•J
Voor SchoenenPRESBORG
In en om Haarlem.
Goed Chic Goedkoop
,'sl
Vrijdag 23 November 1923
46ste Jaargang No. 14595
DIT NUtéMiR BESTAAT UIT 12 BLADZIJDEN. EERSTE BLAD
DACTYLOSCOPIE.
'Vat is dactyloscopie? Een stukje geschiedenis. 64.000.000.000 vin-
erafdrukken. De waarde van de dactyloscopie voor de Justitie.
De foto-dactyloscopische inrichting der Haarlemsche Politie.
mi DIN om REK.
ASSENDELFT.
RILLEGQM.
J. J. WEBER ZOON
Ooticieus Fabrikanten
Koningstraat 10Haarlem
BENNEBROEK.
NOORDWIJK.
LISSE.
GOEDE VOIDING foeho&dt U veelal voor ziekten. Franken
Meikbrood IS HET VOEDSEL BIJ UITNEMENDHEID
Öe abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Per week 0.25
Per Kwartaal 3.25
Franco per post per kwartaal bij
•vooruitbetaling3.58
Bureaux: Nassaulaan 49
Haarlem.
Telefoonnummers: 1426, 2741 en
1748.
Postrekening No. 5970.
Advertentiën 35 cents per regel.
Bij contract belangrijke korting
Advertentiën tusschen den tekst
als ingezonden mededeeling op de
le Pagina 75 ct., op andere redac
tiepagina's 60 ct. per regel. Vraag-
en aanbod-advertentiën 14 regels
60 cent per plaatsing; elke regel
meer 15 cent bij vooruitbetaling.
Dactyloscopie! Een van die vreemde
ivoorden. waar je tong van dubbel klapt en
die je reputatie van goed onderlegd man in
gevaar bvengijn, wanneer je het woord in
een beschaafd gezelschap onverwachts moet
uitspreken
Toch ook weer een van die woorden,
die langzamerhand burgerrecht gaan ver
krijgen. omdat een ieder begint te weten
Wat het beteekent.
Hoeveel moeite had de doorsnee-burger
in Julie 1914 met het malle woord:
mobilisatie? Weinigen konden het zonder
fouten uitspreken, en nog minder burgers
wisten er de juiste beteekenis van. «Thans
is het dagelijksch spraakgebruik geworden,
evengoed als de moeilijke woorden distri
butie, malaise en valuta, waarvan ettelijke
jaren geleden alleen eenige geleerden en
professoren het gebruiksmonopolie hadden.
Zoo zal het ook gaan met het woord:
dactyloscopie.
I Wat het beteekent? 4
Laten we om dat goed uiteen te zetten
een verhaaltje in herinnering brengen, dat
nog maar pas geleden gebeurde en duidelijk
de beteekenis en het nut van dactyloscopie
aantoont.
Uit het paleis te Versailles werd 21 Oc
tober j.l. een tweetal kostbare gobelins ge
stolen. Geruimen tijd werd vruchteloos naar
de daders van dezen diefstal gezocht, totdat
plotseling twee personen als verdacht van
den diefstal werden gearresteerd. Het wa
ren een zekere Prosper Charles en de
vrouw, waarmee hij leefde.
De dieven hadden de tapijten gestolen,
teneinde zich van het gouddraad meester te
maken, dat er ingeweven was. Daarom was
één der tapijten, voorstellende „De intocht
van Lodewijk XIV in Duinkerken," in twaalf
stukken gesneden. De waarde van het goud
draad in beide tapijten bedroeg 96000
gulden.
De gobelins waren tusschen hoopen vod
den en oude kleeren verborgen.
Men is door middel van het vingerafdruk
ken-systeem op het spoor der gestolen ta
pijten gekomen. Het succes van de naspo
ringen der Fransche detectives is dan ook
vooral te danken aan het werk van den
-hef van het anthropometrisch departement
te Parijs.
De eenige methode, volgens welke hij te
werk kon gaan, was, de vingerafdrukken
welke gevonden waren op den spiegel in één
der zalen van het paleis te Versailles te ver
gelijken met de vele duizenden afdrukken,
in het bezit van het departement.
Dit vergelijkend onderzoek werd geleid
met behulp van een werktuig, door hem
zelf uitgevonden en den epidactyloscoop
genoemd. Het toestel is een combinatie van
een miscroscoop en electrische lamp, waar
door de vingerafdrukken 25 malen worden
vergroot.
Dagenlang duurde het onderzoek voort.
Tenslotte vond men een vingerafdruk, die
overeenkwam met afdrukken, op de ge
noemde spiegels in het paleis te Versailles
gevonden. De vingerafdruk bleek die van
Prosper Charles te zijn.
Hoe de politie reeds in het bezit van dien
vingerafdruk was, is een interessante ge
schiedenis op zichzelf.
