Herriot in de Volk ibondsvergadering. Geruchten over de toetre
ding van Duitschland tot den Bond. Persstemmen over de rede van
■MacDonald. Critieke toestand in Spanje.
Onder de Radio-berichten: Herriot pleit in zijn rede voor arbitrage in
onverbrekelijk verband met sancties voor de veiligheid. Theunis sluit zich
bii Herriot aan. Lord Parmoor wil arbitrage zonder sancties. De toe
stand in Spanje; Primo naar Tetoean.
lAnd.
MARKTNIEUWS.
GEMENGD NIEUWS.
Minder aangename thuiskomst.
Als de trein te Iaat is.
Diefstal te Rijswijk.
Hoog water.
De moord te Culemborg.
UIT HET
t
Uit den Volkenbond.
De toestand in Spanje
DE VOLKENBONDSVERGADERING.
Een rede van Herriot.
Herriot heeft in de ochtendvergadering
Van gisteren een redevoering over de ont-
waoenings- en de veilivheidskwestie -uit
gesproken. Nooit is de toeloop van belang
stellenden zoo groot geweest. De redevoe
ring is met geestdriftige toejuichingen be
groet.
Het Mosoelvraagstuk.
Volgens het Journal de Genève zullen
de beraadslagingen over het Mosoelvraag
stuk waarschijnlijk geruimen tijd in beslag
nemen en zal de raad van den Volkenbond
niet vóór zijn eerstvolgende vergadering
een beslissing daarover nemen.
Herript heeft gisteren in zijn hotel een
diner gegeven voor de leden van de Fransche
delegatie, het presidium van de volkenbonds
vergadering, de hoofden der delegaties, de
vertegenwoordigers van het secretariaat van
den Volkenbond en de voornaamste leden
van de Fransche kolome te Genève.
Naar verluidt zullen de Fransche en
Engelsche delegaties Zaterdag een gemeen
schappelijke vergadering houden, om een
algemeen program in groote lijnen uit te
werken. Het is niet onmogelijk dat zoowel
MacDonald als Herriot bij die gelegenheid
een nieuwe rede zullen houden.
DE TOELATING VAN DUITS CH-'
Verzoek om toelating nog
tijdens deze zitting?
Volgens te Genève loopende geruchten is
Duitschland voornemens gedurende deze
zitting te vragen om toelating tot het lid
maatschap van den Volkenbond.
De beslissing inzake Qp-
per-Silezie.
De Britsche delegatie te Genève heeft een
Stuk gepubliceerd om den indruk weg te ne
men dat MacDonald het plan had de beslis
sing inzake Opper-Silezië te veroordeelen.
De rede van MacDonald.
Ramsay Mac Donald's rede in de verga-
jering van den Volkenbond wordt in de bla-
van heden tamelijk uitvoerig besproken. Ter
loops gaf hij een duidelijke verklaring in
zake de houding van zijn regeering over twee
zaken, die in het buitenland zijn gecritiseerd
en verkeerd opgevat.
In de eerste plaats verklaarde hij uitdruk
kelijk, dat de Engelsche regeering geen on
gunstig rapport heeft uitgebracht inzake
het voorgestelde verdrag voor wederzijdschen
bijstand, opdat zij onverschillig is voor het
vraagstuk van de nationale veiligheid. Ais
zijn inzicht te kennen f ev nd, dat de ili-
taire bondgenootschappen nooit een voldoen
de veiligheid kunnen verschaffen, verklaar
de hij dat de Engelsche regeering iedere ver
plichting volgens de letter wenscht uit te
voeren, waaraan zij haar zegel heeft gehecht,
doch dat zij een document, waarin de ver
plichtingen onbepaald zijn niet kan of wil
teekenen. In de tweede plaats haalde hij
de vlootschouw te Spithead aan, tot welker
bijwoning alle gedelegeerden van de confe
rentie te Londen waren uitgenoodigd en die
verschillende commentaren in sommige bui-
tenlandsche bladen had verwekt. Hij vroeg
Ik vraag mij af wat de heeren, die tegen de
vlootschouw zijn, zouden hebben gezegd,
indien ik al deze schepen achterbaks had ge
houden, en aan de wereld had verzekerd, dat
dat ik er heelemaal geen had."
Engeland teekende de marineovereen
komst van Washington en geen land, dat
zulks ook heeft gedaan, heeft met meer
nauwgezetheid en meer beslistheid zijn ver
plichtingen nagekomen volgens de letter
en den geest van Groot-Brittannië. Hij zou
zeer blij zijn indien het probleem van de wa
pening ter zee nog verder zou kunnen wor
den onderzocht.
Het kardinale punt van de rede van Mac
Donald bestond in zijn aandringen op de
noodzakelijkheid om verder te gaan dan de
„oppervlakkige school," die zich verbeeldt
dat door het zetten van eenige volzinnen op
papier, men een met dwang door te zetten ver
plichting kan verzekeren en op de nood
zakelijkheid om twee eenvoudige woorden
veiligheid en aggressie te definieeren.
Hierbij leverde hij een ernstig pleidooi
voor het beginsel der arbitrage als zijnde de
eenige practische methode om internatio
nale twisten te voorkomen. Het onmiddel
lijke doel moest zijn een internationale con
ferentie over de wapening.
Het ontwerp-Verdrag over den wederzij d-
schen bijstand heeft van de zijde van ver
schillende regeeringen critiek uitgelokt en
het plan dat naar voren is gebracht van be
paalde Amerikaansche zijde kan in handen
worden gesteld van een commissie, wier taak
zou zijn om voorbereidingen te treffen voor
zulk een conferentie door een zorgvuldig en
deskundig onderzoek van alle punten en be
ginselen.
