Nieuwe Haarlemsche Courant | 1924 | 1 maart 1924 | pagina 9

A

ELCK WAT WILS.

NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT.
Zaterdag- 1 Maart 1924 - Derde blad

KERK EN SCHOOL.

STOOMVAARTLIJNEN.

LEGER EN VLOOI

Installatie aalmoezenier
Brouwer.

LUCHTVERKEER.

De vlucht naar de Noordpool.

TREKJES 336.

HEI JljRAuDEIsDE VRAAGSTUK.

„Wij wachten hier de R. K. af. Zij
hebben indertijd geëischt, dat we hu*':
program der bedrijfsraden hadden aan
vaard, wij wachten nu af of wij van hen
de mededeeling zullen ontvangen dat
zij straits met ons de bedrijfsraden var
de werkgevers zullen afdwingen."

Deze veelzeggende woorden vond ik ir
een verslag van het congres dat j.l. Zaterdag
en Zondag door S D. A. P. en N. V. V. is
gehouden en waarop het rapport over be
drijfsorganisatie en medezeggingschap be
handeld is.

Niemand zal van mij verwachten dat ik ir.
deze de rr eening van onze R. K. Vakbewe
ging zou kunnen vertolken, naast meerdere
ook om de eenvoudige reden dat voor korten
tijd alles wat op deze onderwerpen betrek
king heeft r.cg r.iet een zoodanigen vasten
vorm had verkregen, dat er geen kans voor
afwijking ter cene of andere zijde zou bestaan-

Maar wel meen ik tamelijk nauwkeurig
te weten wat er onder or ze R. K. georgani
seerde arbeiders leel'f en dat kan m.i. weinig
heepge-venc zijnTccr het N. V. V. in dier
zin, dat ook zij zich ongeveer op eenzelfde
wijze ever bedoelde onderwerpen zouden
uitspreken.

Ongetwijfeld leeft ook ten onzent het ver
lengen r.aar meer erkenning en medezeg
gingschap, maar dat betreft niet zoozeer de
onderneming als wel het bedrijf. En m. i.
vólkernen terecht. Niemand weet welke evo
luties we r.cg zullen meemaken, maar voor-
lccpig weiger ik te gelooven aan de practi-
xhe mogc'ijkhcid vrn medezeggingschap in
de leiding van de onderneming.

Vooreerst dient de bij uitstek practischc
'raag gesteld hoe men een medezeggingschap
n da afzonderlijke onderneming wil bereiken,
ir is geen denken aan, dat de ondernemers er
ij vittig toe zullen overgaan en als de werk-
vérs wettelijk gedwongen moeten worden
gesteld dat daarvoor een meerderheid
was te vinden dan zal er van zoo'n afge-
nerste mede-leiding al bedroefd weinig te-
:echt lemen. De vraag of de arbeiders wel
voor c'ie taak berekend zijn behoeven we dus
voorlcopig nog niet te beantwoorden.

Orze R. K. Vakbeweging heeft daarom
steeds haar actie tof medezeggingschap be
perkt tot het bedrijf, waaronder dus de geza
menlijke ondernemingen in eenzelfde bran
che moeten verstaan worden. Een dergelijke
medezeggingschap tast de leiding van de
onderneming of van den bedrijfsleider niet
aan en stelt Slechts algemeene regelen binnen
welks raam men zich zal hebben te bewegen.
Bij een goede regeling van de Collect eve
Overeenkomst en publiekrechtelijke be
voegdheid tot uitvoering van de sociale wet
ten en verzekeringen waren we al een heel
eind gevorderd en hiervoor zijn zonder tv/ij-
fel al heel wat werkgeve-s te vinden. Mocht
het waarheid blijken, dat we het laagste punt
van de malaise reeds zijn gepasseerd, dan
behoeft men geen optimist te ziin om ook in
dezen wat meer medewerking van de werk
gevers te verwachten.

Maar hoe dat ook zij een dergelijk streven
past zich vol kernen aan bij alles wat we tot
dusver konden bereiken en mag al reeds om
.die reden een zeer logisch streven genoemd
.worden.

Dat sluit natuurlijk niet buiten, dat gelijk-
-ijdig kan gestreefd worden om in zeer groot»
ondernemingen verschillende instanties in
het leven te roepen van overleg en samen-
wcrkir.g iysichen de leiding en het personeel,
maar dat is geneel iets anders als medezeg
gingschap in de leiding en over de geheel:
linie.

Het is dan ook wel typeerend, dat bij de
discussie telkens naar voren kwam dat het
rapport eigenlijk niet ver genoeg ging en
men aan den anderen kant klaagde dat er
,met het klein bedrijf te weinig rekening was
'gehouden.

j Klachten dus, die men moeilijk kan ver
klaren door een zucht om geleidelijk te ko-
'men waar men wezen wil, maar die alleen
jmaar te verklaren zijn uit het feit dat het
medezeggingschap in de leiding van de on
derneming zelfs bij theoretische bespiegeling
jnog te veel bezwaren ontmoet om er een lo
gisch geheel vaft te maken en die voor kleine
en middelmatige ondernemingen wel vrijwel
'onmogelijk moet worden geacht,
j Het zal dan ook waarlijk wel geen toeval
zijn dat de kleinere ondernemingen er ietwat
bekaaid zijn afgekomen en als zij, die zich
(daarover beklaagden eens probeerden om

zich de zaak helder voor oogeu "te stellen,
dan zouden zij m. i. al spoedig bemerken
dat er heel wat fantasie noodig is om zich
voor kleine endernemingen een medezeg
gingschap te denken wat ook maar eenigszi "s
op dien naam aanspraak mag maken.