Op 14 April van dit jaar was Charles
werkzaam in een rubberfabriek te Versailles,
toen een naast hem slaande Chineesche
werkman, Gee Sun geheeten, per ongeluk
een staaf ijzer op Charles' Voet liet vallen.
De val van dat stuk ijzer beteekende de
redding van de gobelins van Versailles.
Immers, Charles, die later de tapijten zou
stelen, geraakte zoodanig in woede over de
onhandigheid van den Chinees, dat hij dezen
een flink pak slaag toediende. Charles werd
gearresteerd en naar de Sainté-gevangenis
overgebracht. Daar werden vingerafdrukken
van hem genomen, die nu van zulk een
groot nut zijn geweest.
I Tot zoover het verhaaltje, dat uiteenzet
jivat dactyloscopie is en bovendien zeer
actueel is.
Dactyloscopie is de wetenschap der vin
gerafdrukken. Het woord is afgeleid van twee
Grieksche woorden: daclylos, vinger, en
scopein onderzoeken, beschouwen.
Meer en meer wordt de hulp der weten
schap ingeroepen ook door de politie en de
justitie bij haar onderzoek naar de bedrij
vers" van misdrijven en de omstandigheden
waaronder zij plaats grepen.
Wie de boekenkast inziet van een com
missaris van politie ziet daar hoe gespecia
liseerd de onderwerpen worden. Je ziet er
b.v. twee dikke deelen met een studie over
de gemoedsgesteldheid van misdadigers; een
dik boek met wetenswaardigheden alleen
over brandstichters en het misdrijf van
brandstichting; een nog dikker boèk met
studie over zakkenrollers en hun hebbelijk
heden en zoo pas verscheen van Dr. Robert
Heindle een boek van bijna 700 bladzijden
over dactyloscopie.
We denken er niet aan hiervan al ware
het slechts een resumé te geven, maar een
dezer dagen brachten wij een bezoek aan
de foto-dactyloscopische inrichting onzer
^Haarlemsche politie en wij vonden die poli-
tie-afdeeling zoo merkwaardig dat wij er
een en ander over willen mededeelen.
Langs een nauw trapje, het eerste, links
achtet de tochtdeur in de gang van het po-
lliticbureiu aan de Smedestraat, bereikt
men het fotografisch atelier.
Hier is het wetenschappelijk laboratorium
van de Haarlemsche politie, waar de heer
Vos met eere den scepter zwaait.
De heer Vos beheert en vult aan de af-
deeling foto's en vingerafdrukken onzer
pol.tie
i-dejr, die verdacht van eenig misdrijf
[z;.n <ivertreding van de rijwielwet, hoor!),
IJ „Vadertje" in de Smedestraat belandt,
mag er zeker van zijn dat hij een bezoek
brengt aan het atelier van den heer Vos.
Hoe keurig en practisch zijn zaak is inge
richt, zóó practisch (hoewel niet gemakke
lijk), dat de patient vanzelf recht voor het
fototoestel komt te zitten, zal ik niet be
schrijven. Genoeg zij te vermelden dat de
heer Vos drie foto's neemt van de(n) ver
dachte: een van de(n) verdachte met hoed
of pet op, één zonder hoed of pet en één
foto op zij van het gezicht. Hij neemt het
signalement op en tevens alles wat van
nut kan zijn om zijn patient later weer te
rug te kunnen vinden en ten slotte neemt
hij afdrukken van de tien vingers van zijn
gasten.
Op een kaart worden dan de drie foto's
geplakt, benevens de foto's van de tien
vingerafdrukken en ten slotte vermeldt de
kaart het signalement en andere voor de po-
litie wetenswaardige bijzonderheden. Deze
kaart wordt opgeborgen in het archief.
Maar behalve deze „stamkaart" heeft de
'heer Vos zijn eendags-gasten nog op andere
wijze gerubriceerd om ze bij onderzoek
spoedig te kunnen terugvinden.
Onlangs vervoegde zich een landbouwer
uit Utrecht bij de Haarlemsche recherche
Hij had aan iemand, die voorgaf reiziger te
zijn, maar tevens een verkeerden naam en
verkeerd adres opgaf, een partij bollen
gegeven om te verkoopen. De landbouwer
wist als signalement niets anders op te geven
dan dat de man iet of wat pokdalig was.
Even zocht de heer Vos in zijn archief, en
groot was de verbazing van den landbouwer
toen hij de foto van den man, die hem be
stolen had, onder zijn neus zag geduwd. Het
was de kwestie van op de juiste wijze zijn
archief inrichten en die was hi*er schitterend.
Na deze kleine uitweiding over de foto-
afdeeling, komen wij terug tot het vinger
afdrukken systeem,
Ook hiervan wordt in Haarlem veel werk
gemaakt. Gelijk trouwens overal elders,
want meer en meer wordt de ontzaglijke
waarde ingezien van de dactyloscopie voor
de ontsluiering van misdaden.
In Haarlem heeft men daar meerma
len de goede resultaten van ondervonden.
