Een eer Braad.
Het ontwerp-Zondagswet.
LUCHTVERKEER.
Een Scandinavische Luchtvaart-
Unie.
Het Int. congres tc Kopenhagen.
Sir Hoare over de Engelsche
luchtvaart.
Fokker op de tentoonstelling
te Parijs.
TWEEDE KAMER.
ST ATEN-GENER A AL.
Minister Aalberse.
Staatsbegrooting over I92S.
Buitenlandsche Zaken.
VERKEER EN POSTERIJEN.
Nieuwe lijnen over Amsterdam.
UIT ONZE OOST.
De begrooting 1924.
Aan de Zuidkust verdronken
De nieuwe aardschokken
in Wonosobo.
John. Franklin's expeditie van
1845.
W. van Konijnenburg.
KUNST EN KENNIS.
Hoe groot het bederf onzer
tanden is.
HANDEL EN NIJVERHEID.
Onze bank-crisis.
De Nederlandsche havens en
de Franscke koreninvoer.
STAD BRUSSEL (2e district) 1902.
RECHTSZAKEN.
C. van den Broek berust in zijn
vonnis.
De moord te Wychen.
GEMENGD NIEUWS.
De knoeierijen te Maastricht.
Een brutale vlegel.
Dievenbende te Bentiieim
Ongev/ensche vreemdelingen.
De Ver. Staten en de schade
vergoedingen.
De verhouding tusschen Enge
land en Egypte.
Een noodlottige botsing.
Het verlies van Wembley.
Kinderzegen.
Het aantal candidaten voor de
Duitsche verkiezingen.
De gruweldaad te Siegen.
De Chineesche burgeroorlog.
i Naar het „Hbl." verneemt is jhr.' mr. D. J,
de Geer, oud-minister van Financiën, die te
Arnhem woont, aangezocht om zitting te ne
men in den eereraad, welke de rechterzijde
van den Arnhemschen gemeenteraad ge
vormd wil zien, inzake de gestie van den
wethouder J. W, Ysselmuiden, als accoun
tant van de failliet verklaarde N. V. Hanze-
bank.
De heer de Geer heeft in deze nog geen
beslissing genomen.
Actie van het Chr. comité.
Het comité voor Zondagsrust van de
Chr. Organisaties in publieken en semi-pu-
blieken dienst in Nederland besprak in zijn
vergadering van gisteren onder meer het
tot nog toe niet in behandeling nemen door
de TweedeKamer van het ontwerp-Zondags-
wet.
De indruk van een conferentie met de Ka
merfracties chr.-hist. en an.ti-rev., gaf niet
veel hoop op het in behandeling nemen
van fcedreld omtwe. p m deze zittingsperiode.
Wel werd van die zijde volle medewerking
toegezegd om alsnog te pogen, dit ont
werp op de agenda der Tweede Kamer te
doen plaatsen.
Het Comité zal bij de komende verkie
zingen er bij genoemde fracties op aandrin
gen, dat volle aandacht zal worden geschon
ken aan de Zondagsrust en de daarvoor te
nemen maatregelen. Samenwerking met
vereenigingen niet gelijk doel zal worden
bevorderd. Plannen voor meerdere propa
ganda zijn in voorbereiding.
De afgevaardigden van het int luchtvaart-
congres werden bij de sluiting te Kopenha
gen door den koning ontvangen. Als resultaat
van het congres moet nog worden genoemd
de stichting van een Scandinavische Lucht
vaart-Unie.
Uitbreiding van het luchtverkeer. Een
conferentie over het luchtpostverkeer.
De internationale luchtvaartconferentie te
Kopenhagen is Donderdag geëindigd, 't Offi-
cieele communique, dat over de besprekin
gen is uitgegeven, meldt, dat de bestaande
luchtlijn KopenhagenHamburgRotterdam,
en de locale lijn KopenhagenHamburg in
den a.s. zomer zullen worden uitgebreid met
een directe verbinding naar Londen en Brus
sel. De volgende nieuwe luchtlijnen zullen
geopend worden: KopenhagenBerlijn, in
verbinding met Praag, Weenen, Leipzig en
München; Kopenhagen—Malmö—Gothenburg
Christiania. De lijn StockholmHelsingfors
zal wederom geëxploiteerd worden in directe
aansluiting op den nachttrein Stockholm—
Malmö, die aansluit op de lijnen naar Kopen
hagen, Londen en Parijs.
Voorts werd besloten een speciale lucht
post-conferentie te Kopenhagen te houden,
zoodra de betrokken luchtvaartmaatschap
pijen definitieve maatregelen hebben geno
men voor de instelling van de bovengen icm-
de luchtlijnen. Ten slotte werd nog besloten
een conferentie te beleggen ter bespreking
van de kwestie van het vliegen bij nacht en
in den mist. Deze conferentie zal gehouden
worden in het land waar men de meeste on
dervinding daarvan heeft.
Sir Samuel Hoare, minister van luchtvaart,
heeft in een interview de luchtpolitiek van de
regeering uiteengezet. Hij zeide, dat 52 esca
drilles in enkele jaren voor de landsverdedi
ging zullen worden gevormd, waarvan er aan
het eind van dit jaar 18 gereed zullen zijn
De ontwikkeling van het burgerlijke lucht
verkeer met het continent door de Imperial
Airway Company verliep bevredigend. De
minister interesseerde zich vooral voor een
mogelijke uitbreiding van het Burger-lucht-
verkeer met Praag, dat hij het geographische
centrum van Europa noemde De eenige
moeilijkheid was de voorziening in het ver
drag van Versailles met betrekking tot het
vliegen over Duitschland. Hij hoopte, dat
deze moeilijkheid spoedig uit den weg ge-
•imd zou zijn.
