j
£i?ÉSr'
Dit nummer bestaat uit 12 bladzijden - Eerste blad
0 nze Volksuniversiteit
RECHTSZAKEN.
■ia mmmm
ingezonden töededesimpn.
Donderdag 25 September 1924
47ste Jaargang No. 15849
KUNST EN KENNIS.
Een nieuwe komeet.
Agenda
26 September
De Adoro Te-film.
Coöp. Vereeniging „Holland".
i -iyÉi!§^::av
wsstim ïsü w z v
it
75 cents per regel.
DE FEFSTEN VAN DEN NED. R.K.
VOLKSBOND AFD. HAARLEM.
Gevonden dieren en voorwerpen.
J. J. WEBER ZOON
Onticiens Fabrikanten
Koningstraat 10 Haarlem.
Tetagraphisch Weerbericht.
VAN ONZE RECHTBANK.
i
Ce abonnementsprijs bedraagt voö,
Haarlem en Agentschappen:
Per week 0.25
Per kwartaal 3.25
Franco per post per kwartaal bij
vooruitbetaling 3.58
Bureaux: Nassaulaan 49
Telefoonnummers: 1426, 2741 en
1748.
Postrekening No. 5970.
NIEUWE HAARLEM8CHE COURANT
Advertentiën 35 cents per regeV
Bij contract belangrijke korting.
Advertentiën tusscben den tekst,
als ingezonden mededeeling. 60 et
per regel op de le Pagina's 75 ct
per regel Vraag- en aanbod-adver-
tentiën 14 regels 60 ct per plaat
sing; elke regel meer 15 ct. bij
vooruitbetaling.
't Is ongeveer vijf jaren geleden, dat wij,
naar aanleiding van een debat in den Haar_
lemschen Gemeenteraad, in dit blad onze
meening neerschreven over het moderne in
stituut, hetwelk Volksuniversiteit heet. Die
meening was niet onverdeeld gunstig.
Aan de hand van programma's, gebruikte
leerboeken, verloop van cursussen enz. van
zulk een instelling te Amsterdam, trachtten
wij aan te toonen hoe verkeerd men deed'
wijsheid en wetenschap, waartoe slechts de
gelijk onderlegden en jarenlang gevormden
met schroom en eerbied naderen, te popula-
riseeren, te vulgariseeren, zonder baat voor
die wetenschap zelf, en tot groote schade
veelal voor de ongeschoolde beoefenaars.
Waanwijsheid aankweeken is wel het laat
ste, wat men behoort te doen in onze over
prikkelde en opgeblazen samenleving. Aldus
ongeveer onze gedachtengang. En met de
programmaboeken van de neutrale „Volks
universiteiten" voor ons meenden wij toen
die stelling waar te kunnen maken. Reeds de
naam Volksuniversiteit moest misleidend
en uit een oogpunt van volksopvoeding des
tructief werken, was onze meening. Maar,
wat schuilt er ten slotte in een naam? Wan
neer de geest goed is en met zulke instellin-
gen niet anders bedoeld zou worden dan op
zaakkundige wijze, voorzichtig, met beleid en
overleg tegemoet te komen aan den honger
naar geestelijk voedsel, aan een prijzens
waardige weetgierigheid, dan zouden zulke
instellingen zelfs zeer zijn toe te juichen.
Maar dan niet op neutralen grondslag, dan
niet zonder strikte' waarborgen omtrent de
gezindheid van docenten en de keuze der
onderwerpen. Ging het alleen om redelijke
verstandsontwikkeling, om bevrediging van
den wetenslust bij hen, die wegens maat
schappelijke omstandigheden in hun jonge
lingsjaren de gelegenheid voor verdere gees
telijke ontwikkeling misten, dan was daar
juist voor Roomschen een taak weggelegd, om
in 't oude spoor der Katholieke Kerk voort te
gaan. Verbreiding van wetenschap en be
schaving zonder te zien naar rang of stand
is immers eeuwen lang in deze westersche
landen de roemvolle taak der Katholieke
Kerk geweest.
Toen dan ook in denzelfden tijd, waarin
de plannen voor e,en neutrale Volksuniver
siteit in Haarlem tot uitvoering kwamen er
pogingen werden aangewend om ook een Ka
tholieke instelling daarneven te zetten, heb
ben wij deze voornemens toegejuicht in de
overtuiging, dat de Roomsche instelling van
haar neutrale zuster niet veel meer dan den
naam zou overnemen.
Juist echter de prijzenswaardige voorzich
tigheid in onze kringen om geen boom te
planten, die spoedig uit zijn krachten zou
groeien of steenvruchten in plaats van sap
pig ooft zou opleveren, was oorzaak, dat de
tot stand koming niet in gelijke mate vlotte
als wel het geval was geweest, wanneer men
de deuren maar voor groen en rijp had open
gezet, zich om geen aanleg en bevattelijk
heid van de toehoorders had bekommerd,
aan alle ongezonde nieuwsgierigheid onder
het mom van bevrediging van weetgierigheid
had toegegeven en de openbare kas voor de
financieele lasten had laten opdraaien.
