mm
3
In en om Haarlem.
f---. v
Radio-Omroep.
NTFUWE HAARLEMSCHE courant.
Vierae Blad Zaterdag 18 October 1924
De financieele positie van Schoten.
DE GROOTE INT. VOORJAARSBLOEMEN
TENTOONSTELLING TE HEEMSTEDE IN 1925.
De vollegrondstentoonstelling duurt van 13 Maart—21 Mei. Zes tijde
lijke tentoonstellingen. Een hoofdgebouw van 70 bij 40 M. en een
„regeeringsgebouw". Het tentoonstellingsterrein is 16 H.A. groot.
Met ontstaan der tentoonstellingen en een overzicht van de tentoonstelling
in 1925.
55
5 hi i.
m Klip
De Fransche gezant in den
Haag.
De hoofdcommissaris van
politie te Amsterdam.
KERK EN SCHOOL,
8INNENLANDSCH NIEUWS
De heffing van plaatselijke
belastingen.
Een telegram van postpersoneel
Een merkwaardige promotie.
HANDEL EN NIJVERHEID.
De verkoop door de P. G. E. M.
aan particulieren.
Ingezonden Msdedeeltagtn.
a 60 cents per regei.
Zenuw-Tabletien 75ct
Laxeer-Tabletten 60ct
Hoofdpijn-Tabletten 60ct
LEGER EN VLOOT.
Vertrek van den hoofd-aalmoe
zenier kolonel Evers naar Indië.
KUNST EN KENNIS
Een David Beck ontdekt.
Een Nederlandsch ontwerp
bekroond.
Aan onze Lezers
Spocrt al Uw kennissen
aan hun vraag- en aanbod-
advertenties te plaatsen
in onze eigen
Nieuwe Haarlemsche Courant
iiiiuniMii iiwiiuwmii i
FEUILLETON.
HET GEHEIM VAN EEN
HUURRIJTUIG
HONDSRD POND BELOONING. MOORD!
HONDERD POND BELOONING.
Toen, eerst in April van dit jaar, de Scho-
tensche gemeentebegrooting over 1924 ver
scheen, meenden wij aan de algemeene be-
lieuwdhe d, i ie daarnaar in verband met de
annexatie-kwestie bestond, te rrioeten voldoen
001 eenige uitvoerige beschouwingen te
Wijden aan de financieele positie van Schoten,
2o°als die uit de voorliggende begrooting
sprak.
Konden we toen reeds dien toestand met
•liet zooveel pessimisme inzien, als de publie
ke opinie dat vóór dien tijd deedt reden tot
grooter optimisme geven thans zeker wel
de mededeelingen, door B. en W. de vorige
Week aan den Raad gedaan inzake de op
brengst der belastingen, die bij de raming
gunstig gaaf afsteken. En een aanvulling van
bovenbedoelde beschouwingen is in verband
daarmede dan thans ook wel, op Haar plaats
Men heeft in ons blad reeds uitvoerig kun
nen lezen, hoe Ged. Staten niet hebben goed
gekeurd op de begrooting de 50.000.
die geraamd waren als terugbetaling aan
Schoten door Haarlem en apdere gemeenten
van die inkomsten, welke zij genieten uit de
bedrijfsbelasting over in Schoten woon-
achtige werknemers, en als terugbetaling
van die gemeenten aan Schoten van .wat de
Schotensche forensen aan hunne woonplaats
méér kosten, dan de 2/3 belasting, die Scho
ten van hen slechts geniet. Nog 8000.
aan andere posten keurden Gedeputeerden
niet goed en zij stelden voor, om de begroo-
Üng sluitend te maken, 10.000.nog te
doen bezuinigen en verder 24000.als
subsidie van het Rijk en 24000.als sub
sidie van de Provincie (onder voorwaarde,
dat het Rijk ook subsidie geven zou) te ra
aien.
Gezien echter 's Rijks en der Provincie
Weinig gunstige antecedenten in dit opzicht
en gezien de vermelde stijgende opbrengst
der belastingen is de Raad stout genoeg ge
weest om den heeren Gedeputeerden mits
gaders het Rijk te verzekeren dat Schoten
op hun problematische hulp liever niet reken
de en het tekort van 58000.wel uit de
meerdere opbrengst van honden-, straat-,
grond- en personeele belasting dekken zou.
De vraag, waar het om gaat, is echter, of
Schoten, wanneer eens annexatie uit
blijven mocht, in staat zou zijn, 'n eigen
huishouding te voeren.
Daar zijn vooreerst verschillende moeilijk
heden. Op de eerste plaats de kwestie, of
het Rijk de 94.250.— die sinds jaren her
als subsidie waren toegezegd, naar verhoopt
Wordt, eindelijk eens uitbetalen zal. Want
regelmatig blijft natuurlijk deze post op de
begrootingen fungeeren en even regelmatig
Veroorzaakte zij totnogtoe steeds een even
groot tekort.
