RKKIESVEREEdlGiHB
In en om Haarlem.
f 750-
Imgezarato M@dg®rmgen
LEOENVERGADE R1KG
Vrijdag 17 October 1924
47ste Jaargang No. 15868
Dit
nummer bestaat uit 12 bladzijden - Eerste blad
Do superieur® grondstoffen van FïSANKEN's Mefkbrood
garandeeren U DE HOOGSTE VOEDINGSWAARDE.
De betaling van de Z. R. III.
De vliegtocht Nederland-Indië.
De toepassing der rijwiel-
belasting.
Nederland en het protocol van
Genève.
De Rijksmiddelen.
a 60 cents per regel.
CREDO PUGN0"
TE HAARLEM
op VRIJDAG 24 OCTOBER des
avonds te 8 uur in het gebouw
„St. Bavo".
1. Opening.
2. Notulen
3. Rede van den WelEerw. Heer
HUBERS, Kapelaan teA'dam.
4. Mededeelingen.
5. Bestuursverkiezing wegens 't
bedanken van den heer MEEU-
SEN; candidaten zijn: F. PIE
LAGE en STALPERS
Rondvraag en sluiten.
HET BESTUUR
6
Agenda
18 October
D© Hoogovens te IJmuiden
als kracht- en warmtebron,
Onbestelbare stukken.
Het nieuwe orgel in de Concert
zaal.
De Telefoon Populair.
J. J. WEBER ZOON
Ooticieits Fabrikanten
Koningstraat 10 Haarlem.
felegraphisch Weerbericht.
VOOR DEN POLITIERECHTER.
abonnementsprijs bedraagt votn
Haarlem en Agentschappen:
p week 0.25
Wartaal 3.25
ranco per post per kwartaal bij
Vooruitbetaling 3.58
Bureaux: Nassaulaan 49.
Telefoonnummers: 1426, 2741 en
1748.
Postrekening No, 5970.
NIEUWE HAARLEMSGHE COURANT
'Aorertentiën 35 e'eaï*
Bij contract belangrijke sorw_g.
Advertentiën tusschen den tekst,
als ingezonden mededeeling, 60 ct*
per regel op de le Pagina s 75 ct
per regel. Vraag- en aanbod-adver-
tentiën 1—4 regels 60 ct per plaat-
sing; elke regel meer 15 ct, bij
vooruitbetaling.
Alle abonné's op dit blad zijn, in gevolge de verzekeringsvoorwaarden, X QrtAjl Levenslange geheele on
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringenI uUwU»1" geschiktheid tot'werken;
bij een ongeval imet X
doodelijken afloop. I
bij verlies van een hand, X SOP bij verlies van een X Cfl bij eenbreuk van X 4Q bij «rttos wn een
een voet of een oog; T $2.0.- duim of wijsvinger; T OU.- been ot arm; I H-U.- andere vinger.
bioscoop en -haar maatschappelijke rol. Een merkwaardige film. Nieuwe wegen?
Vijf en twintig jaar misschien zelfs iets
janger wordt het menschdom nu al ge-
Weid met de rolprent. De tijd, dat hier en
"aar in de groote steden een klein bios-
^ocpgebouw bestond, waar je voor een lut-
te' bedrag een paar uur moest zitten kijken
?aar de malste prenten, zal nog velen in
"!et geheugen liggen. Die prenten deden
°or haar flikkering en schittering zóó zeer
voor de oogen, dat je nog daags daarna er
P'jo aan gevoelde. Uit dien tijd dateert ook
(je trekkende bioscoop. Was het hier of
daar kermis, dan werd er een tent geslagen
°P het marktplein en de voorstelling kon
c?n aanvang nemen. De heele vertooning
"d dien tijd bestond grootendeels in onmo
gelijk dwaze geschiedenissen en nu en dan
'!on men een gezelschap van metselaars,
r'enstboden, lijkaansprekers, boodschappen-
'°ngens, enz. straat in straat uit zien ren-
nen. waarbij alles onderstboven werd ge
worpen en lantarenpalen als lucifershout-
'es afknapten. Vooral deze laatste scène
jdoest noodwendig op elk programma voor-
Komen.
En thans, na vijf-en-twintig jaar? Met
?c"aamte moeten we erkennen, dat in deze
k'vart-eeuw van vooruitgang en verbetering
Weinig is te merken.
We zitten nu in de Wild-West-drama's,
"e meest fantastische liefdesgeschiedenissen
"•et de bekende revolver-scènes en smart-
verwrongen gezichten en worden nog steeds
verveeld met de clowns, die altijd met hun
Voeten buitenwaarts loopen en onverander-
'jk in een put of een vat vallen, gevuld
"'ot roet of teer of meel, met een benijdens
waardige vaardigheid over hooge muren
■dimmen en een wedloop op de daken uit
roeren, aan een touw hangen te bengelen
boven een peillooze diepte en meer van
®ergelijke fratsen.
