Nieuwe Haarlemsche Courant | 1924 | 20 november 1924 | pagina 6

umon er mscnitM.

Engeland en het arbitragi
protocol.

De amnestie voor Caillaux
en Malvy.

De a.s. Engelsche Troonrede.

De actie der Engelsche liberalen

De Portugeesche regeering
afgetreden.

De Chineesche burgeroorlog.

Hongersnood en overstrooming
in China.

De Egyptische kabinetscrisis.

Het Lauw-gebied in Marokko
ontruimd.

Het grootste luchtschip.

STATEN GENERAAL
TWEEDE KAMER.

Staatsbegrooting voor 1925.

De nieuwe rijwielplaatjes.

Gedenksteen-Lohman.

De belasting-opbrengst in Indië.

De Delftsche Hanzebank.

Nederland en de Duitsche
crediet transacties.

Staatsbegrooting 1925.
HOOFDSTUK JUSTITIE.

Van het Hof.

De accijnsverhooging van tabak.

Salarischalen en huwelijk.

De Zuiderzeevisscherij.

In een uitvoeriger raededeeling van den
Britschea draadloozen dienst over het stand
punt van de Britsche regeering inzake het
protocol te Genève, wordt gezegd, dat het
onjuist zou zijn om uit het verzoek der Brit
sche regeering tot uitstel der bespreking van
het protocol door den Raad van den Volken
bond op te maken, dat het de politiek der
Britsche regeering is, de beginselen, die aan
het protocol ten grondslag liggen, prijs te
geven. Het zou een nog grooter dwaling zijn
aan te nemen, dat de regeering minder sym
pathiek dan een harer voorgangsters staat
hetzij tegenover de rechtmatige wenschen
van Frankrijk inzake zijn veiligheid, hetzij
tegenover de noodzakelijkheid om de vre
desverdragen te handhaven. Het is even
wel duidelijk, zoo wordt dan verder gezegd,
dat hoewel het doel in het algemeen van het
protocol den warmsten steun vindt, sommige
der bepalingen er van zeer zorgvuldig moe
ten worden onderzocht, niet alleen met het
oogmerk de belangen van het Britsche Rijk
te waarborgen, maar ook van het standpunt
der handhaving van een hartelijke verstand
houding tusschen Britannië en de Vereenigde
Staten. Zelfs als ten gevolge van dit onder
soek zou worden bevonden, dat er geen
volledige steun kan worden gegeven aan
bet protocol in zijn huidigen vorm, is het
toch zeker dat men niet tot een dergelijke
slotsom zou komen zonder dat er tegelijker
tijd daarvoor in de plaats tredende voor
stellen, het algemeene doel van het proto
col belichamend, zouden kunnen worden in
gediend om het protocol te vervangen.

PARIJS, 19 Nov. De amnestie voor
Caillaux en Malvy houdt de publieke opinie
nog zeer bezig. Tegenover de opvatting, dat
het proces van laatstgenoemde thans herzien
zou kunnen worden, stelt men de meening
van senator Perès, die rapporteur wasin
het proces, dat de verklaring van Poincaré
zeker geen novum kan vormen, aangezien
Malvy niet veroordeeld werd wegens gebrek
aan vaderlandsliefde, doch wegens „forfai
ture", d.w.z. slechte vervulling van zijn ambt
als minister. Bovendien oordeelt het Hoog
gerechtshof in hoogste instantie en bestaat
er dus geen jurisdictie, die revisie zou kun
nen gelasten. Het lijkt daarom niet waar
schijnlijk, dat Malvy erin slagen zal een
nieuwe behandeling van zijn proces voor het
Hooggerechtshof door te drijven.

LONDEN, 19 Nov. Het officiëele commu
niqué over den heden gehouden ministerraad
die twee uur duurde en waaraan bijna alle
alle leden van het kabinet deelnamen, deelt
niets mede over hetgeen gesproken werd.
De „Star" verneemt, dat» het kabinet zich
heeft bezig gehouden met het rapport van
de commissie over den brief van Zinowjew
en met den inhoud van de troonrede.

De grondtoon van dc politiek, die Bald
win in de troonrede zal ontwikkelen, zal zijn
bezuiniging in het bestuur waardoor in de
naaste toekomst een vermindering van de
inkomstenbelasting mogelijk zal worden en
waardoor de industrie betere voorwaarden
zal krijgen, hetgeen, naar de opvatting der
conservatieven vooral aan den ondernemings
lust der kleine ondernemers ten goede zal
komen. De regeering is voornemens zich
voorloopig meer met bestuursmaatregelen
dan met wetgevende maatregelen bezig te
houden. Natuurlijk zal in de troonrede ook
over sociale vraagstukken, als het onderzoek
naar de stijging van de prijzen der levens
middelen en voorstellen betreffende den wo
ningbouw worden gesproken.

In het antwoord op de protest-nota's van
Rakowski zal worden verklaard, dat de
regeering den brief van Zinowjew als echt
beschouwt en dat soortgelijke documenten
reeds vroeger uit Rusland naar Engeland zijn
gekomen. Verder zal in het antwoord wor
den gezegd, dat er een einde moet komen
aan deze propaganda, vooral in het Oosten,
en dat de regeering tot de overtuiging is ge
komen, dat de kwestie der betrekkingen
met Rusland dient te worden opgelost, doch
dat het voornamelijk van de maatregelen der
Sovjet-regeering zal afhangen of op den in
geslagen weg kan worden voortgegaan.

