iwneö-
Van alles en van overal.
met geheim van een
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT.
Tweede Blad Dinsdag 4 November 1924
De „Manchester Guardian" over het „zonderlinge onderzoek",
dat de aftredende regeering nog even instelt inzake Zinowjew's
brief: MacDonalds houding. Heden hebben in de Vereenigde
Staten de verkiezingen voor het presidentschap plaats.
Onder de Radio-berichten: Het onderzoek naar den brief van
arinowjew zal misschien het ontslag van het kabinet nog enkele
dagen vertragen of anders aan de nieuwe regeering worden
overgedragen. De strijd in China geëindigd?
@EM. SüëTENL. BERICHTEN.
St. Michael.
Een Nederlander, voorzitter
De Tabaksbelasting.
LUCHTVERKEER
Een noodlottige estafette-
vliegtocht.
FEUILLETON.
HUURRIJTUIG
55.
ma.u£.
Een bloementmentoonstelling zooals ik
er in lang geen gezien heb, heb ik gister
mogen bewonderen in het Paleis voor
Volksvlijt te Amsterdam.
Of, laat ik liever zeggen een Chrysanthe
mum-tentoonstelling!
Want wél staat zij op den omslag van
ie officieele catalogus aangekondigd als
Bloeme n-tentoonstelling, maar verreweg
de meeste inzendingen bestaan uit Chry
santen. Wat trouw endP ook de opzet was
der Nederlandsche Chrysanhemumclub, die
dit grootsche bloemenfeest organiseerde.
Kom de groote zaal van het Paleis bin
nen en onmiddellijk wordt ge overweldigd
door de schitterende kleurenpracht die u
tegenstraalt uit deze in een Japanschen
Kikoe-tuin herschapen reusachtige zaal,
met in het midden een aardig, rood Ja-
pansch tuinhuisje, op den achtergrond een
waterval en tusschen deze beide in een
grooten vijver vol goudvisschen.
En toch, hoe overweldigend ook, de ten
toonstelling geeft nog lang niet te zien wat
Ik vroeger, een jaar of 15 a 20 geleden, op
Chrysanthemum-tentoonstellingen heb te
zien gekregen.
Toen was het voor de Nederlandsche
Chrysanthemum-kweekers de gouden tijd
van het succes, een tijd, die helaas weer
is verdwenen, omdat het publiek, dat een
mooie roos weet op prijs te stellen en in
verrukking staat voor het eenvoudige,
maar lieve bloempje van den Lathyrus,
deze schitterende bloemen der Japanners
niet wist te waardeeren
Zoo kwam het, dat langzamerhand den
kweekers, waaronder.er zestien jaar gele
der waren, die collecties bezaten van 200
a 300 variëteiten, de lust verging zich met
deze moeilijke en kostbare kweekerij bezig
te houden.
De Chrysanth, zooals wij die kennen, is
een gekweekte bloem, door de groote liefde
voor bloemen en het onuitputtelijk geduld
der .Japan y c. ontstaan uit een enkelvou
dige, uit China in hun land geïmporteerde
bloem, dien zij Kikoe noemen. En zóó
hebben de Japaners deze bloem weten
te vervolmaken, en zóó groot is hun liefde
er voor, dat hun land is geworden het land
van de Chrysanthemum, die er in het na
jaar een even groote bekoring aan geeft
als in het voorjaar de kersenbloesem.
En is het niet het beste bewijs dat de
Japanner de Chrysanth hoog stelt, dat hij
er zijn dochter naar noemt? Het is waarlijk
geen zeldzaamheid, als men in Japan een
meisje hoort aahspreke» met O Kikoe San,
wat wil zeggen: juffrouw Chrysanthemum.
In heel Japan staat de Kikoe in hoog
aanzien, maar toch wordt nergens in het
land een zoo schitterende verzameling aan
getroffen als in de tuinen van het keizer
lijk paleis te Tokio, waar planten met 300
groote gevuldbloemige Chrysanthemums
geen zeldzaamheid zijn, terwijl het reeds Is
voorgekomen, dat er planten in gekweekt
zijn met 500 groote, voluit ontwikkelde
bloemen er aan.
Was het wonder, dat onze Nederlandsche
kweekers, tot over de oceanen beroemd,
zich allengs gingen toeleggen op het kwee
ken van deze zoo schitterende, aan varië
teiten zoo rijke bloem? Was het wonder,
dat op 1 December 1008 de Nederlandsche
Chrysanthemum-club werd opgericht, met
het doel de cultuur der Chrysanthemums
in Nederland te bevorderen en de beroeps
kweekers en de liefhebbers er van nader
tot elkaar te brengen?
In het jaar van oprichting der club stond
de cultuur van de Chrysanth in ons land
werkelijk op een hoog peil en op de ten
toonstellingen omstreeks dien tijd gehou
den doelde ik, toen ik sprak van de fraaie
bloemen, op lang geleden gehouden ten
toonstellingen.
Wat de vormen betreft, onderscheidde
men toen: enkelbloemige, anemoonvormige,
ingebogen, uitgebogen en bolvormige varië
teiten benevens de sterk behaarde bloe
men.