De Manchester Guardian zegt, dat het
doel van den Volkenbond is om door zijn or
ganisatie en. zijn moreelen invloed een ge
voel van veiligheid te scheppen afgescheiden
van bewapeningen en aldus de behoefte daar
aan te verminderen evenals dë gelegenheid
voor het gebruik maken daarvan.
En MacDonald, voegt het blad eraan toe,
heeft deze voornaamste waarheid begrepen
en haar terecht op den voorgrond geplaatst
van zijn argumenten. „Het allereerste wat
moet worden gedaan voigens het inzicht van
MacDonald is den Volkenbond te vergroo-
ten en in zijn samenstelling te versterken.
Amerika zal misschien, naar hij hoopt en ge
looft, op het gepaste oogenblik ook lid wor
den, evenals het reeds begonnen is mee te
doen, zoo niet voor alle doeleinden, dan toch
voor de voornaamsten. De toelating van Rus
land acht hij, evenals reeds ieder lang moet
hebben gevoeld, moeilijker te zijn. Maar spe
ciaal naar de toetreding van Duitschland 'tot
den Volkenbond ziet MacDonald uit.
Indien de bond hiertoe een poging wil doen
en Duitschland stemt toe, dan zou er een
nieuw en beter iets van den bond worden ge
maakt. De arbitrage is de groote ingewikkelde
en urgente kwestie en MacDonald heeft goed
gedaan door haar met allen nadruk te bren
gen voor de eenige rechtbank die competent
is deze zaak te behandelen."
De Morning Post zegt inzake de ontwa
peningsconferentie dat deze noodzakelijk
moet worden voorbereid. Een internationale
conferentie, die de wapening tracht te ver
minderen, moet voor alles een deskundige
analyse maken van de politiek der verschil
lende regeeringen en van hun opposities
en hun programs ondergeschikt maken
aan een of anderen vorm van internationale
controle.
De Times zegt dat het beginsel van ver
plichte arbitrage zeker geschikt is voor een
uitgebreide toepassing. Op juiste wijze aan
gewend en zorgvuldig geformuleerd kan zij die
nen om een gevaarlijke wending in interna
tionale conflicten tegen te houden. De con
ferentie over de ontwapening, waarvan Mac
Donald sprak, kan mogelijk goed uitrichten
indien het terrein zorgvuldig van te voren
wordt voorbereid.
DE TOESTAND IN SPANJE.
Het „Hbl." verneemt uit Londen, dat
uit Tanger wordt gemeld, dat voortdurend
Spaansche versterkingstroepen in Ceuta en
Tetuan aankomen. De troepentransporten
gaan met groote moeilijkheden gepaard en
er is vooral gebrek aan geneeskundige hulp.
De Spaansche pers meldt dat een Spaansche
afdeeling, die ten zuiden van Larech tot op
ongeveer 25 mijlen afstand van Beniaros was
opgerukt, werd overvallen, waarbij de com
mandant en honderd man werden gedood.
De overvallen op convooien zijn zeer talrijk
geweest. Verscheidene troepen afdeelingen
werden gezonden om den weg van Tanger
naar Tetuan vrij te houden.
Raisóeli, wiens dood herhaaldelijk gemeld
werd, behoort nog altijd onder de levenden,
hij is voornemens zich spoedig weer te ver-
toonen. Mocht dit gebeuren dan zullen ver
scheidene stammen, die thans reeds wanke
len zijn partij kiezen. Het hangt af van het
verloop der huidige operaties of Spanje Beni
Hassan en de stammen in de omgeving in
zijn macht zal kunnen houden.
Het Spaansche publiek maakt zich onge
rust over deze officieele mededeelingen en
weet niet of hier uit moet worden afgeleid
dat nieuwe offers zullen worden verlangd of
wel, dat er zware' verliezen zijn geleden.
Het bezoek van koning Alfons aan Bilbao
is afgelast, evenals de feestelijkheden die
op 13 September zouden plaats hebben ter
gelegenheid van het éénjarig bestaan van het
Directorium.
DE SCHIETPARTIJ TE BRUSSEL.
Ook uit de uitvoerige verslagen in de
Belgische bladen blijkt thans dat het ge
beurde tijdens de Vlaamsche betooging in
Brussel zich anders heeft toegedragen, dan
het B.T.A.-telegram gisteren 'meldde. De
„Standaard" geeft het volgende relaas van
het gebeurde
Woensdagavond omstreeks 11 uur trok de
Vlaamsche Harmonie te Brussel uit om een
serenade te brengen aan een harer leden te
Delbeek. Zij trok, onder het spelen van de
„Vlaamsche leeuw" voorbij de Beurs, waar
vele menschen bijeen waren.
Een oorverdoovend gejoel en gefluit was
hierop het antwoord. Tegenbetoogers storm
den op de Vlamingen los. Er werd gevoch
ten. Weldra verscheen een groote politie
macht, die aan de woelingen trachtte een
einde te maken. De politie moest hiertoe
sabel en gummistok gebruiken. Het ging
niet zonder moeite, want een ontzaglijke
menigte was weldra op de plaats saamge-
stroomd. De politie werd onthaald op kre
ten als „Weg met de politie. De politie
agenten zijn verkocht aan de Bochen 1" De
orde kon evenwel worden hersteld en de
Vlamingen keerden grootendeels terug naar
het Vlaamsche Huis.
Omstreeks 11 uur begonnen groepjes Vla
mingen het Vlaamsche Huis te verlaten, de
anti-Vlaamsche betoogers wachtten de Vla
mingen op.
