Uit de Pers.
*- rrJgTt *5
BINNENLAND.
BUITENLAND
Tweede Blad
■30 November 1923
Rond de Kabinetscrisis.
GEM. BUITEHL. BERICHTEN.
Graag op baantjes.
Een rede van het Kamerlid
Van Schaik.
Het roode testament.
DE KINNETSCRISIS.
De militaire controle moet volgens Engeland volgens de nota van den
21en worden toegepast, hoewel kans op incidenten moet worden ontgaan;
de kosten der bezetting van het Roer-gebied, het nieuwe geschilpunt tus
schen de geallieerden. Verontrustende meeningen in Frankrijk; de Ver-
eenigde Staten zullen hunne debiteuren voorloopig over geen schulden
aanspreken. Ook Stegerwald's pogingen tot het vormen van een kabinet
mislukt.
Onder de TelegrammenDr. Marx is thans na Stegerwald's mislukking,
uitgenoodigd, het kabinet te vormen. Weer nieuw optimisme, vermoedelijk
andere ministers. Luther wi! geen financieele verantwoordelijkheid meer
dragen. Schrikbarende werkloosheid in het bezette gebied. De be
zorgdheid in Frankrijk over de Spaansch-Italiaansche betrekkingen.
Een starre theorie.
FEUILLETON.
DE OPDRACHT AAN MR. BEELAERTS
VAN BLOKLAND.
Het „Handelsblad" laat zich als volgt uit:
Dat mr. Kooien het eerst de opdracht tot
kabinetsformatie kreeg, is zeker wel in
overeenstemming met de adviezen der Ko
ningin door haar raadslieden gegeven, en
wijst er wel op, dat een nieuw kabinet uit
de rechterzijde naar de meening der meeste
politici op dit oogenblik de meest voor de
hand *liggende oplossing was. Nu deze is
mislukt heeft de Koningin de tweede op
lossing gezocht, een kabinet buiten de par
tijen. Dat wil niet zeggen, dat de formateur
zijn ministers niet onder de mannen van
rechts zal zoeken. Zeer vermoedelijk zal hij,
zelf een man van rechts, zich zeker evengoed
tot leden der rechterzijde wenden als tot
anderen. Maar niet als leden der rechtsche
partijen. De formateur zal moeten trachten
op een program, waarvan de samenstelling
niet gemakkelijk zal zijn, mannen te vinden,
bereid tot de verkiezingen van 1925 de re
geering te vormen. Dat program zal natuur
lijk in de eerste plaats een program van be
zuiniging moeten zijn en dus vooral aan het
hoofd van het departement van financiën een
man moeten hebben, die, laat ons maar
zeggen, eenige eigenschappen van Colijn
heeft; maar het zal ook een defensie-politiek
moeten voeren, die zonder zoover te gaan
als die waaraan het kabinet-Ruys, met mis
kenning van den ernst van 's lands huidige
financieelen toestand, bezweek, een meer
derheid bevredigt, die toch zonder twijfel
als minimum om nu maar bij de vloot te
blijven het standpunt van de nota-Trip
zal wenschen. Men behoeft zich niet te ont
veinzen, dat het vinden van de negen man-
men, die op zulk een program moeten wor
den vereenigd, met het perspectief van te
moeten staan tegenover een Parlement,
waarin het te vormen kabinet wel grooten-
deels vreemd zal zijn, en dat tegenover zijn
program geheel vrij staat, niet gemakkelijk
zal wezen. Intusschen heeft zulk een kabinet
recht op een welwillende behandeling, zeker
van de rechtsche zijde, die eerst de gelegen
heid heeft gehad de teugels te hervatten en
de gelegenheid niet heeft gewild.
Dat moge hun, die door mr. Beelaerts
worden aangezocht, den moed geven, die
den formateur in elk geval niql ontbroken
heeft.
HET VERBREKEN DER COALITIE.
Uit hetgeen de anti-rev. „Rotterdammer"
over den toestand schrijft, spreekt bezorgd
heid over den loop van zaken,
We lezen o. ra.:
„Mocht door het slagen van de thans op
gedragen kabinetsformatie de komst van
een parlementair rechts kabinet worden
verijdeld, dan zou aan de goede ontwikkeling
der politieke verhoudingen een slag toege
bracht zijn, welks ernst niet licht kan worden
overschat.
Een slag aan het parlementaire stelsel,
dat thans meer dan ooit versterking van
noode heeft.
Een slag aan de samenwerking der christe
lijke partijen, wier nauwere samenbinding
door den ernst der tijden wordt geboden.
Soms wordt de beteekenis van dit laatste
nadeel gering voorgesteld met de luchthartige
opmerking, dat een anderhalf jaar voort
sukkelen weinig kwaad zjl stichten.
Neen, wat is geschied beperkt zich niet
tot anderhalf jaar, strekt zich verder uit dan
tot de eerste algemeene verkiezing.
Het prestige der rechterzijde werd door
het mislukken der samenwerking zoo duchtig
ondermijnd, dat jaren noodig zullen zijn om
weer het oude vertrouwen te wekken.
Indien al volledig herstel mogelijk mocht
zijn.
Voor hen, die met Dr. Kuyper in het
vereend optrekken der Christelijke partijen
de meest natuurlijke en gezonde taktiek
zien, moet hetgeen zich thans voltrekt, met
kommer vervullen.
Daarna vervolgt het anti-rev. orgaan:
„Zwaar is de verantwoordelijkheid van
hen, die het slagen van de opdracht aan
Mr. Kooien verstrekt, hebben verijdeld.
