De verplichte
winkelsluiting voor winkeliers
in consumptie-artikelen.
p^.k.."?N.,sm Dinsdag 14 October 1924
Dit nummer bestaat uit 10 bladzijden - Eerste blad
47ste Jaargang No. 15865
Groepsbelang
Plannen van een Duitsch
concern.
De belangen van het post-
personeel.
De malversaties by den Rijks
gebouwendienst.
Bezoek van den Koning en de
Koningin van Engeland.
De vliegtocht NederlandIndië
15 October
Agenda
Een adres aan den gemeente
raad.
Het sluitingsuur op 11 uur.
Een loudspeaker in de
Kathedraal!
J. J. WEBER ZOON
Ootïciens
Koningstraat 16
Fabrikanten
Haarlem.
Telegraphisch Weerbericht.
alx>Memcntspri)S bedraagt ro«r
Haarlem ca Agentschappen:
Per week 0.25
kwartaal 3.25
Franco per post per kwartaal bij
Tooruitbetaling 3.58
Bureaux: Nassaulaan 49.
Telefoonnummers: 1426, 2741 en
LEMSGHE COURANT
We hebben gisteren zachte critiek uitge
oefend op de houding der Regeering ten
opzichte van de salarisvermindering van het
Overheidspersoneel. Verder willen wij niet
Saan, want wie scherper verwijten laat hoo-
Tcn onderschat de moeilijkheden verbonden
aan een reorganisatie van den Staatsdienst,
ket sluitend maken van het budget naast 't
Zowaren der algemeene tevredenheid. De oor
zaak van den dreigenden opstand onder 't
Overheidspersoneel ligt dan ook voor een
ïroot deel te diep dan dat de ontevredenheid
">et een weinig tactvoller optreden van de
Pegeering te vermijden zou zijn geweest. Ze
"gt niet het minst in de valsche opvatting
van hun positie, welke bij groote groepen
Van de dienaien der gemeenschap te onder
kennen valt. „Dienaren der gemeenschap,"
bedaar de juiste definitie van den ambte
naarsstand. En hoe slecht begrijpen vele be
rokkenen de plichten van hun staat! 't Is
"iemand minder dan de sociaal-democrati
sche Wethouder van Amsterdam, de heer
*ie Miranda, die dat dezer dagen in een ge-
"uchtmakende brochure heeft aangetoond.
Pn hij is niet de eerste, ook niet onder zijn
Partijgenooten. Reeds lang wordt er in de
kringen der sociaal-democratie een stille
strijd gevoerd tusschen het groeps- en het
Partijbelang. En daar, waar socialistische
Politici tot de macht zijn gekomen, zelf de
fasten en de verantwoordelijkheid van een
bestuur moeten dragen, staan zij voor»
aan om opofferingen van het individu ter
vville der gemeenschap te vragen. In wezen is
de strijd, die gevoerd wordt tusschen de
roode vakbeweging en de politieke partij der
$'-D.A.P. niets anders dan een meeningsver-
schil -over de vraag of de practische politiek
de eischen der vakvereeniging zal hebben
"it te voeren, of wel, dat de vakbeweging,
"a haar verlangens kenbaar te hebben ge-
Haakt, me* de politieke voormannen en on
der hun leiding zal meewerken om het prac-
tisch mogelijke te bereiken. Een strijd dus
Om den voorrang van het groepsbelang bo
ven het gemeenschapsbelang, een verschijn
sel, dat wij helaas niet enkel in de rijen der
S.D.A.P. opmerken. Is men in het Zuiden
des lands al niet bezig om te trachten bij de
a.s. algemeene verkiezingen tegenóver de of-
ficiëele candidaten der R.-K. Staatspartij
ambtenaars-candidaten te stellen om de on
tevredenheid van het overheidspersoneel ten
opzichte van het regeeringsbeleid tot uiting
te brengen; regeeringsbeleid dan alleen in
den engen zin van loonpolitiek beschouwd?
Ên het is jammer genoeg niet de jerste maal.
dat het zuivere groepsbelang "kans ziet om
zich onder het nieuwe kiesstelsel candidaten
voor de volksvertegenwoordiging te schep
pen; en het zal ook wel de laatste maal niet
zijn!
Dat een sociaal-democratisch Wethouder
Van Amsterdam de pen heelt opgenomen
om dat behartigen van het groepsbelang
boven het gemeenschapsbelang te striemen,
te geeselen op een hardhandige manier,
toont wel aan, hoe diep de kwaal al in de
samenleving heeft doorgevreten. „De kip,
het ei en het voer" betitelt de heer de
Miranda zeer suggestief zijn nieuwe geschrift,
Waarmee hij wil aantoonen, dat het Amster-
damsche gemeentepersoneel bezig is, de kip,
het ei en het voer op te eten en dus bui
tengewoon dom handelt.