De herrie begon weldra weer. En toen
deed zich ook het treurigste feit voor dat
een Vlaming gebruik maakte van een revol
ver en vier-vijf de getuigenissen verschil
len hieromtrent revolverschoten loste.
De jonge man die door revolverschoten
werd getroffen, heet Maque? Henri, 23 jaar,
wonend te Ganshoven. De revolverschoten
werden gelost door Remi De Man, beambte
op het Ministerie van Binnenlandsche Za
ken, wonende te Laken. Het slachtoffer is-
in het hospitaal overleden. Verschillend - n-
dere personen werden gewond, namelij' a
delinckx, die aan het hoofd werd gev.
Vanderstraeten uit Gent. Naar het p
bureau gebrach werden nog ee 20-ta
sonen, die echts Hen in vrij hek verdt
steld behalve c Man. De dader werd
derdagmorgen langdurig ondervraag1- a
bleef ter besch: -.king v?*- het gerec!"' .ge
sloten.
NOODWEER IN ROEMENIE.
In het Oosten van Roemenië heeft een
vreeselijke storm gewoed, die met een alles
vernielende wolkbreuk gepaard ging. Vooral
in de Dobroedsja was het noodweer. Tenge
volge van hoog water is dit district van de
rest van Roemenië afgesneden. In de buurt
van Konstanza zijn in een dorp meer dan
100 huizen vernield. Er zijn reeds 12 lijken
en de puinhopen gevonden, doch tal van per
sonen worden nog vermist. Menfraamt het
getal dooden in de buurt van Konstanza
op minsten 40, terwijl de materieele schade
minstens 50 millioen lei bedraagt.
DE MOORDZAAK TE CHICAGO.
Volgens een V. D.-bericht uit Chicago,
zouden c -digers van de belde jonge
lieden, I en Loeb, die wegens den
moord buurknaap terecht staan, van
-Jan zijn, ingeval van een ter doodveroor-
deeling hunner cliënten, aan te voeren
deze tijdens het proces krankzinnig zijn ge
worden. Een nieuw proces zal dan weer
noodig zijn en aldus hopen ze tijd te winnen.
VERGIFTIGD VLEESCH.
Te Wetteren zijn tal van menschen door het
eten van gehakt kalfsvleesch ziek geworden.
Negen en veertig daarvan zijn ernstig ziek.
De slagers die het vergiftigde vleesch ge
leverd hebben, hebben voor de politie hun
schuld bekend.
Een vleeschhouwer heeft voor 15 fr. een
kalf gekocht, dat ziek was. Hij heeft dit ge
slacht en gemalen in zijn wdrsten. Een deel
daarvan heeft hij afgestaan aan een vakge
noot met wien hij samen slacht.
Zonder dit vleesch te laten keuren, hebben
beiden het aan hun klanten verkocht.
Men verwacht dat de justitie streng zal op
treden.
WEMBLEY VERLENGD.
De tentoonstelling te Wembley zal tot het
eind der eerste week van November geopend
blijven.
Een autobus met 36 passagiers is op den
terugweg van Weston naar Bristol in brand
geraakt. De bestuurder wierp een passagier,
die naast hem zat, in den greppel langs den
weg en sprong daarop uit den wagen. Alle
passagiers konden zich nog juist op tijd in
veiligheid brengen. De autobus brandde
daarna geheel uit.
Er zijn vijf personen gedood en dertig
gekwetst in een kolenmijn bij Llanelly,
(Engeland) tengevolge van het bij de werk
zaamheden ontstaan van een gasbron,^ welke
een ontploffing en vergiftiging veroorzaakte.
LEIDEN, 5 Sept. Kaas. Aanvoer 116
partijen Goudsche le soort f 7276, 2e
soort 63, Leidsche le soort 6871, 2e
soort 6267. Handel matig. Vee. Aanvoer
69 stieren 185620, 139 kalf- en melk
koeien 200470, 168 varekoeien 180
300, 208 vette ossen en koeien 400645,
per kg. 85122 ct., 121 graskalveren 65
135, 11 vette kalveren ƒ75165, per kg.,
105170 ct., 21 nuchtere kalveren 1124,
640 vette schapen 3854, per kg 154170
ct., 923 weideschapen 2844, 1197 var
kens voor Londen 1650, per kg 5862 ct.,
643 biggen 612.
UTRECHT, 5 Sept. Kaas. Ter markt
waren 108 wagens, tezamen 32.160 kg.
Prijzen le qual. 6769, 2e qual. 6466,
rijksmerk ƒ6871, zwaardere tot 75. Han
del matig.
ZWOLLE, 4 Sept. Huiden. Gedurende
deze week worden de volgende prijzen
besteed Os- en Koehuiden, per kg- 25
ct., Stieren 22 ct., Pinken 30 ct. De handel
was tamelijk goed.
ZWOLLE, 5 Sept. Boter. Aangevoerd
110/8 v., 15/16 en 320 stukken, samen 2510
kg., prijs 1/8 41—45, per kg ƒ2.30—2.40.
Vee. Aanvoer 486 runderen, 97 gras
kalveren, 61 nuchtere kalveren, 238 schapen,
lammeren, 237 varkens en 854 biggen.
Men besteedde voor vette koeien 0.85
1.14, dito kalveren 1.301.70, dito var
kens ƒ0.740.78 per kg, schapen ƒ1948.
De handel in neurende en verschgekalfde
koeien en vaarzen was traag, in vet vee als
voren, in stieren minder, in kalveren en
schapen slecht.
