barents, vervaardigd op
zijn toch naar Nova Zembla.
In 1616 verschijnen de boekjes van Willem
Bartjens, voorzien van zijn portret, die zeer
langen tijd dienst hebben gedaan bij het on
derwijs. Zoo laat spr. de ontwikkelingsgang
zien van den boekdruk tot de 17e eeuw.
Onder de pauze maakten de aanwezigen
onder deskundige leiding een rondgang door
de tentoonstelling waar bij den keur
van fragmenten, het besprokene nog eens
nader werd verklaard.
Vervolgens werd het woord verleend aan
Jen heer P. Bausch.
Wie de uitvinder van de boekdrukkunst is,
aldus spr. is niet degene, die het begrip
„drukken" heeft gevonden, want reeds lan
gen tijd, voor men de uitvinding dateert,
werd deze kunst beoefend. Zij, die
dus n<sar den uitvinder hebben gezocht, heb
ben terecht gemeend, dat hij, die het sy
steem der losse letters vond, de eigenlijke
uitvinder was. Zoo ook heeft men gezocht.
Deze toch logische redeneering heeft
evenwel fiasco geleden, daar men nog thans
niet zoover is, dat men een uitvinder kan
aanwijzen, zonder aanleiding tot tegenspraak
te geven.
Als deze vooropgezette theorie juist bleek,
dan zou men tot de conclusie komen, dat
Lourens Jansz. Koster de uitvinder niet was.
Een nieuw standpunt voor onderzoek is
ingenomen. De tegenwoordige boekdruk kan
nooit afgeleid zijn uit den druk met gesne
den houten blokken, daar het materiaal,
vroeger hout, nu gegoten metaal, te different
is.
Maar deze nieening is onjuist verklaard,
daar het gebruik van metaal voor losse let
ters reeds lang in gebruik was, zooals Gustav
Mori, uit Frankfort, heeft aangetoond.
De drukwljze der oude blokboeken ge
schiedde aldus; een houten vorm werd in het
zand afgedrukt, waarin dus het beeld van
den vorm was gedrukt; de holten en gleu
ven werden dan met gesmolten metaal ge
vuld, waardoor het metalen gietsel ontstond.
Men zal vragen, aldus spr. waarom- zulk
een eigenaardige wijze van afdrukken werd
gebezigd.
Dit had twee redenen. Vooreerst waren de
houtprocéde s te zwak en ten tweede kon
men van een houten vorm zooveel afgietsels
maken, als men wilde, waardoor ook na
eenigen tijd een ruilhandel in afgietsels in
trek kwam.
Spr. liet eenige afbeeldingen van gietsels
zien en wees dan op de punten der spijk-rs,
voorkomend op den druk, welke spijkers ge
dreven waren door den gegoten vorm in ^on
stuk hout, om den vorm, die meestal onge
veer 3 m.M. dik was, steun te geven.
Mori was van meening, dat Gutenberg, de
medededinger van Koster door het gietoro-
cedé op de gedachte was gekomen om losse
metalen létters te gieten.
Deze werden verkregen door de uitgesne
den houten letters op dezelfde wijze te be
handelen als de bladzijden der blokboeken.
Het snijden van losse letters ging met
veel moeite gepaard, maar was toch zeer
loonend, daar slechts een beperkt aantal
letters noodig was om een geheel boek ach
ter elkander te kunnen afdrukken.
Spr. laat een bladzijde zien van een la-
tijnsch leerboek, gedrukt door Coster, waar
op duidelijk de punten zijn waar te nemen
van de spijkers, waarmede de gegoten pla
ten op een houten blok waren bevestigd.
Hoe verkreeg Coscer de vormen? Door het
naast elkander plaatsen der losse gegoten
letters. In de aldus gedrukte bladzijden is
een onregelmatigheid in de zetwijze merk
baar, die zeer regelmatig op iedere bladzijde
terugkeert. Men verklaart deze eigenaardig
heid aldus, dat de letters voorzien waren
van gaatjes, waadoor ze naast elkander aan
een ijzerdraad werden geregen.
Spr. laat nog eenige afbeeldingen zien van
aflaatbrieven van Gutenberg en hoopt het
hiermede aannemelijk gemaakt te hebben dat
Gutenberg op dezelfde wijze drukte als
Coster.
Hiermede staat vast. dat de uitvinder der
boekdrukkunst diegene moet zijn geweest,
die het systeem der losse letters invoerde,
en in dat opzicht komt de eer der uitvinding
toe» aan Lourens Janz. Cdster.