Een andere handicap is het feit, dat de
laatste noodzakelijk geworden geldleening
Van ruim 200.000, nog steeds niet geplaatst
is kunnen worden, huiverig als men op de
geldmarkt is van het beeld, dat de Schoten-
sche begrootingen den laatsten tijd vertoon
den. Hierdoor is men genoodzaakt, het benoo-
digde geld tegen lang niet malsche voor
waarden van eene instelling te leenen. En
dat nog wel, terwijl Schoten in Januari
198.000.van de reeds sinds jaren loopende
kasgeldleening a 6% gebruikt heeft om eene
even groote leening a 7% wegens den hoogen
rentevoet geheel af te lossen.
Bij gunstiger begrootingen (en vermoede
lijk zal die voor 1925 geen tekorten behoeven
te verwerken) wordt echter het plaatsen van
een leening naar men hoopt gemakkelijker.
Voor 1925 hebben daarenboven Ged.
Staten toegestaan, dat op de begrooting een
post zal fungeeren voor de boven besproken
terugbetaling door andere gemeenten aan
Schoten, de wijziging van de wet op de
forensenbelasting belooft Schoten een voor
deel van. naar de wethouder van financiën
ons verzekerde, ruw geschat 80.000
per )aar te brengen, de bevolking en de belas
tingopbrengst blijven stijgen, waartegenover
geen noemenswaardige stijging van kosten
der gemeentehuishoudtng staat....
De wethouder hoopt zelfs, dat voor 1925
de 4/4boven de 100 opcenten op de Rijks
inkomstenbelasting, eenigszirfc verminderd
kunnen worden, „want," meent hij, „wanneer
Schoten Schoten blijft, en de toestand laat
het even toe, dan moet de belastingdruk
dadelijk verzacht worden 1"
Aan groote ondernemingen mag dan voor
eerst niet worden gedacht en, zooals we zei
den, de gemeentehuishouding gaat voor-
loopig met veel meer uitgaven vergen. Daar
mag bij de stage uitbreiding hier of daar
eens een man personeel meer noodig worden,
de gemeentereiniging kan eens 'n nieuwen
oven krijgen, haar terrein kan worden uit
gebreid, verplaatst misschien, omdat zij te
dicht in het bebouwde gedeelte te liggen
komt, zooveel gewicht legt dit niet in de
schaal De gasfabriek, die Schoten nooit had
moeten bezitten, werkt momenteel veel gun
stiger dan den laatsten tijd, terwijl Haarlem
het tekort aan productie aanvult, maar waar
schijnlijk zal reeds met 1 Januari de geheele
productie in Haarlem geschieden, zoodat
Schoten nog alleen voor de (distributie te
zorgen heeft dan wordt de gasfabriek en
haai terrein verkocht en Schoten krijgt weer
wat geld vrij.
Een en ander begint op den lang als hope
loos ingezienen toestand van Schoten's fi
nanciën toch een gunstiger licht te werpen
en met recht mag worden verwacht, dat
Schoten (het zal zooals uit bovenstaande
duidelijk is, van de omstandigheden en van
de houding van het Rijk afhangen, in hoeveel
tijd) binnen een afzienbaar tijdsbestek, wan
neer het noodig wezen mocht, eeh eigen, zij
het bescheiden, huishouding met succes kan
voeren, wanneer niet onverhoopt de econo
mische toestand nog meer werkloozensteun
en andere lasten veroorzaken gaat, of geen
andere buitengewone omstandigheden zich
voordoen. En van „het armlastige Schoten"
zal voortaan niet meer behoeven te worden
gesproken.
Reeds bekend mag verondersteld worden,
dat in het voorjaar van 1925 ih „Groenen-
daal" te Heemstede een groote voorjaars
bloemententoonstelling zal worden ge
houden, uitgaande van de Algemeene Ver-
eeniging voor Bloembollencultuur te Haar
lem. Het Hoofdbestuur dier Vereeniging
had de pers uitgenoodigd, de voorbereidende
werkzaamheden eens te komen zien en
Zoo was in het bureau der tentoonstelling
aan de .Vrijheidsdreef te Heemstede Vrijdag
morgen een aantal journalisten bijeen, om
omtrent de tentoonstelling voorgelicht te
worden door den voorzitter en den secretaris
der vereeniging, resp. de heeren Ernst H.
Krelage en H. J. Voors.
De heer Krelage merkte 'allereerst op,
dat het Hoofdbestuur de pers gaarne wilde
voorlichten, opdat mede door de pers belang
stelling voor dg tentoonstelling gewekt
worde.
In zijn inleiding gaf de heer Krelage dan
allereerst een overzicht over het ontstaan
der tentoonstellingen. In 1860 is de eerste
tentoonstelling van wege de Alg. Ver. voor
Bloembollencultuur gehouden, waardoor de
collega's onderling in staat waren, hun
nieuwe hyacinthen te laten zien Die tentoon
stelling en ook de volgende droegen dan
ook speciaal het karakter van exposities
van bolgewassen. Aanvankelijk wilde men
de tentoonstelling ieder jaar houden, doch
in verband met daaraan verbonden moeilijk
heden ging men daartoe niet over, doch
werd besloten, de tentoonstelling om de
5 jaar te houden. Dat ging zoo door tot
1905, doch het bleek, dat deze tentoon
stellingen, welke nationaal waren, reeds in
1885 haar hoogtepunt bereikt hadden. Na
dat jaar nam de belangst Hing er voor
voortdurend af en het plan rijpte, voortaan
z.g.n. vollegronds-tentoonstellingen te hcu
den. Eerst i£ 1910 konden deze plannen
verwezenlijkt worden en de eerste vollegronds
tentoonstelling werd toen in den Haar
lemmerhout te Haarlem gehouden Zij was
op breede basis opgezet en were' e n groot
succes. O.m. werd zij bezocht u.por den
heer Th. Roosevelt, president van Amerika.