Nu een R._K. Volksuniversiteit Dinsdag
a.s. ook in Haarlem zal geopend worden, mo
gen de initiatiefnemers, die met zooveel taaie
volharding een berg van moeilijkheden, te
boven zijn gekomen, bedenken, dat juist de
geleidelijke groei en de moeitevolle voorbe
reiding waarborgen zijn voor een blijvend
succes en een duurzamer grondslag vormen
dan het vluchtige enthousiasme, waarop zoo
menige geestelijke revolutiebouw wordt op
getrokken.
De vorm van onze R.-K. Haarlemsche
Volksuniversiteit is niet de alledaagsche. Zij
toont nog alle teekenen van haar oorsprong.
Verleden jaar men zal het rich herinne
ren is een proef genomen met het organi-
seeren van een aantal cursussen voor Katho
lieken als inleiding tot een Volksuniversiteit.
De proef is geslaagd, in menig opzicht zelfs
boven verwachting en nu is op dezelfde ba
sis voortgebouwd. Alle groote Katholieke So
ciale organisaties, de R.-K. Ambtenaren-
Vereeniging, Geloof en Wetenschap, de R.-K.
•Kring, de R.-K. Volksbond, onze R.-K: Lees
zaal, de R.-K. Middenstandsvereeniging en
de R.-K. Vrouwenbond hebben onder leiding
van de K. S. A., cursussen georganiseerd,
welke te zamen voor al de wintermaanden
een eerbiedwaardige reeks vormen. Deze ge
kozen vorm voor een Volksuniversiteit is
zeker niet de gewone, maar tegenover dit
misschien formeele bezwaar staan wezenlijke
voordeelen. Eerstens mag men zich afvragen,
of het stichten van een nieuw instituut, on
afhankelijk van de bestaande Katholieke ver-
eenigingen, in onzen tijd wel verantwoord
zou zijn.
Nog gezwegen van het financieele risico lijkt
het bedenkelijk belangstelling voor een
nieuwe organisatie te vragen, waar de be
staande al zoo ernstig over gebrek aan mede
leven klagen. Niet ten onrechte zal binnen
kort op de Bossche diocesane Katholieken
dag het vraagstuk bekeken worden, of er
niet te veel aan vereenigingsleven wordt ge
daan, of het organisatieleven niet topzwaar
is geworden. Wij moeten in de toekomst meer
concentreeren, onze krachten op hoofdzaken
samentrekken en niet voor alles en nog wat
maar weer een nieuw vereeniginkje, een
nieuw week- of maandblaadje, een vriendelijk
kransje oprichten. En wat in het algemeen
g ldt, spreekt als van zelf voor een betrek
kelijk kleine Katholieke gemeenschap als
Groot-Haarlem, die zich nog niet kan veroor
loven, wat in Amsterdam en Rotterdam mis
schien nog wel mogelijk zou zijn. Daarom
lijkt de hier, wellicht uit voorzichtigheid ge
kozen vorm juist een zeer gelukkige en men
mag zich in de toekomst wel tienmaal be
denken eer men er van gaat afw:jken.
De aldus gebouwde R.-K, Volksuniversi
teit lijkt als een Kathedraal, waar iedere
gilde haar kapel, haar altaar en haar vaandel
.heeft. Maar zamen vormen zij ééne kerk,
voor ieder toegankelijk. De krachten worden
niet versnipperd, maar voor een groote
schare nuttig gemaakt; geen vrees meer voor
het houden van belangrijke vergaderingen op
een en denzelfden avond; geen rivaliteit tus-
schen besturen of jacht naar een zelfden
spreker. Iedere organisatie heeft het ééne
doel voor oogen: ontwikkeling te geven op
Roomschen grondslag en streeft daarnaar
volgens best vermogen. En die gezamenlijke
inspanning geeft onder bekwame leiding het
prachtige resultaat, waarvan wij dezer dagen
bij de vermelding van het programma der
R.-K. Volksuniversiteit h t bewijs hebben ge
leverd.
In de komende dagen zullen wij nog wel
de aandacht vestigen op onderdeelen van
dit program. Deze beschouwing moge in het
algemeen belangstelling voor de Haarlem
sche R.K.Volksuniversiteit hebben gewekt,be
wondering voor de vernuftige wiize. waar
op zij is tot stand gebracht, maar vooral
daadwerkelijk meeleven. Als herfstbladeren
zijn de circulaires, bevattende een uiteenzet
ting van de cursussen, dezer dagen over heel
de stad verspreid. En wie er geen opving kan
zich vervoegen aan de R.-K. Leeszaal in de
Jansstraat. Men zorge er voor, dat die papie-
renjegen nu ook niet in den letterlijken zin
de herfstbladeren gaat verbeelden, die ver
dwijnen, zonder een spoor achter te laten. Er
wordt gevraagd, geschreeuwd om ontwikke_
ling, om kennis, om beschaving. Welnu, hier
ligt ze opgehoopt en wordt in allerlei scha
keering, naar verlerlei bevattingsvermogen,
voor onontwikkelden, voor half ontwikkel
den, voor geheel ontwikkelden in ruime
keuze aangeboden.
