w
wmn.s
De frissdie'
Lentelucht
ESPERANTO- 1
BINNENLAND.
UIT ONZE OOST.
ORDE EN ARBEID.
KERK EN SCHOOL.
GEMENGD NIEUWS,
Godsdienstig" en daar
door goddeloos.
BINNENLANDSCH NIEUWS.
Prof. van Gijn in Weenen.
De kasvoorschotten aan den
Kon. Holl. Lloyd.
De bevaarbaarheid der Schelde
Bond v. R.K. Kiesvereenigingen
in Gelderland.
Het Koninklijk bezoek aan
Arnhem.
Geweigerd verzoek.
Hei Hoogovenbsdrijf in
Z.-O. Borneo.
De strijd in de textielindustrie.
KUNST EN KENNIS.
De geluidsproeven in
Frankrijk.
De hernieuwing van den
kalender.
Prof. Spronk.
Tentoonstelling voor handel en
industrie.
Het Vondelmuseum.
Congres R. K. Technici.
Nieuwe Vondel-uitgave.
60 cents per regel,
lügizsfóds!? Mededeellngeri
Het gevolg van kardinaal Van
Rossumf als kardinaal-legat.
Drooglegging van Scheveningen.
Intern. Eucharistisch Congres.
MÖCCA -TRIC - TR AC
DEMI-LUNE
Rector van de Kweekschool
voor Vroedvrouwen.
De Rijks Hoogere Burgerschool
te Oostburg (Z.) internationaal
De missie op Curaqao.
Mar tien.
In het weekblad der ethische Protestan
ten, „Bergopwaarts", kwam dezer dagen een
stuk voor, waarin het religieus karakter van
het socialisme de aandacht werd gevestigd
in d^ze bewoordingen:
„Vooral in de Meibetoogingen en zeker
tiet het minst in die van dit jaar, komt het
karakter van de sociaal-democratie als
een eigen religie zoo sterk naar voren.
Eigenlijk zijn die betoogingen godsdienst
oefeningen van eigen karakter. Hier komt
een stuk volksziel bloot te liggen, dat de
volle aandacht van ieder, vooral van. chris
tenen, die hun tijd willen verstaan, voor
zich opeischt.
Ook de beweging als geheel toont naar
mate zij verder groeit meer en meer het
geestelijke, religieuze aspekt.
En nergens komt dat sterker uit als in
haar jeugdwerk. Dat is een tweede stuk
ziel, nu jeugdziel, waarvoor wij de oogen
moeten openhouden. Juist om haar reli
gieus karakter heeft de sociaal-democratie
al en tal van aanrakingspunten met het
christendom of met de kerk, zoo men wil.
Een daarvan is ook haar jeugdwerk. Er zal
vroeg of laat nog wel eens gelegenheid zijn
ook in deze rubriek, om daarop de aandacht
te vestigen, maar zeker is het, dat de S. D,
A. P. op dat terrein tegenwoordig een ge
weldige werkzaamheid ontwikkelt."
Der socialisten orgaan, het „Volk", was
over deze oordeelvelling in de wolken en
riep uit: dat is andere taal dan gewoonlijk
uit het christelijke kamp vernomen wordt!
Er schuilt in deze voorstelling van de
sociaal-democratie als een religie een waar
en een valsch element. Terecht' zegt de anti-
rev. „Rotterdammer" er van:
„Inderdaad is voor zekere schaar het so
cialisme een religie, een heilsleer gewor
den, die verlossing zal brengen.
Jozef Dietzgen, de arbeider-philosoof,
beeft in zijn toespraken over „Het evange
lie der sociaal-democratie" met pijnlijk-
doende openhartigheid de nieuwe verlos-
si-.gsgedachte, door het socialisme aan het
proletariaat gebracht, uitgewerkt.
De beroemde Fransche psycholoog Gustave
Lebon, schreef een schitterend werk over
de „Psychologie van het socialisme", waar
in hij het socialisme als een nieuw geloof
met magistrale scherpte ontleedde.
De onweerstaanbare behoefte van het
menschelijk hart naar eene heilsleer, wier
vervulling het vrederijk zal ontsluiten, vindt
voor sommigen in het aanvaarden van het
socialisme bevrediging.
Dat is dan hun nieuwe geboorte, die het
oog van vreugde doet flikkeren.
In dien zin is voor sommigen het socialisme
een religie, een soort godsdienst geworden.
Maar en dat is het valsche in de be
schouwing van „Bergopwaarts" die religie,
die godsdienstigheid is daarom in den diep-
sten grond zoo goddeloos, omdat zij tot het
verzinsel is gekomen van een godsdienst
zonder God.
Die religieusiteit is daarom zoo.goddeloos,
omdat zij de christelijke religie naar de
kroon steekt en vo^ zich zelf opeischt de
glorierijke plaats door deze eeuwenlang
ingenomen.
In dat licht moet worden gezien het erger
lijke tooneel, dat zich bij den 1 Mei-optocht
der socialisten te Utrecht afspeelde, waar op
hemeltergende wijze de verlossing van Gods
volk, het niet meer Ihongeren en dorsten
der gezaligden in beeld werd gebracht."
I „Godsdienstig" maar niettemin of liever
Juist daardoor goddeloos!
DROOGLEGGING VAN SCHEVENINGEN.
De Haagsche gemeenteraad besloot met
21 tegen 17 stemmen tot drooglegging van
Scheveningen en het Laakkwartiei
/j NADERE WIJZIGING SUIKERWET,
Ingediend is een wetsontwerp tot nade
re wijziging van de Suikerwet.