Naar het Haagsche Aneta-kantoor ver
neemt, exposeert de Fokkerfabriek op de ne
gende luchtvaarttentoonstelling te Parijs, die
van 5 tot 20 December gehouden wordt, een
D 13 jachtvliegtuig met een Napier Lionmo-
tor van 450 P.K Het toestel kan een uur
snelheid van 280 K.M. bereiken en stijgt in
10 minuten tot een hoogte van 5000 meter.
Verder een der eerste Fokkervliegtuigen, in
1911 gebouwd, dat den naam „Spinne"
draagt, en het eerste automatisch stabiele
toestel was. De inzending is gecompleteerd
met verschillende vliegtuigmodellen, foto's,
Vergadering van Donderdag
4 December, Nam. 1 uur.
De VOORZITTER deelt mede van minis
ter Aalberse bericht te hebben ontvangen
dat hij na gehouden beraad bereid is de be
handeling van Hoofdstuk X A in de Kamer
te hervatten.
Aangenomen voor kennisgeving,
HOOFDSTUK V A (Onderwijs).
Voortgegaan wordt met de behandeling van
Hoofdstuk V A der Staatsbegrooting voor '25.
Hooger Onderwijs.
De heer BIEREMA, V. B., betuigt zijn in
stemming met de mededeeling van den Mi
nister, dat hij de theologische faculteit aan
de openbare universiteiten wil behouden. Hij
acht dit voor de wetenschappelijke opleiding
gewenscht.
De heer VISSCHER (A.-R.) verwijt den
Minister dat hij onder het masker van een
theologische faculteit een instituut in stand
houdt dat absoluut niet brengt wat het voor
geeft te zullen brengen. Het oorspronkelijk
doel er van is verdwenen en het is een fa
culteit geworden waarin allerlei religieuse
mensbeschouwingen worden behandeld. Hij
tandhaaft zijn opvatting dat één rijksuniver-
(iteit voldoende is.
Mej, VAN DORP (Lib.) oefent critiek
op de lijst van vakken aan de Landbouw-
Hoogeschool te Wageningen en meent dat
deze school niet ondei Hooger Onderwijs
dient gerekend te worden.
De heer NOLENS, R.-K-, zegt dat de heer
Visscher met zijn theologische beschouwingen
stellig niet de katholieke theologie heeft wil
len bedoelen.
Waarschijnlijk betroffen die alleen de theo
logische faculteit der openbare en der Prot.
Christ, universiteiten
De minister van Onderwijs, de heer DE
VISSER herinnert aan de commissie-Colijn,
die eenige jaren geleden is ingesteld en die
ten doel had bezuinigingen te zoeken aan de
universiteiten Het resultaat van dat onder
zoek is zeer schamel geweest
Mej .GRQENEWEG, S.-D., bespreekt de
verpleging in de rijksklinieken te Utrecht
waar zich telkens strubbelingen hebben voor
gedaan, ten gevolge waarvan de gynaecologi
sche kliniek van prof Kouwer is gesloten.
Het gaat hier o.a. om een regeling van den
arbeidstijd.
De MINISTER vleit zich met de hoop deze
kwestie spoedig uit de wereld te zullen
helpen.
Middelbaar Onderwijs.
De heer VAN WIJNBERGEN, R.-K., vraagt
welke maatstaf is aangelegd bij de keuze
van de drie H.B.S.-en, die wel subsidie zul
len krijgen en de overige, die het niet krij
gen. Van een onderzoek hebben de drie af
gewezenen niets bespeurd
De heer VAN DER BILT, R.-K., acht het
onbillijk dat bij de progressieve schoolgeld-
heffing het inkomen van den vader in Indië
verblijvend als maatstaf wordt genomen. De
Indische salarissen zijn naar een anderen
grondslag gesteld en de Indische gulden is
minder waard clan de Hollandsche.
De heer VAN DER MOLEN, A.-R. vraagt
den minister eens de schoolgeldheffing in de
z.g. buitengemeenten na te gaan. De daar
gevraagde retributies zijn dikwijls zeer hoog.
Mej. WESTERMAN, V.-B., juicht toe het
instellen van een commissie, die meer een
heid wil brengen in de salarissen der leer
aren aan de openbare en bizondere H.B.S.-
en. Zij hoopt dat niet te veel verschil zal
worden gemaakt tusschen de gehuwde en on
gehuwde leeraren.
De heer GERHARD S.-D., komt op, te
gen de slechte betalingen van leeraren in
lichamelijke opvoeding. De motieven daar
voor acht hij onbillijk
De MINISTER acht de regeling der sala
rissen voor de gymnastiek-leeraren niet ge
heel bevredigend. Overigens behoudt hij zich
zijn oordeel over een herziening voor.
De vraag van Mei. Westerman zal spr. aan
de commissie overbrengen
De opmerking van den heer v. d. Bilt was
goed bedoeld maar was niet billijk. Er is een
maximum bij het schoolgeld en daarboven
gaat men niet. Hoe men een dergelijke pro
gressie ook maakt, er blijven altijd moeilijk
heden.
Den heer van der Molen wijst hij op de
hooge kosten van parallel-klassen, die dik
wijls het gevolg zijn van de toelating van
leerlingen uit buitengemeenten
De heer GERHARD (S.-D.) acht nieuwe
salarisregeling voor de leeraren bij dat on
derwijs gewenscht. Wreed acht hij het de
ouderen den eisch te stellen, dat zij nog eens
examen zullen doen. Spr. vraagt daarin wij
ziging te brengen.
