Nieuwe Haarlemsche Courant | 1924 | 26 augustus 1924 | pagina 2

WIJ

BERICHT.

HALFWEG.

ZWANENBURG.

HAARLEMMERMEER.

VIJFHUIZEN.

VELSEN.

AAN ONZE LEZERS.

Indien gij over de NIEUWE
HAARLEMSCHE COURANT te
vreden zijt, zegt het anderen.

Indien gij in een of artder op
zicht niet tevreden zijt, zegt
het óns.

VELSEROORD.

ZANDVOORT.

HEEMSTEDE.

ABBENES.

BENNEBROEK.

verzoeken U
beleefd bij
het koopen
van uw artikel
de

NIEUWE HAARLEMSCHE
COURANT

te noemen

LEIDEN.

NOORDWIJK

Koningin Victoria van
Engeland»

AAN ONZE WEEK-ABONNE'S

Wl] verzoeken onze weekabonné's
dringend, de abonnementsgelden
steeds bij vooruitbetaling DES
MAANDAGS niet des Dinsdags of
neg later te voldoen. Het is voor
onze bezorgers zeer lastig, wanneer
de betaling der weekabonnement?
geiden niet op tijd geschiedt.

DE ADMINISTRATIE.

Dagelijks worden abonnementen
en advertenties (Vraag- en Aanbod
advertenties vooral) ook aangeno
men aan de hier onder vermelde bij-
kantoren:.

A. Zuurbier, Bloemend.weg 74,
Bloemendaal.

P. van Odijk, Raadhuistraat 30,
Heemstede.

W. Molenkamp, Overtonweg 7,
Schoten.

C. van der Vlugt, Pieter-Kies-
straat 28; Haarlem.

L. van Berkel, Burgwal 115,
Haarlem.

W. P. van Eekhout, Breestraat 30,
Haarlem.

L. van Berkel, Kleine Houstraat 34,
Haarlem.

C. J. Paauw, Koningstraat 11»
Haarlem.

J. Th. Elligens, Emostraat 1,
Haarlem.

H. Coebergh, Ged. Oude Gracht 74,
Haarlem.

L. Verhoogd, Leidschevaart 144,
Haarlem.

E. A. J. Doornbach, Leidsche.
straat 46, Haarlem.

Fa. Zomer,' Gen. Cronjéstraat 99,
Haarlem.

M. Overtoom, Assendelverstraat
40a rood.

Natuurlijk worden abonnementen
en advertenties tevens aangenomen
bij al onze agenten en bezorgers.

DE ADMINISTRATIE.

Wedvluchten. Bij de gehouden wed
vlucht der Postduivenvereniging ,,De Post-
duif" was de uitslag (vanaf Woyon, Frank-
rijk):

le prijs J. P. Tienstra, aank. 1.15.40 uur;
2e pr. idem, id. 1.18.10 uur; 3e prijs Th v.
d. Wulp, aank. 1.33.59 uur; 4e pr. F. de
Leeuw, aank. 1.35.50 uur; 5e pr. Th. v. d.
Wulp, aank. 1.42.04 uur; 6e pr. W. J. Cor-
nelissen, aank. 1.44.32 uur.

Kampioenschap 1924 gewonnen door Th.
v. d.' Wulp met 100 punten, F, de Leeuw
met 90 p.; W. J. Comelissen met 63 p. en
P. Twigt met 59 punten.

Bij de gehouden wedvlucht der Post
duivenvereniging ,,De Blauwe Romein" was
de uitslag (vanaf Woerden), afstand 34 K.M.:

1. P. Meijer, 2. P. Verhoog Lzn., 3. H.
Kooiman, 4. C. van Oeveren Jzn., 5-6. P.
Wilderom.

Losgelaten 1 uur; le aankomende duif 1
uur 39 m., laatste 1 uur 44 min.

De Melkprijs. Met ingang van 25 dezer
hebben de melkslijters de melk met 2 cent
verhoogd en alzoo gebracht op 16 cent.

Voetbal. Ondanks het ongunstige weer
Zondag één wedstijd gespeeld, n.l. in de
afd. Oosterpark ID. S. V. I. (beslissings
wedstrijd). Oosterpark won met 4—1. Als
prijs verwierf zij den beker, terwijl D. S. V.
een herinneringsmedaille ten deel viel.

De overige wedstrijden werden uitgesteld.

Vedvlucht. Bij de gehouden wedvlucht
door de Postduivenvereeniging „De Lucht
post" was de uitslag (vanaf Leerdam), afst.
59.2 K.M., deelname 110 duiven:

1-2-3-4 C. v. Nieuwborg; 5-6-9-11-12 J.
Tjalma; 7-10-14-16 J. Wilderom; 8-13-18 G.
Visbeen; 15 Chr. Westmaas; 17 K. Visser;
19 gebr. Meegdes; 20 J. Speijker. Losgelaten
10 uur. Aankomst le dufï 10 uur 48 min. 10
sec.; laatste 12 uur 16 m

Dnderwijs. Naar men ons meldt, zullen
op 2 September a.s" de lessen aan de Nij
verheidsschool voor meisjes, te Hoofddorp
en Nieuw-Vennep, worden nervat. Mej. de
Groot, die wegens ongesteldheid een jaar
lang ziekteverlof heeft genoten, zal hersteld
alsdan haar werkzaamheden als directrice
hervatten. In de plaats van mej. Smies, die
n et eervol ontslag de school heeft verlaten,
werd tot leerares benoemd mej. Otterloo,
tot heden werkzaam in de Naai- en Knip-
school te Haarlemmermeer bij Rijpwetering
en voor uitbreiding van het onderwijs zal
binnenkort nog 'n leerares worden benoemd.