Het is gebleken, dat de administratie,
welke ten behoeve van de heffing van den
•uikeraccijns wordt gevoerd, zou kunnen
worden vereenvoudigd, indien niet verschil
lende bepalingen van de Suikerwet aan die
vereenvoudiging in den weg stonden.
Het ingediende ontwerp nu heeft ten
doel de beletselen tegen het invoeren van
de gewenschte vereenvoudigingen weg te
kv
ff. Men meldt uit Weenen.
Prof. Van Gijn, de nieuwe adviseur van de
Dostenrijksche Nationale Bank heeft aan een
redacteur van de Neue Freie Presse gezegd,
dat hij aan den oproep van mr. Zimmerman
gehoor gegeven heeft, omdat hij het als zijn
vaderlandschen plicht beschouwde zijn bij
stand te verleenen aan den landgenoot, die
een zoo belangrijken arbeid voor Oostenrijk
verrichtte. De heer Van Gijn zeide verder,
dat hij slechts met moeite zijn werk in Ne
derland had kunnen onderbreken. Hij had
een voorstel bij het parlement willen indie
nen, waarbij hij zich nu
moet laten vertegenwoordigen. Hij hoopt
nog vóór de bijeenkomst van den Volken
bondsraad in Juni zijn advies te kunnen uit
brengen.
Naar aanleiding van het wetsvoorstel, om
aan den Koninklijken Hollandschen Lloyd te
Amsterdam van rijkswege kasvoorschotten tt
verstrekken, heeft de Kamer van Koophandel
en Fabrieken voor Rotterdam zich Dinsdag
met een uitvoerig adres tot de Tweede Ka
mer gericht, waarin zij uiteenzet, dat dit
wetsontwerp tegen het belang van handel,
nijverheid en scheepvaart van Nederland gaat
en waarin zij de Kamer verzoekt aan dit
wetsontwerp haar goedkeuring te onthouden.
Crediet van 13 millioen voor baggerwerken.
1 De Belgische regeering heeft, naar het „Hbl.
van Antwerpen" meldt, een.-voorstel inge
diend strekkend om het crcdiet van 3 mil
lioen voor baggerwerken in de Schelde te
verhoogen tot 13 millioen.
Door den Bond van R.K. Kiesvereenigingen
ai Gelderland is in alle R.K. huisgezinnen een
circulaire verspreid, waarin een krachtig be
roep wordt gedaan op de milddadigheid der
katholieken, om verbetering te brengen in
den ongunstigen financiëelen toestand van
den bond en daardoor mede te helpen aan
de versterking der fundamenten der R. K.
^Staatspartij.
Het programma vastgesteld.
itet officieele programma voor het be
zoek van de Koningin aan Arnhem, ter ge
legenheid van de opening van hef nieuwe
Provinciehuis op 18 Juni a.s., is thans
vastgesteld.
De Koningin en de Prins zullen te half 11
v.m. van het Loo te Arnhem aankomen. Na
aankomst in de gemeente zal een rit wor
den gemaakt door een deel der stad, waar
na een bezoek wordt gebracht aan de
Groote Kerk, waar dan de twee gedenk
platen ter nagedachtenis van de graven
Lodewijk Günther en Philips van Nassau
worden onthuld. Daarna begeven de vor
stelijke personen zich naar de woning van
den Commissaris der Koningin.
Te half 12 zal de Koningin daar de hul
de in ontvangst nemen van leerlingen van
openbare en bijzondere scholen en van
verschillende vereenigingen, die voor haar
zullen defileeren
Het noenmaal wordt gebruikt ten huize
van den commissaris. Daarna volgt het be
zoek aan het nieuwe gouvernementsge
bouw, waar de gasten van half drie
tot halfvier zullen vertoeven. Vandaar zal
weer een rit door de stad worden ge
maakt en tusschen vier en halfvijf uur heeft
de oificieele ontvangst ten gemeentehuize
plaats, waar de thee zal worden aangebo
den. Daarna vertrekken Koningin en Prins
per auto weer uit de gemeente.
De Minister van Financiën wenscht geen
gevolg te geven aan het verzoek van den
Ned, Bond van Werkgevers in Hotel-, Res
taurant- en aanverwante bedrijven, tot her
schatting van de huurwaarde van koffiehui
zen, enz.
WETBOEK VAN KOOPHANDEL;
F AILLISSEMEN SWET.
Op het wetsontwerp tot wijziging van ver
schillende titels van het Tweede Boek van
het Wetboek van Koophandel en wijziging
van daarmede samenhangende artikelen in
andere wetboeken en in de Faillissements-
wet, is een nota van wijzigingen ingediend.
Blijkens de toelichting zijn de voorgestelde
wijzigingen vrijwel uitsluitend van techni-
schen aard.
De mogelijkheid wordt geschapen, dat naam-
looze vennootschappen met aandeelen uit
sluitend aan toonder enkele commissarissen
hebben, die niet Nederlanders zijn of niet
in het koninkrijk wonen. Op deze moge
lijkheid wordt prijs gesteld door naamlooze
vennootschappen, welke stoomvaartlijnen
naar het buitenland onderhouden.
De heer Brautigam c.s heeft op het wets
ontwerp verschillende amendementen inge.
diend. Een der amendementen beoogt, dat
de kapitein voor den Raad voor de Scheep
vaart kan worden gedaagd en disciplinair
kan woren gestraft.