Namens de aanwezigen bracht dc heer
Burgersdijk dank aan dc beide sprekers voor
hun interessante causerieën.
Men herinnert zich, dat enkele maanden
Releden ecu iJe mededeelingen werden ge
daan over de woniiiRbouwvereeniging „De
Voorzorg", welke een complex van 62 wo
ningen laat tw>uwen op een terrein, gelogen
achter de Rijkskwoeksphool voor Onderwijzers
aan de Loidschevaart.
De vereenigiug had thans haar oden aan
nemer de vier ovc'rige waren failliet ge
gaan in dienst en hoople nu in October
haar huizen le kunnen verhuren. Ais datum
van het opleveren van het complex was 7
Novem/ber bepaald.
Half September ging echter ook deze aan
nemer failliet en weer lag het werk stil.
Toen waren 12 huizen reerls bewoond en
was er veertien dagen doorgewerkt, dan
hadden er nog 13 huizen bewoond kunnen
worden.
„De Voorzorg" is voornemens hel nog
resteeremle werk partieel aan te besteden;
dezer dagen zullen in het college van B. en
W. deze plannen besproken worden.
Aan genoemd faillissement zit nog vast,
dat de woningbouwvereeniging Vooruitgang,
die aan dé Slncjilhnisstraal laat bouwen, te
gelijk met „De Voorzorg", haar werkzaam
heden zag stopgezet. Ook deze vereeniiging
heeft, naar ons werd medegedeeld het ove
rige werk partieel laten aanbesteden; van
daag zijn de werkzaamheden, die dus bijna
twee maanden hebben stilgelegen w/>er her
vat.
Bij den vader van liet Weeshuis zijn deze
week de volgende giften ingekomen voor het
St. Nicolaasfeest der weezen:
Van mevr. P. 1, G. 2.50, E. ƒ- 3, Mr.
W. f 1, B. 2, Mevr. II 1, B. 2.50, H.
1, B. f 1, N. N. 0.50, C. H. B. 1, H.
2.50, v. d. Z. f 2.50 uit Lisse; N. N. 2.50
uit Vogelenzang; mej. E C. 2.50 tot lafe
nis der gel; zielen 1.
Door Iiisscbenkomst van Mej. Kisteroo ge
collecteerd: N. N. f 1, H. B. 0.50, H. V.
f 0.25, E. P. 0.25. N. N. f 0.50, Jac. J.
v. L. 1. W. v. L. 0.50, P. Sm. 0.25,
G. J. 1, A. D. t, N. N. f 0.25, D. 0.50,
N. N. 0.25, O. G. f 0.50, x. M. f 0.25,
H. f 0.25, V. 0.50, S. 0.25, T. 0.25,
N. N. f 0.25, N. N. 1, A. v. H. 0.25,
R. A. 0,50, Sm. 0.25, V. f 0.25 V. 0.30,
T. A. v. D. 1, H. 0.50, N. N. f 6.25,
G. J. B. f 1, T. G. 0.50, J. G. Ó.25, B
0.25, L. f 0.25, v. d. N. 0.50, J. A. B
0,50, N. N. 0.50, A. v. K. f 1, V. 0.25,
v. d. V. ƒ0.25, W. G. 0.25, N. N. f 0,25,
L. f 0.35. N. N. 0.30, L. H. K. 0.25,
N. N. -0.15, N. N. 0.25, v. L. 0.50,
L. 1.50, M. 0.50, L. f 0.20, N. N. ƒ0.25.
M. 0.25, N. N. 0.25.' J. U. P. 1, N. N
1. L. J. 1, N. N. 1; N. N. 0.30, N.
N. 0.50. losse giften ƒ- 3.05.
Alleen gevers hartelijk dank. Wie volgt
het bovenstaande voorbeeld na van Mej.
Kisleroo? Nog een flihken sloot en we zijn
waar we het vorige jaar over mochten, be
schikken.
Mocht er nog iemand zijn die geen gelegen
heid heef! om zijn gave te bezorgen, hij zen-
de mij een kaartje en ik zal hem gaarne
even komen bezoeken. Alles is welkom, ook
giflen in nahrra.
Zenuwen, drank en.... Vlootwet.
