NDï
Open Oogen
KERKBERICHTEN.
OVER VEEN.
BENNEBROEK.
DE NIEUWE
I HLi.LRL. I
COURANT
LITURGISCHE WEGWIJZER.
MAANDAG. Onzer Lieve Vrouwe Ge
boorte. Dag van devotie. Ev. Mt. I 116,
Geslachtslijst van Christus. Mis: Salve sanc-
'a Parens, 2de gebed v. d. H. Hadrianus.
Credo. Pref. v. O.L. Vrouw.
DINSDAG. H. Gorgonius, Martelaar, f
302. Mis: Laetabitur 2e geb. A cunctis,
3e naar keus v. d. priester.
WOENSDAG. H. Nicolaas van Tolentino
Bel. uit de orde der Augustijnen. Mis: Justus
ut palma.
DONDERDAG. H.H. Protus en Hyacin-
thus, Mart. te Rome. Mis Salus autem (van
meerdere mart.) 2e geb. A cunctis, 3e naar
keus v. d. priester, 4e voor den bisschop.
VRIJDAG. Allerheiligste Naam van Maria.
Mis: Vul turn tuum. Credo Prefatie van O.L.
Vrouw.
ZATERDAG. Gedachtenis van de H.
Maagd. Mis: Salve sancta Parens van 8Sept.
2e geb. v. d. H. Geest, 3e voor de Kerk, 4e
'oor den Paus. Praef v. O.L. Vr.
ZyONDAG. Veertiende Zondag na Pink
steren. Kruisverheffing.
ST. BAVO.
Kathedraal.
ZONDAG de H.H. Missen zijn om 6 uur,
kwart voor 8 en 9 uur. Om half 11 de Hoog
mis. Onder de H.H. Missen collecte voor
het Seminarie Hageveld. Om 4 uur oefening
'oor de Edelwacht. Om half 7 Maria-Con-
gregatie en om half 8 Lof met Rozenhoedje.
MAANDAG feestdag van Maria-Geboorte
Generale Absolutie voor de leden der Derde
Orde. Dag van devotie. Om half 8 gezongen
H. Mis. 's Avonds om half 8 Lof met Rozen
hoedje.
ZATERDAG om half 8 H. Mis met Veni
Creator uit dankbaarheid voor een 25-jarige
echtvereeniging. 's Avonds om half 8 Lof
net Rozenhoedje.
PAROCHIE ST. JOZEF.
ZONDAG de H.H. Missen te 7 uur, half 9
en te half 11 half 2 oefening van de Edel
wacht. Na de Hoogmis tot half 2 in de pas-
:orie gelegenheid om afscheid te nemen van
Jen pastoor, 's Avonds 7 uur Lof met Rozen
hoedje.
DINSDAG half 8 algemeene H. Commu
nie v. d. leden v. d. Edelwacht. 's Avonds te
7 uur Congregatie.
WOENSDAG-avond 7 uur Congregatie.
DONDERDAG half 8 Lof.
ZATERDAG om half 8 de H. Mis voor de
bekeering der zondaren ip de kapel van het
miraculeuse Maria-beeld. Na den middag
van 4 uur tot half 10 gelegenheid om te biech
ten en te half 8 Lof met Rozenhoedje.
O. L. VROUW v. d. H. ROZENKRANS.
ZONDAG de H.H. Missen te 6, 7 en 9
uur en te half 11 de Hoogmis. Te 12 uur
catechismus. Half 3 Jongens-congregatie,
's Avonds 7 uur Lof en Rozenhoedje.
MAANDAG feestdag van Maria-Geboor
te. 8 uur gezongen H. Mis. 's Avonds half 8
Lof. 8 uur vergadering van de H. Familie.
WOENSDAG-avond half 8 Lof ter eere
van den H. Joseph
VRIJDAG-morgen 8 uur gezongen Jaar
getijde voor zaliger Cornelia Meiland.
ZATERDAG-nam. van 4 uur tot half 10
gelegenheid tot biechten.
AARTSBR. DER H. FAMILIE.
(Afd. Spaarne.)
Vergaderingen op Maandagavond om 8
uur. Voor en na de vergadering gelegenheid
zich als Aspirantlid op te geven in de bij-
sacristie.
ZONDAG 7 Sept. Alg. H. Communie
voor de 1ste15de sectie.
S. AGNES-PATR. EN MARIA-KRANS.
Algemeene H. Communie.
AMSTERDAMSTRAAT.
ZONDAG de H.H. Missen te 7 uur en
half 9 en te half 11 de Hoogmis. Te 3 uur
de Vespers.
MAANDAG de H.H. Missen te 7 uur
en half 8.
DINSDAG de H.H. Missen te 7 uur en
half 8.
ZATERDAG van 4 uur tot half 10 gele
genheid om te biechten.
Gedurende de geheele week geen H. Mis
te 9 uur.
ZATERDAG de H.H. Missen te 7 uur,
half 8 en 9 uur.
In den ondertrouw zijn opgenomen
Hendr. Jos. Harder, Velsen-Driehuis en
Gerardina Staal, Joan. Dooper Haarlem.
H. ANTONIUS VAN PADUA.
ZONDAG de H.H. Missen om kwart
vóór 7 uur, 8 uur Kindermis, 9 uur en om
half 11 Hoogmis collecte voor de armenon-
zer parochie om half 1 catechismus voor
de jongens en de meisjes van het zesde en
zevende leerjaar, 's avonds 7 uur Lof en
predikatie als voorbereiding tot de bede
vaart naar Kevelaar.
DINSDAG om zes uur H. Mis voor de
pelgrims naar Kevelaar om 7 uur uitstelling
van het Allerheiligste Sacrament, om 8 uur
gezongen H. Mis 's avonds half 8 Lof ter
eere van den H. Antonius.
WOENSDAG en DONDERDAG worden
in deze kerk slechts twee H.H. Missen gele
zen nl. te kwart over 8 en te half 10.