De vergelijking is pakkend, raak en leer
zaam. De amb.tenaar, de beambte en allen,
die in overheidsdienst zijn, putten hun be
staansgrond alleen in het welzijn der gemeen-
hap. De staat, de stad, de provincie, of
hoe die gemeenschap ook heet, kiest een
bestuur, welks taak is de belangen dier ge
meenschap te behartigen. Dat bestuur heeft
helpers noodig, die op hun beurt dus ook
Weer tot levensdoel hebben de gemeen
schapsbelangen te verzorgen. Wanneer nu
die dienaren der gemeenschap in hun werk
uitsluitend kijken naar hun eigen belangen
«n hun eischen omtrent arbeidsvoorwaarden
loonen etc. van die gemeenschap zulke
Zware offers vragen, dat de maatschappij (in
den vorm van belastingen, bedrijfstarieven
enz.) daardoor in haar ontwikkeling en bloei
Wordt tegengehouden, dan doen die over-
heidspersoneelen inderdaad even dom als hij,
die niet enkel de eieren, maar ook het voer
Van zijn kippen opeet en niet begrijpt, ten
slotte de kippen zelf te laten uitsterven. En
dat het met het Amsterdamsche overheids
personeel al aardig dien kant uitgaat, bewijst
de heer De Miranda met vele voorbeelden.
In het Georganiseerd Overleg had de Wet
houder de stelling durven verdedigen, dat
het overheidspersoneel nog iets anders te
doen heeft dan voor zijn materieele belangen
te zorgen; dat het ook een cultureele taak te
Vervullen beeft. En wat was het antwoord
■'aarop van een der partijgenooten, nog wel
een voorman in de socialistische vakbewe
ging op een protest-vergadering tegen de
Voorgenomen loonsverlaging? Dit:
„Sprekers vriend de Miranda mocht in het
georganiseerd overleg zeggen dat rekening
moest worden gehouden met de cultureele
belangen, maar de heer de Miranda moge
daarmee rekening houden, van onze centen
blijft hij af!"
Wanneer dat de mentaliteit van het over
heidspersoneel wordt: wij hebben larie aan
de gemeenschap; we kijken alleen maar naar
■■onze centen", dan is het inderdaad al ver
gekomen!
Dezelfde heer de Miranda, die het weten
kan, vertelt in zijn brochure, dat, wanneer
het gemeentebestuur de eischen van het per
soneel zou hebben ingewilligd, er al menige
dienst en menig bedrijf ten onder zou zijn
gegaan. Ten bewijze voert dezelfde deskun
dige schrijver aan, dat lal van arbeiders
coöperaties en onlangs nog het instituut van
de samenwerkende groepen van bouwvakar
beiders alleen door het najagen van eigen
belang totaal mislukt zijn.
Wij zouden weinig moeite hebben om er
den heer De Miranda op te wijzen, dat de
sociaal-democratie hier zelf als de grootste
schuldige staat. Is de opvoeding der massa
zooals deze van haar in de vakbeweging, de
politieke en roode pers is uitgegaan iets an
ders geweest dan het aankweeken van den
klassenstrijd, die in wezen niet anders is
dan het behartigen van groepsbelangen ten
koste van het algemeen belang? 't Verschijn
sel, dat men thans in leidende socialistische
kringen, waar men tot de macht is gekomen
en de wrange vruchten van zijn eigen
systeem plukt, er over klaagt, dat men
storm oogst, nadat men wind gezaaid heeft,
is niet nieuw maar blijft toch leerzaam.
Niettemin willen wij ons aan het schrijven
van die zedeles niet zetten. Niet geheel ten
onrechte zou de heer Miranda ons kunnen
verwijten, dat in Amsterdam een Katholiek
Wethouder in het Georganiseerd Overleg al
even min stand heeft gehouden tegenover
overdreven personeelseischen; dat onze krin
gen al evenmin zuiver zijn gebleven van het
overdreven behartigen van groepsbelangen.
Veeleer mogen de jongste verschijnselen
ons zelf ter hernieuwde waarschuwing zijn
om beginsel en belang scherp gescheiden te
houden. Wie voor het laatste strijd zonder
het eerste als hechten en onmisbaren bodem
te nemen, komt al heel spoedig in drijfzand,
waaruit geen redding meer mogelijk is.
De exploitatie van suikerfabrieken en
plantages.
Naar de lel. uit zeer goede bron zegt te
vernemen, zou een belangrijke Duitsche
groep, Baron van Heemstra, den gouverneur
van Suriname, die thans met verlof hier te
lande aanwezig is, gepolst hebben over de
mogelijkheid van het voeren van onderhan
delingen betreffende de exploitatie van sui
kerfabrieken en suikerplantages in bet dis
trict Nickerie in Suriname.
Het blad kan hieraan toevoegen, dat hel
hier waarschijnlijk gaat om het Zuidelijk deel
van de in het bekende rapport Pyttersen
aangeduide domeingronden in het Nickerie
district,, waarvan, wat het noordelijk deel
betreft, reeds een deel aan een Amerikaan-
sche combinatie voor het planten van katoen
ter onderzoeking in handen is gegeven.