Men vraagt zich af, hoe 't mogelijk is, dat
^e nog maar steeds met een bioscoop zit-
opgescheept, waarvoor we ons feitelijk
}e schamen hebben. Het antwoord daarop
ls niet ver te zoeken. Het publiek zelf is
de schuld van. Zoolang het publiek zich
s'et afwendt van deze aaneengelapte, aan-
£®nSelijmde, deels onmogelijke, deels dwaze
'"ms, zullen de bioscoop-exploitanten door-
fean hun bezoekers dezen rimram voor te
betten.
Ik had jaren geleden een vriend, die uit
Principe nooit een bioscoop bezocht. Hij
beweerde, dat hij er al voldoende van wist,
B's hij de schreeuwerige reclame-platen had
Bezien, foei-leelijk en hard van kleur, waar-
jJP de held in het meest spannende oogen-
olik of de heldin in de meest aangrijpende
•cène stond afgebeeld.
Men moet bepaald bewondering hebben
voor de exploitanten van bioscopen, die
pike week opnieuw in de meest pakkende
■erraen het publiek weten duizelig te maken
Jpet een nieuw filmwerk, „het aangrijpendste
drama van onzen tijd, dat men moet gezien
hebben," In wezen is dat aangrijpendste
drama dan niets anders dan een serie malle
Prenten, door een ziekelijken fantast in el
kaar gezet en waarvan men in den aanvang
a' dadelijk kan voorspellen, waar 'theen
"joet en hoe 't zal afloopen. Men moet om
dezen poespas lachen en het verbaast mij
'elkens en telkens opnieuw, dat de bioscoop
pPdanks deze onbeduidendheid en leegheid
f°ch nog bezoekers blijft trekken. Wanneer
geen aangrijpend drama is, is 't een on-
Dvertroffen meesterwerk, dat de geheimen
onthult van 't grootestads-leven en waaruit
"loet blijken, dat trouwe liefde beloond
Vfordt. De oolijkerds spelen waarachtig ook
°°g den zedemeester!
Te midden van al dit gehaspel en deze
belachelijke hansworsterij is 't een verblij
dend verschijnsel, wanneer we op 'n poging
de goede richting kunnen wijzen. Een
kunstwerk op het gebied der cinematografie
P'ordt op 't oogenblik gegeven in 't Rem-
"randt-theater in Amsterdam avond aan
avond voor een uitverkochte zaal. De film,
getiteld „De Nibelungen", is van Duitschen
Oorsprong, Wij laten hieronder een gedetail
leerde bespreking volgen.
Evenals in alle mythen, zoowel die uit
"et zonnige Griekenland als die, welke ge-
*'en werden in de donkere Germaansche
gouden, is de grondgedachte van het Sieg-
jfied-drama, dat het onheil waart door het
javen en gebruik maakt van alle mensche-
hjke zwakheid om de sterken ten val te
brengen.
Het is de groote vrdienste van de schep
pers van deze film, dat ze deze grondidee
gestalte hebben gegeven en daarbij het
mythische gebeuren zóó waarschijnlijk heb
ben gemaakt, dat de handeling nergens on
wezenlijk wordt, zooals dit bij minder knap
pe leiding geschied zou zijn.
Maar de hoofdverdienste van deze film is
wel, dat zij een omwenteling beteekent in
de film-industrie, omdat de makers van dit
werk erin geslaagd zijn de eigenlijke waar
de van de film naar voren te brengen en
haar dus het recht hebben gegeven een
eigen bestaan te voeren naast het tooneel.
We hebben gezien de z.g.n. futuristische
film „Het Kabinet van Dr. Caligari" en de
film bewerkt naar Gerhart Hauplmann's ro
man: Fantoom, maar deze staan verre ten
achter bij de artistieke en wetenschappe
lijke vindingen, die „de Nibelungen" tot
zoo iets bijzonders gemaakt hebben.
Het doek wordt voorgesteld als een vlak,
waarop de lichte en donkere partijen ge
componeerd worden, waarbij gestreefd
wordt naar een maximum van uitdrukking,
zoodat alleen door het aanwenden van
duisternis en donkere gestalten de onheils
idee steeds nader komt en men weet dat
de catastrophe onvermiidelijk is.
Siegfried is de held, de sterke mensch,
onverwurmbaar en onkwetsbaar omdat hij
den draak, het lage in zich heeft gedood, de
wiize, die het zwaard der Nibelungen ver
kiest boven alle schatten.
Te Worms leeft Kriemhilde, de ideaal-
vrouw en hij wil haar tot vrouw hebben,
maar koning Gunther, de broeder van
Kriemhilde, stelt één voorwaarde: Siegfried
moet hem helpen om de koningin van Isen-
land te overwinnen.
Nu komt het dreigende onheil in het le
ven van den held in de donkere gestalte
van Hagen en Brunhilde, de vrouw uit het
Noorderland, zal de oorzaak zijn van zijn
ondergang.
Meesterlijk heeft de regie de zwarte ge
stalte van Hagen geplaatst tegenover de
blanke figuur van Siegfried met de blonde
haren en lichte oogen.
Daarmee heeft hij de kern van de mythe
duidelijk naar voren gebracht en even
scherp teekenen zich af de beide vrouwen
gestalten die dit drama beheerschen, de
blanke, reine Kriemhilde, die Siegfried be
mint en de geheimzinnige, raadselachtige
Brunhilde, die zijn ondergang eischt.