Hoe dus onze R. K. Vakbeweging bereid
zou kunnen gevonden worden om aan een
dergelijk streven waaraan elk perspectief
o tbreekt, mede te werken ik 'wil gaarn
verklaren, dat ik dat juist niet vermag te be
grijpen.

Sterker nog als het juist zou zijn wat
door mij als vaststaand wordt aanvaard, n.l.
dat de werkgevers over de gansche linie zich
vierkant zullen stellen tegenover elk streven
der arbeiders om een plaats in de direct:
leiding van de onderneming te veroveren en
als het eveneens juist is dat we van den wet
gever een dergelijk-experiment niet te ver
wachten zijn, dan is een dergelijke actie ook
als schadelijk voor een gezonde ontv/ikkeling
van de arbeidsbeweging te beschouwen.

Een gezonde ontwikkeling van de arbei
dersbeweging brengt ons vanzelf tot een be
tere bedrijfsregeling en alle kracht daaraan
besteed, past dus logisch aan bij datgene wat
historisch gegroeid is, en waaraan in meer
dere of mindere mate ook de werkgevers
kunnen medewerken, maar dan is er ook
alles aan gelegen dat we hen niet noodeloos
wantrouwend maken tegenover de arbeiders
beweging en haar strevingen.

M ceten zij vreezen dat elke stap van toe-
na cerirg cm aan de arbeiders meerdere me
dezeggingschap toe te kennen in het bedrijf,
op den voet gevolgd wordt door een streven
om ook een stuk van de leiding in de onder
neming te veroveren, dan zal dat waarlijk
die toenadering niet bevorderen.

Steeds heb ik het betreurd en afgekeurd
dat bij de werkgevers, in algemeenen zin
gedacht, zoo weinig meegaandheid werd
waargenomen om de arbeiders bij hun alles
zins redelijk verlangen naar een beter gere
geld bedrijfsleven tegemoet te treden, maar
van den anderen kant dient er dan ook voor
gewaakt dat we geen eischen stellen waatvan
we de draagwijdte zelf nog niet eens kunnen
overzien en die zeker r.ooit met medewerking
van de werkgevers kunnen verwezenlijkt
worden.

Wat de ontwikkeling der dingen nog bren
gen kan weet niemand, maar wat we tot
heden van leiding zagen wijst er niet op, dat
zij zonder meer maar gedeeld kan worden
en dat kan ze zeker niet als die deeling moet
plaats vinden met personen, zoo maar door
een of ander college aangewezen.

Wat de bedrijfsorganisatie aangaat, daar
over valt te praten niemand kan beweren
dat daarvan al een model is waarvan niet
kan worden afgeweken, maar het stïeven
naar medezeggingschap in de afzonderlijke
onderneming blijft m.i. een gevaar waarvar
de arbeiders niets als teleurstelling en ont
goocheling kunnen verwachten.

A. J. L.

AFGEWEZEN.

Aan, niemand kan het zijn ontgaan hoe
de laatste jaren «n van verschillende zijden
is getracht de 48-ur'g: werkweek, zoocb deze
wettelijk is vastgesteld, te ondergraven.

Dat deze actie tegen den wettelijken acht-
urendag als voorbereiding moest dienen om
in ons parlement de voor de doorvoering be-
noodigde atmosfeer op te wekken lag zoo
voor de hand, dat het wel niemand zal heb
ben verwonderd, dat van liberale zijde bij
de algemeene beschouwingen de aanval is
ondernomen.

Maar hij is even onbeschroomd afgeslagen
ris hij ondernomen is.

Het antwoord van de regeering komt
fort en goed hierop neer dat ook de Re
geering van oordeel is, dat er onder bepaalde
omstandigheden langer dan 48 uur zal moe
ten gewerkt worden dat echter de Arbeids
wet daarvoor in veel gevallen voldoende ruim
te laat en tenslotte ook nog de bepaling bevat
dat door onderling overleg alles wat voor het
bedrijf benoodigd is op dat terrein kan ver
kregen worden.

En de regeering ziet veel meer heil in da;
onderling overleg, dan in een wettelijke ver
ruiming van de normen, wat juist een bror.
van veel strijd zal blifken te zijn.

Het wil mij voorkomen, dat er wat al te
weinig aandacht is geschonken aan die he-
piling van de Arbeidswet en in zooverre is
de „zachte drang" door de Regeering in deze
uitgeoefend allészins toe te juichen.

Want het is toch zeer zacht uitgedrukt,
w .1 wonderlijk hoe men dag in dag uit tegei.
dien„achtu. e dag" te keer trok, terwij! daai
waar dat noodig was heel wat langer kor
worden gewerkt, maar vooral, dat men doe:
onderling overleg met de vakorganisati
heel wat had kunnen bereiken.

Maar in plaats van overleg, zag men d
voortdurend ik zou haast zeggen p n-
matig werd gepoogd om zonder de arbs
ders of juister over de arbeiders heen
wettelijke vastgestelde norm gewijzigd ie
krijgen.

Dat er bij een dergelijke actie van overlcs
niets kon terecht komen, behoeft niet u
bevreemden en dat de arbeiders wantrouwen:
stonden tegen elke poging waaronder dus
ook de goedbedoelden was het noodzake
lijk gevolg van de verkeerd opgezette actie.

Intusschen men weet het nu, dat van eer
wijziging of buiten werkstelling van den acht-
urendag van de Regeering niets is te ver
wachten en er schiet dus niets anders ovei
dan te trachten door overleg te bereiken wr.t
men van den wetgever, niet kan verkrijgen
Dat moeten we juist hebben. Wént als w.
aan iets gebrek hebben, dar. is het aan he;
besef dat we door overleg en samenwerking
de moeilijkheid in ons bedrijfsleven kunne;
en moeten overwinnen.