Minister Van Swaay en zijn audiëntie.
Naar aanleiding van de geruchten, dat de
Minister van Waterstaat dezer dagen aan
een deputatie uit de Post ter gelegenheid
van een der verleende audiënties, zou ver
klaard hebben, dat hij in den ministerraad
ter tafel zou brengen een voorstel, strek
kende om tegemoet te komen aan bet per
soneel een dergelijke mededeeling was,
naar men weet, gedaan door den heer D.
Stoffels, bestuurder van den C B. P. T. T„
op de vergadering van postpersoneel te
Rotterdam, nadat hij Zaterdagmiddag de
conferentie met den minister had bijgewoond
meldt het „Corr. Bur." van bevoegde
zijde, dat hier van misverstand aan de
zijde van de deputatie sprake moet zijn.
Het verloop der zaak was ongeveer al
dus. De Minister heeft een deputatie ont
vangen, welke hem wees op de gevolgen van
de bekende 5 kwestie en hierop verder
inging. Maar de Minister beduidde den
heeren duidelijk, dat aan hem in deze aan
gelegenheid geenerlei beslissing stond, om
dat het de zaak is van de geheele Regee
ring.
Hierop werd den Minister verzocht, als
dan zijn bemiddeling te willen verleenen, op
dat de deputatie zou worden ontvangen
door den voorziter van den Ministerraad,
jhr mr. Ruys de Beerenbrouck.
Deze bemiddeling heeft de Minister ver
leend en door zijn tusschenkomst werden de
belanghebbenden dan ook door den Minis
ter-President ontvangen.
In den avond van den dag, waarop mi
nister Ruys de heeren ontvangen had, werd
den Minister van Waterstaat telefonisch ge
vraagd of hij de deputatie nog eenmaal zou
willen te woord staan tot het in ontvangst
nemen van een voorstel.
De minister vond dit wel eenigszins
vreemd, maar had ten slotte geen bezwaar,
ook met het oog op dp eositie, welke de
aanvragers onder het personeel innamen, an
dermaal een audiëntie toe te staan.
Deze had den volgenden ochtend plaats,
maar daarbij was minder sprake van een
voorstel, dan wel een verzoek om, met
het oog op de bijzondere positie van het
postpersoneel, het besluit betreffende de
5 aan herziening te onderwerpen, op
welk verzoek de deputatie nadere toelich
ting gaf.
De minister heeft toen, naar het „Corr.
Bur." beslist verzekerd werd, alléén ge
zegd, dat hij dit concrete verzoek zou over
brengen aan den Dinsdag vergaderenden
Ministerraad, maar hij heeft geen uitlating
gedaan, waaruit zou kunnen worden opge
merkt, dat de Minister in den Ministerraad
een voorstel zou ter tafel brengen om het
personeel tegemoet te komen.
Een civiele actie tegen de beklaagden.
Beslaglegging op hun vermogen en
goederen.
Naar de „Tel." verneemt, heeft de Staat
der Nederlanden ook een civiele actie tegen
de beklaagden in zake de malversaties bij
den Rijksgebouwendienst ingesteld. De
Staat heeft in verband daarmede conser
vatoir beslag doen leggen op de goederen
en het vermogen der beklaagden, blijkbaar
met de bedoeling, verhaal te krijgen op de
valsche declaraties, als onverschuldigd be-
Aavertenfïën 35 cent» per regel
Bij contract belangrijke kortte;
Advertentiën tusschen den tekst,
als ingezonden mededeeling, 60 ct
per regel op de le Pagina's 75 ct
per regel. Vraag- en aanbod-adver-
tentiën 14 regels 60 ct. per plaat
sing; elke regel meer 15 ct., bij
vooruitbetaling.
taald, en andere verduisteringen, ten zijnen
nadcele gepleegd Met de verdere actie zal
de Staat waarschijnlijk afwachten het resul
taat der strafzaken tegen de verschillende
beklaagden.
Zooals uit de behandeling der strafzaken
is gebleken, zijn verschillende beklaagden in
enkele jaren zeer vermogend geworden.
Het te Londen verschijnende weekblad
The News of the World deelt mee, dat thans
definitief besloten is, dat de koning en ko
ningin van Engeland in het voorjaar van
1925 een bezoek aan ons land zullen bren
gen.
In aansluiting aan deze mededeeling ver
neemt de „Res.bode" dat zij ook een bezoek
aan Den Haag zullen brengen, waarvoor
reeds een bezoek aan de musea op het pro
gramma staat.
Uit Weltevreden wordt gemeld, dat in
Deli 8500 voor den vliegtocht Nederland
Indië is ingezameld en dat men 10.000
garandeert
Sociëteit „St. Bavo". „Door Zang
Vriendschap" 8 uur Handelsraad
half 8 uur leden bouwvakbond 8
uur leden Tram 8 uur Hoofdbe
stuur Volksbond half 8 uur.
