UTTÊM
'ACH Hom
Uit de Pers.
GEM. 3UITENL. BERICHTEN.
ORDE EN ARBEID.
feuilleton.
Ontdekte misdaad.
RADIO-
OMROEP
PRIMA RADIO
CONCERTTOESTELLEN
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT.
Tweede Blad Donderdag 11 September 1924
De „Blue band" reclame.
Het ontwapeningsdebat te
's-Gravenhage.
l/V' -
Een begin van uitvoering der Fransche verkiezingsbeloften. De
mogelijke interventie van Japan en Rusland in China. Het Marokkaan-
sche probleem.
Onder de Radio-berichten: De bezetting en exploitatie van het Ruhr-
gebied blijkt voor Frankrijk een groot financieel nadeel. Een windhoos
in Zuid-Duitschland, groote schade.
De Arbeidsmarkt.
HANDEL EN NIJVERHEID.
3 pCt. Loten Parijs 1871.
Trekking van 21 Juli 1924.
No. 825253, 100.000 francs.
No. 504728, 1156340, 50.000 francs.
No. 95157 102937 258678 259678
259022 337551 557794 848191
903468 1101951 1245509 10.000 fr.
a trs. 1000.
20149 40936 95091 95160 97480 10882
169002 215241 221894 223779 223963 225469
245111 250000 259024 271654 298941 299591
329910 345966 367009 376968 383772 384177
401193 402213 408701 408164 446119 485528
401193 402213 408701 409164 446119 485528
496685 502283 518651 538135 552316 581997
635199 637967 640601 677620 679995 687452
714919 718107 722561 734642 736832 783466
799317 811763 816187 818322 836400 853655
853658 863281 870114 873771 877951 879347
918406 989668 997409 1000827 1046161
1046164.
2V2 pCt. Loten Parijs 1892.
Trekking van 22 Juli 1924.
No. 551608, 100.000 francs.
No. 58816, 50.000 francs.
Nos. 12714, 324130, 10.000 francs,
a 1000 francs.
1708 18994 41103 47444 76100 94363
96207 140737 142508 150644 213983 228598
303705 319981 321103 340842 348747 365947
391519 409491 409815 428576 463535 472502
497880 504317 526159 568744 578429 584944
Voorts ruim 1200 nummers a pari.
Betaalbaar 15 Augustus 1924.
Een schoenententoonstelling te
Waalwijk.
DAGELIJKS
Desverlangd vanai i 6-— Per maan"
Bureau Meijer - Haarlem.
Kleine Houtweg 69. - Tel. 346>
Een rechtskundig inzender schrijft daar
over in de N. R. Crt.:
Met verbazing heb ik kennis genomen
van de reclame van Blue Band vervat in ot>
poststempels op de brieven.
Dat de Staat door reclame penningen ziet
te innen, waardoor de belastingdruk weer
iets minder wordt, verdient toejuiching.
Maar dit gaat te ver. De overeenkomst
getroffen tusschen den Staat der Nederlan
den en den fabrikant van Blue Band, komt
mij in alle bescheidenheid voor te zijn in
strijd met de wet, de openbare orde en
goede zeden.
Evenmin als men een aan mij toebehoo-
postwagens Miss-Blanche-sigaretten wenscht
te adverteeren, moet hij dat zelf weten,
maar hij mist dunkt mij ten eenenmale het
recht de aan de post toevertrouwde brie
ven, die hem geen oogenblik in eigendom
toebehoorea, van reclame te voorzien.
Evenmin als men e enan mij toebehoo-
rende schutting tegen mijn wil voor recla
medoeleinden mag gebruiken, mag men mijn
brieven voorzien van teekens, die met het
postbedrijf niets te maken hebben. Dli
klemt nog te meer, waar mij ingevolge het
bepaalde bij artikel 2 der Postwet geen an
der middel openstaat mijn brieven te ver
voeren dan door tusschenkomst van den
Staat.
Bij genoemd contract verplicht de Staat zich
derhalve tot handelingen, die een inbreuk
op het eigendomsrecht van derden opleve
ren en een dergelijk contract is evenzeer in
strijd met de wet, de openbare orde en
goede zeden als een overeenkomst waarbij
iemand zich tegen belooning tegenover mij
verplicht de ruiten in het huis van mijn vij
and in te werpen.
Nu is deze eigendomschennis tegenover
het meerendeel der brievenverzenders inrs-
levant; de meesten zullen het een beetje
gek vinden en er verder niet over denken.
Neemt echter eens een kasuspositie die
licht kan voorkomen, dat een geheelonthou
der dagelijks op zijn brieven reclames voor
groote bierbrouwerijen aantreft en dus tegen
zijn wil datgene, wat hij steeds bestrijdt,
helpt propageeren.
Dergelijke konsekwenties zullen zich voor
doen, als men op de ingeslagen weg voort
gaat.
En tegenover de concurrenten van Blue
Band neemt deze schennis een zeer ernstig
karakter aan. De Staat berooft hier, zijn
postbedrijf uitoefenend, hun reclame-druK-
werken voor een groot deel van hun wer
king.
Ik acht het ook niet twijfelachtig of ae
Staat zal met meerdere acties wegens schen
ding van eigendomsrecht aangevallen wor
den. Het wil mij zelfs voorkomen, dat in
deze de president in kort geding bevoegd m
den Staat op straffe van een boete te ver-
j doen, als men op den ingeslagen weg voort-
j te gaan.