LONDEN, 19 Nov. De „chief whip" der
liberale partij, Sir Godfrey Collins, deelde
heden in een vergadering in de nationale
liberale club mede, dat het partij-bestuur
voornemens is bij de volgende verkiezingen
500 candidaten te stellen, die door een
krachtige propaganda en door alle'beschik
bare financieele middelen der partij zullen
worden gesteund. Deze financieele middelen
zullen voortaan op democratische wijze wor
den bijeengebracht, Collins zeide, dat de ne
derlaag der liberalen moet worden geweten
aan de angst der kiezers, die tijdelijk dc
voorkeur gaven aan een conservatief bewind

om tegen de gevaren van het socialisme ge
vrijwaard te zijn. Vooral de briet van Zinow
jew kwam aan de conservatieven ten goede.
Het is waar dat Labour door de liberalen
aan de regeering is gekomen, zeide Collins,
doch de kiezers hebben die daad verkeerd
beoordeeld.

LISSABON, 19 Nov. De regeering heeft in
de Kamer met 46 tegen 43 stemmen de
nederlaag geleden en heeft haar ontslag inge
diend. De premier zal aan den president der
republiek meedeeling doen van de parlemen
taire debatten, die tot dit besluit voerden.

PEKING, 19 Nov. De marine-, militaire en
provinciale autoriteiten van negen aan dc
Yangtse en de Gele Rivier gelegen provincies
hebben gezamenlijk de vorming geprocla
meerd van een militaire regeering, omvattend
een president, een vice-presidi at en een
kabinet, met als hoofdstad Woetsjang. Woe
Pei Foe deelt mede, dat hij voornemens is de
grondwet te handhaven.

LONDEN, 19 Nov. In China heerscht hon
gersnood waarbij nog dc anderhalf millioen
slachtoffers komen van de jongste overstroo
mingen, waardoor 500 dorpen gehe.l werden
verwoest ei een g, ot gebied nog :teeds on
der vtter staat. De landbouw is er gedurende
twee jaar onmogelijk. Thans wordt voorg;-
steld een kanaal aan te leggen om tijdens het
hoogwaterseizoen de rivieren te ontlasten
Het kanaal zou 50 mijlen lang, 150 m. breed
en 3,6 m. diep worden.

De correspondent van de „Times" geeft
een nabetrachting over de kortstondige kabi
netscrisis, die te Kaïro heeft' geheersebt en
omtrent welker oorzaken men feitelijk nog
altijd in het duister tast. Hij zegt, dat deze
crisis een treffende gelijkenis vertoont met
de vorige, die in Juni j.l. onstond. Beide
traden op een Zaterdag in, beiden duurden
twee dagen, aan beide kwam een eind door
het intrekken door den premier van zijn ont
slagaanvraag op dringend verzoek van
koning en parlement, en bij beide was da
officieele uiteenzetting van de reden voor de
ontslagaanvraag niet de werkelijke. AI aan
stonds was het duidelijk, dat Zaghloel niet
door gezondheidsredenen tot zijn ontslag
aanvraag werd gedreven. Inderdaad gaf hij
spoedig te kennen dat intriges de oorzaak
waren. Er is echter goede reden om aan te
nemen, dat het werkelijke doel precies het
zelfde was als hetwelk hem in Juni tot zijn
houding bewoog en hij slechts op intriges
zinspeelde om zijn doel te bereiken en inci
denteel persoonlijke vijandschap op te rui
men.

Wanneer men de quaestie der intrigues
analyseert, begint men volgens den corres
pondent het absurde in te zien van de ver
klaring, dat deze zijn aftreden noodzakelijk
maakten. Op eigen gelegenheid verklaarde
Zaghloel dat zij te wijten waren noch aan de
twee oppositiepartijen, noch aan de Brit
ten, doch aan een anderen factor, een onder
geschikte figuur aan het hof. Deze redenee-
ring komt overeen met die van de „Dailv
i Telegraph", waarvan wij dezer dagen mel-
ding maakten.

j De correspondent zegt echter dat niet aan
ie nemen valt, dat de premier daarin aan.
Hiding kon vinden van het bewind afstand
tï doen. Zaghloels .osiüe was inderdaad ver
zwakt door het aftreden van Nessim pasja
els minister van financiën, een van zijn voor
naamste medewerkers en volgelingen, twee
dracht in eigen kamp, waardoor van een
1 rachtiger wordende oppositie, die hem veel
last zou kunnen bezorgen in het komende
seizoen. Het was daarom voor Zaghloel hoog
tijd iéts te doen om zijn volgelingen om zich
heen te verzamelen en zijn prestige te ver-
grooten. Vandaar dat Zaghloel zijn toevlucht
nam tot zijn oude list van het aanbieden van
ijn ontslag, met het bekende gevolg.

Ook de oppositie ziet volgens den corres
pondent Zaghloel's gedrag als een politieke
manoeuvre, lot eigen meerdere glorie.

BERLIJN, 19 Nov Uit Madrid wordt ge
meld, dat het heele gebied van Lauw-Eivier
ook Zauven ontruimd is. Alle troepen die
zich in dit gebied bevonden hebben, hebben
zich ingescheept. Naar van andere zijden ver
luidt, is, onder de soldaten van de lichting
1921, die geen verlof gekregen hebben,
muiterij uitgebroken.

LONDEN, 19 Nov. Met den bouw van het
grootste luchtschip zal in Juli te Tarsing-
ton begonnen worden. Het schip zal 720
voet iang en 140 voet hoog worden, terwijl
de inhoud 5 millioen kubieke voet zal be
dragen.

BI»

Vergadering van Woensdag 19 Nov.,
namiddag 1 nur.

Algemeene' Beschouwingen.