LEEUWARDEN, 5 Sept. Granen. Tarwe
witte puike f 1416, roode puike f 1415.
Gerst, zomer pyike f 1414.50. Lijnzaad,
witbloem f 2326, Slagzaad f 1623. Erw
ten, groene kleine kook f 17,5019, alles per
100 Kg.
Aardappelen. Borger f 2.302.50 per Hl.
Vlas met weinig handel.
TIEL, 5 Sept. Fruit. (Veilingver. Tiel en
Omstreken belle de louvain 1218 c.
bloem 56% c., williams 47 c., juttepe-
ren 1023 c., heerenperen 23% c., clapps
favorite 1215 c., pondappels 8i11, kees-
gijsbertperen 67 c., kwetsen 1222 c.,
handperen 46 c., vijgeperen 610 c., ka-
neelzuur 811 c., spekperen 24ct.,
maagdeperen 811 c., citroenperen 24
c., Fransche wijnperen 710 c., alles per Kg.
ALKMAAR, 5 Sept. Granen. Aanvoer
926 HL, waarvan 123 Hl. tarwe f 1620,
527 Hl. gerst chev. f 1315.50, 106 Hl. haver
f 1115, 11 Hl. boonen, bruine- f 2930,
47 Hl. karwijzaad f 4545.50, 55 Hl. blauw
maanzaad f 50—51 56 KL erwten groene
(groote) f 2230, id. (kleine) f 24.25, grauwe
f 5665, vale f 4046, alles per 100 Kg.
BOVENKARSPEL, (Station), 5 Sept.
Aardappelen, Koks f 2.252.50, Due f 2
2.25, Schotsche f 4, Kleine f 3.904, Blauwe
f 2.35—2.45, Bonte f 2.75—2.80, Kriel f 0.60,
per baal aangevoerd 1270 baal. Uien, groote
gele f 2.602.80, Drielingen f 2.803.10,
Nep f 4.80—6.40, per baal aangevoerd 595
baal. Bloemkool 1 soort f 2853, 2e soort
f 12.2520, 3e soort f 36, per 100 stuks
aangevoerd 6900 stuks. Roode kool f 24.70
per 100 Kg. aangevoerd 132.900 Kg. Gele
kool f 2.403.10 per 100 Kg. aangevoerd
13.000 Kg. Witte kool f 0.90—1.40 per 10
Kg. aangevoerd 53.500 Kg. Bieten, gr.
f 22.5025, per 1000 stuks. Slaboonen f 2.15
3.75 pet 15 Kg.aangevoerd 665 zak.
Augurken f 0.460.^6 per Kg. aangevoerd
785 Kg.
BREUKELEN, 5 Sept. Kaas. Aan de
markt waren aangevoerd 133 wagens, met
te zamen 5074 stuks kazen. Gewicht pl.m.
35.318 Kg. Prijs le soort f 7376, 2e soort
f 6872, gestempelde g 7079 per 50 Kg.
AMSTERDAM, 5 Sept. Aardappelen.
(Bericht v.d. mak. Jac. Knoop.) Zeeuwsche
Bonte f 4.104.50, id. Eigenheimers f 2.230
2.75, id. Blauwe Eigenheimers f 3, Friesche
Borgers f 2.25, Noord-Hollandsche Blauwe
f 3, Hillegommer Zandaardappelen f 3.50
4 per hl.
ALKMAAR, 5 Sept. Kaas. Ter markt
waren 210 stapels, wegende 173.000 kg. Fa-
briekskaas kleine f64)4, commisise f66,
middelbare fboerenkaas kleine f 64, com
missie f 66, middelbare f Handel stug.
LEEUWARDEN, 5 Sept. Boter. Aan
voer 1/3 en 192/6 v. Fabrieks- f 1.672.19.
Noteering van de commissie f 2.22.
Kaas. Sleutelkaas f 0.200.79, Nagelkaas
f 0.150.50, Goudsche f 0.161.08, Edam
mer f0.461.12. Aanvoer 38.567 kg.
LEEUWARDEN, 5 Sept. Vee. Aange
voerd 136 stieren f 150580, 8 ossen, 279
vette köeien f 220460, per kg f 0.901.20,
456 melk- en kalfkoeien f 200500, 42 vette
kalveren f 4598, 30 pinken, 934 graskal
veren f 55125, 115 nuchtere kalveren f 12
20, 232 vette schapen f 3050, 261 weide-
schapen f 2838, 225 lammeren f 2026,
990 vette varkens f 55170, per kg. f 0.72
0.83, 95 mgere varkens f2858, 882 vette
biggen f 2856, 397 kleine biggen f 714,
6 paarden, 65 bokken.
De handel in melk en kalfvee was sugger
graskalveren langzaam vette kalveren flau
wer nuchtere kalveren stugger, varkens
goed prijshoudend, zouters 6874 c Lon-
densche 6468 c. per kg wolvee traag.
Eieren. Aanvnpr 19.000 atkippen 7 a
16 c. 250 eenden 7%è 9% c.
GELDERMALSEN, 5 Sept. Fruit. Ter
Veilingsvereeniging „Geldermalsen en Om
streken" besteedde men voor trijntjes 34
ct. vijgen 1113 ct. noten (ongebol-
sterd) 811 ct. maagdeperen 81/2%10 ct.
Oranjekrozen 5 ct. wijnperen 7 12
ct, bloemzoet 45 ct. damperen 3 ct.
bonne Louis 1214 ct. rietperen 12 ct.