R.K. Middenstandsgebouw Haarlemsche
Inkoop-combinatie half 9 uur Zang-
vereeniging „Klein a capelle koor" 8
uur.
Museum van Kunstnijverheid Tentoon
stelling.
Parochiale Bibliotheek (Kleverparkweg)
Ingang tusschen Kerk en Pastorie
lederen Dinsdagavond.
Arbeidsbemiddelingsbureau van Sint Fran-
ciscus' Liefdewerk, Zoetestraat 11 El-
ken Donderdag van 89'A uur.
R. K, Arbeidsbeurs voor mannen Jaco-
bijnestraat 15 Alle werkdagen voorm.
van 912 uur, n.m. van 25 uur. Zater
dags alleen van 912 uur.
R. K. Arbeidsbeurs voor vrouwen Kleine
Houtweg 13 Alle werkdagen des
voorm. van half 11half 12 en des nam.
van 3 tot 4 en van half 8 tot half 9 uur.
Telefoon 2981.
R. K. Leeszaal en nitleenbibliotheek
Jansstraat 49 Eiken dag geopend van
1012, van 25 en van 710 nur, be
halve des Maandagsochtends en op Zon
en Feestdagen Uitleencn van boeken.
Marthavereeniging Bloemhofstraat 1
Betrekkingsbureau voor vrouwen. Alle
werkdagen van 1012, van 24 en van
89 uur. Tel. 1671. Tevens gezellig sa
menzijn voor Hollandsche meisjes, die hier
geen tehuis hebben. Zondag en Woensdag
van 810 uur n.m.
R. K. Bevolkingsbureau Gebouw Sint
Bavo Smedestraat 23 van 810 uur
op Maandag- Woensdag- en Vrijdag
avond.
St. Elisabeth's Vereeniging Jansstraat
Aanvrager, om versterkende middelen
voor arme zieken der S. V. E. Maan
dags van 23 uur. Donderdags van 12
uur.
Bisschoppelijk Museum. Dagelijks, uitge-
\omen Zaterdag, Zon- en Feestdagen, toe
gankelijk.
De Haarlemsche Winkeliersvereeniging
heeft tot den Raad dezer gemeente een adres
gericht, waarin zij het volgende zegt
Gedurende de laatste jaren ondervinden
de winkeliers in z.g. consumptie-artikelen ge
schikt voor onmiddellijk gebruik, die bijna
allen bij de Haarlemsche Winkeliersvereeni
ging zijn aangesloten, ten zeerste den druk
der malaise. Slechts met de uiterste moeite
kunnen de meesten zich nog handahaven
en enkelen zullen binnenkort den strijd om
het bestaan moeten opgeven. Een opleving
in het bedrijf is alleen te verwachten, indien
het aan deze winkeliers wordt vergund na
het sluitingsuur der winkels d.i. om 8 uur
des avonds hun bedrijf mogen voortzetten.
Ons verzoek heeft allerminst ten doel het
beginsel van de verplichte 8 uur Winkelslui
ting aan te tasten. Wij erkennen ten vol'.e
het nut van dezen socialen maatregel.
De verordening op de verplichte winkel
sluiting werd voornamelijk in het leven ge
roepen, omdat het wenschelijk en billijk
werd geoordeeld, dat de winkelbedienden
een behoorlijke rust na hun langdurige ar
beidstaak zouden kunnen genieten.
In bovengenoemde winkelbedrijven wordt
zelden met personeel gewerkt en voorzoover
dit het geval is, zal dit na 8 uur naar huis moe
ten worden gezonden. De arbeidsvoorwaar
den van hel winkelpersoneel zullen dus niet
geschaad worden.
Hiernaast vestigen wij Uwe aandacht op
de omstandigheid, dat de winkeliers in con
sumptieartikelen slechts een kleine groep
van het aantal winkeliers hier ter stede vor
men. Van deze groep zal, indien ons verzoek
wordt ingewilligd, slechts aan de winkeliers,
welke den wensch daartoe te kennen geven
en de economische noodzakelijkheid aan
toonen, ontheffing kunnen worden verleend.
Er behoeft dus geen vrees gekoesterd te wor
den, dat te verleenen ontheffingen de wer
king van de Verordening op de Winkelslui
ting verlammen.
Niet alleen economische moeilijkheden,
doch ook redenen van billijkheid zijn aan
leiding tot ons verzoek. Wij vragen ons af en
bij U zullen zonder twijfel ook deze vragen
zijn gerezen Waarom mogen na het slui
tingsuur in café's en restaurants wel con
sumptieartikelen worden verkocht, en is het
aan genoemde winkeliers verboden dezelfde
artikelen na dien tijd te verkoopen? Mag
aan de beter gesitueerden de gelegenheid tot
het koopen van deze artikelen worden ge
geven, welke aan de minder gesitueerden
wordt onthouden Vele arbeiders komen
eerst thuis, wanneer de winkels gesloten zijn
en kunnen dan niets meer koopen. De lust
om dergelijke artikelen te koopen komt
meestal plotseling op en verdwijnt, wanneer
daaraan niet onmiddellijk gevolg kan wor
den gegeven. Door de gelegenheid tot verkoop
open te stellen worden niet alleen de betrokken
winkeliers, maar ook de consumenten gehol
pen, terwijl niemand daarvan schade onder
vindt.