Het zal aan liberaal' denkende werkgever:
.vel eenige moeite kosten om zich met di;
gedachte te verzoenen, maar 't is de eenigstc
,veg die openstaat, zoodat verwacht mag wor
den, dat daarvan dan ook gebruik word
gemaakt.

Anderzijds zal het ook aan verschillend,
groepen arbeiders wel moeite kosten om hui
w antrouwen te verminderen en zoover mo
gelijk weg te werken want ook voor hen it
het een even groot belang, dat aan de wer-
"lij.ke behoefte van het bedrijf wordt teg:
m n gekamen. Als men ^bedrijfsorganisati
r medezeggingschap wil, zal men niet zon
der meer als onverschilligen tegenover wer
kelijke bedrijfsbelangen kunnen staan.

Hoe dat alles zij, de groote actie om de 48-
urige werkweek ongedaan te maken is in hel
zand geloopen en door de regeering is nu it
het openbaar nog eens benadrukt, dat zij
slechts van een economische reconstructie,
gedragen door onderling overleg, eenig he
verwacht.

De Heer Dresselhuys heeft zijn eisch af
gewezen gezien en we mogen vertrouwen,
dat daardoor het bedrijfsleven heel wat beter
is gediend dan door een verruiming van den
wettelijken arbeidsdag waardoor nog geen
meerdere productie maar zeker heel wat
strijd en stoornis zou zijn verkregen.

A. J. L.

DE STRIJD IN TWENTE.

Het wordt nu wel met den dag duidelijker,
dat de Textielfabrikanten geen andere op
lossing van het conflict wenschen dan door
volslagen onderwerping van de arbeiders
waardoor elke toenadering onmogelijk wordt
gemaakt.

Zij verliezen niet alleen de algeheele sym
pathie, zelfs onder nienschen i i o /erigens
niet ver van hun afstaan, maar zij wekken
daardoor feitelijk tot steun aan de textiel
arbeiders op.

Het bedrag, dat door de R. K. Vakbewe
ging wekelijks wordt bijeengebracht, is
stijgende en nu zelfs Z. D. H. de Aarts-
Bisschop van Utrecht openlijk een gift tot
steun aan deze strijdende arbeiders heeft
toegezonden is te verwachten, dat uit ver
schillende kringen meer aandacht aan dezer
strijd'zal worden geschonken.

Het gaat toch ook waarlijk te ver om te
vorderen, dat tienduizende menschen zich
op genade of ongenade gaan overgeven.

Daartegen komt elk menschelijk gevoel
in opstand, onverschillig tot welken rang
of stand men bekoort.

DE ARBEIDSTIJD IN ZWITSERLAND.

„De Gids", het orgaan van het Christelijk
Vakverbond schrijft

„De 48-urige werkweek is in Zwitserland
wettelijk vastgesteld door de federale wet
op den arbeidsduur van 27 Juni 1919. Dsz.
wet schrijft voor fabrieken een maximum-
arbeidsduur voor, van 48 uur in bedrijven
die met één ploeg warken. Indien op Zater
dagen de arbeidsduur korter is dan 48 uur,
kan het overblijvende aantal uren over de
overige werkdagen worden verdeeld. In
geval in bepaalde bedrijven of fabrieken
het toepassen van den door de wet voorge
schreven arbeidsduur de gezondheid of het
leven der arbeiders in gevaar stelt, kan
Bondsraad (het Zwitsersche Minikieri n
arbeidsduur verkorten. De .Bondsraad k
in bepaalde industrieën toestemming gaven
tot een maximum-arbeidsduur van 52 uur,
indien bijzondere omstandigheden hiertoe
aanleiding geven en vooral wanneer door ds
toepassing van de 4-8-urenweek een bepaalde
industrie gevaar zou loopen niet meer te
kunnen concurreeren tengevolge van het
verschil in den arbeidsduur in andere landen-
In verband met deze bepaling w. re i eind Juli
1923 in verschillende industrieën 17 vergun
ningen verleend voor een arbeidsweek van
52 uur.

Den lsten Juli 1922 werd een federalewet
aangenomen, waardoor een arbeidsweek van
54 uur zou mogelijk worden. Door deze her

ziening zou de Bondsraad in bepaalde uit
zonderingsgevallen toestemming kunnen ge
ven om 54 uur per week te werken, nl. ir.
geval dat tusschen de betrokken partijei
overeenstemming was bereikt kon de doe
'.et besluit vastgestelde arbeidsduur verlengt
worden tot een maximum van twee uur pe:
dag en 12 uur per week, cf een gerr.iddek
daarmee overeenkomend aantal uren gedu
rende een bepaalde periode, onder voo -
waarde, dat in ieder geval de overuren afzon
derlijk berekend worden en met 10. pCt. tcf
dag betaald.

Deze wet is echter niet van kracht ge wo
elen.

In Zwitserland bestaat het referendum
Het parlement kan besluiten, over ren aan
genomen wet een referendum te houden,
maar ook zijn een bepaald aantal kiezer
bevoegd een dergelijk referendum aan tc
vragen.

Dat is in dit geval gebeurd. Door meer dar
200.000 stemgerechtigden was zulk een re
ferendum aangevraagd. Zondag 17 Februar
leeft de volksstemming plaats gehad. Voo'
:1e wetswijziging werden uitgebracht 317.591
stemmen. Er tegen 433.589. Met een belang
rijke meerderheid heeft het Zwitsersche voll
zich dus uitgesproken voor een principiee
vasthouden aan de 48-urige werkweek.

De laatste weken voor de stemming is ee:
geweldige actie ontwikkeld, zoowel doo.
voor- als tegenstanders. De Christelijke Vak
beweging heeft zich met alle kracht tegei
aanneming van deze wet verzet. De Voor
zitter van het I. C. V., de Heer Jos. Scherrer
heeft in deze actie een belangrijk 3andee
ehad.