Een dergelijke tentoonstelling wilde men
nu om de 10 jaar houden, doch de groote
wereldoorlog kwam er tusschen en in 1920
kon zij niet gehouden worden. Mén wilde
haar in 1921 organiseeren, doch de inter
nationale verhoudingen waren toen nog
niet dusdanig, dat op voldoende deelname
van uit het buitenland zou kunnen gerekend
worden. En passant deelde de heer Krelage
mede, dat, wanneer de tentoonstelling in
1921 gehouden was geworden, de regeering
een waarborg-subsidie van f 50.000 zou
gegeven hebben, waartoe zij zich schrifte
lijk verbonden had. Dit subsidie is thans
niet noodig, omdat er een waarborgsom
van f 100.000 bijeengebracht is, zoodat het
financieel gedeelte met volkomen vertrou
wen kan worden tegemoet gezien. Het houden
der tentoonstelling beoogt geen winstbejag;
de inzenders behoeven niets voor- de deel
name te betalen, daar deze geheel vrij is;
het wordt een zuiver wetenschappelijke en
vakkundige studietentoonstelling.
Na deze inleiding gaf de heer Krelage
een uiteenketting van de tentoonstelling.
Deze is internationaal en wordt gehouden
van 31 Maart21 Mei 1925 in het, zooals
hierboven reeds opgemerkt werd, wandel
bosch „Groenendaal," te Heemstede, welk
benoodigde gedeelte door het gemeente
bestuur van die gemeente welwillend ter
beschikking is gesteld. De heer Krelage
roemde zeer de loyale medewerking van dat
gemeenteb estuur.
De tentoonstelling omvat een terrein van
16 H.A., terwijl die te Haarlem in 1910
slechts 6 H.A. besloeg. De kosten zijn be
grijpelijkerwijze ook veel hooger een druk
bezoek moet die dekken, want dit zal de
eenige bron van inkomsten zijn. De wel
bekende heer D. F. Versteeg houdt toezicht
op den aanleg, doch de beplanting geschiedt
door eiken inzender zelf en er zijn tuin
architecten en -artisten in overvloed, al
dus verzekerde de heer Krelage, om over
tuigd te kunnen zijn, dat alles op de meest
smaakvolle en aesthetische wijze zal woraen
gegroepeerd. Voor de aanplanting zijn mil-
lionen bollen noodig, terwijl het aantal
perken in de duizenden zal loopen. Om de
tentoonstelling slechts vluchtig te beschou
wen, zal men ongeveer 3 uren noodig hebben.
Deze reusachtige tentoonstelling kan eigen
lijk .verdeeld worden in de vollegronds-ten-
toonstelling, welke dan van 13 Maart21
Mei gehouden wordt en een zestal tijdelijke
tentoonstellingen, n.l. van vervroegde bol
gewassen en planten van 1322 Maart
voorjaarskeuring der Kon. Ned. Mij. van
Tuinbouw en Plantkunde van 27 Maart
5 April groote Paaschtentoonstelling van
1119 April; Gentsche Floraliën van 24
April3 Mei; bloemenschikkunst en af
gesneden bloemen van 610 Mei en inter
nationale bloemententoonstelling van 521
Mei. Uit den aard der zaak zullen dus veel
verscheidenheden te zien zijn, welke zeker
aanspraak mogen maken op meer dan een
enkel bezoek. Die tijdelijke tentoonstellingen
worden gehouden in het hoofdgebouw,
dat daarvoor opgetrokken zal worden op den
voorgrond van het tentoonstellingsterrein.
Dit hoofdgebouw krijgt afmetingen van 70
bij 40 Meter, terwijl het een glazen over
kapping zal hebben. Het wordt opgetrokken
in den stijl van het R. A. I.-gebouw te Am
sterdam. Voor-in komt een galerij voor de
texpositie van afgesneden bloemen.
De ingang van het tentoonstellingsterrein
komt nabij „den molen," welke welbekend
is Vandaar bereikt men spoedig de „as"
van de tentoonstelling, welke als een tuin
zal aangelegd worden in regelmatig-Franschen
stijl. Daar zullen eerst crocussen, dan hya
cinthen en vervolgens de vroege en late tul
pensoorten bloeien. Hierachter wordt het
hoofdgebouw opgericht. Een eind verder
komt het zgn. „regeeringsgebouw," waar
demonstraties gegeven zullen worden vanwe
ge de Rijkslandbouwproefstations.
Omtrent de inzendingen deelde de heer
Krelage mede, dat de voorbereidingen bui
tengewoon veel tijd vergen. De termijn tot
opgave van deelname aan de beplanting van
het buiten-terrein was 15 April 1.1. reeds ge
sloten. Enkele inzendingen zijn bijzonder
groot. Zoo zal die van den Bond van Bloem
bollenhandelaren, welke collectief inzendt,
3000 M2. oppervlakte beslaan. Zij zal zijn in
oud-Hollaqdschen stijl en de nieuwste en
kostbaarste voortbrengselen van de bloem
bollenteelt laten zien. 'De afd. Sassenheim
zal een groot deel beplanten met narcissen.