Fransche schijvers 6 ct. kaneelzuur 78 ct.
diamantperen 3)4 ct. keizer Alexander
5 ct.woudhuizers 8 y210 y2 ct. knol
peren 2 ct. Williams duchesse 413 ct.
jutteperen 1016)4 ct.zoete schijvers 4 )4
ct. pippelingen 3 y2 ct. jodenperen 3)4 ct.
heereperen 34 ct. weidragers 5—7 ct.
wetperen 1 y2 qt. clapps favorite 1112 ct.
pondappelen 77y2 ct. suikerperen 2 y2 ct.;
manks codling 9)4 ct.streepzuur 6)4 ct.
bloemmee 88 ct. Fransche wijnpeer
6 ct. Avezaatsche capellen 3 ct. notaris
appelen 710)4 ct. Eva appelen 2)4 ct.
stoofperen 3 )4 ct. glasappelen 23 y2 ct.
lemoen appelen 12)4 ct. citroen appelen
11 ct. wijnzuur 7 y2 ct. Gamerensche zuur
7 ct. hollemans 56ct. beurré de Mero-
de 7 ct. blauwe pruimen 3 ct. parel appelen
4 ct. zoete kwetsen 9 ct. beurré de Amalis
9% ct. roodzoet 8% ct. bergamotten
2 y. ct.spiegelperen 47 ct. sijsjes 3 ct.
kulperen 2)4 ct. zonzoet 5 ct. Maria
Louise 8 ct. calabasse peren 13 ct. lichte
krozen 45 ct. durando 2 ct. peren
van Asch 3 ct. triumph de vienne 1723
ct. Oranje bergamotten 3 ct. princesse
nobels 3%6 ct. blanke vijgen 2 ct. cal
ville 3)4 ct. meloen peren 10% ct. beurré
Lebrun 9% ct. alles per Kg. eerste soort.
Gamerensche zuren 2 ct. perziken 1 2
st.abrikozen 1 ct. alles per stuk. Fabrie
ken zuur kroet f 4.40 peren Iroet f 1.10
alles oer 100 Ke.
's-HERTOGENBOSCH, 5 Sept. Boter
(Bericht v. d. Coöp. Roomboterfabr.) Aan
gevoerd 24.925 Kg. Prijzen f 2.13êM53
DE GESTOLEN HAMER IN HET
VREDESPALEIS.
Een moeilijk geval.
De houten voorzittershamer, die, zooals
wij reeds meldden, gestolen is uit het Vre
despaleis, was een geschenk van den Leid-
schen Senaat. De hamer was van azijnhout
gemaakt en had geen groote materieele waar
de. Hij was in gebruik bij het Hof van In
ternationale Justitie en lag in de zaal, waar
het hof zijn privé-zittingen houdt. Mr. Lo-
der hanteerde hem en het is te begrijpen,
dat de rechters er een groote ideëele waarde
aan hechten.
Het geval blijkt een zeer moeilijk geval te
zijn zegt het „Vad." Is het kleptomanie?
Heeft een bezoeker den hamer als souvenir
meegenomen? Is een beroepsdief aan het
werk geweest Tegen elke vraag rijzen steek
houdende bedenkingen.
De gewone bezoekers van het Paleis ko
men in het geheel niet in deze zaal. In zeld
zame gevallen wordt ze bezocht door een en
kelen vreemdeling die bijzondere belangstel
ling heeft. De zaal ligt achter een vestibule,
waar zeven deuren op uitkomen. Langs deze
vestibule passeeren geregeld gidsen en per
soneel. Een kleptomaan of een souvenirs ja
gend bezoeker heeft dus heel wat gewaagd.
Een beroepsdief had den hamer zeker la
ten liggen, want voor een dief heeft hij geen
waarde. Er zijn trouwens voorwerpen van
grooter waarde in het Vredespaleis.
Eigenaardig is ook dat men wel eensmeer
kleinere voorwerpen als potlooden, stukjes
vlakgom mist, speciaal uit deze zaal. Nooit
uit andere zalen.Het personeel staat boven
verdenking.
Toch moet het iemand zijn, die bekend is
in het Paleis.
Hoe het zij, de politie heeft de zaak in han
den. Zij stelt een uitgebreid onderzoek in.
Een troost is dat zoowel de dief, die het Pa
leis verliet, als de recherche, die er in kwam
in de vestibule gewandeld zijn over dezen
wensch die in den vloer geschreven staat
Sol Justitiae Illustra Nos.
EEN MERKWAARDIGE REGENSTA
TISTIEK.
In het laatste nummer van Hemel en Damp
kring geeft A. J. Monné een overzicht van de
regenwaarnemingen, die hij van 18891923
te Nijkerk heeft verricht. Op zichzelf ver
dient het waardeering als een waarnemer
zoo'n lange serie, van 35 jaar, maakt, want er
behoort heel wat volhardingsvermogen toe
om dag aan dag voor nauwgezette observaties
te zorgen. Weliswaar zijn er meer dergelijke
waarnemingsreeksen in andere plaatsen ver
richt en ook verwerkt in een vroegere publi
catie door het Meteorologisch Instituut,
maar de bijzonderheden, die Monné uit zijn
waarnemingen heeft opgediept, vindt men
daar niet in.
In onzen tegenwoordigen regenrijken tijd
(na een zeer lange periode met te weinig re
gen) is het wel eens aardig om enkele van die
bijzonderheden over te nemen.
De schrijver gaat uit van het veeljarig ge
middelde van de totale hoeveelheid regen per
jaar te Nijkerk. Deze bedraagt 740 m.M., d.i.
62 m.M- per maand. Op grond van deze ge
tallen laat hij zien, dat de eerste vijf maanden
van het jaar gemiddeld minder dan dit bedrag
geven, de overige maanden meer (behalve
Juni ea November, die evenveel geven).