De heer DEKKERS (R.-K.) betreurt het,
dat nog steeds de eisch gesteld wordt, dat
leeraressen bij het Huishoudonderwijs 21 jaar
zullen zijn. Die eisch is onredelijk, gezien
dat de opleiding op 15 jaar aanvangt. De
salarissen bij het Nijverheidsonderwijs acht
hij slecht geregeld, vooral omdat de leer
aren pas op 23-jarigen leeftijd in dienst
treden.
Mej. GROENEWEG (S.-D.) bepleit ver
betering van het Nijverheidsonderwijs aan
den Linker-Maasoever te Rotterdam.
De MINISTER antwoordt. De salaris-
kwestie van leeraren was moeilijk te rege
len. Het was pijnlijk van enkelen salaris te
moeten terugnemen, omdat er te veel was
betaald. De schoolbesturen hadden fouten
begaan en dat kon spr. niet helpen. Spr.
hoopt, dat de besturen wat correcter in
hun werk zullen zijn. De ongunstige salaris-
positie is besproken. Er heerscht echter
veel misverstand op dit gebied, maar bij
overleg met de organisaties is veel opge
helderd.
Wat de examens zelf betreft, is spr. op
vereenvoudiging uit, ook met het oog op
de bezuiniging.
Het toelaten als leeraar op 21-jarigen
leeftijd wordt algemeen goedgekeurd door
de deskundigen, omdat de leerlingen op die
scholen geen kleine kinderen zijn. Spr. denkt
er dus nog niet over, daarin wijziging te
brengen.
De Rotterdamsche toestand is weer be
sproken. Spr. zou het betreuren als de schei
ding tusschen openbaar en confessioneel on
derwijs dieper doorvrat, want als dat het
geval is, waar is dan het eind? Spr, waar
schuwt voor een dergelijke splitsing en
Bij art 117 vraagt de heer DUYMAER
VAN TWIST (A.-R.) nog eens overweging
van subsidie van de Protestantscbe Schip-
persschool en vraagt inlichtingen over het
onderwijs aan de kinderen van Zuiderzee-
visschers.
De MINISTER zegt reeds duidelijk gezegd
te hebben, dat hij hiertoe niet bereid is.
De kwestie van het onderwijs aan kinderen
van Zuiderzeevisschers is in behandeling.
Mej. MEIJER (R.-K.) betreurt het, dat er
niet meer katholieke nijverheidsscholen kun
nen worden opgericht, omdat geen subsidie
meer gegeven wordt. Zij wil echter de scho
len niet belemmeren in de organisatie van
het leerlingwezen, omdat zij geen subsidie
krijgen, Spr. vraagt den minister dit toe te
staan.
De MINISTER zegt overweging van deze
vraag
Bij afdeeling IIB (handelsonderwijs) heeft
de heer TILANüS (C.-H). niet de bedoeling
in te gaan op de meening van den minister,
dat het handelonderwijs in or.s onderwijs
een speciale plaats inneemt. Maar is het
vakonderwijs, is het algemeen vormend on
derwijs? Het meerendeel der hoogere han
delsscholen is echter al omgezet in hoogere
burgerscholen. Spr. zou echter gaarne zien
uitgemaakt, wat eigenlijk onder hooger han
delsonderwijs is te verstaan.
De heer VAN DIJK (R.-K.) vraagt her
ziening van de schoolgeldregeling, omdat die
niet voldoende rekening houdt met de groot
te der gezinnen.
De heer VAN ZADELHOFF (S.-D.) pro
testeert tegen de salarisverlaging der on
derwijzers. Spr. geeft vele voorbeelden van
aanzienlijke verlaging.
Het instituut der assistenten ontwikkelt
zich niet anders dan spr. heeft vermoed.
Dochters van burgemeesters of dokters fun-
geeren als reddingsbrigade en de gemeenten
maken van de rechteloosheid gebruik om
assistenten in de school te halen.
De vergadering wordt verdaagd tot
's avonds 8 uur.
Avondvergadering.
De discussie bij het hoofdstuk Buitenland-
sche Zaken gat gereede aanleiding om het
nieuwste onderwerp uit de internationale
politiek eens nader te bekijken. De eigen
aardige verhouding tusschen het Protocol van
Genève en het Pact van den Volkenbond
gaf den heer Dresselhuijs aanstonds aanlei
ding te wijzen op het gevaar, dat in deze ver
houding schuilt.
Omtrent de kwestie der veiligheid van
eigen land stelde hij zich op het reeds meer-
malen door hero verdedigde standpunt, dat
Nederland voor zijn veiligheid heeft zorg te
dragen. Deze taak kaD niet worden afgewe
zen, omdat het onbehoorlijk zou zijn te steu
nen op a.:Je:e staten. De Regeering moest
dit vraagstuk nauwgezet onder het oog zien;
door de Vlootwet te verdedigen met argu
menten aan de handhaving der neutraliteit
ontleend, wijkt zij feitelijk van de gedragslijn,
die in het Protocol is aangegeven, af Die
houding kan de heer Dresselhuijs niet goed
begrijpen, en hij wenschte dat de Minister
zich ondubbelzinnig zou uitspreken. Er zijn
drie stelsels ten aanzien van de veiligheid,
n.l de neutralteit, de weerloosheid en het
Protocol dat het stelsel van allen voor één
huldigt. Het is duidelijk, dat het eerste en
het laatste onvereenigbaar zijn. Wanneer de
Regeering het derde aanvaardt, mag zij voor
haar militaire beleid zich niet meer op het
eerste beroepen.
