Inbraak bij de fa. Lottgerlng
RECHTSZAKEN.
PRIESTERNOOD.
Agenda 17 Augustus
Agenda 18 Augustus
De bibliotheken der St. Vincen-
tiusvereenigingen zijn geopend:
Personalia.
De asphalteering der Groote
Houtstraat.
Tramnieuws.
R. C. H.—Unitas.
Voor het Krantenmannetje.
Mannus Francken.
Het ongeluk op den Zijlweg.
Eerste plechtige H. Mis.
Al te verleidelijk.
Baden.
Jubileum.
Jeugdige boefjes.
Programma.
Onze „handige" Rijwielmerken.
Een fraaie verbouwing.
De werken aan de Amsterdamsche
Poort.
HANDEL EN NIJVERHEID-
De melkprijsverhooging
te Amsterdam.
Melkinrichting v.h. yan Bruggen Den
Hout. Strijkconcert.
Sociëteit St. Bavo. A Capella Koor
„Ons Genoegen", 8 uur.
R.K. Parochiale Bibliotheek (Kleverpark-
wég) ingang tusschen Kerk en Pastorie
Geopend: Dinsdagavond van half 8 tot 8
uur, voor personen beneden 16 jaren en
van 8 tot half 10 voor personen boven
dien leeftijd.
Kunsthandel F. H. Smit Gr. Houtstraat
69 Tentoonstelling van Grafisch werk
door K. A. v. Eek Dagelijks van 10—6
uur.
R. K. Arbeidsbeurs voor mannen Jaco-
bijnestraat 15 Alle werkdagen voorm.
van 912 uur, n.m. van 25 uur. Zater
dags alleen van 912 uur.
R. K, Arbeidsbeurs voor vrouwen Kleine
Houtweg 13 Alle werkdagen des
voorm. van half 11half 12 en des nam.
van 3 tot 4 en van half 8 tot half 9 uur.
R, K. Leeszaal en uitleenbibliotheek
Jansstraat 49 Eiken dag geopend van
1012, van 25 en van 710 nur, be
halve des Maandagsochtends en op Zon
en Feestdagen Uitleenen van boeken.
Marthavereeniging Bloemhofstraat 1
Betrekkingsbureau voor vrouwen. Alle
werkdagen van 1012, van 24 en van
8—9 uur. Tel. 1671. Tevens gezellig sa
menzijn voor Hollandsche meisjes, die hier
geen tehuis hebben. Zondag en Woensdag
van 810 uur n.m.
R. K. Bevolkingsbureau Gebouw Sint
Bavo Smedestraat 23 van 810 uur
op Maandag-. Woensdag- en Vrijdag
avond.
St. Elisabeth's Vereeniging Jansstraat
Aanvragen om versterkende middelen
voor arme zieken der S. V. E. Maan
dags van 23 uur, Donderdags van 1—2
uur.
Bisschoppelijk Museum. Dagelijks, uitge-
lomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen, toe
gankelijk.
De avond- en nachtdienst der apotheken
zal deze week waargenomen worden door:
Van Rijn's Apotheek P. Th. A. van Rijn,
Kleine Houtweg 15 en de firma C. G. Loo
.neijer en Zn., Zijlweg 88.
De gelegenheid tot inschrijving van lezers
en het ruilen der boeken is gesteld op:
1. Nieuwe Groenmarkt 22, des Woens
dagsavonds van half 89 uur.
2. Hagestraat, des Vrijdagsavonds van
half 89 uur.
ONGELUK-I
Een vijfjarig kind van de familie R. in de
Eikenstraat brak Donderdagmiddag bij het
spelen een been. Het ventje werd per bran
card naar het ziekenhuis St. Joannes de Deo
vervoerd en opgenomen.
EEN BAAS.
De welbekende Haarlemsche medicus dr.
J. L., die zijn vacantie in Ossendracht (N.Br.)
doorbrengt, ving aldaar een snoek van formi
dabele afmeting. Bij een naweging bleek dit
ondier 32 pond te wegen. De belangstelling
van de zijde van de bevolking was zeer groot.
DE WATERLEIDINGWERKEN NABIJ
HALFWEG.
BEMIDDELING VAN MR. DE VRIES.
Naar wordt medegedeeld, hebben de ver
tegenwoordigers der bij deze werkstaking be>
trokken arbeidersorganisaties den heer Mr.
S. de Vries Czn., oud-minister van finan
ciën en rijksbemiddelaar in dit district, uit-
genoodigd zijn tusschenkomst te willen ver-
leenen om het gerezen geschil met den aan
nemer C. Lindenberg uit Wemeldinge, tot
een oplossing te brengen.
Als gevolg daarvan heeft mr. De Vries een
tweetal vertegenwoordigers van de arbeiders
in Den Haag ontvangen, terwijl hij daarna
met den aannemer een onderhoud heeft ge
had op het raadhuis te Hoofddorp.
De staking duurt al meer dan drie maan
den en betreft ongeveer 100 personen het
werk heeft bijna twee maanden geheel stil
gelegen. Sedert een maand ongeveer wordt
er door een groep van 40 arbeiders uit Lei-
mtiiden en omgeving geregeld gewerkt aan
het lossen van pijpen op verschillende plaat
sen, terwijl weldra zal worden begonnen met
het leggen van de buizen in het gedeelte tus
schen de Ringvaart en den Spieringweg.
DE SCHOOLGELDHEFFING TE
HAARLEM.
VRAGEN VAN MR. M. SLINGENBERG.