Naar de „Loc. uit Bandoeng, den zetel
van het Departement van Gouvernements-
bedrijven, verneemt, ziet nien daar thans de
vooruitzichten voor het tot stand komen
van het hoogoven-, staal- en walswerk in
Zuid-Oost-Borneo minder hoopvol in dan
eenigen tijd geleden.
Men meent, dat het vinden van het be-
noodigde kapitaal, dat, toen het wetsont
werp en de ontwerp-overeenkomst in den
Volksraad werden behandeld, inderdaad be
schikbaar was, thans, nu het er op aan
komt, minder vlot verloopt, dan men blijk
baar verwachtte.
De oorzaak van deze meedere terughou
dendheid wordt gezocht in den uitslag van
de nadere onderzoekingen naar markt-csm-
dities en andere omstandigheden, alsmede
in het voorloopig weinig gunstige resultaat
van de proefnemingen met vercokesing als
anderszins.
Nadere cijfers over de gedeeltelijke werk
hervatting.
Na een meer geregelde controle kan thans
omtrent de gedeeltelijke werkhervatting het
volgende gemeld worden. Zooals mede
gedeeld was, waren op Maandag 5 Mei jl.
in de na te noemen fabrieken in totaal werk
zaam 1409 arbeiders, nl. Schuttersveld 300,
Richtersbleek 373, Jannink Zuiderhagen 70,
Tubantia 70, Roombeek 113, Bamshoeve 200,
N. J. Menko Roomweg 219 en N. J. Menko,
Brinkstraat 64. In den loop van de week
onderging dit aantal telkens vermindering
om in de week van 12 tot 17 Mei nogmaals
aanzienlijk te dalen. Gistermorgen steeg het
aantal werkwilligen weder aanmerkelijk en
bedroeg toen in totaal, gelijk gemeld, 933,
over de verschillende fabrieken als volgt
verdeeld Schuttersveld 253, Rigtersbleek
230, Jannink, Zuiderhagen, 75, Tubantia 117,
Roombeek 84, Bamshoeve 85, N. J. Menko,
Roomweg, 54 en N. J. Menko, Brinkstraat,
40. Bij deze cijfers zijn inbegrepen 344 z.g.
vaste arbeiders, die ook gedurende de ge-
heele uitsluiting op genoemde fabrieken
werkzaam bleven.
Tot goed begrip der zaak zij er op ge
wezen, dat deze opgaaf geenszins een beeld
geeft van de werkhervatting voor geheel
Enschede, aangezien van de betrokken 19
werkgevers er hier slechts 7 zijn genoemd.
Het is evenwel te verwachten, dat in de
komende dagen ook daar, vergeleken bij de
vorige week, het aantal werkwilligen zal
vermeerderen. Dinsdagnamiddag was dit
reeds het geval in de fabriek Haaksberger-
■traat der firma Gerh. Jannink en Zonen.
Cijfers omtrent deze fabriek staan nog niet
ten dienste.
Aangezien drie der fabrieken nl. Rigters
bleek, Oosterveld en Roombeek in de ge
meente Lonneker gelegen zijn, is de politie
verordening dezer gemeente aangevuld met
bepalingen in het belang van de orde op den
openbaren weg.
In verband met de bij het Enschedesche
comité van ongeorganiseerden geconstateerde
onregelmatigheden is van den burgemeester
de volgende bekendmaking verschenen
„Overwegende dat uit de controle van het
geldelijk beheer, gevoerd door het nu fun-
geerend Comité van Ongeorganiseerde tex
tielarbeiders te Enschedé gebleken is, dat
dit beheer slecht gevoerd is en zich thans
verschillende onregelmatigheden en geval
len van zelfbevoordecliiig hebben voorgedaan
bij collectanten en anderen, terwijl boven
dien ook gewerkt is met niet door den burge
meester geviseerde lijsten, wordt besloten
in afwachting van nadere maatregelen deze
feiten ter kennis te brengen van het publiek,
opdat dit, wanneer nog lijsten worden aan
geboden, daarmee rekening kan houden.
De winkeliersvcreemging „De Confbina-
tie" te Enschede heeft 2000 roggebrooden a
5 pond meel, voor de textielaïbsideis be
schikbaar gesteld.
MERKWAARDIGE VONDST.
Bij de peilingen in de kolenstreken van
Belgisch Limburg zijn, naar men ons uit
Brussel meldt, ontdekkingen gedaan. Op
600 M. diepte zijn de overblijfselen ont
dekt van een dier, dat in alle opzichten op
een krokodil leek. De overblijfselen waren
uitstekend geconserveerd.
Bij boringen te Maaseyk (Belgisch-Lim
burg) is er op 1250 M. diepte een warme
bron ontdekt, waarvan het water eenige
rffeters uit de buis opspoot.
De mislukking van de groote ontploffing
in Frankrijk, wat betreft haar hoorbaarheid
op groeten afstand, is wel onverwacht.
Om een indruk te geven van de kracht der
ontploffing diene, dat er een gat door in den
grondgeslagen is van 20 meter in middellijn
en 6 meter diep.
De wetenschappelijke medewerker van de
„Times" wijst erop, dat de veel zwakkere
ontijloffing in het kamp van Oldebroek in den
liefst van 1922 tot ver in Oostenrijk is gehoord
op vele plaatsen in Frankrijk, in „het zuiden
en noorden van Engeland en men meende, dat
het geluid nog veel verder gehoord had kun
nen worden als de plaats der ontploffing
niet zoo dicht bij de uitgestrekte watervlakte
van de Zuiderzee en de Noordzee had gelegen.
