BINNENLAND.
10 VOORlO
Sl
Dit nummer Iie .taat uit 22 bladzijden, waaronder het
geïllustreerd Zondagsblad in acht bladzijden.
Leekepreeken.
Ingezonden Mededeelingen»
Zaterdag 8 November 1924
47ste Jaargang No. 15886
De vliegtocht Nederland-Indië.
De noodtoestand der rivieren.
De ambtenaarssalarissen.
Agenda
9 November
Agenda
10 November
De bibliotheken der St. Vincen-
tiusvereenigingen zijn geopend:
VOOR PATER STAAL.
M. J. l._
De zetel van bloembollencultuur.
Cursus over Bedrijfsorganisatie.
Bezichtiging kinderlectuur.
TOONEEL.
EEN GOUDEN JUBILEUM.
Het valsche geld te Koog aan de
Zaan.
De inzameling voor de reddings
maatschappij en.
a 75 cents per regel.
DE NIEUWE DIKKE
VIRGINIA SIGARET
MET BONS VOOR FRAAIE CADEAUX
J. J. WF-BER ZOON
Opticiens Fabrikanten
Koningstraat 10 Haarlem.
Telegraphisch Weerbericht.
BURGERLIJKE STAND.
St. Agnes Patronaat.
De R.-K. MiddenstancU-
vereeniging.
Een gecombineerde vergadering.
Personalia.
Het stedelijk gymnasium.
Jubileum.
Gouden bruiloft.
De abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Per week 0-25
Per kwartaal 3.25
Franco per post per kwartaal bij
vooruitbetaling3.58
Bureaux: Nassaulaan 49.
Telefoonnummers: 1426, 2741 en
1748.
Postrekening No 5970.
Advertentiën 35 cents per regel
Bij contract belangrijke korting.
Advertentiën tusschen den tekst
als ingezonden mededeeling, 60 ct
per regel op de le Pagina's 75 ct
per regel. Vraag- en aanfcod-adver-
tentiëo 14 regels 60 ct: per plaat
sing: elke regel meer 15 ct., bij
vooruitbetaling i
lUle aboni é's op dit blad zijn, in ;evolge de verzekeringsvoorwaarden, 1 QAfjn Levenslange geheele on X "7 ufl b'j ee" ongeval met X OCfl bij verlies van een hand, X »*)E bij verlies van een X CH bij een breuk van X 4.Q amlpre'vin/eV186,1
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen: T uUUU.a geschiktheid tot werken; T' /OU.™ döodehjken afloop. T ZOU,1" een voet of een oog; T IfcO."" duim of tyijsvinger; I wU," been of arm, I *TW.
63.
NAAKTCULTUUR.
Vele lezeressen en lezers met ons zul»
len dezer dagen ^en medelijdenden glim
lach om hun lippen hebben voelen komen,
toen', zij in dit blad een bericht lazen om
trent de brave voornemens van een aantal
jonge dames in een Amerikaansche stad.
Volgens die mededeeling immers werd erin
bedoelde gemeente een genootschap ge
sticht, waarvan de leden zich verplichtten
voortaan in houding en uiterlijk zich eens
wat behoorlijker 'en meer vrouwelijk te
gaan gedragen! Is het niet om te lachen
en te huilen tegelijk? Niet natuurlijk om
de voornemens van die Amerikaansche
juffers, welke allen lof verdienen, maar
om het feit, dat in deze eeuw van bescha
ving, in deze christelijke maatschappij,
jonge vrouwen, die zich fatsoenlijk klee-
den en vrouwelijk gedragen een uitzon-
d e x i n g vormen, zich in een verbond moe
ten vere enigen, om niet in de groote massa
onfatsoenlijke en onvrouwelijke we
zens op te gaan?
Met alle respect voor Roomsche, pro-
testantschc en neutrale vereenigingen, wel
ke voor vrouwenadel" en „eer en
deugd" willen opkomen, is de mogelijkheid
van haar ontstaan en voortbestaan, ja haar
uitbreiding tot de niet positief christelijke
kringen toe, niet een bijtende aanklacht
tegen onzen tijdgeest? Wanneer de fat
soenlijk gekleede en zich als vrouw ge
dragende vrouw een uitzondering, een be
zienswaardigheid wordt, wanneer het een
durf wordt g'eacht zooals dat b.v. te
Parijs het geval is om op een avond
partij, in den' schouwburg of opera in een
avondcostuum met mouwen te verschijnen,
dan is er in onze 20ste eeuwsche hersenen
toch een zonderlinge kronkel gekomen!