Augustus is de regenrijkste maand. In die
35 jaren gaf Augustus 1917 de allergrootste
hoeveelheid, nl. 217 m.M. Daarentegen viel
in April 1893 in het geheel geen regen.
Het jaar 1894 was het natste jaar met 959
m.M., 1921 het droogste met 468 m.M.
Wat het aantal regendagen betreft, zien wij,
dat December daarvan het grootste aantal,
18, Juni het kleinste, 14, heeft. April 1890
telde geen enkelen regendag, December 1915
daarentegen niet minder dan 30.
Nog aardiger zijn de gegevens over het
voorkomen van reeksen droge en regendagen.
Zoo telde de periode 19 Maart2. Mei 1893
45 opeenvolgende dagen zonder regen. Ge
durende &die 35 jaren kwamen 7 perioden
voor van 20 of meer droge dagen, 18 van 15
of meer dagen. Er blijkt ook uit deze statis
tiek, dat niet ieder jaar zoo'n veertiendaag-
sche of langere regenlooze periode voorkomt.
Dit geld ook van de periode van achtereen
volgende regendagen. De laagste was 30 da
gen (nl. 27 Dec. 1914—25 Jan. 1915). Van
20 dagen of langer kwamen er 13 voor.
Verder toont de schrijver aan dat in die
35 jaren 13 normaal waren wat de regenhoe-
veelheid betrof, 8 droog, 3 zeer droog (min
der dan 620 m.M.), 7 nat (780860 m.M.),
en 4 zeer nat (meer dan 860 m.M.). Het laat
ste zeer natte jaar was 1915, het laatste zeer
droge 1921.
Normale zomers waren er 7, droge 12, zeer
droge 3 (de laatste 1921), natte 8 en zeer natte
5 (de laatste in 1917). De winters geven een
veel grooter aantal normale, nl. 13, zoodat het
aantal afwijkende geringer is dan bij den
zomer.
Woensdag heelt .de politie te Maarssen
aangehouden den gehuwden P, W. S., uit
Tiel, die eenige weken geleden in gezelschap
van de minderjarige C. van D. per fiets naar
België en vandaar naar Duitschland is ver
trokken, vanwaar beiden thans te Utrecht
zijn teruggekeerd. S. is voor den Officier v.
Justitie te Tiel geleid, Hij wordt ook ver
dacht van bedriegelijke bankbreuk.
Donderdagochtend arriveerde per trein van
10.30 te Apeldoorn de zuster van de Groot
hertogin van Mecklenburg.
De Koningin heeft haar per auto van den
trein gehaald. Evenwel tengevolge van trein-
vertraging was H. M. een kwartier te vroeg
aan het station. In dat kwartier wandelde
H. M, de Sophialaan op en neer, waar het
als een loopend vuurtje huis aan huis be
kend werd, zoodat alle inwoners zich naar
buiten spoedden om H. M. te begroeten.
Donderdagmorgen tusschen vijf en zes uur
hebben dieven zich toegang verschaft tot de
woning van den landbouwer v. d. V., Klei
weg te Rijswijk (Z.-H.). Dit ging al zeer ge
makkelijk. daar de bewoners op het laad
waTen aan het koeien melken en de deuren
niet hadden afgesloten. De dieven hebben
den koffer van den knecht opengebroken en
daaruit een gouden horlogeketting en een
bos sleutels genomen. Vervolgens hebben zij
uit een met deze sleutels geopende kast een
bedrag van 45 en een portemonnaie met
5 gestolen. Daarna hebben zeer waar
schijnlijk dezelfde dieven zich naar de Strijp,
een pad op de grens van Rijswijk en Wate
ringen begeven en hebben daar, na een raam
opengeschoven te hebben, bij den bewoner
S. nogmaals hun slag geslagen.
Men meldt uit Gorcum: Tengevolge van
den hoogen waterstand van Waal, Maas en
Merwede zijn de laaggelegen uiterwaarden
en grienden overstroomd.
De verpachtingen van nagras en riegewas-
sen van vele en groote perceelen, die heden
.lhier zouden plaats hebben, zijn niet doorge
gaan.
Indien het water niet spoedig en snel valt,
is dit gras verloren en wordt een enorme
schade geleden.
Een onderzoek vanwege de Justitie.
In verband met de artikelen in „De
Arbeid", „Het Volk" en andere bladen over
den dubbelen moord te Culemborg, heeft,
naar de Tel. verneemt, de substituut-officier
van justitie bij de Tielsche rechtbank, mr.
P. Oosting, den inspecteur van politie D. K.
J. W, Overeem te Tiel opgedragen, te Culem
borg een onderzoek in te stellen, waarbij
o.m. den schrijver van de artikelen in „De
Arbeid", het Culemborgsche gemeenteraads
lid De Beus, onbeperkte vrijheid en gele
genheid zal worden gegeven, zijn bezwaren
tegen den persoon en het beleid van den heer
Blok, commissaris van politie te Culemborg,
toe te lichten.
De justitie wil volkomen onpartijdigheid en
strenge nauwgezetheid bij dit onderzoek be
tracht zien.
De rede van Herriot.