Op wie hier de schuld ligt, kan bij het
ontbreken van alle gegevens, niet worden
vastgesteld.
De onderhandelingen toch zijn omgeven
met een waas van geheimzinnigheid, die de
pers niet tot oordeelen in staat stelt.
In roomsch-katholieke bladen gaat het
verhaal, dat de anti-revolutionnaire Kamer
club kwam met zulke vernederende voor
waarden, dat éénstemmig de roomsch-katho
lieke Kamerclub het verzoek afwees.
De „Standaard", die van het geval meer
schijnt te weten, vertelt, dat door onze
fractie drie voorwaarden zijn gesteld. Het
blad noemt die echter niet, maar opent een
uitzicht, dat weldra publicatie zal plaats
vinden.
Van harte, hopen wij, dat die publicatie
niet lang op zich zal laten wachten.
Onrust en onbevredigheid kan daardoor
worden weggenomen."
De Haagsche redacteur van het blad
meldt nog:
„Voor zoover wij van verschillende zijnden,
waar men wel op de hoogte kan zijn, ver
namen, moeten de geruchten over 't spoedig
slagen van Jhr. Beelaerts van Blokland op
pure fantasie berusten.
De twijfel is zelfs zeer sterk of de op
dracht tot de vorming van een extra-parle
mentair kabinet eenige redelijke kans van
slagen biedt.
Er mag ook op gewezen worden, dat Jhr.
Beelaerts bekend staat als een hoogst be
kwaam diplomaat en ambtenaar, maar het
zou vreemd aandoen, dat de minister van
buitenlandsche zaken als minister-president
optrad (een unicum in de parlementaire ge
schiedenis) op wien ook de taak rust de
binnenlandsche politiek, waarmee hij uit den
aard der zaak minder goed bekend is, te
verdedigen namens heel het kabinet.
Dat de heer Colijn als minister van defensie
zal optreden is natuurlijk ten eenenmale uit
gesloten.
Naar het ,,D. v. N, B." verneemt, bestaat
er niet de minste aanleiding om het bericht,
aangaande het ministerschap van burgemees
ter Van«Sonsbeeck van Breda, te bevestigen.
Opheldering gevraagd.
Het „Limburgsch Dagblad" schrijft:
In 1922 zijn we ter stembrus getrokken, om
een rechtsche meerderheid te verzekeren.
Deze kwam er glansrijk. Maar thans ach
ten de mannen, waarop deze rechtsche re
geering steunde, het onmogelijk, om deze
regeering te handhaven of een nieuwe te
vormen.
Waarom?
De kiezers hebben er recht op, juist om
dat, zij voor een rechtsche regeering streden,
te weten, waarom dit thans niet meer mo
gelijk is.
„De (a.-r.) Standaard" deelt in een drie
star mede, dat door de Anti-Rev. partij een
drietal wenschen zijn geformuleerd en dat
deze wenschen door de R.-K. fractie niet
zijn aanvaard.
Wij staan hier voor een feit van de groot
ste importantie.
Wij me enen, dat de Roomsche kiezers
recht hebben om te vragen naa r het:
Waarom?
Welke waren de voorstellen der Anti-
Rev.?
Waarom konden hun wenschen niet wor
den ingewilligd?
Waarom moeten we nu anderhalf jaar gaan
stakkeren met een extra-parlementair kabi
net, dat zich wel zal wachten, zich heel veel
aan- de Christelijke beginselen gelegen te la
ten liggen?
Zie, dat zijn vragen, waarop ons volk een
antwoord mag verwachten.
Hier moet klaarheid komen. De gevoelens
ten opzichte onzer Kamerleden zijn er den
laatsten tijd toch al niet op vooruit gegaan.
En alle geheimzinnigheid en achterbaksche
onderhandelingen zijn daarom uit den booze.
De klare waarheid is hier een dringende
eisch,
We vertrouwen, dat onze R.-K. fractie aan
dien eisch zal voldoen.
Offce, waarover wij vorige dagen spraken, aan andere landen, 'die het tegen Duïtsch-
meldt men nu dat men zich daar voorname- land lot de tanden gewapend wil houden,
lijk-met het doornige vraagstuk van den Maar dc Amerikaansche regeering ziet
status der Duitsche spoorwegen in het Brit- i nu eenmaal geen mogelijkheid (of wil geen
sche bezette gebied onder de nieuwe i mogelijkheid zien) om dit punt onder de
Duitsch-Fransche overeenkomst bezig was. aandacht der Fransche regeering te brcn-
Op dit punt schijnt aan Engelsche zijde wei- i gen.
nig lust te bestaan, zich aan kritiek bloot - De vordering van de Ver. Staten op
te stellen door stelliger voor de Duitsche frankrijk bedraagt op het oogenblik met
belangen op te komen dan de Duitschers .nbegrip van samengestelde rente
zelf dóen. i 3,350,009,000 dollar of tegen den huidi-
De politieke opmerker van de Daily Tele- j gen koers van de frank 71 billipen fres,
graph vermeldt als meening van een voor- j De correspondent te New Vork van de
naam financieel expert de redeneering dat Daily i elegraph merkt naar „an eid ng van
wanneer de bezetting onwettig is, ook in- j het besluit der leiders van het dept. var. de
komsten daaruit verkregen onwettig zijn en Amerikaansche schatkist op, dat dit nu
in dat geval de commissie van herstel er gced en wel is maar dat daar )ver van c.en
zich onmogelijk mee occupeeren kan. Gaat kant van het Congres nog wel eens wa
men echter van het standpunt uit da alle be- zou kunnen worden gezegd Het Congres
dragen over de boeken van de commissie i denkt n.l. ten dezen heel wat minder lank-
moeten loopen, dan kan de vermeende on
wettigheid van de Roer-bezetting ook niet
gebruikt worden als argument tegen toestem
ming aan de Franschen, om er de bezettings-
kosten uit te voldoen. Deze deskundige ziet
moedig dan de regeering.