Eerste beklaagde wak Vrijdag de 57-jarige
J. H„ groentenkoopinan, zwervende die op
25 October te Haarlem was en een borrel
tje op had. Bij de Coop. Haarl. Groenlenvei-
ling stal hij 4 ledige groeriten'kisten en eeni
ge bakken met kool. Hij verkocht dit en het
verdiende geld zette hij om in drank. Later
stal hij nog een koperen gewicht.
Beklaagde bekende, maar zei, dat het de
schuld was van zijn zenuwen. Hij deed het
volgende verhaal: Op m'n 18e jaar ben ik
naar Indie gegaan en daar 10 jaar als kolo
niaal geweest. Ik heb alle mógelijke ziekten
gehad. Nu ben ik weer 30 jaar in Holland
en altijd koopman in groenten geweest. Maar
door mijn Indische wederwaardigheden ben
ik zenuwachtig geworden en toen ik 2 jaar
geleden m'n goede vrouw verloor, is het
weer mis gegaan.
De Officier van Justitie vroeg, of hij ook
oen woordje met beklaagde mocht spreken
en herinnerde hem er aan, dat hij 8 vonnis
sen wegens verduistering en oplichting ach
ter den rug heeft, en wel twee maal vier,
kort achter elkaar, met een tusschenperiode
van 11 jaar en goed oppassen! Zoo erg
slachtoffer!#? ^behoeft beikl. dus niet te doen.
Na het getuigenverhoor wees de ambtenaar
van het O. M. er in zijn requisitoir op, dat
beklaagdébs zenuwen itoor den drank na
tuurlijk n'og heviger in werking komen. Als
hij last heeft van de zenuwen, heeft hij dat
ook aan zich zelf le wijten. Spr. meende
oen gevangenisstraf voor den lijd van 4
maanden te moeien eischen.
Mr. ten Bokkel sprak een goot! woordje,
en meende, dal bekl. als koloniaal getoond
heeft, zeker zooveel voor In-sul inde le voe
len, als degenen, die voor de Vlootwet heb
ben gestemd!....
Beklaagde voegde daaraan toe, dat hij liet
gouvernement trouw had gediend. Hij zei:
ik kan, als ik vrij ben, weer best aan den
kost konten, geef me een lichte straf, ik zal
mijn best doen en nooit meer drinken, dat
beloof ik u.
De politerechter: D'r wordt hier zooveel
beloofd! Maar luister maar eens. Ik zal het
iv>g goed met je maken en je 2 maanden
geven, met aftrek van je voorarrest. Nu mag
je wel blij zijn.
Beklaagde: Dank tt, edelachtbare, goeie
morgen, heeren
Geen oplichting.
Vrijspraak moest worden gevraagd en ge
geven in de volgende' zaak. Een koopman
te Schoten had een rijwiel gehuurd; hij zet
le liet in de zaak van een vroegeren pa
troon van hem omdat hij het op zijn loge
ment niet bergen kon en leende van dezen
tegelijk een tientje voor een handeltje. Later
herbaalde zich dit grapje en op klacht van
d enbedrogen rijwielhandelaar, zag de poli
tie oplichting in dit zaakje. Maar beklaagde
ontkende, dat hij het rijwiel als pand had
gegeven en de patroon had ook niet direct
verband gezien tusschen de fietsstalling en de
geldleening. Het eerste tientje had beklaag
de prompt terug betaald, liet tweede rv*g niet,
maar dat zou nog komen, op afbetaling. De
patroon getuigde gunstig over den jongen,
uit den lijd, dal deze bij hem in dienst was
geweest. Het slot was vrijspraak, met last
tot teruggave van het rijwiel aan den eige
naar!
Gelijk wij uit de begrooting kunnen op
maken, zal er oen verandering plaats bob
ben in de wijze van aanbesteding van klee
ding en uilrusting der politiedienaren en
veldwachters.
Hot voornemen bestaat adn het einde van
1923 eene inschrijving te openen voot de
levering in 1924.
Tot nu loe had de keuring plaats door
twee deskundigen; om evenwel te verzeke
ren dat de gemeente betere stoffen krijgt,
ligt het in de bedoeling bij de aanbesteding,
de ?.oor!en laken duffel, enz., voor le
schrijven. De concurrentie bij de inschrij
ving wordt Ihierdoor overgebracht op het
gebied der arbeidsvoorwaarden, waardoor de
mogelijkheid van het verkrijgen der levering
voor Haarlemmers grool wordt.
Belanghebbenden zullen met genoegen van
deze nieuwe wijze van aanbesteden kennis
nemen.