Roomsch Haarlem, doe er uw voordeel
mee!"
DE STOPZETTING VAN DEN POST-
CHèQUE EN GIRODIENST.
Maandag is voor -het Haagsche Hof ge
pleit in.twee zaken betreffende de stopzetting
van den postchèque en girodienst, n.l. van
mr. van Aalten tegen den Staat en de Olde-
barneveldt-stichting tegen den Staat.
De Staat was appellant van twee vonnissen
der Haagsche rechtbank.
De landsadvocaat, mr. Telders, zette
uiteen, dat mr. van Aalten heeft gesteld, dat
hij een postrekening had, waarvan hij een
bedrag van f 1185.90 opvorderde. Aan
vankelijk had de Staat verweer gevoerd
tegen de uitbetaling, doch voor de plei
dooien voor de rechtbank was bij procu-
reursacte medegedeeld,, dat geen be'zwaai
meer werd gemaakt tegen de uitbetaling van
het gevorderde bedrag, aangezien de recon
structie van den girodienst inmiddels zoo
ver was gevorderd, dat vaststond, dat eischer
het gevraagde bedrag tegoed had.
Toen bleef nog alleen over de kwestie van
de rente. Eischer* vorderde een rente van 5
pet., terwijl de Staat slechts de vastgestelde
rente van 1Y2 pet. wilde voldoen.
De Haagsche rechtbank wees echter de
vordering van 5 pet. toe, van welk vonnis
de staat in appèl kwam.
Mr. Telders achtte het niet twijfelachtig,
dat in de giroverhouding een verbruikleening
ligt opgesloten.
Daaruit volgt tevens, dat de bedongen
rente niet alleen moet worden uitbetaald tot
aan de terugbetaling van het geld, maar dat
deze vastgestelde rente ook blijft door-
loopen, wanneer die uitbetaling onverhoopt
eenigen tijd mocht werden uitgesteld. Deze
rente bedroeg I pet. en naar pleiter's oor
deel is nu volgens art. 1803 (waarin de ver
bruikleening is vastgelegd), met terzijde
stelling van art. 1286 niet meer dan 1 y2 pet.
\e"schuldigd.
Bovendien behelst art. 1286 slechts een
algemeenen regel, terwijl we hier te doen
hebben met een bijzondere regeling, waarvan
de rente bij de wet is bepaald, zoodat alleen
op den staat de plicht rust de obiigtoire
rente van 1% pet. te vergoeden.
In de tweede zaak had de Oldebarneveldt-
school van haar rekening groot f 9000, een
bedrag van f 5000 opgevorderd met even
eens 5 pet. rente.
Ook hier geldt dezelfde rente-kwestie en
pleiter concludeerde tot vernietiging van
de vonnissen der rechtbank.
Mr. van Aaiten merkte op, dat zij niet
had gevraagd uitbetaling van een chèque,
doch opheffing van zijn postrekening op
grond van art. 22 van het girobesluit. In
datzelfde artikel is bepaald, dat'binnen 14
dagen op een dergelijk verzoek moet worden
beslist.
Hieruit volgt, dat na het verstrijken van
dien termijn van 14 dagen zooals is geschied,
pleiter's verhouding met den girodienst was
geëindigd.
Pleiter was van meening, dat het door den
staat verdedigde systeem inzake de rente
niet ka# opgaan, en verwees in dit verband
naar een arrest van den Hoogen Raad van
18 Februari 1921 (N. I. 1921 biz. 452).
Mr. van Aaiten concludeerde daarom tot
bevestiging van het vonnis der rechtbank.
Mr. Nelemans was van meening dat hier
niet sprake is van een leening, terwijl boven
dien de rente niet door beide partijen wordt
vastgesteld, we hebben hier dus niet een
conventioneele rente, welke volgens mr.
Felder zou doorloopen.
Pleiter sloot zich voorts aan bij het.plei
dooi van mr. Van Aalten.
Na re- en dypliek werd de conclusie van
het O. M. bepaald op 13 October a.s.
Aan de sterrewacht te Ukkel, bij Brüs-
sel is een nieuwe komeet gefotografeerd.
Zij is van de achtste groote en heeft een
korten staart, die, zooals steeds het geval
is bij kometen, van de zon af gericht is.
door men weer dichter tot de stichting der
fabriek genaderd is.
Ten slotte volgden nog besprekingen
over de a.s. campagne, waarbij door velen
vragen werden gesteld en het bestuur de
noodige inlichtingen verstrekte, o.m. over
het vervoer der suikerbieten.
Sociëteit „St. Bavo" Feesten R. K.
Volksbond; tooneeluitvoering R.-K.
Jongevrouwenbond - 8 uur Haarlem's
Gemengd Koor 8 uur „Alberdingk
Thijm" 8 uur.
R. K. Middenstandsgebouw Zangvereeni-
ging „Kunst na Arbeid" 8 uur K. S.