Ook het Westland komt met een collectieve
inzending. Dit vele collectief deelnemen be
schouwde de heer Krelage als getuigende
van de goede samenwerking, welke in het
bloembollenvak heerscht. Ook heesters en
andere planten worden aangebracht verder
komen er rotstuinen en fruittuinen- Uit den
aard der zaak zullen de buitenlandsche in
zendingen in het hoofdgebouw geëxposeerd
worden, daar de buitenlanders nu niet kun
nen komen planten. Omtrent die buiten
landsche inzendingen is thans nog mets defi
nitiefs mede te deelen. Wel echter kan reeds
gezegd worden, dat de Gentsche Floraliën
zullen exposeeren azalea's, palmen,
orchideeën,* enz. onder auspiciën van de
Orchidophilenclub.
De Gentsche Floraliën, welke eens in de
5 jaar een tentoonstelling houden, zijn zeer
bekend. Nog zullen uit het buitenland ko
men anjers, lathyrussen, enz., welke de
attractie der tentoonstelling zeer zullen ver-
hoogen.
Op het terrein zal ook een restauratie
gebouw met terras opgericht worden, terwijl
bij den ingang een fietsenstalling voor 1000
fietsen komt.
Na deze uitvoerige inlichtingen werd ten
slotte een wandeling over het tentoonstel
lingsterrein gemaakt. De voorbereidende
werkzaamheden zijn reeds lang aan den
gang en dat gedeelte van het wandelbosch,
dat voor de tentoonstelling gebezigd wordt,
doet reeds duidelijk zijn nieuwe voorloopige
bestemming kennen. Zoo is bijv. de regel-
matig-Fransche tuin op den voorgrond reeds
duidelijk afgeteekend en is ook verder de
beplanting in vollen gang. Zelfs worden de
heuveltjes op het terrein er voor gebezigd,
welker beplanting ongetwijfeld het oog zal
bekoren. Om den kleinen vijver komt een
narcissen-beplanting, terwijl de zgn. „wa
terleidingvijver" een van de mooiste plekjes
worden zal, in welks nabijheid een tulpen
beplanting komt. Voorts zijn er reeds nieuwe
paden aangelegd en komen er nog andere
bij, terwijl in totaal een 30.000 trottoirtegels
benbodigd zijn. Ook voor de kleinere onder-
deelen is gezorgd. Zoo worden bij alle ex-
positie's dezelfde groene naambordjes aan
gebracht, terwijl de inzendingen alle met het
zelfde duidelijke lettertype moeten worden
aangeduid. Het pad nabij de waterleiding
vijver heeft reeds een gazen afrastering, ter
wijl rotssteen uit Engeland reeds gearri
veerd is kortom, alles is druk in de weer
voor de naderende voorjaarsbloemen-ten-
toonstelling. En die voorbereidingen wij
zen er op, dat zij slagen moet, De mede-
werking is er spontaan genoeg voor Zoo
levert bijv Heemstede gratis electriciteit,
gas en watei voor de gebouwen en geeft een
aantal trottoirtegels in gebruik Ook finan
cieele steun wordt van allé kanten verkregen,
zoodat financieele steun van overheidswege
niet noodig was. De opzet is schitterend en
belooft veel.
De heer Krelage deelde nog mede dat
foto's van de tentoonstelling 1910 we) 10
jaren lang gereproduceerd worden in vak
bladen als voorbeeld van beplanting. Welnu,
laat ons wenschen, dat de tentoonstelling
1925 die van 1910 nog overtreft.
'"■N
voor de betaling van onze hooge belastingen
en kosten van winterbehoeften. Als men
zorgt, dat het personeel zich meester kan
blijven, zal het zijn plichten niet behoeven
te vergeten, en zal de dienst behoorlijk wor
den verricht.
De „Echo de Paris" meent te weten, dat
de heer Charles Benoist, Fransch gezant te
's-Hage, binnenkort van dezen post zal wor
den ontheven.
Naar wij vernemen, is e hoofdcommissaris
van politie te Amsterdam, de heer A. J.
Marcusse, die sinds Augustus met verlof is,
er een groot deel van dien tijd in Bergen-op-
Zoom heeft vertoefd, thans naar het buiten
land vertrokken tot herstel van gezond
heid.
De grootmeester B. Springer Jr., speelde
Donderdagavond voor de leden van de
Haarlemsche Damclub een simultaan-seance.
Springer is vooral bekend door het spelen
van blinde dampartijen.
Een schrijver van den Minister van Binnenl.
Zaken en Landbouw aan Gedeputeerde
Staten.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw heeft het volgende schrijven
gericht aan Gedeputeerce Staten der on
derscheidene provincies:
Ik heb de eer uw college te verzoeken
voor zooveel hunne provincie betreft, te ba-
vorderen, dat verordeningen op de heffing
van plaatselijke belastingen, die goedgekeurd
zijn tot 1 Januari 1925 of tot aan een an
deren datum in dat jaar en waarvan voort
zetting na die data wordt verlangd, voor zoo
veel de desbetreffende stukken de regeering
nog niet hebben bereikt, zoo tijdig mogelijk
worden ingezonden met overlegging van de
vereischte gegevens, dat de beoordeeling en
eventueele goedkeuring vóór d1-- data moge
lijk zij.