De heer Frans Netscher, die, naar we reeds
meldden, in het Diaconcssenhuis alhier ver
pleegd wordt, heeft een goeden nacht gehad.
Naar we vernemen, is, in verband met di
verse bezuinigingsmaatregelen, het bijkantoor
der Hanzobank Ie Overveen met ingang van
heden opgeheven en overgebracht naar het
Bijkantoor te Haarlem.
Door deze opheffing is geen personeel ont
slagen behoeven le worden. Overveen toch
werd door het kantoor Haarlem bediend.
Er werd daar jlleen des middags zitting ge
houden.
Te Heemstede is aangehouden de ex-
directeur H. van 't V., van de coöp. zuivel
fabriek „Stad en I *ade" te Groningen, ver
dacht van verduistering ten nodeele dezer
fabriek.
Het accountantsonderzok heeft uitgewe
zen, dat er met 1 Mlei 1923 een tekort was
van 500,000. Nagegaan wordt, of dit tekort
eventueel nog grooter is.
Omtrent deze zaak meldt het „Nbld. van
het Noorden" nog het volgende;
De geruchten in zake de knoeierijen bij
„Stad en Lande" komen nog telkens weer
opzetten. Het accountantsonderzoek is nog
steeds niet geëindigd en de boekhouding
ziet er dusdanig uit, dat men het einde van
het onderzoek nog niet voorspellen kan.
Men spreekt van tekorten, loopenda van
800,000 tot drie mihoen. Hier zal natuur
lijk wel de noodige fantasie, bij zijn, maar
dat er een zeer ernstige verduistering, mal
versatie of vascbheid in geschrifte heeft
plaats gehad, staat wel vast.
Zaterdagmiddag is te Groningen binnen
gebracht de oud-directeur van „Stad en
Lande". Er is tegen hem rechtsingang ver
leend met gevangenneming ten gevolge van
de thans reeds ontdekte knoeierijen. De
heer H. in 't V. is overgebracht naar het
Huis van bewaring te Groningen.
Er kan nog niet worden meegedeeld. Ier
zake van welke overtreding b.v. verduiste
ring of valschheid in geschrifte, de oud-
directeur van de „St. en L." eventnocl ver
volgd zal worden.
Een familie, hier ter stede, die gedurende
eenigen tijd een meisje uit München ter
verzorging had opgenomen, ontvinj» na den
terugkeer van het kind, toen men, begaan
niet den nood der betrekkingen in Mün
chen, een gift had gezonden, een enthou
siasten brief, waarin de ouders van het
meisje den diepsten dank en erkentelijkheid
betuigen voor de ontvangen gave. Tevens
worden eenige feiten aangehaald, die den
treurigen toestand typeeren.
Hieronder laten wij eenige grepen uit den
brief volgen.
„Zooals u zelf in de couranten leest, is
ons geld in het buitenland niets meer waard
en daarom heerscht hier groot gebrek aan
levensmiddelen.
De bakkers krijgen slechts een paar maal
per week meel om te bakken en men moet
urenlang in de rij staan om brood "te kun
nen krijgen, dat nu 32,000.000.000 Mark
kost, dat is alleen de prijs voor den 8sten
November. Morgen kost het veel, veel meer,
en het is mogelijk, dat men zelfs niets krijgt.
Evenzoo krijgen slechts kinderen tot 12-
jarigen leeftijd en oude, zieke menschen
melk; ook vleesch, groenten en aardappelen
zijn spaarzaam; men moet den geheelen dag
rondloopen om het allernoodzakelijkste in
te koopen, daar men in de. winkels slechts
heel geringe hoeveelheden krijgt.
De ellende is zeer groot en wij danken
God alle dagen, dat wij nog allemaal ge
zond zijn: dokter en apotheker zijn niet
meer te betalen. Het komt zeer dikwijls
voor, dat menschen op straat bewusteloos
neervallen en dan van uitputting sterven.
Dat zijn meestal de menschen, die door het
waardeloos worden van het geld, hun have
en goed hebben verloren. De kinderen in
München zijn bleek en velen moeten nu nog
zonder schoenen en kousen naar school
gaan, ofschoon het bij ons al winter is Als
men het ziet, doet het iemand het hart pijn,
dat men niet helpen kan, want ieder moet
voor zichzelf zien te zorgen.
Zoo groot is nu de nood in Duitschland,
?dat zelfs Oostenrijk, dat zelf arm is, tot
hulp geld zendt.