Het valt zeker met moeilijk om over de
oorzaken van dit abnormale verschijnsel
een dik boek vol te schrijven. Wanneer
wij er dus sléchts enkele weinige regels
aan wijden, dan vatten wij de kwaal di
rect in de kern en signaleeyen de moder
ne afwijking als naaktcultuur. Het woord
doet wat huiverig aan, wij weten het; het
roept herinneringen wakker aan de slecht
ste, de meest verdorven tijdperken in de
historie van. het heidendom. En de massa,
die nog altijd waant deelgenoot te zijn
van een christelijke beschaving, steigert
tegen het verwijt, dat heidensche- maat-
schaopijen als die der Grieken, Romeinen
en Egyptenaren in haar opkomst en bloei
fatsoenlijker waren dan de onze en eerst
in haar nabloei en verval, in haar deca
dentie zich overgaven aan de naaktcul
tuur, welke haa* millioenen volgelingen
weer vfhdt in onzen tijd.
Met reder, zetten wij de vergelijking zoo
breed o». omdat bet niet gaat om een mo
degril of om een meer of minder puritein-
sche opvatting omtrent vrouwenkleeding,
maa' om •een probleem van den eersten
rang Velen zouden er wellicht van
schrikken en huiveren, wanneer men hun
de waarheid ten deze scherp omlijnd voor
hield; maar toch is die waarheid er niet
minder waar om- de naaktheid wordt de
laatste halve eeuw in klimmende mate be
oefend als een levenskunst; zij heeft een
snel aangroeiend leger van vereerders en
vereersters gekregen; zij is een ziekelijke
godsdienst geworden. Vandaar dat wij
spreken van naaktcultuur. Men kan dan
ook niet volstaan met de deugd van ze
digheid ean te prijzen en de gevaren der
onzedelijkheid af «te schilderen; de begrip
pen over zedelijkheid zijn te zeer verward,
dan dat men daarmee genoegzaam succes
zou bereiken.
Immers, de bewuste en onbewuste beoe-'
fenaars der naaktcultuur vormen geen
kleine, grijpbare sekte; het verschijnsel is
algemeen; de niet-aangetasten lijken zon
derlingen. Dc zoogenaamde kunstvoort
brengselen, de mode-étalages, de illustra
ties der periodieken, de wijze, waarop tn
openbare lichamen het nut en de nood-
zakeliikheid van gemengde badhuizen
wordt verdedigd; de ernst, waarmee men in
't publiek voor het uitstallen van „schoone
lichaamsvormen" opkomt, dit alles en
meer wijst er op dat wij hier niet met
individueele afwijkingen, maar met een al
gemeen? begripsverandering te doen heb
ben. Zullen wij nog ooit van de naakt
cultuur afkomen, dan zal de publieke
meening in haar geheel moeten worden
omgekeerd
Hoe diep de naaktvereering reeds heeft
ingewerkt, blijkt het best uit de vrijmoe
digheid. waarmee het uitstallen, het pro-
duceeren en ontwerpen van nuditeiten
wordt verdedigd en de onbeschaamdheid,
waarmee de vrouwelijke, sekse half ge
kleed in het publiek verschünt. Beiden
hebben blijkbaar een schok noodig om tot
besef van hun verwoestend werk te ko
men. Laten wij geen zachte middelen ge
bruiken, wanneer harde noodig zijn!
Piet zal u allicht eens overkomen met
een. modern kunstenaar, kunstliefhebber of
kunsthandelaar in aanraking te komen, die
U de schoonheid van een of andere naakte
voorstelling wil aanprijzen. Gij bevindt u
al heel spoedig in een heftig twistgesprek
over zoogenaamde kunsttheorieën en zult
het, wanneer ge niet op uw hoede zijt,
moeten afleggen. Wat steekt er immers
in een beeld of schilderij? Was het den
kunstenaar om iets anders te doen, aan
om schoonheid te scheppen, schoonheids
ontroering te geven? Kan een artist reke
ning houden met menschen, die overal
kwaad uit zuigen; is den reine niet alles
rein? Waar blijft de kunstenaarsvrijheid,
waar de scheppingsdrang, wanneer de be
genadigde zich in de heiligste momenten
der ontroering zou moeten gaan afvragen,
of een of andere benepen ziel zich ook
zou ergeren aan zijn kunst?
De blos van schaamte heeft in onzen tijd
plaats gemaakt voor het rood der veront
waardiging, opkomend bij duizenden apos
telen der naaktcultuur, wanneer er maar
een vinger naar „het naakt" wordt uitge
stoken. Welk moet ons antwoord zijn? Dit,
dat heel die mooie theorie een verval-
sching van de kunst en een verlaging van
den kunstenaar is. Men spreekt van
schoonheidsontroering? Maar is dan een
kunstenaar niet de eerst aangewezene om
diep te grijpen in de groöte levensproble
men? En wat zegt hem dan de historie
van het menschelijk geslacht? Datde eer
ste mensch vóór zijn val een verheerlijkt
lichaam had, naar Gods beeld en gelijke
nis geschapen Maar hij viel jammerlijk. En
het staat zoo teekenend in de Schrift over
het eerste menschenpaar: zij zagen, dat zij
naakt waren. Zij bedekten hunne schaam
te en vluchtten. Die ontdekking was hun
straf en sindsdien is er aan den mensrh
niets veranderd; sindsdien is de strijd van
den geest tegen het vleesch ontbrand;
sindsdien bedekt de mensch zijn naakt
heid, om zijn geest te steunen in dien fei
len strijd van den brandenden hartstocht.