VRIJDAG om 8 uur H. Mis van dank
zegging voor de volbrachte bedevaart
om half 10 gezongen uitvaartdienst* voor de
Zeereerw. Heer Aloysius Adrianus Crul
missionaris te Bergen in Noorwegen,
's avonds half 8 Lof en oefening van den
H. Kruisweg.
ZATERDAG van 5 uurhalf 10 gelegen
heid om te biechten.
ALLERHEILIGST HART.
ZONDAG le der maand, Eucharistische
dag, volle aflaat voor de leden der Eerher
stellende Communie. Het H. Sacrament
blijft ter aanbidding uitgesteld van af 8 uur
tot na het Lof. Te 7 en 9 uur de stille H.H.
Missen, te half 11 de Hoogmis te 4 uur
Lof met predikatie en akte van eerherstel.
MAANDAG feest van Maria's Geboorte,
generale absolutie voor de leden der Derde
Orde. 's Avonds half 8 Lof met Rozenhoedje
DINSDAG om half 8 gezongen H. Mis
ter eere van den H. Antonius. Het H. Sacra
ment blijft ter aanbidding uitgesteld tot half
10 gedurende de uitstelling te verdienen
volle aflaat, 's Avonds te half 8 Lof en van
half 8 tot half 10 gelegenheid om Katholieke
lectuur te verkrijgen.
VRIJDAG te half 8 gez. H. Mis ter eere
van het H. Hart, 's avonds te half 8 Lof.
ZATERDAG-namiddag van 5 uur tot
half 10 gelegenheid om te biechten.
PAROCHIEKERK H. LIDUINA.
ZONDAG 13e Zondag na Pinksteren, half
8 de Vroegmis, 9 uur de 2de H. Mis half 11
de Hoogmis. Gnder de H. H. Missen
schaalcollecte voor de schulddelging der
kerk. 's Avonds 7 uur Maria-Lof met Rozen
hoedje.
MAANDAG feest van Maria-Geboorte; 7
uur Gez. H. Mis, 'z avond om half 8 Lof ter
zere van Maria.
VRIJDAG-avond om half 8 Lof ter eere
van Jezus'H. Hart voor de bekeering der
zondaars.
ZATERDAG om half 1 biechthooren voor
de kinderen en 's avonds van 5 tot 9 uur
gelegenheid om te biechten.
ATTENTIE, 't Is alle Zaterdagen attentie
en ik zit nog vol van attentie's maar wie
bewijst mij deze week ee«is een attentie om
een offertje te zenden voor mijn kerk, opdat
de schuldenlast, daardoor kleiner worde
Uw. dankb. Pastoor
C. BROUWERS.
SCHOTEN.
ZONDAG. Eucharistische Dag. De H. H.
Missen om 7 en 9 uur, om half 11 de Hoog
mis. korte toespraak. Om half 5 vergadering
in het St. Aloysiuspatronaat. Om half 7 Lof
met korte toespraak.
MAANDAG om half 8 gezongen H. Mis
met algemeene H. Kindercommunie. Des
avonds half 8 Lof met Rozenhoedje.
MAANDAG-avond om 8 uur verplichte
vergadering der St. Jozefgezellen-veree-
niging.
DINSDAG om half 6 H. Mis ten gerieve
der pelgrims der Haarlemsche Processie naar
Kevelaar.
DINSDAG om half 8 gezongen St. Anto-
niusmis.
WOENSDAG-avond om half 8 Maria-
Congregatie.
VRIJDAG-avond om half 8 Lof ter eere
van St. Bavo.
ZATERDAG-namiddag van 4 tot 9 uur
gelegenheid om te biechten.
ZONDAG, te 3 uur de Vespers. De H.H.
Missen te 7 uur en te half 9 en te 10 uur
de Hoogmis.
VRIJDAG is de kerk geopend ter aan
bidding tot 5 uur.
ZATERDAG, te half 8 Lof. Gelegenheid
tot biechten.
BLOEMENDAAL.
ZONDAG de H.H. Missen om 7 uur,
9 uur en om half 11 de Hoogmis 7 uur Lof
met Rozenhoedje.
MAANDAG 12 uur catech 8 uur ver
gadering v. d. Derde Orde.
DINSDAG 10 uur Veni Creator en ge
zongen H. Mis voor Bruidegom en Bruid
8 uur Maria-Congregatie.
WOENSDAG 12 uur katech. half 8
stil bezoek bij het H. Sacrament.
DONDERDAG half 8 Lof ter eere van
het H. Sacrament.
VRIJDAG feest van Maria's Naam
half 8 gezongen H. Mis 12 uur katech.
half 8 stil bezoek bij het H. Sacrament.
ZATERDAG 12 en 2 uur katech. half 8
Lof met Rozenhoedje van 5 uur tot half 10
gelegenheid om te biechten.
ZANDVOORT.
ZONDAG de stille H.H.Missen te half
7, half 8, 10 uur de Hoogmis te 3 uur Ves
pers met Rozenhoedje.
DINSDAG-avond om 7 uur Lof ter eere
v. d. H. Antonius met Rozenhoedje.
DONDERDAG om half 11 gezongen
H. Mis met Veni Creator voor het bruids
paar Wilhelmus, Johannes Hoogeveen en
Joanna Visser 's avonds om 7 uur Lof ter
eere van het Allerh. Sacrament met rozenh.
ZATERDAG van 5 tot half 9 gelegenheid
om te biechten.
AERDENHOUT.
ZONDAG. Plechtige Viering v. h. Aan-
biddingsfeest. Vroegmis 8 uur plechtige
Hoogmis half 11 3 uur openbare Aanbidding
met toepasselijke gezangen half 8 plechtig
Lof, enpprocessie door den Hoog Eerw. Heer
Deken Plebaan van Haarlem, met feestpre-
dicatie door den Wel.Eerw. Zeer gel. Heer A.
Verhagen, ieeraar v. h. Seminarie Hageveld
te Heemstede. Uitreiking der H. Communie
behalve de gewone tijden van vóór en na de
H. H. missen, óók nog om 7, half 8 en half
10 en 10 uur.
MAANDAG feestdag van Maria-Geboor
te, 's avonds on half 8, Maria-Lof.