De heer Slingenberg, lid der Eerste Ka
mer, heeft tot den^Minister van Binn. Zaken
en Landbouw de volgende vragen gericht
Ie. Is het den minister bekend
a. dat de gemeente Haarlem, laatstelijk in
Dec. 1923, aan Ged. Staten van Noord-Hol
land heeft toegezonden de door den raad dier
gemeente vastgestelde verordening tot hef
fing van schoolgeld op de gemeentelijke
avondschool voor nijverheidsonderwijs en op
de gemeentelijke avondschool voor handels
onderwijs, met verzoek daarop 't verkrijgen
der Koninklijke goedkeuring te bevorderen
b. dat het gemeentebestuur van Haarlem
op 8 April 1924, met het oog op de invorde
ring van dat schoolgeld van 1 Sept. 1923 af,
aan Z. E. heeft verzocht haar tusschenkomst
te verleenen tot een spoedige afdoening van
deze aangelegenheid
c. dat daarop bij schrijven van 5 Mei 1924
(door tusschenkomst van Ged. Staten) werd
verzocht alsnog nieuwe exemplaren van de
desbetreffende verordening toe te zenden,
omdat de oorspronkelijke stukken aan het
Dep. van Binnenl. Zaken en Landbouw in
het ongereede waren geraakt
d. dat aan dat verzoek op 25 Mei 1924 door
het gemeentebestuur van Haarlem is vol
daan
e. dat op 10 Juli 1924 andermaal aan Z. E
is verzocht de afdoening te bespoedigen
f. dat op 11 Aug. 1924, de vereischte
goedkeuring nog niet is verleend, althans nog
niet door het gemeentebestuur van Haarlem
is ontvangen, waardoor niet kan worden over
gegaan tot invordering van het schoolgeld
van den reeds afgeloopen cursus 1923-1924
2e. Kan de minister ook mededeelen, of
een spoedige sanctionneering dier verorde
ning is te wachten, zoo niet, is de Minister
dan bereid zijn tusschenkomst te verleenen
om een spoedige goedkeuring te bevorderen
Voor het examen van de vereeniging ter
veredeling van het ambacht te 's-Graven-
hage slaagde als gezel-huisschilder de heer
D. Krttin, alhier.
Voor het examen nuttige handwerken
slaagden te Amsterdam de dames: H. Heins,
J. H. C. C. van der Have, M. M. Fris en N.
Boudewijn, allen alhier.
Onze stadgenoot, de heer J. Verhopve
is benoemd als fluitist bij het muziekkorps
aan boord van een der schepen der Holl
Amerika Lijn.
Te Eindhoven is voor het examen Nut
tige Handwerken geslaagd onze stadgenoote
mej. Th. Wijte.
Voor het Notarieel examen 1ste gedeelte
slaagde te "s-Gravenhage de heer C. Hoger-
vorst.
EXAMEN HOOFDACTE.
Geëxamineerd 5 mannelijke candidaten.
Geslaagd de heeren F. Evers, Alkmaar, G.
Teekema, Amsterdam en S. Brouwer, Andijk.
AANRIJDING NABIJ-HALFWEG.
Goed afgeloopen.
Donderdagmiddag werd een uit Zuilen af
komstige juffrouw, behoorende tot een ge
zelschap van 2 dames en 2 heeren, die allen
geheel rechts op den Rijksstraatweg reden,
gaande in de richting Haarlem, bij de Zwet-
arug aangereden door een achterop rijdende
auto van de Stoomwasscherij „Bijvoet" te
Bloemendaal, doordat de chauffeur hoewel
de weg op dat oogenblik geheel vrij was, te
weinig naar links uithaalde bij het passeeren.
De wielrijdster werd door een spatbord
;egrepen en van haar rijwiel geslingerd.
Toewei het geval zich aanvankelijk ernstig
liet aanzien, constateerde dr. Melchior die
spoedig ter plaatse was, een bloedende wond
aan de hals en ontvellingen aan hoofd en
voeten. Zij is per auto naar Haarlem ver
voerd.
Haar rijwiel werd vrijwel geheel vernield,
terwijl ook haar kleeding zeer gehavend was.
Aanbesteding Rijkswaterstaat.
Donderdag werd door den hoofdingenieur
directeur van den Rijkswaterstaat alhier aan
besteed het aanbrengen van beplantingen
op den Rijksweg van Amsterdam naar Laren,
onder de gemeenten Naarden Huizen en
Laren, volgens bestek No.177, dienst 1924,
raming f 10.600.
Hoogste P. C.Langeveld te Hardinxveld,
voor f 9989.
Laagste E. H. Piepers te Blaricum voor
f 6736.
Gerechtelijk uit de woning gezet.
Van gemeentewege is de inboedel der fami
lie N., Oorkondelaan 22 (gemeente-woning,)
door een deurwaarder gerechtelijk op straat
gezet.
Het gezin H. werd gistermiddag gerechte
lijk uit zijn woning Twijnderslaan 49 ge zet.
Aanrijding.
Donderdagavond werd de 15-jarige J. de K.
op de Zomervaart door het verkeerd uit
wijken, aangereden door een melkrijder.
De knaap kwam er met eenige ontvellingen
af, doch zijn rijwiel was zoodanig gehavend,
dat het onberijdbaar was.
De werkzaamheden voor de asphalteering
der Groote Houtstraat zijn zoover gevorderd,
dat thans ook de doorgang van het Verwulft
naar de Gedempte Oude Gracht, die aan
vankelijk was vrijgelaten, gestremd is.
De directie der N. Z. H. T. M. is thans met
bekwamen spoed aan den gang getogen, om
noodzakelijke verbeteringen, welke reeds
lang ingevoerd hadden moeten worden, doch
door den oorlog vertraagd zijn, aan te bren
gen.
Allereerst moesten de rails verbeterd
worden en hiermede is men reeds eenigen
tijd bezig. Vernieuwing van de rails door
bijna de geheele stad staat op het program.
Slechts enkele kleine gedeelten, welker
vernieuwing niet direct noodzakelijk is,
worden nu niet ter hand genomen. Reeds is
men gereed gekomen met de vernieuwing
op de Emmabrug, in de Emmastraat, Tera-
peliersstraat tot aan het Plein, op de
Heerenvest tot aan de Amsterdamsche
poort. Verder zullen o.m. vernieuwd worden
de rails aan Plein, Kampervest, Jansstraat,
Jansweg, Lwdschevaart en de Bloemen-
daalsche lijn. Deze verbetering zal hopelijk
de „uitstekende" rails doen verdwijnen.