De Duitsche regeeringscrisis.
De pogingen van Stegerwald om een
Kosten uil ie voiuoeu. uwe uwimtiuigK Liet r t-
uit het Roergebied komende bedragen ont-
vangen zou, om vervolgens de Fransche re
geering uit te noodigen bij de commissie haar
rekening in te dienen.
Wij begrijpen niet hoe men op die wijze
een onderzoek naar de wettigheid van de
Roer-bezetting voorkomen kan. Wij hebben
een van die logische redeneeringen die op
verdachte premissen berusten en waarop dan
ook steeds diegenen trachten te steunen, die
het zonder Procrustus-bed-achtige dilemma's
niet stellen kunnen.
Voorloopig kan men van
stelling poneeren dat eerst wanneer de in
komsten uit het Roergebied het niveau van
voor Januari overschrijden, sprake kan zijn
van door dc Roer-bezetting verkregen in
komsten en dat zelfs daarna eerst het sinds
negen maanden als gevolg van de bezetting
geleden verlies in aanmerking komt. De Pa-
rijsche correspondenten betoogen vrij een
stemmig dat men te Parijs inziet, dat het een
kwestie van buigen of breken is. De Fran
schen echter zullen niet buigen en daarom
moeten de Engelsc'nen het doen. Intusschen
v/orden de geruchten over een aanstaand
Britsch compromisvoorstel tegengesproken.
FRANSCHE OPVATTINGEN.
Verscheidene Fransche bladen veront
rusten zich over de reis van den Koning van
Spanje naar Italië, zelfs wordt gesproken over
„pogingen tot omsingeling" van Frankrijk'
leven
Welnu, deze 88 mooie meisjes, die allen
haar reis- en verblijfkosten vrij 'nebben, zijn
op de doorreis naar New-York ook Washing
ton gepasseerd en hebben daar een bezoek
gebracht aan Coolidge. Deze sprak alk harer
afzonderlijk toe en wenschte elk der meisjes
succes.
Het is de ambitie van iederen in de Ver.
Staten geboren schooljongen, eenmaal presi-
dert der Unie te worden. Wie zal zich daar
nu nog over kunnen verbazen?
Er is sinds cenigen tijd een speciale
regceringscommissie aan den arbeid, die een
onderzoek instelt naar het door tal van re
cente klachten in opspraak gekomen im
migranten-station op Ellis-eiland in de ha
ven van New York. Thans heeft aan deze
commissie een agent van 't dept. van arbeid
belangrijke mededeelingen gedaan. Deze
heer, John Pigataro, vertelde dat qr in den
staat New York meer dan duizend firma's
of quasi-firma's bestaan, die er uitsluitend
haar werk van maken, dc immigranten te
de houding der Duitsch-nationalen, die vast- ontdoen van hun meegebrachte spaarduit-
hielden aan den eisch, dat ook de regeering jes en reservefondsjes. De uitdrukking „vil-
j— J J~ len" zou voor deze praktijken niet mis
plaatst zijn. Deze „firma's" noemen zich fi
lialen van scheepvaartmaatschappijen,
plaatsingbureau's, banken, wissel-kantoren
enz. Van het monument, dat de immigranten
door het immigratie-station zijn doorge
stuurd en op den vasten wal zijn geland,
vallen zij in de klauwen van deze roofdie
ren, die hen niet loslaten voor zij afdoende
len een vol jaar in een zoodanige weelde te zijn geplunderd. De bedriegerijen vangen al
als haar krachtens den titel toekomt.
in Pruisen zou worden veranderd. De de
inocraten besloten daarop, de onderbande
lingen met de overige groepen over de vor
ming van een burgerlijk bloc niet voort te
zetten. Stegerwald heeft zich gisterochtend
naar president Ebert begeven om hem mee
te deelen, dat hij de opdracht tot vorming
van een kabinet niet kon aanvaarden.
President Ebert beeft in zijn onderhoud
met Stegerwald dezen verzocht zijn pogin-
d -i;A j gen tot vorming van een kabinet te willen
Bntsche zqde de §oortzetten. stegerwald meende echter op
grond van de besprekingen die hij met de
Rijksdaggroepen heeft gevoerd, aan dit ver
zoek niet te kunnen voldoen.
DE OOSTENRIJKSCHE FINANCIËN.
De minister van financiën Kienwoetk
deelt mede, dat behalve de besparing op
de begrooting nog verschillende andere be
zuinigingen zijn verkregen, zoodat het te
kort, dat op 836 milliard was geraamd, ver
moedelijk slechts 146 milliard zal bedragen.
Hij verheugde zich over de stabiliteit van
den kronenkoers en hoopt, dat er zoo min
een stijging als een daling zal intreden. Het
aan in de plaats van herkomst of de haven
van vertrek; en de eerste bedrieger endos
seert zijn slachtoffer aan medeplichtigen. De
ongelukkige immigranten, die vaak met de
Eng. taal, noch met het Amer. geld terecht
kunnen en die een buitengewone vrees
koesteren voor al wat politie heet, hebben
weinig kans tegen de roofvogels die op hen
azen.