Een kunstenaar, die dus zijn roeping ver
staat, en doordrongen is van dit groote
mensclrenptobleem, zal altijd zoeken naar
vergeestelijking van zijn onderwerpen; zal
de aandacht van de materie aftrekken om
de ziel te doen spreken. De zuivere ver
heerlijking van bloote menschenvormen is
dus het tegendeel van kunst; 't is plat
materialisme en de ontroering bij het
scheppen van zulke producten kan geen
andere zijn dan een zinnelijke opwelling.
t Zou interessant zijn wanneer het
onderwerp ons niet te ver afleidde om
eens een vergelijking te maken tusschen
de heidensche kunst en de bovenbedoelde.
Wanneer de Grieken hun naakte goden
beelden schiepen, dan was daarin bij de
beste een onmiskenbaar streven waarneem
baar om een verheerlükt lichaam te ma
ken, waarvan de bezieling uitging naar het
gelaat en de gebaren der handen. Het zin
nelijke werd zooveel mogelijk onderdrukt
om tot een vergeestelijking van den held
of der heldin te komen. Moeten wij tot
onze beschaming van zeer vele moderne
nuditeiten niet juist andersom erkennen,
dat met virtuositeit getracht wordt om het
zinnelijke, het vleeschelijke in de vormen
zooveel mogelijk uit te beelden?
Vat die zoogenaamde kunsttheorie in haar
eigen wezen, maar doe het ook allen, die
in woord of uiterlijk het naakt als geoor
loofd en zelfs als wenschelijk, n.m. als een
uiting van schoonheid en waarheid predi
ken. Een vrouw, die hals en schouders,
armen en beenen ontbloot, tegen alle ze
den en gewoonten, tegen alle regelen van
gezondheid en tegen alle gevaren van het
klimaat :n; die op deze naakte lichaams-
deelen bovendien nog door versierselen de
aandacht vestigt, ze vqlgens de nieuwste
Amerikaansche grillen laat beschilderen
met vlinders en bloemen, zulk ééne vrage
men vriimoi-dig naar de bedoeling van zuik
een ergerlijke uitstalling. Men zal in meer
of minder gekuischten vorm dezelfde theo
rie hooren als welke wij boven weergaven
over zekere kunstproducten. Maar even
vrijmoedig wijze men haar dan op de
valschheid van deze drogredenen. Naakt
heid is voor den eenmaal gevallen mensch
nu eenmaal zinnenprikkelend; een leuge
naar. die zich zelf of anderen het tegen
deel tracht wijs te maken. Welnu die zin
nenprikkeling is een verderf voor het men
sch eliik geslacht, wanneer zij gaat buiten
baar eigenlük doel, n.m de instandhouding
der maatschappij Wanneer de vrouwelijke
sekse in het algemeen de samenleving
overprikkelt, dan schept zij een atmosfeer,
waarin de strijd voor den man tegen lage
re driften duizendmaal onnoodig wordt
verctferd. De drift, die van nature op con
centratie is aangewezen, wordt in mik
een sfeer tot 'en verwoestende verspilling.
De moderne Eva verricht onder het mom
van schoonheid en waarheid een anti-so
ciaal werk, waarvan de gruwelen en de
uitwerkselen niet te noemen noch te tel
len ziin.
Dit zii ons antwoord aan alle meer of
mindere vurige beoefenaars van de naakt
cultuur.
HOMO SAPIENS.
Vertrokken naar Basra,
Van particuliere zijde seint men uit Bag
dad aan het Haagsch.- Aneta-kantoor:
Het Fokkervliegtuig is van hier ver
trokken naar Basra
Uit een bij het Haagsch Aneta-kantoor
uit Bagdad nader gekomen particulier tele
gram blijkt, dat de F VII daar Donderdag
middag om twee uur is aangekomen en
dat de bemanning, toen' het vliegtuig gis
terochtend om half zeven opsteeg, voor
nemens was bij aanhoudend gunstig weer
zoo eenigsrins mogelijk door te vliegen
naar Bushir De afstand BagdadBasra is
575 K.M., die van BasraBushir 425 K.M.,
te zamen dus 1000 K.M., terwij er étappes
op den tocht naar Indië zijn. van meer dan
1000 K M
Daar het nu weder ernst wordt met den
vliegtocht, laten wij hier nog eens de 22
éfappes volgen, waarin de tocht wordt ge
vlogen:
Amsterdam— Praag 846 K.M.