De cultuur vereischte echter zeer veel
zorg en arbeid en of deze wel altijd be
loond werd is minst genomen zeer twijfel
achtig. De heer H. de Lange, voorzitter
der Chrysanthemumclub zegt ten minste,
dat ten slotte alleen de vultuur van afge
sneden Chrysanthemums loonend was,
toen men er in geslaagd was. eenige varië
teiten als éénpoters in den vollen grond
te kweeken. In nog hooger mate, zegt hij,
werd dit het geval, toen na 1914 de ar-
beidsloonen en de prijzen der benoodigde
materialen in een verbluffend snel tempo
omhoog liepen en het kweeken van groote
Chrysanthemums in potten vrijwel onbe-
taallaar werd. In de daarop volgende ja
ren tot ongeveer 1920, was dan ook de
Ned. Chrys. club vrijwel tot werkeloos
heid gedoemd. Onze uitgebreide collecties
verdwenen veel sneller dan ze waren geko
men en de eerste ooging om de cultuur
der Chrysanthemums weer te doen ople
ven, de tentoonstelling in 1922 te Amster
dam gehouden, bewees eerst recht duide
lijk, hoe groot de geleden verliezen war
ren. Van de bekende prachtige variëteiten
was daar ongeveer niets meer te zien en
goed gekweekte Chrysanthemumplanten
waren er in het geheel niet.
Die treurige ervaring vooral was het,
die in het najaar van 1923 voerde tot het
besluit om een Chrysanthemum tentoon
stelling voor te bereiden op een schaal,
zooals we die in ons land nog iet hadden
gezien en deze grootsche poging om de
cultuur van deze schitterende bloem weer
tot zijn vroegeren luister te doen opbloeien
zien wc nu verwerkelijkt in de tentoon
stelling die nu in het Paleis voor Volks
vlijt wordt gehouden.
Grootsch is ze, deze tentoonstelling, want
behalve dat de groote, fraai gedecoreerde
zaal, waarvan ik reeds zei, dat ze is her
schapen in een Japanschen Kikoe-tuin, uit
gebreide collecties te zien geeft, zijn ook
de zijzalen in ware lustoorden herschapen
door keurcollecties van allerlei planten en
bloemen, waaronder dan natuurlijk ook
weer de Chrysanthemum zeer rijkelijk is
vertegenwoordigd.
En nu moge het waar zijn, dat het in de
allereerste plaats Aalsmeer is, dat zich
met de cultuur van de Chrysanth bezig
houdt en dat het Westland een goede
tweede is in den wedstrijd wie de mooiste
bloemen levert, ook elders zal men met
bloemenstad als Haarlem zal zeker met
groote belangstelling dit pogen, om een zoo
schoone bloem de waardeering te schen
ken die haar toekomt, gadeslaan en het
dankbaar waardeeren.
Ook H. M. de Koningin heeft van haar
belangstelling blijk gegeven, door gisteren
de tentoonstelling te bezoeken
H. M. die door het dagelijksch bestuui
der tentoonstellingscommissie, bestaande
uit de heeren de Lange, de Roos, Bakker
en Admiraal, benevens door jhr. van Tets,
voorzitter der Kon, Mij. voor Tuinbouw en
Plantkunde en den heer Kauffmann voorzit
ter der vaste keuringscommissie der Maat
schappij werd ontvangen, legde op Haar
rondwandeling door de zalen groote be
langstelling aan den dag. Zij bewoog zich te
midden der overige bezoekers, voor wie
op uitdrukkelijk verlangen der' Koningin,
ook tijdens Haar bezoek de tentoonstelling
toegankelijk bleef.
ARTHUR TERVOOREN.
De laatste dagen van de
Engelsche arbeidersre-
geering.
-ri ster en hebben wij reeds het besluit van
de Britsche regeering vermeld om alvorens
op grond van den uitslag der algemeene ver
kiezingen den koning haar ontslag aan te
bieden, een onderzoek in te stellen inzake
de kwestie van den brief van Zinowjew.
Niet ten onrechte spreekt de „Manch.
Guardian" hier zeker van „a strange ingui-
ry." Dit blad acht het al heel zonderling,
dat de heer MacDonald, die liever tot parle-
mentsontbinding overging, dan toe te stem
men in een onderzoek naar de houding van
den attorney-general in de Campbell-zaak,
nu als laatste cfticieele d ad een commissie
instelt, die onderzoek zal moeten doen na^r
de houding van het departement, waarvan
hij zelf het hoofd is en met de blijkbare be
doeling om te bewijzen, dat dit departement
een fout heeft begaan. Zoo althans kan alleen
de verklaring zijn van de daden van den eer
sten minister, welke strookt met de grond
wettelijke theorie en zijn eigen woorden.
Maar voor de volgelingen van den premier
ligt, aldus het Manchester che blad, de zaak
nóg weer anders. Voor hen treft alle blaam
de ambtenaren van het Foreign Office en zij
maken deze ambtenaren dan van hun chef
volkomen los. Maar er zijn slechts twee mo
gelijkheden of een fout van het Foreign
Office is een fout van MacDonald zelf, of
de ambtenaren hebben het in hen gesteld
vertrouwen geschonden en in strijd met hun
instructies gehandeld. Als zij verkeerd heb
ben gehandeld, maar in goed vertrouwen of
eerlijk hebben gedwaald krachtens onvol
doende instructies, moet de heer MacDonald
als eerlijk man de verantwoordelijkheid aan
vaarden. Als het politieke hoofd van een
departement onbevoegdheid van zijn ambte
naren kon aanvoeren als een verontschuldi
ging voor zichzelf, dan zou van een regee
ring geen sprake meer kunnen zijn. Het
politieke hoofd moet voor zijn ambtenaren
verantwoordelijk zijn. Hij kan niet zeggen,
dat hij slechts een werktuig in hun handen
is. Wat zou er dan van verantwoordelijke
regeering overblijven En toch doet Mac
Donald dit, want niemand veronderstelt
„dat hij tracht een votum van afkeuring
van zijn eigen optreden te verkrijgen."