I En ik vraag mij met bewondering af, hoe
het komt, dat de Staat het reclamebedrijt
uitoefent, zich niet door beter juridisch en
commercieel onderlegde personen doet
voorlichten, die een dergelijke complicatie
stellig hadden voorzien.
Over het ontwapeningsdebat tusschen
Prof. Dr. D. van Embden en den gep. gene
raal C. J. Snijders, schrijft „Het Centrum":
„Op 30 September zal in Den Haag het
debat plaats hebben tusschen generaal Snij
ders, den oud-opperbevelhebber, en prof.
Van Embden, over de door dit lid der Eerste
Kamer uitvoerig bepleite nationale ontwa
pening.
Naam en kwaliteit der beide sprekers
houden de belofte in van een serieuze be
handeling dezer belangrijke stof.
Dat zij van geheel verschü'ende opvattin
gen uitgaande elkander zullen overtuigen
en het tenslotte volkomen eens zullen wor
den, is natuurlijk niet te verwachten.
Het publiek zal na het pro en contro ge
hoord te hebben, zijn eigeu gevolgtrekking
moeten maken
Maar een ampele en wederzijdsche belich
ting van dat vraagstuk kan er veel toe bij
dragen, om de begrippen daaromtrent te
verhelderen.
En dit is ongetwijfeld reeds veel waard.
Want niet slechts geldt het hier een zaak
van groot belang, maar ook eene waarvan
de actualiteit zich binnen en buiten de gren
zen doet gevoelen
En die derhalve behoorlijk moet worden
gekend".
De binnenlandsche poli
tiek in Frankrijk.
Herriot heeft, naar men weet,^verklaard
Jat hij, nu hij uit Genève is teruggekeerd,
zich aan de vraagstukken der biinenland-
sche politiek zal wijden. Hij heeft de verkie
zingen destijds gewonnen op een zeer radi
caal program van binnenlandsche politiek,
hoofdzakelijk wat betreft de stabilisatie van
de franc, het handhaven van het Fransche
crediet en het aanbrengen van bezuinigingen,
tn dit program moet thans worden verwezen
lijkt.
Hij heeft den eersten stap daartoe gedaan
door de begrootingen der verschillende mi
nisteries in studie te nemen. Een begin is
gemaakt met de begrooting van het onder-
staatssecretariaat voor technisch onderwijs
en de begrootingen van koloniën en oorlog.
Daarna zal het vraagstuk betreffende de hoo-
ge kosten van het levensonderhoud aan de
orde komen. Opmerkelijk is dat sedert de
verkiezingen deze kosten gestadig zijn ge
stegen. Terw\t nu Herriot zijn aandacht
aal moeten wijden aan het in evenwicht bren
gen der begrooting, hetgeen slechts door
drastische bezuinigingen kan worden be
reikt, wordt tigelijKertijd van die zijde der
staatsambtenaren, die tijdens de verkiezin
gen ten gunste van het Cartel des Gauches
hebben gestemd, op verhooging van salaris
I aangedrongen. Toen Poincaré nog aan het
hoofd der regeering stond hebben de amb
tenaren een krachtige campagne gevoerd voor
|de „achttien honderd francs", de verhoo
ging, welke zij eischten. Poincaré weigerde,
waarop zij zich vereenigden om bij de ver
kiezingen alle députés te bestrijden, die ge
weigerd hadden vóór de 1800 francs te stem
men. De federatie van ambtenaren heeft
Clémentel, den minister van financiën, een
Program met eischen voorgelegd, hetwelk
indien het werd aangenomen, een verhoo
ging van uitgaven van.... twee milliard
francs met zich zou brengen. Vandaar dat
nun uiteraarc'J door den minister een koele
ontvangst werd bereid. Hij kon slechts belo
ven den financieelen toestand der mindere
beambten onder het oog te zullen zien. De
eratie beproefde het daarna bij Herriot,
1 toeschietelijker was, doch geen directe
toezeggingen deed. Reeds een verhooging
der lagere salarissen zou tot een vermeer
dering van uitgaven varf één millioen francs
leiden.
Alle ministeries zullen tot groote bezui
nigingen moeten overgaan teneinde het ver
kiezingsprogram der linkerpartijen te ver
wezenlijken, zonder de dictatoriale maatrege
len te gebruiken, welke Poincaré had voor
bereid.
In de besprekingen, die Herriot met Nol-
let, den minister van oorlog en alle directeu
ren van dit ministerie heeft gehad, is tot een
aanzienlijke vermindering van het oorspron
kelijke budget besloten. Een officieel com
muniqué verklaart dat er geen enkel essen
tieel orgaan der nationale defensie zal wor
den aangetast, maar men doet opmerken,
dat onder Poincaré een dergelijke bijeenkomst
reeds had besloten, dat de door minister
Maginot opgestelde begrooting een maximum
aan mogelijke bezuinigingen bevatte en dat
er geen' verdere verlaging toelaatbaar was
zonder de veiligheid van het land en de goede
militaire organisatie in gevaar te brengen.
Maginot verklaarde toen, dat hij zijn ont
slag zou indienen, indien men tot de minste
verdere vermindering van de credieten voor
Zijn ministerie zou overgaan.
Generaal Noliet echter erkent thans dat
de militaire begrooting te ruime credieten
bevat, dat sommige zelfs onnoodig zijn en
geen praktisch doel hebben. Men voorziet
nochtans een hardnekkigen strijd op dit punt
daar de legercommissie uit de Kamer op het
oogenblik door oud-minister Maginot wordt
gepresideerd.
De burgeroorlog in China.