Het gezonden geld hebben wij op de bank
ingewisseld en kregen daarvoor:
2.430.000.000.000.
twee billioen, vierhonderd en dertig mil
liard papier-marken. Daarvoor hebben we
vet, meel, vleesch en wol voor kousen ge
kocht en betaalden 14 dagen kostgeld voor
het instituut, waar ons dochtertje is, n.l.
300.000.000.000 Mark.
Dit zijn enkele trekken, waaruit weer
eens duidelijk blijkt, dat de nood in
Duitschland onze stoutste verbeelding nog
te boven moet gaan.
De dame, die bovenstaande schreef, als
dank voor een betrekkelijk niet zoo heel
groote gift in Hoilandsche guldens, moet
behooren tot de allerhoogste kringen. Zij
was indertijd nauw verwante van het Hof
van Beieren!
Dat teekent wel den toestand!
De Ofiicier van Justitie te Amsterdam
heeft appèl aangeteekend tegen de uit
spraak van de rechtbank, waarbij het ver
zoek van dien officier tot faillietverklaring
derBrusselsche bank werd afgewezen.
De Commissaris van Politie te Gorinchem
deelt mede, dat op zijn bureau is gedepo
neerd, een gouden broche 14 krts. goud,
strikmodcl, gedeeltelijk bezet met parels.
Zij is geheel fraai bewerkt. Deze broche is
vier a vijf weken geleden gevonden op
den weg Leiden—Utrecht, of UtrechtGo
rinchem.
De eigenares, of zij die eenige inlichtin
gen kunnen verstrekken, worden verzocht
dit ten spoedigste aan den C. v. P. voor
noemd te willen mededeelen.
Geboren: 14 November, d. van J. Raves
Scheffer. 15 November, d. van R, Jacob-
sonBierman. d. van E. van Deursen
van Loevesijn. 16 November, z. van C.
LandmeierSmit.
Overleden: 15 November. G. Mulder, 65
j„ v. d. Vinnestraat. C. Fennis, 7 j„ Raam-
steeg J. Verzijlbergen, 69 j„ Schnee-
voogtstraat. T. AartsVeenstra, 69 j„
Rollandstraat.
Half Januari a.s. zal dè WelEerw. Pater
Kapucijn Valentinus Driessen, uit het kloos
ter te Velseroord naar de Missie van Su
matra vertrekken met zijn confrater, de
WelEerw. Pater Aloysios van Heertum, die
bestemd is voor de Missie van Nederlandsch
Borneo.
Onze hartelijke gelukwenschën aan deze
moedige mannen. Gods rijkste zegen dale
neer over hun grootsche onderneming.
Dinsdag is voor de Haagsche rechtbank
behandeld de door mr. Bakhuizen van den
Brink ingediende dagvaarding in zake de
opeisching zijner gelden bij den Postchèque-
en Girodienst.
De dagvaarding was gelijkluidend aan die,
welke te Haarlem ingediend was, behoudens
de noodzakelijke wijzigingen en het feit, dat
de directeur van het postkantoor* te Haar
lem niet meer gedagvaard wordt.
De tegenpartij werd 14 dagen uitstel ver
leend voor conclusie van antwoord.
Feestuitvoering door de Hongaartjes op
Maandag a.s. in St. Bavo.
Onder leiding van hun onderwijzeres,
mej. Schirilla, zullen a. s. Maandag te
8 uur 's avonds in St. Bavo, dc- in Haarlem
vertoevende Hongaarsche kinderen een
feestuitvoering geven ten bate van hun
arme landgenootjes.
Zoowel d'e leiding van mej. Schirilla, die
eerder reeds in Amsterdam met uitbundig
succes eenige van zulke voorstellingen voor
stampvolle zalen gaf, als het rijke program
ma, waarborgen een bijzonder interessan
ten avend.
We mogen daaruit wel vast verklappen,
dat we onder de 15 nummers vinden leven
de beelden, tooneelspel, muziek, zang en
Hongaarsche dansen.
Kaarten zijn voor ieder, die een offertje
voor de arme Hongaartjes over heeft, te
verkrijgen aan de Zusterschool aan de
Koningstraat.
Evenzeer het mooie doel. als het aantrek
kelijk programma, zullen velen doen "be
sluiten, zich nog spoedig een toegangs
bewijs te verzekeren.
Gisteren herdacht de heer J. Leenders,
chef van de bestellerskamer, aan het post
kantoor alhier, den dag, waarop hij vóór
vijf en twintig jaar in dienst der Posterijen
trad.