DINSDAG half 8 's avonds Antonius-Lof.
DONDERDAG Verjaardag v. d. Keuze v.
Z. D. H. den Bisschop v. Haarlem.
VRIJDAG. Feestdag v. d. naam v. Maria
ZATERDAG kwart over 8 de H. Mis ter
eere v. O. L. Vr. v. Altijdd. Bijstand in de
Maria-KapelBiechthooren van 3 tot 4 en
van 7 tot 9 uur. 's Avonds om half 8 Maria-
Lof.
De gebeden worden verzocht voor Helena
Maria Hoogewerf-van Maris, die in den Heer
is overleden.
In den ondertrouw zijn opgenomen Petrus
Meiman en Cornelia Maria van Houten.
ZONDAG 7 uur en half 9 gelezen H. Mis
en om 10 uur de hoogmis om half 12 cate
chismus. Om 3 uur openbare Vergadering
v.d. Aartsbr. der O.L.Vr. van Altijdd. Bij
stand (51).
MAANDAG Feestdag van Maria-Ge
boorte dag van devotie. Na de H. Missen
gen. absolutie voor de leden der derde Orde
WOENSDAG-avond om 7 uur Lof ter
eere v.d. H. Jozef (66).
Deze week en verder den geheelen winter
is het Lof wederom om 7 uur inplaats van
half 8.
ZATERDAG-middag van 4 tot half 9
gelegenheid om te biechten.
VOGELENZANG.
ZONDAG. Plechtig aanbiddingsfeettde
H.H. Missen om half 7 en half 8 en om 10
uur de plechtige Hoogmis om half 3
Vespers en 's avonds om 7 uur plechtig Lof
met preek. Processie en Lofzang „Te Deum."
MAANDAG en volgende dagen de H.H.
Missen om 7 en 8 uur.
VELSEROORD.
ZONDAG Eucharistische Zondag Al
gemeene H. Communie voor de leden v. d.
Euch. Bond en v. h. St. Fidelispatronaat
de eerste H. Mis om 7 uur, de Kindermis om
half 9, de Hoogmis voor de weldoeners van
het klooster om 10 uur na den middag om
half 3 Lof met openbare aanbidding tot
sluiting. Om 5 uur Patronaat voor de meis
jes, om half 6 voor de jongens v. d. le afd.,
om half 8 voor de jongens v. d. 2e afd.
MAANDAG. Feestdag van Onze Lieve
Vrouw Geboorte, generale absolutie en volle
aflaat voor de leden der 3e orde. De Missen
gelijk op de werkdagen om 7 uur gezongen
Mis. Des avonds om half 8 Lof.
DINSDAG-avond om half 8 Lof ter eere
v. d. H. Antonius.
DONDERDAG, de verjaardag v. d. ver
kiezing van Z. D. H. den Bisschop van Haar
lem.
VRIJDAG-avond om half 8 Rozenhoedje
en kruisweg.
VELSEN-DRIEHUIS.
ZONDAG de vroegmissen om 7 uur en
half 9 en om 10 uur de Hoogmis s' middags
half 3 Lof ter eere van Jezus H. Hart.
MAANDAG Feestdag van Maria's Ge
boorte. Te 7 uur gez. H. Mis waaronder
algemeene H. Communie van de leden der
Maria-Congregatie Verder een H. Mis te
kwart over 8 uur, te kwart voor 10
gez. Huwelijksmis voor bruidspaar Duin
de Graaf en te half 11 voor bruidspaar Hou
tenboschSpanjaard 's avonds om 7 uur
Maria-Congregatie.
DONDERDAG kwart over 8 gez, H. Mis
ter eere van het H. Sacrament.
VRIJDAG om half 4 biechthooren voor
de kinderen.
ZATERDAG van 48 uur gelegenheid
om te biechten.
HALFWEG.
ZATERDAG-avond 6 Sept. te half 8 Lof
met predikatie tot opening van het plechtig
Triduum, ter eere der H. Maagd., ter ge
legenheid van de 30ste viering van het Titel-
feest der parochie O. L. Vrouw geboorte.
ZONDAG le Zondag van de maand, te
vens Eucharistische dag. Te 7 uur uitreiking
der H. H. Communie en uitstelling van het
H. H. Missen, te half 11 de Hoogmis. Te 2
uur luide aanbidding voor de kinderen, te 4
uur voor de volwassenen, 's Avonds te 7 uur
plechtig Lof met predikatie ter eere der Al
lerh. Maagd.
MAANDAG feestdag van O. L. Vrouw
geboorte, titelfeest onzer parochie. Te 7 en
8 uur de stille H. Missen. Te half 11 de plech
tige Hoogmis, 's Avonds te half 8 plechtig
Lof en feestpredikatie tot sluiting van het
Triduum ter eere der H. Maagd.
DINSDAG de eerste H. Mis te 6 uur, van
wege de processie naar Kevelaer, de tweede te
8 uur.
WOENSDAG en Donderdag alleen H.
Mis te 7 uur. Te 8 en kwart over 8 uitrei
king der H. Communie.
WOENSDAG-avond te half 8 St. Joseflof.
VRIJDAG te kwart over 12 en half 4
biechthooren voor de kinderen.
ZATERDAG onder de H. Mis van 8 uur
gezamenlijke H. Communie der kinderen,
's Namiddags van 59 uur gelegenheid om
te biechten 's avonds te half 8 het Maria-
Lof met Rozenhoedje. Gedurende de week te
half 7 uitreiking der H. Communie. Te 7 en
8 uur de H.H. Missen.
Voor de inhoud dezer rubriek stelt
de Redactie zich niet aansprakelijk.
TUBERCULOSE-BESTRIJDING.