Om deze vier figuren groepeert zich het
geheele drama. Alle andere personen zijn
aan deze vier ondergeschikt en dienen als
vlakvulling, in figuurlijken en letterlijken zin,
want het is bewonderenswaardig hoe
meesterlijk de regie hier de figuratie tegen
de architectuur plaatst.
Ten slotte is het Siegfried zelf, die zijn
eigen ondergang bewerkt, door toe te ge
ven aan klein-menschelijke zwakheid. Zijn
zwetsen tegen Kriemhilde is de oorzaak van
de catastrophe, welke later door Brunhilde
ontketend wordt en de donkere Hagen be
last zich ermede het ongeluk van den held
te voltrekken, als deze zichzelven vergeet
en in onstuimigen overmoed zijn dorst gaat
lesschen aan de bron.
Als Siegfried éénmaal zwak is geweest,
zijn het niet alleen de donkere machten, die
zich tegen hem keeren, maar zelfs de min
nende Kriemhilde wordt door het noodlot
gedwongen den held te verraden, zonder
dat ze het zich zelf bewust is.
De vele personen, die hebben samenge
werkt, om dit werk tot één grootsch ge
heel te maken, zijn daarin buitengewoon ge
slaagd, Regie van Fritz Lang, grime van Ot
to Genath, architectuur van Erich Kettelhut
en Karl Vollbrecht en costuumontwerpen
van Paul Gerd Guderian, sluiten zoo
volkomen bij elkander aan, dat ze door één
meester beheerscht schijnen.
Schoon waren alle tafereelen, zoowel de
burchten op de hooge rotsen, die gekristalis-
seerd schijnen uit de wazige nevelen die in
de wouden en op de vlakten hangen, de rui
me, strenge zalen waarin de kleine menschcn
werktuigen zijn van donkere machten.
Het is onmogelijk om op ieder onderdeel
dieper in te gaan, het is voldoende te zeg
gen, dat er nergens een inzinking was aan
te wijzen, dat er niets te veel en niets te
weinig werd gegeven, noch in spel, noch in
kleeding, noch in architectuur, maar dat
hier gegeven wordt een spel van mensche-
lijke hartstochten, gebonden in een rythme
van gebaar en lijn, gecomponeerd in licht
en donker, en door groote beheersching op
gevoerd tot groote schoonheid.
De muziek van Gottfried Huppertz was
een waardevol onderdeel.
Uit Washington wordt gemeld, dat de re
dering der Vereenigde Staten, na het accep
teren van de Z. R. III een bedrag van
•200.000 dollar op de Duitsche herstelreke-
"'ng zal afschrijven.
In Indië ƒ30.000 bijeengebracht.
Uit Weltevreden wordt door Aneta ge
mind:
Indië zamelde tot dusver voor den vlieg-
^"ht HollandIndië nagenoeg 30.000 in.
"dische koers).
'n verband met voornemens, om bij uitstel
k?n de Holland-Indië vlucht met de
er gecollecteerde gelden een Indië
°lland vlucht te. ondernetaen. inter-
k'ewde Aneta kapitein W Leendertsz,
j,°°Id van den staf van de luchtvaartafdee-
^"2 en kapitein P. F. Hoeksema de Groot van
generalen staf. Beiden achtten met de
^ndige toestellen zoo'n tocht onmogelijk.
e'' indien telegrafisch instructies gegeven
k°rden, om bijzondere wijzigingen aan te
rengen aan de Fokker-verkenne»? type C. 4,
e'ke Holand eind Nov. naar Indië ver-
e"dt Onder de Indische vliegers heerscht
°°r zulk een tocht de grootste geestdrift.
Het comité vliegtocht Nederland-Indië
heeft Donderdag te Amsterdam een verga
dering gehouden ter bespreking van de
veranderde situatie na de ontvangst van
het telegram van Guilonard. In de vergade
ring van de vorige week was men alge
meen van oordeel, dat de tocht eerst in
April van het volgend jaar opnieuw ge-
ipaakt zou kunnen worden en eigenlijk had
men reeds daartoe besloten.
Nu echter Guilonard geseind heeft, dat
het mogelijk is, nog voor 15 November met
het herstel van het vliegtuig gereed te zijn,
heeft men Donderdag de maatregelen over
wogen, die getroffen moeteri worden voor
een tijdig vertrek Reeds Donderdagavond
of heden, Vrijdag, zou de nieuwe motor per
snelste gelegenheid, onder geleide van eigen
personeel, naar Sofia worden verzonden.
Het Nederlandsch personeel zal de motor
in het vliegtuig monteeren. Spoedig daar
na zullen de nieuwe onderdeelen, zooals
het landingsgestel en de aileren, ter ver
vanging van de beschadigde stukken, vol
gen. Er zal met grooten spoed aan de her
stelling van het toestel worden gewerkt.
Men acht het vrij zeker, dat de tocht van
de plaats, waar de noodlanding is geschied,
nog voor 15 November kan worden voort
gezet.
Het ligt in het voornemen van het comité
om, zoodra het geld daarvoor bijeen is, een
reserve-motor aan te koopen en deze naar
Britsch-Indië te laten transporteeren.
Wat mag en niet mag.