Dezer dagen werd in Heemstede een indi
vidu geaarresteerd, waarvan de vingerafdruk
ken uitwezen dat hij mede schuldig stond
aan een inbraak bij de familie E. in Aerden-
hout.
Eenigen tijd geleden werd de dader van
een inbraak bij den heer F. te Schoten ont
dekt doordat de vingerafdrukken van den
dief werden vergeleken met de vin
gerafdrukken uit het archief der Haarlemsche
Politie. Indien een lezer veronderstelt dat
het aandoen van handschoenen door een
inbreker of dief tijdens zijn luguber werk een
afdoende remedie is tegen het onderzoek
naar vingerafdrukken, dan heeft hij een
slecht begrip van de geslepenheid en vin
dingrijkheid onzer Haarlemsche politie, en
in het bijzonder van den heer Vos, die 't on
derzoek naar dergelijke akkefietjes krijgt op
te knappen.
Niet alleen van Haarlemsche verdachten
heeft de Haarlemsche politie foto's en vin«
gcrafdrukken, maar ook van verdachten uit
de omgeving tot Uitgeest en' Hillegom en
Lisse toe.
Hoe grooter het aantal foto's en vinger
afdrukken is van een archief, hoe kostbaar
der het is natuurlijk. Het Haarlemsche ar
chief beschikt reeds over gegevens van
meer dan 1200 personen en dagelijks wordt
dat aantal aangevuld door nieuwe gegevens.
Haarlem bezit een centrale voor de heele
streek, waarvan het 't centrum is.
Wat is nu eigenlijk een vingerafdruk?
Beziet eens de voorzijde van het bovenste
lid van uw duim of van een uwer vingers.
U zult dan zie'n dat de huid er van door
sneden is door een groot aantal lijnen, van
vrij regelmatigen vorm, gebogen lijnen, lij
nen die een lus vormen, andere die een zak
vormen ovale lijnen, cirkellijnen, spiralen
enz. enz. Die lijnen noemt men de papil-
laire lijnen.
Een afdruk daarvan is een vingerafdruk.
Welnu ieder mensch heeft een andere
combinatie papillaire lijnen, en zelfs heeft
geen enkel van zijn duimen of vingers de
zelfde combinatie papillaire lijnen. Boven
dien blijven de papillaire lijnen vanaf de
geboorte tot den dood toe onveranderd.
Op deze grondslagen berust de dactylos
copie.
Het moet natuurlijk wel zeer vast staan
dat géén mensch zelfs geen tweeling-broe
der of- zuster, dezelfde popillaire lijnen
heelt en dat 'die papillaire lijnen ook niet
veranderen gedurende het leven. Anders was
de waarde voor het justitieele onderzoek
nihil.
Langen tijd stond de rechter dan ook zeer
sceptisch tegenover de bewijskracht van
de vingerafdrukken, maar in den laatsten
tijd is zelfs de secure Nederlandsche rech
ter er toe overgegaan een v'croordeeling uit
te spreken op het bewijs van vingerafdruk
ken. En als een Nederlandsche rechter dat
doet, wil dat wat zeggen.
De kans dat twee vingerafdrukken gelijk
zijn is practisch niet mogelijk volgens de
jongste onderzoekingen.
Galton heeft uitgerekend dat 64,000,000,000
(64 milliarden) verschillende combinaties van
papillaire lijnen mogelijk zijn waarbij ver
schillen vrij nauwkeurig zijn na te gaan.
Waar Galton het totaal aantal menschen
schat op 16 milliard, bestaat er dus maar
een kans van 1 op de 4 dat de vingerafdruk
van een persoon precies gelijk is aan dien
van een ander menschelijk wezen. Deze
berekening van Galton betreft nog maar
de vergelijking van één vinger Maar wan
neer men twee vingers gaat vergelijken
van één persoon, met twee vingers van een
anderen, dan wordt de kans dat twee
gers van den een precies gelijk zijn aan
twee van den ander maar het kwadraat van
64 milliarden, een getal dat ons voorstel
lingsvermogen te boven gaat. Bij de vergelij
king met drie vingers, moeten dié 64 mil
liarden in 't Kubiek worden genomen en de
kans dat de tien vingers van één persoon
precies gelijk zijn aan de tien vingers van
een ander is sicchts 64 milliard in de tiende
macht (64.000.000.000 10), een getal dat, in
vergelijking met het aantal menscheiijke
levens dat leven, de kans, dat twee stel tien
vingers gelijk zijn, maakt aan 0.
Galdino Ramos rekende uit dat het pas na
4660337 eeuwen noodzakelijk zou zijn dat
een tweede persoon dezelfde combinatie
papillaire lijnen zou vertoonen als reeds
.-en ar.der heeft vertoond.
Maar al deze geweldige cijfers bewijzen
ter. s'otte practisch niet veel. Van meer be
lang is 't te weten dat de ondervinding nog
r.ooit twee gelijke vingerafdrukken heeft la
ten zien.
