GEMENGD
NIEUWS.
Dertig jaar geleden
Esperanto als intern, radiotaal.
Te water geraakt en verdronken.
Het ongeluk bij de militaire
oefening nabij Amersfoort.
Toen Nederland werd
opgeschrikt.
Het was Dinsdag den 26en
Augustus precies dertig jaar
geleden, dat heel Nederland
werd -opgeschrikt door de be
richten omtrent den overval op
onze troepen te Tjakra Negara
op Lombok. Menig oudere zal
zich nog kunnen voorstellen de
ontsteltenis om den plotselingen j
keer, die de expeditie, welke j
zoo gunstig scheen te verloopen, j
genomen had.
De behandeling, waaraan de I
oorspronkelijke bewoners van i
Lombok, de Sassaks, bloot
stonden vanwege de Baliërs,
welke hen overheerschten, de
invoer van wapenen op het
eiland, en het achterwege blij-
ven van het gezantschap, het-
welk de vorst van Lombok
iedere drie jaren, ingevolge het
verdrag, dat ons gouvernement
in 1843 met hem gesloten had,
naar Buitenzorg zenden zou, om
zijn trouw te bevestigen, hadden
den toenmaligen gouverneur-
generaal Pijnacker Hordijk aan
leiding gegeven, den vorst aan
zijn verplichtingen te herinne
ren, en hem aan te manen over
eenstemming te zoeken met de
Sassaks, aldus de „Zw. Crt."
Het schrijven werd geweigerd,
en de toestand verbeterde
geenszins Anak Agoeng Madé,
een zoon van den ouden, 90-
jarigen vorst van Mataram, was
de grootste onruststoker. Hij
onderdrukte het volk, dat hem i
vreesde, en de inmiddels aan 't
bestuur gekomen gouverneur-
generaal van der Wijck meende,
dat, als Ma3é van het terrein
was verdwenen, de allengs
meer gespannen verhouding met j
het rijk van Lombok wel weer
in orde zou komen. Daarom j
eischte van der Wijck de uitle
vering van Madé, er, omdat een
verzoek om uitstel was afgewe
zen, vertrok op 3 Juli 1894 een
expeditie ondei generaal Vet
ter. Liggend op de rtede van
Ampenan werd aan den vorst
een ultimatum gezonden, waar
bij zijn aftreden ten gunste van
den troonopvolger, het afsluiten
van ten nieuw tractaat en nog
maals de uitlevering van Madé
geëischt werd Toen op 6 Juli
voor zonsondergang de vorst
alle eischen had ingewilligd,
doch voorbehoud maakte ten
aanzien van Madé's uitlevering,
trad di oorlogstoestand in. om
dat he' antwoord niet bevredi
gend geacht werd, en ont
scheepten de troepen om den
marsch naar Mataram te begin
nen. Op hun weg kwam hun een
gezantschap tegemoet met de
mededeeling. dat ook aan den
laatsten eisch was voldaan en j
dat Goesti-Djilantik Madé had
overretd zich te dooden om de
ballingschap te ontgaan. Het
lijk van Madé er. dat van de
vrouw, die hem in den dood ge
volgd was, werden in witte doe
ken gewikkeld uitgeleverd.
Zonder tegenstand te ontmoe
ten rukten onze troepen naar
Mataram en Tjak.a Negara op.
Er werden onderhandelingen ge
voerd, die tot een gunstig re
sultaat schenen te leiden, en
onze troepen hadden het rustig.
Het hoofdkwartier was te Tjak
ra Negara waar ook een batal
jon onder overste Bylevelt lag,
overste van Lawick van Pabst
was met een bataljon en de ca
valerie teruggemarcheerd naar
Ampenan, een derde bataljon
onder majoor van Blommen-
stein legerde te Mataram.
Half Augustus rukten de
oversten Bylevelt en van La
wick van Pabst ieder met. een
detachement het binnenland
in om te zien hoe er de stand
van zaken was. een maatregel
die mede het gevolg was van
geruchten, dat de Baliëers aan
een aanval dachten
De geruchten werden spoedig
maar al te zeer bewaarheid. In
den nacht van 25 op 26 Augus
tus werd plotseling een hevig
geweervuur geopend op het bi
vak onzer troepen dat zich in
de onmiddellijk? nabijheid van
de met schietgaten voorziene
muren van Tjakra Negara be
vond. Verdediging baatte niet,
en na een gevaarvollen tocht
kwam de colonne met vele doo
den en gewonden te Mataram
aan. Op der. weg daar heen
werd generaal van Han zwaar
gewond en hij stierf kort na
afkomst te Mataram.
De troepen. d:e hier gelegen
hadden waren even<ens over
vallen. Zij hadden zich ver
schanst in een ommuurde tem
pelruimte. waar de colonne uit
Tinkra Negarr, en het inmiddels
terngkeerendr detachement By
levelt eveneens schuilplaats
zochten Gebrek aan voedsel
noodzaakte echter tot een ver
deren terugtocht naar Am
penan.'
Na den nachtelijken overval
was de colonne van Lawick van
Pabst eveneens uit het binnen
land teruggeroepen. Zonder te
weten wat er gebeurd was trok
zii den 27sten Tjakra Negara
binnen, waar zii met hevig ge
weervuur werd ontvangen, en
de commandant was een der
eerste, die sneuvelde. De com
pagnie. die de achterhoede
vormde, werd afgesneden van
de hoofdmacht, die onder bevel
DE AUTO-RAMP BIJ HEINO.— DE BEGRAFENIS DER SLACHTOFFERS.
stoet in de straten van Raalte. Foto hieronder: een
der kisten wordt in den grafkuil neergelaten.