Daarom heeft men toen besloten de tweede
proef te midden Frankrijk te verrichten, op
ruim 30 kilometer van de kust en met een
dubbel zoo groote massa ontplofbare stof.
Desondanks zijn de resultaten tegengevallen,
heeft men de ontploffing niet op grooten af
stand gehoord en heeft men er zelfs te Parijs
niet veel van bemerkt.
Dat op een afstand van een kleine 100 kilo
meter de slag niet gehoord werd is begrijpe
lijk en wordt verklaard uit het bestaan van
een stilte-gordel waar de geluidgolven op
groote hoogte over heen trekken.
Maar men mocht verwachten dat op een af
stand van circa 800 kilometer de geluidgolven
al weer dicht genoeg bij de oppervlakte van
de aarde gekomen zouden zijn om duidelijk
gehoord te worden.
Dit nu is tegengevallen. Misschien al
dus de medewerker van de „Times" is de
ontploffing te krachtig geweest en zijn de ge
luidgolven zoo hoog weggeslingerd, dat zij
in de ruimte verloren zijn gegaan, of dat de
stilte-gordel veel uitgebreider is, misschien
wel 1600 kilometer.
Daarbij wordt er aan herinnerd, dat bij
de uitbarsting op Krakatau in 1883 het geluid
daarvan op bijna 4800 kilometer afstand werd
gehoord.
De volgende geluidsproeven in Frankrijk
zijn op Vrijdag 23 Mei 's avonds 8 uur 20 en
Zondag 25 Mei, 's ochtends 9 uur 20.
De Volkenbondscommissie te Parijs
bijeen.
De Volkenbondscommissie, welke een
onderzoek instelt naar de herziening van den
kalender, is Maandag te Parijs bijeengekomen
onder voorzitterschap van jhr. dr. van Eysinga
president van de verkeerscammissie van
den Volkenbond. Laatstgenoemde kommissie
heeft verleden jaar tot dit onderzoek besloten
naar aanleiding van resoluties, aangenomen
door. het te Rome gehouden congres van het
internationaal astronomisch verbond.
De regeeringen en voornaamste kerkelijke
autoriteiten waren uitgenoodigd haar mee
ningen kenbaar te maken nopens de wensche-
lijkheid van een herziening van den kalender
en de ontvangen antwoorden zullen thans te
Parijs worden beoordeeld door de commissie
waarin ook de Heilige Stoel, de aartsbisschop
van Canterbury en de Internationale Kamer
van' Koophandel vertegenwoordigd zijn.
ITALIAANSCHE OPERA.
Men schrijft ons uit Amsterdam:
Na „Aïda" Rossini's „Barbier van Se-
villa", het 10e operawerk in 18 dagen. En
nu nog zijn in studie niet alleen de onmis
bare „Paljas" en „Cavalleria Rusticana",
doch tevens „La Gioconda" van Ponchielli.
De „Barbier", een werk, dat reeds een
eeuw heeft getrotseerd door zijn onver
gankelijk schoonc muziek en fijne humor,
zal het nog wel jaren doen, mits maar uit
gevoerd op een wijze, zooals die van het
huidige gezelschap. Eén opmerking zouden
wij kunnen maken, namelijk, dat de nieuwe
tenor zijn coloratuur nogai onduidelijk zong
en in de hooge ligging niet immer vrij uit
zong. Overigens niets dan lol voor deze op
voering. Wij behoeven niet meer te schrij
ven wat Capsir vermag, willen alleen aan
stippen, dat haar stem ons nog immer glans
rijker toekiinkt. De beroemde hooge es is in
de bijlage op de zangles nog overtroffen
door eenige e's (Mozart's variaties op het
in Holland genoemd a. b. c. kinder
liedje).
Galeotti als Figaro, Cherubini als doktor,
Borin als zangleeraar en Zappata als gou
vernante zijn onbetaalbaar in hun kluchtig
spel en gaven altoos schitterenden zang.
Ditmaal een ander bewijs van de aan
trekkingskracht dezer opera: steeds zien we
bekende toonkunstenaren onder het publiek
en ook deze zijn vol bewondering.
ZWEERS-CONCERT.
Men schrijft ons uit Amsterdam:
Na de Zweers-huldiging, waaraan zelfs
namens de regeering minister De Visser en
namens het Amsterdamsch gemeente-bestuur
burgemeester De Vlugt deel namen, komen
natuurlijk de Zweers-concerten. Het Zweers-
concert door het Concertgebouw-orkest
onder Mengelberg, waarop o.a. de symphonic
„Aan mijn Vaderland" zal worden uitge
voerd, kan wegens de Parijsche reis niet met
den zeventigsten verjaardag te zamen vallen
en zal over eenige weken plaats hebben.
„Apollo" onder Fred. J. Rocske gaf Maan
dag 1.1. een concert, met uitsluitend mannen
koren en liederen (door de 4aInïs Zweers,'
van Driel en den heer DekkerJ van den
grooien Hollandschen toondichter.
Het is waarlijk niet overbodig, dat nog
eens nadrukkelijk op de groote w»«rde van
Zweers' koorcomposities wordt igewezen.