Een Reuterbericht uit Sjanghai meldt, dat
het bestuur van de stad Dinsdagmorgen den
„staat van gevaar" heeft geproclameerd. De
buitenlandsche wijk is onder het gezag van
den Britschen admiraal Anderson geplaatst,
die het opperbevel voert over de contingen
ten der mogendheden. Dit is voor het eerst
sedert de revolutie dat een dergelijke maat
regel wordt genomen.
De „British United Press" meldt dat men,
ofschoon de regeering van Japan verklaard
heeft dat zij strikt neutraal zal blijven, te
Tokio toch gelooft, dat de regeering geneigd
ZOU zijn te intervenieeren, indien de Japan-
sche belangen in China dit wenschelijk zou
den maken. Het Japansche kabinet zal heden
over den toestand beraadslagen/
Volgens een Exchange-bericht zou Rusland
voornemens zijn een tegenactie tegen de in
terventie der mogendheden te beginnen,
welke echter geen militair karakter zou dra
gen.
De berichten uit China melden, dat de
tweede en derde divisie van Tsje-Kiang de
onafhankelijkheid hebben uitgeroepen onder
een civielen gouverneur. De minister van
oorlog bevestigt het bericht en zegt, dat de
aanvoerder van de strijdkrachten van Tsje-
Kiang gedwongen zal zijn al zijn plannen te
wijzigen.
Volgens berichten uit Kalgan is er een po
litieke opstand in Oerga (Mongolië) uitge
broken. Verschillende buitenlanders zijn
gearresteerd. Bijzonderheden ontbreken.
De strijd in Marokko.
Dichter in de buurt is er de „oorlog" in
Marokko. Hier in het noorden, in de Spaan-
sche zone, wordt de toestand voor de Span
jaarden steeds hachelijker. Geleidelijk heeft
de opstand van de Rifkabylen zich uitge
breid en niet alleen in het oosten, ook in het
westen begint de situatie voor de Spanjaarden
onhoudbaar te worden. Het militaire direc
torium, dat zich een jaar geleden van het ge
zag in Spanje meester maakte, heeft voor het
Marokkaansche probleem geen oplossing
weten te vinden, integendeel het is ernstiger
en ingewikkelder geworden. En de strijd,
die thans vooral in het westen woedt, strekt
zich al uit tot voor de poorten van'Tetoean.
De Spaansche troepen hebben tal van posten
in het binnenland al opgegeven en zware ver
liezen, vooral in wapenen, zijn door de Span
jaarden geleden.
Het is zeker wel het meest tragische in deze
geschiedenis, dat de Spanjaarden aldus zelf
hun vij.nJen de wapenen verschaffen, waar
mee ze worden bestreden. Er gaan in Spanje
wel eens booze geruchten, waarin men die
verliezen, vooral aan oorlogsmateriaal, nu
niet altijd aan de overmacht van den vijand
die deze officeel altijd de overwinning ver
zekert maar aan corruptie onder de mili
tairen toeschrijft. Maar ook al zou men wei
geren deze en dergelijke geruchten te geloo-
ven, een feit is het dan toch, dat de Rifka
bylen, vooral door de verovering van oorlogs
materiaal op den Spanjaard, de beschikking
hebben gekregen over de wapenen, die ze
voor hun succesrijken strijd tegen dezen noo-
dig hebben.
Tetoean wordt nu door de opstandige
stammen in de buurt meer en meer geïsoleerd
en de verbindingen van de stad met het overi
ge Marokko zijn volkomen onveilig en onze
ker. Zelfs de weg naar Tanger is afgesneden
en men begint zelfs in deze laatste plaats al te
vreezen voor de mogelijkheid, dat zich ook
in de buurt van deze neutrale enclave de on
lusten zullen voortplanten.
En intusschen sturen de Spanjaarden ver
sterkingen en is de heer Primo de Rivera in
hoogst eigen persoon nog eens weer naar Te-
toean gegaan waar hij een paar maanden
geleden als de redder en toekomstige paci
ficator van Marokko was begroet om nog
eens weer het vaste besluit aan te kondigen
om Abd-el-Kn'm en zijn bondgenooten te
overwinnen en aan het Spaansche gezag te
onderwerpen.
Het verder verloop van de gebeurtenissen
is zeker niet alleen van belang voor Spanje.
En de Franschen al zijn er dan in Frank
rijk imperialisten, die wel gaarne ook dit
Spaansche stuk van Marokko bij het groote
Fransch-Afrikaansche Rijk zouden willen
voegen de Franschen zullen ook wel met
eenige zorg de Spaansche nederlagen vol
gen. Want het succes der Rifkabylen tegen
Spanje zou ook nog wel eens in hun eigen
Marokkaansch gebied weerklank kunnen
vinden.
HET VRAAGSTUK DER ONTWAPE
NING.
De subcommissie voor de maritieme ont
wapening ter Volkenbondsvergadering be
noemde jhr. Loudon tot voorzitter.
DE MOGELIJKE VERKIEZINGEN IN
ENGELAND.
De Engelsche bladen houden algemeen
rekening met de mogelijkheid van nieuwe
verkiezingen. De parlementaire medewer
ker van de „Daily Telegraph" gelooft dat de
regeering de wet inzake Ierland zonder
moeilijkheden aangenomen zal krijgen, doch
de aanneming van het verdrag met Rusland
acht hij zeer twijfelachtig. MacDonald is
echter niet van zins dit verdrag, dat in bree-
de kringen onpopulair is, tot inzet van de
verkiezingen te maken, en zal dus de ver
kiezingen waarschijnlijk tot het a.s. voorjaar
uitstellen.