Te Marseille is een dezer avonden,
niet later dan acht uur, door een gewapen
de en gemaskerde bende van vijf man een
inval gedaan fn de villa van een welgestel
de Marseillaansche familie, die op dat uur
aan het avondmaal zat. Met hun revolvers
in de hand bedwongen de bandieten zoo
wel de leden van het gezin als het perso
neel en zeker zouden zij op brutale wijz*
hun slag geslagen hebben als niet de groot
moeder van het gezin, een kordate dame
van zeventig jaar, uit de eetkamer had we
ten te ontsnappen, zich in een gangkast te
verbergen en vervolgens den tuinman te
waarschuwen. Deze kwam met zijn geweer
en toen een der bandieten ook hem be
dreigde joeg hij den onverlaat een schot
hagel in het lichaam. Het gevolg was dat
de man, om genade smeekend aan de poli
tie werd overgeleverd; ook de andere in
brekers werden gepakt. Onder hen was een
vroegere knecht van de familie, die kort ge
leden ontslagen was en toen onder het
uiten van bedreigingen de villa' verlaten
had.
BESPREKINGEN MET RECHTSCHE
VOORMANNEN.
Naar uit politieke kringen vernomen
wordt, heeft jhr. mr. Beelaerts van Blok
land, die de formatie van een extra-parle
mentair kabinet in beraad heeft genomen,
besprekingen gevoerd met de voormannen
der rechtsche partijen.
In de afaeelingen der Tv.eede Kamer
door deze landen met Engeland, onder Cur- voor de invoering van een nieuwe munteen
doen stijgen ervan ligt in het geheel niet in Woensdagmiddag het ontwerp staatsinrich
de bedoeling van de regeering. Een tijdstip ting Ned. Indië (wijzigingen regeeringsregle-
alles ondergeschikt maakt aan den eisch va
kapitaalvorming, waardoor men den mensch
opoffert aan het geld.
„Katholiek Nederland", maandblad der
Kath. Soc. Actie, is tegenwoordig interes
sant, o.a. door de statistieken, eerst van de
notarissen, thans van dc burgemeesters.
Het zoo pas verschenen nummer bevat
het volgende over Noord-Brabant en Gel
derland:
3. Noord-Brabant. Let wel, thans komen
we beneden den Moerdijk. Dit gewest is in-
Engeland en Frankrijk.
Men ontkent te Londen dat Bradbury te
Londen instructies is komen halen op pun
ten, waarop hijzelf de beslissing geheel in
eigen handen heeft. Het is juist het bezwaar
der Engelschen, zegt men daar, dat de Fran
schen en Belgische leden der commissie van
herstel agenten hunner regeeringen waren,
in plaats van soevereine vertegenwoordigers,
Niet op alle punten echter staat de beslis-,
sing aan' Bradbury en op die andere punten
dient hij de Britsche regeering van advies.
zon's leiding ondernomen. De Matin bespeurt
vele teek-enen van Italië's vijandigheid. Dit
land zou Zwitserdand ste,unen in het geschil
over de zones met Frankrijk en een verdrag
met Spanje nastreven, dat Frankrijk isolee-
ren zou. Het zou dit land dwars zitten ten
opzichte van de vergoeding en medezeggen
schap eiscben in zake het statuut van
Tandzjer, waarover een conferentie tusscben
Engeland, Frankrijk en Spanje nog aan den
gang is. De besprekingen schijnen de laatste
dagen vertraagd, waaruit werd besloten, dat
Spanje op Italië's deelneming aandringt. Offi
cieus merkt men hier daartegen op, dat de
deelnemers aan de besprekingen over
Tandzjer hebben afgesproken hieromtrent
niets bekend te maken, dat Spanje steeds
genoegen nam met een discussie buiten
Italië om gn deze op den goeden weg is.
De Ere Nouvelle raadt tegenover de toe
nadering tusschen beide Middellandsche Zee
landen aan den blik te wenden naar
Duitschland en Rusland en de Echo de Paris
acht het niet onmogelijk, dat Frankrijk zijn
greep op den rechter Rijnoever laat verslap
pen als de overeenkomsten van Dusseldorf
geteekend zijn, met dien verstande, dat de
Roer-bezetting voortduurt, maar ze het aan
vankelijk bedoelde, zuiver economische ka
rakter aanneemt en het troepen-aantal zoo
mogelijk wordt beperkt. Dit zou een mak
kelijker verhouding tot Duitschland kunnen
inleiden.
heid kan thans nog niet worden aangege
ven. Vermoedelijk zal de nieuwe zilveren
schelling een waarde krijgen van 10.000
kronen.
Aangaande de economische toekomst liet
Kienwoetk zich optimistisch uit. Niettegen
staande den moeilijken toestand en de groo-
te lasten die in toenemende mate op de be
volking drukken, gaat het land een betere
toekomst tegemoet. Dit blijkt volgens hem
uit de cijfers der staatsbegrootin'* doch ook
uit het dalen van het getal der werkeloo-
zen, de stijging der inleggelden bij de spaar
banken en uit de toevloeiing van buiten»
landsch kapitaal.
i
SPANJE EN ITALIË.
