5?AAIINE-PANK"
m~\
f 750..
f250.-
1125-
f50.-
f40-
Dinsdag 30 December 1924
48ste Jaargang No. 15928
Dit nummer bestaat uit 12 bladzijden - Eerste blad
Een tusschenweg
De actie van St. Michaël.
31 December
Agenda
VOOR PATER STAAL.
De post op Nieuwjaar,
Kerstfeest der Blinden.
Veilingen.
Huldiging J. P. Daudey.
U zorgt wellicht het best voor Uw kapitaal in
geld en Uw Effecten-Kapitaal door Uwe zorg
daarvoor over te dragen aan een solide Bank
instelling. De zaakkundige behandeling van Uw
Effectenbezit vermindert Uw kans op verlies
tot iets zeer gerings.
Jubileum.
Ongeorganiseerde ambtenaren der
N. Z. H. T. M.
Nieuwjaarsreceptie bij den
Burgemeester
Statuten.
De inbraak in de Smedestraat.
Gevonden dieren en voorwerpen.
Het comité voor de viering van het feest van pastoor Pieterse.
v. 1. n. r.: 1. Mevr. Jonckbloedt. 2. de heer Jonckbloedt. 3. Pastoor
Pieterse. 4. de heer Handgraaf. Staa nde de heeren Borst en Commandeur
Lood van een kerk gestolen.
Aan het Spaarne.
De reis van Deken Wester wondt.
Flettner Roer- en Flettner
Rotorschip.
Pastoor L. ten Brink t.
Een Pier te Zandvoort.
J. J. WEBER ZOON
OPTICIENS - FABRIKANTEN
Koningstraat 10 Haarlem.
Telegraphisch Weerbericht
Tentzeil in brand.
Brandje.
De abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Pet week 0.25
Per kwartaal 3.25
Franco ner post per kwartaal bij
Vooruitbetaling 3.58
Bureaux: Nassaulaan 49.
Telefoonnummers: 1426, 2741 en
1748.
Postrekening No. 5970.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentiën 35 cents per regel
Bij contract belangrijke korting.
Advertentiën tusscben den tekst
als ingezonden mededeeling, 60 ct.
per regel op de le Pagina s 75 ct.
per regel Vraag, en aanbod-adv.er-
tentiën 1—4 regels 60 ct per plaat
sing: elke regel meer 15 ct., bij
vooruitbetaling.
Alle abonré's op dit blad zijn, in ;evolge de verzekeringsvoorwaarden, S. Qfï Aft
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeevingenT uUUU,"
Levenslange geheele on
geschiktheid tot werken;
bij een ongeval met
doodelijken afloop
bij verlies van een .iand,
een voet of een oog;
bij verlies van een
duim of wijsvinger;
bij een breuk van
been of arm
bij verlies v an een
andere vinger
Gisteren heeft men een belangrijke mede
deeling van het Bondsbestuur der R.K.
Staatspartij in ons blad kunnen lezen, dat
n.m. prof. Aengenent zich bereid heeft ver
klaard om met het bestuur van „St. Michaël"
besprekingen te houden. Het bericht is wat
vaag, en eenige nadere toelichting zal velen
reker gewenscht voorkomen.
Al sinds twee weken zijn wij met dit initi
atief van prof. Aengenent op de hoogte,
tiaar om het delicate der zaak hebben wij
gemeend officieele mededeelingen van het
Bondsbestuur te moeten afwachten. Nu die
er zijn, mag wel iets meer over dit naar vo
ren komen van den Warmondschen hoog
leeraar gezegd worden.
Dadelijk nadat het overleg tusschen het
Bondsbestuur en „St. Michaël" tengevolge
van de befaamde rede van den heer Van
Wijnbergen te Alkmaar was vastgeloopen,
hebben verschillende weldenkende mannen
zich afgevraagd, of er geen bijzondere maat
regelen genomen moesten worden, om de
Katholieke Staatspartij uit het gevaarlijke
stadium waarin zij gekomen was, te verlos
sen. Die vraag klemde te meer, toen het niet
eenstemmig genomen besluit van het Bonds
bestuur werd bekend gemaakt, om aan de
Alg. Vergadering der R.K. Staatspartij van
31 Januari a.s. voor te stellen „St. Michaël"
te veroordeelen. Men herinnert zich, dat wij
toen eenige vrij scherpe artikelen over de
leiding van onze partij hebben geschreven.
En die critiek schijnt velen naar onze er
varing uit het hart te zijn gegrepen.