Burg. Stand van 2225 Aug. Geboren:
Wouter Dingeman. z. van G, A. van Houwe-
lingen en P. van Nicuwenhuizen. Geertje,
d. van L. van der Oord en C. van der Kwast.

Cornelia Maria, d. van C. Smit en C. P.
Picters. Francina, d. van B. Kempe en
A. M. Overduin. Geertje, d. van J. J.
Markus en C. M. van Hal. Johanna Kla-
sina, d. van P. Doeleman en J. Middelkoop.

Willem Jan, z. van J. van Laar en W.
H. Korenwinder. Marinus, z. van A. van
Middelkoop en A. van de Roemer.

Overleden: te Leiden: Christiaan Hendri-
kus Schilder, 3 m., z. van B. A. M. Schilder
en C. Goossens. Marijtje Hemmer, 74 j.,
wed. van H. Zweers.

Noodlanding. Zaterdagmiddag moest in
deze gemeente, op het erwtenland van den
landbouwer M., grenzende aan het vliegveld
Schiphol, wegens een defect aan een der
motoren een noodlanding worden gemaakt
met een groot Fransch vliegtuig (Farman-
Goliath), waarin waren gezeten de bestuur
der, een méchanicien en tien passagiers.
Het onderstel van de machine kwam in een
slootkant terecht, waardoor het vliegtuig
grootendeels werd vernield. De bestuurder
werd licht gewond. De andere inzittenden
kwamen er wonder boven wonder onge
deerd af.

Een onderscheiding. Op de te Stomp-
wijk gehouden harddraverij werd de eerste
prijs 300.gewonnen door „Bretteur",
eigenaar de heer N. G. Pennings, te Nieuw-
Vennep.

Concert. Bij goed weder zal het „Uiter-
wegs Fanfarekorps" heden (Dinsdagavond)
een concert geven in den tuin van het café
van Diest, aan den Aalsmeerderdijk. Dit con
cert zou reeds een paar weken geleden heb
ben plaats gehad, doch werd toen uitgesteld
wegens het slechte weer.

Ongeval. Het 10-jarig zoontje van G.
Hendriks aan den Spieringweg had het on-
Iuk in een haakpen te grijpen.'waarbij deze
zoover in zijn hand drong dat het noodig
was, dokters hulp in te roepen.

In de sloot. De 12-jarige C. V. kwam
dezer dagen door verkeerd uit te wijken
met zijn rijwiel in de wegsloot terecht aan
den Spieringweg.

De brievenbesteller Meijer, die juist pas
seerde, mocht het genoegen smaken alhoe
wel niet zonder moeite, den drenkeling op
het droge te brengen.

Onhoudbare toestand. De Spaarnwou-
derweg, vroeger een der mooiste wegen in
de Haarlemmermeer is zoetjes aan in zoo'n
staat van verwording, dat hij bijna niet meer
begaanbaar is. Door het vele' en zware ver
keer heeft deze weg verbazend veel te lij
den en vanaf den Sloterweg tot den Spie
ringweg wordt er aan het onderhoud ook
niets meer gedaan. Naar men zegt, moet de
reden hiervan zijn, dat door dit gedeelte de
Amsterdamsche waterleiding moet worden
gelegd en dat deze ook voor het onderhoud
moet zorgen voor den tijd van twee jaar.
Maar met dit werk gaat het niet hard voor
uit, dus als daar e wacht op is, zal het
nog wel een geruimen tijd duren eer er
verbetering komt. De weg ligt zoo hol, dat
bij een bui regen alles ongeveer blank
staat. En als men dan nog het twijfelach
tige genoegen mag hebben, een voorbij ja
gende auto te passeeren (ze rijden daar niet
r.achtjes ook), dan is men geheel onder ge
spat. Hoe lang zal die toestand nog zoo
'olijven? We zullen hopen dat er spoedig
maatregelen genomen worden, want het
kan zoo niet langer blijven.

Bliksem ingeslagen. Tijdens het on
weer, dat Zondagmorgen omstreeks zes uur
woedde, sloeg de bliksem op de lichtleiding
van de woning van M. Bogaard en J. van
Dijken. Behalve wat splinters van het dak
en defecte lampen, was er geen schade aan
gericht. De bewoners waren natuurlijk zeer
geschrokken.

Een geluksvogel. Zoo mag zeker ge
noemd worden de heer G. van H. van den
Vijfhuizcrdijk. Met de vorige trekking van
de „Tijdgeest" had hij het geluk op een
twintigje de 20,000 te trekken en nu j.l.
Donderdag op een dito lot de 25,000.

Verkeersongevallen. Zondagmiddag heelt
jp Wijkeroog een auto, bestuurd door den
neer G., uit Rotterdam, een telefoonpaal
omvergereden, staande op den hoek van den
Wijkerstraatweg en de Burgemeester Weert-
straat. Persoonlijke ongelukken kwamen

daarbij niet voor, terwijl het verkeer geen
vertraging ondervond.

Daar de paal behoorde tot het net der
N. Z. Holl. Tramweg-Mij., was de telefoon
geleiding niet meer in gebruik, zoodat er
geen stoornis ontstond.

Werkloozen. Het aantal werkloozen is
nu al weer stijgende. Er zijn bij de Arbeids
bemiddeling 73 ingeschrevenen, waarvan 11
vaklieden (daarvan 6 timmerlieden) en 62
losse arbeiders.

ERNSTIGE AUTOBOTSING.

Op het meest gevaarlijke punt, n.l. op den
viersprong van Wille'orordstraat,Trompstraat
en Kanaalweg, had gistermiddag een ern
stige autobotsing plaats, die zonder ongeluk
ken is afgeloopen, omdat in de aangereden
autobus geen menschen waren gezeten.