Maar als de ambtenaren van het Foreign
Office niets ergers hebben gedaan, dan zich
vergissen, kan de eerste minister voor die
dwaling de verantwoordelijkheid niet van zich
a "schuiven. Hij kan disciplinaire maatrege
len nemen tegen zijn ambtenaren wegens
begane fouten, maar tegenover de buiten
wereld blijft hij aansprakelijk. Alleen als
hij bewust misleid is, of zijn ambtenaren
tegen zijn instructies handelen, zouden zij
in het openbaar kunnen worden verantwoor
delijk gesteld. Maar hiervan beschuldigt de
heer MacDonald zijn ambtenaren nu juist
niet. Zijn streven is alleen om aan te toonen
dat zijn departement een vergissing heeft
begaan, maar dan mag hij, aldus conclu
deert de „Manch. Guardian," zijn verant
woordelijkheid niet afwijzen.
Daarom acht het blad het huidige onder-
Z >ek een „vreemd onderzoek." Overige s
is dat rumoer over de echtheid of onecht-
heid van het schrijven van Zinowjew ook
nog wel zonderling. Want zelfs al zou dit j
schrijven nu waarlijk volgens het comité j
van Labour-ministers onecht zijn, niemand
zal er aan twijfelen, dat deze leider van de
Moskousche internationale, ondanks alle be
loften en verzekeringen van de Russische
regeering, in het buitenland propaganda
voert. En de in Engeland gewekte sensatie
komt al in een zeer eigenaardig licht, als
men nu in het orgaan van de Duitsche com
munisten een schrijven van Zinowjew gepu
bliceerd ziet, waarin hij deze Duitsche
partijgenooten adviezen geeft voor de ko
mende verkiezing. Openlijk in dit geval
wordt door Zinowjew tot revolutie opge
wekt en zeker niet minder, dan in het z.g.
vervalschte schrijven aan de Britsche com
munisten, wordt hier een poging gedaan tot
inmenging in de binnenlandsche aangelegen
heden van een vreemden staat, waarmee de
Russische regeering een verdrag heeft ge
sloten. De „Vorvvarts" merkt hierbij dan
ook op „Als een dergelijke oproep van Zi
nowjew (als thans openlijk in Duitschland
is gepubliceerd) in Engeland zou zijn ver
spreid, zou de leider der Arbeiders-regee
ring die zeker als een inmenging in de bin
nenlandsche aangelegenheden beschouwen
en een krachtige nota verzenden.
„Hoogstwaarschijnlijk zou de Sovjet-re
geering echter dan laten verklaren, dat elke
brief van Zinowjew principieel als „ver-
valscht" moet worden beschouwd en men
er dus geen beteekenis aan mag hechten."
Men mag benieuwd zijn, of de nu nog voor
enkele dagen fungeerende Britsche arbei-
dersregeering met deze bewijzen van de
Russische propaganda in het buitenland
voor oogen, tot het besluit zal komen, dat
de nota aan Rakowsky, waarin tegen zulke
propaganda wordt geprotesteerd, onge
rechtvaardigd is geweest....
De Amerikaansche Pre
sidentsverkiezing.
Na vier maanden van intensieve partij-
propaganda voor een der drie candidaten
Coolidge, Davis of La Follette, krijgen de
politieke zendelingen nu heden eindelijk rust
De laatste dagen hebben nog heel wat beroe
ring gezien. In de eerste plaats door de sen-
sationeele publicatie der belastingcijfers die
de inkomens van Jan en alleman op min of
meer juiste manier in het daglicht stelden en
door de radikalen werden aangegrepen om
op de slechtheid der rijken (en in het bijzon
der der Republikeinsche rijken) te wijzen.
Een methode die evenwel ook haar nadeelen
voor de radikalen had, in zooverre zij aan
toonde wat voor soort maatregelen het land
van een machthebbende radikale partij kan
verwachten. (Immers de publicatieclausule
werd door de radikalen in de belastingwet
gevoegd, en moest door de andere partijen
worden aanvaard om verwerping der wet te
voorkomen). De kansen van La Follette zijn
er dan blijkbaar in het O. (het gebied der
grootbanken en grpot-industrie) ook niet op
verbeterd. De Arbeiders-Federatie irj New-
York heeft hem ten minste al in de steek ge
laten en is naar den Democraat Davis over-
geloopen.
Voorts heeft de enquête van senator Bo
rah inzake de campagne-fondsen der groote
partijen eenige beroering gewekt. Wel is waar
zijn er geen z.g. slush funds" van bijzonder
grooten omvang aan het licht gekomen,
maar tegenover het vrij aanzienlijke verkie
zingsfonds der Republikeinen dat 3.742862
dollar bedroeg, maakten de Democraten met
$552.368 en de radikalen met 171.821
toch een behoorlijk „anti Wallstreet"
figuur, hetgeen omderwille van populaire
kies-leuzen niet zonder beteekenis is.