Voor de executoir verklaring van de kohie
ren der grond en personeele belasting is het
noodzakelijk, dat inzendingen van raadsbe
sluiten tot heffing van opcenten op de hoofd
sommen dier belastingen op zoodanig tijd
stip plaats hebben, dat uiterlijk 1 Januari
van het desbetreffend belastingjaar de Ko
ninklijke goedkeuring kan verleend' zijn.
Overschrijding van dezen termijn kan tenge
volge hebben, dat de vaststelling der kohie
ren zou moeten plaats hebben zonder uittrek
king van die opcenten. Verordeningen tot
heffing van opcenten op de hoofdsommen
der vermog ns'elasting en Rijksinkomsten
belasting, alsmede tot heffin- van een plaat
selijke inkomstenbelasting, moeten voor 1
Mei va. het desbetreffende belastingjaar zijn
goedgekeurd.
Raadsbesluiten tot vaststelling van het het-
fingspercentage c.q. vermenigvuldigingscij-
fer, moeter vóór of in de maand Mei zijn
departement hebben bereikt. Deze besluiten
gelieve uw college te doen vergezeld gaan
van een opgave van de belastingen, die in
de betrokken gemeenten geheven worden,
alsmede van een kort overzicht van den
financieelen toestand. Uiteraard geldt dit
ook voor verordening tot heffing van een
plaatselijke inkomstenbelasting, waarin een
maximum heffingsfactor is vastgesteld.
Ten slotte verzoek ik uw college in uw
vetslag omtrent wijziging of nieuwe vaststel
ling vai. een verorden.ng tot heffing van een
plaatselijke belasting, Heronder begrepen de
besluiten tot vaststelling van den heffings
factor van de plaatselijke inkomstenoelastin
te vermelden den datum van de betrekke
lijke verordenin* op de invordering."
Het volgende telegram is gezonden aan den
directeur-generaal der posterijen en tele
grafie en aan de directeuren van het post
kantoor en telegraafkantoor te Rotterdam;
Het personeel van Rotterdam, georgani
seerd in den Centr. Bond van post-, tele
graaf- en telefoonpersoneel, is, zonder dat
daarop door de autoriteiten is gewezen, zich
van zijn plicht bewust. De regeering 'ergt
de ambtenaren in het bijzonder rau poste
rijen, telegrafie en telefonie met onvoldoen
de inkomsten voor hun onderhoud en slechte
diensten.
Wij eischen een zeer spoedige en afdoende
voorziening in den hoog gestegen nood en
Uit Leuven wordt aan „De Tijd" gemeld,
dat aan de Katholieke Universiteit aldaar
tot doctor in de wijsbegeerte en de klas
sieke letteren is gepromoveerd Mère M.
Dominique (in de wereld jonkvrouw Au
gusta de Creeft) van de orde der Ursulie-
nen vai. O. L. V.
Met algemeene stemmen werd haar „de
grootste onderscheiding" verleend.
Haar thesis over „la vie economique de
Cicércnwas zeer interessant. Zij behan
delde zijn inkomsten: onroerende en roe
rende goederen, zijne uitgaven en 't be
heer of de beheerders van zijn economisch
bestaan.
Zij wraakte Cicero's edelmoedigheid te-
jen de aanvallers, die hem betichten van
geldspeculaties, en wist te bewijzen, dat hij
uet noodige geld vooral bekwam door de
erflatingen zijner vrienden, bewonderaars
en klanten. Door heel het betoog heen
loopt het tastbaar bewijs van Cicero's on
baatzuchtigheid en cijfers spreken lui
der dan woorden
Uitgaven had hij en meer dan zijne
inkomsten! voor zijne onverstandige en
pieterige vrouw, voor zijn eigen bewogen
léven ten gunste van studie, vaderland en
partij, voor zijn verkwistenden zoon Mar
cus en vooial voor zijne ongelukkige doch
ter Tullia en haar schaamteloozen, alverte-
renden man, Dolabella Cicero heeft meer
dan wie zorgen en geldverlegenheid ge
kend.
Het slot van de thesis was een balans
van Cicer.o's inkomsten en uitgaven, opge
maakt zooveel mogelijk jaar voor jaar en
in betrekking geplaatst met de groote da
den van zijn leven.
TERUG UIT DE MISSIE.
Naar de „Java Post" meldt, zijn de Zeer-
Eerw. heeren Pastoors P. v. d. Kolk, schrij
ver van „Onder de Oermenschen" en dr.
Nijens na een veeljarig verblijf op Nieuw-
Guinea en de Key-eilanden naar NederUnd
vertrokken tot herstel van hun gezondheid.
Dr. Nijens zal eerst nog eenigen tijd in
Spanje verblijven ter besiudeering van de
Spaansche archieven betreffende de vroeg
ste missiegeschiedenis der Oostelijke eilan
den.
De Zeereerw. heer A. Fisscher, Pastoor
j te Djokja zou heden eveneens naar Neder
land vertrekken.