Wij vestigen daarbij de aandacht op het
feit, dat in vele gemeenten des lands uit
zonderingsbepalingen voor de winkeliers
in consumptieartikelen bestaan en wij hopen,
dat Uw Raad, met deze voorbeelden voor
oogen, spoedig zal kunnen besluiten de Ver
ordening op de Winkelsluiting te hunner be
hoeve te wijzigen.
Amsterdam.
In de eerste plaats noemen wij de gemeen
te Amsterdam. Volgens de Verordening op
de Winkelsluiting was het, behalve des Za
terdags, in het algemeen verboden om na 8
uur de winkels geopend te houden. Door
een minder nauwkeurige redactie van een
der artikelen was de zoogenaamde verkoop
over het hekje na sluitingstijd niet strafbaar.
De verordening werd aldus gewijzigd, dat
deze verkoop strafbaar werd. De consump
tie-winkeliers werden hierdoor zeer in hun
belangen geschaad.
Om hen te helpen, diende het lid van den
Gemeenteraad A. Weiss een voorstel in om
de Verordening op de Winkelsluiting met
een artikel aan te vullen, volgens hetwelk
winkels, waarin o.m. eet- en drinkwaren ge
schikt voor onmiddellijk gebruik, en vruch
ten werden verkocht, tot één uur na mid
dernacht zouden mogen geopend blijven,
mits in den geopend zijnden winkel vanaf
het sluitingsuur voor andere winkels, alleen
de winkelier en bij hem inwonende gezins
leden werkzaam waren.
De Commissie voor de Strafverordeningen
achtte het voorstel van d'en heer Weiss van te
verre strekking zij wenschte de uitzonde
ringsbepalingen te beperken tot die winke
liers, welke daaraan behoefte hadden en gaf
daarom de voorkeur aan een stelsel van in-
dividueele ontheffingen, te verleenen door
Burgemeester en Wethouders, boven een
algemeene uitzonderingsbepaling. Volgens
de door haar voorgestelde bepaling zouden
na het voor andere winkels geldende slui
tingsuur de winkels, waarin verkocht plegen
te worden eet- en(of) drinkwaren bestemd
en gereed voor onmiddellijk gebruik, krach
tens door Burgemeester en Wethouders ver
leende ontheffing geopend mogen blijven,
indien daarin slechts werkzaam waren de
winkelier en(of) één huisgenoot van dien
winkelier, die elk in het bezit van een door
den Burgemeester afgegeven legimitatiebe-
wijs zouden moeten zijn.
Een nieuwe Verordening op de Winkel
sluiting, waarin deze bepaling ongewijzigd
werd opgenomen, werd door den Raad van
Amsterdam in zijn vergadering van 17 Jan.
1924 vastgesteld.
In de maand Juni van dit jaar werden de
eerste ontheffingen verleend.
Nadat ruim 250 ontheffingen waren ver
leend, besloot de Gemeenteraad in zijn ver
gadering van 17 September j.l. na aanne
ming van een motie-Van den Bergh de Com
missie voor de Strafverordeningen uit te
noodigen de noodige voorstellen te doen
strekkende tot intrekking van de bevoegd
heid van Burgemeester en Wethouders om
in bepaalde gevallen ontheffing van de Ver
ordening op de Winkelsluiting te verleenen.
Rotterdam.
Volgens artikel 3 der Verordening op de
Winkelsluiting van de gemeente Rotterdam
is een sluitingsuur niet voorgeschreven voor
winkels, waarin uitsluitend een of meer dei-
volgende waren worden verkocht t.w. koek,
banket, chocolade, suikerwerken, visch,
uierboord en lever.
Een in 1918 uit den Gemeenteraad aldaar
benoemde Commissie, welke tot taak had
het vraagstuk van de Zondagsluiting en van
de vervroegde winkelsluiting te onderzoe
ken, bracht, nadat haar werkzaamheden ge
durende geruimen tijd waren onderbroken,
op 26 Juni 1924 haar verslag aan den Ge
meenteraad uit. Zij stelde voor de uitzonde
ringsbepaling voor de hierboven genoemde
winkels te handhaven behoudens de nieuw
in te voeren beperking, dat deze winkels van
12 uur des nachts tot 5 uur 's ochtends ge
sloten zouden zijn. De Commissie kwam tot
dit oordeel, nadat zij 23 organisaties op mid-
denstandsgebied te dier stede, zoowel werk
gevers als werknemers had gehoord.