Ook de „Morning Post" is van meening
dat nieuwe verkiezingen eerst in het volgend
voorjaar zullen plaats hebben. Intusschen
wordt door alle drie partijen reeds een leven-
digen propaganda gevoerd, waarbij aan con
servatieve zijde verschillende oud-minis
ters als Baldwin, Balfour, de twee Cham
berlains, Sir Robert Horne, enz. deelnemen
DE BOND VAN OUD-STRIJDERS.
Maandag zal te Londen een bijeenkomst
worden gehouden van den Bond van geal
lieerde Oud-strijders. Deze vergadering zal
een voorstel in behandeling nemen om ook
Duitsche oud-strijders in den Bond op te
nemen. Dit voorstel wordt sedert twee jaar
bepleit door den voorzitter van den Britschen
Bond van oud-strijders Sir Ian Hamilton. Hij
hoopt allen, die in den oorlog hebben ge
diend, in een Bond te vereenigen.
Er wordt wel oppositie verwacht tegen
dit voorstel, doch de generaal meent toch
een meerderheid voor toelating der Duit-
schers te kunnen voorspellen en hoopt zoo
doende mede te kunnen werken tot het
behoud van den vrede.
EEN MELKOORLOG.
In Engeland is een conflict uitgebroken
tusschen de zuivelboeren en de melkfabrie
ken en handelaren. De boeren, die in de
„Farmers Union" georganiseerd zijn ver
langen, dat de prijs van verleden jaar, 1 schril-
ling en 6 pence per gallon, zal worden her
steld. De fabrikanten en handelaren willen
den prijs met 2 pence per gallon verminde
ren, om zoodoende ook de kleinhandel-prij
zen te kunnen verlagen. Onderhandelingen
tusschen de boeren en de handelaren zullen
Weldra worden geopend. Maar inmiddels zijn
de boeren bezig om een eigen melkdistribu-
tie voor te bereiden.
STALEN HUIZEN.
De „Daily Herald" meldt dat op de fa
brieksterreinen van Lord Weir bij Glasgow
een stalen huis gebouwd is, onder persoon
lijk toezicht van Lord Weir. Het huis is van
het bungalow-type met drie vertrekken, be
nevens badkamer en bijkeuken. De kosten
worden geraamd op 300, waarbij dan
nog honderd pond voor bestrating en riolee-
ring. Weliswaar zijn deze huizen niet goed-
kooper dan steenen huizen van dezelfde af
metingen en type, maar ze kunnen veel vlug
ger worden gebouwd, van materiaal, dat in
groote hoeveelheden zou kunnen worden ver
vaardigd. Men verwacht hiervan, dat het
monopolie van bouwmaterialen zal worden
verbroken en de prijzen van steenen, cement
en ander materiaal zullen dalen.
De minister van gezondheid heeft het denk
beeld in welwillende overweging genomen.
DE PRINS VAN WALES IN DE V.S.
De Britsche draadlooze dienst meldt, dat de
prins van Wales gisteren bij het polospelen
een ongelukje heeft gehad, ditmaal echter
niet te wijten aan roekeloosheid, maar aan
het feit, dat hij een vuiltje onder het rechter
ooglid kreeg, doordat een pony met zijn
hoeven stof opjoeg. Een dokter verwijderde
het vreemde lichaam en onderzocht het oog
terdege, waaruit bleek dat het letsel slechts
van geringe beteekenis was. Ofschoon men
hem rust aanbeval, woonde de prins toch en
kele uren later een diner en een danspartij
bij.
HET VERMINDEREN VAN DE STERK
TE DER COMMUNISTISCHE PARTIJ.
Het ledental van de communistische partij
neemt overal in Europa af. Naar de „Vor-
warts" op grond van gegevens uit de Sovjet
pers meedeelt, telt men thans in Europa (be
halve Rusland) 591.000 leden van de C. P.,
tegenover 674.000 voor twee, en een half
millioen voor vier jaar. Deze afneming valt
in alle landen te constateeren in Engeland,
in Italië, in Tsjecho-Slowakije een juiste
geestelijke welstandsindex van Europa, con
stateert de „Frankf. Z."
Aan het onlangs verschenen communis
tisch „Jaarboek voor economie, politiek en
arbeidersbeweging" ontleent het Frankf.
blad nog, dat, wat Duitschland betreft, de
curve der communistische beweging loopt
voor de jaren '2024 over de volgende dui
zendtallen leden 360, 300, 266, 400, 350,
terwijl thans een sterk dalende beweging
schijnt begonnen te zijn volgens de „Vor-
warts" zou in de laatste maanden te Berlijn
een vermindering van 50 tot 60 hebben
plaats gevonden.
Steeds wordt het duidelijker, constateert
de „Frankf. Z." tenslotte het communisme
is niet de dood, maar de ziekte van Europa
zijn over het lot van Europa beslissende rol
is echter uitgespeeld.
DE STRIJD TEGEN DE RELIGIEUSE
ORDEN IN FRANKRIJK.
Men weet hoe groot de beroering is, wel
ke in Elzas-Lotharingen is gewekt door het
destijds in Herriots regeeringsverklaring aan
gekondigde voornemen de wet op de schei
ding van Kerk en Staat ook voor de „be
vrijde gebieden" toe te passen en dus de in
in het overige Frankrijk geldende leekenwet-
ten aldaar van kracht te doen worden.