Uit Rome wordt gemeld, dat de Spaan-
sche dictator, generaal Primo de Rivera
bij de besprekingen over een Spaansch-
Italiaansche toenadering verklaard heeft,
dat de Spaansche regeering bezig is zoo
snel mogelijk de productie van oorlogsmate
riaal te concentreeren en ook een reorga
nisatie tot stand wil brengen van de par
ticuliere industrie om deze in een oor
logsindustrie te kunnen omzetten, zoo de
noodzakelijkheid daarvan zich voordeed.
Van ambtelijke Duitsche zijde schrijft
men:
In het buitenland hoort men vaak de vrees
uitspreken, dat buitenlandsche reizigers in
De_ Ma-tin drukt een Italiaansche spotprent j Duitschland op grónd van de nieuwe „De-
af, die op Frankrij-k's uitsluiting doelt en viseuverordnungen" zouden bloot staan aan
meldt uit Madrid, dat beide land-en de voir- j |-jej gevaar, dat het vreemde geld, hetwelk
ming van een Latijnsch blok beoogen, dat j z;j bij zjch hebben, in beslag wordt geno-
De berichten over de Britsche instructies
aan generaal Bingham, moest uit Parijs af- -
komstig, waar zij bittere commentaren ver
wekten, worden positief tegengesproken.
Die instructies luiden, volgens een officieele
verklaring, strikt conform de nota van den
laatsten gezantenraad. Wel is volgens den
diplomatieken medewerker van Daily Tele
graph, waar dat naar het inzicht van de
Britsche regeering de controle-commissie al
le plaatsen vermijden moet, waar maar
eenigszins kans op incidenten bestaat.
Aangaande vergadering op het Foreigan
zich vooral tot Zuid-Amerika zou uitstrek
ken, hetgeen ze tegen verdere indringing
van den invloed der Unie beschermen willen.
Een gevolg dier stichting zou hun uittreden
uit den Volkenbond zijn.
De Echo d-e Paris, loochent de vermeende
politieke besprekingen tusschen beide ko
ningen met de blijkbaar officieuss mede-dee-
ling, dat er slechts over een handelsovereen
komst tusschen belde landen gesproken is.
De schulden van Frankrijk aan
de Vereenigde Staten.
De New York Herald (Parijsche editie)
verneemt uit Washington, dat noch minis
ter van financiën Mellon, noch iemand van
hooggeplaatste ambtenaren aan Mellon's
departement, accoord gaat met het door
senator Reed Smoot, uit Utah, opgeworpen
plan om Frankrijk en andere naties, die
schuld hebben* aan de Ver. Staten daarvoor
aan te spreken. En president Coolidge, die
zich in alle quaesties, de financieele poli
tiek der Unie betreffende, laat leiden door
Mellon stelt zich oph etzelfde standpunt.
Volgens een te Washington bekend ge
maakte officieele verklaring van het dept.
van de schatkist, hebben zijn experts, zoo-
we' in de Ver. Staten als in het buitenland,
den internationalen financieelen en econo-
mischen toestand van het oogenblik bestu
deerd en zijn zij tot de slotsom gekomen,
dat Frankrijk thans niet bij machte is, zijn
schuld en de daarop vervallen rente aan de
Ver. Staten af te doen, ofschoon Frankrijk
tot duSVer wel geregeld de rente betaalt
op de som, die het aan de Ver. Staten ver
schuldigd is voor de overneming van het
Amerikaansche oorlogsmateriaal, in Frank
rijk, toen dit overbodig was geworden.
Deze slotsom waartoe het Amerikaan
sche dept. van financiën was gekomen, be-
teekent niet, dat men zich in de Ver. Sta
ten niet zou afvragen hoe Frankrijk dat aan
de eenen kant zijn schulden niet betaalt,
aan den anderen kant zulke reusachtige
sommen besteden kan aan zijn leger en hoe
het zoo groote bedragen kan voorschieten
men. Evenzoo vreest men, dat bedragen, die
aan Duitsche verwanten of andere behoefti-
gpn, of wel aan Duitsche inrichtingen van
weldadigheid worden gezonden, bij de aldus
geholpenen in beslag zouden kunnen worden
genomen.
Deze vrees is ongegrond.
Volgens de bepalingen kan slechts in be
slag worden genomen onrechtmatig verkre
gen buitenlandsch geld. De deviezencommis-
saris heeft van zijn recht, ook rechtmatig
verworven vreemd geld voor het rijk te ge
bruiken, ten opzichte van tijdelijk zich in het
rijk ophoudende personen uitdrukkelijk af
stand gedaan. Bovendien kan de reiziger zich
bij het passeeren van de grens een bewijs
laten geven voor liet bedrag, dat hij bij zich
heeft.
Het inbeslagnemen van steungelden is vol
gens de v/et niet geoorloofd, en Ugt ook niet
in de bedoeling. Noch van de geholpen per
sonen, noch van de Duitsche instellingen, die
geld ter verdeeling hebben gekregen, kan
men afgifte van dit geld eischen. Dergelijke
schenkingen vallen voor het overige ook
buiten de verordening van den rijkspresident
betreffende het afleveren van bezit in het
buitenland.
ment enz.) behandeld. Mede in verband gedeeld in 172 gemeenten. Er zijn 157 bur-
Hct Presidentschap van de Ver. Staten is
een moeilijk en uitputtend ambt: een zwaar
beroep. Maar het heeft zijn lichtzijden. Zoo
zien we in New-Yorksche telegrammen ver
meld, dat president Coolidge op het Witte
Huis bezocht is door een gezelschap bestaan
de uit 88 schoone meisjes. Deze jongedames
zijn mededingsters naar een schoonheids
prijs. Elk harer is afkomstig uit een bepaal-
de stad, waar zij voor de schoonste gold, of vergd."
tenminste als zoodanig was aangewezen
door den bioscoop-artist Rudolph Valentino,
de in de V. St. bij liet biosfcoppubliek om
zijn knap uiterlijk erg populaide „Rudy." De
88 schoonheden dingen meer naar den titel
van „de grootste schoonheid in het land",
welke zal worden toegekend op een schoon
heidsconcours in het Madison Square Gar
den gebouw te New-York. De' winnares ont
vangt een prijs in geld, die haar in staat stel-
met de geringe opkomst der leden, waren
de vergaderingen spoedig aféeloopen.