„Ondanks alles wat zoowel van overheids
wege als door vereenigingen, doktoren en
particulieren gedaan wordt om een der
ellendigste ziekten, de tuberculose, te be
strijden, gaat deze vijand van onze samen
leving, van ons persoonlijk, huiselijk en
maatschappelijk gelufc maar steeds voort
zijn talrijke slachtoffer» te eischen." Zoo
schreef ik drie jaar geleden in mijn brochure
„Wat leeken er van zeggen", rapport van
mijn onderzoek naar de werking van Granu-
line, het bekende middel van Dr. J. H. van
Grafhorst, arts te 's-Gravenhage, tegen
tuberculose en scrofulose. Dat onderzoek
werd door mij ingesteld, omdat ik persoon
lijk prachtige resultaten van de behandeling
met Granuline gezien had en met ontstelte-
kinderen aan scrofulose leden en prae-
tuberculeus waren. Zoo gaarne wilde ik veler
verlangen naar een officieele erkenning van
Granuline door de medische wereld te
steunen door met de uitkomsten van mijn
onderzoek de heeren artsen aan te sporen
tot een wetenschappelijke proefneming,
't Was mij bekend, dat reeds tot tweemaal
toe de redactie van het geneeskundig tijd
schrift „Vox Medicorum" tevergeefs had
getracht een commissie van artsen te vormen
om een onderzoek in te stellen naar d genees
krachtige werking van Granuline. En de
zeer toe te juichen aanbieding van zijn medi
cament aan onze Regeering door Dr. Van
Grafhorst had, helaas, evenmin succes. Dan
moest er maar in 't belang van de vele tuber-
culose-lijders, zoo meende ik, van de zijde
der leeken een uitspraak komen, op ervaring
gegrond. De noodige gegevens werden door
mij verzameld en toen daaruit bleek, dat
van 206 t.b.c.-lijders, die Granuline hadden
gebruikt, er 166, dus 80%, een gunstig resul
taat mee hadden bereikt, werd door mij
bovenbedoelde brochure samengesteld, waar
in ik mijn gegevens verwerkte. Op de laatste
pagina dier brochure „Wat leeken er van
zeggen" schreef ik o.a. „Laat ons in het
belang van de tuberculosebestrijding hopen,
dat door het in praktijk brengen van het
„frappez, frappez toujours" er eindelijk in
de officieel-wetenschappelijke wereld ge
opende ooren zullen gevonden worden.
Moge vooral de pers hiertoe medewerken
't Zou mij een groote voldoening zijn, indien
ook door dit geschrift een stoot in de goede
richting gegeven werd."
En nu, na drie jaar, is het vraagstuk der
tuberculose-bestrijding nog even urgent en
de stand der „Granuline-kwestie" nog vrijwel
dezelfde. Dochdaar verschijnt in het
nummer van 16 Juli jl. van het geneeskundig
tijdschrift „Vox Medicorum" een m.i. be
langrijk redactioneel hoofd-artikel Nog
maals „Granuline". Na aan de „Granuline-
geschiedenis" herinnerd te hebben, zegt de
schrijver, dat collega Van Grafhorst nog
steeds bereid is een officieele enquête
commissie van medici vóór den aanvang
eener proefneming met Granuline voldoende
in te lichten aan gaande zijn praeparaat,
onder belofte van geheimhouding, en aan
deze commissie gratis af te staan een groote
hoeveelheid Granuline voor waarnemingen
op groote schaal en gedurende geruimen tijd.
En na medegedeeld te hebben, dat Dr. v. Gr.
gaarne zijn medewerking en toewijding ver-
leenen zal, en alle kosten, die uit dit onder
zoek voortspruiten, voor zijn rekening neemt,
gaat de schrijver met blijkbare ingenomen
heid wij cursiveeren aldus verder
Maar hij wenscht nog meer te doen. Wan
neer de resultaten van het onderzoek gunstig
zijn en derhalve de geneeskrachtige werking
van Granuline officieel is erkend, dan zat
hij de sanmenstelling van zijn praeparaat
bekend maken." De vraag, of Dr. Van Graf
horst te goeder trouw is, beantwoordt de
schrijver aldus „Wij die wegens de Granu
line-kwestie reeds meermalen met hem in
contact zijn geweest, hebben den indruk
gekregen, dat Van Grafhorst oprecht en
geheel te goeder trouw is, wat betreft de
werking van zijn praeparaat." Het o.i. ver
blijdend slot van het artikel luidt „Zijn
plan heeft onze sympathie, vandaar, dat wij
hem nogmaals gaarne steunen in zijn pogen
een enquête-commissie van medici te vor
men, opdat deze kwestie eindelijk tot klaar
heid worde gebracht en mettertijd ook 'de
Granuline kan worden opgenomen in de
lijst van officieele geneesmiddelen. Wij hopen,
dat deze poging, die nu reeds de derde is,
ditmaal moge gelukken en noodigen hierbij
de collega's uit zich bij ons aan te melden,
om in deze commissie zitting te nemen."
Een bekend spreekwoord zegt alle goede
dingen bestaan in drieën. Welnu, moge dan
deze derde poging, waarbij Dr. van Graf
horst in zijn toezegging verder gaat dan ooit
te voren, succes hebben. Als leeken zouden
we zoo zeggen nu of nooitMaar laten we
dan ook als belangstellenden in de tubercu
lose-bestrijding mede een stootje geven in
de goede richting. Dringend verzoek ik u
om betuigingen van sympathie met bedoeld
voorstel. Zend mij als bewijs uwer instem
ming uw naamkaartje, maar doe dit dan
onverwijld, zonder uitstel, opdat ik na ont
vangst van een groot aantal adhaesie-be-
tuigingen aan de redactie van „Vox Medi
corum kan verzoeken namens ons allen
in haar blad er nogmaals op aan te dringen
op het aangeboden voorstel in te gaan.
H. den BREEJEN,
Hoofd eener school te Arnhem,
Prinsessestraat 22.
N.B. Aan andere bladen wordt verzocht
in 't algemeen belang dit artikel over te
nemen.
RECTIFICATIE EN AANVULLING,
Dit blijkt mijn vorig stukje te behoeven.