Deze beroering is nog toegenomen door
het feit, dat verschillende religieuze congre
gaties, die vroeger uit Frankrijk verbannen
werden, later naar Elzas-Lotharingen terug
keerden, om thans door de radicaal-socialis
tische regeering opnieuw te worden ver
bannen. Tot deze congregaties behoort die
der Clarisse-orde, welker nonnen het ge
bied hebben verlaten. Het meerendeel der
nonnen en monniken keerden bij het begin
van den'oorlog reeds naar Frankrij k terug,
toen zij door de Duitsche invasie uit België
werden verdreven. Doch tal van Jesuiten,
Benedictijnen, Franciscaners en Trappisten
keerden weer om in de Fransche gelederen
te strijden.
De „Echo de Paris" voorspelt een terug
keer van de tijden van Combes, toen de con
gregaties met geweld werden verdreven, doch
kondigt aan dat katholieken zich ditmaal
krachtig zullen weren.
DE PAUS EN DE POLITIEK.
Bij hun terugkeer van het Eucharistisch
Congres te Palermo begaven de studenten
der universiteiten zich naar het Vaticaan om
den Paus hun hulde te brengen. Deze dank
te hen met een toespraak, waarin hij, in ant
woord aan degenen, die verklaren, dat de Paus
zich niet met de politiek moet bezighouden,
o.a. zei de, dat wanneer de politiek het al
taar nadert, de godsdienst, de Kerk en de
Paus niet alleen het recht, maar ook den
plicht hebben de richtslijnen en aanwijzin
gen aan te geven, die gevolgd moeten wor
den door de katholieken. „Caesari quae sunt
caesaris deo quae sunt dei". Na den nadruk
te hebben gelegd op de noodzakelijkheid van
een ernstige politieke voorbereiding, ver
wierp de Paus de leer, volgens welke de een
of andere reden van het openbare welzijn
samenwerking met het kwade zou rechtvaar
digen. Hij verklaarde, dat| lit alleen gerecht
vaardigd is door de onvermijdelijke nood
zakelijkheid om een grooter kwaad te ver
hinderen. De samenwerking van de katho
lieken met de socialisten in andere landen,
Zeide de Paus, is iets anders, want er bestaat
in de eerste plaats verschil van omgeving en
omstandigheden én vervolgens is er een groot
verschil tusschen samenwerking met een
partij, die reeds aan het bewind is gekomen
en een, welke dit aan het bewind komen be
vordert. De paus gaf er zijn leedwezen over
te kennen te zien, dat katholieken onderling
verdeeld waren en elkaar bestreden en mee
deden aan de actie van een partij, die verkon
digt dat zij geen geloof heeft.
De industrie iets verbeterd.
In het overzicht van den stand der arbeids
markt in het 2e kwartaal van 1924, hetwelk is
opgenomen in de jongste aflevering van het
Maandschrift van het Centraal Bureau voor
de Statistiek, wordt geconstateerd, dat de
algemeerifc toestand der industrie gaandeweg
wel iets gunstiger schijnt geworden te zijn.
Doch al bleef zich over het geheel langzaam
aan meer opleving af tee kenen, waarbij in een
aantal gevallen ook valt te gewagen van toe
genomen export, dit neemt intusschen niet
weg, dat de gang van zaken in vele bedrijfs
takken nog altijd allesbehalve rooskleurig
was, terwijl daarenboven de toestand nog
steeds 'n onvast karakter behield. Na van
een en ander meer in bijzonderheden de oor
zaken te hebben nagegaan, geeft het over
zicht een beeld van den toestand in elk der
bedrijven afzonderlijk. Zooals daaruit blijkt,
bleef, ondanks voorgekomen verbetering der
werkgelegenheid, over het geheel toch nog
steeds een te groot overschot van werkkrach
ten het kenteeken van dezen tijd. Echter sluit
dit niet uit, dat hier en daar ondernemingen
moeilijk voldoende personeel konden beko
men. In deze gevallen betrof het dan maar
bij hooge uitzondering ongeschoolde man
nen, doch meestal vrouwelijk of jeugdig per
soneel of bekwame vakarbeiders. Op een te
gering aanbod van deze laatsten wezen o.a.
vrij veel berichtgevers over de metaalindus
trie, ofschoon daar, ondanks waar te nemen
verbetering, in vele fabrieken (o.a. in de ma-
chine-fabricage en den scheepsbouw) de vroe
gere bedrijvigheid nog niet was teruggekeerd.
Wat de gloeilaïnpenindustrie betreft, valt min
of meer inkrimping te rapporteeren, niet al
leen als gevolg der gewone seizoenslapte,
doch mede als terugslag van buitenlandsche
concurrentie. Een belangrijk feit in de tex
tielnijverheid was de beëindiging van het
langdurige conflict in de katoenindustrie.
Intusschen werd eind Juni nog niet overal
weder met volle capaciteit gewerkt. Voor vele
fabrieken klaagde men over moeilijken afzet,
maar overigens waren er ook niet ongunstige
berichten. In het belangrijke centrum der
wolindustrie, Tilburg, was in den aanvang
van het kwartaal de bedrijvigheid grooter
dan aan het eind. De voorjaarsorders waren
toen afgeleverd en slechts sporadisch kwam
nog eenige opleving voor door spoedorders.