Met ingang van morgen zal verder een
nieuwe tramtrein in den dienst Amsterdam
Zandvoort (sneldienst) ingelascht wor
den.
R. C. H. schijnt serieuse plannen te heb
ben voor het a.s. seizoen en schijnt zich
door het spelen van enkele oefenwedstrij
den weer wat te willen inspelen.
Voor a.s. Zondag staat de wedstrijd tegen
Unitas op het programma, welke ongetwij
feld een goede oefening kan zijn, daar Uni_
tas als een zéér goed elftal wordt be
schouwd.
R. C. H. zal dus goed doen de zaken niet
al te licht op te vatten en blijkt dat ook in
derdaad niet te willen doen, gezien het feit
dat de Racing vrijwel geheel compleet zal
uitkomen, n.l. als volgt:
Erdtsieck
Ku/t Hazevoet
Geutskens, Nieuwenhuis, Krom
Koning, v. Dam, Roelfsema, Nachtegeller,
Brugman
We verwachten een aardigen wedstrijd aan
den Middenweg.
Van B.A. ter cere van den H. Antonius 1.00
Naar wij vernemen moet Mannus Franc
ken, die dezer dagen uit Indië terugkomt,
voor één der H.F.C.-elftallen gaan voet
ballen. In welk elftal zal natuurlijk van
zijn prestaties afhangen.
DE INGEBRUIKNEMING VAN HET
CONCERT-ORGEL IN DE „CINEMA-
PALACE".
Voor de genoodigden had Donderdagmid
dag j.l. in de bioscoopzaal van Cinema-Pala
ce een concert plaats, ter gelegenheid van de
ingebruikneming van het concert-orgel, dat
onlangs door de firma Standaart uit Schie
dam in dat theater werd geplaatst.
Vele personen hadden aan de uitnoodiging
gehoor gegeven.
De hoofdaanleiding voor dit concert was
zonder twijfel gelegen in het feit, dat men de
hoorders in kennis wilde brengen met de tal
rijke mogelijkheden, zoowel op registratie-
gebied als op gebied van klankvorming en
klankvolume, waartoe de organist van een
dergelijk soort orgel in staat is.
Het nieuwe instrument, werd door verschei
dene organisten bespee d, door den heer
B. C. Nel door den heer H. Happel en door
den heer J. P. Visser. Hoewel misschien niet
alle der drie executanten volkomen thuis
tl :ken te zijn op het nieuwe instrument, wat
ook om de zeer nieuwe type van dezen bouw
wel te begrijpen zal zijn, bleek het orgel toch
reeds aan zeer vele eischen van klankschoon
heid en aanpassingsvermogen te voldoen.
De crescendi en decrescendi zijn zeer fijn
uitgevoerd en het klankgehalte van elk der
registers leek ons op een enkele uitzondering
na zeer wel evenwichtig.
Geen wonder dan ook, dat de bespeling
telkenmale luid applaus verwierf.
Ten overvloede gaf de heer A. Standaart
nog een verklaring van het instrument.
De heer Henri Angenent, bariton, mevr.
J. Schrijver-Holffers viool en het klein ge
mengd koor H. P. onder leiding van Henri
Pielage verleende medewerking.
De heer A. C. Hasselman, solo-cellist van
het cinema-palace orchest gaf een cello-solo.
Elk der solisten had een hartelijk applaus
in ontvangst te nemen.
Mevr. Schrijver-Wolffers ontving bloemen,
de heer Standaart een krans.
Naar wij vernemen is de toestand van den
loopknecht v, B„ die Woensdagavond op
den Zijlweg door een auto werd aangereden
en daarbij een bekken- en schedelfractuur
bekwam, een weinig vooruitgaande.
Bij de politie is aangifte gedaan, dat in
den nacht van Vrijdag op Zaterdag is in
gebroken in de fabriek van de firma Lott-
gering, aan de Amsterdamschevaart no. 30.
De inbrekers hebben zich toegang verschaft
over het dak en verder door het openen
van een raam.
Vermist wordt een zilveren horloge met
dito ketting en 2 regenjassen.
Een mand met kleedingstukken was klaar
gezet, vermoedelijk met het doel om mede
te nemen.
Of er nog meer vermist wordt, staat nog
niet vast.
De recherche stelt een ijverig onderzoek in.
Maandagmorgen 9 uur zal de Eerw. Pater
Vincentius Kuiper O. P., in de parochiekerk
van het H. Hart, zijn eerste plechtige H.
Mis opdragen.
In een der drukke straten van een dicht
bevolkte buurt onzer stad ontstond een
groote opschudding, welke niet van een
humoristisch kantje ontbloot was.
Zoo schrijft men aan de „Opr. Haarl. Crt."
Een voddenkoopman had op zijn wagen
een aantal kleine speelgoed-artikeltjes welke
hij in ruil gaf voor de afgedankte kleeding
stukken en vodden door de bewoners aan
hem gegeven.
Het behoeft natuurlijk geen nader betoog
dat deze ruil zeer in het voordeel van den
voddenkoopman was. Evenmin behoeven
wij te zeggen dat de jeugd, door het speel
goed aangetrokken, bij moeder aandrong
om voor wat „vodden" ook een karretje of
popje te kunnen ontvangen.
Zoo was het ook gesteld met kleine Henk
en Rie, beide kleine kleuters, die reeds zoo
lang de wagen in de straat was, er bij hadden
gestaan met smachtende blikjes het speel
goed aan te kijken, voornamelijk wanneer
dit in handen van een vriendje of een vrien
dinnetje terecht kwam.
Hun moeder was naar den dokter, zoodat
zij niet in staat waren deze over te halen
aan hen wat ter ruiling te geven.