We wenschen ónze Zwitsersche vriende:
geluk mét dezen uitslag. Ook in 'Zwitser
land wil de Christelijke Vakbeweging mede
werken, indien noodig aan v rlenging va
rbeidstijd. De Zwitsersche Arbeidswet k
toepel genoeg door overwerkvergunninge:
kan voldoende daarin worden voorzien. Maa:
aan een 48-urige werkweek als normale vast
gelegd in de Wet, wenscht de Christelijke
Vakbeweging ook daar, vast te houden."

HET LEDENTAL VAN DE VAKBEWE
GING.

De Gids geeft het ledental van b»t Christe-
lij Vakverbo. d per 1 Janüaris 1924 en geeit
;_ri vermindering aan van 971 leden.

1 October 1923 was het ledental 54938 1
Januari 1924 was dat 53967.

FRANSCH OP DE LAGEEE SCHOOL,

De N. R. Ct. bericht:

De Commissie van Toezicht op het M: O.
te Hilversum, heeft aan den minister van
Onderwijs geschreven, dat de maatregel,
waardoor het onderwijs in de Fransche 'laai
van de lagere school is verwijderd, haar
voorkwam te moeten strekken tot schade
van het onderwijs op de aansluitende scho-
lbn, meer bepaald- op die van het M.O.

Zou dit door haar gevreesde gevolg, aldus
het adres, reeds op zichzelf allen, die be
lang stellen, in den bloei van het M. O.,
recht geven om pogingen aan te wenden om
genoemden maatregel ongedaan te maken,
nog sterker wordt die aandrang gevoeld
door de tijdsomstandigheden, omdat achter
uitgang in de kennis van de Fransche taal bij
ons volk een ernstige belemmering zal op
werpen tegen de internationale persoonlijke
gcdaciitenwisseling.

Een en ander overwegende, heeft de com
missie een enquête ingesteld bij de commis
sies van toezicht op het M. O. in andere ge
meenten, teneinde hun oordeel te vernemen
over hel bewuste onderwerp, en bij genoeg
zame instemming gezamenlijk stappen te
deen, om herstel van den vroegeren toe
stand wat betreft het onderwijs in de Fran,
sche taal op de Lagere School te verkrij
gen. -

De commissie wendde zich voor dat doe!
tot de ruim 60 commissies van toezicht in ons
land. Het resultaat van dezen stap was, dat
op dezen brief geantwoord werd door 3S
commissies: 16 commissies verklaarden zon
der voorbehoud ra te stemmen met den
brief, n.l, de Commissies van Toezicht te:
Amsterdam, Rotterdam, Groningen, Leiden.
Zwolle, Dordrecht, Deventer, Schiedam,
Venlo, Assen, Wagenm-Jen, Tiel, Brielle,
Alphen a/d Rijn, Coevorden en Roermond; 3
commissies verklaarden in te stemmen, doch
m.et ecnig voorbehoud, n.l die te Amers
foort, Nijmegen en 's-Hertogenbosch; Vlis-
singens'ngen steunt deze actie alléén voor
zoover betreft de Lagere scholen die dienen
als voobereidin*' van middelbaar en voorbe
reid hocger onderwijs: Enschedé wenscht fa-
cultat;efstelling van Franscb op de lagere
school.

Tegen de opvattin? en bedoeling van* de
commissie van toezicht te Hilversum ver
klaarden zich 8 commissies, n.l. die te Arn
hem, Delft, Gouda, Mepoel. Veendam, Apel
doorn. Bussum en Ter Apel.

In verband hiermede verzoekt adressante
d-en minister zijn medewerking te verleenen
aan het intrekken van den besnroken
maatregel; althans invoering te w:llen bevor
deren van het Fransch als facultatief leer
vak voor de twee of drie hoogste klassen der
lagere school, bijv. met splitsing dier klas
sen,

Aan de Tweede Kamer is verzocht dit
adres te willen steunen.

NED FEL. STOOMVAARTLIJNEN

ALDAB1 (R.Z.A.-lijn) 27/2 van Euenos Ay-

res naar Montevideo.

ALKMAAR (W.I.M.) 27 2 van Corrat te
Valparaso.

AMSTERDAM (W.I.M.) 27 2 van Valpa
raiso te Panama.

SAMDOENG (R Lloyd) Rangoon-R'dam

p. 28 2 Malta.

3ATOE (Nederl.) uitreis p 26/2 Perim.
3AWEAN (Nederl.) 25/2 van Makassar te
Singapore.

3GETON (Nederl.) uitreis p 27 2 Gibral
tar.

JRIELLE (W.I.M.) 28 2 van A'dam te Ant
werpen.

ELEBES (Nederl.) 28 2 van A'dam te Ant%

werpen.

DEUCATION (K.N.S.M.) 27/2 van Malta

naar Patras,

DRECHTERLAND (H Lloyd) uitreis 27 2

te Rio Grande.

EEMLAND (H Lloyd) thuisreis 27'2 van
Santos. I

ELPEN OR (Oceaan) Japan-Rotterdam 25 -

te Tienstin.

EUTERPE (K.N.S.M.) 28 2 van Oporto te!
A'dam.

GELRIA (H. Lloyd) thuisreis 27 2 van RL
Janeiro.

HAARLEM (W.I.M.) 26 '2 van Mexittone:
te Panama.

IELDER (W.I.M.) Chili-A'dam 27/2 va: j
Coquimbo.

JAGERSFONTEIN (H. Z. Afr. lijn) thuis
reis 26 '2 van Kaaostad.