Wanneer hoort men dit genre op de con
certen? Zelden, wel veel minderwaardig
werk. Aan den moeilijkheidsraad alleen kan
het niet liggen, want veel, dat tftistiek
lager staat, is niet gemakkelijker. Ö.i. ligt
het veelal aan den verkeerden smaak der
dirigenten, die wellicht niet immer de diepe
beteekenis van woord en muziek doorgron
den.
Een werk als „Allerzielen" is technisch
moeilijk, de innerlijke vertolking eischt
daarentegen nog meer. Bij „Apollo" is
Zweers' muziek echter in veilige handen.
Wat werd dit werk technisch knap, nobel
van klank, maar ook met gevoel onder
Roeske uitgevoerd! Vol begeestering weer
klonk „Ons Holiandsch", vooral na de hul
diging van den jubilaris door den heer Velt-
kamp. En welk een gezonde humor sprak
er uit de vertolking van „De groote hond
en de kleine kat" en „Maskerdans"!
Van de liederen vermelden we de ons nog
onbekende: Kind der aarde en Zonnekus
(voor alt) en de Latiinsche: Ave yerum en
Visit quaerumus (voor sopraan], subliem
voorgedragen.
Naar het „U. D." verneemt, zal prof.
Spronck, oud-hoogleeraar in de serologie
aan de Utrechtsche Hoogeschool, zich met
terwoon vestigen op het buiten Schaerweyde
te Zeist. Prof. Spronck zal zich daar aan de
serologie blijven wijden en daarom zullen
er eenige stallen voor proefdieren worden
bijgebouwd, terwijl in de villa een bacterio-
therapeutisch laboratorium zal worden inge
richt. Overigens blijft deze onveranderd.
In het Vereenigingsgebouw te Overschie
wordt van 19 tot 24 Mei een tentoonstelling
gehouden voor handel en industrie. Bij de
drukkerij C. Geleyns aldaar is 'n typogra-
fisch-goed verzorgde en uitgebreide offici
eele catalogus verschenen.
In de Maandag gehouden algemeene ver
gadering van het Vondelmuseum te Amster
dam heeft de voorzitter, prof. dr. Jan te Win
kel, den man herdacht zonder wiens belang
rijken arbeid deze stichting er niet geweest
zou zijn den heer A. Th. Hartkamp.
Uit het jaarverslag van den secretaris,
dr. J. F. M. Sterck, bleek, dat de verzameling
geregeld geraadpleegd wordt door studeeren
den en belangstellenden in Vondel's leven
en werken. Van de vele aanwinsten in het
afgeloopen jaar moet vooral genoemd worden
een brief van Vondel aan Huygens, die,
dank zij den secretaris, te Londen is gekocht.
De brief ging op de vergadering rond.
Blijkens het kasverslag van den heer D. A
Zijderveld is er van dit jaar een voldoend
saldo aanwezig om tot het afdrukken van
het jaarverslag over te gaan. De aftredende
bestuursleden zijn herkozen. Dank werd
gebracht vooral aan den conservator dr. H. C.
Diferee.
Op Zaterdag 31 Mei a.s. zal te Utrecht
in Hotel „l'Europe" des namiddags 4 uur de
jaarvergadering plaats vinden van den rved.
R. K. Bond van Technici „St. Bernulphus",
terwijl, ter gelegenheid van het le Lustrum,
op Zondag 1 Juni des namiddags 3 uur in
Hotel „Noord Brabant" een congres zal
worden gehouden.
Ais inleiders zullen optreden
De Hoogedelgestrenge Heer H. Hermans
lid der Tweede Kamer, met als onderwerp
De Werknemendc Middenstand, terwijl de
Heer C. Verweij Jr., Secretaris-Penning
meester, za spreken over de positie van
de technici en de bedrijfsleiders in de bedrij
ven en op de werken.
Een medewerker van het weekblad
Nieuw-Nederland is bij Dr. J. F. M. Sterck
geweest en heeft hem o.m. over de nieuwe
Vondeluitgave gesproken. We lezen nu in
het weekblad:
„Zijn vaardige hand legt vóór me net
prospectus van niet enkel een geweldig
stuk arbeid maar tegelijk het prospectus
van Dr. Sterck's eerstvolgende levensjaren:
een volledige Vondeluitgave door de We
reld-bibliotheek in de bewerking van Dr.
Sterck met Dr. Moller, de Klerk, Molken-
boer, Prof. Prinsen en L. Simons.
„We hebben na de laatste Vondeluitgave
zooveel gevonden, dat een nieuwe druk
van Vondel's werken hard noodig wordt.
Ja, breed opgevat is het zeker. Tliijm had
z'n uitgave moeten kunnen afmaken. Hier
is de uitgave van Thijm, 2 din. t Eerste
van '87, en hier het tweede van 89, u ziet,
ik ben als 't ware bij testamentaire be
schikking aangewezen voor de Vondeluit-
gave."
Ik zie het. Vóór in het tweede deel staat
de volgende nooit gepubliceerde brief, die
Dr. Sterck wel zoo welwillend was ons nu
te laten afdrukken:
„Waarde Vriend. Hierbij het Ilde
deel van onzen Vondel, .k zeg onzen, want
de liefde, die gij den dichter toedraagt, de
vriendschap, waarmee ge een deel van den
last der bewerking hebt willen dragen, de
kennis en scherpzinnigheid door u aan de
betutteling besteed, verzekeren uw aan
deel in van het eigendomsrechten patro
naat. U Joost verder aanbevelend. A. 6
Dec. '88.