Gisteren beloofde senator Borah nog ter
elfder ure een lijst te publiceeren van de
voornaamste bijdragers die de campagne
kassen hebben gevuld. Het electoraat kan
dan zelf zien „what's what" en desgewenscht
vergelijkingen trekken tusschen de nu be
kende groote inkomens en de groote verkie-
zings-giften.
Gisteravond zouden de candidaten der
twee groote partijen, Coolidge en Davis el
kander voor het laatst per radio bestrijden.
Om kwart over 9 zou Davis uit New York
gedurende drie kwartier spreken, waarbij
Coolidge in Washington zou toeluisteren.
Daarna kreeg naar we in het de „Paris Ti
mes" lezen, Cocüdge het woord in het Witte
Huis, en kon Davis zich in New York tot
luisteren zetten. Intusschen heeft Davis de
laatste dagen weer druk op het aanbeeld van
den Volkenbond gehamerd en maakt stem
ming met een treffend verhaal van moeders
van gesneuvelde Amerikaansche soldaten,
die tot het Democratische partijfonds het
pensioen van haar zoons bijdragen opdat
Amerika de zaak van den internationalen vre
de moge helpen bevorderen in den Volken
bond. Maar desniettemin staan de wedkan-
sen in New York 9 tot 1 ten gunste van»de
overwinning van Coolidge.
EEN NEDERLANDER VOORZITTER
VAN DE OPIUM-CONFERENTIE.
De Nederlander Van Wettum is bij accla
matie tot voorzitter van de Opiumconferentie
gekozen.
DE ONDERHANDELINGEN MET
RUSLAND.
Het H. N. meldt, dat De Monzie, die waar
schijnlijk gezant van Frankrijk te Moskou
zal worden, in een onderhoud met den Pa-
rijschen correspondent van de „Morning
Post" heeft gezegd, dat de regeeringswisse-
ling in Engeland geen invloed kan hebben
op de politiek, die Frankrijk tegenover Rus
land denkt te voeren, Hetgeen zou kunnen
geschieden, is, dat de besprekingen, die te
Parijs tusschen de Fransche en de Russische
regeering gevoerd zullen worden, een groo-
tere omvang kunnen aannemen, indien an
dere landen daarbij vertegenwoordigd wen-
schen te zijn. Zoo is b.v. Nederland's positie
als schuldeischer van Rusland in vele op
zichten gelijk aan die van Frankrijk. Zou
Nederland in de toekomst het voornemen
hebben zijn optreden in het Russische vraag
stuk naar Frankrijk's politiek te regelen, dan
kan daartegen geen bezwaar worden gemaakt.
DE MOORD IN DE GEVANGENIS VAN
HALBAU.
In de moordzaak van de gevangenis te
Halbau, waar verleden week de cipier met
vrouw en dochter werd vermoord, waarna
het gebouw in brand werd gestoken, is licht
gekomen. Op grond van talrijke aanwijzingen
schijnt thans vrijwel vast te staan, dat de ver
moedelijke dader de eenige gevangene is,
die nog in de cel zat. Het zonderlinge in deze
geschiedenis blijft echter, dat zijn cel ge
sloten was en bij het reddingswerk de deur
ervan moest worden ingeslagen.
DE COMMUNISTISCHE ACTIE.
Draadloos wordt gemeld, dat de Berlijn-
sche politie een inval heeft gedaan in een
geheime vergadering van communisten, waar
bij 43 personen werden gearresteerd, terwijl
een hoeveelheid wapens in beslag werd ge
nomen.
STORMEN REGEN.
De Britsche draadlooze dienst maakt mel
ding van zwaren schier aanhoudenden regen
val Zaterdag in heel Engeland en Wales. Tal
van rivieren traden buiten haar oevers en
groote gebieden werden overstroomd. Veel
schade werd aangericht aan het te veld staande
fruit en tal van boeren leden z^are verlie
zen aan levende have. In het Engelsche ka
naal spookte het Zondagnacht geducht. Bij
het station van Hastings is door de hevige
regens een deel van de spoorbaan weggezakt,
waarbij de rails ontwricht werden. Men had
den storm zien aankomen en door het uit
hangen van den stormbal was de scheepvaart
gewaarschuwd.
HET DRAMA MET GERMAINE BER-
TON.
Het is niet buitengesloten, dat de poging
tot zelfmoord, welke de anarchiste Germaine
Berton (de moordenares van Marius Pla
teau, secretaris der Ligue de l'Action Fran-
qaise zij werd destijds vrijgesproken). Zater
dagmiddag in de Kerk O. L. Vrouwe van
Lourdes te Belleville heeft gepleegd, nieuw
licht zal werpen op de nog altoos onopgehel
derde zaak van den dood van Philippe Dau-
det, de jongste zoon van het ex-Kamerlid
Léon Daudet, leider der royalistische partij.