A. Vijfde algemeene ledenvergadering
8 uur.
Schouwburg Jansweg De Koopman van
Venetië 8 uur.
Parophie bibliotheek Klevërparkweg
(ingang tusschen kerk en pastorie) uitlee-
nen van boeken, enz.
Arbeidsbemiddelingsbureau van Sint Fran-
ciscus' Liefdewerk, Zoetestraat.il Eiken
Donderdag van 8—9)4 uuri
St. Vincentius-bibliotheek .Hajfestraat 49
Vrijdag 12 September heropend.
R K. Arbeidsbeurs tooi mannen Jaco-
bijnestraat 15 Alle werkdagen voorm.
van 9—12 uur. n.m van 25 uur Zater
dags alleen yan 912 uur
R. K. Arbeidsbeurs voor vrouwen Kleine
Houtweg 13 Alle werkdagen des
voorm van half 11—hall 12 en des nam
van 3 tot 4 en van half 8 tot'hall 9 uur
Telefoon 2981.
R K. Leeszaal en uitleenbibliotheek
Jansstraat 49 Eiken dag geopend van
1012. van 25 en van 7- 10 our. he-
halve des Maandagsochtends en op Zon
en Feestdagen Uitleenen van boeken
Marthavereeniging Bloemhofstraat t
Betrekkingsbureau voor vrouwen A.lle
werkdagen van 10—12, van 21 en van
89 uur Tel 1671 Tevens gezellig sa
menzijn voor Hollandsche meisies. die hier
geen tehuis hebben Zondag en Woensdag
van 8 10 uur n.m
R. K. Bevolkingsbureau Gebouw Sint
Bavo Smedestraat 23 van 810 uur
op Maandag- Wrensdag- eri Vrijdag-
St. Elisabeth's Vereeniging Jansstraat
Aanvragen om versterkende middelen
voor arme zieken der S. V E Maan
dags van 23 uur. Donderdags van 1 2
uur
Bisschoppelijk Museum. Dagelijks, uitge
nomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen, toe
gankelijk.
W. ensdagmiddag had voor kinderen van
verschillende scholen en gestichten hier ter
stede een voorstelling plaats van de film
„Adoro Te".
Wegens de overgroote deelname was men
genoodzaakt geworden het bezoek te split
sen. Daarom zal Zaterdagmiddag a.s. nog 'n
voorstelling voor de kinderen plaats heb
ben, die Woensdagmiddag teleurgesteld
moesten worden.
Het was heerlijk de tot in alle hoeken
dichtbezette zaal te zien meeleven met het
gebeuren op het groote doek.
Onophoudelijk, wanneer een der officieele
personen op de film verscheen ging er geest
driftig handgeklap op en geheel den middag
waren de kleinen een en al aandacht. On
der de H. Communie der kinderen in het
Stadion, zongen allen een lied ter eere van
het H. Sacrament.
Het filmcomité kan er van verzekerd zijn,
dat de jeugdige toeschouwers genoten heb
ben en de groote zaal zal niet dikwijls zulk
een enthousiast publiek hebben bevat.
Gisterenavond draaide wederom in de
Gem. Concertzaal de nu alom bekende
schitterende film Adoro Te; thans voor een
overvolle zaal. Mochten er de vorige twee
avonden nog enkele plaatsen onbezet zijn
gebleven, nu waren reeds lang vóór 8 uur
verschillende rangen geheel uitverkocht.
Toen dan ook de filmvertooning een aan
vang had genomen, bleek, dat geen plaatsje
onbezet was gebleven.
Een gelukkig verschijnsel, iets wat ge
tuigt van medeleven met de dagen van het
XXVIIste Eucharistisch Congres, doch ook
voor den weldoenden zin der Haarlemmers
voor het St. Franciscus Liefdewerk.
Evenals de vorige avonden werd de film
met groote aandacht gevolgd.
Telkens als het trilbeeld ons bekende fi
guren liet zien, barstte een spontaan ge
juich los, vooral toen het beeld verscheen
van Kardinaal Van Rossum of dat van onzen
bisschop.
Wellicht zou de film veel van haar waarde
verliezen, als het zangkoor „Benedicamus
Domino" niet haar zeer gewaardeerde me
dewerking verleende.
Dat het bezoek gisteravond zoo groot
was, is voorzeker te danken aan den goeden
roep die van dit kunstwerk uitgaat en door
de aanbevelingen van hen, die deze film al
reeds zagen.
Zelfs zijn er velen, die de film al te Am
sterdam of elders zagen, doch die deze in
onze bisschopsstad nog eens wilden zien.
Dat is zeer goed te begrijpen en te waar-
deeren van hen, op wie dit schoone schouw
spel een diepen indruk heeft achtergelaten.
Het is te hopen voor het St. Franciscus
Liefdewerk, dat het hedenavond even druk
zal zijn als gisterenavond, zoodat de leden
van het liefdewerk met voldoening terug
kunnen zien op het werk en de moeite die
zij zich er voor getroost hebben.