Een autobus van den dienst IJmuiden
Beverwijk kwam met een kalme vaart van
den Kanaalweg en was juist op genoemden
viersprong,, toen uit de Trompstraat met
flinke vaart een autobus van den heer H.,
te IJmuiden kwam, die tegen de andere bus
botste en deze juist in t midden trof. De
schok was zoo geweldig, dat de bus om
kantelde en opzij kwam te liggen. De chauf
feur kwam er goed af en kroop gauw uit
den omgevallen wagen. De andere autobus
was geheel bezet, maar slechts een enkele
reiziger, de heer B., uit IJmuiden, liep en
kele schrammen aan de hand op. Dadelijk
waren er veel menschen bijeen en in kor
ten tijd stonden op dit drukke punt zeven
autobussen en meerdere voertuigen.

De politie stelde een onderzoek in en nam
de beide autobussen in' beslag. Deze werden,
getrokken door een paard, naar 't gemeente
terrein, alhier vervoerd. Vanwege de politie
werd een deskundig onderzoek ingesteld,
waarbij de remmen goed bleken te werken.
De chauffeur van de aanrijdende bus had
echter geen signalen gegeven; hij verklaarde,
dat de signaalhoorn niet werkte. Daarom is
tegen hem proces-verbaal opgemaakt.

De autobus van den dienst op Beverwijk
is zwaar beschadigd, vooral de brug en het
chassis. Zooals wij al opmerkten, liep het
ongeval goed af, omdat in deze bus geen
menschen zaten. Ware dit wel het geval
geweest, dan was het zeker erger afge
loopen.

Er staan nu sedert geruimen tijd waar
schuwingsborden bij dezen hoek. Het is toch
zeer te hopen, dat hieraan meer gedacht
wordt.

Jubileum van den heer J. J. Castien.

Zondag was het 25 jaar geleden, dat de heer
J. J. Castien, wonende Baan, alhier, bij de
Amsterdamsche Gemeente-Duinwaterleiding
in dienst trad. Maandag werd hij vanwege
het Amsterdamsche gemeentebestuur ge
complimenteerd Na hiertoe uitgenoodigd te
zijn, werd de jubilaris met zijn geheele ge
zin in een der. lokalen opï feestelijke wijze
ontvangen. Vele zijner oollega's waren hier
bij tegenwoordig en hij werd toegesproken
door den heer A. v. d. Plas, opzichter, na
mens de directie der Duinwaterleiding. In
een korte maar hartelijke toespraak deed
spr. vooral uitkomen, dat de jubilaris ook
in deze 25-jarige dienstvervulling veel lief
en leed had gedeeld en hij prees hem als
een ijverig en trouw beambte. Hierna werd
hem namens het gemeentebestuur een ge
tuigschrift voor trouwe plichtsvervulling en
een gratificatie overhandigd. Dat de heer
Castien 'zeer gezien is onder zijn collega's,
moge blijken uit het feit, dat hem namens
hen een gouden horloge werd aangeboden.
Ontroerd dankte de jubilaris voor zooveel
blijken van waardeering in korte bewoordin
gen. Hierna bestond gelegenheid om hem
en de zijnen nog persoonlijk te feliciteeren,
waarvan zoowel door ambtenaren als be
ambten een druk gebruik werd gemaakt.
Moge het den heer Castien gegeven zijn,
nog vele jaren tot aller tevredenheid te
blijven arbeiden.

Verkooping. Ten overstaan van notaris
N. J. Hoeflake, te Haarlem, had Maandag
avond in hotel Van Ree, aan de Camplaan,
alhier, de verkooping plaats van een heeren
huis aan de Camplaan 38. Kooper werd A.
Berends, te Haarlem, voor 9300.

Bekröning. Op den nationalen muziek-
wedstrijd te den Haag behaalde Aalsmeer s
Harmonie, alhier in de 3e afdeeling Harmo
nie den 2en prijs met 43 punten.

Promotie. De heer J. F. Feye, korpo
raal bij de Politietroepen, is benoemd tot
Rijksveldwachter te Amsterdam.

Gemeenteraad. In de Maandagmiddag
gehouden vergadering van den gemeente
raad, was ingekomen een adres van het EH-
sabethsgasthuis, om, met het oog op de uit
breiding van dit gesticht, de perceelen Nieu
we Rijn 66 en 66a van de gemeente te mo
gen koopen. Besloten werd, dat B. en W.
hierover prae-advies zullen uitbrengen;
eveneens over het voorstel van de heeren
Groeneveld en Sijtsma en mevr. van Ital-
lie-Van Embden om op de Breestraat, met

het oog op het drukke verkeer, troittoirs

aan te leggen.

Van den heer Hugo van Poelgeest, direc
teur van de steenfabriek Ouderzorg te Lei
derdorp, was een protest ingekomen tegen
de wijze, waarop de heer Van Stralen (s.-d j
in de vorige raadszitting, toen hij beweerde,
dat het burgerlijk armbestuur ondersteunde
werkloozen preste tegen laag loon aan deze
fabriek arbeid te verrichten, over het loon-
stelsel daar heeft gesproken. Het adres werd
na eenige bespreking voor kennisgeving aan
genomen.

Hierna kwam aan de orde het voorstel
van den heer Sytsma en mevr. Van Italie-
Van Embden, om B. en W. uit te noodigen,
een onderzoek in te stellen, of de gemeen
telijke reinigingsdienst, die een tekort van
370,000 over het afgeloopen jaar heeft
opgeleverd, goedkooper kan werken.