Met ons vroegen velen zich af: is er nog
wat te verwachten, wanneer wij het terrein
der Roomsche politiek tot 1 Februari 1925
laten braak liggen? Keurt de Algemeene
Vergadering het besluit van het Bondsbe
stuur goed, zonder meer, dan loopt het op
een scheuring uit; verwerpt de vergadering
het, dan zitten wij in den chaos. Wordt
wat te verwachten is een tusschenweg
gekozen, om n.m. opnieuw met „St. Michaël"
te onderhandelen en te trachten tot over
eenstemming te komen, dan gaan er opnieuw
kostbare weken verloren. Ieder, die het goed
meent met onze Roomsche eenheid, voelde,
dat er zoo spoedig mogelijk iets gebeuren
moest. Het Bondsbestuur is door de wijze
waarop het tegenover de actie van „St.
Michaël" is opgetreden, zelf partij geworden.
De Algemeene Vergadering moet scheids
rechter zijn, maar, door de beslissing van
dat hoogste college twee maanden te ver
schuiven, raken wij in een impasse.
Van verschillende kanten heeft men toen
getracht een commissie in het leven te roe
pen, welke in plaats van het Bondsbestuur
met „St. Michaël" zou confereeren, om te
probeeren de eenheid te redden. Merkwaar
dig was, dat dezelfde wensch door onder
scheidene personen uit verschillende deelen
des lands naar voren werd gebracht. Toen
aan het in zich uitnemende plan vorm zou
worden gegeven bleek, hoe weinig personen
voor het beredderen van zulk een delicate
zaak beschikbaar zijn. Er is gedacht aan het
bijeenroepen der R.K. Kamerfractie, het
Bondsbestuur en het bestuur van „St. Mi
chaël", waar alleen dit tegen was, dat men
een veel te groot college kreeg om het werk
tegelijk vlug en goed te doen. Bekwame man
nen zijn voorzeker genoeg beschikbaar, maar
weinigen die èn bekwaam èn geschikt èn
zonder politiek verleden zijn, zóó, dat zij
door de partijen in het geding en door heel
het Roomsche kiezersvolk als absoluut on
partijdig worden beschouwd. In den persoon
van prof. Aengenent is zeker de zeldzame
figuur gevonden, om met de noodige kennis
van zaken, den vereischten tact, het onmis
bare gezag en de gewenschte onpartijdigheid
op te treden. Daarom valt het zoo zeer toe
te juichen, dat deze Warmondsche hooglee
raar bereid gevonden is om in dit critieke
stadium voor de Roomsche staatkundige een
heid in de bres te springen.
Er blijft een theoretisch bezwaar en wel
dit: prof. Aengenent heeft geen officieele
opdracht. Er ligt een voorstel van het
Bondsbestuur aan de Algemeene Vergade
ring en er is kans, dat prof. Aengenent straks
met een advies komt dat daarvan afwijkt.
Wanneer de algemeene vergadering zou wil
len besluiten om een commissie te benoe
men ten einde het verbroken contact tus
schen „St. Michaël" en de R. K. Staatspartij
te herstellen, zou haar wat wij hopen
het gras voor de voeten mogelijk zijn weg
gemaaid door een compromis-voorstel, waar
mee èn Staatspartij èn „St. Michaël" accoord
zou kunnen gaan.
Men voelt echter hoe weinig gewicÈt zulk
een formeel bezwaar in deze omstandighe
den in de schaal legt.
Waar het om gaat is herstel van onze
eenheid cn wel zoo spoedig mogelijk. Wach
ten tot Februari en bij de groeiende bewe
ging van „St. Michaël" op zien komen spe
len, kan een ramp beteekenen voor onze
partij. Daarom juichen wij het initiatief van
prof. Aengenent van harte toe en hopen
er uitkomst van in de groote moeilijkheden,
waarin de R. K. Staatspartij is geraakt!
BBSS?
Het bemiddelingsvoorstel van Prof.
Aengenent.
Wij lezen in „De Maasbode":
Naar aanleiding van de circulaire van het
Bondsbestuur inzake de bemiddeling van
prof. Aengenent tusschen bondsbestuur en
„St, Michaël" heeft onze Haagsche redac
teur den ondervoorzitter van St. Michaël,
baron Wittert van Hoogland, naar zijn mee
ning gevraagd over deze bemiddeling.
De heer Wittert verklaarde, dat hij het
zeer zou hebben toegejuicht wanneer de on
derhandelingen zouden worden hervat. Hij
vreesde echter, dat er niets van zal komen,
niet omdat hij den persoon van den bemid-
dellaar niet geschikt acht, maar door de on
tijdige en tendentieuze berichtgeving daar
over van het bondsbestuur.
De voorzitter van St. Michael, prof. Ver
aart, dien hij later ook nog naar zijn stand
punt in deze kwestie kon vragen, meende,
dat de sfeer, waarin het schrijven van prof.
Aengenent hem bereikte, hoe sympathiek
hij dit schrijven op zichzelf ook vond, zoo
ongunstig mogelijk was geworden, vooreerst
door de wijze, waarop het bondsbestuur aan
deze bemiddeling openbaarheid heeft gege
ven en vervolgens door hetgeen baron Van
Wijnbergen in een interview met De Tijd
heeft gezegd over zijn rede te Alkmaar.