Ter kennis van de ambtenaren der rijks-
en gemeentepolitie is gebracht, dat de mi
nister van financiën de onderstaande me-
dedeelingen heeft gedaan in verband met
vragen aangaande te toepassing van de Rij
wielbelastingwet,
Transportrijwielen, al of niet met afneem
baren bak (z.g. carries), zijn volgens het
spraakgebruik als rijwielen te beschouwen
en vallen onder de toepassing der Rijwiel
belastingwet. Indien het stuur dezer rijwie
len niet uit een buis bestaat en de inrich
ting van het rijwiel niet toelaat op de
voorgeschreven zichtbare wijze het rijwiel-
merk aan de balhoofdbuis of de bovenhuis
van het rijwiel aan te brengen, moet het
belastingmerk niettemin aan dat stuur be
vestigd worden.
Driewielige rijwielbrancards kunnen ge
lijk gesteld worden met de van belasting
vrijgestelde rijwielen, genoemd in art. 4,
letter b, der wet, uit overweging, dat het
zou strijden met den zin dier bepaling, in
dien zij niet werd toegepast wanneer de
gebruiker van het rijwiel door zijn gebrek-
kigen toestand dit niet zelf kan voortbewe
gen, doch daartoe de hulp van een ander
behoeft.
Wanneer een opi de voorgeschreven wij
ze aangebracht rijwielbelastingmerk bedekt
is door een kleedingstuk, mand of ander
voorwerp, behoort het opmaken van pro
ces-verbaal te worden nagelaten, doch den
berijder van het rijwiel moet worden op
gemerkt, dat hij het aan zich zelf te wij
ten heeft, indien hij tot stilhouden mocht
gedwongen zijn. Zoolang het tegendeel niet
is beslist, moe: evenwel worden aangeno
men, dat een rijwielbelastingmerk, dat be
dekt is met een laag lak (veroorzaakt door
het lakken van het rijwiel), waar doorheen
de kleur van het merk niet zichtbaar is,
niet overeenkomstig het voorschrift van
art. 2 der wet aan het rijwiel is bevestigd.
Evenmin is dit het geval, indien het merk
op een zoodanige wijze is bevestigd, dat
het middengedeelte of een der helften door
het bevestigingsvoorwerp is bedekt.
Een merk waarvan een stuk ontbreekt
is niet als geldig aan te merken.
Het is geoorloofd het merk door middel
van een riempje, touwtje, metalen draadje
of dergelijk hulpmiddel aan het stuur van
het rijwiel te hangen, zulks met het oog
merk het bij niet gebruik van het rijwiel
gemakkelijk daarvan te kunnen verwijderen
Het uitleenen van merken is geoorloofd,
behalve van die, welke kosteloos zijn ver
strekt; deze mogen enkel door den aan
vrager worden gebezigd.
Buitenlanders, die in het bezit zijn van
een kaart Rijwielbelasting no. 4, mogen
daarmede herhaaldelijk de grens overschrij
den, zonder dat zij haar geldigheid verliest.
Er bestaat bezwaar tegen het doen afgeven
bij elke binnenkomst van een nieuwe kaart,
daar de grensontvangers hierdoor noodeloos
van ander werk worden afgehouden.
De geldigheidsduur eener zoodanige kaart
is niet beperkt tot het tijdvak van 3 maan
den na den dag der uitgifte, daar immers
slechts wordt vercischt, dat de bezitter tel
kens niet langer dan 3 maanden achtereen
hier te lande vertoeft, van een eenmaal af
gegeven kaart kan, zoolang overigens niet
de grond voor vrijstelling van belasting is
vervallen, gedurende het geheele kalender
jaar gebruik worden gemaakt.
Buitenlanders behooren, met betrekking
tot de uitvoering der Rijwielbelastingwet, zoo
weinig mogelijk te worden bemoeilijkt. In
het algemeen kan een nauwgezette con
trole op de naleving der wet worden be
perkt tot die buitenlanders, waarvan be
kend is, dat zij voor hun beroep of om an
dere redenen geregeld binnen het rijk ko-
Het Hdbl. verneemt dat onze regeering
overweegt het protocol voor de vreedzame
beslechting van internationale geschillen,
dat in de jongste Volkenbondsvergadering
is vastgesteld, wel te doen mede teekenen,
doch onder een zeker voorbehoud, waar
van de formuleering nog niet is vastgesteld.
De Res.bode schrijft:
Naar wij uit zeer betrouwbare bron ver
nemen, staat onze regeering tamelijk scep
tisch tegenover de jongste besluiten, in
Genève genomen inzake de kwesties: ont
wapening, arbitrage en veiligheid.
De reden waarom onze vertegenwoordi
ger in Genève niet onmiddellijk het proto
col geteekend heeft, vindt haar aanleiding
in de bezwaren die onze regeering koes
tert tegen de bepaling, dat Nederland ge
dwongen zou kunnen worden zijn neutra
liteit prijs te geven bij een eventueel con
flict tusschen den Volkenbond en een
staat die zich niet aan arbitrage zou wil
len onderwerpen.