PraagBelg-ado 920
BelgradoKonstaijtinopel 1008
Konstanlir.opelAngora 475
Angori—Aleppö 820 -
Aleppo—Bagdad
BagdadBasra
BasraBushire
RushiteBandar Abdas
Bandar AbdasCharbar
CharbarKarachi
KarachiMuitan
MuitanAmbala
AmbalaAllahabad
AllahabadCalcutta
CalcuttaAkyab
AkyabRangoon
RangoonBangkok
Bangkok- -Singora
SingoraMedan
MedanMuntok
MuntokBatavia
812
575
425
695
520
S75
910
600
850
770
710
570
790
865
563
1000
500
stekend houden en wij maken het allen
opperbest. Het weer is buitengewoon mooi.
De landing op het zeer goede vliegveld,
waar ons een allerhartelijkste ontvangst
ten deel viel, geschiedde vlot.
Reuter seint uit Bagdad:
Van der Hoop heeft gezegd dat hij de
omstandigheden, om door de woestijn te
vliegen, uitstekend vond. De vliegers
hebben een zeer vriendelijke behandeling
van de Fransche autoriteiten te Aleppo
genoten en zijn naar Bagdad vertrokken
langs de Euphraatroute, 500 mijl. Het
vliegtoestel houdt zich goed, de motor
werkt schitterend. Van der Hoop hoopt
zijn bestemming te bereiken in 16 vlieg
dagen, van Bagdad af gerekend.
Uit Tiel wordt gemeld: Sedert Donder
dagavond is de Waal nog 33 c.M. gewas
sen, zoodat de peilschaal thans 9.41 plus
N. A. P. aanwijst. De overtoert voor per
sonen geschiedt per motorboot. De bui
tendijks geegen woningen angs de Waal
worden ontruimd
Uit Keulen seint men 64 c.M. val. Te
Heerewaarden is de Maas wassende met
3 c.M De weg '/an Dreumel naar H-scre-
waarden is overstroomd. De visscherij ligt
stil.
Uit Deventer: De rivierstand bij Lobith,
blijft, naar gemeld wordt, dreigend. De
groote poldet 's-Gravenwaard is over
stroomd, terwijl de Ossenwaard gister
morgen eveneens begon vol te loopen.
De menschen zijn uit de bedreigde wo
ningen gevlucht en in scholen onderge
bracht.
Ernstig gevaar loopt de dijk onder Tol
kamer. Daar zijn honderd man bezig om
met inspanning van alle krachten te po
gen den dijk te redden. Gelukt dit niet,
dan komen een zeventigtal woningen In
het water te staan
Verschillende groote steenfabrieken zijn
overstroomd en millioenen steenen verlo
ren.
Uit Nijmegen: Sinds Donderdagavond 8
uur is de Waal nog ruim 20 centimeter ge
wassen. De peilschaal wees Vrijdagochtend
te acht uur 13.02 M. plus N. A. P. Vrijdag
ochtend te elf uur was er geen noemens
waardige was meer. Keulen seinde 64 c.M.
val, echter afgewacht dient te worden wat
de Ruhr zal doen. De veerdienst is ver
legd naar de Oostzijde der stad. De oever
verbinding funcitoneert goed, ook nog
voor de voertuigen.
Uit Zevenaar: Het water staat hier
thans van dijk tot dijk. Onder Pannerden
geraakte zekere R. bij het weghalen van
het vee te water; hij kon slechts et moei
te gered worden. Het verkeer met Panner
den worJt met een pont, waaraan een
motorboot bevestigd is, onderhouden.
Men meldt uit Maastricht;
De val van de Maas vangt aan en be
droeg de laatste vier en twintig uur te
Maastricht ruim 'n halven meter. De we
gen om eb bij Maastricht zijn weder droog.
Alleen de Scharnderweg heeft nog enke
le centimeters water. Ook in de kelders
in Wijk zakt het water snel. Men is druk
bezig aan het pompen, nu België val blijft
melden. Verschillende dorpen, als bijvoor
beeld Borgharen, dat nog door het water
was ingesloten, zijn uit hun isolement ver
lost. De post kan ook weer worden be
zorgd. In Midden- en Noord-Limburg is
eveneens val In Roermond raken de Maas
kaden vrij van water De menschen uit 't
dorp Ooi konden gisteren voor het eerst
zonder van een boot gebruik te maken,
weer naar Roermond komen. De Tegelsche
weg bij Venlo is vrij van water. De steen
bakkerijen aldaar, hebben zeer veel - scha
de ondervonden, doordat de versche stee
nen door het water wegsmolten. In Venlo
zijn de Lomgraaf, het Hetje en de Groote
Beekstraat vrij van water. Op de Maas-
kade echter staat nog zeer veel.
De Tweede Kamer heeft Vrijdag bij de be
handeling der interpellatie-Gerhard over de
ambtenaarssalarissen alle ingediende moties
verworpen De regeering verkaarde zich,be
reid ten aanzien van de toelage voor ambte
naren, die vóór 1 October 1924 zijn gehuwd,
dezen datum te veranderen in 1 Januari
1925.
Sociëteit „St. Bavo" Reciteer-afdeeling
R, K. Kring 10 uur.