Voortgegaan wordt met de algemeene be
schouwingen over de Staatsbegrooting voor
1925,

De heer VAN GIJN (V.-B.) vergelijkt de
millioenennota's 1923, 1924 en 1925. Hij
keurt de financieele politiek van den Mi
nister af. Aanvankelijk was het de bedoeling
dat de nieuwe belastingen sluitpost zouden
zijn. Van die opvatting is dc minister afge
weken, want als dat zoo ware, hadden de
meevallertjes moeten dienen om belastingen
te verlagen. Thans echter zijn nieuwe be
lastingen ingevoerd en zijn de ambtenaren
salarissen sluitpost geworden. Spr. keurt dit
stelsel af. Met den heer Marchant is spr.
het eens, dat de minister van financiën toe-
richt houdt op de financieele gestio van
andere ministers, omdat zij hier zullen ko
men tot de Engelsche tr.easury-method.e.

Van de bezuinigingen, die de minister nu
zal gaan toepassen, gelooft spr. niet veel.
De prikkel daartoe is weg, nu het tekort
ia gedekt. Daarom had hij liever willen

wachten met de volledige sluiting. Met een
tekort van 32 millioen had spr. zich kunnen
vereenigen. Van dc kapitaalvorming bij
eventueele belastingverlaging verwacht hij
ook niets.

Voor de kapitaalvorming belemmerende
belastingen zal worden afgestapt, maar—an
dere daarvoor in dc plaats, zijn reeds aan
gekondigd. Spr. betreurt echter het voor
nemen, om de verdedigingsbelasting af te
schaffen, daar dit de eenige kapitaalvor-
mende belasting is, omdat zij strekt tot af
lossing van dc crisisschuld.

Kapitaalvorming acht hij noodig en onjuist
acht hij de bewering, dat in het algemeen
te veel kapitaal wordt gevormd o.a„ omdat
er te veel schepen zijn geproduceerd.

De heer NOLENS (R.-K.) zal alleen spre
ken over het Kabinet, zooals het in 1922 is
opgeireden, over hel Parlement in zijn ge
heel en in het bijzonder over spr.'s eigen
partij: Over verdiensten en tekortkomingen
van het Kabinet zal spr. niet uitweiden.
Het oordeel dezerzijds zal wel verschillend
zijn, want de rechterzijde die er nog is, be
staat nu eenmaal uit groepen, die het niet
altijd geheel eens zijn, omdat zij nu een
maal zelfstandige groepjes zijn. Vandaar dat
niet ieder alles verwezenlijkt ziet, wat hij
wil. Het minst daarover te klagen heeft de
oppositie, omdat de scherpe kanten dikwijls
worden afgevijld, van wat zal kunnen hee-
tcn partijpolitiek. De hoofdzaak van dit
Kabinet was het herstel van het financieel
ev-nwicht. Dit is het nuchtere feit, waarop
de heer Wijnkoop zich zoo graag beroept.
(Gelach.)

Er is een sluitende begrooting verkregen,
waarnaar men verlangd heeft. Van verschil
lende zijden is erkend, dat althans door dit
Kabinet iets goeds is bereikt. In de meeste
staten, dikwijls als voorbeeld gesteld, zat
men met dit vraagtuk nog leelijk in de
maag. Wij kunnen constatceren, welke dc
funeste gevolgen zijn van het nlet-sluitend

ot> den duur zijn. Of het sluiten blijvend I
gewaardeerd zal worden, betwijfelt spr. Het i
begint nu al en men spreekt al smalend over j
't bereikte: er was geen gevaar voor den j
gulden, zegt men dan! 't Is nu gemakkelijk
te zeggen en spr. voorziet, dat deze ver- j
dienste eerst later op prijs gesteld zal wor
den. Na den oorlog sprak iflen ook decli-
neerend over defensie.

Voor bet herstel der financiën zijn diep
ingrijpende maatregelen genomen, die in-
dustrieele personen ernstig troffen.

De Ree'eering, die maatregelen neemt, die
zij noodig acht, weet, dat zij zich en haar
medewerkers niet tot populariteit brengt.
Alleen de steun van een vaste medewerking
kan haar helpen en spr, brengt een woord
van hulde aan hen, die de Regeering steun
den.

Gebrek, aan idealisme op internationaal
gebied is de Regeering verweten. Dat ver
wet is ongegrond. Op dit gebied is altijd ge
vaar voor overdrijving en deze schaadt juist
hier spoedig. Het overdreven idealisme heeft
geleid tot de onhoudbare leuze van natio
nale ontwapening. Dc propagandist mag bij
zaken verwaarloozen en leuzen eventueel
aanheffen: de politicus, vooral in buiten-
landsche zaken, moet over alle details voor
de osycho-analyse beschikken. Den propa
gandist wordt veel vergeven. De Regeering
moet in de porseleinwinkel van de buiten-
landschc politiek met groote omzichtigheid
te werk gaan. Meer geestdrift bij buitenlan
ders houdt verband met hun aard. Deze re
geering spoort hij eer aan tot omzichtigheid
dan tot het geestdriftig getuigen voor groote
gedachten.

Het is een internationale sport geworden
cm te spreken over de crisis en de impopu
lariteit van het parlementaire stelsel. Een
der leden van dit parlement is heftig uit
gevallen tegen het Parlement, maar spr.
vraagt of die spr. zijn eigen deel alleen op
het oog had. Gebreken heeft het stelsel,
maar is er nu reden voor dc soms kinder
achtige aanvallen op het Parlement? Er zijn
menschen, die hun zin niet kregen of door
maatregelen werden getroffen die zij niet
aangenaam vinden: anderen, vooral jonge
ren, onder den indruk van wat in andere
landen plaats heeft, voelen zich aangetrok
ken tot exotische nieuwigheden, die altijd
op de een of andere dictatuur uitloopen,
omdat men zelf dictator mag zijn.