Men scheen weinig optimistisch gestemd
te zijn omtrent een aanstaande oplossing
der kabinetscrisis. Zelfs werd, naar de Tel.
verneemt, het vermoeden geuit, dat dc
normale parlementaire werkzaamheden dit
jaar niet meer zullen worden hervat.
Nog vernam het blad, dat men geen
waarde hechtte aan het namenlijstje door
„Dc Tijd" openbaar gemaakt van personen,
die voor het ministerschap aangezocht
heetten.
Wat mejuffrouw mr. Van Dorp, het liberale
Kamerlid uit de school van Van Houten,
voor liet Christelijk Nationaal Vakverbond
als haar standpunt ten opzichte der econo
mische vraagstukken heeft meegedeeld, be
vat voor de arbeidende klasse weinig troost
rijks.
Een arbeider moet van de opbrengst van
zijn arbeid zich zelf en zijn gezin kunnen
onderhouden; hij moet tegen de gevolgen van
ziekte, invaliditeit, ouderdom en werkloos
heid gewaarborgd zijn; zij aanvaardt
niets van dit alles.
Voor haar is kapitaalvorming het een en
het al; daaraan is alles ondergeschikt.
Het „Huisgezin" vindt, dat deze opzet te
ver gaat en onchristelijk is en gaat dan voort:
„Kapitaalvorming moet een instrument tot
welstand zijn, niet een middel om een reus
achtig bezit te brengen in handen van en
kele weinigen.
Mejuffrouw Van Dorp moge zeggen deer
nis te gevoelen over de ongelijkheid in stof
felijke welvaart; wij gevoelen over dat
feit geen deernis: het is natuurlijk en zal al
tijd blijven bestaan; wij gevoelen heel iets
anders voor het verschijnsel, dat men den
werkman het minimum stoffelijke welvaart,
dat hij noodig heeft om volwaardig mensch
te zijn, poogt te ontnemen.
Dit gebeurt door de theorie van mejuf
frouw Van Dorp.
Zij zegt: de werkloosheid is de schuld der
arbeiders door hun onjuiste looneischen en
door den achturigen arbeidsdag.
Zij zegt: de sociale verzekeringen zijn een
stuk van het loon en moeten dus in minde
ring worden gebracht van hetgeen hem wordt
uitgekeerd.
En zoo gaat mejuffrouw Van Dorp verder.
Zij vergeet één ding in den arbeider: dat hij
ook mensch is.
Er kunnen inderdaad onjuiste looneischen
worden gesteld en dit geschiedt.
De omstandigheden kunnen tot een lange-
ren arbeidstijd dan acht uur nopen.
Ook de arbeider moet. als we in een toe
stand van algemeene malaise verkeeren, tot
verbetering daarvan bijdragen.
Maar heel iets anders is, zooals mejuffrouw
Van Dorp wil en doet, den arbeiders te
maken lot het kind van de Tekening.
Dit is ook hierom verkeerd, omdat de
duurzame bloei van een bedrijf en van dc
industrie in het algemeen niet mogelijk is,
wanneer onder de arbeiders een slechte
stemming beerscht en van hun krachten en
vermogens boven het redelijke wordt ge-
gemeesters, onder wie 145 Katholieken. Alle
gemeenten, welke hier door een R. K. Bur
gemeester bestuurd worden zijn overwe
gend Katholiek.
Dc navolgende gemeenten (resp. combina
ties) hebben een Protestantschen burge
meester: Almkerk, Andel-Giessen-Rïjswijk,
Dinteloord-Fijnaart, Drongelen-Genderen-
Meeuwen, 's-Gravemoer, Klundert, Oir.
schot. Sprang en Capelle, Veen, Werken
dam-de Werken c.a„ Willemstad, Woudri-
chem, Wijk c.a., Zundert, Hooge en Lage
Zwaluwe.
Hieronder zijn drie gemeenten en
geenszins onbeduidende <}ie ten onrechts
een niet-Katholiek als burgemeester heb
ben, n.l. Oirschot, Zwaluwe en Zundert.
Oirschot, gemeente met een voor 98.58
pCt„ dus vrijwel geheel R. K. bevolking.
Zunderi, eveneens nagenoeg totaal Ka
tholiek, n.l. voor 98.26 pCt.
Zwaluwe, ten slotte, waar de bevolking
voor 53.92 pCt. den R. K. godsdienst belijdt.
In den gemeenteraad zijn 6 van de 11 le
den R.-K. Wij twijfelen er niet aan, of bij
de eerstvolgende vacatures zal hier dc
noodzakelijke correctie worden aangebracht
Tot welke zeer ongewenschte verhoudingen
de aanwezigheid van een functionaris kan
medewerken, wiens gezindte afwijkt van dat
der geheele burgerij, kunnen degenen getui
gen, die de dorpskwesties in Zundert ken
nen.