JAN PIETERSZ. COEN (Nederl.) uitr,

27 2 van Genua.

LEERDAM (H.A.L.) R'dam-New. Ortear.

27 2 van Havana.

LOMBOK (Nederl.) thuisreis 27 2 van Ha
vre.

MAASDAM (H.A.L.) 28 2 van New Orlean

te R'dam.

MEERKERK (Br Indië-lijn) thuisreis 27 2

re Colombo.

MOENA (Nederl.) 28 2 van Tacoma te

Yokohama.

MEDON (Oceaan) 28 2 van Padang te Am
sterdam.

MERCURIUS (K.N.S.M.) 27/2 van Algië

raar Piraeus.

MEROPE (K.N.S.M.) 27/2 van Gijon te
Ooorto.

MINERVO (K.N.S.M.) 27 2 van Valencia

te Taraagona.

NEREUS (K.N.S.M.) 27'2 van Lissabon n-
A'dam.

NIEUW AMSTERDAM (HJA.L.) 27 2 van

R'dam te Antwerpen.

POLLUX (K.N.S.M.) 27 2 van Piraeus te
Calamata.

RONDO (Nederl.) uitreis 27 2 van Suez.
SAMARINDA (Java-New-York lijn) New-

York-Java 25 2 van Padang.

SAPARVEA (H.O.A. lijn) thuisreis 26 2 te
Tsingtan.

SCHIEDIJK (H. Austr. lijn) uitreis p. 28 2.
Perim.

SPRINGFONTEIN (I-I.Z.A.-iijn) thuisreis

per 27 2 Oucssant.

STUYVESANT (W.I.M.) thuisreis heden
middag 4 uur re Plymouth verwacht.
TJIKARANG (Java-China-Japan) 27 2
van Padang n. Djeddoh.

VULCANUS (K.N.S.M.) 26,2 van Bari n.
Catania.

BINNENLANDSCHE HAVENS.

AMSTERDAM. Aangek. 27 Febr. Hebe
Bordeaux stukgoed, Surinamekade, c rg
Nieuwe Rijnvaart Mij. Gallia, Londen, pe
troleum, Fetrcleumhaven, carg. v. Es
v. Ommeren. Ravenna, Leith, ledig, Fos-
hatfabriek, carg. HolL Stoomboot Mi*.
Jaarstroom, Hamburg, stukgoed, Handels
kade, carg. Holl. West-Afrika Lijn.
28 Febr. Laomedon, Jav3, stukgoed,
Javakade, carg. Meijer Co.'s Scheepv.
Bergsund, Antwerpen, stukgoed. Handels
kade, carg. Ver. Cargodoorskant.
IJMUIDEN. Aangek. 28 Febr. Saar v.
Valencia.

IJMUIDEN. Aangek. 28 Febr. Medon st.
Padang. Euterpe s. Oporto. Betsy Anna
,t. New. Castle.

Wind N.-O.

MAASSLUIS. Aangek. 27 Febr. Niord
st. Gothenburg.

28 Febr. Alexandrië st. Hamb. St. Georee
.t. Har

st. Harwich. Wendy st. New Castle. Prin
ten st. Harwich. Batavier IV st. Londen.

Vertr. 27 Febr. Andrae Montreuil st. New
Castle Feiixtowe st. Harwich.

28 Febr. Raymond Poincaré st. Rouaan.
MAASSLUIS. Aangek. 28 Febr. s.s. Abbey
v. Esberg om te bunkeren. Bolbec v. Rou
aan. Erda v Duinkerken. Maasdam v. New
Orleans, laatst v. Santander. Maasburg v.
Hamburg. Arie Scheffer v. Havre. Aval v.
Dover. Costrena v. Bona. Goorkha v. Ant
werpen. Alfold v. Sulina. Derindje v. Ham
burg. Stad Zaandam v. Hamburg. George
v. Westervik. Duisburg v. Holtenau. IJsel
van Rouaan. Ingeborg v. Londen. Loos-
drecht v. New Castle. Lutterwort v. Grims
by. Tyredale v. Londen. Voorgaats John.
Shaw v. Belfast werd beorderd n. Antwer
pen.

Vertrokk. 28 Febr. Gray Country n. St.
John. Raymon de Naval, motorschoener,
n. Brittonferri, J. J, SisterT>p proeftocht.
Wind N.-O.

MAASSLUIS. Aangek. 28 Febr. Frede-
tica (lichter) v. Lower Rrapnor p. sleep'o.
Gouwzee, Schieiana v. New Castle. Tyne-
home v. Sunderland, Una v. Londen
Vertrokke'n Griqua n. Kaapstad via Ham
burg.

Wind Noord.

VL1SSINGEN. Aangekomen 28 Febr.

Aalacum st. Margatre. Gepasseerd De-

breczèn st. Gaiatsz Neutraal sf, Bordeaux.
Celebes st Erielle st. Illinois st. Amsterdam
Kassala st. Plate rivier Antw erpen st. Ro-

sario, Gibelyedid st Tunis Snevier st.
Santafè. allen naar Antwerpen.
Van Antwerpen Erland st. Lys st. Alex-an
drië. Goorkha st. Kaapstad Rozenburg st.
Constantinooel

VLISSINGÉN Gep. 28 Febr. van Ant
werpen Rapot st. Ch lim Sturmfels st.

Bombav.

ZIERIKZEE. 27 Febr. Ingeklaard „Ai-
oatros", kapt. Kamminga, van Londen
naar Tiel,. met gebroken glas.

Maandag had te Amersfoort de plechtige
installatie plaats van den Weleerw. Heer
J. J Brouv/er, die als opvolger van wijlen
den ZeerEerw. Heer Padberg was benoemd.