's-Gravenhage.
De Verordening op de Winkelsluiting te
's-Gravenhage bepaalt in artikel 5
„Burgemeester en Wethouders zijn be
voegd ontheffing te verleenen van de ver
bodsbepalingen dezer verordening voor
winkels in chocolade, suikerwerken, fruit,
groenten, tabak, sigaren, fijne vleeschwa-
ren, koek, banket, visch, genees-, heel- en
verbandmiddelen en heelkundige instru
menten.
Die ontheffing wordt verleend voor den
verkoop van bepaalde waren, onder voor
waarde, dat op de uren, waarop het ver
boden is een winkel voor het publiek ge
opend te hebben, die waren alleen zullen
worden verkocht door den houder (win
kelier), diens echtgenoote of inwonende
familieleden boven den leeftijd van 16 ja
ren en voorts onder alle andere zoodanige
voorwaarden, welke Burgemeester en Wet
houders noodig zullen oordeelen.
Burgemeester en Wethouders zijn be
voegd ontheffing te verleenen van de ver
bodsbepaling, vervat in artikel la, ten be
hoeve van winkels of salons, welke gedu
rende den Joodschen Sabath gesloten zijn.
Hij, wien eene ontheffing is verleend, is
verplicht voor het publiek goed leesbaar
in zijn winkel of salon een door Burge
meester en Wethouders gewaarmerkt af
schrift van het besluit waarbij de onthef
fing is verleend op te hangen.
Burgemeester en Wethouders zijn ver
plicht de ontheffing gedurende een voor elk
geval door hen te bepalen tijd in te trekken,
indien de houder van den winkel of salon,
zijne echtgenoote of een zijner inwonende
familieleden onherroepelijk is veroordeeld
wegens een overtreding dezer Verorde
ning,"
Een aantal adressanten verzocht onlangs
een wijziging in deze Verordening op de Win
kelsluiting aan te brengen. De Commissie
voor de Strafverordeningen stelde echtef
in haar advies, d.d. 5 Juni 1924, voor de be
palingen der Verordening ongewijzigd te
handhaven.
Bovenstaande gegevens, allen van den laat-
sten tijd, geven U een beeld, hoe in de drie
grootste gemeenten des Rijks ten aanzien
van de winkeliers in z.g. consumptieartike
len gunstige bepalingen zijn getroffen.
We voegen hieraan nog de volgende voor
beelden uit andere gemeenten toe
Uit andere gemeenten.
Te 's Hertogenbosch mag zoogenaamd
zacht fruit gedurende de maanden Juni, Juli
en Augustus des avonds na het sluitingsuur
bij verkregen schriftelijke ontheffing van
Burgemeester en Wethouders worden ver
kocht. In Middelburg kan ten aanzien van
banketbakkerswinkels, doch uitsluitend voor
zoover betreft den verkoop van banketbak
kersartikelen en ten aanzien van visch- et-
fruitwinkels in fijne vléeschwaren, doch ui n
sluitend voorzoover betreft den verkoop van
visch, fruit of fijne vleeschwaren ontheffing
van de verplichte winkelsluiting door Bur
gemeester en Wethouders worden verleend.
Eenzelfde bepaling komt voor in de Veror
dening op de Winkelsluiting te Dordrecht.
In de gemeente Delft kan ten aanzien van
vischwinkels ontheffing worden verleend.
Te Vlissingen kunnen Burgemeester en Wet
houders, ten aanzien van banketbakkerswin
kels, doch uitsluitend voor den verkoop
van banketbakkersartikelen ontheffing ver
leenen. Te Zwolle besloten Burgemeester en
Wethouders, nadat in een adres van groen
te- en fruithandelaren aldaar den wensch
daartoe was te kennen gegeven, toe te staan,
dat gedurende de maanden Juni, Juli en
Augustus op Donderdagen en Vrijdagen al
le winkels tot des avonds 10 uur geopend
bleven. In Vlaardingen kunnen Burgemees
ter en Wethouders al darr niet voorwaarde
lijk ontheffing verleenen ten aanzien van
bepaalde winkels voor den verkoop van be
paalde waren na het sluitingsuur der win
kels. Ook te Hoorn bestaat de mogelijkheid
van ontheffing.
De groote moeilijkheid ligt in het vinden
van een juiste begrenzing. Daartegenover
staat de bestaansmogelijkheid van de winke
liers in consumptieartikelen en het consu
mentenbelang. Met behoud van de Verorde
ning op de Winkelsluiting als zoodanig moet
dus getracht worden aan deze winkeliers,
wier bestaan door gemis aan avondverkoop
►wordt bedreigt, de gelegenheid voor dien
avondverkoop onder zekere waarborgen open
te stellen.
Wij meenen, dat dit doel het beste bereikt
zal worden, indien Uw Raad bereid is in het
algemeen het hierboven reeds uitvoerig ver
melde Amsterdamsche stelsel in de Veror
dening op de Winkelsluiting vast te leggen.