En toch is die practijk zeer uitgebreid. We
zullen geen geschiedenis ophalen, doch al
leen vermelden dat in alle steden van betee
kenis een register van vingerafdrukken wordt
bijgehouden. Het aantal vingerafdrukken
lcopt in de millioenen, en nog nimmer is een
zelfde vingerafdruk waargenomen. Altijd is
er een lijntje, of krulletje of hoekje dat an
ders is. De grondtypen zijn (en bezie nu maar
eens uw eigen duim of vingertop) de boog,
i de tentboog, de lus naar rechts, de lus naar
links, de dubbele lus, de zak rechts, de zak
rechts, de zak links, de spiraal, de cirftel, de
ovaal de amendelvorm en de samengestelde
i papillaire lijn. Niet alleen de vorm, maar
ook het aantal lijnen speelt een rol in de
beschrijving van den vingerafdruk.
Wie meenen mocht dat dactyloscopie een
nieuwe wetenschap is, vergist zich-
Waarschijnlijk kenden reeds de Assyriërs en
Balyloniërs deze wetenschap; de Chineezen
gebruikten voor eeuwen den vingerafdruk
als stempel bij de verzending van brieven
en pakketten. Zij drukten hun vinger dan
in was en de papillaire lijnen bleven daarin
gedrukt. De Chineezen kenden reeds voor
eeuwen den vingerafdruk ook als bewijs in
hun rechtspraak. En voor de herkenning van
kleine kinderen in de groote kindertehuizen
werd eveneens de vingerafdruk gebezigd,
In de groote kindertehuizen werden vele
kinderen gebracht en het was niet altijd ge
makkelijk na maanden of jaren, precies te
Weten wie de ouders van die kleinen waren.
Daarom werd, wanneer de kleine het tehuis
binnenkwam een vingerafdruk genomen en
deze met de noodige gegevens bewaard^ z.oo-
dat later met de stukken in de hand kon
worden -aangetoond wie de kleine was.
Een onzer lezeressen lacht?
En toch is het middel zoo probaat, dat
naar wij vernemen, een onzer bekende
Haarlemsche artsen het middel toepast in een
onzer ziekenhuizen.
Jonge moeders, die daar met hun kleinen
werden opgenomen, twijfelen er later wei
eens aan, of zij inderdaad hun eigen kind, f
dat afzonderlijk verpleegd wordt, terug-
krijgt. Om allen twijfel te voorkomen,
wordt van den voet of van den duim der
kleine een afdruk genomen en die aidruk
I wordt met den duimafdruk der moeder op
I één kaart geplaatst. Twijfelt men later aan
de indentiteit van het kind, dan wordt weer
een vingerafdruk genomen en deze verge
leken met den eersten. Zijn deze vinger
afdrukken gelijk, dan is twijfel aan de
Identiteit der kleine ongewettigd.
Men ziet hieruit hoe practisch de dacty
loscopie reeds in Haarlem wordt toegepast,
ook buiten het politiebedrijf.
Ten slotte nog jets over de practijk.
Veronderstellen wij dat bij een inbraak
te Haarlem vingerafdrukken zijn gevonden
I op een spiegel of ruit. De heer Vos wordt
dan te hulp geroepen (ook al reeds om de
afdrukken op te zoeken) en deze bestrooit
den afdruk met zgn. zilverpoeder, waardoor
de afdruk sterker wordt opgehaald. Op dien
afdruk wordt dan gelegd een zwarte sub
stantie genaamd folie. Daarop drukt de
vingerafdruk keurig af. De afdruk wordt be
dekt met een hoorn en is gereed om te
worden gefotografeerd, vergroot en daarna
vergeleken met de vingerafdrukken, die in
het archief berusten en daar op practische
wijze grankschikt zijn. Wordt een vinger
afdruk gevonden in het archief, die met den
pas opgespoorden overeenkomt, dan is di
rect te zien aan wien deze toebehoort en
wordt een onderzoek ingesteld, of die per
soon de gezochte is.
Reeds menig gladdekkende misdadiger is
op die manier tegen de lamp gevlogen.
Pas is in Kopenhagen een centrale op
gericht, waar alle vingerafdrukken' van
internationale dieven, moordenaars en mis
dadigers worden verzameld.
Het is een interessante wetenschap en
het is een prachtig bewijs hoe de Haarlem
sche politie met 'haar tijd meegaat, dat de
afdeeling foto-dactyloscopie hier zoo in
orde is.
De lezer permitteere schrijver dezes, ter
verduidelijking van alles wat hierboven over
vingerafdrukken en papillaire lijnen is ge
schreven, dit artikel te onderteekenen met
den afdruk van den duim, die eenige uren
de pen vasthield, •waarmede dit artikel
werd geschreven. Duidelijk ziet men daarin
de papillaire lijnen, waarover in dit hrtikel
zoo druk wordt gesproken.