In zijn woning werd de jubilaris gecom
plimenteerd namens Het geheele personeel
van het postkantoor door den commies-
titulair, den heer Straatmans. Flem werd
een eikenhouten boekenkast en bloemen
mand overhandigd, in tegenwoordigheid van
eenige hoofdbestellers en bestellers.
Hij wordt hedenmiddag ook door de di
rectie gecomplimenteerd en van zeer
vrienden en familieleden mocht hij geluk-
wenschen en bloemen ontvangen.
HEEMSKERK.
ZÖNDAG de H.H. Missen te 7, half 9 en
10 uur de Hoogmis, te half 2 catechismus,
half 3 Lof met Recoil, voor oud-retraitanten,
te half 5 Maria Congregatie en half 7 H. Fa
milie.
MAANDAG de H.H. Missen te 7 en 8 uur
overige dagen te 7, half 8 en 8 uur.
DONDERDAG 8 uur Gezongen H. Mis
ter eere van de H. Caecilia en te 9 uur gez.
H.Mis met Veni Creator voor Br. en Br., 'sa-
vonds te half 7 Lof ter eere van het Allerh.
Sacrament met Rozenhoedje.
ZATERDAG-nriddag van 4 uur af gel. om
te biechten en te half 7 Marialof met Rozen
hoedje.In deze week Catechismus als maar
gewoonte en biechthooren voor de 5e en 6e
klasse.
CASTRICUM.
ZONDAG 7 uur Vroegmis, 10 uur Hoog
mis, 1 uur catechismus, 2 uur Lof daarna
Maria Congregatie.
MAANDAG 7 en 8 uur H. Mis, 9 uur Ge
zongen Taargetijde voor Matheus de Nijs.
DINSDAG 7 en 8 uur en half 9 de H.H.
Missen.
WOENSDAG 7, 8 uur en half 9 de H.H.
Missen.
DONDERDAG te 7 uur en 8 uur de H.H.
Missen 9 uur Gezongen fl. Mis voor leven
de en overledene leden van het zangkoor.
VRIJDAG 7uur, 8 uur en half 9 de H.H.
Missen,
ZATERDAG de H.H. Missen te 6 uur bij
de Eerw. Zusters, 7 u. en 8 uur. Van 48 uur
gelegenheid om te biechten. Half 7 Lof ter
eere van Maria.
WIJK AAN ZEE.
ZONDAG H.H. .Missen om half 8 en 10
uur 3 uur Vespers, half 7 H. Familie.
In de week de H. Mis om half 8.
WOENSDAG-avond 7 uur Lof.
ZATERDAG-middag van 4—8 uur gele
genheid om te biechten, 's Avonds om 7 uur
het Lof.
RINNEGOM.
ZONDAG half 8 H. Mis v. d. fam. Boen
dermaker en Tervoort. 10 uur Hoogmis
v. d. parochie schaalcollecte v. h. Kath.
Bijz. onderwijs. 1 uur cat., 2 uur Vespers
met Rozenhoedje.
MAANDAG half 8 v. A. Menting. Feest
dag van de H. Elisabeth. Gen. absolutie 3e
Órde. Van 6—8 biechthooren.
DINSDAG half 8 v. A. Straathof-Noo t
Onder de H. Mis le H. Communie der
kinderen. 3 uur Lof.
WOENSDAG half 8 v. G. de Wit-Zuur-
bier. Feestdag van Maria-Praesentatie. Gen.
abso. 3e Orde.
DONDERDAG feestdag van de H. Caecilia,
patrones v. h. zangkoor. Half 8 gezongen H.
Mis tot int. der leden v. 1% zangkoor. Half 7
L'of met Rozenhoedje.
VRIJDAG half 9 gezongen jaargetij v.
D. Koning-Stoop. Van 4—7 uur biecht
hooren.
ZATERDAG half 8 v. J. Noort. Van 3—8
uur biechthooren.
ZONDAG a.s. half 8 voor J. en P. Ory en
overl. ouders.
Deze week elders de H.H. Missen
Zondag v. M. v. Duin, lid v. h. H. Hart.
Dinsdag v. Ad. Groot.
Woensdag v. Jac. Valkering en C. v. d. Poel.
Donderdag v. P. v. Diepen, echtgen. en
overl. familie.
Vrijdag v. C. Zuurbier.
Zaterdag v. M. v. Dam-Baart en overl.
kind.
EGMOND AAN ZEE.