De verklaringen, die Germaine Berton
heeft afgelegd in het hospitaal, waarheen zij
aanstonds nadat de koster der kerk haar in
zieltogenden toestand had aangetroffen werd
vervoerd, zijn vrij duister, doch er zou uit
blijken, dat het meisje in wanhopigen toe
stand verkeerde en door haar kameraden
vrijwel aan haar lot was overgelaten. Zij had
den geheelen nacht door Parijs rondgedoold
met een geladen revolver bij zich, doch toen
zij in een duister straatje het fatale schot had
willen lossen, had het wapen geweigerd en had
zij het weggeworpen. Daarna begaf zij zich
naar het redactiebureau van de „Libertaire",
het anarchistisch orgaan, waar zij eenige
oogenblikken toefde om toen naar het kerk
hof van Père-Lachaire te gaan (waar de jeug
dige Philippe Daudet begraven ligt.) „J'avais
quelque 'un a soir.... Je l'ai vu".... zeide
zij. Ten slotte heeft zij een dosis vergif ge
nomen na geruimen tijd te hebben rond
gedwaald, stortte zij in de kerk neer.
De politie heeft drie brieven op Ger
maine gevonden één aan de politie, één aan
Colomer, den hoofdredacteur van de „Li
bertaire" en één aan Mme Alphonce Dau
det. Men verwondert zich er over dat deze
laatste brief aan mevr. Alphonse Daudet was
gericht, de weduwe van den beroemden
schrijver, niet aan haar zoon Léon of aan
diens echtgenoote. Mme. Alphonse Daudet
weigerde uiteraard elke inlichting aan jour
nalisten en heeft den brief aan den rechter
van instiuctie doen toekomen. Germaine,
wier toestand dusdanig is, dat een volkomen
herstel kan worden verwacht, weigert mede-
deelingen te doen omtrent de herkomst van
het vergif.
PERZIE EN DE V. S.
In overeenstemming met de eischen der
regeering van de V. S. zijn de twee moor
denaars van majoor Imbrie, wier terecht
stelling was uitgesteld, Zaterdag ter dood ge
bracht. De V. S. hadden naar men zich her
innert met een afbreken der diplomatieke
betrekkingen gedreigd.
PESTGEVALLEN IN CALIFORNIE
Uit Los Angeles (Californië) wordt ge
meld dat de gezondheidsautoriteiten daar
naar de oorzaak zoeken van de ziekte waaraan
een dame, mrs. Santarone, op 19 October
overleed. Haar echtgenoot stierf, vermoede
lijk aan dezelfde ziekte, op 26 October. En
sedert dien zijn acht personen die bij de be
grafenis van mrs. Santarone tegenwoordig
waren eveneens overleden, terwijl negen
anderen gevaarlijk ziek liggen. Het vermoe
den wordt uitgesproken dat men hier met
longenpest te doen heeft.
EEN AARDBEVING.
De seismograaf van Georgetown-Univer
sity in Washington heeft een aardbeving van
matige sterkte geregistreerd, die in Cen-
traal-Amerika moet hebben plaats gehad.
EEN WAPENSTILSTAND GESLOTEN.
Er zijn vredesonderhandelingen gaande
tusschen Feng Yoe Hsiang, die het bewind
over Peking op zich heeft genomen, en Woe
Pei Foe. Er is intusschen een wapenstilstand
overeengekomen en de strijd is gestaakt.
ONTHULLING MONUMENT GOEMAN
BORGESIUS.
Te s vjravenhage heeft Zaterdagnamiddag
in een der plantsoenen van het Prins Hendrik
plein in tegenwoordigheid van een groot aan
tal genoodigden de onthulling plaats gehad
van een monument ter nagedachtenis van den
Staatsman Mr. Dr. H. Goeman-Borgesius.
Een zangkoor van 160 dames en heeren
verleende zijn medewerking aan deze plech
tigheid.
Tot de genoodigden behoorden onder
scheidene leden van het tegenwoordige
Kabinet, vele oud-Ministers, onder wie on
derscheidene die zitting hadden in door Mr.
Goeman Borgesius gevormde Ministeries,
tal van Kamerleden, de vice-president van
den Raad van State, de Commissarissen der
Koningin in Zuid-Holland cn Groningen,
Burgemeester en Wethouders der Residentie,
bestuurderen «n leden van den Vrijheids
bond en meer andere belangstellenden.
Nadat de voorzitter van het huldigings
comité, de heer D. Hans en de voorzitter
van den Vrijheidsbond, het Tweede Kamer
lid, Mr. Dresselhuys redevoeringen hadden
uitgesproken, had de eigenlijke plechtigheid
van de onthulling plaats door mevrouw
Slotemaker—Goeman-Borgesius die een
draad doorknipte waardoor het doek dat
het monument omhulde wegviel.
Het bovengedeelte van het gedenkteeken
geeft een relief te zien een goed gelijkende
beeltenis van Mr. Goeman-Borgesius met
als onderschrift vermeldende de door hem
bekleede hooge ambten en ook zijn eere
doctoraat' van de Groningsche Universiteit.
Verder staan in een der vakken gebeiteld
de namen van wetten onder Borgesius tot
stand gekomen, als daar zijn Woningwet,
Leerplichtwet, en Gezondheidswet.
Op een ander vlak staat te lezen „Arbeid,
Eenvoud en Gemeenschapszin," ais samen
vatting van Borgesius' leven, terwijl ook nog
op het monument staan gegrifd de woorden:
„Verzekeringswezen, Drankbestrijding, Jour
nalistiek- en Vredesbeweging."