Ten einde te bevorderen dat de voor win
kels in consumptie-artikelen te schep
pen uitzondering inderdaad zooveel als
eenigszins mogelijk is beperkt blijft tot de
winkels, welke hieraan dringend behoefte
hebben, verdient een stelsel van individueele
ontheffingen, te verleenen door Burgemees
ter en Wethouders, de voorkeur boven een
algemeene uitzonderingsbepaling (zooals on
der meer het geval is te 's-Gravenhage en te
Rotterdam). Burgemeester en Wethouders
kunnen dan in ieder bijzonder geval onder
zoeken, of de financieele toestand van een
bepaalden winkelier ontheffing van de Ver
ordening op de Winkelsluiting wettigt.
Er is geen regel zonder uitzondering ;zelfs
de Grondwet kent dispensatie van sommige
harer in het algemeen zoo stroeve bepalin
gen. Waarom zou te dezer zake in de Ver
ordening op de Winkelsluiting niet het voor
beeld van de Grondwet worden gevolgd
Wij vermoeden, dat het ontbreken van
een dergelijke dispensatiebepaling voor een
groot deel slechts te verklaren is uit de om
standigheid, dat de formuleering van de
voorwaarden, waaronder dispensatie zou
kunnen worden verleend, niet zoo eenvoudig
is. Daarom veroorlooven wij ons deze aan het
eind van ons verzoekschrift nader aan te ge
ven.
Als voorstanders van de 8 uur-winkelslui
ting hebben wij niet het minste bezwaar, in
tegendeel zouden wij het ten zeerste toe
juichen, dat, ter voorkoming van de moge
lijkheid, dat winkelpersoneel na 8 uur in de
winkels werkzaamheden verricht, de be
voegdheid van Burgemeester en Wethou
ders om een ontheffing te verleenen in dier
voege wordt beperkt, dat gedurende de uren,
waarvoor zij geldt alleen de winkelier en(of)
diens echtgenoote of een zijner inwonende
familieleden boven den leeftijd van 16 jaren
in den winkel mogen werkzaam zijn. Dezen
zouden daarvoor een legitimatiekaart kun
nen ontvangen of, indien te dezen aanzien
liever de te 's-Gravenhage geldende bepa
ling wordt gevolgd, zou de verplichting kun
nen worden opgelegd, dat een door Burge
meester en Wethouders gemerkt afschrift
van het besluit, waarbij ontheffing is ver
leend, voor het publiek goed leesbaar in den
winkel wordt opgehangen.
Het zal Uwe vergadering wellicht reeds
vreemd voorgekomen zijn, dat wij, ondanks
hetgeen in de vergadering van den Amster-
damschen Gemeenteraad van 17 September
ber j.l. geschiedde, dit stelsel aanprezen.
Ter toelichting moge het volgende dienen:
In Amsterdam werden zeer vrijgevig de
gevraagde ontheffingen van het winkelslui
tingsverbod verleend niet alleen ten behoe
ve van bestaande, maar ook ten behoeve van
nieuw-opgerichte winkels. Het is bijna over
bodig mede te deelen dat een onderzoek
naar de economische noodzakelijkheid van
het openhouden dezer winkels na het slui
tingsuur der andere winkels of zeer vluchtig
of in het geheel niet plaats vond.
Wij achten het laatste betreurenswaard en
zullen het daarom zeer op prijs tellen, indien
in de te maken aanvulling van de Verorde
ning op de Winkelsluiting uitdrukkelijk
wordt vermeld, dat slechts aan hen, die aan
toonen, dat hun financieele toestand bij het
in werking treden der aanvullingsbepaling
zulks wettigt, ontheffing kan worden ver
leend. Dit brengt mede, dat ten behoeve van
de later opgerichte of overgedragen winkel
zaken deze ontheffing niet zal worden ver
leend en op den duur het aantal uitgereik
te ontheffingen steeds geringer wordt (z.g.
uitstervingsstelsel). t
Wij wijzen voorts nog op dit meer alge
meene belangrijke verschil te Haarlem met
zijn in vergelijking veel geringer aantal in
woners en gebiedsomvang is de band tus
schen overheid en ingezetenen veel sterker
dan te Amsterdam. Tengevolge hiervan zal
Met belangstelling, aldus schrijft een lezer
ons heb ik gelezen, dat in de Rozenkrans
kerk, te Rotterdam een proef genomen is
met het aanbrengen van een loudspeaker,
waardoor de predikant in de gebeele kerk
woerd voor woord te volgen is. Me dunkt
nu zoo, dat gevoegelijk ook in andere ka
tholieke kerken de loudspeakers goede
diensten kunnen bewijzen. En ik blijf maar
liefst dicht bij huis, waarom ik allereerst de
aaodacht vestig op onze mooie kathedrale
kerk. Van dat schitterend grootsche bouw
werk valt niet veel kwaads le zeggen, in
tegendeel, eenmaal met de lofprijzingen er
van begonnen, komt men niet gauw tot een
einde. Maar één zaak moet mij, nu de red
dende loudspeaker er is, toch uit de pen.