Een waardevol document. Zoo werken
onze echte geleerden, de een bij den ander
aansluitend, steeds uitbreidend, corrigee-
rend, verdiepend, zoo peinsde ik. Na 3
maanden was Thijm overleden.
„Zeker blijven de andere Vondeluitga
ven hun waarde houden. Van Lennep is en
blijft een standaardwerk. Ja Unger heeft
gewoonweg in zijn voortzetting van de
twee deelen van Thijm Van Lennep uitge
breid overgenomen. Maar elke nieuwe ont
dekking dient benut. Er zijn ik weet niet
hoeveel nieuwe dingen te zeggen eji te
verklaren, die ze vijftig jaar geleden nog
niet konden weten."
„Vindt deze Vondel-uitgave nu ook offi
cieele waardeering?"
„Bij de algemeene bezuiniging overigens
waardeering genoeg; hier heb ik nog een
brief van minister de Visser ziet u wel
waardeering genoeg, maar subsidie, geen
denken aan. Ja, de gebroeders Binger, die
in '71 het prospectus van 'Van Lennep's
uitgave aanboden, moesten ook schrijven:
„Aan ondersteuning van hooger hand,
waarop dergelijke ondernemingen in het
buitenland steeds kunnen rekenen, heeft
het den uitgevers onbegrijpelijkerwijze ten
eenenmale ontbroken." Nu doet de uitgever
het door een stichtingsfonds.
Het geheel zal bestaan uit ongeveer vier
honderd vellen druks, uit te geven in tien
deelen en wel uitsluitend alle gebonden in
fraaien en stevigen, door bekenden sierkun
stenaar te ontwerpen stempelband, uitge
voerd in buckram of geheel leder.
Men teekent in voor het geheele werk.
Wij denken ons, natuurlijk zeer voorloo
pig, de volgorde der verschijning aldus: In
1925 de Deelen I en II; in 1926 de Din. III,
IV en V; in 1927 Din. VI en VII; in 1928
dc Din. VIII en IX; in 1929 Dl. X.
Kijk, hier zijn al een 40 namen, die zich
verbonden hebben het werk te koopen en
voor Maart 1925 daarvoor 100 te beta
len. Hier heeft u de uitnoodiging. Zoo
gaat het met het Vondelmuseum ook.
Daar hebben we dit jaar weer de twcc-
jaarlijksche vergadering van. Hier heeft u
het verslag van 1922. Ja, het museum blijft
goed gaan hoewel de financiën natuur
lijk een vervelend punt blijven. Je moet
toch compleet zijn. We hebben onlangs nog
een brief van Vondel aangekocht te Lon
den voor 250. We tellen 205 leden."
Dat vertelt Dr. Sterck. Hij verzwijgt, dat
hij zelf meerdere waardevolle bijdragen
geschonken heeft, b.v. de unieke uitgave:
„Verbael van de Verwoestinge des Stadts
Trojevan.... D. Franciscus van den
Enden, Amsterdam 1654".
„Acht u onder de jongeren de belangstel
ling in dergelijke letterkunde-studie groot
genoeg, om hoop te geven, dat we ook
later nog een toevlucht zullen houden in
ons veramericaniseerd leven?"
„Zeker is er belangstelling. Kijk eens
hier deze proefschriften. Meermalen krijg
ik het verzoek, de jongelui te helpen met
gegevens en ik doe het graag. De geest
gaat niet dood. En wij, oude menschen,
zullen wel blijven voorgaan.
„En er is nog zoo veel te doen. De vo-
rige-eeuwsehe belangstelling was wat een-
zijdig. Er ligt nog materiaal genoeg voor
werkjes, als.... wacht, waar heb ik het?"
Terwijl het bedoelde boekje wordt ge
zocht, blader ik in de proefschriften. Ja
wel overal in de inleidingen dankbetui
gingen aan Dr. Sterck voor de verleende
hulp bij het verstrekken van gegevens.
„Hier is het: „Van Kloosterkerk tot
Athenaeum, uit de geschiedenis der St.
Agneskapel".
Alweer alles bronnenstudie. Over Oüd-
Amsterdam. En dat alles geschreven in de
weinige vrije uren, die het, door Dr.
Sterck zeer consciëntieus opgevatte ambt
van schoolopziener en inspecteur hem 1
overliet.
„Ik krijg nu weer wat meer vrijen tijd.
Nu kan er nog wat gedaan worden.
Omtrent de personen van Z. Em. den
Kardinaal-legaat verneemt „De Tijd" de
volgende bijzonderheden:
Mgr. Carlo Salotti is een zeer bekend
Romeinsch Prelaat, Huisprelaat van Z. LI.
den Paus van af 20 Juli 1915.
Mgr. Salotti behoort tot de Congregatie
der Riten en bekleedt daar de betrekking
van Assessor en onder-promotor fidei. Hij
is tevens advocaat van het Consistorie en
consulator van de Pauselijke commissie tol
uitleg van den Codex van het Kerkelijk
recht.
Maar bij al deze betrekkingen is Mgr.
Salotti nog een welsprekend en gevierd
predikant en schrijver van verschillende
levens van zaligen en heiligen. Er gaat geen
feest of Zondag voorbij, of Mgr. Salotti
houdt in een of andere kerk een feest
predikatie of een conferentie. In de laatste
jaren geeft hij eiken Zondag een conferen
tie van geloofsverdediging tegen de pro
paganda van het Amerikaansch protestan
tisme, hetzij in een patronaat of in een
werkmanskring. Zoodoende is de naam van
Mgr. Salotti en zijn figuur zeer bekend in
de Romeinsche wereld.