Na de onthulling droeg de heer Hans het
gedenkteeken over aan den Burgemeester
van 's-Gravenhage Mr. Patijn, die het na
mens de Gemeente met een kort woord van
dank aanvaardde, waarna o.a. namens onder
scheidene vereeniginger. en instellingen kran
sen aan den voet van het monument werden
neergelegd.
Bij deze daad tot huldiging van de nage
dachtenis van den ontslapen Staatsman
ging vooraan H. M. de Koningin, die door
Haren Kamerheer .b.d. den oud-Minister
van Buitenlandsche Zaken, Jhr. Mr. v. Tets
van Goudriaan een prachtigen krans bij het
i gedenkteeken deed plaatsen.
Naar de Msb. verneemt, heeft Dr. Banning
te Nijmegen bedankt voor de hem aangebo
den bestuursfunctie in het hoofdbestuur van
St. Michaël.
WIJZIGING EN AANVULLING LOTE-
RIJWET 1905.
Verschenen is het voorloopig verslag op
het wetsontwerp tot wijziging en aanvulling
der Loterijwet 1905.
Daarin wordt gezegd dat zeer vele leden
betoogden, dat het wetsontwerp moet wor
den beschouwd als een poging om de bedoe
ling van de Loterijwet 1905 beter tot haar
recht te doen komen. Deze poging had hun
volle ipstemming.
Sommigen meenden, dat nog verder zou
moeten worden gegaan en dat alle premie-
léeningen kortweg zouden moeten worden
verboden. Nu de excessen, welke hebben
plaats gehad een wijziging van de Loterij
wet 1905 noodig hebben gemaakt, make men
van deze gelegenheid gebruik om de premie-
leeningen geheel te verbieden. Bij wijze van
equivalent zou tot een uitbreiding der Staats
loterij kunnen overgegaan. Andere leden
verklaarden tegen een algeheel verbod van
premieleeningen bezwaar te hebben.
Den wensch voor uitbreiding van de Staats
loterij verklaarden verscheidene leden niet te
deelen. Integendeel achtten zij algeheele af
schaffing van de Staatsloterij gewenscht.
Het door de regeering gekozen systeem
van voorafgaande goedkeuring werd vrij al
gemeen juist geacht.
Gevraagd werd, hoe het staat met in het
buitenland door publiekrechtelijke lichamen
uitgegeven premieleeningen, die geheel of
gedeeltelijk hier te lande worden geplaatst.
Vallen zij ook onder de bepalingen van dez«
wet
DE PENSIOENEN VAN HET
SPOORWEGPERSONEEL.
Ingrijpende veranderingen.
De wijzigingen, welke de regeering in de
pensioenregeling voor het spoorwegpersoneel
wenscht te zien aangebracht, alvorens een
ontwerp bij de Tweede Kamer zal worden
ingediend, komen, naar de Crt. verneemt,
in hoofdzaak hierop neer
De losse dienstjaren zullen niet voor pen
sioen in aanmerking komen.
Vervallen zullen de wachtgeldjaren van
1 Jan. 1925 af. Daartegenover wordt bepaald,
dat voor de wachtgelders na dien datum de
tijd op wachtgeld doorgebracht, wordt in
gekocht. De bijdrage hiervoor is verschuldigd
door het lichaam, uit welks dienst de belang
hebbende is ontslagen. Ten hoogste kan de
helft van het bedrag op den belanghebbende
worden verhaald.
De wachtgelders kunnen hun nagelaten
betrekkingen een pensioen verzekeren tegen
storting van ten hoogste 5's jaars van
hun laatsten pensioengrondslag, met dien
verstande echter, dat, indien de pensioen
grondslag een bedrag van f 3000 overschrijdt
het jaarlijks bij te dragen bedrag niet hooger
mag zijn dan 5%% van f 3000.
Het absolute, recht op vervroegd ouder
domspensioen komt te vervallen voortaan
zal de toekenning afhangen van de validiteit
van den betrokkene, terwijl hij een diensttijd
van tenminste tien jaren moet kunnen doen
medetellen.
Voortaan zullen weer 40 dienstjaren (vaste)
noodig zijn om vol pensioen te kunnen ver
krijgen, n.l. 70°'o, terwijl het invaliditeits
pensioen niet minder dan 30° zal bedragen.
Bepaald wordt thans, dat de directie be-
voeed is een voorschot op het pensioen toe
te kennen, indien de regeling van een pen
sioen is vertraagd buiten schuld van den
aanvrager.
De pensioenen voor de weduwen van op
wachtgeld gestelde spoorwegambtenaren ko
men te vervallen. Dit geldt evenzeer voor de
minderjarige wettige of gewettigde kinderen
van die ambtenaren, alsmede voor kinderen
van vrouwelijk spoorwegpersoneel, dat over
leden of op wachtgeld gesteld is.
De gunstige bepalingen omtrent de voor
uitbetaling van de pensioenen vervallen.
Ingevoegd zijn bepalingen dat van hem
die bij de directie een bezwaarschrift indient
of bij den Centralen Raad van Beroep beroep
instelt, onderscheidenlijk ten behoeve van het
fonds en het Rijk een recht wordt geheven
van onderscheidenlijk f 5 en f 10.
Voorts zijn aan de regelingen nog toege
voegd tal van bepalingen van verschillenden
aard, o.a. betrekking hebbende op den over
gang van het bedrijf aan een opvolger.