Volgens den heer Van Ravesteijn is het
Protocol nog gevaarlijker dan het Pact. Het
zal niets uitwerken óf het levert gevaar op
dat hij altijd van den Volkenbond beeft ge
vreesd. Van de bedoeling van het Protocol
weet hij alles af hij gaf een zeer scherpzin
nige uiteenzetting van de motieven, die er toe
geleid hebben. De pacifistische, democra
tische periode van het kapitalisme heeft ei
toe geleid en het doel is slechts om het pro
letariaat van Duitschland te doen opdraaien
voor den oorlogsschuldenlast aller landen en
in de tweede plaats om legen Rusland te wa
ken. 't Kan ook niet anders zijn, maar het
komt daar toch op neer, dat in het Protokoï
de kiem van een nieuwen oorlog ligt. Op den
gewaardeerden steun der communisten kan
minister Van Kamebeek, stellig tot zijn leed
wezen niet rekenen. Zooveel te meer genoe
gen zal het hem doen. dat de heer v. Rave
steijn van hem eischt onvoorwaardelijke er-
kenning van de Sovjetrepubliek, opdat Ne
derland ook in de gelegenheid zal zijn mede
te werken aan den opbouw van het zesde
deel der wereld, dat door die Sovjet-repu
bliek wordt ingenomen.
De houding van den heer Vliegen week ten
zeerste af van die van den heer Van Rave
steijn. Hij aanvaardt Volkenbond en Protocol.
Het wordt tijd dat de Volkenbond eigen
machtsmiddelen krijgt Als elk land daarvoor
een contingent moet leveren kan Nederland
zich daaraan niet onttrekken. Ontwapening
der kleine staten is een blijk van vertrouwen
in den Volkenbond; als de Volkenbond niet
bestond, zou hij niet voor ontwapening zijn,
zoo betoogde hij. eenigermate tot onze ver
bazing.
De Indische Regeering heeft nog geen be
grip van de nieuwe internationale verhou
dingen, meende de heer Marchant, omdat zij
het ontwerp-Vlootwet heeft verdedigd ais
noodzakelijk voor de handhaving der neu
traliteit Volgens dezen afgevaardigde vatten
de heeren Dresselhuijs en Rutgers het vraag
stuk van Protocol en Pact al te kinderlijk-
eenvoudig op, als zij beredenceren dat wij
een leger moeten in stand houden. Hij ver
werpt de stelling dat Nederland een zelfstan
dige weermacht moet behouden. Het staat
niet vast wat de macht is die Nederland vol
gens art. 16 van het Pact moet behouden.
Grondslag en doel van die macht verschil
len practisch van grondslag'en doel van een
zelfstandige oorlogsweermacht. Dus: er is
geen strijd in de twee beslissingen van den
Vrijzinnig-democratischen Bond, één voor
ontwapening en één voor naleving van de
bepalingen van het Pact.
Behalve het groote belangrijke punt waren
het de handelsverdragen die de aandacht van
sommige leden hadden. De heeren Lovink,
Bierema, Van Voorst tot Voorst wijdden er
eenige bespreking aan, met name ten aan
zien van de handelsverdragen met Duitsch
land en Spanje. De heer Bierema drong er
op aan dat de Regeering niets zal nalaten om
met Spanje tot een overeenstemming te ko
men, gezien de belangen die Hollanders in
Spanje hebben
Het handelsverdrag met Duitschland eischt
herziening in verband met de veranderde
omstandigheden, ook met het oog op het
wetsontwerp in Duitschland ingediend, waar
in de mogelijkheid weer wordt geopperd om
invoerrechten op de producten van land- en
tuinbouw te heffen en tevens om in het ta
rief veranderingen aan te brengen buiten de
wetgevende macht om.
Een van de drie subcommissies van het
Internationale telefooncomité, dat te Parijs
bijeen is geweest, beeft besloten, binnenkort
internationale telefoonverbindingen tot
stand te brengen tusschen de volgende ste
den: Bazel of ZürichStockholm (via Ber
lijn), Bazel of ZürichBelgrado (via Wee
nen), WeenenParijs, AmsterdamPraag
(over Berlijn), Amsterdam—Stockholm (over
Hamburg), LondenBerlijn (over Amster
dam), LondenStockholm (over Hamburg),
LondenRome (via Parijs), en Stockholm
Parijs (via Berlijn). Bepaalde telefoonabon-
né's (journalisten, bankiers en handelsfir
ma's) zullen binnenkort worden uitgenoo-
digd, gratis en bij wijze van proef, op stille
uren van den dag proefverbindingen op
vrije lijnen aan te vragen.
Een meevaller van 50 millioen?
Men meldt uit Weltevreden:
Het Bat. Nieuwsblad meldt, dat het be-
grootingsjaar 1924 50 millioen gunstiger zal
zijn dan werd begroot, ten gevolge van mee
vallers, De inkomstenbelasting brengt 77
millioen, tegenover een raming van 81 mil
lioen. Verder zijn de tinverkoopen voordee-
liger geweest dan geraamd was. De rest
wordt voornamelijk door mindere uitgaven
dan geraamd was veroorzaakt.
In „Mataram" van 28 Oct lezen we:
Een gezelschap van de suikerfabriek
„Remboen" in het Koetoardjosche, had den
Zondag benut om een tocht naar het Zui-
derstrand te maken. Het schijnt, dat men
zich in de zee wat wilde verfrisschen, doch
de badgenocgens werden wreed verstoord
door het hulpgeroep van den heer Blom, die
door de zuigende branding mee naar de ein-
delooze zee werd gesleurd. De overige leden
van het gezelschap, de heeren Blommesteijn
Thomas en Kool snelden te hulp, doch ook
eerstgenoemde werd door den verraderlijken
stroom meegesleurd en kon met moeite in
bewusteloozcn toestand door de overige
twee gered worden.