Voor verandering van stelsel bestaat geen
aanleiding. Het Parlement is het product
van de kiezers en het is mogelijk, dat er in
het kiesstelsel fouten zijn.

Overigens wat de Tweede Kamer betreft,
meent hij dat deze in haar geheel genomen
een vergelijking met andere, wat betreft
degelijkheid en wijze van werken, gerust
kan doorstaan.

De partijgroepeering heeft haar grondslag
in de geschiedenis. Het groote verschil ligt
gewoonlijk dieper dan in tijdelijk verschil
van inzicht in belangen. Men kan daarin nu
wel willen grabbelen en maken een andere
indeeling naar conservatisme of vooruitstre
vendheid, maar daarmede is men er niet.
Die begrippen zijn relatief en onze commu
nisten hebben er al weer een heel anderen
kijk op. Eigenlijk wil men de Katholieken in
twee groepen indeelen. Niet te veel uitzicht
bestaat daarop echter, omdat het in strijd
is met de katholieke partij. Sommige jonge
ren verkeeren nog in een Sturm- und
Drang-periode en kunnen de politieke
weelde niet goed verdragen. Zij kunnen niet
goed zien wat de gevolgen van verdeeld
heid zijn geweest. Over de eenheid in de
R.-K. partij maakt de heer Schaper zich
ongerust en hij vergeet zijn eigen partij
heelemaal, waarin ook wel eenig verschil
schijnt te bestaan. In het Katholieke corps
zal rekening gehouden worden met de in
zichten over doel en werken der partij. Het
doel van de partij is het algemeen belang,
opgevat in den zin als omvattend de veel
zijdige belangen van alle groepen van de
maatschappij. De handhaving van de stan
den.

Christelijke beginselen acht zij haar plicht
evenals de verdediging der vrijheid van de
kerk. Daarmede is niét uitgeslotendat andere
partijen ook niet het algemeen belang wil
len bevorderen. De Katholieke partij is een
volkspartij en daarmede heeft zij zelf het
meest rekening te houden. De kiezers heb
ben daarmede te rekenen; voor hen allen is
plaats in de R.-K. partij.

De aard van de partij moet bij de verkie
zing zooveel mogelijk tot uitdrukking ko
men, opdat alle leden zich als één geheel
hebben te gevoelen en hetzelfde doel heb
ben. Dat niet altijd de menschen het allen
met elkaar eens zijn, voor de hand, want
zij zijn niet minder onvolmaakt dan alle
andere menschen, In onderling overleg dient
het algemeen belang afgewogen te worden.
Het standpunt heeft zijn moeilijkheden,
maar de oplossing daarvan is te vinden als
men het algemeen belang voorop stelt. Ver
schillende stroomingen moeten daarbij tot
uiting komen. Bij de verkiezingen gaat het
niet om een Kabinet; het laat spr. koud, of
de heer Ruys weer terugkeert. De lust om
minister te zijn is niet altijd buitengewoon
groot en in spr.'s partij zeker niet. De be
zorgdheid van sommigen dat Minister Ruys
weer zal terugkeeren, is vleiend voor den
heer Ruys. Eerst als de verkiezingen zijn
afgeloopen, dient overwogen te worden wat
gedaan moet worden, als niemand* de meer
derheid heeft. Spr.'s partij wil met eigen
zelfstandigheid samenwerken met hen, van
wie de meeste medewerking is te wachten.
Wil men spreken van een mariage dc rai-
son, dan is dat spr. goed als men wil er
kennen, dat de trouw bijzonder hecht is
geweest, als zij straks veertig jaar heeft
bestaan. (Gelach.)

Mocht die samenwerking onmogelijk wor
den, dan zou voor de Katholieke partij de
tijd komen om te overwegen of zij met
eenige andere g(:oep zou kunnen samenwer
ken. Dc logica zou haar tot die beslissing
brengen. Eventueele gegadigden mogen we
ten, dat met handhaving van het program
van 13 Mei 1922 op den voorgrond moeten
komen dc volgende punten:

Vergemakkelijking van dc echtscheiding
wil hij niet, maar handhaving van het chris
telijk gezin is zijn wensch. De onderwijs
kwestie eischt eenige oplossing, maar het
openbaar onderwijs mag niet achtergesteld
worden. Handhaving der gelijkstelling blijft
de grondslag.

Wat de financiën /betreft, moet het doel
zijn het voortgezet herstel van het even
wicht, verlaging van eenige belastingen die
te zwaar drukken of kapitaalvorming tegen
houden met meer aftrek voor groote gezin
nen.

Nopens de buitenlandsche politiek, ver
mindering van bewapening is daarbij bet
streven geweest. Medewerking van ons land
aan het Protocol is ook noodig. Na rijp
overleg zullen wij hebben te beslissen. Voor
de Katholieken is richtsnoer het woord van
Benedietus XV van Augustus 1917 en zij
wenschen dus krachtige medewerking met
de plannen van don Volkenbond tot gelei
delijke en gelijktijdige vermindering van be
wapening. De eerste schrede is daartoe ge
zet; dc volgende schreden zullen zijn de
ratificaties en daarna de vermindering van
bewapening. Van de ratificaties hangt de
kans af voor de vermindering. Zoolang het
eerste niet is geschied, kan van de rest geen
sprake zijn, omdat het Protocol dit verhin
dert. Reduction des armements, aldus sprak
Benedietus en daarom gaat het, nl. de wo-
dcrzijdsche ontwapening.