Natuurlijk is de afdruk ter verduidelijking
iets vergroot
GROOTE HOUTSTRAAT 88
&sm :f4
£.<xv£
STALEN SPOORWAGENS.
Eenigen lijd geleden schreven wij reeds, dat bij de firma J. J. Beynes een nieuw
soort spoorwagen in constructie is.
Hierboven geven wij een foto van twee zulke wagens, geheel uit staal vervaaroiga,
elk een ruimte biedend voor 64 personen. De inrichting is ongeveer gelijk aan die der
wagens, die loopen op de electrische lijn RotterdamDen Haag•Scheveningen.
Hek ligt in de bedoeling deze wagens te bestemmen voor de geëlectrificeerde lijn
AmsterdamRotterdam. De gereedgekomen wagens zijn zóó ingericht, dat ze voorloo-
pig in de stoomtreinen kunnen meeloopen; ze zijn echter gemakkelijk tot electrische
om te bouwen.
De wagens hebben een lengte van ongeveer 20 Meter.
i
Raadsvergaderng. Van half acht lot over
elven hield de Raad zich bezig met de be
grooting. Algemeen© beschouwingen. Nog
nooit vertoond in onzen Raad. De heer Bijt
(S. D. A. P.) liegen met te wijzen op de
goede verstandhouding tusschen de partijen
en ons college en hoopte dat het zoo zou
blijven; zijn fractie zou ditarvoor ijveren. Hij
verklaart de houding van de sociaal-demo
craten onder hel stelsel van algem. mannen-
en vrouwenkiesrecht en evenredige vertegen
woordiging. In verband met dit laatste be
spreekt hij de wellyjudersibenoeming, waar
bij de S. D. A. P.'sche fractie, als sterkste
fractie op één r.a. is genegeerd. Hij hoopt
dat bij de samenstelling der commissies Je
evenredige vertegenwoordiging niet in het
gedrang zal raken. De huidige financieele
i verhouding van hel Rijk tot gemeente is hem
een ergernis en hij bewees met cijfers dat
hel Rijk te veel de financieele lasten van
zich afschoof op den rug der gemeenten. I'.r
•moest drang uitgaan van de gemeentere
om in deze t,ot verbetering te komen. Hij
deelde den Raad mede den inhoud van liet
verlangen) ijst je zijner fractie.^. Een badhuis,
een mieuwe algemceno begraafplaats, zoig
voor werkeloózen, aanstelling van een ge
meente-opzichter hij luid voor dal baan
tje al oen candiidaat aftrek voor levens
onderhoud m,nest vergroot worden, enz. enz.
De heer Bas Kleijn was het in enkele zaken
eens met. den heer Bijl, vooral wat betreft
de financieele- verhouding van Rijk tot ge
meente en de benoeming van Wethouders.
In plaats van een Vrijheidsbonder had een
S. D. wethouder moeten gekozen worden.
Toen op de vraag des voorzitters of iemand
neg een algem. beschouwing wilde houden,
niemand inging, sprak de heer Bijl er zijn
groote teleurstelling .over uil, dat de R-1"--
Raadsfractie haar standpunt met uiteenzette,
waarop de heer E. Boon R.K, scherp en kort
antwoordde, dat het standpunt der R.K.
Raadsfractie genoegzaam bekend was en hij
reeds bij de wetihoudersverkiezing eerlijk en
onomwonden de nvdseven heeft naar wt1-»
•gebracht, waarom de R I\. geen S. D. A. P.seh
wethouder wilden. De heer .1 J v. d. Laan
R.K., onderstreept do woorden van den'heer
Boon en legt er in 't bijzonder den nadruk
op dht de R.K. partij lvicr in den Raad zit,
Bin de belangen, van alle standen te behar
tigen. Hierna gaat men over tol de behande
ling der begrooting. Bij volgnummer pensi
oenen stelt de heer Bijl voor liet raadsbe
sluit van verleden jaar weer ia le trekken
en den ambtenaren een premdeyrij pensioen
le geven. Na bestrijding van dit anti-bezui
nigingsvoorstel wou.il hel mei legen 2 st.
verworpen. Voor de heeren Bijl en Veen
S. D. A. P.
De heer Valkoog liet zijn beide partijge-
nooten in dien steek. Bij wachtgelden vroeg
de heer Bijl, hoe B. en W. dachten over den
vroegeren schrijver P. Koomen, dóe nog al
tijd niet in functie is. B. en W. hadden voor
dit geval nog geen post uilgetrokken en wil
den wel eens het gevoelen hooren der leden.