Ofschoon het grootste deel der fabrieken niet
met volle kracht werkte, achtte men den toe
stand toch beter dan een jaar geleden. Dit
laatste kan niet gezegd worden van de tapijt
industrie waar zich thans bijna overal een
grootere slapte deed gevoelen. De confectie-
industrie had meerendeels niet over gebrek
aan werk te klagen volgens sommige ver
slagen hadden vooral de goedkoopere artike
len aftrek. Afgezien van eenigen achteruit
gang in de laatste weken van Juni heerschte
in de schoenenindustrie over het geheel druk
te. Bedoelden achteruitgang schreef men toe
aan een zekere terughoudendheid bij de win
keliers om bestellingen te doen nadat midden
Juni fie beperkende bepalingen betreffende
den invoer van schoeisel waren ingetrokken.
Het bouwbedrijf vertoonde in verscheidene
plaatsen meer leven dan een jaar geleden,
zoodat het overschot van werkkrachten zeer
is geslonken en een aantal rapporten op een
tijdelijk tekort wezen, meer in het bijzonder
wat metselaars betreft. De vier bestaande
werkliedenorganisaties in de diamantindus
trie hadden in dit kwartaal gemiddeld per
week pl.m. 5.250 werkende leden tegen
pl.m. 5.150 in het vorige en pl.m. 4.900
in het 2e kwartaal van 1923. In de sigaren-
industrie is over het geheel eveneens toe
neming der werkgelegenheid waargenomen.
Desondanks bleef de werkloosheid nog groot
en in slechts weinig ondernemingen was het
betrekkelijk druk. Voor zoover in de typo
grafische vakken verbetering was te bespeu
ren, was deze nog slechts gering. Ook in
de groote aardewerkindustrie in het zuiden
des lands duurde de slapte nog hardnekkig
voort en nam zij dooreengenomen eer toe
dan af.
Het volgend jaar zal te Waalwijk een
groote schoenententoonstelling georgani
seerd worden. In verband daarmede zal in
1925 op de Utrechtsche Najaarsbeurs een af
zonderlijke schoenen- en lederafdeeling ont
breken en ook te Amsterdam geen schoenen
en Iederbeurs gehouden worden.
102.
Ui,1 Zeer matig en ook door de
noodzakelijkheid daartoe verplicht, dronk
Paul gewoonlijk niets dan water en was dus
niet in staat, om het tegen een drinker als
Rodille vol te houden. Reeds na het ledigen
der eerste flesch was hij wej n;et dronken,
maar hij gevoelde zich toch in dien staat
van bedwelming, die de voorzichtigheid op
de vlucht jaagt en zelf den wantrouwigsten
raensch zijn geheimen aan den eersten den
besten doet mededeelen, al was deze zijn
vijand,
Rodille maakte dadelijk gebruik van dien
toestand. Hij deed een beroep óp al de hulp
middelen van zijn vindingrijken geest en hij
speelde tegenover zijn gast de rol van den
meest oprechten, toegenegen, welmeenenden
vriend. Zonder een enkele vraag te doen,
vond hij middel het vertrouwen van Paul te
verwerven, en deze, voor zooveel welwil
lendheid erkentelijk en jonder den onweder-
staanbaren invloed van den wijn, aarzelde
niet, zijn hart geheel voor Rodille uit te
storten."
Hij verhaalde hem zijn eerste ontmoeting
met Agnes, zijn gesprekken met haar zn, jn
Hlin van het huis op den Boulevard du
Temple, de beide ontmoetingen, die hij den
vorigen dag met haar had gehad, zijn huwe
lijksplannen, zijn afspraak voor den volgen
den dag, in een woord de gansche geschie
denis zijner liefde. Hij deelde een menigte
bijzonderheden omtrent het kerkboek mede
en over de onbestemde verwachtingen, die
het lezen van den naam van Landri bij hem
had opgewekt. Nadat hij dit verhaal, dat wel
twintig keeren werd afgebroken, geëindigd
had, logde Paul zijn ellebogen op de tafel en
scheen in te dommelen.
„Ik weet wat ik noodig heb te weten,"
dacht Rodille; „nu is er niets meer, dat mij
belet, er een einde aan te maken."
Tegelijkertijd stootte hij zijn gast aan, om
hem uit zijne droomerijen op te wekken, en
riep op vroolijken toon uit:
„Mijn beste Paul, doe mij bescheid! Ik
drink op uwe liefde; op de gezondheid van
Agnes de Bellenoise, uw blonde verloofde!"
„Ik drink ookop haar!ik drink
met u mede!" stamelde Paul, een glas ouden
wijn opnemende.
Hij ledigde het in één teug, sprak nog
eenige onsamenhangende woorden, gleed
daarop onder de tafel en sliep in."
TWEEËNVIJFTIGSTE HOOFDSTUK.
„Bravo! nu aan het werk," zeide Rodille
bij zichzelf, toen hij den jongeling in een on-
wederstaanbaren slaap zag verzinken. Over-
tuigd, dat geen onverwacht of hard gedruisch
dien slaap zou verstoren, verliet Rodille het
vertrek en nam uit zijn eigen kamer een
kleine dievenlantaarn en de noodige instru
menten tot inbraak, waarmede hij zich naar
het zolderkamertje boven in het huis begaf.
Het was elf uur. Al de bewoners sliepen
en de trap was eenzaam en doodsch. Voor
de deur van Pauls kamer gekomen, begon
de booswicht het slot open te breken, dat
hem zonder veel moeite gelukte, waarna hij
het eenvoudig vertrek binnentrad, waar alles
van de diepste ellende getuigde.