ZONDAG 7 uur de Vroegmis, 10 uur de
Hoogmis half 3 Congregatie der H. Familie
Half 7 Lof.
MAANDAG 8 uur de H. Mis.
DINSDAG 8 uur de H. Mis.
WOENSDAG 8 uur de H. Mis half 7
Lof ter eere van den H. Jozef.
DONDERDAG 8 uur de H. Mis. Van
half 7 tot half 8 oefening van het H. Uur.
VRIJDAG 8 uur de H. Mis half 7 Kruis
weg.
ZATERDAG 8 uur de H. Mis. Van 3—8
gelegenheid om te biechten. Half 7 Lof ter
eere. van de Allerh. Maagd.
De gebeden worden verzocht voor Simon
Genet, die in den Heer is overleden.
MEDEMBLIK.
ZONDAG 7 uur Vroegmis, 10 uur Hoog
mis, 12 uur catechismus, half 3 Congr. der
mannenafdeeling, 7 uur Lof en Rozenhoedje.
MAANDAG de H. Mis in St. Radboud.
DONDERDAG de H. Mis in het St. Mar-
tinusgesticht, 7 uur Lof ter eere van het
Allerheiligste Sacrament.
ZATERDAG gelegenheid om te biechten
van half 5 tot 8 uur.
Catechismus volgens gewoontf
ZANDVOORT.
ZONDAG. De H.H. Missen te half 8
en 10 uur. Te 3 uur de Vespers met-Rozen
hoedje.
DINSDAG-avond 7 uur het Lof ter eere
van den H. Antonius met Rozenhoedje.
DONDERDAG-avond 7 uur het Lof tel
eere van het Allerh. Sacrament met Rozen*
hoedje.
ZATERDAG van 5 uur tot half 9 gelegen-'
heid om te biechten.
HILLEGOM.
ZONDAG 26e na Pinksteren. Lieden
schaalcollrcte voor de ongelukkige Fij-i-
landsche bevolking deze collecte wordt U
zoo dringend mogelijk aanbevolen. Te 2 uur
cat., 3 uur H. Familie. 7 uur Lof met Roz.
MAANDAG feestdag van de H. Elisabeth.
Generale absolutie voor de /leden der Derde
Orde.
V/OENSDAG feestdag van Maria's .Op
dracht in den Tempel. 7 uur Lof met Roz.
ZATERDAG van 79 gelegenheid om
te biechten. 7 uur Lof met Roz.
WIJKEROOG.
ZONDAG de H.H. Missen te 7 uur, half 9
en 10 uur. Om 1 uur Catechismus, om half
7 H. Familie, afdeeiing mannen.
DINSDAG-avond 7 uur H. Familie, af
deeiing vrouwen'.
VRIJDAG-avOnd om 7 uur Lof.
ZATERDAG van 4 tot 9 uur gelegenheid,
om te biethten.
EGMOND AAN DEN HOEF.
ZONDAG, half 8 de Vroegmis, om 10 mU
de Hoogmis, om half 2 Catechimus (23e
les), om half 3 Lof ter eere van het Allerh.
Sacrament, om 7 uur Congrefgatie voor.
Mannen en Vrouwen.
MAANDAG, DINSDAG en WOENS-I
DAG om half 8 de H. Mis Woensdag-avond
om 7 uur Lof ter eere van den H. Joseph,
daarna vergadering der Zelatricen v. h. H.
Hart.
DONDERDAG, feestdag van de H. Ce
cilia, Patrones van de zangerssectie der H.
Familie en van de zangers, om half 8 de oefe
ning van het H. Uur.
VRIJDAG en Zaterdag om half 8 de H.
Mis, Zaterdagmiddag van 4 tot 8 uur gelegen
heid om te biechten, dan moeten de kinderen',
komen biechten van de 5e en 6e klas.
N. B. Ontvangen voor het Heiligdom vat»'
Eerherstel 430 steenen, totaal12.480.
VOORHOUT.
ZONDAG half 8 Vroegmis, 10 uur Hoog»
mis, half 2 catechismus en half 3 Lof met
Rozenhoedje.
In de week catechismus naar gewoonte.
DONDERDAG half 10 gezongen Huwe
lijksmis met „Veni Creator"
ZATERDAG van 48 uur biechthooren,
BEVERWIJK.
(St. Agatha.)
ZONDAG 12 uur catechismus, 3 uur Lot
met Rozenhoedje, 6 uur H. Familie en 7 uur
Maria-congregatie voor de jongens.