Toen evenwel het vriendje van Henk voor
een mand vol vodden een mooi scheepje
ontving, iets waarnaar Henk al reeds ge
ruimen tijd verlangd had, kon hij de ver
leiding niet langer weerstaan en riep Rie
om met deze te overleggen of moeder het
niet goed zou vinden dat zij ook wat aan den
voddenkoopman gaven. Het zusje, verlan
gende naar een popje, gaf als haar meening
te kennen dat moeder wel niet zoo „heel erg"
kwaad zou zijn, waarop beiden de stoute
schoenen aantrokken en de linnenkast gin
gen inspe cteeren. Het gevolg was dat zij even
later met hun armpjes vol goed hun handel'
aangingen. jf$T
Rie kreeg haar pop, doch Henk viel de
ruil niet mee daar hij inplaats van een scheep
je een mondorgel ontving waarop hij dapper
aan het blazen was totdat....moeder roe
pend en zwaaiend met de armen hem riep.
Moeder thuiskomende had de linnenkast
opengevonden en zag een aantal van de op
gevouwen goederen door elkander en op
den grond liggen. Na haar angstig gevraag
aan de buren kwam zij dra den toedracht
der zaak te weten. Zij ging, na Henk en Rie
eerst cmder handen genomen te hebben;
gevolgd door eenige buurvrouwen en vriend
jes en vriendinnetjes van Henk en Rie naar
den voddenkoopman die reeds een straat
verder was.
Wij zullen hier maar niet vermelden de
woorden welke er tusschen de moeder en
den koopman gewisseld werden, voorname
lijk toen de koopman van een teruggave der
goederen niets wilde weten.
Tenslotte moes' deze het toch tegen de
overmacht de buurvrouwen hielpen ook
mede opgeven. De geheele handwagen
werd nagesnuffeld of men de bewuste stuk
ken vond.
Dit heele geval had tot oorzaak dat de
koopman mopperde over tijdverlies, moeder
over het aannemen van zulke mooie stukken
goed als vodden van kinderen het huilen
van Henk en Rie om het missen van het
speelgoed en de harde klappen van moeder
terwijl aan den anderen kant een groep
vrouwen de grootste schik in het geval had
den.
Wat „vodden" toch teweeg kunnen bren
gen.
In de afgeloopen week zijn in het douche
badhuis aan den Schotersingel 705 baden
genomen, in dat aan het Leidsche plein 616,
in dat aan den Koudenhorn 349 en in dat
aan het Hofdijkplein 522.
Gisteren herdacht de heer N. Bakx, amb
tenaar bij de Ned. Spoorwegen, den dag,
waarop hij vóór 40 jaar bij genoemde maat
schappij in dienst trad.
De jubilaris mocht namens de ambtenaren
een fraaie ets van Harting en zijn echtge-
noote een bouquet in ontvangst nemen.
Het ontbrak den jubilaris den geheelen
dag niet aan gelukwenschen.
Door de politie is aan het bureau gebracht
de 12-jarige J. K„ de 13-jarige G. de W.
en de 12-jarige A. v. C„ allen te Haarlem
woonachtig, die uit een muziekwinkel aan
de Oude Groenmarkt 2 mondharmonica's
hadden gestolen. Bij het interneeren van de
derde mondharmonica werden zij op hee-
terdaad betrapt.
Muziek in den Hout door de H. O. V.
onder leiding van Willem Knikker, 's mid
dags 'te half 3 uur.
1. Schiller, Marsch. G. Meijerbeer.
2. Ouverture „Oberon". C. M. v. Weber,
3. „Künstlerlebon", Walzer. J. Strauss.
4. Fantasie de l'Opera „Samson
et Delila". C. Saint-Saens,
5. Ouverture „Le Secret de la Reine",
A.Thomas.
6. „Scène de ballet" morceau de genre.
A. Czibulska.
7. Potpourri de l'Opera „Les Cloches
de Comeville. R. Planqette.
Van een heerenrijwiel, dat stond voor een
perceel aan de Nieuwe Gracht, is het rij-
wielmerk afgehaald en mede genomen, door
een ander dan de eigenaar, terwijl een juf
frouw, die haar fiets bij de Gem. Concert
zaal had gezet, tot eenzelfde ontdekking
kwam.
Het is voorzeker een fraaie verbouwing
te noemen, die het perceel Jacobijnestraat
no. 3 en waarin gevestigd is de bekende
boekwinkel van den heer H. de Vries, heeft
'ondergaan.
De gevel alleen reeds heeft door zijn
restauratie en wijzigingen, een Scheel ander
«aspect gekregen. Hij wordt geheel doorsne
den door een steen, die vroeger onder hout
werk was weggestopt, en die vermoedelijk
dateert uit het midden van de 16e eeuw.
Het opschrift luidt: „Al is die Salm goede
vis, die haring heeft die croon gewis". Het
is niet moeilijk uit dit opschrift de conclusie
te trekken, dat die steen toenmaals in den
gevel van een vischwinkel prijkte. Dit is
dan ook het geval en deze vischwinkel droeg
den naam van „In de gouden Salm".
Niet alleen de gevel, maar ook het ge
heele interieur heeft een doelmatige ver
betering ondergaan.
De heer De Vries heeft n.l. de oude gang,
die vroeger den eenen winkel met den an
deren verbond, doen verdwijnen, alsook het
daartusschen gelegen plaatsje.
De vrijgekomen ruimte is nu bij de zaak
getrokken, wat niet weinig den omvang der
zaak heeft vergroot. Hedenmorgen werden
reeds een groot aantal bloemstukken ge
bracht, Wel een bewijs, hoe de clientèle met
den verbouw is ingenomen.
De trambrug wordt afgebroken.
Men is thans met het werk aan de Am
sterdamsche Poort zoover gevorderd, dat
de ijzeren trambrug afgebroken wordt. Na
twee nachten werken, is gisterenmorgen de
tram ZandvoortAmsterdam voor het
eerst over de nieuwe brug gereden. De:
ondergrond voor de- nieuwe voetgangers
brug zal op het einde van de volgende
week klaar zijn. Het verkeer naar en van
Amsterdam is op de Amsterdamsche vaart
geheel afgesloten.