Dit bezwaar geldt te meer, wijl Neder
land indertijd onvoorwaardelijk tot den
Volkenbond is toegetreden, in tegenstelling
met Zwitserland, dat aan die toetreding de
voorwaarde verbond dat het zijn neutrali
teit nimmer behoefde prijs te geven.
Toch is de regeering, ondanks dit scep
ticisme en deze bezwaren, in beginsel be
reid het verdrag te ratificeeren, maar zal
daarbij trachten een voorwaarde te bedin
gen, waardoor de Nederlandsche zelfstan-
djgheidspolitiek zooveel mogelijk behouden
blijft.
ADVERTENTIES OP POSTSTUKKEN.
Onze postadministratie, men weet het,
tracht naar bijverdiensten, in dezen tijd een
veel voorkomend en begrijpelijk streven. Zij
doet dat niet altijd met succes: men kent de
geschiedenis van de réclames op de post-
karretjes, men herinnert zich uit den laatsten
tijd de mislukte en opgegeven reclame
op de poststempels.
Het „Hbld." heeft thans een poststuk in
handen gekregen, dat ook tot eenige be
denking aanleiding geeft: een enveloppe
van den „Postchèque en Girodienst", waar
op wel bovenaan deze woorden gedrukt
staan, maar onderaan een cigarette-adver-
tentie, zóó groot en in het oog vallend, dat
men daarop het eerst let. Bovendien is do
achterkant met een advertentie voor vul-
haarden gevuld. Tegen dit alles is in te
brengen, dat men den brief zeer goed kan
houden voor een reclame-zending, die men,
wanneer men niet rookt, of geen vulhaard
noodig heeft, ongeopend in de prullenmand
gooit. Dit is geen fantasie van ons: het is
gebeurd. Bij iemand, die niet goed keek, het
is mogelijk, maar de post heeft daartoe aan
leiding gegeven.
In September hebben de Rijksmiddelen
35.7 millioen opgeleverd, of 639.000 min
der dan verleden jaar. De rijwielbelasting, die
voor deze vergelijking buiten beschouwing
bleef, maakte echter juist het nadeelige ver
schil goed. Sedert 1 Januari is er nog een
vooruitgang van 8900 tegenover verleden
jaar, waarbij dan de rijwielbelasting komt
met 5,233,000,
Sociëteit St. Bavo Gewone zittingen
7 uur.
R.K. Middenstandsgebouw. Reünie R. K.
M. V. 8 uur.
Stadsschouwburg. Het Schouwtoóneel
„De wedloop met de schaduw 8 uur
Café Brinkmann Alliance Franqaise
half 5 uur.
Parochiale Bibliotheek (Kleverparkweg)
Ingang tusschen Kerk en Pastorie
lederen Dinsdagavond.
Arbeidsbemiddelingsbureau van Sint Fran-
ciscus' Liefdewerk, Zoetestraat 11 El-
ken Donderdag van 89% uur.
R. K. Arbeidsbeurs voor .mannen Jaco-
bijncstraat 15 Alle werkdagen voorm.
van 912 uur, n.m. van 25 uur Zater
dags alleen van 912 uur.
R. K. Arbeidsbeurs voor vrouwen Kleine
Houtweg 13 Alle werkdagen de:
voorm. van half 11half 12 en des nam.
van 3 tot 4 en van half 8 tot half 9 uur.
Telefoon 2981.
R. K. Leeszaal en uitleeubibliotheek
Jansstraat 49 Eiken dag geopend van
1012, van 25 en van 7—10 nur, be
halve des Maandagsochtends en op Zon
en Feestdagen Uitleenen van boeken.
Marthavereeniging Bloemhofstraat 1
Betrekkingsbureau voor vrouwen. Alle
werkdagen van 1012, van 24 en van
S—9 uur. Tel. 1671. Tevens gezellig sa
menzijn voor Hollandsche meisjes, die hier
geen tehuis hebben Zondag en Woensdag
van 810 uur n.m.
R. K. Bevolkingsbureau Gebouw Sint
Bavo Smedestraat 23 van 810 uur
op Maandag- Woensdag- en Vrijdag
avond.
St. Elisabeth's Vereeniging Jansstraat
Aanvragen om versterkende middelen
voor arme zieken der S. V E. Maan
dags van 23 uur. Donderdags van 12
uur.
Bisschoppelijk Museum. Dagelijks, uitge
komen Zaterdag, Zon- en Feestdagen, toe
gankelijk.
Eenige dagen geleden plaatsten wij een
artikel over de hoogovens te IJmuiden als
kracht- en w armtebron.
In het „Handelsblad" van Zondagmorgen
lezen wij nog het volgende:
„Indien al het hoogovengas, dat in IJmui
den beschikbaar blijft, aldaar wordt omgezet
in electrische energie, verkrijgt men 20 mil
lioen K. W. uur per jaar."
De waarde der K. W. uur berekend op 2 Vï
cent, kwamen wij er dus toe voor de totale
productie een waarde te berekenen van
500.000. De waarde van het gas uit de co
kes berekenen wij op 750.000, zoodat wij
meenden te moeten concludeeren, dat er
voor een waarde van 1.25 millioen per
jaar nutteloos uit dezen eenen hoogoven
ontwijkt.