Op verschillende plaatsen in de groote ka
thedraal is de predikant slecht, ja som*
heelemaal niet te verstaan. Dat is natuur
lijk onaangenaam voor de kerkgangers. Zoo
lang we de loudspeakers niet hadden, was
daar moeilijk verbetering in te brengen.
Maar nu die uitvinding eenmaal in practijk
gebracht kan worden, dunkt me zoo, dat er
niets tegen is. haar ook in onze massale
kathedrale kerk aan te brengen. Niet iedere
redenaar toch beschikt over een machtig
slemgeluid, om zich tot in alle hoeken ver
staanbaar te maken. Welnu, laat dan het
hulpmiddel, de loudspeaker, te baat geno
men worden. Door het beter verstaan van
den predikant zal de aandacht der geloovi-
gen zeker toenemen.
Misschien brengt onze voortvarende ple
baan wel zoo'n instrument uit het Oosten
niedel
Barometerstand 9 uur v.m.: 780. Vooruit.
OPGAVE VAN:
Medegedeeld door het Kon. Ned. Meteoro
logisch Instituut te De Bildt.
Naar waarnemingen in der. morgen van
14 October.
Hoogste Barometerstand 775.6 m.M. te
Kopenhagen.
Laagste Barometerstand 748.6 m.M. te
Vestmanoer.
Verwachting van den avond van 13 tot
den avond van 14 October:
Meest zwakke wind uit Oostelijke rich
tingen, nevelig tot halfbewolkt, weinig of
geen neerslag, zelfde temperatuur.
de noodige controle in eerstgenoemde ge
meente met aanzienlijk minder bezwaar kun
nen worden uitgeoefend.
Ter voorkoming van oneerlijke concur
rentie met winkeliers, welke aanverwante
artikelen verkoopen een te Amsterdam
helaas veelvuldig geconstateerd misbruik
zouden wij het op prijs stellen, dat in de ver
ordening uitdrukkelijk wordt bepaald, dat de
te verleenen ontheffing slechts geldt voor
den verkoop van de volgende artikelen ge
bakjes), chocolade, koekjes, visch en fruit.
Ook deze aangelegenheid werd in de Am
sterdamsche verordening niet geregeld.
Het Bestuur van onze vereeniging is be
reid, zoo noodig, zelf mede te controleeren,
of de verkoop na het sluitingsuur tot deze ar
tikelen wordt beperkt.
Het uitoefenen van controle door een par
ticulier lichaam komt U wellicht wat vreem d
voor.
In verband hiermede mogen wij U ver
wijzen naar het nieuwe artikel 78 der Grond
wet, blijkens hetwelk samenwerking van par
ticuliere- en overheidslichamen als een be
staande toestand wordt aangemerkt. Boven
dien geeft het door de Regeering veelvuldig
gepleegde overleg met lichamen als Midden-
standsraad, Nijverheidsraad en Werkloos-
heidsraad U een goed voorbeeld uit de prak
tijk van deze samenwerking.
Wij kunnen ons er zeer wel mede vereeni
gen, indien het sluitingsuur voor de winkeis
in consumptieartikelen op 11 uur des avonds
zal worden bepaald.
Conclusie.
Een en ander samenvattende verzoeken
wij U met den meesten aandrang artikel 14
van de Verordening op de Winkelsluiting te
wijzigen, zoodat dit luidt als volgt
„Burgemeester en Wethouders zijn be
voegd, eene al dan niet voorwaaidelijke ont
heffing te „verleenen van de verbodsbepa
lingen dezer verordening
,,a. algemeen ten aanzien van alle winkels,
voor enkele, door hen aan te wijzen dagen of
gedeelten van dagen
„b. ten aanzien van alle winkels op eene
tentoonstelling, liefdadigheidsverkooping of
andere soortgelijke inrichtingen van tijdelij-
ken aard voor een vast te stellen tijdperk
„c. ten aanzien van winkels, waarin ver
kocht plegen te worden gebakjes), chocola
de, koekjes, visch en fruit, doch alleen voor
den verkoop van deze artikelen en uiterlijk
tot 11 uur des namiddags, terwijl de onthef
fing slechts aan die winkeliers kan worden
verleend, welke aantoonen, dat ten tijde der
inwerkingtreding dezer bepaling het door hen
uitgeoefende bedrijf zonder een verkregen
ontheffing zeer moeilijk door hen kan worden
voortgezet.
„Van de ontheffingen onder a en b bedoeld
wordt door Burgemeester en Wethouders
openbare kennisgeving gedaan.
„Aan de ontheffingen, onder c bedoeld,
wordt in elk geval de voorwaarde verbonden,
dat in deze winkels na het in artikel 1,1e lid,f
onder lo, aangegeven sluitingsuur slechts