Met kunstmatige ademhaling bracht men
hem weer bij kennis, doch van den heer
Blom was niets meer te zien, terwijl
naar men ons wist mede te deelen eerst
tegen den middag zijn lijk aanspoelde.
De ongelukkige jongeman, tuinemployé
van „Remboen" was eerst kort in Indië en
gehuwd.
In totaal 114 dooden.
Het aantal dooden bij de jongste aardbe
ving bedraagt, naar uit Weltevreden gemeld
wordt, honderdveertien.
Er zijn drie zwaar- en zes lichtgewonden
en 1100 vluchtelingen.
snijden appels keurig in schijfjes, onze tanden
j hebben niet meer dat werk te doen, waar
voor de natuur ze heeft bestemd. Het gevolg
is; degeneratie. In 1914 heeft de Haagsche
Tandheelkundige vereeniging daar cijfers
over uitgewerkt.
Onderzocht werden 13.355 kinderen van
614 jaar. Zij hadden 180.969 melktanden.
Daarvan kwam bij 21 pCt. tandbederf voor,
d.w.z. van 5 melktanden was één carieus. Bij
het ouder worden van het kind, neemt het
bederf geleidelijk toe en wel van 14 pCt. op
6-jarigen leeftijd tot 32 pCt. op 13-jarigen
leeftijd.
Men moet het gevaar van zieke melktan
den niet onderschatten door te zeggen: ze
vallen immers uit. Wanneer naast een aan
getaste tweede melklcies, een eerste blijvende
kies opgroeit, zal m 99 van de 100 gevallen
de blijvende kies ook ontsteken en dan be
gint het kind zijn leven reeds met een be-
i dorven gebit. Erger wordt dc toestand, als
j het bederf in de tweede mclkkies zoo groot
is, dat het kind pijn krijgt en de kies ver
wijderd moet worden. De eerste blijvende
kies zal dan hoogst zelden op de juiste plaats
opgroeien. Het kind krijgt een onregelmatig
blijvend gebit. Dit is een enkel geval dat
bovendien populair weergegeven is. In de
practijk komt het herhaaldelijk voor, dat de
tandarts zeggen moet tegen den patiënt: was
u maar eerder gekomen.
Waar bij de kinderen reeds zooveel bederf
voorkomt, behoeft het niet le verwonderen,
dat bij volwassenen de toestand nog erger
is. In dezelfde brochure worden cijfers ge
publiceerd van een onderzoek bij 1000 poli
kliniekpatiënten en 300 particuliere patiën
ten, allen tusschen 25 en 40 jaar.
Van de 20 kiezen en voorkiezen, die een
normaal gebit telt, bleken gemiddeld slechts
gezond aanwezig te zijn bij een mannelijken
particulieren patiënt 13, bij vrouwelijke idem
12, bij mannelijken polildinick patiënt 11, bij
vrouwelijke idem S.
Bij de laatste categorie was dus slechts
40 pCt. van de kiezen en voorkiezen gezond
aanwezig.
Knud Rasmussen heeft na zijn aankomst
te Christiania vcx'teld, dat hij tijdens een be
zoek aan Eskimo's te Starveston Cove in
King William Land geraamten heeft gevon
den van leden der expeditie van sir John
Franklin (1845). Rasmussen zeide, dat hij uit
de overblijfselen van kleederen een en an
der had kunnen vaststellen, aangaande de
personen, die ze gedragen hadden. Hij ver
brandde de beenderen. Z. i. waren de men-
schen aan scheurbuik overleden. Zij zouden
't er, meent bij, levend hebben afgebracht,
zoo zij zich maar tot de Eskimo's hadden
durven wenden.
John Franklin vertrok den 19den Mei 1845
met de twee schepen „Erebus" en „Terror",
waarmede sir John Ross juist zijn bekende
Zuidpoolreis had gedaan, om de Noordwes
telijke doorvaart te beproeven. Het laatst
werd er iets van hem en zijn lotgenooten
gezien in de Melville-baai. Nadat er ver
schillende pogingen waren gedaan om ze te
zoeken, gaven mededeelingen van Eskimo s
inlichtingen omtrent het lot der expeditie en
overblijfselen in 1859 opgedolven, verschaf
ten de zekerheid, dat Pranklin den Uden
Juni 1847 bezweken was en ook zijn metge
zellen zijn omgekomen bij hun poging om de
Groote Vischrivier te bereiken. Een expedi
tie onder Schwatka in 1870 heeft nog meer
overblijfselen ontdekt, vond echter geen
schriftelijke mededeelingen.
Een verheerlijking van St. Thomas.
Ons waren, aldus de Msb., geruchten ter
oore gekomen, dat Willem van Konijnenburg
bezig was aan een belangrijk werk op het
gebied van kerkelijke kunst.
Het blad is eens op kondschap uitgegaan
en kan thans daaromtrent het volgende
mededeelen:
Door een dame, aan wier gelukkig initia
tief de kerkelijke kunst in Nederland al een
ander werk van groote betcekenis dankt, is
aan Willem van Konijnenburg opgedragen
het maken van een wandschildering, die be
stemd zal zijn voor de kloosterkerk van de
Paters Dominicanen te Zwolle
De schildering zal tot onderwerp hebben
een Verheerlijking van den H, Thomas van
Aquine. Voor deze stof heeft de schilder
samenwerking gevonden met den bekenden
kunstzinnigen Dominicaan, pater B. H. Mol-
kenboer.