Uit een schrijven dat wij ontvingen van
dr. W. Lulofs, directeur der gemeente-elec-
triciieitswerken te Amsterdam, blijkt ons,
dat wij, aldus schrijvende, een groote ver
gissing hebben gemaakt. De heer Lulols
schrijft o.a.:
„Twintig millioen K.W. uren per jaar ver
mag het hoogovenbedrijf thans te geven;
welnu, de P. E. G. E, M. heeft daadwerkelijk
reeds ruim 11 millioen K.W. uur afgenomen
en de productie is thans in overleg met de
hoogovens opgevoerd kunnen worden tot
600.000 K.W. uur per week, zoodat de hoog
ovens rond 30 millioen K.W. uur per jaar
aan de P. E. G. E. M. leveren. Van den eer
st dag af, dat het hoogovenbedrijf stroom
kon leveren, heeft de P. E. G. E. M. zooveel
mogelijk stroom afgenomen, daarbij in den
koop nemende de lasten, die natuurlijker
wijze ontstaan bij een dergelijke levering
van een in gang komend bedrijf van zulk een
reusachtigen omvang.
Inderdaad neemt de P. E. G. E, M. dan
ook practisch alle K. W.-uren af, welke het
hoogovenbedriji kan produceeren.
De door de hoofdredactie „met goeden
wil van beide kanten" verlangde bevredi
gende oplossing was reeds verkregen voor
het in werking treden van het hoogovenbe
drijf, en neergelegd in een overeenkomst,
welke door hoogovens en P. E. G. E. M.
13 Maart en 12 April 1923 werd ondertee
kend en die in den loop van December
1923 in werking is getreden.
Er gaat hier dus practisch geen cent ver
loren; de brandstof betalende burgerij kan
zich dus wat de electriciteitskweslie be
treft, volkomen gerust gevoelen."
Wij plaatsen gaarne deze rectificatie van
ons artikel van Vrijdag. Tot ons leedwezen
gaven verkeerd overgekomen inlichtingen
van het Hoogovenbedrijf aanleiding tot deze
vergissing.
Inderdaad wordt de electriciteit, die te
IJmuiden als nevenproduct ontstaat, reeds I
op de bovenaangegeven wijze benut. Wij j
hebben trouwens in ons stuk geen oogen
blik getwijfeld aan den goeden wil van de
bestuurderen der electriciteitsnetten in
Noord-Holland en overigens de electri-
citeitsquaestie slechts terloops aangeroerd.
Maar het hoofdverlies betreft het cokes-
ovengas, dat niet of bijna niet gebruikt
wordt in de gasleidingen in Noord-Holland.
Weliswaar heeft de gemeenteraad van VI-
sen enkele maanden geleden besloten met
ingang van 1 Juni 1925 het gas voor de ge
meente le betrekken van het Hoogovenbe
drijf in plaats van, zooals tot dusver, van
Haarlem. Maar afgezien van dezen maatre
gel, die dus wel eenigen vooruitgang zal
brengen, verstookt men het kostbare gas,
jammer genoeg, nu ten deeie in IJmuiden
toi electriciteii en daardoor blijven de
hoogovengassen ten deele ongebruikt. Ver
heugt het ons dus, dat de electriciteitsvoor-
ziening der provincie reeds het hare heeft
gedaan om onze krachtbron te gebruiken,
het hoofdproduct, het cokesovengas, waarop
wij in ons artikel in hooldzaak wezen, wordt
nog slechts onvoordeelig gebruikt. Wij ho
pen dat ook dit weldra als lichtgas
tot zijn waarde zal komen."
Lijst van onbestelbare brieven en brief
kaarten van welke de afzenders onbekend
zijn. Terugontvangen in de eerste helft der
maand October.
Binnenlandsche Brieven: Beheerder der
Schatkistpostrekening, den Haag. Bur. Alge
meen Handelsblad, Amsterdam. Idem. idem.
Mevr. M Belderbos, den Haag v. d. Bergh,
Amsterdam. Departement van Justitie, den
Haag. Gebr. Bos, Boskoop. Departement van
Koloniën, den Haag. Den heer M. v. Dijk,
Pieterburen, Gr Mej. G. Haversmans,
Haarlem, Mej. B. Hooning, Haarlem, v. d-
Horst, Harderwijk. Den heer T. Hendriks,
Ede. den heer Kroon, Rotterdam. Kleins
Boekhandel, Amersfoort. Mej. F. Kaspel,
Schoten. Den heer P Kranenburg, Velser-
oora. Mej. L. E. Lansdorp. Haarlem. H. W.
v. Lieshout. Haarlem. Mej. F. Maareveld,
Amsterdam. Minister van Justitie, den Haag.
Minister van Handel, Arbeid en Nijverheid,
den Haag. Minister van Oorlog, den Haag.
Den heer H. Mooy, Hilversum. Nederi.
Spoorwegen, Utrecht. Nieuws v. d. Dag,
Amsterdam, Den heer C. Olff, Ede. Purm.