De lieer Bijl stelde dan voor om nog voor
een jaar het volle salaris nl. f 600, als wacht
geld te. geven. Er gingen stemmen op voor
300. B. en W. wilden hel op 400 brengen,
wat door den heer E. Boon wordt onder
steund. Dit voorstel werd met algemeene
stemmen aangenomen, nadat de heer Noom
had vastgelegd, dat hel wachtgeld zou op
houden, zoodra bedoelde persoon een be
trekking kreeg. Bij Brandbl uschmi d d elen
wijst de heer Veeris zeer terecht op het
feit, dat er bij liet personeel der autosipuii
personen waren, die buiten de gemeente hun
werk hebben. Dit bezwaar zal onder 'deoogen
worden gezien; or zal gezorgd worden, voor
een voldoend aantal reserve spuitgasten, die
altijd in de gemeente verblijven. Bij postsub-
sidies stelt de heer Bijl voor, de subsidie van
het W. K. met f 100 le verminderen om
daardoor aan hel bestuur van dat instituut
le beleeikenen. dat het werk der tegenwoor
dige enquatriee der t. b. c.-bestrijding moet
worden opgedragen aan de wijkverpleegster
van het W. K„ Mej. Bierman. Hierover ont
spint zicih een uitvoerige bespreking; weth.
Aatjes beweert, maar bewijst niet, dat het
weer een relletje is van de sociiaal-deir.ocra-
ten legen mej. Kok. (.Er zijn somtijds geval
len, die zoo duidelijk zijn, dal men ze piel
•kan, dus ook niet belioeft le bewijzen).
Hél voorslel-Bijl wordt aangenomen. De
subsidie aan het Witte Kruis wordt gebracht
•van 2050 op 1950. Als de raad het fijne
van (Ie zaak had geweten zou zijn uitspraak
wel even anders geweest zijn. Inlusschen is
er nog een bestuur van hei W. K. en zijn
we levens overtuigd, dat zuster Bierman le
fijn besnaard is, om zich le laten gebruiken
ais werktuig legen de zeer plichtsgetrouwe en
zeer ijverige enquatriee. B. en W. stellen voor
de humrcommissic op te heffen. De heer Bijl
wijst er op, dat deze opheffing wel eens fu
neste gev,algen kan hebben, zoolang er nog
wonipgruilmte le korl is. Hij dicht dat inet
eenige duidelijke voorbeelden toe, zoodal niet
a!g. stemmen besloten wordt, dit instituut
voorloopi? nog te handhaven. Bij volgnum
mer 78 steil de heer Bijl voor een commissie
te benoemen, die zal onderzoeken de moge
lijkheid van het aanleggen van een nieuwe
«IgeWene begraafplaats, daarover een rap
port aan den Raad zal overleggen, die' dan
zal beslissen of men al of niet lot dal v.crk
zal overgaan. Hij .houdt daarover een be
schouwing, die hem echter 'een medestan
ders bezorgt. Ity voorzitter vindt het liefde
maal niet noodi.g. De heeren Noom, Aatjes
en Veenboer bestrijden liet voorstel op fi
nancieele gronden. Do heer Bijl zegt; een on
derzoek kost niets. De heer Veenboer zegt:
men wekt maar verwachtingen op, die l»ch
niet in vervulling gaan. Wij moeten bezuini
gen en ons lol het allernoodzakelijkste be
palen. 4.'et voorstel Bijl wordt verworpen met
7 legen 4 st. Voor stemden de drie soo.-
dcmocralen en de heer G. Boon R.K. Bij
hoofdstuk gemeente-eigendommen, .stelt de
heer Bijl voor een gemeente-opzichter aan
le stellen. Zijn candiidaat is de heer D. N.oë.
De raad gaat hierop niet in, een vaste op
zichter is absoluut! niet noodig. In de geval
len door den heer Bij] genoemd, b.v. bij
massa woningbouw door eigenbouwers voor
5'ichtige uitvoering der bouwverordening, zal
•dan tijdelijk .worden voorzien, alzoo w.ordt
•besloten. De huur dér volkstuintjes in de
Noord wordt op voorstel van B. en W. met
f 50. verlaagd.
De heer Bijl breekt een lans voor school
tuintjes, hij bepleit het nut daarvan. De ge
meente kan er niets aan doen. is hel alge
meen gevoelen der leden. De heer Peijs stelt
voor, deze zaak in de oudercominnissie te be
spreken ©n hij vertrouwt, dat deze het plan
van den heer Bijl wel zat uitvoeren. De post
5000 voor verwarming, schoonhouden enz.
der nieuwe openbare school, wordt doorden
voorzitter belicht, waarbij duidelijk naar vo
ren komt. dat. de centrale verwarmingduur
•is en het loon van den concierge niet te
hoog. De beer Bijl wil een som uittrekken
voor St. Nicolaascadeauljes op de scholen.