Pregnante uitdrukking van een leuze is
heel fraai maar kan verwarrend werken.
Nationale ontwapening werkt verwarrend,

omdat er allerlei restrincies bij in acht
genomen moeten worden. Al te idealistisch
aangelegden, jongeren, soms ook ouderen,
gaan te ver en dat geeft maar last. (ge
lach), Ieder wil graag vermindering van.
bewapening; hoe dat moet gaan weet hij
niet, want hij heeft allerlei stelsels in den
loop der jaren hooren verkondigen. (Ge
lach), Daarover moet dus nog eens gepraat
worden. (Gelach.) We moeten een leger
hebben binnen de grenzen der eventueele
internationale regelen gesteld.

De sociale wetgeving. Samenwerking tus
schen werkgevers en werknemers acht ®pr.
onmisbaar. De grondslag daarvan is het ar
beidscontract. Naar meer intensieve sa
menwerking is thans een verlangen ontstaan
in het belang van den werklust en de pro
ductie. Een betere regeling is ongetwijfeld
mogelijk, maar het terrein is uitgebreid en
biedt gelegenheid voor vele stelsels. Voor
zichtigheid is daarbij vereisebte. Hoever
moet die samenwerking zich uitstrekken;
hoe moet zij gaan: ondernemingsgewijze of
bedrijfsgewijze; moet de wetgevende macht
cr bij behulpzaam zijn? Al dergelijke on
derwerpen moeten nog onderzocht worden
en met voorzichtigheid dient men er in door
te dringen. Men zal er niet aan ontkomen
dat op den duur een regeling dient te wor
den getroffen. Voor die samenwerking moot
ieder bereid zijn; plicht daartoe dient alleen
opgelegd te worden als dit onvermijdelijk
is. De uitvoering der sociale wetgeving
dient zooveel mogelijk te worden opgedra
gen aan de gemeenschappelijke organisa
ties.

De heer VAN RAPPARD (V.B.) dringt er
vooral op aan om de tegenstelling stad-
plafteland te verzachten. De toestand bij
den landbouw laat veel te wenschen over
en de Regeering heeft haar aandacht daar
aan te wijden.

De heer VAN VUUREN (R.-K.) spreekt
zijn verbazing uit over de mededeelzaam
heid der Regeerin in zake de liquiditeit der
Rotterdamsche Bank. Eenmaal zoover ge
gaan, had de Regecring zich niet achter
bet bankgeheim moeten verschuilen.

Uitvoerig verdedigde hij de noodzakelijk
heid van kapitaalvorming voor den uitbouw
van het maatschappelijk leven en voor op
voering van productie. Het belang daarvan
is een belang van eerste orde, ook voor
den arbeider. De Regeering moet daarom
zorgen dat kapitaalvorming mogelijk is, o. a
door verlaging der directe belastingen.

De Regeering heeft op het onderwijs be
zuinigd, maar geen enkel gebied daarvan
heeft zóó geleden, dat het misvormd is.

De persoon van minister Aalljerse is spr,
waarborg, dat hoogere belangen veilig zijn,
al wordt tijdelijke afwijking van goede re
geling gewenscht geacht.

Voor spr. is het 't beste, dat er een mid.
dentoestand in kapitaalbezit bestaat. Wei
nigc maar groote kapitalen naast kapitaal
gemis lijkt hem ongewenscht. Vele maar
kleine kapitalen is een beter systeem, om
dat daardoor de kleinere door sparen aan
de kapitaalvorming kunnen deelnemen.

De staatsschuld is te groot en in elk ge
val wenscht spr. niet meer te kenen dan
er jaarlijks wordt afgelost, opdat de schuld
niet aangroeje.

De heer TER HALL (V.B.) komt op voor
de oud-gepensionneerden en herinnert aan
zijn vroegere pleidöoien daarvoor. De nood
bij deze menschen is hoog gestegen, maar
de regeering, die eindelijk toezeggingen
deed, laat na iets te doen. Weer is ander
half jaar verstreken en nog is er voor de
oud-gepensionneerden bij de zeemacht niets
gedaan. Hij hoopt, dat de regeering na de
meevallertjes iets zal doen voor de oud-
gepensionneerden en hij dient een motie in
om steunverleening te vragen, nadat een
commissie den werkelijken toestand heeft
orderzocht.

De heer VLIEGEN (S.D.) vraagt inüchtin
gen over het Kroondomein en zijn opbreng
sten.

Voorts behandelt hij de rede van den
heer Wijnkoop, die de heele wereld afreis
de in zijn rede. Overigens trekke men zich
van de redevoeringen van den heer Wijn
koop niets aan.

Verder bestrijdt hij eenige opmerkingen
van den heer Van Vuuren. De financiën
acht spr. op dit oogenblik niet ongunstig.
De minister blijft echter pessimistisch om
verschillende maatregelen te kunnen moti-
veeren. Dit licht spr. met vele voorbeelden
toe, ontleend aan de opbrengsten der mid
delen in 1920 en 1924.

In zake de forensen-belasting geeft spr.
een serie cijfers, waaruit o. a. blijkt, dat
iemand niet altijd meer betaalt als hij fo
rens is, dan wanneer hij in één stad woont.
Het hangt er van af, waar hij woont.

Onjuist acht spr, de berekening van het
percentage van belasting, dat rijken beta
len. Ook daarvan geeft hij voorbeelden, om
aan te toonen, dat de minister overdrijft,
ten einde op dit punt belastingverlaging te
metiveeren. Als de verdedigingsbelastingen
niet meer noodig zijn, zullen de Tijkeren
zoo zeer ontlast worden, dat verdere belas
tingverlaging niet meer noodig is.

De vergadering wordt verdaagd tot Don
derdag één uur.

Naar wij reeds meedeelden, zullen op 1
December a.s. de nieuwe rijwielmerken aan
de kantoren der Posterijen ten verkoop
aanwezig zijn.