Courant, Purmerend. Postbus 781, Amster
dam. Red. v. d. Courant, Vianen. Rijksver
zekeringsbank, Amsterdam. Telegraaf letter
E 2766, Amsterdam. Vittoria Egyptian Ci
garette C., Rotterdam. Voorschotbank, Rot
terdam. Den heer J. Vrisou. Haarlem. Den
heer J. S. Vos, den Haag Mej. A. Vink,
den Haag. Den heer R. P. Verschaffelt,
Amsterdam. J. Vrisou, Haarlem. Den heer
H. G, Waal, Haarlem. Westerouen v. Mee-
teren, Haarlem. Den heer C. v. Zeel, Haar
lem. Den heer Jb. Zander, Hoogwoud. Den
heer H. v. Zandten, Haarlem. Zeepfabriek
de Duif, den Dolder. 2 Idem. idem.
Birmenlandsche briefkaarten: Mevr. B.
Benjamin Haarlem. Mevr. T. d. Bas,
Utrecht. Den heer Boer, Amsterdam. Me(.
W. Brinkgreve, Utrecht. Mej. H. Bossert,
Haarlem, faro. J. v. d. Berg. Dames v. d.
Berg, Amsterdam. Den heer Buy, Amster
dam. Den heer W. Cavalje, den Haag. Den
heer Delachaux, den Haag. Den heer D. d.
Graaf, Ede. Mej. v. Leeuwen. Leiden. J.
Nanpse, Beverwijk. Den heer P. Pasman,
Amsterdam. Strafgevangenis, Haarlem. Me-
vrtfuw J. Sluis-Snijders, Amsterdam. Den
Heer H. Seitner, Harderwijk. Fam. Schon,
den Haag. Den heer Thoolen, Ede. Den
heer Wensink, Harderwijk. Idem, idem. Mej.
M. Ysseldijk, Amsterdam.
Buitenlandsche Brieven: Miss M. Dono
van, Luzern. Den heer J. S. High, Hoboken,
Mevr. de Koning, Riems. Den heer P, C,
Labouchere, Rouen. Den heer E. Potand,
Parijs. Den heer H. Stapper, Curaqao. Den
heer Symonds, Londen, Den heer G. Stuy,
Wallington. E, Wieseman, Cherbourg.
Buitenlandsche Briefkaarten: Den heer en
Mevr. Carlier, Montreux. Hauptman Schmidt
Frankfurt. B. Koopman, Brussel. Idem, idem.
Mej. S. de Koning, Marseille. Den heer J.
Lomans, Florence. Den heer v. d. Lugt,
Brussel. Den heer Nyland, Parijs. Mej. Rus
sen, Scheideck. Den heer H. Read, Zuid-
Afrika. Den heer Roozee,, Chicago, v. Stra
ten, New-York, W, Timmerman, Zuid-Afri-
ka. Den heer A. Vlaanderen, Lugano, v.
Wageningen, Zuid-Afrika Den heer Wirn-
ikk, Londen. Mej, Zeibig, Duitschland.
Aanbevolen wordt om het adres van den
afzender op de stukken te vermelden, op
dat deze bij onbestelbaarheid kunnen wor
den teruggezonden. Voorts is het gewenscht
alle per post te verzenden stukken van een
volledig adres, straatnaam en huisnummer
te voorzien.
Wat anderen ervan zeggen.
Het is wel eens aardig te ho -en, hoe an
deren denken over het gerestaureerde orgel
van het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam,
dat thans het eigendom der gemeente Haar
lem is en in de gemeentelijke concertzaal
prijkt.
In het verslag omtrent het inwijdings
concert zegt de „Maasbode" o.m.:
„Hierna zette Robert met plechtige tonen
de Passacaglia en Fuga in c-klein van Bac'i
in. Een vergelijking tusschen den nieuwen
en ouden toestand van het orgel maken,
kunnen wij heiaas niet. Zooals het instrument
thans is, heeft het, zonder zijn buitengewone
reputatie le handhaven, een groote helder
heid en doorzichtigheid in den totaal-klank,
en een schat van solo-registers. En het feit
dat er slechts 46 stemmen zijn, welke ver
deeld zijn over 3 manualen en pedaal, duidt
er op, dat het in de stellige bedoeling van
den orgelbouwer heeft gelegen een instru
ment te geven, dat aan alle eischen van het
nieuwer solistisch spel kan voldoen, doch
geen instrument voor groote klankeffecten.
Het was wellicht daarom, dat het orgel
beter tot zijn recht kwam in het Concert
a-moll, opus 100 van Enrico Bossi, een werk
dat, uitgenomen in het Adagio, nogal ver
brokkeld aandoet, doch dat met veel smaak
door Robert gespeeld werd."
In de „Nieuwe Rotterdamsche Crt.",
schrijft de heer W, Landré:
„Wij kennen het orgel dat thans in de
Haarlemsche concertzaal prijkt, reeds lang,
weten dat het een van de edelste instrumen
ten is, en hebben dat ook gisteravond weer
ondervonden, niettegenstaande het feit, dat
de indruk thans nog niet in alle deelen vol
komen geweest is. Soms was de klank te
machtig voor de zaal die ongeveer de
afmetingen van onze Doelenzaal heeft
knapte het geluid af, gelijk het wel meer
gaat, wanneer het klankvolume te groot is
voor de ruimte. Met zijn nieuwe instrument
zal de stadsorganist, de heer George Robert,
wel spoedig geheel vertrouwd zijn; dan zal
hij "Og béter rekening kunnen houden met de
zeer gevoelige acoustiek van de zaal, waar-
Men schrijft ons:
Amsterdam gaat nu verandering brengen
in haar tot nu toe gevolgde methode
een eenheidsprijs te heffen voor alle tele
foonaansluitingen.