Binnen eenige maanden zal het geheele
werk gereed zijn, terwijl het waterverkeer
op het einde van de volgende week weer
geopend zal worden. Het bestratingswerk
van en naar Amsterdam is waarschijnlijk
hedenmiddag klaar.
DE TAPIJTENDIEFSTAL TE
AMSTERDAM.
In April had te Amsterdam een jeugdig
persoon, die loopjongen was bij een hande
laar in tapijten, een groote partij niet naar de
boot gebracht,maar ze ten eigen bate verkocht.
Vrijdag had zich een 30-jajige man, van
beroep schilder voor de vacantiekamer der
rechtbank te verantwoorden, terzake opzet
telijke heling, subsidiair schuldheling van
een aantal tafelkleeden divankleeden, karpet
ten loopers enz. Beklaagde had reeds eenigen
tijd in het Huis van Bewaring doorgebracht,
maar daaruit op last van de rechtbank op 27
Juni ontslagen.
Thans ter zitting vertelde hij, dat de loop
jongen eerst 'n partijtje aan zijn tante had ver
kocht en later zulks had herhaald. Bij een dier
gelegenheden zeide de tante, dat een en an
der wel iets was voor haar neef, die binnenkort
ging trouwen en die zooiets dus wel kon ge
bruiken. Zoodoende kwam de diefachtige
loopjongen in de melkslijterij aan de Haar
lemmer Houttuinen terecht, alwaar bekl. (die
de neef was) op kamers woonde. Hij vernam
van den loopjongen, die een gedeelte van de-
partij in de keuken had gelegd, dat het valuta
goed was en dat er nog meer uit Duitschland
onderweg was. Bekl. was geruimen tijd
werkloos geweest en ging binnenkort trou
wen. Daarom dacht hij, dat zoo'n buitenkans
je hem wel te pas zou kunnen komen. Hij
kocht voor een paar honderd gulden. Maar
hij was niet de eenige want een aantal vrou
wen in de buurt kochten eveneens van den dief
of later vali bëkl. zelf. Deze dacht er geen
oogenblik over na, dat de goederen van
misdrijf afkomstig zouden kunnen zijn.
Etiketten had bekl. niet op de gestolen
goederen waargenomen. Dit klopte met de
verklaring van den jeugdigen dief die zeide,
dat hij ze er tevoren had afgescheurd.
Het O. M. waargenomen door den substi
tuut-officier mr. J. Versteeg noemde het ge
beurde een hoogst ernstig feit. Hij vroeg
schuldigverklaring voor opzettelijke heling.
Bekl. had moeten begrijpen, dat zulk een
groote partij, de lage prijzen en de etiketten
een aanwijzing waren, dat de goederen niet
op eerlijke wijze waren verkregen. Toch
wilde het O. M. er zeer ernstig rekening mede
houden, dat bekl. reeds eenigen tijd preven
tief in het Huis van Bewaring heeft doorge
bracht en dat er gunstige getuigschriften
betreffende zijn persoon waren binnengeko
men, o.a. van het Genootschap tot Zedelijke
Verbetering van gevangenen. Daarom eischte
mr. Versteeg een voorwaardelijke gevange
nisstraf van 4 maanden.
De verdediger mr. Muller Massis wees er
op, dat men deze zaak psychologisch moet be
kijken ten aanzien van den persoon van be
klaagde. Hij is, dat stond voor pl. vast de dupe
van den verkooper geworden. Ter goeder
trouw meende bekl. iets voor zijn toekom
stig huishouden te kunnen doen en hij meen
de een winstje te kunnen maken met de
transactie. Pl. bestreed, dat 't wettig en over
tuigend bewijs geleverd was van het primair
ten laste gelegde en van de schuldheling, en
vroeg ten slotte vrijspraak van beide feiten.
De rechtbank, reeds des middags uitspraak
doende, sprak beklaagde vrij.
„Moeder, mag ik naar de Dajaks op
Borneo
„Maar jongen, hoe komt ge daar nu op
Waarom zoudt ge toch naar die woeste wil
den gaan, zoo ver weg en zoo gevaarlijk?"
„Och kijk, moeder, bij de goede menschen,
en waar het nfet gevaarlijk is, daar zullen
wel missionarissen genoeg te vinden zijn,
maar bij die wilden zal de overvloed lang
niet zoo groot zijn en daarom moeten die
maar altijd zoo zeer verlaten blijven."
Zoo sprak voor enkele jaren in kinder
lijke naïeviteit een dapper ventje tot zijn
brave moeder, nadat hij de boeiende levens
beschrijving van den beroemden Borneo-
missionaris Father Felix Westerwoudt ge
lezen had.
Toont en bewijst dit feitje niet een keer te
meer, dat er vaak onder een ruwe schors
nog o zoo veel goeds en edelmoedigs schuilt
in menige jongensziel en dat er slechts een
schijnbaar toevallige omstandigheid van noo-
de is om zulk een verborgen parel aan het
licht te brengen?
Moge dan met Gods genade dit hoofdstuk
voor velen zulk een gelukkige omstandigheid
wezen, hetzij onmiddellijk, doordat het een
of anderen jeugdigen lezer aanspoort om
edelmoedig hulp te bieden, waar deze zoo
dringend gewenscht en gevorderd wordt,
hetzij middellijk, doordat een vader of moe
derden leeraar of leerares er stof in vindt om
hun onderhoorigen met den noodigen tact
op dit ruim terrein voor edelmoedige offer
vaardigheid te wijzen. „Ik heb medelijden
met de schare," zoo sprak eenmaal de God
delijke Verlosser bij het droevig gezicht van
de verlatenheid der menigte. Dat moge na
dit kort overzicht de besliste taal des harten
zijn van velyi, die dan naar wij hopen
het niet zullen laten bij een vroom gevpel,
maar zullen overgaan tot kloeke daden van
gebed en offers.