Na 1 Januari moet iedere wielrijder in het
bezit van het nieuwe plaatje wezen.

Dc nieuwe merken hebben een ovalen
vorm. De afstand tusschen dc beide uitein
den blijft dezelfde, terwijl voor het gebe
zigde metaal aluminium gebruikt zal wor
den.

Naar de „Ned." meldt, zal op initiatief van
het dagelijksch bestuur der Chr.-Hist. Unie,
door dc naaste vrienden en medewerkers
van wijlen Jhr. Mr. A. F. de Savornin Loh-
man een gedenksteen worden geplaatst in
den gevel van het tot aan zijn dood door
hem bewoonde huis in de Trompstraat te
Ss-Gravenhage.

Het opschrift van dezen gedenksteen

luidt:

Hier woonde en werkte
van 1 Mei 1897 tot 11 Juni 1924
Jhr. Mr. A. F. de Savornin Lobman.

In een tc Deventer gehouden rede ver
klaarde prof. Treub o.m., dat hem krach
tens gegevens, die tot zijn beschikking
staan, kon vaststellen, dat, mede door de
nu weder mooie suiker-, tabaks- en thee-
prijzen, de belastingopbrengst in Oost-Indië
in het loopende dienstjaar circa 100 millioen
gulden te laag zal zijn geraamd.

Een vertrouwenscommissie.

Naar wij vernemen, is op verzoek van
den Raad van Commissarissen van de
Delftsche Hanzebank, door het Hoofdbe
stuur van de Hanze in het Bisdom Haar
lem een vertrouwens-commissie in het le
ven geroepen, die een onderzoek zal in
stellen naar het gevoerde beleid, en het
verantwoordelijkheidsgevoel van da leiding
der Bank, en naar de vraag, of een per
soonlijke bevoorrechting van Directie,
Commissarissen, leden van den Raad van
Toezicht of van het Hoofdbestuur, heeft
plaats gehad.

Dc Commissie is 8 November geïnstal

leerd, en onmiddellijk met haar werkzaam
heden begonnen.

De Commissie bestaat uit de navolgende
lïfeeren:

K. I. B. A, dc Coster, Hoofdambtenaar
aan het Departement van Financiën, oud
secretaris van de Rcgeeringscommissie
voor het Middenstandscrediet.

Mr. J. A. G. M. van Hellenberg Hubar,
Directeur van het Nationale Hanze-Bureau
Wethouder van Financiën en Onderwijs te
Rijswijk (Z.-H.)

J. A. Dessing, Aannemer, lid van de Ka
mer van Koophandel en Fabrieken te Rot
terdam.

W. van der Laan, Wethouder der ge
meente Voorhout, lid van het bestuur der
Raiffeisenbank.

J. L. Meester, Directeur „Meestcr's Ge
wapend Betonbouw", te Amsterdam.

J. J. Ruys, Koopman te Woerden.

Een van de leidende figuren in de Duit
sche bankwereld te Amsterdam heeft aan
het Persbureau Vaz Dias omtrent de rol van
Nederland ten opzichte van de crediet-trsn-
acties ten behoeva van Duitschland, zoo
mede omtrent de werkzaamheden van de
Duitsche en van de internationale banken
in ons land, het volgende medegedeeld

'n Groot gedeelte van de Duitsche crediet-
behoeften is nog niet gedekt en inverband
hiermede is de Duitsche vraag naar cedie-
ten op de voornaamste geldcentra nog steeds
zeer belangrijk.

Op het oogenblik speelt ongetwijfeld
New-York ten opzichte van de Duitsche
crediet-transacties de leidende rol, zulks
voornamelijk in verband met het buitenge
woon goedkoope geld en met de gemakke
lijke geldsituatie in Amerika. Zoodra ech
ter, zooals het binnen afzienbaren tijd plaats
zal kunnen hebben, de geldkoersen in Ame
rika een stijging zullen ondergaan, zullen de
Amerikaansche geldschieters vermoedelijk
een groot gedeelte van dc credieten, welke
thans aan Duitschland en aan andere Mid-
den-Europeesche landen, resp. ondernemin
gen verstrekt worden, opzeggen.

Naarmate de toestanden zich in deze rich
ting zullen ontwikkelen, zullen ook de Duit-
schers opnieuw in een toenemende mate
beroep doen op de geldmarken van Lon
den en Amsterdam, De West-Europeesche
financiers zijn trouwens ook veel meer in
staat een rationeele continentale crediet-
politick te voeren en een doeltreffende se
lectie toe te passen. Men dient nl. in het
oog te houden, dat de rente-voet niet de
eenige factor is, welke ten opzichte van de
crediet-politiek in aanmerking dient te wor
den genomen.

Wat de beteekenis van Nederland betreft,
is deze ten opzichte van de bemiddelende
werzaamheden belangrijker, dan ten aanzien
van de effectieve crediet-verleening. Zoo
wel de in Holland gevestigde Duitsche, als
de internationale banken spelen hierbij een
zeer belangrijke rol. Van deze bemiddeling
maken de Britsche en de Amerikaansche
kapitalisten gaarne gebruik en vaak gebeurt
het, dat een grootsche crediet-transactie in
Amsterdam op touw wordt gezet en dan op
andere geldcentra onder medewerking van
het internationale kapitaal geperfectionneerd
wordt.