Gem. Concertzaal H. O. V. Symphonie-
Concert half 3 uur
Stadsschouwburg - Matinée „Prinses Hora'
2 uur Het Schouwtooneel Dr.
,Knoch 8 uur.
Totaal 15899 K.M.
Te Bushire aangekomen.
Van der Hoop seint d.d 7 dezer te 3
uur 45 n.m. uit Busrire aan het Haagsche
Aneta-kantoor:
Wij zijn te Bushire aangekomen zonder
de op het program staande tusschenlan-
ding op het viegveld bij Basra te hebben
gemaakt.
Het toestel en de motor blijven zich uit-
Sociëteit „St. Bavo" A Cappella Koor
„Ons Genoegen" 8 uur Chr. Orato-
rium-vereeniging 8 uur Bevolkings
bureau 8 'uur.
R. K, Middeqftandsgebouw Jacobijne-
straat Zangvereeniging Zangkunst
8 uur Haarlemsche Schoenmakerspa
troons 8 uur Bestuur R. K. Midden-
standsvereeniging en genoodigden •- R. K.
Jonge Vrouwenbond Declamatie en
Tooneeli—half 89 uur.
Arbeidsbemiddelingsbureau van Sint Fran-
ciscus' 'Liefdewerk. Zoetestraat 11 El-
ken Donderdag van 89!4 uur
R K Arbeidsbeurs vooi mannen Jaco-
bijnestraat 15 Alle werkdagen voorin
van 912 uur n.m van 25 uur Zater
dags alleen van 9—12 uur
R.K. Arbeidsbeurs voor Vrouwen Bloem-
hofstraatl Alle weikdagen van v tn-
1012 uur, des middags van 24 uur,
en 's-avonds van 89 uur Tel 1671-
R. K Leeszaal en uitleenbibliotheek -
Jansstraat 49 Eiken dag geopend van
1012. van 25 en van 710 nur. be
halve des Maandagsochtends en op Zon
en Feestdagen Uitlenen van boeken
St. Marthavereeniging Bloemhofstr. Zon
dags en Woensdags van 8 10 uur n.m.
gezellig samenzijn voor Hollandsche meis
jes, die hier geen tehuis hebben Tel.
1671.
R K Bevolkiugsbureau Gebouw Sint
Bavo Smedestraat 23 van 810 uur
op Maandag- Woensdag- en Vrijdag
avond.
St Elisabeth's Vereeniging Jansstraat
Aanvragen om versterkende middelen
voor arme zieken der S. V Egt— Maan
dags van 23 uur. Donderdags van 1—2
uur
Bisschoppelijk Museum. Dagelijks, uitge
komen Zaterdag, Zon. en Feestdagen, toe
gankelijk.
De Zondags- en nachtdienst der Apotheken
wordt deze week waargenomen door de
firma Duyn en Keur, Keizerstraat 6 en de
firma H. Remmers en Zoon, Kruisstraat 20.
1. Nieuwe Groenmarkt 22, Woensdag half
89, Vrijdag half 89.
2. Hagestraat 49, Woensdags half 89;
Vrijdags half 89
3. Generaaf de la Reijstraat 2, Dinsdag 8
9; Vrijdags 89.
4. Klarenbeekstraat 60, Woensdags half 8
tot 9 uur.
Vorige opgaaf 64.50
B. en W. der gemeente Heemstede heb
ben aan de Algemeene Vereeniging voor
Bloembollencultuur bericht, dat Gedep.
Staten van Noord-Holland hun goedkeuring
hebben gehecht aan het besluit van den ge
meenteraad ten opzichte van het aanbod aan
de Alg. Vereeniging van terreinen aan het
Valkerburgerplein, ten behoeve van den
eventueelen bouw van 'n Centraal Vereeni-
gingsgebouw.
Voor de leden van den R. K. Volksbond
wordt door prof. Veraart een cursus gege
ven over Bedrijfsorganisatie. Donderdag
avond werd de eerste cursusavond gehou
den. De belangstelling er voor was goed. Op
dezen eersten avond zette prof. Veraart
uiteen het ontstaan der vakvereenigingen en
van het collectief contract. Met groote aan
dacht werd hij in zijn uiteenzettingen ge
volgd en een hartelijk applaus weerklonk na
deze. eerste cursusles.
De overige vastgestelde avonden, vangt
de cursus aan te half 9 in plaats van 8 uur.
Op Maandag, Dinsdag, Donderdag en Za
terdag, des namiddags van half 3 tot 5 uur,
bestaat er in het voormalig Militair Hospi
taal, Kinderhuisstraat 2, bij de Nassaulaan,
gelegenheid tot het bezichtigen en lezen
vank inderboeken en eenige opvoedkundige
lectuur, aanbevolen door het Nationaal Rei
zend Museum voor Ouders en Opvoeders.