Een klein dakvenstertje moest de kamer
van lucht en licht voorzien; een ledikant
van gewoon hout, met een harde matras er
in, een tafel, een matten stoel en een oude
latafel maakten al het huisraad uit. Ródille
bemoeide zich alleen met de latafel, waarin
zich 't kerkboek der Bellennoises moest be
vinden. De sleutel stak er niet op, doch het
slot bood nog minder wederstand dan dat
van de deur en weldra opende hij een voor
een al de laden.
In de beide eerste vond hij niets dan
eenig versleten linnengoed en eenige oude
kleedingstukken. In het .derde evenwel lag
het zoozeer verlangde boek en het rolletje
goudgeld, dat hij Paul den vorigen dag had
gegeven. De schurk maakte zich van het geld
en van het boek meester, benevens van het
linnengoed en de kleedingstukken, opdat
Pau' den volgenden dag zou denken, dat een
dief van beroep hem had uitgeplunderd.
Daarop klom hij weer naar beneden, de deur
en de laden openlatende. De voorwerpen,
die hij mede had gebracht, borg hij op een
veilige plaats, en na een afwezigheid van
nauwelijks een kwartier keerde hij in het
salon terug. Paul lag nog in dezelfde hou
ding. Rodille zette zich weer op zijn plaats
aan tafel neder en was spoedig ook ingesla
pen.
Paul was de eerste, die met een zwaar
hoofd, een droogen mond en verwarde ge
dachten ontwaakte.
De dag was juist aangebroken en een
grauwachtig licht drong door de beslagen
glasruiten.
„Droom ik of waak ik?" vroeg de jonge
ling, verbaasd in het rond ziende, „wat is
er toch gebeurd? Waar ben ik?"
Hij zag de tafel, die nog gedekt was, het
met wijn bevlekte tafellaken, de ledige fles-
schen en Rodille, die tegenover hem zat te
slapen.
„O, ik herinner het mij," dacht hij met een
onwillekeurig gevoel van schaamte. „Wij
hebben hier gedineerd; ik was dronken en
mijn patroon ongetwijfeld ook. O, wat een
afschuwelijke ondeugd is de onmatigheid!
Waarlijk, ik gevoel mij heel ziek."
Paul greep naar een karaf, om zich een
glas water in te schenken. Zijn hand beefde,
de karaf ontglipte aan zijn vingers en brak
met groot geraas aan stukken, Rodille ont
waakte met schrik en was met een sprong
op. Hij bemerkte het ontdane gelaat van
Paul en begon te lachen.
„Drommels," zeide hij, „het is alsof wij
geen mannen zijn. Wij lijken veel op jonge
meisjes, die van limonade gazeuse dronken
DE 80-JARIGE MEIJER.
„Mtv ouw," zeide de dominé „v e hebber
een loting georganiseerd om dien ouden
tachtigjarig ;n Meijer te helpen. Mag k U
een lot verkoopen 1"
„Och dominé," zei mevrouw, „ik wil wel
een lot nemen, maar wat moet ik in hemels
naam met 'm doen, als ik m win.
DE ADVOCAAT-ZAKENMAN.
„Meneer," zei de jonge man, toen hij bij
den advocaat eindelijk toegelaten was
„meneer, ik kom U iets heel ernstigs vra
gen."'
„Zeg maar op," zei de rechtsgeleerde, var
z'n boeken opkijkend.
„Meneer.... ik zou U willen verzoe
ken.... ik zou U willen vragen.... zoudt
U mij uw dochter tot vrouw willen geven?".
„Nee meneer, drie gulden vijftig asje
blieft," zei de advocaat.
DE ZIEKE STUCADOOR.
Een stucadoor, verslaafd aan sterken
drank, was ernstig ziek. De dokter had alle
hoop op herstel opgegeven. Toen de patiën:
aangegrepen werd door een benauwdheid.
tJeval de geneesheer zijn lippen met eer.
penseel gedoopt in cognac te bevochtigen.
Zoodra daarmee begonnen was opende de
zieke zijn oogen en de penseel ziende, vroeg
hij „Och zoudt u daar een witkwast voor
willen gebruiken
van de voor oni
land belangrijkste
stations. k
Nieuwsberichten (Vaz Dias) Amsterdam
P. C. F. F. Golflengte 2000 M.
Dagelijks (uitgezonderd Zondag) 8.15
8.30 v.m.; 10—10.12 v.m.; 11.30—11.55 v.tn.;
12,151-2,30 n.m.; 1,051.20 n.m.; 33,30
n.m.; 4,154,28 n.m
Tijdseinen: 10.15 v.m. en 4.30 n.m.
Eiiecten en Geldkoersen (Vaz Diaz, zie
hierboven) te 1,301.4522.15 2.30 en
2.45 n.m (uitgezonderd Zondag en vacan-
tiedagen en Zaterdag alleen 10.3011.31
v.m.)
Weerberichten Vossegat Bé 1050
M.: 11.10 v.m. en 12,30 n.m en 8 n.m. (Ge
meenlijk Morseseinen in langzaam tempo
waarop men zich oefenen kan).
Londen 2 L.O. golflengte 365 M.
Somtijds concert 3.504.50 n.m., dames en
kinderuurtje 5.206.30, daarna 7.2010.50
(of later) concert, -opera of Popul avond.
Tijdseinen 1. 20 en 7.20 (Zondag 3.20 uur)
n.m Maandag, Donderdag en Zaterdag
Dansmuziek (Jazband) van uit bet Savoj
Hotel te Londen na 10.20 n.m
Diverse Engelsche stations hebben onge
veer dezelfde zenduren en wel:
Cardiff 5 W. A. op 350 M.
Manchester 2 Z Y. op 375 M.