„Zijn", 8e regel v.b., m. z. „is". Niet elkeen
heeft genoeg aan „voldoende bekwaamheid"
want door letterkunde moet Esp.-literatuur
bloeien. Hoewel de niet-intellectueel met
„voldoende" volstaan kan, is 't hem tóch
mogelijk, als Esp.-onderwijzer te worden ge
diplomeerd. ,,0j" en „ojn" kunnen soms door
,,Aro"(n) vervangen worden. Ter vermijding
van z.g. logheid kan men aldus handelen:
tusschen..s en gh.... plaatse men een j
woord, 't welk noch sisklank noch ch of gh
heeft. In wel 95 van de 100 gevallen is die
wijziging der woordvolgorde mogelijk. Waar
uit de buigzaamheid van Esp. blijkt, (want
genoemde wijziging is geoorloofd). Estas....
inta ziet men meer dan estis... anta, maar
meer nog benut men enkelvoudige tijden. In
taal A vertalende, gebruiken sommigen de
samengestelde tijden, terwiji hun, voor over
brenging in taal B, enkelv. t. geschikt lij
ken!! Wat,.... hm!, zou hun motief zl,n
daarvoor. „Bestendig" en neshanghema ver-
toonen orthographisch geen verwantschap.
In verband met 't eng. en fr. wisschen, rui
len, wijzigen, veranderen, bezien, zijn nes
hanghema en onveranderlijk elkaar niet
vreemd. Het doet er wel iets toe, welk sy
noniem men kiest! Een liefhebber van een
„verbeterd" Esp. houdt niet van een aiet-
gecorrigeerd Esp., is dus voor de Esp.-be
weging verloren. Idisten noemen Ido het
„verb." Esp.... Fit is, dat Ido (en „N.
L."?) fraai klinkt, en gemakkelijk aan te
leeren is. Vandaar mijne aanbeveling. Voor
belden van verminking: nardonner pardon
pardonneeren, vachezoolleder. Waarom zou
den we iets geks zien in: schoonté, beduheia
enz. Het komt!
Lisse, A. H. v, d. GEEST.
Haarlem, 4 Sept. '24.
Hooggeachte Redactie.
Beleefd verzoekt ondergeteekende nog
eenige plaatsruimte in uw geëerd blad, ten
einde de inzenders der artikelen betreffen
de 't Esperanto kortelijk van repliek te die
nen.
't Dunkt me het verkieselijkst, om bij de
beantwoording dezelfde volgorde als in mijn
eerste schrijven te betrachten.
lo. Ik houd vol, dat Esp. voor niet-intel-
lectueelen beslist te moeilijk is.
Een bescheiden „zich kunnen behelpen,"
mag nimmer het doel eener vreemde taal
studie zijn. 'k Wensch even op te merken,
dat degene, die een leerboekje voor Esp.
heeft doorgewerkt, alleen nog maar bekend
is met hetgeen regelmatig is in die taal.
Mijne opmerkingen rakende den obligajp-
rischen accusatief en de verbuiging der bij
voeglijke woorden laten de geachte inzen
ders volmaakt onbestreden.
't Bewuste „korelativoj"-leerboekje, bijna
60 pagina's groot, is van de hand van Rector
W. Velten en draagt den titel: „Dr. Zamen-
hoff's Tabelle der Formwöter io, iu u.s.w.
durch 634 Mustersatze in Esperanto und
Deutsch.'
Men heeft het dan toch blijkbaar geens
zins overbodig geoordeeld, een betrekkelijk
zeer omvangrijk werkje samen te stellen
over dit kleine onderdeel der grammatica,
teneinde den leerling de juiste significatie
van elk dezer vijf en veertig sterk op elkaar
gelijkende, maar in beteekenis hemelsbreed-
verschillende woordjes, wel te leeren onder
scheiden.
De auteurs van Ido hebben de moeilijk
heid, der wederzijds-betrekkelijke woorden
veel natuurlijker en eenvoudiger opgelost.
2e. De „bekapte" letters mogen vervangen
worden door de betrokken letter (minus het
kapje), maar dan gevolgd door een h. Onwil
lekeurig vraagt men zich af: waarom ge
schiedt dit, gezien de groote bezwaren in
vele gevallen aan 't kapjes-plaatsen verbon
den, dan niet immer? Zooals de zaken nu
staan, heeft Esperanto een dubbel alphabet,
een rijkdom, dien het met geen enkele an
dere taal gemeen heeft, maar die den een
voud van 't stelsel in geenen deele bevor
dert! Intusschen wordt het woordbeeld door
toepassing van bovenbedoelde substitutie
geenszins verduidelijkt: „ghi shanghighis ech
cht chiu richulo" („het veranderde zelfs bij
iederen rijke"); „shnurajho" (touwwerk(;
„chirkauajho" (omtrek); „Hhinujo" (China);
„jhetajho" (werptuig,) enz.
3e. Eindelijk is de uitspraak der taal door
de menigvuldige sisklanken (gh, ch, sh, jh,
ook de „Krestomatio" de la Majstro wemelt
er van!), hoewel ze misschien den Germaan-
schen en Slavischen volken geene onover
komelijke moeilijkheden in den weg legt, ui
termate lastig voor de Zuid-Europeesche en
Zuid-Amerikaansche volkeren, voor wie me
de de in vele Esp.-woorden voorkomende
opéénhoopingen van consonanten (bijv. in
„sangsputo"; „sankcii"; „vaksshmirajho")
niet zijn uit te spreken. Geen enkel Espe
rantist zal me hierin bestrijden.
4e. Met de als voorbeeld gebruikte zin
nen heb ik tevens willen bewijzen, dat de
uitdrukking van Esperanto van het imper
fectum van 'n verbum eene lastige omschrij
ving vergt niet alleen, maar bovendien nim
mer exact kan zijn.
Espo heeft namelijk in de enkelvoudige
tijden voor perfectum en imperfectum den
zelfden vorm („mi amis" =r „ik beminde"
en „ik heb bemind") met als onmiddellijk
gevolg, dat in en door de conjugatio peri-
phrastica (omschrijvende vervoeging) eene
bepaalde schakeering nooit nauwkeurig kan
worden uitgedrukt.
Nu is 't waar, dat in 't dagelijksch leven
zulk een wiskundig-strenge exactude niet
wordt gevorderd, maar een wereldtaal moet
toch óók in dienst der wetenschap kunnen
worden aangewend, en die in 't bijzonder
de philosophie eischt een dergelijke
nauwkeurigheid wel degelijk! Aan dien eisch
voldoet Espo niet!