De Ned. Regcerings vertegenwoordiger op
dc Ot>ium-conferentie te Genève, de heer
W. G. van Wettum, is met algemeene stem
men tot voorzittr der eerste conferentie be
noemd.
De Vereeniging van Tabaksfabrikanten in
Nederland heeftaan de leden der Tweede
Kamer een circulaire gericht, waarin zij pro
testeert tegen het gewijzigde wetsontwerp
ter verhooging van den accijns op tabak.
EEN NIEUW RECORD.
De Duitsche vliegenier Botsch heeft met
een zeilvliegtuig, die van een kleine hulo-
motor was voorzien, m 334 uur de afstand
an Dafinstadt naar Berlijn, zijnde 500 K.M.,
weten af te leggen.
Uit Praag wordt aan de Crt. gemeld:
Bij een estafette-vliegtocht van militaire
vliegers, waaraan door 3 vliegtuigen werd
deelgenomen, is een ernstig ongeluk ge
beurd. Van de drie machines bereikte slechts
één het- eerste etappe station. De tweede
viel nabij Roschnau, doch de vliegers ble
ven ongedeerd. Het derde toestel stortte
ook neer nabij genoemde plaats en de
beide inzittenden, een kapitein en een lui
tenant, werden gedood.
Het was jongstleden Donderdag, dat de
moord gepleegd werd.
..Daar ik wat licht in mijn hoofd was,"
zeide Mrs. Sampson, „want aangezien ik
den ganschen dag had staan wasschen, was
ik dien nacht met mijn bed niet zoo inge
nomen pa's gewoonlijk, daarom ging ik be
neden in de keuken, om een lijnzaadpapje
te koken, om het op mijn achterhoofd te
leggen, daar zulks een uitstekend middel is,
naar ik vernomen heb, om de pijn te stillen.
Toen ik nog ziekenverpleegster was, zeide
mij een dokter uit het hospitaal hetzelfde,
die nu in Greeling zijn eigen praktijk heeft.
Gij moet dan weten, dat hij een groote huis
houding heeft en op jeugdigen leeftijd ge
huwd is. Juist toen ik uit de keuken kwam
hoorde ik Mr. Fitzgerald thuis komen, ik
draaide mij om en keek op de klok, dat
was steeds mijn vaste gewoonte bij mijn man
zaliger, als die thuis kwam en ik bezig was
den maaltijd voor hen-, in gereedheid te
brengen."
„En hoe laat was het?" vroeg Mr. Gorby
buiten adem.
„Vijf minuten over tweeën", hernam juf
frouw Sampson.
Mr. Gorby dacht een oogenblik na.
„Het rijtuig werd om één uur gehuurd
vertrok naar St. Kilda tien minuten over
eenen bereikte de Grammarschool, Iaat
ik zeggen vijf minuten voor half twee
Fitzgerald spreekt vijf minuten met den
koetsier, maakt klokslag half twee laat
ik zeggen, wacht tien minuten op een ander
rijtuig, om te wenden, dat wordt tien minu
ten over half twee er worden nog om
streeks twintig minuten gevorderd om East
Melbourne te bereiken en vijf minuten
om hierheen te loopen dat wordt vijf mi
nuten over tweeën 't is verbazend. „Was
uw klok in de keuken gelijk?" vroeg hij
hardop.
„Nu, dat denk ik wel," antwoordde Mrs.
Sampson.
„Wel loopt zij somwijlen een beetje ach
ter, als ze in geruimen tijd niet is schoonge
maakt, want daar mijn tante-zegger een hor
logemaker is, laat ik het altijd aan hem
over."
„Ongetwijfeld ging hij dien nacht achter,"
sprak 'Gorby zegepralend. „Hij moet om vijf
minuten over tweeën zijn te huis glkomen,
dat komt juist uit?"
„Wat komt juist uit?" vroeg de huisjuf
frouw nijdig. „En hoe kunt gij weten, dat
mijn klok tien minuten achter was?"
„Och, het was zoo, niet waar?" vroeg
Gorby nieuwsgierig.
„Welnu, dat het niet zoo was, wil ik niet
ontkennen," antwoordde Mrs. Sampson,
„men kan zich niet altijd op klokken zoo
verlaten als op menschen, maar het heeft
immers niets met zijn levensverzekering te
maken, is het niet zoo, daar hij gewoonlijk
voor twaalven binnen is."
„O, dat zal, alles wel goed in orde ko
men," antwoordde de gerechtsdienaar, door
de verkregen informatiën niet weinig ver
heugd. „Is dit Fitzgeralds kamer?"
„Ja, dat is zij," hernam de hospita; „maar
hij heeft ze zelf van huisraad voorzien, daar
hij nog al erg op weeldeg esteld is; niet,
dat ieders smaak evengoed is, want ik heb
in de verste verte niet geweigerd, hem in het
uitzoeken behulpzaam te zijn; maar ik heb
nog juist zulk een kamer te huur, en mocht u
soms een vriend hebben, die er een zoekt,
hij kan ze gerust in oogenschouw komen
nemen, ik heb uitstekende aanbevelingen,
en wat mijn kookkunst aanbetreft
Hier werd Mrs. Sampson in haar woorden
vloed gestoord, aangezien er aan de buis-
schel werd gelrokken, met een haastige ver
ontschuldiging aan het adres van Gorby
knpaperde zij de trappen af.