Dr. Knock*
De roem van het blijspel Dr. Knock of de
Triomf der Medische Wetenschap, waaryan
de N. V. Het Schouwtooneel, Dir. Adr. van
der Horst en Jan Musch, morgenavond in
den Haarlemschen Stadsschouwburg een
opvoering geeft, blijkt reeds zoodanig tot
het publiek te zijn doorgedrongen, dat uit
voerige beschouwingen over inhoud en op
voering overbodig blijken. Wij vermelden nog
dat in deze voorstellingen optreden de dames
en heeren Jan Musch, Pine Beider, Ko van
Dijk, M. van Warmelo, Lena Kley, Coba
Blankenstein, Ezerman, D. van Ollefen Sr.,
Jacq. de Haas, Sam de Vries, H. Rijken- van
Rijk, Bep Booleman, Jack Pisuisse.
SERENADE.
Gisteravond bracht het politic-muziek
korps, directeur de heer R. van 't Hoff, een
serenade aan het echtpaar B. Caris en mej.
J. Westerhoven, naar aanleiding van zijn 50-
jarig huwelijk.
Om 7 uur marcheerde het muziekkorps,
onder leiding van den voorzitter, van het
Badhuis aan het Leidscheplein, op de maat
van een mooie marsch, naar de woning van het
feestpaar in de Oranjestraat 24rood, alwaar
het muziekkorps verder een zeer verdienste
lijk programma uitvoerde. O.a. eenige mooie
marschen, walsjes en de niet te vergeten
„Lang zullen zij leven,". Onder de pauze
werden de politie-muzikanten onthaald.
Na het einde van de serenade ging het we
der met een flinke marsch naar het Leid
scheplein, waar het korps ontbonden werd.
De politie zorgde voor een goede afzetting
en tevens voor de orde onder het vele publiek
Na den afloop hield de heer P. W. Koks
tot het gouden bruidspaar een toespraak na
mens de bewoners der straat, en overhandigde
hierbij een enveloppe met inhoud.
De heer Jansen schrijft ons:
A.s. Maandag 10 Nov. zal het 50 jaar
geladen zijn, dat onder mijn beheer de
eerste steen werd gelegd van het perceel
hoek Raamvest 1 en Wilsonsplein, thans
genaamd villa „Marie".
Dit op zich zelf is nu juist niet zoo'n
belangrijk feit, doch wel belangrijk zijn de
herinneringen aan dit gedeelte der stad,
waarop ik later gaarne nog eens wensch
terug te komen.
Hoe helderziend waren toen reeds de
blikken van dit toenmalige raadslid, nu
wijlen den heer A. L, Dyserinck, die op
een Octobermorgen mij kwam felicitecren
met den aankoop van den grond voor dit
perceel, welke grond gemeente-eigendom
Was en welke aankoop hij uit de raads
stukken had gelezen.
Wat verblijdde genoemde heer zich met
mijn plan, dat zoo juist aanpaste aan de
flinke straat, welke hij zich voorstelde te
maken in de richting Kenaupark (thans
Wilhelminastraat) welk plan toen nog, nie:
ten uitvoer kon gebracht worden, aange
zien de gronden in erfpacht waren afge-^
staan aan den heer Wilson, die daarop
een fabriek bouwde.
De heer Dyserinck had dus toen reeds
een fraai uitbreidingsplan zich voor den
geest gesteld, welk plan ik, in verband
met de historie van dat westelijk gedeelte
der stad, mij voorstel ter gelegener tijd
nog eens uitvoeriger te memoreeren.
LEDENCONCERT DER H. O. V.
Het was een niet alledaagsch gebeuren,
dit samenwerken van den vader als orkest
leider en den zoon als cello-solist. De heer
Sam Schuyer, die heden als gastdirigent
de leiding had, werkte thans niet voor de
eerste maal met het orkest der H. O. V.,
doch wel was hel voor 't eerst dat hij
samen met "zijn hoogbegaafden zoon, den
solo-cellist der H. O. V. Louis Schuyer,
bier optrad De solist had Haydn's concert
i ia, D. gekozen en demonstreerde daarin
zijn prachtige gave 'techniek in een mooi
zuiver aanvoelen der Haydn-sfeer. Voor
liefhebbers van technische wonderen bo
den zelfs de candensen een opmerkelijke
verrassing, hoewel wij gelooven dat met
het inleidend point d'orgue wel de mees
te toehoorders door dit eindeloos gesleep
met themabrokkeri den eindindruk van het
eigenlijk concert vreezen le zullen verlie
zen en naar den „inhoud" dier cadenzen
niet erg nieuwsgierig zijn. Zelfs het fraaie
Adagio kwam er niet zonder cadens-inter
rupties af, en hoewel de drie candensen
met een gelukkige techniek werden ge
speeld, kon ik toch den indruk van muzi
kale koord-danserij niet van me afzetten.
De heer Louis Schuyer beschikt naast
zijn frappante techniek der linkerhand
over een kernigen, gezonden toon, die het
luisteren naar zijn spel tot een artistiek
genot stempelt. Met dezen proefsteen van
cellospel, het concert van Haydn, deed hij
zich nu als solist kennen. Mogen wij van
zijn capaciteiten als solist en orkestmusi
cus nog lang profiteeren.