Blijkens een advertentie in dit nummer,
wordt de film „Adoro Te", in verband met
het groote succes geprolongeerd tot Zon
dagavond. A.s. Zaterdagmiddag wordt een
matinee gegeven voor schoolplichtige kin
deren; Zondagmiddag is er matinée tegen
sterk gereduceerde prijzen.
In gebouw „St. Bavo", hield de Coöp.
Vereeniging „Holland", van Halfweg,
Woensdagmiddag een algemeene ledenver
gadering, welke een huishoudelijk karakter
droeg.
Na opening door den voorzitter, den heer
Joh. Verkuyl Mzn. werden de notulen der
vorige vergadering elezen en met een klei
ne wijziging vastgesteld. Behandeling van
eenige interne aangelegenheden betreffen
de de campagne 19231924 volgde De re
keningen dier campagne werden goedge
keurd. Vastgesteld werden de balans en
ontvangsten en uitgaven derzelfde cam
pagne.
De heer H. J. Treur werd herkozen ais
plaatsvervangend lid der financieele com
missie.
Na de beslissing omtrent de al- of niet-
toelating van nieuwe leden, werden mede-
deelingen gedaan omtrent de aandeelplaat
sing voor de nieuw op te richten suiker
fabriek. Daaruit bleek; dat van de 3200
aandeelen, welke geplaatst moeten zijn, al
vorens tot de stichting wordt overgegaan,
reeds bijna onmiddellijk 2400 geplaatst wa
ren, Door de actie van bestuur en leden
is dit getal alweer flink uitgebreid, waar-
ïfc
'4
Rente 4 pCt. - (D.rect ingaande.)
Ue veiligste beleggino Uwer Spaargei
den is in de SPAARBANK VOOR
KATHOLIEK NEDERLAND (Na-
tiona e Spaarbank) Bijkantoor te
Haarieun, NASSAULAAN 18
/indagen Maandags, Woensdags, Vrij
dags van 6—9 u. n.m. en Zaterdags van
59 u. n.m.
HALFWEG ST JOSEPHGEBOUW
te HALFWEti.
lederen Donderdag van 7 8
namiddag.
De heer P. J. A. D. Dirkmaat, di.ecteur
van bet Huis van Bewaring, is benoemd tot
adjunct-directeur van de Rijkswerkinrichting
te Hoorn.
De belangstelling voor de jubileumfeesten
van den R.-K. Volksbond in Haarlem duurt
voort en neemt zelfs gestadig toe. Het was
een buitengewone drukte Woensdagavond
en de gezelligheid was er niet minder om.
Den geheelen avond was het een komen
en gaan van nieuwsgierigen en belangstel
lenden, waarvan zoowel de tentoonstellingen
als de groote zaal hun deel kregen. En de
prijzen-tentoonstelling èn de tentoonstelling
Tan „Herwonnen Levenskracht" hadden het
weer druk en menig dubbeltje of kwartje,
soms guldens, werden met graagte voor de
goede doeleinden gegeven. Daarover zal
noch het bestuur van den Volksbond, noch
dat van „Herwonnen Levenskracht" klagen.
Gelijk ook Maandag- en Dinsdagavond 'n
concert een zeer aangename afwisseling
bood, legde Woensdagavond de muziekver-
ceniging „Utile Dulci", onder leiding van den
heer J F v. d. Burght, haar proeven van
bekwaamheid af en dat deed ze met eere.
Een mooi programma met welgekozen
nummers werd afgewerkt en al kwam soms
een of ander gedeelte er niet geheel feilloos
af, toch wist men de vaardigheid en werk
kracht van het corps te apprecieeren en
bleef men niet achter in gul en hartelijk
applaus.
Obk de toeloop voor dit concert was zoo
groot, dat nu en dan de stroom van be
zoekers werd stopgezet, daar de zaal alle
belangstellenden niet kon bevatten. Over
bezoek dus niet te klagen en het is te hopen
en ook wel te verwachten, dat de ontvang
sten daarmede evenredig zullen zijn.
De dames tenminste, die de verschillende
stands bedienden en de nog overgebleven
loten trachtten te plaatsen, deden op bij
zonder lofwaardige wijze haar best en het
kan daarom dan ook niet uitblijven of de
loten zullen spoedig uitverkocht zijn en de
inkomsten zullen een mooi bedrag gaan vor
men, want er wordt hard voor gewerkt.
Van andere zijde schrijft men ons nog over
de tentoonstelling van „Herwonnen Levens
kracht":
Ook gisteravond had de tentoonstelling n
druk bezoek, hoewel het financieel succes
niet zoo groot was als j.l. Dinsdagavond.
Er zijn er nog honderden, die de verschil
lende stands op het gebied van Hygiënische
Propaganda voor de tuberculose-bestrijding
niet hebben gadegeslagen. Een aansporing,
om vooral deze tentoonstelling te bezoeken,
moet overbodig zijn. lederen avond heerscht
er een echte feeststemming en allen weten
zich te vermaken met de verschillende at
tracties.