Na eenige bespreking zegden B. en W.
nader onderzoek toe.

Hierna kwamen in behandeling de reke
ningen van verschillende gemeentebedrij
ven en takken van dienst, die werden vast
gesteld, met uitzondering van die van den
keuringsdienst op waren, die werd aange
houden.

De gemeenterekening wees een batig
saldo van 1.010.425.

Over dit hooge batig saldo wordt breed
voerig gesproken.

Na eenige opmerkingen werd de rekening
goedgekeurd.

Aan de gemeente Alphen aan de Rijn
werd vergunning verleend, met de gemeente
Zwammerdam een overeenkomst aan te gaan
betrefende de levering van electriciteit door
Alphen in Zwammerdam.

De commissie van beheer over de gestich
ten Endegeest, Voorgeest en Rhijngeest werd
gemachtigd over te gaan tot het maken van
een nieuw keukengebouw c.a. op het terrein
dier gestichten. De kosten hiervan wofden
op 78.000 geraamd.

Uitvoerig is hierna gesproken over het af
wijzend prae-advies van B. en W. op eenige
adressen inzake handhaving van de Zondags
wet (winkelsluiting op Zondag, verkoop van
ijsco's) en invoering van een z.g. vloekver-
bod.

De heer Zuidema (a.r.) hield een uitvoe
rig betoog ten gunste van een vloekverbod
en betoogde ten aanzien van de Zondagswet,
dat aan de in de adressen geuite wenschen
behoorde te worden tegemoet gekomen.

Na ampele bespreking wordt het prae-ad
vies van B. en W. met 26 tegen 3 stemmen
aangenomen.

Tegen stemden de anti-revolutinnairen.

De motie Dubbeldeman, inzake het Bur
gerlijk Armbestuur, werd verworpen met 19
tegen 10 stemmen.

Bij de rondvraag herhaalde dc heer Van
Eek (s.-d.) zijn in de vorige vergadering ge
dane vragen aangaande de tramlijn der H.T.
M. in Leiden en omtrent dc Havenbrug in
verband met die tram. Wethouder Mulder
zeide, dat, aangezien de tram voor interlo-
caal verkeer bestemd is, B, en W. er niets
tegen kunnen doen, als op de Haarlemmer
straat dubbel spoor moet komen. Om het
verkeer op de Havenbrug te ontlasten, zal
er een loopbrug over den Maresingel komen

Eenzaam. Onder gewone omstandig
heden zal de toestand, aangeduid door
bovenstaand opschrift, geen benijdens
waardige zijn. In door ons bedoelde omstan
digheden evenwel loopt het gelukkig niet
zoo'n vaart, daar betrokkene slechts een
levenloos ding is. Sinds geruimen tijd is onze
gemeente in het gelukkige bezit van een
prachtige muziektent, de stomme getuige
van den smaak der ontwerpers. Een keurige
ruime en mooie tent, die aan haar doel kan
beantwoorden, n.l.: het aan de muzikanten
verschaffen van een geschikte gelegenheid
tot het geven van muziek in de open lucht.
De geschikte gelegenheid is er en de muziek
is er ook, maar die twee zoeken elkaar niet
op. Men zou hier kunnen spreken van gele-
genheids-muziek. Twee flinke corpsen is
Noordwijk rijk en men hoort een of twee
maal in een jaar muziek. Er is een spreek
woord, dat zegt: „de gelegenheid maakt den
dief", maar het blijkt, dat de gelegenheid
nog geen muziek maakt. Zou er iets niet in
den haak zijn?

We stellen ons voor dat een lid van een
muziekvereeniging speelt, omdat hij er lief
hebberij in heeft en dus op de eerste plaats
voor eigen plezier. De leden met elkaar
trachten een zoo hoog mogelijk muzikaal
peil te bereiken, dit mag men tenminste
logisch veronderstellen en men zal ook
trachten het bereikte muzikaal peil tot
uiting te brengen.

In dit geval zal dit kunnen gebeuren door
het geven van muziekavonden of concerten,
waarin de beoefenaar der muziek voldoe
ning vindt in de door hem gepresteerde door
oefening verkregen kunst en een ander laat
genieten van zijn gaven.

Dat men uitsluitend zou repeteeren en
oefenen geheel en al voor zich zeiven, zon
der het resultaat aan anderen mede te
deelen, lijkt onaannemelijk. Dat zou gelijk
staan met tooneelisten, die een stuk instu-
deeren en het stuk eenmaal ingestudeerd
hebbende, het nooit opvoeren, omdat men
enkel maar repeteerde om te repeteeren.
We wagen de veronderstelling te maken,
dat de financieele toestand van de muziek-
kassen minder gunstig, ja zelfs slecht is, zoo
dat men de noodzakelijke onkosten niet
kan dekken. Dit zou te betreuren zijn, en de
muziekvereenigingen zouden moeten trach
ten hier iets op te vinden. Makkelijker ge
zegd dan gedaan zult ge antwoorden. Toch
zou er iets aan te doen zijn. Maak u name
lijk populair. Dit zult ge niet bereiken door
eens per jaar een concert in de tent en eens
per jaar een uitvoering voor donateurs in
een zaal te geven, waar dan meestal door
een verloting of iets dergelijks nog een
extra aanval op de portemonnaie van de
donateurs gedaan wordt, maar wel door
voortdurend op een voor allen toegankelijke
plaats zooals ons mooie Lindenplein te con
certeeren. Onbekend maakt onbemind, zoo
is het ook met u. Geef b.v. repetitie
avonden in de tent en ge zult u populair
maken, waardoor men ook meer voor de
muziekvereenigingen over zal hebben. Maak
u onmisbaar, de menschen houden van goede
muziek! Wanneer ge getoond hebt werkelijk
pittige uereenigingen te zijn die iets pres-
teeren, klop dan eens aan bij den gemeente
raad om subsidie. In zoo goed als alle plaat
sen wordt voor muziek subsidie verleend,
dus waarvoor ook hier niet. De rollen even
wel niet omgekeerd en zeggen: eerst subsi
die en dan muziek, neen win eerst de sym
pathie van de burgerij, dan volgen subsidie
en donateurs vanzelf. Laat de tent niet lan
ger eenzaam, opdat de gemeenteraad geen
reden vinde om de pronk en zwijgtent als
opgebruikt meubel op een venduhuis te
laten veilen.