Toen hij alleen was, stond Mr. Gorby op en
liet den blik in de kamer rondwaren. Zij was
buitengewoon gestoffeerd, en de schilde
rijen aan den muur getuigden alle van een
goeden smaak. In een hoek van de kamer,
onder het venster, stond een schrijftafel,
welke met papieren bedekt was.
„Het zal mij niet veel baten, naar de pa
pieren te zoekeh, welke hij uit Whyte's zak
ken genomen heeft, naar ik veronderstel,"
sprak de gerechtsdienaar tot zich zelf, som
mige brieven vluchtig met den blik doorloo
pend, „daar ik niet weet, welke het zijn, en,
ai waren zij er onder, ik zou ze toch niet
herkennen; maar ik zou gaarne dien vermis
ten handschoen en de flesch, welke de chlo
roform bevatte, willen vinden altijd, in
zoover hij ze nog niet heeft weggeworpen.
Er schijnt hier geen blaadje papier, daarop
betrekking hebbend, aanwezig te zijn, ik zal
dus een kijkje in zijn slaapkamer nemen."
Er was dus geen tijd te verliezen, daar
Mrs. Sampson ieder oogenblik kon terugko
men. Mr. Gorby begaf zich ijlings
in de slaapkamer, tot welke de zit
kamer toegang gaf. De eerste zaak, op welke
het oog van den justitiebeambte viel, was
een portret van Madge Frettlby, in een plu
chen lijst, die op de toilettafel stond. Het
was van dezelfde soort, als hij reeds in
Whyte's album gezien had en glimlachend
nam hij het op.
„Je bent een lief meisje," sprak hij, het
portret beschouwende, „maar je gaaft je
beeltenis aan twee jonge lieden, beiden op
u verliefd, beiden driftig vau karakter. Het
resultaat er van is, dat de een reeds dood
is en de andere hem niet lang zal overleven,
ziedaar wat je gedaan hebt."
Weder zette hij de beeltenis op haar plaats
en tuurde de kamer in het rond, toen hij
een lichte overjas in het gezicht kreeg, als
mede een vilten hoed, beide voorwerpen
hingen achter de deur,
„Ha, ha!" sprak de gerechtsdienaar, naar
de deur gaande, „hier is dezelfde jas, dien
je droeg, toen je dien armen jongen om
het leven bracht. Het zal mij verwonderen,
wat je in de zakken hebt, en bij deze woor
den sta! hij, om zich van een en ander te
vergewissen, er de handen in. In de een
was een oud programma van den schouw
burg en een paar bruine handschoenen,
maar in den tweeden zak deed Mr. Gorby
een ontdekking een bevlekten witten
handschoen van de rechterhand, met zwarte
naden er op; en de gerechtsdienaar, van
zelfvoldoening in zijn vuistje lachende, stak
hem zorgvuldig in zijn eigen zak.
„Mijn morgen is niet nutteloos verspild,"
zeide hij tot zich zelve. „Ik heb ontdekt,
dat hij thuis kwam op een tijdstip, hetwelk
in volmaakte overeenstemming is met dc
plaats gehad hebbende feiten. Ziedaar den
vermisten handschoen, die natuurlijk van
Whyte eigendom was. Als ik nu nog slechts
de schuilplaats van de flesch met chloro
form wist, dan zou ik dubbel tevreden zijn."
Maar de flesch met chloroform was niet
te vinden, ofschoon hij geen hopkje der
kamer ondoorzocht liet.
Eindelijk, Mrs. Sampson de trap booren-
de opkomen, staakte hij zijn verder onder
zoek en begaf zich naar de zitkamer le-
rug.
„Haar weggeworpen, gelijk ik vermoedde,
sprak hij, zijn oude plaats weer innemend,
„doch dit doet niets ter zake. Het komt mij
voor dat ik een reeks van bewijzen kan
overleggen van al wat ik ontdekt heb
bewijzen, voldoende om ons van zijn
persoon meester te maken. Buitendien
vertrouw ik, dat, zoodra hij gearresteerd is
hij een volledige bekentenis zal afleggen;
hij schijnt zijn misslag bitter te berouwen."
De deur ging open en Mrs. Sampson knap
perde de kamer binnen in een staat van
verregaande verontwaardiging.
„Weer een van die Chineesche venters,
deelde zij mede, „mij wil hij zeggen, dat hij
meer verstand van wortelen heeft, dan ik
al wist iemand beter dan ik, wat wortelen
zijn en hij durft mij met zijn neger-ma-
leisch over een schelling te praten, als wa
re ik in een plaats grootgebracht, waar mee
niet weet wal een schelling is. Maar ik kan
in het geheel geen vreemdeling meer uit
staan, sedert een Franschman, die mij on
derricht in zifc taal gaf, er met den zilve
ren trekpot ^n mijn moeder vandoor ging
waar zij niets van wist."
Mr. Gorby maakte een einde aan dien
woordenvloed van huiselijke herinneringen,
en beduidde Mrs. Sampson, dat, aangezien
zij hem alle gewenschte inlichtingen in rui
me mate verstrekt had, hij nu vertrekker
wilde.
„En ik ook," sprak Mrs. Sampson, toen
zij de deur voor hem ontsloot, „hopende
dat als ik u later nog ten opzichte van Mr.
Fitzgerald van dienst kan zijn, ik nog we
eens de eer zal hebben."
(Wordt vervolgd.)