Ook prof. Veraart had daarom weinig ver
trouwen in deze bemiddelingspoging, waar
over het hoofdbestuur van, St. Michaël nog
deze week zal vergaderen
Bioscoopvoorstelling
Luxer Theater
8 uur.
Arbeidsbemiddelingsbureau van Sint Fran-
ciscus' Liefdewerk. Zoetestraat tl El-
ken Donderdag van 89uur.
R. K. Arbeidsbeurs voor mannen en jongens
Sociëteit St Bavo Smedestraat 23.
Telefoon 10049. Alle werkdagen van 9halt
t van 2half 6 en 's avonds van half 8
half 9 uur 's Zaterdags alleen van 92
en van half 8half 9 uur
R.K. Arbeidsbeurs voor Vrouwen Bloem
hofstraat 1 Alle werkdagen van v.m
1012 uur des middags van 24 uur, en
's avons, van 89 uur behalve Zaterdag
avond Tel 167)
R. K Leeszaal en uitleenbibliotheek
Jansstraat 49 Eiken dag geopend van
1012, van 25 en van 710 aur, be
halve des Maandagsochtends en op Zon
en Feestdagen Uitleenen van boeken
van 2 tot 5 uur en van 79 uur Woens
dagmiddag ruilen van kinderboeken
St. Marthavereeniging Bloemhofstr Zon
dags en Woensdags van 8 —10 uur n.m
gezellig samenzim voor Hollandsche meis
jes, die hier geen tehuis hebbeD Tel
1671.
R. K, Bevolkingsbureau Gebouw Sint
Bavo Smedestraat 23 van 810 uur
op Maandag- Woensdag- en Vrijdag-
avond.
St. Elisabeth's Vereeniging Jansstraat
Aanvragen om versterkende middelen
voor arme zieken der S E. V Maan
dags van 23 uur. Donderdags van 12
Vorige opgaaf 550.46
Van een weduwe voor een H.
Mis voor haar overleden man 3.
Van C. S., tot het verkrijgen
van een gunst 15.
Van L. voor genezing van zijn
zieke vrouw 1.
Tot genezing van een zieke 1.
De directeur van het Postkantoor maakt
bekend, dat het kantoor op den Nieuwjaars
dag zal geopend zijn als op Zondag. Aanne
ming van postpakketten en behandeling van
Spaarbank-, postwissel- en kwitantiezaken
vindt niet plaats, terwijl slechts één pakket-
postbestelling zal worden uitgevoerd.
Ten overvloede word nog eens uitdrukke
lijk gewezen op den inhoud van de onder de
ingezetenen verspreide strooibiljetten, o.a.
wat betreft tijdige verzending van de Nieuw
jaarscorrespondentie.
In het bijzonder wordt de aandacht van
het publiek gevestigd op de in de hal van
het kantoor geplaatste houten bakken, wel
ke ten doel hebben een vluggere overkomst
van de Nieuwjaarsstukken te bevorderen. In
verband hiermede wordt men verzocht voor
handen Nieuwjaarscorrespondentie voor Am
sterdam, Rotterdam, 's-Gravenhage, Haarlem
en overige plaatsen, in de blijkens het op
schrift daarvoor bestemde bakken te wer
pen.
Op zeldzaam sympathieke wijze werd
Zondagmiddag het Kerstfeest met de R.-K.
blinden gevierd, die met hun geleiders op
op het vastgestelde uur aanwezig waren in
de R.-.K. Militairen-Vereeniging.
Het bestuur van de R.-K. Vereeniging
voor Blindenzorg had vooral getracht er een
intiem karakter aan te geven. En inderdaad
leek het veel op een gezellig huiselijk familie
feest, met een rijk gevarieerd program.
Vóór de pauze werd ons muzikaal gehoor
gestreeld door prachtig verzorgde no.s. voor
violoncel met pianobegeleiding door de da
mes Hüter en Wilhelm.
Rector Kok sprak naar aanleiding van het
blijde Kerstfeest, woorden van opwekking,
waaruit zijne hartelijke genegenheid voor de
blinden sprak.
Na de pauze werden door de blinden zelf,
nummers ten beste gegeven, meestal op mu
zikaal gebied, die luide werden toegejuicht.
Alles werd telkens afgewisseld door het
gezamenlijk zingen der Kertsliederen.
Door blinden-vrienden daartoe in staat
gesteld, kon flink getrakteerd worden, en
namen allen nog een pakje met versnape
ringen mee huiswaarts.
Het is een blijde feestviering geweest,
en de vereeniging die vol toewijding is voor
dit mooie liefdewerk, verdient dan ook ten
volle den steun van ieder weldenkend mensch
in het Algemeen Verkooplokaal aan de
Nieuwe Gracht, op 29 December des avonds
te 7 uur.