Een noviteit, die op dit concert een uit-
nemenden indruk maakte, was een werk,
manuscript nog, van .de hand van den heer
Schuyer Sr. Dit „Praeludium" is een in
warme kleuren gehouden werk, dat zich na
een pianissimo-inleiding van hout en vol
ledige koperbezetting, waarbij later het
strijkkwintet zich con sordino voegt, In
een gezonde bewerking van het hoofdmo
tief uitzingt, en waarnaar men niet moede
wordt te luisteren. De componist ver
smaadt het moderne orkest-effect niet,
zoomin instrumentaal als harmonisch. In
dit laatste opzicht neigt het meer naar de
Fransche, doch uit thematisch oogpunt
meer naar de Duitsche (speciaal Wagner-)
zijde. Voor een goed geplaatst hoogtepunt
droeg de componist zorg, solistisch wordt
het hoofdmotief (altviool, eerste viool) nog
eens belicht, en in een pakkend slot wordt
de hoorder voor zijn aandachtig volgen
van den muzikalen inhoud van dit „Prae
ludium" ruim beloond. Uit den aard der
zaak waren er momenten die bij een her
haalde uitvoering1 nog meer indruk zouden
maken, maar die door het ontstaan van z.g.
„gaten" in den orkestklank nog slechts
konden doen vermoeden wat er in de par
tituur staat. De koperbezetting (met trom
bone en tuba) doet die zwakke plekken in
de uitvoering gemakkelijker naar voren [re
den, maar bij herhaalde uitvoering ver
dwijnen die abrupties van 't groot koper
vanzelf. Wij hopen van dit zeer interes
sante werk spoedig een herhaling te mo
gen beleven.
De andere compositie van denzelfden
toonzetter maakte eveneens een recht
prettigen indruk. Deze „Serenade" is voor
strijkkwintet geschreven en werd met veel
animo en evenveel geluk tot uitvoering
gebracht.
Van Beethoven's C moll symphonic be
hoefde het eigenlijk niet te verwonderen,
dat de uitvoering, wegens 't gemis aan
contact tusschen orkest en leider, niet een
zuiver muzikaal genot kon schenken. Spe
ciaal het Andante had meerdere momen
ten, waar dit contact ten eenenmale zoek
was. Bij zulk een onvoldoende repeteeren
kan dit geen verwondering wek
ken, vooral als men in oogenschouw neemt,
hoe van deze symphonie de opvatting a.
h. w. met die van Nico Gerharz is ver
groeid. Het orkest js gewoon aan een ui
terst correcte directie en elke versnelling
is reeds van te voren overwogen en voor
bereid: maatslag en uitvoering houden
nauwkeurig contact met elkaar. Onder
den dirigent Schuyer werd tallooze malen
een maatdeel verlangd, wat voor on-atten-
te musici funest had kunnen worden, en
ook wel eens werd (Andante de sympho
nie), daar zij ieder voor zich hun klank-
voortbrenging hoofdzakelijk hebben te re
gelen naar het beeld, zooals zich dat aan
hun oor voordoet, niet zooals het wordt
gedirigeerd.
Wagner's „Rienzi"-óuverture voldeed in
dit opzicht veel beter, vooral ook, omdat
hier geen thematische verwerking over
hand heeft, zooals bij Beethoven. Het
werk werd fraai in klank gezet en be
zorgde den» geestvollen dirigent en ook
het orkest een warme bijvalsbetuiging, die
door de herinnering aan Schuyer's eigen
toonzettingen nog slechts kon winnen aan
calore. G. J. K.
In verband met de arrestatie van een
fabrikant van valsche bankbiljetten van tien
gulden te Koog aan de Zaan, vernemen wij
nader, dat is gebleken, dat men hier met
een uiterst primitieve poging had te doen.
Er is dan ook, zooals wij van bevoegde zijde
hoorden, geen enkel biljet gevonden, dat ook
maar met eenige kans op succes zou kun
nen worden uitgegeven.
De aangehoudene heeft getracht langs litho-
grafischen weg bankbiljetten te maken. Hoe
wel hij niet geheel onbekend was met de
techniek van den lichtdruk, beschikte hij
toch waarschijnlijk niet over voldoende ken
nis daarvan, om het zeer moeilijke werk te
verrichten. In elk geval ontbraken hem de
financieele en technische hulpmiddelen.
Reeds geruimen tijd was bekend, dat de
man met zijn pogingen bezig was. Hij werd
streng in het oog gehouden, maar niet ge
arresteerd, omdat men hem wilde betrap
pen op het uitgeven van vaisch bankpa
pier. Toen dit echter wat lang uitbleef, is
tot de huiszoeking besloten. Wat werd ge
vonden waren twee echte bankbiljetten van
f 10,«met punaises op een plank geprikt en
als model een aantal clichés, maar geen
vaisch bankpapier. Wel waren er tal van
afdrukken op gewoon wit papier „knap
knutselwerk" oordeelden de deskundigen.