Alvorens echter het feit van een echten,
alom-verbreiden priesternood vast te stellen,
zij terloops nog even gewezen op de ver
schrikkelijke gevolgen, op de ontzettende
ramp, die een gebrek aan priesters voor de
wereld in zich sluit. Eenige getuigenissen
mogen hier volstaan.
Een brief van de H. Congregatie van het
Consistorie, aan de bisschoppen van Italië
van den 29sten Juni 1919, bevat deze veel
zeggende woorden „Zonder roepingen en
zonder priesters, is er geen Godsvereering,
zijn er geen sacramenten voor het christen
volk, kwijnt de godsdienst al meer en meer,"
En ziehier wat een vroom Fransch bisschop,
Mgr. Bonnet van Viviers, onlangs verklaarde
„Een parochie zonder herder, o welk een
droevig gezicht't Is een parochie, waar de
klokken zwijgen, de kerk verlaten staat,
de lamp van het heiligdom is uitgedoofd
om niet meer ontstoken te wordën, een pa
rochie, vanwaar de Heer is heengegaan met
den priester, die Hem deed voortleven in
haar midden een parochie, waar niets meer
de tegenwoordigheid van den Goddelijken
Meester verraadt, waar Hij niet wee er :eert
op den kouden steen van het verlaten al
taar, waar hij zijn middellaarschap tusschen
hemel en aarde niet meer uitoefent, waar hij
niet meer troont in het verlaten tabernakel,
waar Hij zich niet meer tot voedsel geeft aan
de zielen, die naar Hem hongeren, waar Zijn
genade zich niet meer bij stroomen uit
stort in de H. Sacramenten, waarvan de
bedienaar slechts de priester is, een parochie,
waar zijn woord niet meer klinkt op den
Zwijgenden kansel."
De later zoo ongelukkig geworden Lamen-
nais zeide het reeds zoo krachtig „Gebrek
aan priesters beteekent onwetendheid bij
het volk, verlies van elke godsdienstig ge
voel, het onbeperkt heerschen van zelfzucht
en alle andere hartstochten, met gevaar voor
orde en maatschappelijken vrede."
Nu volgde de vraag Is er dan werkelijk
priesternood en dreigt er dus een zoo ont
zettende ramp voor de H. Kerk en hare ge-
loovigen Het antwoord kan voor velen niet
anders dan een openbaring zijn. Zoo overvloe
dig hebben wij van onze jeugd af zegeningen
van een rijk-voorzien priesterleven genoten,
dat wij ons maar moeilijk kunnen indenken
in een geheel anderen, veel en veel droevi-
geren toestand in andere landen.
Beginnen wij ons onderzoek in Italië,
het land zelf van den Paus gaan wij vandaar
den toestand eens na in andere landen van
Europa, Portugal, België, Noordsche landen,
Frankrijk enz., werpen wij een vluchtigen
blik op de missielanden en laten wij de
nauwkeurig opgemaakte statistieken of de
getuigenissen van gezagvolle mannen eens
spreken, dan zullen wij tot de bevinding
komen, dat er tegenwoordig nog een ver
schrikkelijk tekort aan priesters heerscht,
dat wij dus alle mogelijke middelen moeten
aanwenden om hierin door vele góede pries
terroepingen beterschap te brengen.
De H. Congregatie van het Consistorie
heeft in twee circulaires, gericht tot de bis
schoppen van Italië en gedateerd van 16
Juli 1912 en 29 Juni 1919 een waren alarm
kreet aangeheven en toen Pius XI den 22
Februari 1922, dus bij het begin van zijn
Pontificaat, de pastoors van Rome in audiën
tie ontving, vestigde hij reeds hun aandacht
op de dringende noodzakelijkheid om pries
terroepingen te kweeken en deed te dien
einde een warm beroep op hun ijver.
Maurice Vaussard licht in het Fransche
tijdschrift Etudes,," die herhaalde klachten
aldus toe „In 1920 telden de vier geweste
lijke en de drie diocesane seminaries, die
3800 parochies en 10 millioen zielen, ver
deeld over de 95 diocesen van Zuidelijk
Italië (Sicilië en Sardinië niet inbegrepen),
van priesters moeten voorzien, tezamen
slechts 36 seminaristen met hoogere orden.
Men daalde van een maximum van 13 dia
kens en subdiakens voor de Calabreesche
streek tot een minimum van 0 in de diosecane
seminaries van Benevento en Monto Cassino.
Als men nu bedenkt, dat in 1911 Henri Joly
nog 400 leerlingen aantrof op de humaniora,
philosophie en theologie van het interdioce
saan seminarie van Lecce, dan kan men be
grijpen, dat de crisis in Italië even ontzettend
is, als in Frankrijk.... Zelfs als men de vee
bloeiender diocesen van Noordelijk Italië
beschouwt,, dan zien we, dat in hetzelfde jaar
1§20 Turijn op zijn seminarie slechts 10
diakens en subdiakens telde, Florence 7,
Genua 4, Venetië en Bologna 0.
In Rome eindelijk.... is een geheel en al
ontoereikende parochiebediening, niet alleen
in de buitenwijken, waar bij gebrek aan
priesters om biecht te hooren, de geloovigen
soms niet tot de H. Sacramenten kunnen
naderen, maar zelfs in het centrum der stad.
In bovengenoemde toespraak zinspeelt de
H. Vader geheel bijzonder op den dringenden
nood van de stad Rome.
Goddank, dat deze priesternood zich niet
tot alle Italiaansche diocesen uitstrekt";
zoo mag men zich het diocees van Milaan,
volgens het eigen getuigenis van den Paus,
in een talrijken en stichtenden clerus ver
heugen.
Eenzelfde toestand heerscht in Portugal.