In Nederland zelf fs het echter moeilijk
om credieten te verkrijgen voor Duitsche
ondernemingen. De voornaamste oorzaak is
het feit, dat de Nederlandsche Bank ten op
zichte van hare crediet-politiek hoofdzake
lijk, zoo niet uitsluitend geleid wordt door
overwegingen van zuiver nationalen aard.
Onder deze omstandigheden komen in hoofd
zaak slechts Nederlandsche warencredieten
aan Duitschland in aanmerking. Uit een
commercieel oogpunt rusten trouwens deze
credieten op dc meest gezonde basis.

Typeerende voorbeelden hiervan zijn dc
wol-, graan-, katoen- en tabakscredietan.

Industrieele credieten zijn in Holland niet
of slechts fn uitzonderingsgevallen te ver
krijgen, te meer waar het hierbij in hoofd
zaak credieten op lange termijnen betreft,
waarop de Hollandschc kapitalisten niet
gaarne ingaan. De crcdiet-vraag van de Duit
sche gemeenten treedt vooral in Amerika
naar voren; de desbetreffende onderhande
lingen hebben echter tot dus ver geen be
langrijke practische resultaten opgeleverd.

Amsterdam zal zijn beteekenis ten op
zichte van dc bemiddelende werkzaamhe
den tusschen Amerika en West-Europa aan
de eenen-, en Midden-Europa aan den an
deren kant waarschijnlijk weten te behou
den, te meer waar de in deze transactie
geïnteresseerde partijen sedert den oorlog
van deze bemiddeling belangrijke voordee-
len hebben getrokken en hieraan gewend
zijn geraakt. Verstrekt werd voorts de finan
cieele positie van Nederland door het tot
stand komen van nieuwe centra en organi
saties voor den goederenhandel en door de
oprichting van de Duitsche en van de in
ternationale banken.

Tevens doen de historische tradities en
de peographische ligging van Nederland
zich hierbij eveneens in een gunstigen zin
gelden.

MEMORIE VAN ANTWOORD.

Straistelsel.

Het centraal college voor de reclassee-
ring vleit zich binnen niet al tc langen
tijd het eindrapport te kunnen vaststellen
over de in het strafstelsel wenschelijke
wijzigingen.

Zaakwaarneming.

Bij den minister is de vraag gerezen, of
het vertrouwen in de billijkheid der no-
tarieele honoraria niet zou worden ver
sterkt wanneer de mogelijkheid werd ge
opend van taxatie (vaststelling) van het
honorarium ook voor de zijdelings nota-
rieele verrichtingen. Hierover is het ge
voelen gevraagd o.a. van de verschillende
kamers van toezicht De antwoorden zijn
bijna thans alle ingekomen; na overweging
der adviezen zal de minister zijn houding
nader bepalen.

Tarieven voor advocaten en procureurs.

Ook den minister komt cene herziening
hiervan niet zeer urgent voor.

Huurwetten.

De vraag of do huurwetten kunnen wor
den ingetrokken is nog in onderzoek, de
huurcommissie is reeds voor meer dan 300
gemeenten opgeheven. Die gemeenten val
len daardoor tevens automatisch buiten de
sfeer der huuraanzeggingswet.

Naturalisatie,

De Minister is bereid bij voorkomende
gevallen te overwegen of voldoende termen
aanwezig blijken een on- of minvermogen
den gegadigde die den dienstplicht behoor
lijk vervulde en ook overigens aan de ver-
cischtcn voor naturalisatie voldoet koste
loos, althans voor een lager bedrag dan
200 ter naturalitatie voor te dragen.
Wijziging onteigeningswet.

Het advies van de Staatscommissie voor
de Waterstaatsbegrooting is ingekomen.
Met de strekking daarvan kan de Minis
ter zich aanvankelijk vereenigen.

Kosten van de rechterlijke macht.

Bij de eerstvolgende vacaturen bij de
rechtbank te Amsterdam zal nauwgezet
worden onderzocht of vervulling achter
wege kan blijven zonder dat daarvan een
nadeeligen invloed op den gang van zaken
aldaar is te duchten.

De Minister is voornemens te doen on
derzoeken of gunstige resultaten zijn te
verwachten vara een wijziging in het stelsel
van rechterlijke vacantie, in dien geest dat

het vacantietijdvak wordt verlengd en de
werkzaamheden in dat verlengde tijdvak
niet beperkt blijven tot de afdoening van
enkel spoedeiscbende zaken.

Kosten van gevangenissen en Rijks
werkinrichtingen,

De Minister spreekt dc „uop .rit, dat
binnen niet te langen tijd de gedachte re-
organisatie wat betreft de celstraf verdei
haar beslag zal kunnen krijgen.

De wensch, dat uitbreiding worde gege
ven aan het onderwijs aan gevangenen,
zou bij den Minister weerklank kunner
vinden, doch opgemerkt dient te worden,
dat een aanmerkelijke stijging van uitga
van van zoodanige uitbreiding het gevolg
zou moeten zijn, waartegen in de tegen
woordige omstandigheden bezwaar zou
moeien bestaan.

Kosten van het Rijkstucht en opvoedings
wezen.

De Minister kan zich de door sommige
leden uitgesproken ongerustheid over het
geen de Regcering bezig is met de Rijks-
opvoedinsgestichtcn te doen, althans voor
te bereiden, moeilijk verklaren, evenmin als
den door deze leden verkregen indruk, dat
deze zaak met ondoordringbare geheim
zinnigheid wordt behandeld. Integendeel
heeft de Minister zijn standpunt en plan
nen te dezer zake uitvoerig uiteengezet zoo
bij de schriftelijke nis mondelinge behande
ling der begrootingen voor de laatste beide
jaren.

De Minister streeft er naar het stelsel der
Kinderwetten te handhaven en tevens bij de
toepassing daarvan naar behooren rekening
te houden met den toestand van 's Lands
financiën.