Kwart over zeven kwam de nieuw be-
noemde aalmoezenier, vergezeld van der
hoofdaalmoezenier kolonel H. J. A. Evers er.
den garnizoenspastoor C. Hartman, de keu
rig versierde zaal der R. K. Militaire Ver-
eenigin-t binnen, verwelkomd door het „Wil-
helmus".

Aanwezig waren de divisie-commandant
generaal-majoor Fortonnier, de garnizoens
commandant kolonel Idsinger, kapitein J.
de Haan, voorzitter van de afdeeling Amers
foort van de A R. K. O., sergeant J. ven
't Walderveen, voorzitter van den Bond van
R K. Onderofficieren „St Marfinus" mei
den secretaris ser»cant-rrajoor Zwart, ver
tegenwoordigers der afd. Amesfoort „St.
Martinus", vele officieren, onderofficieren en
soldaten.

Kolonel Evers heette allen welkom en
stelde den directeur der R. K. Militaire
Vereenigiag voor, in diens kwaliteit van
maioor-aalmoezenier Soreker herdacht wil
len aalmoez-nier Padberg en bracht huid.
aan zijn nagedachtenis. Hij wenschte de mi
litairen in de He militaire afdeeling gelu'
met de benoeming van directeur Brouwer
aalmoezenier en moedigde ben aan, do >r
woord en daad te toonen zijn werk op grijs
te stellen.

Spr. wenschte Gods zegen toe aan der.
nieuwbenoemden majoor opdat hij moe ii
werken tot geluk van zijn soldaten, tot b *1
van Kerk cn Vaderland.

<sarnizoenscop-mandant wenschte ver
volgens in hartelijke bewoorLogen, den
WelEcrw. hitr Brouwer geluk, wies op cc
gre-itt fceRi kenis van het 'nsrituut der aa -
nioczcniers v„or het le<*er en uitte de
wenscb dat aalmoezenier Brouwer met ve:-!
succes in zijn nieuwe kring zou arbeiden De
divisie-coiT"-'an-^ant heette den eeuw be
noemde daarna hartelijk welkom en
wens-.Me hem daarmede van nart-» 't luk

"arfoor Hartman huldigde aalmoezenier
Brouwer en kon met Gerustheid voorstellen
dat de door den ZeerEerw. heer Padberg ge
baande wegen door hem zouden wo-den "'e-
voHd. No,J vo-»rd° het woord de afd.-voorz.
der A R. K. O kapitein J de Haan. terwijl
velen afzonderlük nog hun gelukwenschen
kwamen aanbieden.

Aalmoezenier Brouwer dankte de versche
lende sprekers voor de hulde hem gehracat
en al'en dlo door kon a >nweri<'heid v=-> hun
belangstelling hadden bink gegeven. ZEerv.
memoreerde zijn voorganger majoor Paokerg
z.g en bracht hulde aan diens arbeid. Ken
nende de zware taak, die spr. te vervullen
had. vertrouwde hij op Gods zegen cm met
de beste krachten te arbeiden voor het
gees.'eiijk welzijn van den soldaat, waartoe
„ti— -J-v-erk:nG inrieo.

Kolonel Evers sprak nog een slotwoord,
waarmede het officieele acdeelte was ge
ëindigd Een patro**-latsstrijkie onder leiding
van kaolaan H. v. S'raelen en de tooneelver-
eqniging der miltairen zorgden vervolgen»
voor een gezelligen avond.

De bekende Noordpoolreiziger, kapitein
Roald Amundsen, die voor den aanstaanden
zomer een vliegtuigexpeditie naar de Noord-
->ool wil ondernemen, was van plan, voor de
zen tocht een „Fokker"-vlie.gïtiig aan te
ichaffen, nadat hij een groot verkeersvlieg
tuig voor overlandvliegtochtea, waarmede in
Amerika de werelduur- en afstandrecords
werden geslagen, in de U.S.A. bezichtigd
lad, en ook, omdat de hem ten dienste staan-
le piloten een veel grooter vertrouwen had-
ri de Fokker-machines dan in alle andere
'ozstellen.

Kapitein Amundsen wenschte echter voor
lit bijzonder doel een speciaal geconstrueerd
zliegtuig, met van het normale serie-type
volkomen afwijkende inrichtingen. De op
verzoek van Amundsen naar Kopenhagen
gezonden vertegenwoordiger der Fokker-iz-
vriek moest hem echter mededeeien, dat de
'abrieken op het oogenblik zoodanig met
groote opdrachten van buitenlandsche regel
ingen en luchtvaartmaatschappijen overh-
len zijn, die alle prompt afgeleverd moet:
worden, dat men hem slechts een normaal
serievliegtuig bijzondere veranderingen ko*-
tanbicden.

De straf van de oude heks.

a Reisje van Haarlem naar Bergen op
-oom op Zondag beho irt niet direct tot

de aangename uitstapjes als 't winter is

wat iedereen zal toegeven als ik er nog
bij vertel, dat we 's morgens te half negen
wegmoesten, om een uitvoering bij te wo
nen, die 's avonds te half acht begon!

We zouden over dit reisje dan ook eerst
nog wel eens ernstig hebben gedacht, was
het niet. dat de goede Pater Servatius, de
schrijver van het fantastisch tooverspel.
De straf van de oude heks, waarvan die
avond de eerste opvoering in Nederland
zou plaats hebben, ons had uitgenoodigd
het „leege" gedeelte van de dag bij hem
te komen doörbrengen in zijn „kwartier" te
Rilland-Bath, 'n dorpje, twee stationnetjes
verder dan Bergen op Zoom.