Hierboven: de droeve lijk
DE AUTO-RAMP BIJ HEINO.
DE BEGRAFENIS DER SLACHTOFFERS. Hierboven: de droeve stoet
op het kerkhof. Foto hieronder: Ds. J. Cramer
spreekt de lijkrede uit
GROOTE DEMONSTRATIE IN HET REDDEN VAN DRENKELINGEN,
30 Augustus te Amsterdam op den Amstel gehouden. Drenkelingen worden
binnen boord gebracht.
ZEVENDE GELDERSCHE
KATHOLIEKENDAG.
Défilé voor de hooge be
zoekers, onder wie Mgr
Jöppen en Mgr. J
Scheifers.
ZEVENDE GELDERSCHE
KATHOLIEKENDAG, 31
Augustus te 's Heeren-
berg. De optocht, die he
laas veel van den regen
leed.
DE RIJWIELBELASTING maakt nu heel wat slachtoffers. Haagsche poli
tie, speurend naar ongebanderolleerde fietsen.
H. M. DE KONINGIN, op de Ruyterkade te Am
sterdam aan boord gaande, teneinde de zeilwed
strijden der „Koninklijke" bij te wonen
EEN SPELLETEJE BASEBALL blijkt
wel eens modderbaden, luchtspron
gen, en schoppartijtjes te omvattenl
DE JAPANSCHE PREMIER, baron Shidehara, met
zijn vrouw, in den tuin van hun huis te Tokio.
Eerste en eenige foto.
EEN WAAGHALS. Deze meneer
Lockwood rijdt in Amerika vijf dagen
lang. geboeid, in 'n auto rond!
DE PROEFVAART VAN DE Z. R. Ill, het in Duitschland voor Amerika gebouwde
luchtschip. Eerste foto: het gevaarte komt uit de vliegloods te voorschijn. Middelste
foto: het zweeft boven de hal, waarin 't gebouwd werd (wat twee jaar duurde), en
die nu, krachtens 't vredesverdrag, moet worden afgebroken. Derde foto: de gondel
waarin bestuurder en passagiers plaats nemen.
van kapitein Christian na veel
wederwaardigheden te Ampe
nan terugkeerde. De opperbe
velhebber achtte het niet raadzaam de com
pagnie Lindgreen te hulp te komen, en deze
gaf zich over na 'n dapper verzet en nadat
luitenant de Jong, die met 20 man een
uitval had gedaan en door de vijandelijke li
nies was doorgedrongen, tevergeefs bij den
opperbevelhebber om hulpend ingrijpen had
gevraagd. Den Óen September mocht de
compagnie vertrekken uit de krijgsgevangen
schap, waar ze goed was behandeld.
Dienzelfden dag rukten onze troepen, die
inmiddels uit Java versterkt waren, ter
wraakneming op Den 29sten September
werd Metaram genomen, den 18en Novem
ber viel Tjakra Negara, nadat nogmaals ver
sterking was aangerukt. Mannen, vrouwen en
kinderen verdedigden zich met wanhoop, het
paleis van den vorst werd verwoest, tallooze
kostbaarheden werden geroofd, en duizenden
Balineezen met hun gezinnen boetten voor
het verraad, dat aan onze zijde 172 dooden
en 715 gewoijden gekost had. De oude vorst,
die daags na den val van Tjakra Negara te
Sasari gevangen genomen werd, stierf eenige
maanden later in ballingschap. Lombok
werd ingelijfd bij ons rechtstreeks bestuurd
gebied.
Een grijze obelisk, te Mataram, gekroond
met het Lombok-kruis, herinnert aan de ge
vallenen te Metaram, Tjakra Negara en
Sasari.
De American-Radio-Relely, heeft zich
bezig gehouden met het vraagstuk van een
internationale taal ten behoeve van de radio
telefonie. In een der laatste in Juli gehou
den vergadering, heeft deze vereenigiig, die
wel de belangrijkste thans bestaande organi
satie van radio-amateurs is, besloten aan
den internat, bond van radio-amateurs offi
cieel aan te bevelen het Esperanto als
internat, radio-taal aan te nemen.
de duisternis misleid, de slager J. v.
d S. te Klazienaveen te water geraakt
en verdronken. Het rijwiel van het slachtoffer
werd aan den kant van het kanaal gevonden.
Naar uit Emmer-Compascuum gemeld
wordt, is Zaterdagnacht vermoedelijk door I
In verband met het noodlottige ongeluk
bij een nacht-oeffening der infanterie in het
dorpje Hamersveld bij Amersfoort, kunnen
we nog mededeelen, dat de dader bet ge
weer vlak tegen de borst van den gedoode
heeft gezet. Bij een brug aan het z.g. Asch-
gat, waren twee posten uitgezet. De wacht
commandant, een onderofficier, diezich
even verwijderd had, heeft vermoedelijk
het commando overgedragen aan den mili
cien S., die toen spelenderwijs op zijn
kameraad toeliep, hem het geweer op de
borst zette en vuude.
De auditeur-militair heeft een sectie op
het lijk gelast. De dader S. bevindt zich ill
voorloopige hechtenis,