In sommige diocesen zijn de roepingen in
voldoend aantal aanwezig, en kunnen de
bisschoppen voor iedere parochie ten minste
één priester afstaan in andere daarentegen
is de nood zoo nijpend, dat men .één priester
ontmoet voor 5 parochies.
In Praag (hoofdstad van Tsjecho-Slovakië)
is het getal seminaristen van honderd en
vijftig in vroegere jaren tot 35 gedaald. Het
aartsbisdom van Lagrel (Agram) in Jugo-
slavië telt 1.400.000 Katholieken en op het
groot-seminarie zijn slechts een twintigtal
seminaristen.
In België is de toestand eveneens veront
rustend in een diocees, dat in de jaren
19001909, 458 priesters deed wijden,
Zijn er sinds 1910 tot 1919 slechts 310 ge
wijd. Op het seminarie van een ander dio
cees, dat in 1900, 179 en in 1901, 186 leer
lingen telde, is dit cijfer in 1920 gedaald tot
106 in 1921 tot 111 en in 1922 tot 97. El
ders geeft de periode 18901899, 328
wijdingen 1900—1909, 301 1910—1919,
241 terwijl de meest optimistische voor
uitzichten voor 19201929 doen hopen
op 225.
In de Noordsche landen is het al even treu
rig, zoo niet treuriger gesteld.
Met name van Noorwegen heet het in de
boeiende reisbeschrijving van Zijne Emi
nentie Kardinaal van Rossum
„In dat onmetelijk gebied zijn nu nog
slechts 23 priesters ten dienste. Van dat zoo
kleine getal is er in de maand Augustus nog
een gestorven, zijn er zes anderen, die de
60 jaren reeds te boven zijn, en verscheide-
nen, die reeds 50 winters tellen. Telkens als
er een komt te vallen, herhaalt zich het nij
pend probleem hoe te voorzien, zonder
een statie op te heffen. Ook hier is het weder
volle waarheid De oogst is rijp vraagt
dan den Heer des oogstes, dat hij werklieden
Zende op Zijne velden om hem in te halen."
Nergens echter in Europa is de nood zoo
hoog gestegen als in Frankrijk. Meer dan
3.000 priesters lieten in den jongsten oorlog
het leven op het slagveld de seminaristen
stonden 5 jaar lang aan het front, 5 jaar lang
is ook de bron voor priesterroepingen uit
gedroogd. Vandaar dat er voor de uitgestrek
te Fransche diocesen een verontrus end
klein getal priesters aanwezig is. Ziehier eeni
ge sprekende cijfers Amiëns bezit voor
550.000 zielen, 670 kerken en 230 kapellen,
slechts 350 pastoors en 50 kapelaans. Verdun
heeft voor 240.000 zielen in 580 gemeenten
slechts 380 priesters, die kunnen werken
Chalons voor 250.000 in 480 gemeenten,
300 priesters. Beauvais zou voor 400.000 in
700 gemeenten minstens 650 priesters noodig
hebben en telt er slechts 415, die werken kun
nen. Lyon heeft 200 kapelaans tekort. Ver
sailles, dat een bevolking telt van 1.000.000
heeft slechts 394 pastoors en 80 kapelaans,
moet 318 kerken zonder priester laten en
belast bijvoorbeeld den postoar van Raincy,
geholpen door een kapelaan, met de zorg
van 12.000 zielen, terwijl te Villeneuve-
Saint-Georges dezelfde last rust op de schou
deren van één enkel persoon. In 10 jaar
tijds kon Beauvais slechts 26 wijdingen stel
len tegenover 144v'sterfgevallen gedurende
den oorlog boekte Coutances 175 sterfge
vallen tegenover 18 wijdingen Reims 100
sterfgevallen tegenover 6 wijdingen,Cler
mont 99 sterfgevallen tegenover 2 wijdin
gen Pamiers 38 sterfgevallen tegenover 2
wijdingen'Verdun 86 sterfgevallen tegenover
wijdingen Tulle 56 sterfgevallen tegenover
geen enkele wijding Lyon, dat 57 priesters
en 91 seminaristen in den oorlog verloor en
daarbij nog' 200 Sterfgevallen telde, had in
5 jaar geen enkele wijding. Een zekere Pater
Montillet geeft nog de volgende verbijsteren
de cijfers
In de 90 Fransche departementen berekent
men 36.258 parochies. Tegen het einde van
1919 had men 6.047 pastoors tekort. Het is
niet vermetel te denken, dat er op 't oogenblik
bijna 10.000 parochies of kerken zonder pas
toor zijn, dat is dus bijna een vierde van alle
parochies. Zoo sommige diocesen ook al
minder door den priesternood getroffen
worden, andere tellen tot 40 ten honderd en
zelfs tot 48 ten honderd parochies zonder
pastoor.
Geen wonder dus, dat de Fransche bis
schoppen bittere klachten slaken en in hun
mandementen keer op keer dezen ont-
zettenden nood aan hun volk bekend maken.
Een Kardinaal Dubois van Parijs b.v. hoor
den wij dit jaar nog in een allocutie tot zijn
geestelijkheid uitroepen „Is er wel een ar
mer diocees dan Parijs Voor 1.600.000
zielen tellen wij slechts 273 priesters." Vooral
stemt het somber, omdat de toekomst zoo
weinig hoop op beterschap geeft. De groot
seminaries zijn slecht voorzien. Clermont eh
Orleans tellen een 60-tal leerlingen Reims,
Amiëns, Chalons, Seéz, Cahorr, een vijftig
tal Evreux, Annecy, Carcassonne, Tou
louse, een veertigtal Bayeux 35 Blois- 32
Verdun, Nevers, Meaux 30 Troyes 25
Soissons 20 Langres en Périgueux, nog
minder en Tulle heeft nog niet een vierde
van het benoodigde getal.