„Nove-Latina" houdt perf. en imperf.
scherp gescheiden, hetgeen, zooals onmid
dellijk in 't oog springt, een drievoudig voor
deel geeft: eenvoud, logische juistheid, be
knoptheid. Bovendien behoeft „Nove-Latina"
(en ook Ido) voor de passieve vormen der
verba geen gebruik te maken van de
toch altijd moeilijke omschrijvende vervoe
ging, waartoe Esp. steeds genoodzaakt is
(bijv. „ili estas amataj" „zij zijn bemind
wordend" r=.,zij worden bemind").
Wat nu de quaestie der welluidendheid
aanbelangt, wij raken hier een dier on-
ontleedbare vraagstukken, die niet anders
dan subjectief kunnen worden overschouwd,
en die zich uiterst moeilijk definieeren laten.
Qu'est ce que: l'euphonie?
't Is mogelijk dat de Esperantisten in hun
ne taal een ideaal van klankschoonheid mee-
nen ontdekt te hebben ik sta niet alleen
in mijn oordeel, dat de uitgangen aj, uj, ajn,
ojn, ujn, welke ook in de werken van „niaj
bonaj autoroj" zeer veelvuldig voorkomen,
allerminst het gehoor streelen. Eén der in
zenders staat in deze aan mijn zijde; met
wat goeden wil kan men de gewraakte uit
gangen uit den volzin weghouden, beweert
hij. Accoord, maar dan gaat men de zinnen
aan 't verdraaien, 't geen de ongedwongen
heid van stijl zeker niet ten goede komt.
5e. Het is me natuurlijk bekend, dat het
oorspronkelijke leerboekje van wijlen den
heer Zamenhof, door de voor 't meerendeel
tot taalkundig oordeelen volstrekt-incompe-
tente deelnemers aan 't eerste Esp.-congres
tot onaantastbaar, „chiam netushebla" fun
dament is verklaard geworden, „ech kune
kun siaj eraroj" (zelfs benevens zijne fou
ten.)
Maar 't is me ook bekend, dat er, in 't
bijzonder waar 't de woordvorming betreft,
door de Esperantisten zwaar tegen de dog
matiek van „nia Sankta Fundamento" ge
zondigd wordt!
Hoe worden bijv. de achtervoegsels u 1 o
(„mensch, gekenmerkt door") en i 1 o
(„werktuig") zelfs door „niaj plej bonaj au
toroj" misbruikt! („trimastulo" „driemas
ter maar volgens 't Fundamento: „mensch
gekenmerkt door drie masten," enz.) Hoe
roekeloos overigens de Esperantisten om
springen met den woordenschat hun
ner taal, blijkt wel uit den vrijbrief, dien
de heer Dreves Uitterdijk (toch zeker wel
een au t o r i t e i t op gebied van Espo!) in
het voorbericht van zijn woordenboek Es-
peranto-Nederlandsch 1) aan de gebruikers
zijner vocabulaire uitreikt:
„Toch zijn hierin opgenomen, die
(woorden) waarop men bij verscheiden
heid van lectuur kans heeft te stuiten.
Ontbreken er nog: men zoeke b.v. i n
'n gewoon Fransch woorden
boek 2) acht gevend op 't verschil in
spelling."
En dat schrijft een competent 1 e.i-
der der Esperanto-bewegingü
Commentaar overbodig.
Had ik ongelijk met de bewering, dat de
taal degenereert, gezien het misbruiken
der achtervoegsels, gezien de goedkeuring
door de competente leiders aan allerlei
willekeurigheden gehecht, door hen soms
zelfs aangemoedigd? Kan hier van eene ge
zonde, natuurlijke ontwikkeling sprake zijn,
zooals bij Ido, waar misbruik noch wille
keur geduld wordt?
6o. Waar ik in mijn vorig artikel te ken
nen gaf, over de waarde van Esperanto
voor onze Kath. intern, beweging te zul
len zwijgen, geschiedde dit voornamelijk,
omdat ik niet begeerde in een herhaling
te treden aangaande hetgeen ik verleden
week naar aanleiding van den „Brief uit
Frankrijk" van Mr. P. v. S. reeds schreef.
Waar echter de heer Van Eerden in zijn
artikel het Esperanto gaat beschouwen in
betrekking tot het Katholicisme en me zelfs
toevoegt, dat mijn „aanval het katholiek
belang aantastte, waar hij nog even een
„Nieuwe Eeuw"-artikel van Mr. Kr. ter
sprake brengt, enkele brandende vraagstuk
ken van onzen tijd betreffende, waar hij
dus willens en wetens poogt het puur-taal-
kundige van onze beweging te vertroebe-
len, daar acht ik me v e r p 1 i ch traliën
geestverwanten van goeden wille, t zij Es
perantisten, 't ?ij Idisten of hoe ook ge
naamd, nogmafds toe te roepen: „houdt
toch in 's hemels naam 't vraagstuk der
„langue auxiliaire" vóór alles zuiver
taalkundig! Wilt ge tevens andere ide
alen dienen, zooals „fratec'o" en „mond-
paco", uitstekend! Maar koppelt dat stre
ven dan toch niet meedoogenloos vast aan
onze taalbeweging, vereenzelvigt het een
niet met het ander! Heeft de diep-treurige
I. Ka-geschiedenis dan nog niet genoeg ge
leerd? Moeten wij dan noodzakelijk aan
sturen op eene gelijksoortige herhaling van
dat droeve gebeuren? Nogmaals: houden
wij onze beweging vrij van alle vreemde
elementen, anders is desolate mislukking
ontwijfelbaar zeker.