Wat betreft het vraagstuk der inkrim
ping van de Rijksopvoedingsgestichten zet
de Minister uiteen, dat hier met groote
omzehtigheid moet worden gehandeld en
dat niet tot de opheffing van een gesticht
is overgegaan, indien de verschillende, daar
voor van belang zijnde omstandigheden, dit
niet ten volle rechtvaardigden; dat voorts
de keuze van het op te heffen gesticht in
elk der opvolgende gevallen door het b -
zonder karakter van het gesticht vrijwel als
van zelf werd aangewezen en dat bet Al
gemeen College, vooraf terzake gehoord,
steeds heeft te kennen gegeven zich met
de betrokken voorstellen van het Departe
ment te kunnen vereenigen.

Omtrent de bestemming van het oplei
dingsschip .Noord-Brabant" is ook thans
nog geen beslissing kunnen worden geno
men. De Minister zal er uiteraard niet toe
overgaan, voor dat schip een bestemming
buiten Justitiedienst te bevorderen, voor
dat vaststaat, dat daarvan, ook bij even»
tueele wijziging van het strafstelsel, geen
nuttig gbruik zal zijn te maken voor jus-
titiedoeieinden.

LIJKVERBRANDING.

Naar aanleiding van het verzoek om eei
duidelijke verklaring, omtrent zijn voorne
mens ten opzichte der lijkverbranding, merkt
de minister op, dat door de regeering met
de indiening van een wetsontwerp het hare
gedaan heeft om op dit gebied tot een gerc-
gelden toestand te komen. Het standpunt-van
den minister bij zijn optreden is geweest, dat
op den onder zijn ambtsvoorganger met be
trekking tot de houding der politieoneele en
justitioneele autoriteiten geschapen toestand,
hoezeer in zich sluitend een tolerantie ten
aanzien van met de wet strijdige feiten, niet
zonder meer kon worden teruggekomen. Bui
ten de grenzen van de destijds g°'-offen re
geling mag echter, naar het oordeel van den
minister in geen geval worden gegaan.

In overeenstemming met het gevoelen van
zijn ambtgenoot van BinnenlandSche Zaken
en Landbouw is de minister van meening,
dat de aangelegenheid van de bokswedstrij
den aan de gemeentelijke bemoeiingen kun
nen worden overgelaten. De in den laatsten
tijd verkregen ervaring schijnt te leeren, dat
deze conclusie niet onjuist kan worden ge
acht.

De minister van Arbeid, tot wiens compc-
tentie deze aangelegenheid behoort, is van
oordeel, dat het ter hand nemen van een
wettelijke regeling met het oog op het ge
ringe daarvan te verwachten effect niet be
hoort te worden bevorderd, doch bij de be
strijding van dit euvel de nadruk moet val
len op de particuliere actie, in de eerste
plaats van de ouders.

H. M. de Koningin wordt heden, Donder
dagavond per Staatsspoor te 6.21 uur van
Het Loo in de Residentie verwacht, waar Zi'
tot Zaterdag zal blijven.

Het bestuur van den Anti-Tabaksaccijns-
bond heeft aan de Eerste Kamer een adres
gericht, waarin wordt gewezen op de in vele
kringen van handel en industrie gebleken pes
simistische verwachtingen over den invloed
dien de door den minister van Financiën
voorgestelde en door de Tweede Kamer in-
i, iddels goedgekeurde verhooging van den
accijns op sigaretten en tabak, op den alge-
meenen economischen bedrijfstoestand zal
oefenen.

De Bond verzoekt de Eerste Kamer om
deze z.i. voor de geheele bevolking schadelijke
wetgeving af te wijzen en mede te willen wer
ken aan 'n reëelen vorm van fiscale heffingen.

De voorgestelde salarisschalen voor Rijks
ambtenaren zullen in den Haag eenige huwe
lijken op hun rekening krijgen. Zooals be
kend is, zal een gehuwd ambtenaar een toe
slag krijgen. Naar het „Vad." verneemt, heb
ben een aantal rijksambtenaren naar aanlei
ding van deze voorstellen besloten om vóór
1 Januari te huwen, ten einde aanspraak te
maken op den huwelijkstoeslag.

Belangrijke spieringbesommingen.

Medio November is de tijd van overgang
in het Zuiderzeebedrijf De aalvisscherij is
reeds stilgelegd, alleen binnenaal komt nog
aan den afslag. Het botsleepen onder
vindt veel schade door mist en wind, zoodat
weinig stroom op de vangplaatsen komt. Bui
tengewoon ruim zijn naar de „Tel." uit Hui
zen (N.-H.) verneemt, reeds eenigen tijd de
spieringbesommingen. In de afgeloopen
week is via de drie Zuidwal-kustplaatsen
Huizen-Spakenburg-Harderwijk bijna ICO
duizend pond spiering verhandeld. Volgens
de visschers is het vroeg en veelvuldig optre
den van de spiering een voorbode van een
strengen en langen winter.

Door den omzet van 1 October tot medio
November is de voorraad Ned. ansjovis ge
daald tot een kwrotum als men de laatste 4
a 5 jaar niet kende. De oudere jaargangen
zijn goeddeels geruimd. De voornaamste op
slagplaats bevat nog slechts pl.m. 5000 an
kers, waarvan dan nog 80 pCt. nieuwe inleg
1924. De verhouding van het Holl. eerste
kwaliteit product tot de ongecontroleerde
Spaansche ansjovis is thans reeds als I tot
4 wat de hoeveelheid betreft. De import van
Spaansche ansjovis is door het tekort van
Hollandsche product reeds gestegen tot
20.000 ankers, opgeslagen in de vttratis
kleinere partijen in de Zuiderzee-pakkerijen,