De ontwerpen zijn reeds in zeer gevor
derden staat, zoodat binnenkort met de uit
voering een aanvang gemaakt zal kunnen
worden.
In het „Vad." deelt Dr Van Hasselt te
's-Hage verontrustende dingen mee omtrent
het tegenwoordig hecrschend en steeds meer
voortwoekerend tandenbederf.
Onze cultuur, aldus Dr. van Hasselt, die
specialiteit op het gebied van tandenverzor-
ging is, heeft o m. deze schaduwzijde, dat
onze levenswijze zoo veranderd is, dat wij
onze tanden voor het kauwen en fijn malen
van ons voedsel bijna niet meer behoeven te
gebruiken. Wij koken en braden alles, we
In het Haagsch Maandblad van deze
maand is een artikel opgenomen van den
heer S. F van Oss over „Onze bank-cri
sis", waarin de sclir mededeelt, dat in den
loop der beide laatste jaren in ons land
een dozijn banken met een gezamenlijk
aandeelenkapitaal van rond 150 millioen
op de een of andere wijze in het onge-
reede zijn geraakt. Op dit oogenblik telt
ons land geen enkele bankinstelling van
beteekenis meer over welker positie men
zich ook maar in het minst bezorgd be
hoeft te maken Het oogenblik is dus ge
komen zegt de heer v. O. dat men
de doorgestane crisis vrijmoedig mag be
spreken zonder onrust te zaaien en gaat
dan na de balansen van Nederlands vijf
grootste banken per 31 Dec. 1900 en
1922, waaruit blijkt, dat zij op laatstge-
melden datum werkten met 1280 millioen
eigen en toevertrouwd kapitaal of nage
noeg het tienvoud van het cijfer op 31
Dec. 1900.
Uitvoerig wordt vervolgens door den
sc'nr. de bankconcentratie geschetst en op
welke wijze die toestand is gekomen, en
met welke eerste gevolgen Het bleek he
laas noodlg haar duur te betalen; de
prijs was een bankcrisis, die bij de wis
selwerking van economische toestanden on
zen ganschen handel benadeelde, en die
den aandeelhouders in banken duur kwam
te staan. Het kapitaal, verloren op de in
het begin bedoelde banken in déconfiture,
en de groote daling in de doorgaans te
gen hoog agio uitgegeven nieuwe aandee-
len der concentratiebanken, moet, vol
gens den heer v O., de 100 millioen
zeer dicht nabij komen.
Voor zoover het is ontstaan door de da
ling in aandeelen der groote banken is
evenwel op den duur herstel niet geheel
onmogelijk, en voor een goed deel zelfs
niet onwaarschijnlijk.
Aangaande de verhouding van het in de
laatste jaren zoozeer vergrootc bankka
pitaal tot behoeften kan eigenlijk niemand
nog een gevestigd oordeel uitspreken.
Jarenlange ondervinding zal noodig zijn om
uitsluitsel te geven. Het is duidelijk, zegt
de schr., dat, wanneer de banken meer
eigen kapitaal hebben dan zij met vrucht
kunnen gebruiken, het bedrijf voor de aan
deelhouders niet zeer loonend zal zijn,
terwiil zij bovendien in de verzoeking kun
nen komen zaken te forceeren, hetgeen ge
meenlijk zeggen wil zaken van minder hoog
gehalte te doen Bedenkt men dat in
twintig iaren tijds het eigen kapitaal onzer
groote banken zonder de Handels-Mij. :s
opgevoerd van 32 naar 417 millioen, dus is
vcrderlienvoudigd, dan lijkt de aanwas ze
ker bedenkelijk groot. Hij is evenwel min
der tfroot dan hii scbiint: want in die vier
banken zijn vele overgenomen zaken op
gegaan, die vroeger te zamen een zeer aan
zienlijk eigen kapitaal hebben gehad. On
ze handel is intensiever, vooral de bin-
nenlandsche, tengevolge van de veel hoo
gere eischen die aan het leven worden
gesteld, van het sterk toegenomen „geld
uitgeven" Aller is zeer in prijs gestegen,
zoodat ook uit dien hoofde meer bankka
pitaal wordt vcieischt En wij bevinden
ons thans in een malaise die geen maatstaf
biedt. Maar met dat al durft de heer an
Oss geen ontkennend antwoord geven op
dc belangrijke vraag of onze banken thans,
wat hun bedrijfskapitaal betreft, van het
goede niet wal veel hebben. Hun jongste
balansen geven beslist den indruk dat zij,
voor de behoeften der laatste jaren, een
tc groot aandeelen kapitaal hadden.
Geen surtaxe d'origine voor Europeesch
graan.
De K. v. K., te Rotterdam maakt bekend,
dat het haar is gebleken, dat velen ten on
rechte in dc veronderstelling verkeeren, dat
Europeesch graan, via Nederlandsche havens
in Frankrijk ingevoerd, onderworpen zou zijn
aan een surtaxe d'origine van 360 francs
per 100 K.G. Deze opvatting berust op een
misverstand en met zekerheid kan worden
bevestigd, hetgeen door de Kamer meerma
len aan belanghebbenden die zich lot haar
gewend hebben is meegedeeld, dat Euro-
peesche granen, die over ons land in
Frankrijk worden ingevoerd, zijn vrijgesteld
van de surtaxe d'origine.
LOTEN VAN BRUSSEL 1992.
122ste trekking.
R. 26262 no. 7 fr. 10.000; R. 5666 no. 10 fr.
1000; R. 10453 no. 14 fr. 500; R. 8891 no. 9
fr. 500.
Betaalbaar met fr. 250; R. 22211 no. 8; R.