4. Gelderland. In deze provincie, waar de
bevolking voor 36.08 pCt. R. K. is, vindt
men 115 gemeenten met 111 burgemeesters.
Daaronder zijn 36 R. K. functionarissen, n.l.
de burgemeesters van:
Ammerzoden, Angerlo, Apneltem, Balgoy,
Batenbnrg, Bergh, Bemmel, Bergharen, Be%
ningen, Didam, Drenmel, Driel, Droten, Dui
ven, Eibergen, Eist, Ewiik. Gendringen,
Gendt, Groenlo, Groesbeek, Heumen, Her
wen en Aerdt, Horssen, Huissen, Lichten
voorde, Millingen, Nijmegen, Overasselt,
Pannerden. Ubbergen,. Wamel, Wehl, Wes
tervoord, Wijchen en Zevenaar. Al deze ge
meenten hebben een overwegend Katholie
ke bevolking, behoudens Eibergen, dat
voor 45.50 pCt. R. K, is.
Men vindt in Gelderland «een overwe
gend Katholieke gemeenten met een Pro
testantschen burgemeester. Een verhouding
derhalve welke het rechtsgevoel bevredigt
en wellicht in geen andere provincie zal
worden aangetroffen.
Sinds deze statistiek werd opgemaakt, is
er minstens één verandering gekomen. De
gemeente Balgoy verdween n.l. en werd bij
Overasselt gevoegd. Van oe 114 Gemeenten
met 110 burgemeesters hebben er dus 35
een R.-K. burgemeester.
Te Arnhem heeft het lid der Tweede
Kamer, Mr. J. R. H. van Schaik. een der
stemmers tegen de Vlootwet, Woensdag een
rede over dit onderwerp gehouden.
„De politieke crisis en de naaste aanlei
ding welke daaraan is voorafgegaan", was
de titel van zijn rede, waarin spr. de reeds,
bekende punten met name de aan het ont- j
werp verbonden fin. bezwaren, op korte eni
zakelijke wijze uiteenzette.
Spr. besprak daarna de consequenties
welke in dezen tijd van economische en fi
nancieele depressie uit deze plannen, indien
ze zouden zijn doorgevoerd, waren gespro
ten. De bezwaren aan dit ontwerp verbon-
den, waren in 1922 reeds bij hem en andere
leden der Katholieke fractie overwegend.'
Met de starre theorie van mejuffrouw Van
Dorp bereikt men niets, tenzij ontstemming,
wrevel, verzet, allemaal zaken, die de recon
structie der maatschappij tegenhouden en on
mogelijk maken.
Wij hebben behoefte aan een geest van
overleg en verzbening, en deze is alleen te j Wanneer toen reeds de Vlootwet aan een i
bereiken, als men den arbeid en den arbei- j behandeling was onderworpen, dan was spr.'
der op de plaafs zet die hem toekomt, niet I er zeker van, dat ze verworpen zou zijn.
29
Hij nam een sleutel van zijn bos en stak
die in een slot van het bureau.
Hij kon zijn vreugde nauwelijks bedwin
gen. In het kastje, dat open ging, lag de
sleutel van het Italiaansche meubeltje.
Hij nam hem, ging terug, en maakte het
kastje open.
Daar lag een heel fortuin voor hem,
XXVIII.
Naast een koffertje met bankpapier lagen
nog effecten, obligaties, enz.
Pascal deed er een deel van in het kof
fertje, deed het kastje dicht en bracht zeer
behendig de zegels weer op de goede plaats
terug, zoodat men niet kon zien, dat zij
er af waren genomen.
Hij wilde heengaan, toen hij stappen
meende te hooren in de kamer, waar de
doode latf.
Om te zien of hij zich niet b.edroog, ging
hij naar de draperie en keek voorzichtig
naar binnen.
De zusters sliepen nog altijd, maar de
andere vrouw, de oude kamenier, had haat
dienst weer gedaan en ging naar een an
dere kamer.
Zonder een oogenblik té verliezen, liep
Pascal naar de deur, die op den gang uit
kwam, opende die en wilde de trap afgaan,
toen hij weder iemand hoorde loopen, nu
op de treden.
„Zij komen naar hier," mompelde hij,
„als ik niet oppas, ben ik verloren."
Hij sloot oogenblikkelijk de deur, liep de
werkkamer door, blies het lantaarntje uft,
ging de sterfkamer binnen en zich met één
blik er van verzekerend, dat de religieusen
nog altijd sliepen, liep hij op z'n teenen
naar de doodkist, lichtte het hoofd van het
lijk op, schoof het taschje onder de schou
ders en na dat heiligschennend werk ge
daan te hebben, liet hij het hoofd weer
zakken, legde het doodskleed weer neer,
sloop achter de gordijnen der alkoof en
legde zich plat op den buik onder het bed
zelf.
Dit alles was gebeurd in veel korter tijd,
dan men kan beschrijven.
Pascal had zich niet teveel gehaast, want
juist op het oogenblik, dat hij onder het
bed kroop, verscheen Jerome op den drem
pel. De religieusen werden wakker en Be-
nedikta Mercier kwam bidden bij het lijk.
Het was toen vier uur in den morgen.
Buiten werd het reeds langzamerhand dag.
Het onweder had niet doorgezet en reeds
kwam de zon aan de gezichtseinder aan
den hemel,
„Je bent erg vermoeid, Benedikta," zeide
de oude knecht tot de kamenier, die juist
binnengekomen was.