Hedenavond belooft het in zaal 4 en 5
van het gebouw „St. Bavo" buitengewoon
amusant te zijn. Voor de talrijke bezoekers
(toegang gratis) staan verrassingen te wach
ten. Wie van de verrassing wil profiteeren,
kome hedenavond tusscben 711 uur in zaal
4 en 5. Alles wordt opgeluisterd door een
keurig nummertje pianomuziek.
Snippertjes.
Naar wij vernemen, zijn nog slechts ruim
1400 loten in omloop te brengen. Het aan
tal vermindert snel,* zoodat degenen, die nog
een of meer kansen willen wagen, zich die
nen te haasten.
Morgenavond zal door de R. K. Tooneel-
club van den R. K. Jongevrouwenbond, on
der leiding van mej. T. Neelissen, worden
opgevoerd; „De Geestelijke verloving van
St. Brigida", mystiek minnespel door den
WelEerw. Heer A. J. H. van Deilt, in drie
tooneelen.
Personen: H. Brigida. Hare Moeder.
Vijf wijze maagden Een engel. Rei der
Maagden.
Op verzoek laten wij hier een verklaring
volgen van den schrijver.
De H. Brigida is eene Iersche heilige uit
de 5e eeuw.
Haar vader Dubhtach was een stamhoold
van Leinster, uit het doorluchtige geslacht
der Con's.
Haar moeder behoorde tot t koninklijke
geslacht der O'Connors.
Omstreeks 435 trokken de H. Mil en Mel-
chu predikend door Kildare en werden door
Dubhtach zelf gastvrij opgenomen. Bigida's
vader en moeder werden toen waarschijnlijk
gedoopt.
De heiligen lieten hun zegen aan 't vorste
lijk huis en aan het kindje, dat werd ver
wacht.
't Volgend jaar werd 't gezegende kind ge
boren en kreeg „den dierbaarsten van alle
Iersche namen: Brigida, aan Iersche ooren
zoo zoet".
Dit gezegende kind, waarvoor ook de H.
Patricius zelf Gods bijzondere genade ze
genend had afgebeden,was van nature en
genade een engel gelijk, om de „onvergelij
kelijke schoonheid" van haar aangezicht en
gestalte, verlief lijkt door den geestelijken
zieleglans in oog en lach.
Zco schoon en heilig wijdde zij zichzelve
aan Gcd, toen zij nog pas 12 jaren telde.
Maar haar ouders hadden onder vele mede
dingers haar ten huwelijk toegewezen aan
een naburig stamhoofd; zij echter bad God,
dat zij hare schoonheid mocht verliezen om
Zijne geestelijke bruid te mogen blijven. Toen
nu <Te hoopvolle minnaar kwam om zich aan
Me heilige te verloven, schrok hij van haar
om hare leelijke oogen en gezicht; en ver
schrokken deinsde hij af.
Dan wijdde zich Brigida, met te liever
vertrouwen aan den Hemelschen Bruidegom
en met zeven gezellinnen legde zij in Ier
land het allereerst de religieuse geloften af.
Zij werd voor Ierland de moeder van het
religieuse leven.
Bij hare gelofte gebeurde een veelbetee-
kenend wonder: hare verloren schoonheid
kreeg zij plotseling terug, terwijl een he-
melsch licht haar omstraalde en tegelijk be
gon het dorre hout op hare aanraking te
herbloeien.
Zoo bloeide uit het heidensche tvolk het
christeli'ke leven en in de Iersche jeugd üe
christelijke maagdelijkheid op.
Toen werd ook de droom veryuld, waarin
haar vader Brigida zag, vooroptrekkend in
een langen witten stoet van maagden i»ar
het heiligdom, waarin zij werden gezalfd en
het andere visioen van den boom, die plots
ontbloeid, heel Ierland met zijn takken be
streek.
De H. Brigida stierf te Kildare den len
Februari 523 in den ouderdom van 87 jaren.
Haar graf werd hooggeëerd en gesierd met
edelgesteenten, 'goud, zilver en prachtige
lampen, die echter om de beroerlijke tijden
600 jaren na haar dood werden gedoofd.
Dit spel werd geschreven bij gelegenheid
van het jubelfeest van den pastoor van
Geldrop, waarvan de H. Brigida de patrones
is.
Tot slot zal ook de Zangclub van den
R. K. Jongevrouwenbond, onder leiding
van mej. A. Vollaerts, hare medewerking
verleenen.
Onder het spel zullen de deuren gesloten
blijven en niemand worden uil- of ingelaten.
Een oraatje over de interessante
Hygiënische propaganda-ientoon-
stelling van „Herwonnen Levens
kracht.' Wat er alzoo te zien
is.
Laten we eerst even vermelden met welk
doel deze tentoonstelling georganiseerd is.
We] zal men zeggen om meer be
kendheid te geven aan „Herwonnen Levens
kracht". Zeer zeker, ia! doch wij meenen
ook tot de conclusie mogen komen, dat
in deze dagen allen wel weten, wat het stre
ven van „H L." is Deze tentoonstelling
is er eene van onderrichting op het gebied
van hygiëne en van propaganda tevens.