533 no. 13; R. 6102 no. 24; R. 8346 no. 1; R.
9139 no. 22; R 12170 no. 20; R. 17340 no. 11
R. 22211 no. 15; R 23488 no. 2; R. 23488 no.
23; R. 23773 no. 7; R. 28370 no. 21.
Verder een groot aantal nummers met fr.
110.
Trekking van 1 December 1924.
Betaalbaar met fr. 500.
332 462 828 1573 3146 3152 3522 4401 4667
5160 7121 7492 7739 7826 8268 8517 8701
8939 9071 10321 10381 10733 11166 11413
11549 11719 11995 12361 13977 13986 14037
14494 14803 14838 16856 17043
Naar verluidt, heeft Cornells van den
Broek, den medebeklaagde van Van Mun
ster, bij het plegen van den dubbelen moord
te Wychen, in zijn door het Arnhemsche
Gerechtshof uitgesproken veroordeeling tot
7 jaar gevangenisstraf berust.
Hij zal worden overgebracht naar de straf
gevangenis te Leeuwarden.
Als deskundigen inzake het onderzoek der
geestvermogens van den tot levenslangen
gevangenisstraf veroordeelden J. van Mun-
sfer, zijn benoemd Dr. 'J. Casparïe, te
's-Bosch en Dr. J. G. Drossacrts te Arnhem.
Men meldt ons nog uit Maastricht, dat d<
gepleegde fraudes hoofdzakelijk in verband
staan met levensmiddelenleveranties lijdeus
de laatste herhalingsoefeningen.
Woensdagmiddag omstreeks 6 uur, ver
voegde zich bij de juffrouw van de kiosk,
die op den Nieuwen Binnenweg, tegenover
de Mathenesserlaan, te Rotterdam, staat,
een opgeschoten jongen van ongeveer 17
jaar en verzocht haar een bankbljet van
10.te wisselen. De juffrouw reikte den
jongen vier zilverbons van een rijksdaalder
over. die een vodje papier in de kiosk wierp
en zich met de zilverbons uit de voeten,
maakte.
Men meldt uit Enschedé aan het „Vad" J
De politie heeft te Bentbeim gearresteerd
den eigenaar van een bekend warenhuis
aldaar, die er van verdacht wordt, tezamen
met een grossier uit Hamburg en tal van an
dere personen, groote hoeveelheden voor hel
buitei l uid bestemde, goederen te hebben ge
roofd. Tal van kisten met Meissner-por-
celein, kristallen voorwerpen, pelswerk en
andere waardevolle artikelen, welke voor het
buitenland en buiten Europa gelegen landen
bestemd waren, werden de laatste maanden
in Bentheim opengebroken, van haar inhoud
ontdaan en met steenen en papier gevuld,
zóó, dat het gewicht weer overeenkwam met
dat op den vrachtbrief. Na een langdurig,
nauwkeurig ingesteld onderzoek, is de Ham-
burgsche politie er ten slotte in geslaagd
de dieven te ontdekken. Tot dusver zijn reed3
20 personen gearresteerd.
De eigenaar van het warenhuis te Bent
heim, is, naar wij later vernemen, tegen een
borgstorting van 200.000 Goudmark voor-
loopig weer op vrije voeten gesteld.
Te Vlissingen heeft in dit jaar de politie
zich reeds ongeveer over 100 vreemdelingen
moeten ontfermen. Dit zijn personen van
verschillende nationaliteit, die naar Engeland
oversteken, maar daar niet worden toegela
ten en dan met de mailboot der Zeeland weer
terug worden genomen naar Vlissingen, waar
zij dan aan de politie worden overgeleverd.
Dezer dagen geschiedde dit ook met een
Poöische vrouw met twee kinderen toen
haar papieren in orde waren ging de vrouw
opnieuw naar Engeland, maar werd toen ge
weigerd wegens onreinheid. Deze reden wordt
trouwens meermalen aangevoerd voor niet
toelating. Nog had de politie zich te ontfer
men over een Poolsche vrouw met een 7-
jarig kind die niet werd toegelaten, omdat
zij er van verdacht werd werk te komen
zoeken.
LONDEN, 4 December. Volgens een be
richt van het Exchange-agentschap uit Was
hington is men daar in regeeringskringen
zeer verwonderd over het verzet van Brit-
sche zijde tegen den eisch tot betaling van
een bedrag van 500 millioen dollar Duitsche
schadevergoeding en acht men het mogelijk,
een bedrag van 500 millioen dollar
Duitsche schadevergoeding en acht men
het mogelijk, dat deze kwestie nog
tot ernstige diplomatieke verwikkelin
gen aanleiding zal geven alvorens een defi
nitieve regeling tot stand zal zijn gebracht.
Men hoopt evenwel, dat door niet-formeele
onderhandelingen tusschen Engeland en
Amerika een vergelijk zal worden getroffen,
waardoor een verdere bespreking van
de kwestie op de uitgestelde finan-
cieele conferentie te Parijs mogelijk wordt.
Dc Vcreenigde Staten verlangen met
het volste recht deel te nemen aan de con
ferentie te Parijs om de volgende redenen;
le. De Verecnigdc Staten hebben door
hun afzonderlijk verdrag met Duitschland
dezelfde aanspraken gekregen als de geal
lieerden door het verdrag van Versailles.
2e. De geallieerden hebben deze aan
spraken op de conferentie te Londen ten
volle erkend.
3e. Hei plan-Dawes bepaalt, dat de be
talingen van Duitschland de vorderingen der
geallieerde en geassocieerde mogendheden
volkomen moeten dekken en dat geen beta
lingen van Duitschland mogen worden ont
vangen op een wijze, die de Vcreenigde
Staten van die ontvangsten zou uitsluiten,
een bepaling, die ook geacht wordt te gel
den voor de vorderingen, voortvloeiende uit
de bezetting.