Uit Winterswijk wordt gemeld: De Win-
terswijksche Middenstand heeft de bemid
deling der Kamer van Koophandel voor
Twente ingeroepen in zake het feit, dat de
Prov. Geld. Electr. Maatschappii electriscne
apparaten aan particuieren verkoopt tegen
fabrieksprijzen. Naar aanleiding van een
schrijven van het bureau der Kamer aan de
directie der P. G. E. M. antwoordde deze,
dat dit geschiedt ten eerste, omdat verschil
lende handelaars minderwaardige apparaten
verkoopen, en ter. tweede omdat de P. G. E.
M. de invoering van bedoelde toestellen voor
huishoudelijk gebruik van groot belang acht,
waarvoor het noodig is, dat de toestellen
in het groot en tegen minimum prijs be
schikbaar zijn. Het bureau der Kamer besloot
op dit schrijven te antwoorden met de op
merkingen, dat het haar ongewenscht voor
komt,-dat de P. C-. E. M. zich beweegt op
het terrein van der. middenstand. Doet ze dit
toch, dan dient n.l. het overheids-handelsbe-
drijf op commercieeie basis te worden gedre
ven, wat over het geheel niet het geval is.
Mocht de P. G. E. M. meenen, dat con
trole op de te verkoopen toestellen noodig is.
dan geeft het in overweging, die tegen vast
te stellen verkoo sprijzen aan de installa
teurs te leveren.
EEN UITLEVERINGSKWESTIE.
De rechtbank te Rotterdam heeft een zaak
behandeld tegen den 32-jarigen Duitscher
W. G., wiens uitlevering door de Duitsche
regeering gevraagd was.
Uit het verhoor bleek o.m., dat G. in
1919 door het Schwurgericht te Beuthen ver
oordeeld is tot tien jaar gevangenisstraf,
wegens doodslag. Van deze straf heeft hij
een jaar en zes maanden ondergaan. G. ver
telde, dat de misdaad is gepleegd op Duitsch
grondgebied, dat thans aan Polen is gevoegd.
Na deze toevoeging kreeg G. van de Pool-
sche justitie absolutie.
De president merkte op, dat daardoor het
vonnis van het Schwurgericht nog niet ge
annuleerd is.
ZATERDAG, 18 OCTOBER.
Radio Paris 1780 M. 9.20 Fragmenten
uit „Boccacio", operette van Suppé.
Chelmsford 1600 M. 7.50 Popul. avond
zang voordracht piano 10.20 Jazz
band Savoy Hotel.
Brussel 265 M. 8.35 Kamermuziek.
Middelraad 1050 M. Concert vanaf
8.30.
ZONDAG, 19 OCTOBER.
Radio Paris 1780 M. 9.20 Festival Cho
pin 10.20 Radio Cabaret.
Chelmsford 1600 M. 9.20 u. Concert
de Groot en The Picadilly Orchestra.
Brussel 265 M. Concert o. a. Grand
Marehe (Grièq) Air de Sapho (Gounod)
Tannhauser (Wagner).
Hilv. Draadl. Omroep 1050 M. 8 u.
Concert door het Amst. Kamermuziek En
semble.
MIJki iArtu t b
Bij Apoth. en Drogisten.
G. antwoordde, dat hij geen bezwaar had
tegen zijn uitlevering, omdat z. i. de Duit
sche justitie hem toch niet gevangen zal
kunnen houden.
i-e rechtbank zal binnen veertien dagen
haar advies aan de regeering uitbrengen.
Vrijdagmorgen is de hoofdaalmoezenier,
kolonel F. J H Evers met den trein van
9.35 van het station Hollandsche Spoor te
's-Gravenhage vertrokken om zich via Ge
nua tiaar Indië te begeven, waar hij, zooals
bekend een onderzoek zal instellen naar
de godsdienstige verzorging bij leger en
vloot aldaar.
Behalve de zusters van den hoofdaalmoe
zenier waren op het station aanwezig om
den vertrekkende uitgeleide te doen: de
oud-minister van Oorlog, Jhr. G. A. A. Al-
ting van Geusau; luit.-generaal C. van Tui
nen, liut.-generaal b.d. H. C. A. de Block,
mr. R. Ledeboer, advocaat-generaal bij den
Hoogen Raad. de heer P. J. J. Haazevoet,
die als lid van de Eerste Kamer bij de Re
geering heeft aangedrongen op een betere
verzorging van de godsdienstige belangen
der militairen in Indië, de Weleerw. heer
kapelaan F. Filbry, hulp-aalmoezenier, en
vertegenwoordigers van de R.K. Officieren
en onder-officierenvereeniging A.R.K.O. en
„St, Martinus".
Mede waren aanwezig de aalmoezeniers,
de majoors J J. J. Noordman en G. Huys,
die kolonel Evers tot aan de grens zouden
vergezellen.
Kolonel Evers nam van de op het sta
tion achterblijvende vrienden en beken
den, die hem een goede reis toewenschten,
hartelijk afscheid.