Het bestuur had feitelijk nog metr willen
toevoegen aan deze tentooinstefling, doch
het mocht haar niet gelukken over de noo
dige instrumenten en interessante lichaams
organen of geprepareerde longen, harten,
nieren, en andere organen de beschikking te
krijgen. Deze interessante verzameling van
het hoofdcomité toont aan, hoe de bacillen,
die een lijder bij zich draagt, zich ontwik
kelen. Evenwel zijn de stands toch belang
rijk.
Een woord van hulde komt toe aan de
flinke werkers, die deze tentoonstelling
opgebouwd hebben, temeer, daar er dag en
nacht gewerkt moest worden om op tijd
klaar te komen. De verschillende stands zijn
als tuin-prieeltjes. Verschillende firma's
hebben daartoe medegewerkt O.m hielp de
firma v. Tiel aan de stoffetring, de firma v.
Koningsbruggen, Anegang, zorgde voor vlag
getjes en schilden, de firma v. Duivenboden,
Kruistochtstraat 28, voor de verlichting, enz.
Deze firma's hebben geheel belangeloos me
degewerkt om van de stands een gezellig
interieur te maken. De opwekking „Halt!"
boven de deuren in de hal, is vervaardigd
door den heer v.. d. Berg,
Stand 1 laat verschillende brochures zien
op het gebied van verpleging en nazorg van
patiënten en een beschrijving ffiet foto's van
het eigen sanatorium „Berg en Bosch". Er
is nog een keurig kleedje, vervaardigd door
een jongen patiënt van „Berg en Bosch".
Vervolgens een prachtcollectie poppen.
Voor deze keurige aankleeding komt een
woord van hulde en dank toe aan de da
mes M. Elligens-v. d. Eykhoff en C. Fre-
nay. Ook zij deden dit geheel belangloos.
In stand 3 wordt voorgesteld het sanato
rium, met ligstoelen, waschlokalen, enz. Des
avonds is dit geheel verlicht, wat een aar
dig effect geeft.
Stand 6 geeft een reeks foto's van het in-
en uitwendige van het sanatorium „Berg en
Bosch" en laat mede de bloempjes en
speldjes zien, die in de laatste jaren in Haar
lem verkocht zijn geworden.
In stand 8 kan men verschillende organen
zien, in z.g. lichtbakken.
De overige standen 2, 4, 5, 6, 7, 9 en 10
zijn alle even belangrijk als amusant doch
degene die hiervan meer willen weten, moe
ten in den loop var, deze week maar een
kijkje komen nemen Men zal verbaasd
staan over wat in deze stands nog te zien
is. Tenslotte wenscl.en wij ,,H L." tijdens
deze tentoonstelling nog veel succes toe.
Dan kan ook zij met dit jubileum uiterst
voldaan zijn.
De tentoonstelling is geopend van 7 tot
11 uur. A.s. Zendag van 's middags 2 uur
tot 5 uur en van 7 uur tot 11 uur
Terug te bekomen bij: J. John, Lombard-
steeg 6, autoped; J. W. Sikking, Harmenjans-
straat 34, armbandhorloge; G. van Delden,
Hier. v. Alphenstr. 18, briloorveer; R. Mul
der, Adr. Loosjesstraat 41 of 4, collier; B.
Lazet, St. Anthoniesteeg 10, ceintuur; G.
van Spanje, Brouwersstraat 4rood, aames-
handschoan; E. Broers, Amsterdamstraat 32,
jekker; S. Klanderman, Schcepmakersdijk
49rood, insigne; Hulshof, Ripperdastraat 18z„
jas; Mevr. Kloots, Uitenboschstr. 12, Heem
stede, ketting; H. Feije, Leidschevaart 259,
kindermuts; P. J. Verhoeve, Voorzorgstraat
5rood, maandkaart Ned. Spoorwegen; Prov.
Griffie, afd. Buitenl. paspoorten, portefeuille
met inhoud; J. Koper, Leidschevaart 287,
idem; M. Jordaan, 2e Vooruitgangstraat 37,
portemonnaie met inhoud; J. Wijland, Pot
gieterstraat 15, idem; H. G. Deen, Rozen-
prieelstraat 25, idem; N. Walbrecht, Hofdijk
plein 32, idem; G. Noomen, Hasselaersplein
Barometerstand 9 uur v.m.; 760. Vooruit.
OPGAVE VAN:
Medegedeeld door het Kon Ned. Meteoro
logisch Instituut te De Bildt.
Naar waarnemingen in der. morgen van
25 September.
Hoogste Barometerstand 762.3 m.M. te
Zuerich.
Laagste Barometerstand 747.6 m.M. te
Scilly.
Verwachting van den avond van 25 tot
den avond van 26 September:
Meest matige, zuidoostelijke tot zuidwes
telijken wind, aanvankelijk licht tot halfbe-
wolkt, later toenemende bewolking met
kans op regen, iets warmer.
35, idem; M. v. Gasteren, KI. Houtstraat 12,
portemonnaie; G. van Delden, Voorzorgstr.