Mgr. dr. B. Eras is in Nederland genoeg
bekend. Hij behoort tot het Bisdom van
's-Bosch en werd, na den doctorsgraad be
laid te hebben te Rome, door de Neder-
landsche Bisschoppen aangesteld als hun
Procurator te Rome. Mgr. Eras is ook lid
van den Hoogen Raad van het werk tot
Voortplanting des Geloofs, en van het
werk tot Behoud des Geloofs te Rome.
Tevens heeft hij zitting in verschillende
commissies en in 't bestuur van de Anlma-
ma-stichting en van het Campo Santo, het
kerkhof waar Mgr. Dr. Schaepman en Mi
nister L. Regout begraven liggen.
Bij verschillende pelgrimstochten van
Nederlanders naar Rome, stelde Mgr. Eras
dezen aan den Paus voor. Geen Nederlan
der bijna komt te Rome, zonder bij Mgr.
Eras een bezoek af te leggen.
Sedert 27 Mei 1921 is Mgr. Eras Huis
prelaat van Z. H. den Paus, benoeming
door Paus Benedictus XV gedaan op ver
zoek van de Nederlandsche Bisschoppen,
verzoek overgebracht door Z.Em. Kard. v.
Rossum.
De eerste Kamerheer van den Kardinaal-
Legaat is Markies Claudius Lagergven,
woonachtig in de nabijheid van Stockholm
op zijn prachtig slot Tyrisö aan de Bal-
tische Zee. Markies Claudius Lagergven
werd door Z. Em. Kardinaal Van Rossum
als diens eerste Kamerheer verkozen, we
gens zijn groote verdiensten voor de mis
siën van Scandinavië en bijzonder van
Zweden en Noorwegen. Sedert 40 jaar be
hoort Markiés Lagergven tot ,de Kamer-
heeren des Pausen met den cappa en spada
De tweede Kamerheer van den Kardi
naal-Legaat is Graaf Pio Ranuzzi de Bian-
chi, broeder van den Kardinaal van dien
naam. De oud-adellijke familie Ranuzzi,
een der oudsten van Italië, telt drie Kar
dinalen in de familie. Graaf Pio Ranuzzi is
gehuwd met eene Nederlandsche die een
naam draagt overbekend in dc vaderland-
sche katholieke wereld. Ook in Italië is
Gravin Ranuzzi de Bianchi, geboren Anna
Travaglino, sedert haar huwelijk bekend en
bemind geworden wegens hare uitstekende
verdiensten voor de armen en goede wer
ken, vooral te Bologna en te Piano de!
Voglio, waar dc graven Ranuzzi hun bui
tenverblijf hebben.
Graaf Pio Ranuzzi de Bianchi is sedert
geruimen tijd Kamerheer des Pausen met
den cappa en spada.
Pater dr. Jos. Drehmanns C.S.S.R., se
cretaris van Z.Em. Kard. Van Rossum, is
geen onbekende in Nederland. Buiten de
gewichtige betrekking van geheimschrijver
van den Nederlandschen Kardinaal, is pa
ter dr. Drehmanns consultor van de hoog
ste Congregatie van het H. Officie, plaats
die hij bekleedt in opvolging van Kardi
naal van Rossum. Tevens is pater Dreh
manns consulator van de sectie Aflaten der
H, Penitentiarie en van het werk tot het
Behoud des Geloofs te Rome.
Pater Drehmanns behaalde te Rome den
doctorsgraad in het Kerkelijk recht op 21
Juni 1911 en kwam na een kort verblijf in
het vaderland, einde 1911 naar Rome te
rug, om secretaris van Kardinaal van Ros
sum te zijn.
Dc ceremoniemeester van den Kardi
naal-Legaat is Mgr. Henricus Dante, die
als Pauselijk ceremoniarius ook te Rome
dc gewone ceremoniemeester van Z.Em.
Kard. van Rossum is. Mgr. Dante behoort
als substituut tot de Congregatie der Ri
ten, is advocaat der Rota en geheim Ka
merheer des Pausen.
De gentilhomme van den Kardinaal-Le
gaat is Ridder d'Orazi, die tevens te Rome
deze betrekking waarneemt bij den Kardi
naal.
Verder zal nog een priester medegaan
als caudatarius van den Kardinaal-Legaat.
Zijne functie is den langen sleep van het
Kardinaalsgewaad te dragen. Te Rome is
een caudatarius varf een Kardinaal gekleed
met de crocea, een paarse toog, en dit zal
nu te Amsterdam ook wel zoo zijn.
(Officieel.)
Ter vergadering van het Locaal Comité
met de bisschoppelijke gedelegeerden is be
sloten voor alle plechtigheden en bijeenkom
sten in het Stadion ook afzonderlijke toe
gangskaarten verkrijgbaar te stellen. De
overdekte tribune blijft gereserveerd voor
de Congressisten, die een doorloopenda
congreskaart bezitten. De prijzen der overige
plaatsen zijn als volgt: voor de openings-
bijeenkomst Woensdag: zitplaatsen 2.50,
staanplaatsen 50 ets. Voor de Stadion-bijeen
komsten op Donderdag- en Vrijdagavond
respect, 1 en 25 ct. Voor de Kindercom
munie Zaterdagochtend hebben de kleinen
onder geleide der onderwijzers en onder
wijzeressen vrijen toegang en de ouderen
toegang a 25 ets.
Voor Zondag des ochtends tijdens de H.