Dit wordt afgeketst en hij de post J 100
voor de verschaffing in den winter aan over
blijvers van warme melk, verzochten de R.K.
leden ook een warmen drank v,oor de over
blijvers der R.K. scholen. De voorzitter zou
informecren bij.de betrokken hoofden hoe
veel overblijvers er zijn en dan percentsge
wijze warme melk verstrekken. De Hanze
van Krommenie krijgt 50 voor den Handels
cursus aldaar. De Timmcrbedenvereeniging
krijgt ook 50 yoor haar teekencursus. De
verceiiigiiig Mcedorscliapszorg uit Heerlen eb
hel hoofdbestuur van hel Wille Kruis, die
subsidie hadden aangevraagd, de eerste voor
•de Kweekschool voor Vroedvrouwen en de
tweede voor zijn ontsmetlingsovens kregen
nul komma nut. Er was geen geld, jammer
voor hel goede doel. Het voorstel van B. en
W. om het salaris van de vroedvrouw met
200 te verminderen en le brengen van
f 1500 op 1300, werd aangenomen. Ook
het salaris van de drie gemeeiite-genceshee-
ren werd mei algemeene stemmen gehalveerd
en dus gebracht van J 400 op 200. Een
voorstel van B. en W. om anti den autobus-
.dicnsl-onderiiemer den heer M. Jak voorloo-
pig voor één jaar een subsidie san f 500
te veiieenen werd langdurig bediscussieerd.
De heer Bijl stelt voor op grond der feilen,
idie hij naar vorim brengt, 10G0 subsidie
le geven. Vele leden zijn bang voor subsidie.
De heer Noom verlangt eerst stemming over
subsidie of geen .subsidie. Met 10 tegen 1 st.
wordl het voorstel van den lieer Bijl om
f 1000 le geven, verworpen, zoodat het voor
stel van B. en W. om f 500 te verleenen is
•aangenomen. Op aandringen van den heet
E. IV)on wordt de voorwaarde gesteld, dal
de heer Jak een zoodanige verandering in' de
autobus zal aanbrengen, dat er achteraan een
flinke deur komt. Een zeer verstandige voor
waarde Tot slot werd-'behandeld een schrij
ven van B. en W. van Womiencer, inhou
dende liet verzoek om adhaexiebeluiging met
de nagingen die zuilen worden aangewend
•door Wormervear teneinde de tarieven oer
waterleiding in de Zaanstreek verlaagd e
krijgen. Sluiting der vergadering. Op enkele
uitzonderingen na een zeer degelijke en pret
tige raadsvergadering.
Voor het arme DuHscbland. De col
lecte, Zondag in de St. Marlinuskerk ge
houden, ter leniging van den nood der arme
Duitsche bevolking, heeft ruim 802 op
gebracht. De Roomsche offervaardigheid
is hiermede weer eens op schitterende
wijze gedemonstreerd.
Gebouwen-complex „Onderling Belang
Gisteravond had in het bestuursgebouw der
Hillegomsche Coöperatieve Broodbakkerij
en Verbruiksvereeniging „Onderling Belang
alhier een buitengewone bestuursvergade
ring plaats, waarbij mede waren uiigenoo-
digd heeren commissarissen. architect
Heidstra, opzichter De Vries, de aannemers
Gebrs. Ransdorp te Lisse en de pers.
De voorzitter van het bestuur, de heer
C. W. Maris, opende met een woord van
welkom en noemde dezen dag een gedenk
waardige voor het bestuur en de leden. Hij
ging in korte trekken de geschiedenis van
den bouw na én bracht een bijzonder woord
van hulde aan den heer Joh. Staafs-Out,
oud-bestuursiid der organisatie. Na dit
De „soldatenmoeder" Mej. Mary Fleisch-
mann, die dezer dagen 70 jaar werd.
stukje histoije bracht spreker dank aan zijn
medebestuurders en heeren commissarissen,
aan den heer Staats-Out, aan de Directie
der Handelskamer, aan den heer Heidstra
als architect, aan den opzichter De Vries
en aan de aannemers Gebrs. Ransdorp, die
de verwachtingen van het betsuur verre
hebben overtroffen en die spreker gerust
durft aanbevelen.
Hierna voerde de heer Heidstra het
woord en feliciteerde de vereeniging,
noemde het complex een model-bakkerij,
zooals men noch te Haarlem, noch te Lei
den of in den omtrek aantreft. Hierna
sprak nog een der heeren RanSdorp, waarna
men het gebouw ging bezichtigen.
Een détailbeschrijving zou ons te ver
voeren en daarom stippen wij slechts
enkele punten aan. Wij wijzen op den groo-
ten meelzolder van 84 vierk. M., op de vol
maakte machines van de firma C. J. Benier
;te Den Haag, op de electrische pompen,
op de Kernackovens der firma P. den Boer
te Rotterdam, op keurige schaftlokaal, op
het mooie waschlokaa! met kleedkastjes,
op de gemaksafdeeling, op de loketten naar
Barometerstand 10 uur v.tn.: 761. Vooruit,
OPGAVE VAN:
het broodmagazijn enz. Alles is prima
modern en praktisch. A. s. Maandag wondt
een en ander in gebruik genomen. Het ge
heel is een sieraad voor de vereeniging en
voor heel Hillegom.
Tobiasvereeniging. Gisteravond hield
de R. K. Dragersvereeniging „Tobias' in
café „Flora", haar 40ste Jaarvergadering.