Het zou ondankbaar zijn niet even te
vermelden, dat we daar door de Eerw.
Auteur en de Pater Gardiaan van het
vriendelijke Capucijner-Klooster allerharte
lijkst zijn ontvangen en onthaald, zoodat
eer we er aan dachten het uur was aan
gebroken, om het boemeltreintje naar Ber
gen op Zoom te nemen.

Al zou dus de opvoering een teleurstel
ling zijn geworden (in een première liggen
mmers voetangels en klemmen) dan zou de
dag nog niet bedorven zijn geweest.

Dit constateeren we eerst even met vol-
ioéning.

Iedereen, die zich voor het Roomsche
Dilettantentooneel interesseert, zal wellicht
weten, dat Pater Servatius hiervoor reeds
vele jaren zijn beste krachten heeft gege
ten; ook, dat zijn eerste stukken even zoo

veel oasen waren in de dorre woestijn
van drakerigheid cn verzen-treurspelen
verveling

En degenen, die Pater Servatius' arbeid
wat meer van nabij mochten beschouwen,
weten bovendien, dat deze ijverige pries
ter-auteur zijn werken steeds met groote
zorg en nauwgezetheid voorbereidde alvo
rens ze de wereld in te sturen

Ook met zijn jongste werk „De straf van
de oude heks", heeft de schrijver aldus ge
handeld. En ,al was dit ons niet bekend ge
weest, we zouden het aan de première te
Bergen op Zoom evengoed hebben gevoeld.

Want waarlijk, wij, die er heengingen,
om, op verzoek van de auteur, de even-
tueele fouten van het stuk zelf op te spo
ren, we moesten na afloop het antwoord
schuldig blijven op de vraag of we er
hadden gevonden.

Afgezien van het feit, dat wij ons oor
deel geenszins als onfeilbaar willen decr>*-
teeren, moeten we eerlijkheidshalve ver
klaren, dat de schrijver ons niet voor een
moeilijke taak heeft geplaatst.

Immers in zijn ?tul: gaat hel niet om
een gewichtig levens-probleem, of de ver
werking van een dramatisch gegeven waar
over tien critici tien verschillende meenin
gen kunnen hebben.

Pater Servatius heeft, evenals in zijn
andere werken van dat genre, slechts wil
len geven een prettig, onderhoudend spel
voor oogen er, ooren, waarvan echter een
1 geprononceerde tendenz uitgaat
Niet alleen omdat het een fantastisch
tooverspel is, dat door jong en oud met
veel genoegen zal worden gevolgd, maar
ook ik mag wel zeggen, vooral om
die tendenz zou ik het willen noemen
een spel voor groote en kleine kinderen.
Er zullen heel wat groote (getrouwde)
„kinderen" zijn, die in „De straf van de
oude heks" tusschen veel g-appen en lach
wekkende tafereeltjes de schoen zullen
ontdekken, die hen precies past

In het stuk wordt raak, levenswaar voor

oogen gesteld de verkeerde wijze van op
voeden der kinderen.

Het eerste bedrijf speelt in 'n theetuin,
waar eenige moeders met hun kinderen 'n
zomermiddag komen doorbrengen.

Juffrouw l.'uizemans blijkt 'n degelijke
moeder te zijn, die haar dochterjes. Mia
en Thea, naar behooren opvoedt. Jufi.ouw
Vermeulen, juffr. Hetticg.i en juflr Kam
per daarentegen hebben met hun lastige,
ongezeggelijke kinderen heel wat te stellen
en dit verwondert de toeschouwer geens
zins als hij ziet hoe de drie laatste moeders
met hun spruiten omspringen We zien in
dit bedrijf aardige, leuk-losse tooneeltjes,
die doen leeren en genieten

Als in de theetuin een arm, oud vrouw
tje een aalmoes komt vragen, wordt het
mensch door juffrouw Huizemans en haar
kinderen liefderijk onthaald. De overige
moeders en kinderen echter schelden de
vrouw voor heks en wierpen haar slijk en
steenen na.

Dan begint plotseling de lucht te betrek
ken, een hevig onweer breekt los en doet
allen een goed heenkemen zoeken Dan
komt, als meegevoerd door de storm, de
oude bergheks op het verlaten toonec! ea
trekt door de kracht van haat tooverstok
de ondeugende kinderen met zich mee De
moeders roepen gillend en Schreiend hun
kinderen na, dat ze teryg moeten komen,
doch dezen worden steeds verder de berg
op gevoerd en verdwijnen geheel uit het
gezicht. Juffrouw Huizemans stuurt Mia,
haar oudste dochtertje, dc kinderen na, om
ze weei veilig bij de moeders terug te
brengen,

In angst en vreeze eindigt het eerste
bedrijf.

Het tweede toont ons de heksenberg met
de kabouterholen. De oude heks roepi haar
gut-ouwen op. Achtereenvolgens zien we
onder zang. muziek en hoorngeschal, Wa
ternimfen, Bergnimfen, Kabouters, Heksen
en dieren verschijnen. De oude heks vertelt
haar plannen. Ze wil de booze kinderen,

en dc.ór de kinderen ook de moeders
straffen. Als op haar wenken de nimfen,
heksen, kabouters en dieren zich in hun
holen en andere verblijfplaatsen hebben
teruggetrokken, komen de kinderen op,
verdwaald, doodmoe, radeloos Ze drinken
van het water, dat tusschen de rotsen
stroomt en vallen daarna in diepe slaap.
De nimfen, kabouters cn dieren komen te
rug ym de kinderen te plagen met angstige
droomen Als de meisjes wakkei worden
komen ze tot de ontdekking, dat ze allen
zwarte vegen in hel gezicht hebben. Het
afwisschen mei het geheimzinnige water
heeft de tegenovergestelde uitwerking; hun
gezichten zijn nu geheel bedekt met een
zwarte roetlaag.