Mis van den Kardinaal-Legaat, zitplaatsen
2.50, staanplaatsen 1.en des middags
tijdens de processie zitplaatsen 2.50, staan
plaatsen binnen de muren 1en staan
plaatsen buiten de muren 50 ets. (de proces
sie trekt n.l. ook over het afgesloten terrein
buiten de ommuring).
Nader zal worden bekend gemaakt wan
neer deze kaarten te bekomen zijn. Doorloo-
pende congreskaarten zijn alleen nog maar
na schriftelijke aanvrage te vorkriiöen.
jv
IHffiü
noodigt uit tot het maken van uit- g
stapjes en prikkelt den eetlust.
=3
Neem een paar pakjes H
mee. U steekt ze gemakkelijk bij U.
Uw winkelier levert ze U hygiënisch
verpakt. Ze zijn HET ouderwetsche s
wafelgebak, rijkelijk met natuurboter
gesmeerd en met suiker en kaneel
bestrooid, blijven croquant op de g'
reis, zijn edel van smaak en hebben |f
groote voedingswaarde. g
Prijs 38 cent per pakje. jj
Vraag ook onze andere merken b.v. pJ
(pikant wafeltje met koffiesmaak)
(zeer voedzame boter biscuit)
Het Congresbureau.
Het Congresbureau is Zaterdag 17 Mei
verplaatst van Bagijnhof 32 naar het Wit
te Huis, Raadhuisstraat no. 4 hoek Singel
tc Amsterdam. Men gelieve dus .vel reke
ning met deze adreswijziging tc houden en
correspondentie en aanvragen te richten
naar het nieuwe adres.
Tot Rector van de Kweekschool voor
Vroedvrouwen te Heerlen (Moederschaps-
zorg) is door Z. D, H, den Bisschop van
Roermond benoemd de Z. E. Pater Adju-
tus van Sambeek O.F.M.
Men schrijft aan de Msb.
Zondag waren we te Gent en kregen toe
vallig een nummer van „het Getrouwe Mal-,
deghem" in handen. Dit is een Vlaamsch
weekblad, dat te Maldeghem wordt uitgege^
ven. Daarin lazen we een oproep voor leer
lingen der Rijks Hoogere Burgerschool te
Oostburg, welke begin Mei door dr. de Visser
werd geopend.
Onze gedachten waren Zouden daar ook
Belgische leerlingen toegelaten worden
Zou die school misschien internationaal
zijn
't Zijn maar vragen
Tot pastoor van Pietermaai is benoemd
pater Humbertus Smit, tot nu toe pastoor
van de playa-Bonaire.
Tot pastoor van de kerk van dc H. Familie
(San Matéo) pastoor S. Hagemans, dezer
dagen van verlof uit Nederland teruggekeerd.
Tot pastoor van de Playa-Aruba, pater
A. Saris, in plaats van pastoor B. van Ever-
dingen, die binnenkort met verlof naar Ne
derland vertrekt.
Tót pastoor van de parochie St. Maria,
pater L. van Hegelsom, tot nu toe pastoor van
Pietermaai.
Tot pastoor van Marigot op het Fransch
gedeelte van het eiland St. Martin, pater C.
Gallé, in plaats van pastoor W. van Teefelen,
die binnenkort ir»' verlof naar Nederland
vertrekt. (Am. di Cur.)
't Gebeurde dezer dagen, vertelt hel
„Huisgezin".
Pietersen had juist z'n tienden spruit in
ontvangst genomen.
Nu is dit op zich zelf gelukkig niet zoo
zeldzaam, dat het als een unicum moet
worden gememoreerd maar toch droeg hef
geval een bijzonder cachet. Het was na
melijk Pietcrsen's tiende zoon.
„Een wolk van 'n jongen, zei dc baker,'*
precies z'n vader.
Deze deskundige verklaring kostte Pie-
terse 'n achterwiel extra. Maar enfin, 't
was ook z'n tiende.
Pietersen en z'n vrouw maakten zich het
hoofd gek hoe ze die „wolk" van 'n jon'
gen zouden noemen.
De geheele familieserie was uitgeput. Za
wisten geen raad.
Vader sprak „Kobussie", doch moeder
vond dien naam leelijk, terwijl vader voor
„Mannussie", waarvoor moeder een zwak
had, evenmin iets voelde.
Er haperde dus iets.
Plotseling komt buurvrouw binnen, deze
gaat naar juffrouw Pietersen en informeert
met belangstelling: Zoo, zoo, juffrouw, wèt
heb ik gebeurd, hèt uwes er weer *n
jungske. Wel, wel nog toe. En wèt skon
keind, precies uwes, juffrouw. Wèt zegt
uwes baker?
De baker verbleekte en keek nijdig.
„En hoeveel hèt uwes er nou al juffrouw
Pietersen?"
„Mar tien en allemaal jonges."
„Mar tien???" Wel, wel, uwes kun'
wel 'n hil resiment saldaot opzetten. Tier
jonges. 't Is innen boel heur."
Bij vader Pietersen ging een licht op. Hij
springt van z'n stoel, rent naar z'n vrouw
en roept uit:
„Vrouw, ik heb 't."
„Wé hedde, man?"
„Den naam". Ge hèt me zeiven op het
apropos geholpen,, toen ge zoo sjuust te
gen de buurvrouw zeet: mar tien. Wel, wc
zullen hem Martien noemen.
En zoo geschiedde het, dat mar tien
werd Ma-rti-A»-