Ten slotte nog een afzonderlijk woordje
aan den heer v. d. G. 3) Uit den zeer hof
felijk gestelden aanhef van zijn schrijven
meen ik te mogen opmaken, dat hij me,
alhoewel hij 't niet rechtstreeks te kennen
geeft, 'zenigszins verdenkt van een Echte
lijke neiging tot chicaneeren, tot „cher-
cher midi a quatorze heures!" Laat mij in
elk geval den heer v. d. G. mogen gerust
stellen met de mededeeling, dat, hoe vele
en groote overigens mijne onvolmaakthe
den ook zijn, mij de zoo even aangeduide
feil althans niet aankleeft. M'n oud-leerlin
gen (en dat zijn er heel wat!) in Holland s
Noorden kunnen 't getuigen, nietwaar jon-
gens?
U, hooggeachte Redactie, ten zeerste
dankend voor de plaatsing,
Uw zeer dw.,
JAC. VAN DIEMEN,
Haarlem, Koolsteeg 3.
1) Uitgave H. Honig, Utrecht; 2de druk,
1913.
2) Spatieering van mij.
3) Of moet ik schrijven: Zeer eerw.
heer? Ik meen te weten, dat in ons bis
dom een R.K. priester den naam v. d.
Geest draagt, maar ik weet met, oi hij
dezelfde persoon is als de geachte schrij
ver. Is dat het geval, dan verontschuldige
hij me, dat ik hem niet den titel gaf, die
hem toekomt
(Discussie gesloten, Redactie).
Vr. Hoe bereidt men slagroom
Antw.: Voeg bij gewone room eenige
theelepeltjes suiker. Klop daarna de room
met een roomklopper, totdat ze stijf wordt.
Vr.: Welke is de kortste weg van de
Zilk naar 's Hertogenbosch?
Antw.: De Zilk Bennebroek Hoofd
dorp Aalsmeer Kudelstaart de
Kwakel Uithoorn Mijdrecht Wil-
nis Oudhuizen Ruwiel Breukelen
Maarssen Utrecht Houten
Schalkwijk Culenborg Buurmalsen
Geldermalsen Zalt-Bommel Hedel
's-Hertogenbosch. Afstand 108.3 K.M.
Vr.: 1. Ik ben aangeslagen naar een inko
men van 2600. Hoeveel belasting moet
ik dan betalen voor een huishond
2. In welk jaar is die wet ingesteld, dat
de hondenbelasting naar het inkomen wordt
berekend
3. Is die wet van terugwerkende kracht?
Antw.: 1. 6.
2. Ongeveer 4 jaar geleden.
3. Neen.
Vr Ik woon te Spaarndam en ben altijd
onder de gemeente Haarlymmerliede op
den dag werkzaam, Ben ik nu verplicht
forensenbelasting te betalen? Hoeveel moet
ik dan betalen naar een inkomen van
1730, waar 600 afgaat voor levenson
derhoud?
Antw. Indien u werkzaam bent in de ge
meente Haarlemmerliede, kunt u in die ge
meente als forens worden aangeslagen. U
betaalt dan in de gemeente Haarlemmerlie
de twee derden van den aanslag in de ge
meentelijke inkomstenbelasting aldaar en u
betaalt ook twee derden van den aanslag
ip de gemeentelijke inkomstenbelasting te
Spaarndam. Om het bedrag te berekenen,
moeten wij weten voor welk belastingjaar
u het bedrag weten wilt.
Vr. Op welken datum en op welken tijd
precies zou de planeet Mars het dichtst
bij de aarde zijn gekomen?
Antw. Dit was in den nacht van 23. op
24 Augustus, om 3 uur ongeveer.
Vr. van A. B. te V.
Antw. We zouden in uw geval maar
rustig afwachten en geen toeziend voogd
laten benoemen, wijl uw jongste kind bijna
den leeftijd van 21 jaar heeft bereikt.
Noodzakelijk om boedelscheiding te maken
is het niet als uw kinderen er mede ac
coord gaan de zaak te laten zooals zij Is.
Wendt u anders tot een notaris.
Vr. Is het geoorloofd een nieuw heeren-
costuum naar Duitschland te zenden zon
der invoerrechten? Zoo niet, wat bedragen
deze dan?
Antw. Ons niét bekend. Wellicht kan
men u daarover inlichten aan het Duit-
sche consulaat te Amsterdam. Schrijf eens
een briefkaart met betaald antwoord.
Vr. Bestaan de hulpkommiezen nog in
ons land? Zou de mogelijkheid bestaan er
bij geplaatst te worden?
Antw. Er zijn nog wel hulpkommiezen,
maar er worden geen nieuwe meer aange
steld. Men past er het zoogenaamde uit
sterfsysteem op toe.
Vr. Zoudt u mij willen mededeelen, waar
het bureau voor arbeidsrecht is gevestigd?
Op welke dagen is er zitting en welke
uren?
Antw. Er is een R.K Bureau voor Ar
beidsrecht. Dit houdt zitting Dinsdags
avonds in het gebouw „St. Bavo" Smede-
straat, Haarlem, van half negen tot half 10.
Vr. Mijn kat heeft last van diarrhee,
Wat moet ik hiertegen doen?
moet ge h@bb6n
en houden voor
hetgeen om U
heen geschiedt
brengt U het
spoedigst met ALLE
gebeurtenissen vol
ledig op de hoogte
Antw. Uw inlichtingen zijn zeer onvoi-1
ledig. Hoe oud is uw patiënte, van welke I
geaardheid is de ontlasting, bevat ze1
bloed? Houdt uw patiënte warm en geer
haar 2 maal daags een theelepeltje bolus
alba in met melk. Zijn de verschijnselen na
drie dagen niet verdwenen, consulteer dan
een dierenarts en neem vooral de patiënt®
mede.
Vr.: Kunt u mij ook zeggen, wat de prijs
is van hel overbrengen van een inboedel
van Alphen aan den Rijn naar Velseroord,
gem. Velsen?
Antw.: Wendt u voor deze inlichtingen tot
een verhuizer van inboedels, of tot de
Spoorwegen, een schipper, enz.
Vr.: Een tijdje geleden las ik in de Vragen-
bus, dat men een regenmantel waterdicht
kan maken, door hem dan te voeren. Nu ben
ik het nummer kwijt geraakt en den naam
van de voering vergeten. Kunt u mij mis-
schiep den naam van deze voering opgeven?