Maar daar bleef het dan ook bij. Als de
man nog een jaar op dien weg was voort
gegaan, zou hij. naar ons werd verz-kerd, er
zeer waarschijnlijk toch niet in zijn geslaagd,
iets wat zooveel op een bankbiljet geleek,
dat bet met eenig succes kon worden uit
gegeven te vervaardigen, aldus het „Alg.
Hdlb."
De man on'kent eventueel vaisch bank
papier te hebben willen uitgeven. Hij zeide
alleen maar lithografische proefnemingen te
hebben willen verrichten.
Door 't Prov. Com. v- N Holll. uitgezon
derd A'dam lot het bijeenbrengen van gelden
voor een Nationaal Huldeblijk, aan te bie
den aan de Noord- en Zuid-Hollandsche
Redding-Maatschappij tot Redding van
Schipbreukelingen bij haar 100-jarig bestaan,
is bijeengebracht ten bedrag van 12.133.22,
gespecificeerd als volgt; uit Haarlem en om
streken 7.156.73; uit Zandvoort 1.342.67;
uit de Zaanstreek 1.400; uit Helder 739.80
Barometerstand 9 uur v.m.: Stilstand.
OPGAVE VA'
Medegedeeld door het Ned. Kon. Meteo
rologisch Instituut te De Bildt.
Naar waarnemingen in den morgen vai>
8 November.
Hoogste Barometerstand 772.4 m.5l. tt
Aberdeen.
Laagste Barometerstand 755.6 m.M. t«
Vestmanoer.
Verwachting van den avond van 8 tot den
avond van 9 November:
Zwakke tot matigen noord-oostelijke tot
zuidoostelijken wind, half tot zwaarbewolkt,
waarschijnlijk droog weer, zelfde tempera
tuur.
uit Velsen 1.100; uit Hoorn 370; Rent.
24.02.
Het bijeengebrachte geld zal Maandag 1(
November a.s. tegelijk met de in de overige
deelen des lands ingezamelde gelden aan de
beide Hollandsche Reddingmaatschappijen
worden aangeboden.
Te Velsen en Helder zijn de inzamelingen
nog niet geheel afgeloopen, terwijl deze te
Hilversum en Alkmaar nog moeten plaats
hebben. Hetgeen uit deze inzendingen nog
zal binnenkomen zal later aan de Reddin-
maatschappijen worden overgemaakt.
Geboren 4 Nov. d. v. C. G. M. v. Warmer
damGrandjean Perrenod Comtesse
Nov. d. v. J. v. d KuijlHartendorp z: v
J, H. KossenGroes.
Overleden 5- Nov.: P, L. Belmer, 77 j. M
v. Heemskerkstraat 6 Nov.: J. Colder—
v. Herwaarden, 79 j. v. d. Vinnestraat H
Beij, 57 j. Wijde Geldeloozepad J. Boon
73 j. Pieter Kiesstraat 7 Nov. H. W
Landwehr Johann, 72 j..t Vooruitgangstraal
Men verzoekt ons te melden:
Daar verschillende prijzen nog niet afge
haald zijn, wordt voor den allerlaatsten keei
gelegenheid gegeven tot afhalen op Maandag
10 November a.s. van 7 tot 9 uur.
Prijzen, welke dan nog niet afgehaald zija
.vervallen aan het patronaat.
A.s. Maandagavond half 9 zal in het R. K
Middenstandsgebouw de gecombineerde ver
gadering gehouden worden tusschen het be
stuur der vereeniging, hare geestelijk advi
seurs, eenige leden der commissies van bij
stand en de woordvoerders op de vergade
ring van Maandag 1.1., tot welke gecombi
neerde vergadering besloten was.
In de derde sectie werd op de te Am
sterdam gehouden vergadering van het Ge
nootschap ter bevordering van natuur-, ge
nees- en heelkunde gekozen tot lid mej. dn
F. v. Hasselt, alhier.
Op 6 December a.s. zal het stedelijk gym-
nasium alhier 535 jaar bestaan.
Op 12 November a.s. herdenkt oe heal
J. JVieselman, Dubbele Buurt 26, den daA
waarop hij vóór 25 jaar in dienst kwam M
broodbezorger bij de firma Carels.
Op Dinsdag 11 November a.s. herdenkl
het echtpaar B. Carlo en mej. C. Wester
hoven, wonende Oranjestraat 84rood, der
dag, waarop zij vóór 50 jaar in het huwelijk
werden verbonden.
FRITS KOK.
Onder de auspiciën van de Holiamjsche
Concert-directie Dr. G. de Koos zal de be
kende Nederlandsche violist Frits Kok een
viool recital geven in de kleine zaal van het
Gem. Concertgebouw op Zaterdag 15 No
vember a.s. Zijn zuster, de pianiste Ellen
Kok; zal hem aan den vleugel begeleiden.
I