LONDEN, 4 Dcc. Plannen voor de be
kostiging van dc ontwikkeling van Port
Soedan, aan de Roode Zee, het eindpunt
van het spoorwegstelsel in den Soedan, zijn
zoo goed als gereed. Deze ontwikkeling zal
uitbreiding van de bestaande werven en den
aanslag en outilleering van moderne kolen-
opslagplaatsen omvatten
KAIRO, 4 Dec. Sii Geoffry Archer,
gouverneur van Oeganda, is benoemd tot
gouverneur-generaal van den Soedan
PARIJS, 4 Dec. De secretaris van den
Volkenbond ontving van het departement van
buitenlandsche zaken van Grooi-Britannic
een nota, waarin wordt herinnerd aan de be
palingen van de acte, die een eind maakte
aan het Engelsche protectoriaat over Egyp
te en verklaard, dat de regeering van Groot-
Britannië alle inmenging in dc Egyptische
zaak als een onvriendelijke daad zal be
schouwen.
Het zou, zegt de nota verder, ontoelaat
baar zijn. wanneer een arbitraal protocol
door dc regeering van Egypte zou worden
geteekend, waarin de interventie van den
Volkenbond wordt gevraagd in de regeling
van de Egyptische zaken, welke door boven
genoemde acte uitdrukkelijk aan den wil
van de Engelsche regeering is voorbehouden.
LONDEN, 4 Dec. Te Wyandotte, in Mi
chigan, kwam een elcctrische trein in bot-
sing met een terpentijn geladen vrachtauto,
waarbij twintig personen werden gedood of
gewond. De eerste wagon van den trein was
vol passagiers, die den in brand geraakten
terpentijn over het lichaam kregen cn niet
konden worden gered.
In aansluiting op het bericht in het och
tendblad omtrent de tentoonstelling te Wem
bley wordt ons nog draadloos gemeld, dat
het verlies 1.950.000 pond Sterling heeft be
dragen. Daar de waarborgsom 1,700.000 pond
St. was, blijft er een tekort van 250.000 pond
St., tot dekking waarvan de terreinen en
gebouwen zouden moeten verkocht worden.
Eergisteren zijn aan 90 gezinnen met meer
dan negen kinderen, over geheel Frankrijk
verspreid, de door de Fondation-Ccgnacq-
Jay voor groote gezinnen beschikbaar ge
stelde prijzen van 25.000 francs per gezin
uitgereikt. Onder de bekroonde gezinnen wa
ren er wel twintig met twaalf, veertien, zelfs
zeventien kinderen.
BERLIJN, 4 Dec. Voor dc a.s. Rijksdag
verkiezingen zijn 4638 personen candidaat
gesteld, waarvan 4249 op districts- en 389
op rijkslijsten.
Met welk een geraffineerdheid de moor
denaar Angerstcin zijn daad heeft voorbe
reid, blijkt wel uit het volgende. De indruk
moest blijkbaar worden gewekt, dat de z.g.
roovers het oogenblik hadden afgewacht, dat
Angerstein het huis had verlaten. Ruim half
vijf was hij naar de stad gegaan om voor zijn
zieke vrouw medicijnen tc halen. In een win
kel heeft hij verteld, dat hij zich zoo onge
rust gevoelde, net alsrf er thuis iets gebeur
de. Op weg naar huis „wam hij een agent
van politie tegen, wien hij eveneens over zijn
bezorgdheid sprak. Deze vergezelde hem een
eind, maar Angerstein wees zijn aanbod af
om met hem in huis te gaan.
Toen hij zwaar gewond gevonden werd,
riep hij: „redt mijn arme vrouw, er zijn in
brekers." De lijken waren niet benzine be
goten, welke uit den kelder van Angerstein
afkomstig bleken.
SIEGEN, 4 Dec. De bekentenissen van An
gerstein zijn, wat de beweegredenen tot zijn
daad betreft, nog in hooge mate onduidelijk.
Vast staat in elk rfevab dat bil' in koe'ep
bloede er met voorbedachten rade heeft ge
handeld.
BERLIJN, 4 Dec. De massamoordenaal
Angerstein heeft volgens dc bladen ver
klaard, dat hij zijn vrouw reeds in den nacht
van Zondag op Maanda'5 tusschen 2 en 4 uur
heeft omgebracht, daar hij haar wilde hm»
vrijden van de pijnen, waaraan zij tengevolg#
van verlammingsverschijnselen na een tram-
ongeluk leed. In een soort waanzin zou hi)
dan allen, die later binnenkwamen, hebben
gedood en de lijken naar één kamer hebben
gesleept.
BERLIJN, 4 Dcc. Angerstcin is gisternacht
onder bewaking der Schutzpolizi naar Giesen
overgebracht, daar men vreesde voor een
vijandig optreden der inwoners-
Volgens de „B. Z. am M." heeft de moor
denaar kans gezien zich jaren lang voor le
doen als een bescheiden cn fatsoenlijk man.
De genceshceren zijn van oordeel, dat zij
hem in het leven kunnen houden.
Dc begrafenis der slachtoffers heeft mor
gen plaats.
Gemeld wordt dat de volgelingen van Wo#
Pei-foe de spoorwegbrug tusschen Hankov
en Peking in de lucht hebben doen vliegen
Deze brug is, naar men meldt, de langst*
brug in China Woe Pei-foe is te Sin Yang
Tsjow, aan de grens van Honan en Hoepeb.
aangekomen.