Aanbesteding. Vrijdag had de openbare
aanbesteding plaats van de meubileering van
raadszaal, burgemeester en commissiekamer

Ingeschreven werd door de volgende fir
ma's: 1. Kempkes en Co. te Waddinxveen
6280, 2, N.V. Gogarn's Meubileering Mij.
te Rotterdam 5595, 3 A. R. B. Maas te
Rotterdam 6975; 4. Heynes en Zn. te Nij
megen 5595 exclusief linoleum; 5. Firma
Besseling Hoogcarspel 3900 6. N.V.
„Vooruit" 's-Hage 8000; 7 Jansen en Zn.
Amsterdam 5800; 8. W. A. van Rijn te
Zoeterwoude 5859; 9. Firma Looyens te
Breda 5910 inclusief linoleum; 10. N. V.
Geldersche Meubelfabriek te Arnhem
6960; 11. F. H. Baalbergen te Noordwijk
9225; 12. Dusink en Zn. te Amsterdam
5850. De gunning heeft nog niet plaats
gehad.

Het slechte weer. Het weer is de laat
ste weken wel geschikt om de hotel- en

pensionhouders in onze gemeente, wier za
ken propvol met gasten zijn, een onprettige
stemming te bezorgen. Naar wij vernemen,
heeft het slechte weer echter nog geen ern
stig verloop van. gasten ten gevolge gehad.

Schieten. De afd. Noordwijk van den
Vrijwilligen Landstorm zal meedoen aan de
Nationale Schietwedstrijden te Leiden. Deze
worden gehouden in de Graanbeurs te Lei
den, waar men thans een 8-tal uitstekend
ingerichte schietbanen kan vinden. De wed
strijden zijn uitgeschreven door de Leidsche
Schietvereeniging „Willem Teil", die haar
25-jarig jubileum viert. De wedstrijden wor
den gehouden van 25 Aug, tot 13 Sept. a.s.

De afdeeling Noordwijk zal in drie klas
sen schieten.

Ten 1ste als Landstormafd.; 2fe als schiet-
club buiten de vrijw. Landstorm en ten 3e
in de afd. voor particulieren.

Voetbal. Zondagmiddag ging S. J. C. I
naar Voorhout om te kampen om den Leid-
schen Courant-beker,

Het was geen partij voor S. J. C. en zij
wonnen dan ook met 101.

BODEGRAVEN, 26 Augustus 1924. Kaas.
Aangevoerd 322 p., 14081 st. Eerste kwali
teit 7477, tweede kwaliteit 6570;
zwaardere Rijksmerk 80; met Rijksmerk
6572. Handel matig.

Prof. G. W. Kernkamp heeft eenigen tijd
geleden te Rotterdam een lezing gehou
den over Victoria, Koningin van Groot-
Brittanje en Ierland. We ontleenen er het
volgende aan Koningin Victoria was de
dochter van den hertog van Kent en een
prinses van Saksen-Coburg, zuster van
koning Leopold I van België. Bij haar ge
boorte in 1819 deed niets vermoeden, dat
zij eenmaal de Britsche kroon zou dragen..
In 1837 stierf Clarence, die als George IV
geregeerd had en Victoria werd zijn opvolg
ster. Prinses Victoria was zeer eenvoudig
opgevoed, haar moeder moest leven van een
jaargeld, haar door haar broeder, Leopold I,
toegestaan. Een Duitsche gouvernante voed
de de in 1830 reeds erkende troonopvolgster
op zij leerde niet meer dan een meisje uit
die dagen leerde.

Vrij afgezonderd, alleen in de omgeving
van vrouwen, groeide Victoria op. Tot
ze koningin werd had ze niet eens een eigen
zitkamer en deelde ze de slaapkamer met
haar moeder. De verstandhouding tot haar
moeder was niet van de beste. Deze, de her
togin van Kent, hield zich aan.de partij der
Whigs, de liberalen en in die begrippen
werd de prinses groot.

In 1837 op een vroegen morgen brachten
de hoogwaardigheidsbekleeders der Engel-
sche regeering de jonge prinses een bezoek
orrl haar aan te kondigen, dat zij koningin
was geworden.

Denzelfden dag nog hield ze haar eersten
kabinetsraad. Haar gratie en waardigheid
maakten grooten indruk op haar ministers.
Na dien ministerraad wilde ze een uur alleen
blijven om tot bezinning te komen. Haar eer
ste regeeringsdaad daar na was haar bevel
om haar bed naar een eigen slaapkamer te
brengen en de slaapkamer van haar moeder
naar een verwijderd deel van het paleis over
te brengen.

De eerste jaren harer regeering heeft ko
ningin Victoria genoten van haar vrijheid en
macht. Het hoofd van haar eerste ministerie
was lord Melbourne, een geestig cynicus,
die het de jonge koningin zoo gemakkelijk
mogelijk maakte zich in te leven in haar
nieuwe taak Melbourne leidde haar in
haar regeer n ta k over dag. De avonden
werden gewoonlij k heel genoeglijk en eenvou
dig gesleten.