Ten slotte kunnen we nog mededeelen,
dat de aalmoezenier, majoor Noordman,
gedurende de afwezigheid van kolonel
Evers met dc waarneming van diens func
tie van hoofd-aalmoezenier is belast
Een kunsthandelaar te Brussel heeft een
schilderij ontdekt van David Beck uit Delft,
fcen der eerste leerlingen van van Dijck. Het
stelt voor de prinsessen Mary en Elisabeth
van Engeland. Antwerpsche deskundigen
hebben uitgemaakt dat het doek werkelijk
aan Beek moet worden toegeschreven.
David Beck is in 1621 te Amsterdam ot
Delft geboren. In Engeland heeft hij bij van
Dijck gewerkt; en gaf o.a. teekenles aan de
zonen van Karei I. Later is hij hofschilder
geweest in Frankrijk, Denemarken en Zwe
den, Koningin Christina zond hem op -cis,
om vorstelijke personen in een aantal lan
den te schilderen. In 1653 ging hij met haar
naar Rom^ Tijdens een verlof, in Nederland
doorgebracht, is hij 10 Dec 1656 te 's-Gra
venhage overleden Schilderijen van zijn
hand bevinden zich o.a. te Stockholm.
Men meldt aan het Cor Bur uit Rome: Dt
stad Rome heeft een wedstrijd uitgeschreven
ter oprichting van vijf nieuwe decoratieve
fonteinen
Een der bekroonde ontwerpen is dat van
de Nederlandsche beeldhouwster Annie Cot-
tran-Fokker, in samenwerking met den Ita-
liaanschen architect Cias.
I
Om vier uur ging zij uiteen, om
na verloop van een kwartier met de
volgende beslissing terug te komen. „De
overledene, wiens naam met geen mogelijk
heid geboekstaafd kan worden, stierf den
27 Juli j.l. aan de uitwerking van chloroform
zijnde een zwaar vergif, hem verraderlijk
door een onbekenden persoon toegediend."
En de jury gaf als hare overtuiging te ken
nen, dat voornoemde tot dusver onbekend
gebleven persoon den overledene verrader
lijk en met voorbedachten rade van het
leven heeft beroofd.
Den volgenden dag hing de volgende pro
clamatie overal aangeplakt:
„Aangezien op Vrijdag 27 Juli, het lijk
van een onbekend manspersoon in een huur
rijtuig is gevonden, en met het oog op een
onderzoek, dat 30 Juli d.a.v. heeft plaats
gehad, heeft de jury het geval van „moord
met voorbedachten rade" tegen een even-
1 eens onbekende persoonlijkheid geconsta
teerd. De overledene is van middelmatige
grootte, had een donker uitzicht,* bruin haar,
glad geschoren aangezicht, heeft een moe
dervlek op den linkerslaap en was in avond-
kostuum gekleed.
en gelieve niet uit het oog te verliezen,
dat het gouvernement eene belooning van
100 belooning heeft toegezegd voor hem
of hen, die zoodanige aanwijzing kunnen ge
ven, welke leiden kunnen tot ontdekking
van den moordenaar. Van het misdrijf wordt
verdacht een man, die met den overledene
den 27en Juli j.l. aan den hoek van Collius
en Russell street in een huurrijtuig stapte.
Zegt het voort!"
VIERDE HOOFDSTUK.
„Wel, wel," sprak Mr. Gorby, zijne beeld-
tenis in den spiegel met welgevallen be
schouwende. „In de laatste twintig jaren
heb ik heel wat zaakjes tot klaarheid ge
bracht, dit geval echter maakt mij niet wei
nig verlegen."
Mr. Gorby scheerde zich en, terwijl hij
zulks deed, moest hij steeds een alleenspraak
houden.
Daar hij tot de geheime politie behoorde
en op eene uiterst zwiigzame geaardheid
kon bogen, gewaagde hij nimmer met iemand
v;n zijn beroeps-aangelegenheden en hield
er veel minder een vertrouweling op na
Gevoelde hij somwijlen den aandrang, zijn
gevoelens in bewoordingen lucht te geven,
dan begaf hij zich naar zijn slaapkamer en
spr; k met zijn 'eigen beeldtenis in den spie
gel. Dit was een veilige maatregel, die hem
bovendien ontlastte van de talrijke gedach
ten, welke hij wenschte te uiten en die niet
temin een geheim moesten blijven. Toen de
barbier van Midas ontdekte, wat er onder
d"n koninklijken kruin zijns meesters schuil
de, werd hij bedroefd en ontstak over zijn
geheim in toorn, tot hij op een morgen naar
het riet bij de rivier sloop en zich zelve
toeflu' ::rde: „Midas heeft .eze'isooren."
Op dezelfde wijze gevoelde Mr. Gorby
wijlen behoeft", zijn gedachtendang den
vrijen loop te laten, en daar hij er niet
van hield, in het openbaar te spreken, werd
zijn spiegel met zijn vertrouwen vereerd;
gaarne zag V" zijn eigen vroolijk rood gelaal,
dat de weerschijn van het glas hem te aan
schouwen gaf. Indien dit onbeduidend spie-
rfeltie, dno- hetwelk Mr. Gorbv zich iede-en
ochten 1 bekeek, spreken kon, wat zou het
een aantal geheimen en intriges van Mel
bourne onthuld hebben. Maar gelukkig voor
sommige stervelingen, dat wij in geen too-
verland waren en ofschoon Mr. Gorby voor
zijn spiegel niet weinig genegenheid gevoel
de, hij deed niets uitlekken Deze morgen
was de geheime agent in een buitengewoon
levendig gesprek met zijn spiegel verwikkeld
en bij wijlen teekende zich op zijn gelaat
een trek van verlegenheid. Hem was de
taak opgedragen, om den sluier, waarin de
door ons omschreven moordgeschiedenis ge
huld was, op te lichten, den moordenaar
te ontdekken en hij was nu voornemens aan
het onderzoek een begin van uitvoering te
geven.