Bournemouth 6 B M. op 385 M.
New Castle 5 N O op 400 M.
Glasgow 5-G. S. op 420 M.
Birmingham 5 1. T. op 475 M.
Aberdeen 2 B D. op 495 M.
Radio Paris S. F. R. - 1780 M. Con
cert (Tzigane orkest) 1.05 n.m. dito te 5.05
n.m. (vocaal of instrumentaal) dito te 9.20
n.m., als 5.05 of aansluiting op opera ol
anderszins (voorafgegaan te 8.50 n-m. dooi
Nieuwsberichten).
Gemeenlijk Donderdag en Zondag Dans
muziek tot ruim elf uur, event, afgewisseld
door chansons of causeriën.
Eiffeltoren F. L. 2600 M. - 7 en
uur v.m.. 7.20 en 10.35 n.m. Weerbericht
3.50 n.m. Beursverslag 6.307.15 n.m.
concert. 11.20—11.25 n.m. en 12.04 Tijdsei-
Ecole Supp- P- T. T. 450 M.: Dage
lijks, behalve Maandag te 9.20 n.m„ voor
drachten, enz.
Petit Parisien - 340 VLt - Gemeenlijk
Dinsdag. Donderdag en Vrijdag 8 50 a.m.
C°Brussel - S. B. R. - 265 M. - 5.20-6.20
D.m en 8.351020 n.m. concert.
Haren (Brussel) B. A. V. - 1100 M - 5.1P
n.m. Weerbericht
Königswusterhausen L. P. 4000 in.
7.20 v.m.6 n.m. berichten (ongeregeld
op 2700 M Zondag alleen 11.20 v-m.
1.20 n.m.
Eberswalde - 2700 M. - Gemeenlijk
Maandag en Vrijdag 8.20-9.20 n.m concert
Dinsdag en Donderdag concert 8.20—9.21
Chelmsford 1600 M. H.50—12-5t
4 20—5.20; 7.50—8.50 - Concert, em
(voorwaardelijk). Te 8.20 Big-Ben (toren
klok der Westminster Abdij).
PROGRAMMA.
Donderdag 11 Sept. - Ned. Radio-Industrt,
waarschijnlijk nog uitzending van con-
ri>r{ uit het Kurhaus vanaf 8.*5
Vrijdag 12 Sept. geeft Hilvers. ïLlio-Omroep
nog geen concert of lezing.
worden. Wij hebben maar vijf flesschen met
ons beiden uitgedronken en zijn reeds onder
de tafel in slaap gevallen."
„Wij zijn het niet gewoon," sprak Paul.
„O, laten wij ons maar niet verontschuldi
gen, beste jongen," hernam Rodille op ern-
stigen toon. „Wat gebeurd is strekt ons tot
eer, wij kunnen niet veel drinken, omdat
wij beiden matig zijn en de matigheid is een
der schoonste deugden van den mensch."
„Ja, dat is waar," antwoordde Paul met
innige overtuiging.
„Gisterenavond," vervolgde Rodille,
„moesten wij ons, wanneer ik mij wel her
inner, met ernstige zaken bezig houden. Wij
hebben het niet gedaan. Gevoelt u zich nu
in staat, dit verzuim te herstellen?"
„Ja zeker, mijnheer," antwoordde Paul,
wiens geest bij de gedachte aan Agnes al
zijn helderheid terugkreeg.
„Welnu, ga dan in uw kamer het boek
halen, waarvan u mij hebt gesproken en dat
ons in onze nasporingen moet leiden, door
ons de datums en de spelling der namen te
doen zien."
„Ik ga en kom dadelijk terug."
„En ik ga intusschen al de stukken over
de zaak Landri opzoeken.
Paul verliet het salon en klom stil den
trap op, ofschoon zijn zenuwen en spieren,
tengevolge van zijn dronkenschap van den
vorigen avond en zijn slechten slaap, vrij
verzwakt waren.
Hij bereikte de bovenste verdieping en op
het oogenblik, dat hij in ziin zak den sleutel f
zijner kamer zocht, bemerkte/ hij met ver
bazing, dat die niet gesloten was. Een rillinj
doorliep al zijn leden en het koude zweel
brak hem uit.
„Mijn God! wat beteekent dit?' riep hij
uit.
Hij trad haastig binnen en het scheelde
weinig of hij was van schrik ineengezegen bi
het zien der openstaande laden. Een die!
was hier geweest, dat was duidelijk, maar
misschien had die dief het oude boek wel
van te weinig waarde beschouwd, om het
mede te nemen. Bezield door deze hoop en
aangespoord door een hevigen angst, knielde
de jongeling haastig voor de ladetafel neer
en trok de derde lade er geheel uit, om
den inhoud met een enkelen oogopslag t«
kunnen overzien. Die lade was evenwel ge
heel ledig. Het boek en het geld waren weg.
Met een enkelen sprong was Paul weder op
de been; hij bracht de handen aan het hoofd
en woelde in zijn haren, als wilde hij die
uitrukken; daarop stormde hij naar beneden
en kwam bleek, ontdaan en hijgend bij Ro
dille.
„Goede hemel!" riep deze uit, met een uit
nemend geslaagde uitdrukking van schrik
wat scheelt u, mijn jongen? Bent u plotse
ling ongesteld geworden?"
„Men heeft mij bestolen; men heeft mi
bestolen!" riep de jongeling uit.
Rodille maakte een gebaar van medelij
den en verbazing.
„En wat heeft men u ontstolen?"
JWt—dt vervolgd.)