Victoria genoot, zooals gezegd, van haar vrij
heid om zich te vermaken, bal en dans waren
haar groote genoegens. Voor Melbourne had
Ze groote vereering in 1839 viel het Whig-
ministerie, het werd opgevolgd door een to-
rieskabinet onder Sir Robert Peel. Van de
tories had ze een vreemd begrip door toe
vallige omstandigheden. En omgekeerd was
zij niet populair onder de hooge Engelsche
aristocratie.

Het was in Engeland gewoonte, dat bij den
val van een ministerie, ook de Koningin an
dere hofdames kreeg. Toen Peel dit ook in
1839 wilde, weigerde Victoria zich daaraan
te onderwerpen. Ze wist toen Melbourne te
bewegen op zijn ontslagaanvrage terug te ko
men. Dit was een inconstutioneele daad in
liet Engeland dier dagen. Ook Leopold I,
haar oom, was met Victoria van haar jeugd
af in vertrouwelijke briefwisseling geweest
en heeft haar steeds met goeden raad bijge
staan. Misschien in de hoop Engeland's bui-
tenlandsche politiek te kunnen beheerschen.
In 1839 in 't bijzonder heeft hij dat in de
kwestie tusschen België en Nederland ge
tracht, maar Victoria heeft met allen eerbied
dien ze hem toedroeg, hem aan 't verstand
gebracht, dat dit buiten hem om ging. Waar
schijnlijk was hier Melbourne's invloed te
bespeuren, maar anderzijds werkte hier toch
ook haar hoofdbegrip van de koninklijke
waardigheid. Leopold heeft wel invloed op
de keus van Victoria's echtgenoot geoefend.
De Engelsphe koning George IV had, waar
schijnlijk om Leopold's plannen te dwarsboo-
men, reeds vroeger de prinsen van Oranje
tot een bezoek aan het Engelsche hof genoo-
digd, maar daarna werden de prinsen Ernst
en Albert van Saksen-Coburgh geïnviteerd.
Vooral met den laatste was de omgang zeer
vertrouwelijk geweest. Victoria had, zooals
ze had verkondigd in de eerste jaren harer
regeering geen huwelijksplannen doch in

1839 kwam Albert op Windsor als gast en
reeds enkele dagen later was ze zijn verloofde.
Albert was een knappe verschijning, die een
voeding had gehad, gründlich en tüchtig, die
met mannen van kunst en wetenschap had
omgegaan. Het ministerie verzette zich niet)
tegen het huwelijk, dat dan ook in Januari

1840 werd voltrokken. Victoria's eisch was,
dat Albert in geen enkel opzicht deel aan de
regeering zou krijgen. Aanvankelijk had de
prinsgemaal geen politieke aspiraties, in de
staatkunde en aan 't hof was hij zonder in
vloed. Enkele kleine conflicten bleven tus
schen de jonge echtelieden niet uit. Victoria
was niet gesteld qp den omgang met geleer
den en kunstenaars, uit vrees haar minder
heid te moeten toonen. Te oprecht was ze
om den schijn van geleerdheid aan te nemen.
'Haar wil kwam een paar maal in botsing met
dien van Albert. Men kent de anecdote, van de
Queen of Engeland, die aan haar man's ka
merdeur klopte en niet werd binnengelaten,
voor ze nederig gezegd had, dat Albert's
vrouw aan de deur was.

In korten tijd gelukte het Albert echter
een eerste plaats in te nemen en 't hof en in
de regeering. Al spoedig heeft hij de positie
ingenomen, die anders een koning zou zijn
toegewezen. Dat dankte hij allereerst aan de
vereering, die Victoria hem toedroeg. Na
Melbourne's aftreden, wist Albert onder het
ministerie Peel, Melbourne's plaats in te ne
men. Eerst reorganiseerde Albert de hofhou

ding, toen werd hij Victoria's particuliere se-'
cretaris en permanente minister. Twee bu
reaux stonden in haar werkkamer altijd,
hoe vroeg ze opstond, vond ze al stapels pa
pieren, die Albert reeds voor haar had door
gewerkt. Hij woonde alle audiënties der mi
nisters bij en legde zich op de politiek toe,
ook op raad van den Du,tschen medicusi
dokter Stockman, door Leopold van België
aan het Engelsche hof geplaatst.