„Verduiveld," sprak hij, zijn scheermes aan
het strijkriem aanzettend, „waar een einde
is, moet ook een begin zijn, maar hoe moet
ik aan het begin, hoe aan het eind komen?"
Daar de spiegel hem deze vraag niet be
antwoorden kon, begon Mr. Gorby zijn ge
laat in te zeepen en scheerde zich op kod
dige wijze, daar zijne gedachten bij het be
wuste geval toefde, welke kortweg hierop
neerkwamen:
„Hier is een man best, laat ik zeggen,
een heer die beschonken was en diens
volgens niet wist, wat hij deed. Een andere
heer, zich juist op denzelfden weg bevin
dend, komt naar hem toe en huurt voor
hem een rijtuig eerst gaf hij voor, hem
niet (e kennen en later bewijst hij ondub
belzinnig dat het tegendeel waar is in
een kwade luim loopt hij weg, verandert
van gedachten, komt terug en stapt bij hem
in de koets, na den koetsier last gegeven
te hebben naar St. Kilda te rijden.
Nadat een en ander volbracht is, laat hij
den dronkaard ongemerkt chloroform ina
demen, stapt weer uit hel -rijtuig, springt in
een ander en na voorgoed Powlett street te
hebben verlaten, werdwijnt hij; ziedaar het
raadsel, waarvan de oplossing mij is opge
dragen en ik geloof dat er nooit iemand met
een taak werd belast, aan grooter bezwa
ren onderhevig dan deze. Er zijn drie zaken
welke ontdekt moeten worden. Ten eerste',
wie is de overledene: Ten tweede: met
I welke reden werd hij vermoord? En ten
derde: wie was de bedrijver der misdaad?
i Het eerste zal ik gewaar kunnen worden,
maar de twee laatste problemen zullen niet
1 zoo schielijk ontcijferd worden, daar men
niet zoo licht kan bevroeden, welk belang
iemand er bij heeft, zijn natuurgenoot uit
den weg te ruimen. De man, die deze scha-
vuit vermoord heeft, moet er strenge be
weegredenen toe gehad hebben, en ik moet
de aanleiding derzelve uitvorschen. „Lief
de" Neen, dat kon het niet wezen, mede
minnaars laten het zoover niet komen in
het werkelijke leven, dat kan in romans en
tooneelstukken voorkomen, maar in geheel
mijn carrière heb ik dit nog nimmer onder-
t vonden. Diefstal? Evenmin, want daarvoor
j had men te veel geld in zijn zak gelaten,
j Wraak? nu dat is niet onmogelijk, ziedaar
iet waarbij vele menschen zich zelve ver
geten. Geweld is er niet gepleegd, daar zijn
kleeding niet in het minst beschadigd was,
hij moest dus onverhoeds zijn aangevallen,
alvorens hij wist, wat zijn mede-passagier
in het schild voerde. Ik geloof intusschen
niet, dat ik zijn kleederen genoegzaam heb
onderzocht; wellicht bevindt zich er het
een of ander voorwerp in, dat mij eenige
opheldering kan geven; in ieder geval is 't
nog wel de moeite waard, ik zal dus met
de kleederen een aanvang maken."
Nadat Mr. Gorby zich gekleed en zijn ont
bijt „enuttigd had, begaf hij zich ijlings
naar het politiebureau en vroeg naar de
kleederen van den overU-'ene.
Toen ze hem ter hand gesteld werden,-
trok hij zich in een hoek terug en begon
ze te onderzoeken.
Aan den jas was niets opvallends te be
speuren, slechts dat hij goed was, hij legde
hem dus met een teleurgesteld uiterlijk ter
zijde, waarna hij het vest ter hand nam,
Aan dit echter vond hij iets wat zijn bij
zondere aandacht trok namelijk een zak,
die in de linkerzijde aan dc binnenkat vaD
het vest was aangebracht
„Wat drommels, waar moet dit voor die
nen," sprak Mr Gorby in gepeins verdiept;
„zoover mij bekend, is dit een zonderling
iets, aan den binnenkant van een vest een
zak te hebben; en," vervolgde de ambte
naar der geheime politie hoogst gemoede
lijk, ..tailleurs-werk is dit ook niet: dit deed
hij zelf en vrij slecht ook, ongetwijfeld heeft
het hem veel moeite gekost dien zak zoo
danig te maken, dat niemand er iets van
kon bemerken en klaarblijkelijk werd hij
gemaakt, om iets van waarde te bevatten
zoo kostbaar, dat hij het bij zich droeg,
zelfs, wanneer hij in avondcostuum was O,
hier is een scheur aan den buitenkant var
het vest; er is dus iets on ruwe wiize uitge-
(Wordt vervolgd.)