GENEVE, 5 Sept. Herriot nam onder lang
durig handgeklap en toejuichingen van de
aanwezigen in de zittingszaal en op de pu
blieke tribunes het woord. De Fransche
premier verzekerde dat Frankrijk meer dan
ooit zijn verlangen naar vrede voor zichzelf
en voor alle landen, die rustig wenschen te
leven, manifesteerde, daar de kleinste natie
in dit opzicht het zelfde recht had als de
grootste. Frankrijk, dat maar al te goed weet
tot welk een verdriet en ellende de oorlog
leidt, bood hun zijn algeheele medewerking
aan; het bleef naar letter en geest trouw
aan het pact, vervat in het verdrag van Ver
sailles, hetwelk de meest achtenswaardige
handteekeningen der wereld draagt. Het pact
was een pact van veiligheid, rechtvaardig
heid en recht en het was onmogelijk er clau
sules uit te lichten, zonder het in zijn geheel
te verminken. Hiernaar richtte Frankrijk
zijn toekomst en zijn buitenlandsche poli
tiek.
Herriot bracht hulde aan de vroeger ge
dane pogingen om de idee van den vrede te
bevorderen en wees op de diensten, die de
Volkenbond in dit opzicht had bewezen. De
Volkenbond had tallooze delicate geschil
len geregeld, waarvan de regeling iq werke
lijkheid niet werd aangevallen; doch men
diende er voor op te passen, niet datgene
stuk te slaan wat er aan hoop en realiteit
in de levensuiting van den Volkenbond is.
Herriot betoogde, dat het het pact zelf is,
dat de twee problemen van ontwapening en
veiligheid aan elkaar verbond en in het in
ternationaal recht het begrip introduceerde
van misdaad, verbonden aan een aanvals-
daad. Frankrijk wenschte, dat men de moei
lijkheden zou onderzoeken, die voortsprui
ten uit de bedenkingen, waartoe het ont-
werp-verdrag van wederzSjdschen bijstand
aanleiding heeft gegeven. De gewichtigste
bedenking was die betreffende het vaststel
len van het begrip „aanvaller." Vroeger was
het schenden van de grens het eenige crite
rium voor een aanval; tegenwoordig waren
er voor de luchtvaart en den chemischen
oorlog geen grenzen meer. Frankrijk verheug
de er zich gisteren in, toen Groot-Britannië
zijn machtigen steun verleende aan het be.
ginsel der arbitrage, dat Frankrijk zelf op de
conferentie van Londen op een ander gebied
der politiek aanvaardde. Frankrijk heeft al
dus slechts de Fransche voorstellen gevolgd,
die Bourgeois zoo welsprekend te Den Haag
heeft verdedigd. Het denkbeeld der arbi
trage was vervat in artikel 12 van het pact.
De quaestie der arbitrage.
Wij wenschen, aldus zeide Herriot, dat
een der werken van de thans gehouden ver
gadering zal zijn, dat zij de idee der arbitrage
aanneemt en dengeen tot aanvaller ver
klaart, die arbitrage zou weigeren. Het ar
bitragebeginsel moet bij het nader omschrij
ven der idee alle debatten in de commissies
beheerschen. Het komt mij niet noodig voor,
een speciale commissie te vormen. De eerste
en de derde commissie van den Volkenbond
zijn daartoe competent. Frankrijk blijft
trouw aan de stelling: rien détruire, tout per-
fectionner. Wij staan vastbesloten gunstig
tegenover controlemaatregelen ten aanzien
van de vervaardiging van wapens en muni
tie. Wij zijn niet tegen het onderzoek van
het artikel van het statuut van het Hof van
Internationale Justitie, dat de staten mach
tigt de clausule inzake de verplichte arbi
trage voorstelde, deze te zien toepassen op
oneindig veel omvangrijker problemen.
Herriot verklaart vervolgens, dat arbitrage
noodig is, doch dat zij niet voldoende is. De
drie woorden voor het probleem zijn; arbi
trage, veiligheid, ontwapening. Deze namen
zijn onafscheidelijk van elkaar en het zouden
abstractheden blijven, zoo zij geen levende
werkelijkheid werden. Wij staan hier, zeide
Herriot, voor den grootsten van onze plich
ten tegenover de menschheid. Arbitrage mag
niet de valstrik worden voor het land, dat
te goeder trouw is, en men moet van te
voren de loyaliteit aannemen zoowel van
het kleinste als van het grootste land- Een
groot land kan zich desnoods zelf bescher
men; een klein land niet. Voor ons, Fran-
schen, heeft elk volk dat arbitrage aan
vaardt in weerwil van de gevaren die het
loopt, hetzij klein, middelsoort of groot,
recht op veiligheid. Het recht moet zonder
macht zijn. Herriot herinnert hierbij aan het
w„ord van Pascal: „Recht zonder macht is
machteloos; macht zonder recht is tyrannie".
Hij wees erop, dat België nog kort gele
den poogde, als band tusscherx Be groote
volken dienst te doen. Het was een eerste
centrum van het internationaal leven. Welnu,
aldus Herriot, bedenk wat het is overkomen.
Laat ons het belang van economische en
financieele sancties, in het pact neergelegd,
niet miskennen. Het was niet voldoende, dat
men vroeger de wereld in een Boodschap,
in de gevoeligste woorden tot vrede en
broederschap aanspoorde, Men moet met
verstand realisme en idealisme met elkaar in
evenwicht brengen. Hiertoe is het voldoen
de, dat men trouw blijft aan artikel 10 van
het pact. Derhalve zijn de drie woorden, die
onverbrekelijk met elkaar zijn verbonden:
arbitrage, veiligheid, ontwapening. Er is geen
internationale samenleving zonder waarach
tige solidariteit, en zonder deze realiteit
komen wij niet tot ontwapening. Wij geloo-
ven ook, dat het noodzakelijk is, een groote
ontwapeningsconferentie voor te bereiden.