6, parapluie; J. van Veen, Drossestraat 10,
pakje teekenbehoeften; J. v. d. Kroft, Po
litiebureau, Smedestraat, ring met sleutels;
J. C. Riethoven, Raaks 34, hos sleutels; E.
Jansen, Wilhelminakade 24, IJmuiden, witte
schoenen.
Frauduleuze
Blinden Colportage.
De 52-jarige J. C. S., huisvrouw van v. Z.,
wonende te Amsterdam, moest terecht staan
terzake dat zij in de maand Juni van dit
jaar met lijsten liep, welke waren inge
bonden, in boekvorm, op iedere rechter
bladzijde kwam boven aan de lijst de^ woor
den vóór. „Ned. Nijverheid der Blinden
opgericht 1895, terwijl er voorts nog bij
stond: „Verzoeke beleefd afgeoragen gel
den, geschenken, voorwerpen, of bestellin.
gen hieronder te noteeren.
Het geheel maakte den indruk van een
colpertage lijst van een bestaande blindea
vereeniging, terwijl de bedoelde blinden-
vereeniging, haar eigen persoontje, en eeni
ge huisgenoolen was. Kreeg zij b.v. bij een
familie hier ter stede de somma van 0.25
cent, dan veegde zij het bedrag uit en stel
de er een hooger bedrag voor in de plaats,
niet om andere menschen ook te bewegen
wat te geven zoo zeide bij, maar om: „Juist
het geven van giften tegen te gaan.
Ook vulde zij gefingeerde namen in. en
plaatste daarachter'een tamelijk groot be
drag. Ook dit geschiedde volgens haar mei
de zelfde onschuldigen bedoeling
Pres.: tot bekl Bent u bij dezen notaris
aan de deur geweest
Bekl.: Het kan wel zijn ziet u, maar ze
ker weet ik niet.
Alles wat de President haar vroeg be
antwoordde zij met het steriotype „het kan
wel zijn"
Pres.: U bent geloof ik een geraffineerde
oplichtster.
Bekl.: 0 nee, edelachtbare, heusch met
hoor!
De Notaris, als getuige geho ird, ver
klaarde dat het dienstmeisje op een goeden
dag met een lijst bij hem was gekomen,
waarop het bovengenoemde opschrift was
geplaatst, in de veronderstelling zijnde met
een bestaande BI nden-verteniging te doen
te hebben (alles was nobabene keurig in
gebonden en gedrukt) had hij voor J 2.50
ingeteekend. Indien hij echter geweten had
dat die vereeniging niet bestond, dan zou
hij voorzeker niet hebben ingeteekend. ^oo
werden achtereenvolgens eer 5-tal getuigen
gehoord, die allen voor grooteren of klei
nere bedragen hadden ingeteekend, althans
iets hadden gegeven Op al de getuigen
verklaringen had bekl niets anders te zeg
gen dan „het zal wel zoo zijn!
De verdediger Mr. Ali Cohen had eenige
getuige a decharge opgeroepen, o.a. de zoon
van bekl. Deze z.eide dat de gelden gebruikt
werden voor de blinden om hen werk te
verschaffen.
Genoemde vereeniging was volgens deze
getuige door zijn stiefvader opgericht, en
deze verdeelde het werk dat opgehaald
werd onder anderen blinden
De rechter, Mi Josseling de Jongh maak
ten den getuige er op attent dat de kor-
stels onderzocht waren en uit dat onder
zoek was gebleken, dat de borstels zuiver
fabriekswerk was, en absoluut niet door
blinden gemaakt zijn
De Officier van Justitie zeide in zijn
requisitoir, dat bekl zch voordoet of zij
niets meer weet. Dit komt spr. zeer waar
schijnlijk voor, daar rij dooi het geheele
land reist en niet meer weet wie or zij
heeft laten inteekenen.
De geheele Nijverheid voor Blinden Oe-
staat niet en schijnt maar een onder onsje
te zijn.
Spr. meende dan ook, dat de oplichting
wel degelijk vast staat, al wilde spr. aan
nemen, dat eer, andere blinde ook wel eens
een borste gemaakt of stoel gemat had.
Door de handeling van deze vrouw, wordt,
aldus spr., greote schade toegebracht aan
werkelijk bestaande blindenvereenigingen.
In Amsterdam had bekl. reeds gevange
nisstraf endergaan en daarom achtte spr.
een strenge straf noodzakelijk. Spr. eischte
een gevangenisstraf uoor der, tijd van 1 jaar,
onder aftrek van voorarrest.
De vedediger, mr. Ali Cohen zeide dat de
vaading juridisch onhoudbaar is, en dat
daarop geen veroordeeling kan volgen.
PI. vroeg vrijspraak en onmiddellijke ia-
vrijheidsstelling van beklaagde.
Re- en dupliek volgde.
Na raadkamer deelde de President mede,
dat de Rechtbank geen termen aanwezig
achtte om bekl. in vrijheid te stellen en be
paalde le uitspraak op Donderdag 9 Octo
ber.
(Ongecorrigeerd.)