„Ik ben het inderdaad," antwoordde de
oude vrouw, „maar als was ik het nog meer,
dan zou ik toch komen waken. Het is voor
mij niet erg. Maar, Jerome, je hebt zeil
weinig rust gehad...-"
„Ik ken niet slapenik bleef wakker
van verdriet."
„En wat moet je nu zoo vroeg reeds
doen?"
„Ik ga de rekeningen in orde brengen, x>"ra
ze aan den notaris ie kunnen voorleggen.
Jerome ging weer heen.
Benedikta knielde neer en begon weer
te bidden met de zusters.
Pascal hield den adem in.
Een enkele beweging of het geluid van
zijn ademhaling konden hem verraden.
Ondanks zijn koelbloedigheid en zijn
wilskracht, zat hij toch in angst.
De tijd verliep langzaam.
Hij hoorde de torenklok, vijf.... zes uui
slaan. Hij wist ten laatste niet meer, wat
hij doen zou. Als 't ongeluk wilde, dat men
het bed zou verschikken, was hij verloren.
Naarmate de minuten verliepen, vererger
de zijn toestand.
Hij kreeg last van kramp.
Hij moest de hand voor den mond hou
den om het niet uit te schreeuwen.
Ongeveer om half negen kwam Jerome
in de kamer terug.
Hij was vergezeld van den begrafenison
dernemer.
„De lijkdienst is precies om tien uur,"
zeide deze tot Jerome.
„Omdat de kerk zoo dichtbij is, zullen
wij het lijk niet vóór kwart voor iien
komen halen...."
Van dat oogenblik af, kwamen er weder
telkens menschen in de sterfkamer, die nog
een laatste bezoek wilden brengen aan den
gestorven graaf, vooraleer dc kist gesloten
werd.
Pascal zag al die bcencn rond de lijkkist
gaan en verdwijnen.
Hij hoorde gravin de Chatelux, haar zoon
Fabien, Raymond, Paul Fromenlhal en nog
meer bekenden van den graaf.
Dan kwamen de dragers, die de doodkist
van de stelling namen, het deksel op de
kist schroefden en de kist wegdroegen, om
ze nog even te zetten in den met zwart
behangen gang, waar een praalbaar stond.
In de sterfkamer waren de kaarsan uit
gedoofd en de stelling weggenomen.
Geluid van stappen deed zich niet meer
hooren. De deuren waren gesloten.
Eindelijk was Pascal alleen.
Toen men de doodkist opnam, had de
jongeman gesidderd.
Als men soms het lijk oplichtte, moest
men noodzakelijk onder de scnouders het
taschje vinden, en dan zou alles voor hem
verloren geweest zijn....
Toen de kamer ontruimd was, voelde hij
zich weër verlicht.
Niet zonder moeite, daar hij danig stijf
was, werkte hij zich onder het bed van
daan, maar bleef toch achter de gordijnen,
terwijl hij zoo goed mogelijk het stof van
zijn kleeren sloeg.
Na dat gedaan te hebben, kwam hij te
voorschijn en liep naar de geheime deur,
die toegang gaf tot de trap.
Twee minuten later stond hij midden tus
schen de menigte, die bijeen was om den
lijkstoet te volgen. En daar vele menschen
elkander daar onbekend waren, gaf nie
mand acht op zijn aanwezigheid.
Na een half uur lijds kwam een prachtige
lijkwagen en de rouwkoetsen.
Pascal oordeelde het volkomen nutteloos,
met de menigte mee te gaan, die den stoet
volgde, maar hij begaf zich regelrecht naar
het kerkhof.... Dat alleen had voor hem
nu nog waarde.
Daar aangekomen, vroeg hij naar de graf
kelder van de familie de Thonnerieux en
ging er heen.
De metselaars maakten den zerk van den
kelder reeds los, omdat aanstonds het lijk
er in zou geplaatst moeten worden.
Pascal naderde de werklieden en stelde
hun een paar onbeduidende vragen en
scheen nieuwsgierig te zijn naar het werk
van de mannen, als iemand, die met zijn
tijd geen raad weet; dan slenterde hij een
beetje rond en wachtte op de aankomst,
van den begrafenisstoet.
De geheele plechtigheid verliep zonder
opzien te baren.
Er werden twee lijkredenen uitgesproken
en allen bleven eenigen tijd bidden. Dan
ging de menigte heen.
Jerome alleen bleef achter met de werk
lieden en den doodgraver.
Pascal was niet veraf.
Met den rug naar den ouden knecht ge
keerd en zijn hoed diep over de oogen,
scheen hij met de grootste aandacht een
grafzerk te beschouwen, die naast de fami-,
lie-grafkelder van de Thonnerieux; hij liet
geen woord verloren gaan van het gesprek,
dat tusschen de werklieden en Jerome werd
gevoerd. Dc marmerwerkers legden de
vloersteenen weer neer in den kelder.
„Metsel je den kelder niet dicht?" vroeg
Jerome aan den meesterknecht.
„Neen mijnheer," antwoordde deze, er
was nog een haastwerk te doen. Morgen
vroeg komen we weer terug om het werk
af te maken. Bovendien is de kelder toch
gesloten.
Ik wilde u enkel vragen, den sleutel aan
den kerkhofbewaarder te geven, want w«
zullen dien morgen noodig hebben."
Jerome gaf den sleutel en verwijderd»
zich.
Pascal had alles gehoord.
(Wordt verv olgd).