Een ernstige voorbereiding daarvan is noo
dig. Wij achten deze voorbereiding onont
beerlijk, terwijl de conferentie aan den Vol
kenbond moet worden toevertrouwd. Eer
ontwapeningsconferentie zonder den Volken,
bond zou zijn een conferentie tegen hem.
Het zou zonderling zijn, wanneer men door
de eene vredesorganisatie tegen de andere
in het harnas te jagen, de oorlogsgevaren
zou vergrooten.
Wij hopen van harte, aldus vervolgde
Herriot zijn rede, dat de Vereenigde Staten
niet zullen weigeren mede te werken, voor
al wanneer zij bemerkten dat wij het begin
sel der arbitrage in het midden der bespre
kingen hebben geplaatst,
Herriot's standpunt tegenove
Duitschland en Rusland.
Ik zal, wat Duitschland betreft, openhar»
tig zijn. Wij hebben het vernielende mili
tairisme van Duitschland en zijn wreede
leerstelling, geproclameerd in den boe
zem van het Duitsche parlement: „Nood
kent geen wet", bestreden. Wij hebben
nooit de ellende van het Duitsche volk ge-
wenscht. Frankrijk kent geen haat. Het
leeft niet van den haat; het heeft de goede
trouw lief.
Herinnerend aan de uitwisseling van de
handteekeningen met de Duitsche delegatie,
zeide Herriot, dat de artikelen 1 en 8 van
het pact onderstellen, dat een staat eerst
wordt toegelaten, wanneer hij bepaalde
voorwaarden heeft vervuld, en zijn inter
nationale verplichtingen is nagekomen. De
houding van Frankrijk wordt ingegeven
door het verlangen naar pacificatie en den
wensch Europa te vereenigen onder eer
biediging door allen van de aangegane in
ternationale verplichtingen.
Hetzelfde geldt voor Rusland, Er kan geen
spfake zijn van een definitief herstel van
den vrede, zoolang Riisland zijn medewer
king blijft weigeren.
Wij staan in den boezem van den Vol
kenbond, ging Herriot verder, even vijandig
tegenover den burgeroorlog als tegen den
oolog met een vreemde mogendheid. Dit
zijn de gedachten, die ons bij ons werk lei
den. Wij willen van het pact een levend
ding maken. De vrede, waarvoor wij werken,
mag geen abstracte zijn. Hij eischt meer
flinkheid dan de oorlog. Hij mag geen vrome
wensch blijven. Arbitrage, veiligheid en ont
wapening zijn de drie voornaamste zuilen
van den tempel, die men u vraagt te bou
wen. De grondslagen moeten stevig zijn en
hij moet zich hoog in het licht en de zon
verheffen. In de medewerking, die Frank
rijk u aanbiedt, is alles gerealiseerd, wat
het bezit aan verstand, aan gaven van hart
en ondervinding, in eeuwen van beproeving
duur betaald. Frankrijk kent den prijs van
het bezit van licht kwetsbare grenzen. Het
streeft uitsluitend naar vrede in arbeid en
waardigheid, maar bepaalt zijn gedachten
niet tot zichzelf, omdat het anders zijn tra
dities zou verloochenen. Nog steeds ge
wond, strekt het broederlijk zijn handen uit
naar uw verschillende landen. In weerwil
van wat het geleden heeft, zou het alle
smarten willen kennen van alle landen der
wereld, om ze te helpen en te verlichten.
Het zou er vreugde in scheppen, wanneer
het op zijn oorlogspuinhoopen, dank zij ge-
meenschappelijken arbeid, de bloem van den
goddelijken vrede zag ontluiken.
De vergadering bracht Herriot een geest
driftige ovatie.
Theunis aan het woord.
GENèVE, 5 Sept. Theunis, de Belgische
premier, die heden het woord voerde, ver
klaarde allereerst dat de geografische toe
stand van België vrij ongunstig voor dit land
is, wat betreft de oorlogskansen. Sprekend
over de uiteenzetting van MacDonald, zeide
Theunis te erkennen dat als de groote mo
gendheden er toe besluiten de eerste stap
te doen, welke bestaat in de onderteekening
van de clausules inzake de arbitrage, het
vertrouwen der wereld zal toenemen. Bel
gië is bereid haar voorbeeld te volgen; de
kansen op oorlog zullen er door verminderd
worden. Doch zullen ze er door verdwijnen?
Hoe zal de houding der kleine neutrale sta
ten zijn, indien een natie zich in het geheim
wapent, indien zij haar verbintenissen ver
scheurt, en zij, als zij haar zaak voor het
Hof van Arbitrage verliest, haar toevlucht
tot de wapenen neemt?
Theunis gaat accoord met MacDonald el
Herriot om de waarde van het pact niet te
onderschatten. Na alle feitelijke waarborgen
te hebben verstrekt en alvorens onze defen
sieve organisaties te verminderen, aldus
Theunis, zullen wij deugdelijke waarborgen
en onmiddellijke en doeltreffende veiligheid
in geval van een aanval vragen.
Lord Parmoor aan 't .woord,
GENèVE, 5 Sept. Lord Parmoor, Groot-
Britannië, keurde de rede van Herriot goed,
doch is het niet eens met het fundamenteel
punt daarin, daar Parmoor den vrede uit
sluitend wil doen rusten op arbitrage, met
uitsluiting van eiken waarborg.
De zitting werd opgeheven.
Primo de Rivera naar Tetoean.
MADRID, 5 Sept, Primo de Rivera en drie
generaals, leden van 't Directorium, hebben
besloten naar Tetoean te gaan, waar zij den
toestand zullen bestudeeren.