Antw.: Het beste is den mantel geheel ol
gedeeltelijk te voeren met mobetig batist,
verkrijgbaar bij drogisten. U ltunt ook den
mantel dompelen in een 5 lauwwarme
oplossing van aluin in water. De overtollige
vloeistof er uit drukken, droog laten wor
den en dan door zeepwater halen van 20
gram zeep op 1 liter water, uitwringen en
dan weer in het aluinbad doen. In het laatste
aluinbad kunt u 3 kopersulfaat doen, om
het indringen van de aluin te bevorderen
en duurzaam te maken.
Vr.: Hoe kan ik een gabardine regenman
tel, welke niet waterdicht is, geheel water
dicht maken?
Antw.: Zie antwoord op vorige vraag.
Vr.: 1. Mijn dienstbode is, na 2% jaar bij
mij in betrekking te zijn geweest, wegens
ziekte weggebleven. De dokter schrijft rust
voor en een lichtere betrekking. Wat ben ik
nu tegenover haar verplicht?
2. Daar ik ook zegels voor haar plakte,
zou ik gaarne vernemen of er bij den Raad
van Arbeid ook iets voor haar gedaan wordt
(b.v. dokter betalen)?
Antw.: 1. Wat verstaat u onder „wegge
bleven"? Heeft zij de betrekking op advies
van den dokter plotseling opgezegd? In dit
geval moet u haar loon uitbetalen tot en
met den dag, dat zij bij u in betrekking was.
Overigens bent u van uw kant zelf verplicht
den wettelijken opzegtermijn in acht te ne
men en gedurende zes weken voor genees
kundige hulp en vefpleging zorg te dragen,
indien daarin niet uit anderen hoofde is
voorzien. De eerste 4 weken verpleging ko
men voor uw rekening, de andere kunt u op
de dienstbode verhalen. Bij het éindigen der
dienstbetrekking houdt deze verplichting na
tuurlijk op.
2. Wendt u daarvoor tot den Raad van
Arbeid zelf, die het geval kan onderzoeken.
Vraag: In mijn bezit heb ik een oud gou
den muntstuk (ducate goud) ter grootte bijna
van een gulden, maar 2/3 dunner.
Op het eene vlak is een wapen met leeuw,
op het wapen een groote krt>on, waarboven
jaartal 1762, van zijde links het wapen staat
een 6 en rechts een S, het rondschrift op het
blad om het wapen is:
MO. NO. ORD: HOLL: ET WEST FRI:
op het andere vlak bevindt zich 'n oud oor
logsschip met 3 masten en volle zeilen, de
middelste mast met langen wimpel, voorop
het schip een kleine en achterop een groote
vlag, het randschrift op dit blad is:
VIGILATE DEO CONFIDENTES.
Nu is mijn vraag wat voor muntstuk fs
het, wat beteekenen die randschriften en
heeft die munt nog waarde buiten het goud
voor oudheid?
Antwoord: Als munstuk kunnen wij uw
beschrijving niet thuis brengen. Het is ech
ter mogelijk dat het een gedenkpenning is.
Wij raden u aan u met de medaille eens te
vervoegen bij den heer H. E. Knappert, ge
meente-archivaris van Haarlem. U kunt hem
op de gewone uren wel spreken op het ar
chief ten Stadhuize. U kunt natuurlijk met
uw stukje ook aan ons bureau komen.
Vraag: 1. Ik wou 16 September naar
Duitschland gaan n.L naar M. Gladbach (be
zette gebied), maar ik heb geen paspoort.
Heb ik nu een pas noodig?
2. Zoo ja, tot wie moet ik mij wenden en
wat zijn de kosten?
3. Zoo neen, welke papieren heb ik dan
noodig? Ik kom 20 September weer terug,
dus blijf ik maar 4 dagen in het bezette ge
bied.
Antwoord: 1. U hebt noodig pas en visum
voor uw reis.
2. U begint maar met u te wenden tot de
gemeente-secretarie uwer gemeente.
Hoe hoog in uw gemeente en provincie
de kosten van een pas zullen zijn, weten wij
niet precies. Dat hangt af van gemeente en
provincie. Het zal ongeveer 6 a 8 zijn.
Het visum kost u in gewone gevallen 9.
3, Deze vraag behoeft, na het antwoord
sub 1 en 2, wel geen beantwoording.
Vr. Ik heb menschen op een kamer met
gebruik van keuken. Nu heb ik ze wegens
huurschuld met 14 dagen opgezegd. Kunnen
zij nu evengoed verlenging krijgen van de
Huurcommissie? Zoo ja, welken weg moet ik
dan inslaan om ze er toch uit te krijgen?
Antw. Wij vermoeden dat als de reden
van de huuropzegging huurschuld is, de
Huurcommissie de huuropzegging niet ver
nietigen zal. Van een beslissing der Huur»
commissie kunt u in beroep gaan bij dea
Kantonrechter.
Vr. Kunt u mij ook een adres opgeven ia
Haarlem, waar ik inlichtingen kan bekomen
om een cursus te volgen voor kraamver
pleegster?
Anttw. Wendt u eens tot dokter H. v. d.
Berg, Spaarne 6, Haarlem.
Vr. Kunt u mij ook zeggen of er in Haar
lem ook gelegenheid bestaat om in een R.K.
club esperanto te leeren?
Antw. Hier te Haarlem bestaat een R. K.
Esperanto-club. Wendt u om inlichtingen tot
den heer H. Hoogeveen, Nieuwe Gracht 80.
Vr. Over loten.
Antw. Geen enkel uitgeloot.
Vr. Kunt u mij ook zeggen, welke steden
men alzoo voorbij rijdt, met den trein naai
Lourdes?
Antw. Na Roosendaal, Antwerpen, Meche-
len, Brussel, Mons, Feingnies, St. Quentin,
St. Denis, Paris, Orleans, Blois, Tours, Poi
tiers, Angoulème, Coutras, Bordeaux, Air,
Pau, Lourdes.
Uit den aard van de zaak hebben wij u
slechts de grootere plaatsen aangegeven.