Stockman was een stille in den lande, die
echter grooten invloed op de wereldpolitiek
heeft gehad. Stockman bleef twintig jaren
in Albert's omgeving, hij spoorde hem aan
invloed op Victoria als vrouw en koningin
te krijgen en zich in alle regeeringszaken
in te werken. Victoria, anders zoo jaloersch
op haar macht, liet dit toe. Uit haar huwe
lijk werden niet minder dan negen kinderen
geboren, de oudste, Victoria, was de latere
Duitsche keizerin, de oudste zoon, de latere
koning Edward. Met dezelfde grondigheid,
die hij in alles betrachtte, regelde Albert ook
de opvoeding zijner kinderen. Aan Edward
was het systeem niet besteed, Victoria, de
oudste dochter was veel meer een kind van
haar vader. Nog één overwinning moest
Albert behalen, voor hij in werkelijkheid zich
als koning kon beschouwen, dat was de over
winning op Palmerston. Deze was in alles
Albert's contrast. Albert was nooit een echte
Eijgelschman geworden, voor de Engelsche
aristocratie bleef hij een vreemdeling. Pal
merston was Engelschman van top tot teen,
vooral in zijn afkeer van systeem en organi
satie hij vertrouwde op zijn ingevingen, op
zijn genie hij was geen man als Albert om
vijftig folio over de Oostersche kwestie ten
tijde van den Krimoorlog op te stellen. Pal
merston had de gewoonte aangenomen zelfs
van de gewichtigste dingen de koningin geen
kennis te geven in 1847 dreigde het tot
een breuk met Frankrijk te komen, zonder
dat Victoria er van wist, in 1848 was Palmer
ston radicaal getint. Hij zond a^fi Napoleon
III zijn gelukwenschen met den welgelukten
coup d'état, zonder er de koningin in te ken
nen. Toen heeft Victoria op raad van Albert
ingegrepen en Palmerston ontslagen. Daarna
leidde Albert de buitenlandsche politiek van
Engeland. Dat was zijn glorietijd. Op 1 Mei
van dat jaar opende hij de eerste groote inter
nationale tentoorstelling, door hiar zelf
voorbereid. En verheugd juicht Victoria in
haar dagboek over zijn gróotsche conceptie.
Uitbundig in haar stijl was ze, evengoed als
in'haar liefde. Tot 1861 bleef Albert's macht
duren. Alleen in den Krimoorlog kreeg zijn
macht een knak. In Engeland dacht men hem
Russisch gezind, er liepen tijden lang de
gekste en wildste geruchtenzelfs werd
beweerd, dat de prins-gemaal was gevangen
genomen en in den Tower opgesloten. Wel
was Albert in den beginne niet zeer anti-
Russisch, maar dat wijzigde zich. In 1861
stierf Albert, heel onverwacht. Victoria was
diep getroffen, zelfs geloofde men eenigen tijd,
dat ze krankzinnig zou worden. Zijn nage
dachtenis bleef grooten invloed op haar uit
oefenen. Ze ging zoo gebukt onder den slag,
dat toen zes maanden na zijn dood het tory-
ministerie dreigde te vallen, zij aan den leider
der oppositie, lord Derby, schreef, dat als
zij nu voor de groote moeilijkheid van een
wisseling van ministers zou worden geplaatst,
zij of haar verstand of haar leven zou ver
liezen een brief, die een unicum vormt in
de Engelsche historie.

Na 1861 liet Victoria Albert's vertrekken
in wezen als tijdens zijn leven. Zijn nachtgoed
werd op zijn bed gelegd het meubilair mocht
niet gewijzigd worden. Door de stichting van
de Albert memorial hall, door het uitgeven
van een bloemlezing uit zijn redevoeringen,
door een levensbeschrijving heeft ze hem
geëerd, maar vooral door in zijn geest voort
te regeeren. Steeds bleef ze uiterlijk en inner
lijk rouw om haar echtgenoot dragen. Ze
onthield zich van alle uiterlijk vertoon,
opende zelfs het parlement niet meer. Er
werd aanmerking daarop gemaakt, ook in de
Times. Over 't algemeen begon men in dien
tijd zeer vrijmoedig over vorsten te schrijven
de Times verklaarde b.v; openlijk, dat de
koningin bezig was haar populariteit te
verliezen.

Victoria heeft daarop weer iets onge
hoords zelf geantwoord. Zij gaf te kennen,
dat nu ze zoo gebukt ging onder het gewicht
der regeeringstaak en leed onder haar ver
driet, dat het haar onmogelijk was zich te
kwijten van wat van haar werd geëischt.
Doch zij hoopte dat het Engelsche volk haar
smart zou begrijpen en geduld met haar zou
hebben. Nog jarenlang duurde het voor ze
zich uit die afzondering weer in het openbare
leven ging bewegen. Vooral op raad van
Disraeli is dit geschied. Nu treedt Victoria
in de tweede helft van haar leven, waarin ze
te doen kreeg met de twee groote Engelsche
staatslieden Disraeli en Gladstone, die twin
tig jaar lang afwisselend elkaar als premier
opvolgden.

Toen Disraeli zich eens uitliet over Albert,
zei hij, onder haar was Engeland op weg
naar de zegeningen der absolute monarchie.
Na Albert's dood ging de Engelsche regee
ring een andere richting uit, voornamelijk
door dé aanwezigheid van .groote staatslieden
als Palmerston, Beaconsfield, Gladstone, Sa-
lesbury.

Grooter vertrouwen dan aan Beaconsfield
heeft Victoria nooit aan eenig staatsman ge
schonken. Beaconsfield had een merkwaar
dige loopbaan achter den rug, hij was een
bekwaam en handig man, die Victoria geheel
voor zich wist te winnen. Allereerst door den
eerbied, die hij steeds voor Albert's nagedach
tenis toonde, en die hij uitte door allerlei
loftuitingen. Beaconsfield is tegenover Victo
ria in zekeren zin een acteur. Hij trachtte
in de verhouding van koningin tot eersten
minister een zeer persoonlijken toon te bren
gen. Gladstone, zoo zeide zij zelf, beschouw
de haar als een instelling, hij sprak tot haar,
als tot een openbare vergadering. Hij onder
stelde in haar dezelfde groote kennis en toe
wijding als hij zelf bezat. Zij voelde zich niet
op haar gemak in zijn bijzijn er bleef altijd
een afstand, zij bleef hoog en ongenaakbaar.
Bovendien was Victoria uit haar aard con
servatief, terwijl onder Gladstone de eene
ingrijpende hervorming op de andere volgde.
Zij had niet de kracht daartegen in te gaan,
al voelde zij dat Albert, als hij nog geleefd
had, er zich tegen zou hebben verzet. Glad
stone begon den kabinetsraad steeds met
Victoria's missives plechtig voor te lezen met
al zijn onvolkomenheden en dan ging men
over tot de agenda, zonder dat verder over
de missive nog werd gesproken.