De heks en al haar getrouwen komen
i weer op en de kinderen vernemen de re
den van de kwellingen, die ze ondeigingen
en die nog zullen volgen.

Mia komt nu ook op de heksenberg,
doch zij wordt mei groote onderscheiding
behhndeld, omdat ze gqed was voor het
arme vrouW'lje.

Dit bedrijf eindigt met een sierlijke dans
der nimfen bij feeërieke licht-effecte'n.

Dan worden we verplaatst in het bek-
senhol. De bewoonsters, zittend op groote
paddestoelen zijn aan hun geheimzinnige
bezigheden; de een werkt aan een spinne
wiel, anderen maken vuur onder de ketel,
waarin tooverdrank wordt bereid, alles
vergezeld van zang.

De oude heks verschijnt nu in toover-
kjeed met staf. Angstig volgen haar de
kinderen, die spoedig woiden onthaald op
een geweldige heksen-overval Ze moeten
allen van de tooverdrank nemen en vallen
in slaap. Met zang en dans komen de nim
fen, dieren en kabouters op. Onderwijl
worden de hoofden der kindereu mft doe
ken bedekt en als deze worden afgenomen
zijn de hoof 'en veranderd in dierenkoppen.
De kinderen kunnen nu geen and,er geluid
geven dan dat van de dieren, welke zij
voorstellen Op de vragen van de heks

hoort men niet anders dan blaten, blafien,
kraaien, balken en kwaken, liun straf zal
zijn, dat ze nu verder zóó door het leven
moeten gaan. Mia wordt omgetooverd in
een schoon prinsesje. Met haar wonderstaf-
je mag ze doen wat ze wenscht, mits het
slechts goede daden zijn.

E>- verschijnen twee pages, die haar in
een kostbare koets naar huis zullen rijden.
Voor ee ondeugende kinderen wordt een
boeren-bolëerwagen besteld, waarin ze naar
hun ouders zullen worden gevoerd

Er volgt een dans en de heks vertelt,
dat de door haar toegepaste siraf er een
zal zijn waaruit veel goeds wordt geboren.

't Laatste bedrijf speelt in de woning van
juffrouw Huizemans. De moeders komen
radeloos informeeren naar hun kinderen,
doch juffr. Huizemans weet ook niets,
daar haar dochtertje Mia evenmin terecht
is.

Niet lang duurt het of Mia, het prinsesje,
komt binnen en als de verbaasde moeders
nog druk bezig zijn haar te ondervragen,
wordt met groot gejoel der straatjeugd de
komst van de vreemde vee-kar aangekon
digd. Groote ontsteltenis als de kin leren
met de dierenkoppen binnenvallen en de
doodclijk verschrikte moeders willen om
helzen. Op alle vragen hoort men weer
niets dan de dierengeluiden. De moeders
j beseffen nu, dat zij en hun kinderen ge-
j straft zijn en toonen berouw.

I Mia gebruikt nu voor 't eerst haar too-
verstafje, om de oude heks op te roepen
en vergiffenis te vragen voor de gestraften.
De oude heks verschijnt en gqeft, na een
ernstige vermaning tot de onverstandige
moeders, aan de kinderen weer het men
schelijk.: wezen terug. Dan verschijnen nog
dc kabouters en de nimfen, die onder zang
en trippeldan» de tafel voorzien v an heer-
lijke spijzen, onder welk slottafereel het
scherm valt.

Aan de gunstig bekend staande toonecl-
club van de Bergen op Zoomscke Maria-

vereen.iging had Pater Servatius de pre
mière van dit fleurige en kleurige toover
spel toevertrouwd. En we gelooven stellig,
dat de schrijver moeilijk n betere keuze
had kunnen doen. Wij hebben van dames
en meisjes (waaronder nog kinderen) nim
mer zulk los, natuurlijk, gemakkelijk spel
gezien en de fouten waren zóó gering in
getal en van zóó weinig beteek enis, dat we
het, zelfs na het criiisch bekijken der op
voering.' niet eer.s noodig achten er op te
wijzen. Het ging alles precies zooals men
zelf voelde dat het moest zijn. Het w. s
duidelijk, dal de machtige arm der regie
hier zoo goed als volmaakt werk had ge
leverd en we kunnen niet anders dan groo
te bewondering hebben voor de kundige
leider, de heer L. B. M. Deenen, die dit
voor 'n regisseur bijzonder zware stuk op
zoo voortreffelijke wijzr heeft doen uitvoe
ren. Bijna elk tooneeltje was een schilderij
op zich zelf en 'v en enkele maal bekroop
ons het gevoel, dal het er was ,in-geheid",
wat bij andere dilettanten-vertooningen
niet zei'en het geval was.

De frissche, tintelende muziek van de
jonge Haarlemmer. Jan Nibbcring, bad wel
'n tikje beter lot verdient en we kwamen
dan ook tot de conclusie Jat goed actecren
er: tegelijk gord zinger '«vee is. Het zou
echter wellicht beter z"n gegaan als voor
de zang wat jnerw w rbereidingstijd was
geweest.

Maar alles bijeengern.ïien mogen we ver
klaren, dat de Maria -reenigirg van Ber
gen op Zoom heeft H zien, dat dilettan
ten, bezield met ijve. en goede wil, onder
goede leiding ee- >oneelvertooning kun
nen geven. waarvo-H men gaarne die van
een prima beroepsoa/elschap wil missen.
En dat Pater Se-vatius bij z'n vele goede
stok''en a*oor h.et Katholieke tooneel er een
beeft gevoegL Jat wderom met veel liefde
zal v/orden te- ban-' ge-omen en, hopen
we. duize-^en een genotvolia en leerzame
avond zal verschaf-u.

G. N