DINSDAG om half 8 Maria Congregatie
voor de meisjes.
DONDERDAG 7 uur Gezongen H. Mis
voor de leden van het zangkoor, half 10 ge
zongen Trouwmis.
VRIJDAG 4 uur biechthooren voor de
le afdeeiing meisjes.
VELSEROORD.
ZONDAG de eerste H. Mis te 7 uur, met
algemeene H. Communie voor de leden der
3e Orde, de Kindermis om half 9, de Hoog
mis voor de weldoeners van het klooster om
10 uur. Na den middag om 3 uur Lof waar
onder kleeding en professie voor de respect,
leden der 3e Orde en sluiting van hetTriduum.
Om 5 uur patronaat voor de meisjes en om
half 6 voor de jongens van de 1ste afdeeiing,
om half 8 patronaat voor de jongens van de
2de afdeeiing.
Door de week zijn de H.H. Missen te
kwart over 6 voor de weldoeners van het
klooster, om 7 uur en kwart voor 8.
MAANDAG, feestdag van de H. Elisa
beth wed. en patrones van de 3e Orde, gene
rale absolutie en volle aflaat.
DINSDAG-avond om half 8 Lof ter eere
van den H. Antonius.
WOENSDAG generale absolutie wegens
het feest van O. L. Vrouw Presentatie.
VRIJDAG-avond om half 8 Rozenhoedje
en kruisweg.
ZONDAG generale absolutie wegens hef
feest van de H. Catharina.
Zondag plechtig aanbiddingsfeest. De
bruidjes voor de processie moeten zich deze
week bij de zusters in de school aanmelden.
Voor bloemen ter versiering van het altaat
houden wij ons gaarna aanbevolen. Wij ver
trouwen, dat met het Aanbiddingsfeest alle
geloovigen tot de H.H. Sacramenten zullen;
naderet
ZATERDAG-avond tot 9 uur gelegenheió
om te biechten.
De gebeden worden verzocht voor Catha
rina Grijpsma, geb. De Louwer, die in den
Heer is overleden.
HILLEGOM.
(H. Jozef.)
ZONDAG de H.H. Missen te 7 uur en'
half 9, om 10 uur de Hoogmis, 7 uur Lof
waaronder apologetische cursus.
WOENSDAG half 8 Lof ter eere van St
Jozef.
- ZATERDAG biechthooren van 4 uur tot
half 9.
IJMUIDEN.
ZONDAG te kwart vóór, kwart óver 7 en
kwart vóór 9 uitreiken v. d. H. Communie.
De gelezen H.H. Missen te half 8 en 9 uur.
Te half II cie Hoogmis. Tot half 1 zitting
Spaarbank. Tot 1 uur is de bibliotheek
geopend. Te 5 uur en half 8 jongenspatro
naat. Van half 6 tot 7 uur meisjespatronaat,
Te 7 uur Broederschapslof. Van 810 uur
St. Jozefgezeilenvereeniging.
MAANDAG te 7 uur de H. Mis in de
kapel.
DINSDAG om 8 uur meisjes-congregatie,
WOENSDAG na de-H. Mis van 8 uur en
te 12 uur biechthooren voor de meisjes.l
Te 7 uur Lof ter eere van den H. Jozef.
DONDERDAG na de H. Mis van 8 uur
en te 4 uur biechthooren voor de jongensj
Te half 8 Vriendenkring. i
VRIJDAG te 7 uur Lof ter eere van hef
H. Kart. Te 8 uur jongens-congregatie.
ZATERDAG van 59 uur biechthooren^
VELSEN-DRIEHUIS.
ZONDAG om 7 uur de Vroegmis, 10 uut
de Hoogjaiis. Ook te half 9 wordt de H.
Communie uitgereikt, 's Middags om kwart
voor 2 catech., half 3 Vergadering voor de
leden der 3e Orde, toegankelijk ook voor niet-
leden.
MAANDAG Feestdag van de H. Elisa
beth, kwart over 8 gezongen H. Mis voor
de werkende en weldoende leden der St.
Elis. Vereen. Tevens viering van het 5-jarig
bestaan der Vereeniging.
DONDERDAG kwart over 8 gez. H.
Mis ter eere van het H. Sacr.
VRIJDAG half 4 biechten voor de jongens
van de 2 hoogste schoolklassen.
ZATERDAG helf 7 Lof met openings-
preek voor de H. Missie, door een Eerw.
Pater Redemptorist.
■■MEBINa