Wat de zaak nog erger maakt is de geringe
bevolking der Klein-Seminaries. Deze zijn
betrekkelijk nog armer dan de groote. Als
men voor oogen houdt, dat van de 10 leer
lingen op de cinquième, er slechts één of
twee tot het priesterschap komen, 1) dan kan!
men berekenen, hoe over 10 jaar de toestand
zal zijn van diocesen, waarvan de Klein-!
Seminaries maar 75 leerlingen tellen zooals te
Reims, of 70 te Beauvais, 60 te Chalons,
50 te Cahors, te Carcassonne en Amiëns»;
40 te Verdun, Langres, Nevers en Troyes.
Is het om de droeve welsprekendheid dezer
cijfers nog te verhoogen noodig, op te merken
dat bij gebrek aan jonge krachten, de ouden
van dagen onder de priesfers zich weldra in
heel wat sterker verhouding zullen bevinden
dan de jeugdige en dat het percentage deri
sterfgevallen voortdurend grooter wordt !j
In Beauvais zijn van de 445 priesters, 116|
zestigers en 45 zeventigers de statistieken!
wijzen uit, dat bijna een derde (29.6 op dei
100 van de parochiegeestelijkheid de zestig
bereikt heeft een leeftijd dus, waarop men zich'
in vele gevallen uit het werk terug-trekt.
Moet er ten slotte nog op wijzen, dat dit
onvoldoed aantal geestelijken als gevolg
medebrengt het overbelast zijn der anderen^
tot groote schade zoowel van hun lichamelijke
gezondheid als van hun inwendig leven
In Frankrijk tellen de parochies gemiddeld
1.061 inwoners en hebben een oppervlakte
van 15 vierkante K.M., sommige van zelfs
17 vierkante K.M. men ontmoet er zelfs
één met 5.882 inwoners onder één priester.
Ziedaar de droevige toestand in Frankrijk.
Waarlijk, hier dreigt ons alle gevoel van
optimisme te ontzinken.
Wat de overige landen van Europa betreft
hiervan zijn ons geen opgaven bekend, zoo
dat wij hierover geen beslist oordeel kunnen
uitspreken. Het is echter overbekend, dat
de bekeering van Engeland nog veel sneller
vorderingen zou maken, als er nog meer pries
terroepingen voorhanden waren. En wat
Duitschland betreft, behoeven wij slechts te
herinneren aan de bekende Diaspora-katho-
liekên, die echt verlaten zijn en verstoken
van weldoende priesterhulp.
Hoe ontzettend echter de hier beschreven
schaarschte an priesters in Europa ook is,
veel verschrikkelijker is zij in de missielan-j
den. Beziet men een oogenblik de godsdienst-;
verhouding der geheele aarde, dan vindt men
op de 100 menschen slechts 17.7 Katholie
ken, zoodat er nog 82.3 op de 100 zijn, die
het licht van het ware Geloof missen, jaar
lijks sterven er 30.000.000, zegge en schrijve
dertig millioen menschen zonder doopsel1
Over de geheele wereld zoo heette het
voor eenige jaren nog in een veelverspreid
vlugschriftje zijn er nog 100 millioen
Niet-Christenen. Als er voor de redding van
elke 20.000 menschen ook maar één missio
naris werkzaam was, dan zouden er 50.000
missionarissen zijn. Nu zijn er maar 13.000
priesters en ongeveer 30.000 broeders, zus
ters en katechisten, die werken aan de be
keering der heidenen. Als het bekeerings-
werk zóó doorgaat, dan duurt het nog 4000
waar, voordat een getal van 1000 millioen
jheidenen en ongedcopten in Jesus' schaepj-'
stal wordt binnengevoerd.
En dat na 20 eeuwen van werken aan de
bekeering der wereld
Wijst dat niet op een ontzettend tekort
aan priesters?
Als wij hier in een enkele bijzonderheid
mogen treden, dan zouden wij in 't voorbij
gaan willen Vijzen op het onmetelijke Bra
zil ië, waar men parochies telt zoo groot als
heel Nederland en waar toch in 1923 uit al
de 65 bisdommen bij elkaar maar 16 priesters
werden gewijd.
Een vlugschrift van „Het Pauselijk Liefde
werk van den H. Petrus" publiceerde de vol
gende statistiek
Geheel Indië telt 300 millioen menschefl
en 3 millioen katholieken, dus slechts 1 tetf
honderd van de bevolking.
In geheel Indië zijn werkzaam 3145 pries
ters, waarvan ongeveer 1700 inlandsche t
ieder priester heeft de zorg van ongeveer
1000 Katholieken.
Wat echter dezen nood nog dringende'
maakt is het feit, dat, als er geen helpers ko->
men, de missievolken voor de H. Roomsche
Kerk verloren gaan. Over 50 jaren is 't op
vele plaatsen te laat. De heidensche wereld
is eenerzijds zoekende, wordt anderzijds
door de blankenwereld meer dan ooit be
werkt inzake gebruiken, zeden, beschaving,
wereldbeschouwing, enz. De wereld krioel'
dooreen en lang niet alles, wat de kleurling
van den blanke ziet, sticht hem en maak»
hem beter. Snel en krachtig moet hier dt»
hulp worden geboden, vóór het te laat is.
Zoo staan dus de treurige zaken.
Er is priesternood, Ontzettend groot"
priesternood.
Priesternood is een ernstige ramp vod»
duizenden en millioenen.
Priesternood is slechts te verhelpen doo1
vele, goede priesterroepingen. -
Dus, lezer, wat hebt gij te doen, als 8
:b
edelmoedig zijt en iets over hebt voor
welzijn van uwen ongelukkigen evenmensd
Het antwoord ligt voor de hand en zal
Bidden, lijden entr~'"ol werken om de groo
genade der roeping to het H. PriesteiJ
voor velen te verkrijgen. j
(V ol ksmissionarsb
Twee cent in 14 dagen, <jB
Naar de Tel. verneemt, heeft Vrijuag
melkhandel in overleg met de bonden g
melkveehouders besloten, op Maandag
de melkprijs met één cent te verho t,
en een week daarna wederom met 1 J