Het wil thans het telefoon-tarief voor
personen, die heel weinig van de telefoon
gebruik maken, aanmerkelijk verlagen,
daarentegen het abonnement van hen, die
meermalen per dag telefoneeren niet ver
lagen. Thans gaat hel dus over tot het sys
teem dat wij in Haarlem reeds kennen,
n.l. het tarieven-klassen-systeem.
Dit heeft het voordeel, dat het voor hen.
die hun telefoon slechts weinig gebruiken,
toch de moeite loont zich aan te laten
sluiten. De prijs is evenwel nog niet bij
zonder goedkoop en dat is waarschijnlijk
voor velen nog een bezwaar, om tot aan
schaffing van een toestel over te gaan.
Zou men nu bijv. niet den prijs zoo kun
nen stellen, dat zoo goed als alle inwoners
van Haarlem er van konden profiteeren?
Bijv. een tarief van 50.per jaar, om
maar eens iets te noemen. Wij geven toe,
dat vroeger zooiets uitbreiding van tele
foonpersoneel, etc. met zich mede zou bren
gen. Nu zal dat echter ondervangen zijn
door de automatische telefoon. Alleen
de aansluiting wordt zoowat dc eenige
kosten die men thans heefl. zoodat het
waarschijnlijk niet zoo moeilijk uitvoerbaar
zou zijn
Thans heeft Haarlem aan interlocale
aansluitingen in totaal ongeveer 5000 num
mers. Op het nieuwe automatische verbin
dingsbord is er in totaal plaats voor 20.000
Rekenen wij nu det er voor
Bloemendaal, Overveen, enz., 8000 num
mers afgaan, dan blijven er voor Haarlem
12,000 nummers disponibel. Schatten wij I
aantal inwoners op 120.000 personen (Scho
ten, Heemstede, etc., inbegrepen) dan zou
dus de verhouding komen ie staan, dat op
elke 10 inwoners één in bezit van een tele
foon komt. zoodat men gerust kan zeggen
dat dan alle huisgezinnen in 't bezit zijn van
een telefoon. Op die manier zou alle, thans
nog ongebruikte energie van het automa
tisch schakelbord in klinkende munt kunnen
worden omgezet.
Een onderzoek in dezen zou, naar wij
meenen, alleszins de moeite waard zijn.
Barometerstand 9 uur v.m.: 772. Achteruit.
OPGAVE VAN:
Medegedeeld door het Kon. Ned. Meteoro
logisch Instituut te De Bildt.
Naar waarnemingen in den morgen vaa
17 October.
Hoogste Barometerstand 771.1 m.M. te
Breslau.
Laagste Barometerstand 752.5 m.M. te
Roest.
Verwachting van den avond van 16 tot
den avond van 17 October.
Zwakke tot matige Westelijke tot Noor
delijken wind, half of zwaarbewolkt, weinig
of geen regen, iets kouder.
door zuiverder verhoudingen zullen ont
staan.
De macht van het orgel, de schoonheid
van zijn kiank, de volkomenheid van het
meerendeel van de registers, hebben intus-
schen gisteravond sterk gesproken. Met een
bewondering afdwingende beheersching, heeft
Robert een Passacaglia en Fuga van Bach in
c-klein gespeeld; dat was de voorname kunst
van iemand die Bach in het hoofd maar ook
in het hart heefl, en in de vingers! De duide
lijkheid in de polyphonie, die het volgen van
stemmen en tegenstemmen waarlijk gemak
kelijk maakte, is een sprekend bewijs ge
weest voor Robert's bijzondere talent, voor
zijn muzikaliteit en fijne kunst van regi-
strecren."
In het „Alg. Handelsblad" schrijft Herman
Rutters:
„Het was een avond van mooie muziek,
waartoe de prestaties van George Robert en
het Haarlemsche Orkest onder leiding van
Nico Gerharz niet weinig hebben bijgedragen.
Wij zullen ons bij dit verslag niet begeven
in critische beschouwingen over de prestati?s
en enkele opmerkingen over het instrument
in zijn nieuwen staat nog even terzijde leg
gen. Haarlem heeft thans een nieaw con
certorgel, dat voor de Concertzaal zeker
noodig was en de Haarlemmers zijn over dit
feit terecht zeer voldaan. En hebben hun
aanwinst waardig en feestelijk ingehaald."
Gehuurd en verkocht.
J. Z. had op een mooien Zomerdag van
den rijwielhandelaar K. een rijwiel gehuurd
voor 1 gulden per dag.
Z. toerde weg en het beviel hem zoo best
dat bij het rijwiel niet meer terug bracht.
Hij moest zich thans terzake verduiste
ring voor den politierechter verantwoorden.
Beklaagde was niet verschenen.
Overeenkomstig den eisch werd hij tot
1 maand gevangenisstraf veroordeeld.