Disraeli doorgrondde de koningin volko
men. Hij kende de leemten in haar kennis,
begreep haar voorliefde voor het romantische,
dat haar bijvoorbeeld in Albert en Napoleon
III had aangetrokken, ook in een Victor
Emmanuel, en in het, zoo men wil, charlatanis
me van Disraeli. Hij strooide bloemen over
het dorre pad der regeeringszaken. Hij vleide
haar op uitbundige wijze. Men moest zijn
ofredenen hporen 'over haar „dagboek van
een koningin" van wij schrijvers, wij ac
teurs, sprak hij dan.

Bij Gladstone voelde ze zich gedrukt door

het gewicht der regeeringszaken, bij Bea
consfield was alles licht, was het alsof de
dingen zoo moeilijk niet waren. Beaconsfield
was acteur, soms ook toeschouwer van zich
zelf, en daarom getuigde hij dan in zijn
brieven aan zijn vertrouwden vriend. Soms
vereenzelvigde hij zich geheel met zijn rol
vertelde hij haar bijvoorbeeld niet, dat zij
het constitutioneel recht had een eerste mi
nister te ontslaan, zelfs als deze» nog op een
groote meerderheid in het parlement steun
de.

Men beweerde zelfs dat de tevredenheid
in de dagen van Beaconsfield zich in het
uiterlijk der koningin weerspiegelde. Het
verdriet, ook over den prins van Wales,
had zich in haar trekken reeds vastgelegd.
Eduard had nooit deel in de regeering ge
kregen, eerst in de laatste tien jaren kreeg hij
confidentieel inlichtingen over de voor
naamste regeeringszaken en zijn tijd be
steedde hij dan ook op een haar niet wel
gevallige manier.

In Beaconsfield's dagen vertoonde zich
.het zelfgenoegen, in haar portretten nu nog
te zien, blijkende ook het aanhemen van c'eti
titel van keizerin van Indië. Het idee daaartoe
was van Beaconsfield uitgegaan en hoewel
hij er zelf later tegen op zag het te verwezen
lijken, spoorde Victoria hem telkens tot
de kroning aan. Zelfs dwong zij hem tegen zijn
zin het voorstel in het Lagerhuis aanhangig
te maken. Op proclamaten day te Delhi werd
Disraeli zelf earl of Beaconsfield.

In 1877, een jaar daarna, begon de Rus-
sisch-Turksche oorlog. Beaconsfield was
toen in een moeilijke positie, hij wilde tus
schen de oorlogvoerende partijen doorzeilen,
in zijn eigen ministerie had hij oppositie,
Gladstone was toen juist bezig met zijn agi
tatie tegen Turkije en het meest had hij
moeite met koningin Victoria, die zoo bui
tengewoon anti-Russisch gezind was, dat ze
tot oorlog dreef en daarbij zelfs dreigde met
abdicatie. Ze drukte in brief en telegram
haar bezorgdheid uit^pver de mogelijkheid dat
Engeland zijn prestige zou verliezen.

De oórlog bleef nog vermeden, en door zijn
diplomatie heeft Beaconsfield op het congres
van Berlijn zijn triumf tegenover de Russi
sche overwinningen in Turkije behaald. Dit
was ongeveer het einde van Beaconfield's
loopbaan. In 1881 stierf hij. Nu begint de
periode, waarin Victoria zich meer en meer
aan de leiding der regeeringszaken onttrekt
en ze meer en meer populair wordt. Ze werd
als 't ware 't symbool van Engeland's groot
heid en macht. Strubbelingen met haar mi
nisters kwamen niet meer voor, ze wijdde
zich aan de belangen van haar steeds aan
groeiende familie, waarin zij zich als het
hoofd beschouwde. Toen in 1888, tijdens
de regeering van keizer Friedrich, sprake
was van het huwelijk van haar kleindochter
Victoria met Alexander van Battenburg, heeft
ze zich daar persoonlijk voor geweerd. Bis
marck was tegen dat huwelijk, omdat de
Russen tegen den Battenburger waren.
De Duitsche keizerin riep de hulp harer moe-,
der in om het huwelijk door te zetten; Ze
heeft toen gemerkt, wat het was Bismarck's
tegenkanting te overwinnen. Victoria heeft
toegegeven aan Bismarck's wensch en haar
dochter beduid/ dat er van het huwelijk niets
kon komen. Dat was een van haar laatste
daden van groote buitenlandsche politiek.
Overigens wijdde ze zich aan haar familie,
haar reizen. Heel Engeland kende de oude
statige, grijze dame, steeds vergezeld door
den Schotschen dienaar nog uit Albert's
tijd stammende, of door een harer groote
Indische lijfwachten. Vooral de Engelsche
middelklasse bracht op haar over den eerbied
voor arbeidzaamheid, voor haar streven om
Engeland tot zijn hooge positie te brengen
en voor haar groote oprechtheid.

Een gelukkige ouderdom besloot haar le
ven, slechts op het laatsf trok er nog een
schaduw over van den Boerenoorlog ze
heeft nog de black week van Colenso, Storm-
berg en Magersfontein beleefd en daar st^rk
onder geleden. In het voorjaar van 1900
bracht ze een bezoek aan Ierland, om het
haar dank te betuigen voor het feit, dat zoove
le Iersche vrijwilligers in het leger in Zuid-
Afrika hadden dienst genomen. Ondanks
de vrees van haar ministers was die reis
een triomftocht geworden. Ze heeft nog be
leefd dat in 1901 Roberts haar op Windsor de
verzekering kwam geven, dat de Boeren vol
ledig zouden onderworpen worden. Een week
later stierf ze op bijna 82-jarigen leeftijd.