De voorzitter, de heer L .J .v. d. Weijden,
opent de vergadering met den chr. groet
en een woord van welkom, de leden dan
kend voor hetgeen zij weder in het af-
geloopen boekjaar voor het werk van
barmhartigheid hebben gedaan. Met eenige
gevoelvolle woorden herdenkt spr. hel heen
gaan door den dood van 4 leden, de heeren
G. v. Bourfondiën, C. Uitendaal, H. Kruy-
denberg Sr. en J. v. d. Bosch.
De secretaris leest nu de notulen, die
onveranderd worden goedgekeurd. Uit het
jaarverslag bleek, dat 23 volwassenen door
de vereeniging naar hun laatste rustplaats
waren gebracht en dat de leden zich tot
groote tevredenheid van het bestuur van
hun plicht hadden gekweten.
De penningmeester gaf in ontvangsten
456.13, aan uitgaven 315.22 aan, batig
saldo dus 140,91.
Hem werd dank gebracht voor zijn accu
raat beheer.
In de bestuursvacature, ontstaan wegens
het overlijden van den heer J. v. d. Bos Sr
werd gekozen de heer R. J. v. d. Meer, die
de benoeming aannam.
Hét bestuur feliciteerde het nieuwe lid
der vereeniging, den heer P. W. v. d.
Hulst Sr. met eenige sympathieke woorden.
De rondvraag was van zuiver huishoude-
iijken aard, waarna de vergadering met den
chr. groet werd gesloten, terwijl een ge
zellig samenzijn in het lokaal van den heer
Y an Dril den vriendschapsband der leden
versterkte (genoeglijken avond).
Bury. Sl<nd. Overleden: D. Goosen, 79 j.
Uitvoering. Zondag 25 September a.s.
geeft de Tooneelvereeniging .,Oudl Berg en
Dal" haar eerste openingsvoorstelling in de
groote zaal van den heer P. H. Sneehoer, te
lïennebroek. Opgevoerd wordt „De Giftmen
ger of Het Offer eens Vaders", tooneeispel in
6 bedrijven. Na de pauze „De twee vroolijke
Ambachtsgezellen", kluchtspel met zang.
De geheele voorstelling zal dien avond
worden opgeluisterd met een gezellig strijkje.
Niemand verzume deze voorsteling te komen
hijwonen. Wij wenschen dto toonoelvereeniging
„Oud Berg en Dal" voor den eenjten avond
een groot succes toe.
Begrooiing. In de Jx'grooting, den raad
aangeboden, komen de volgende cijfers voor.
Inkomsten: Hoofdstuk I, ontvangsten vroegere
diensten 4982,40. II inkomsten gemeente-
eigendommen 338. III opbrengst belastingen
en heffingen 29716,42. IV ontvangsten valt
verschillenden aard en toevallige baten
f 25710,19J4. V buitengewone ontvangsten
f 4. Totaal 65251,01 M.
Uitgaven: Hoofdstuk I 7701. Kosten alge
meen bestuur. II kosten invordering van be
lastingen 390. III kosten van onderhoud van
gemeente-eigendiommen en bedrijven 4575.
IV kosten openbare veiligheid, verlichting en
brandweer 3268. V kosten der plaatselijke
gezond'heidspolftie 15039,67. VI kosten van
lief onderwijs 15547. VII kosten armwezen
1160. VIII renten en. aflossingen 12162.25.
IX pensioenen en wachtgelden 985,58. X
andere gewone uitgaven f 759. XI buiten
gewone uitgaven 4. XII onvoorziene uit
gaven 3653,51 K, totaal 65251.01^. Da
schulden dier gemeente bedragen op 1 Jan»
1924 16700.
PERSONALIA. -
De heer A. Gaspers, die in de vacaturs
C, J. L. van der Meer was benoemd tot lid
van den gemeenteraad, beeft deze benoeming
aangenomen.
Door B. en W. is het stembureau voor
de verkiezing der Kamer van Koophandel en
fabrieken als volgt vastgesteld: Voorzitter J.
H. v. d. Werf; plaatsvervangend voorzitter
G. J. G. van Parijs; leden C. van der Niet t)z„
H. Hoek en J. van Kan; plaatsvervangende
leden H. G. Krol, R. J. de Groot en W. van
Bevenen.
I)e lieer Mr. Woldringh van der Hoop
heeft, wegens zijn benoeming lot burgemees
ter van Wesleapelle, zijn ontslag ingediend
als lid van den raad dezer gemeente. Woens
dag a.s., des voormiddag* 11 uur, vergadert
het centraal stembureau voor liet aanwijzen
van diens opvolger. Als eerste opvolger op die
tiist staat aangegeven de heer Balkenende.
Gemeenteraad. Openbare vergadering van
den Raad der gemeente Lisse op Maandag
26 November 1923, des avonds om 7 uur.
Voorstel van de Gasi ommdssie, om ver
warming sgns te verstrekken legen den prijs
van 0.05 per M3.