Ten overstaan van Notaris J. Wildschut.
Vijf en dertig bijna voltooide woon- en win
kelhuizen met erven te Schoten, waarvan
een perceel aan de Archipelstraat, zeven
perceelen aan de Timorstraat, een en twin
tig percelen aan de Spaarnhovenstraat, zes
perceelen aan de Indischeslraat.
No. 1. Zeven bijna voltooide woon- en
winkelhuizen met erven aan de Archipel
straat en Timorstraat (Oostzijde.)
No. 2. Tien bijna voltooide woon- en win
kelhuizen met erven aan de Timorstraat
(Oostzijde) en Spaarnhovenstraat (zuidzijde).
No. 3. Tien bijna voltooide woon- en win
kelhuizen met erven aan de Spaarnhoven
straat (zuidzijde.)
No. 4. Acht bijna voltooide woon- en win
kelhuizen met erven aan de Spaarnhoven
straat cn Indischestraat (westzijde).
De nommers 1, 2, 3 en 4 gecombineerd, J.
P. Kok, 125.000.
Ten overstaan van notarissen Bertling en
Wolzak. No. 5. Het Heerenhuis mei erf- en
tuin te Heemstede aan de lpenrodestraat
No. 12. Opgehouden f 12.000.
Gisteren was het 40 jaar geleden dat de
hr. P. J. Daudey) al svrijwilliger bij de Haar-
lemsche Brandweer werd aangesteld. Op
dien dag werd hij gecomplimenteerd door
den commandant van den Staf, de heer v, a.
is De heele oppervlakte van 2260 M2 staat
nog te koop. Het huis aan de Kleine Hout
straat met 25 M. gevelbreedte is verhuurd.
Verder staat alles ongebruikt. Bekend is
genoeg, dat het mooie pand met den prach-
tigen Oud-Hollandschen Renaissancegevel
gekocht is door de oudheidlievende vereeni
ging Hendrick de Keyser. Na maanden lang
leeg gestaan te hebbe i, is dit sinds eenige
weken verhuurd.
Daar woonde indertijd een zeeman
blijkens een keurig gebeeldhouwd zeetafe
reel met een driemaster in het kalf boven
de djur.
Het middelste huis, sinds 1888 geteekend
No. 106, is bekend om zijn prachtig gesmeed
ijzeren hek. Het is een 18e eeuwsch huis met
middentraver en behoorde, wat vooral het
inwendige betreft, tot een der schoonste
particuliere woningen der stad. Beziens
waardig was vooral de groote zaal met haar
prachtig gebouwen wit marmeren schoor-
Broeke, die hem tevens mededeelde, dat hij
binnenkort bevorderd zal worden tot kapi
tein van spuit 4. Aanwezig waren o.m. de
afdeeling van kapiteins en het kader van
spuit 3.
Op 2 Januari a.s. hoopt de heer A. Ha-
mann, Tetterodestraat 17, den dag te her
denken, waarop hij vóór 35 jaar in betrek
king kwam bij notaris Serné.
Naar wij vernemen hebben alle Ambtena
ren van bovengenoemde Mij. een circulaire
ontvangen, waaraan een strook bevestigd,
welke men al of niet moet of kan inzenden
ter plaatse,
Dit geldt in hoofdzaak voor die ambtena
ren, welke niet georganiseerd zijn in de N.V.
„St. Raphael'' of P C. B.
Deze zenden het strookje in met de ken
nisgeving niet georganiseerd te zijn in ge
noemde bonden en krijgen dan later een
stembriefje waarop zij twee candidaat-Ieden-
ambtenaren kunnen inzenden, die dan geko
zen, als ongeorganiseerde ambtenaren
voor de niet-georganiseerde ambtenaren, ten
slotte dus georganiseerd in een ongeorga
niseerde afdeeling voor de belangen van deza
ambtenaren zullen kunnen opkomen.
De burgemeester en mevr. Maarschalk
zullen op Nieuwjaarsdag ontvangen.
De „Staatscourant" bevat de statuten van
de N.V, Nederlandsche Maatschappij vooi
Handel en Landbouw (v/h. Köhier's Export-
handel) en van de Oprechte Haarlemmer-
oliefabriek (Genuine Haarlem Oil Manufac
turing Company, Fabrique de la véritable
huile de Haarlem, Echtes Haarlemmer Oel-
fabrik), beiden alhier.
In verband met dé op Zondagavond ge
pleegde inbraak in de Smedestraat, heeft de
politie thans als verdacht daarvan een 3-tal
personen aangehouden en in bewaring ge
steld.
steen en haar niet minder schoon gebeitelde
breede consoles. Mocht het antiek geschil
derde behangsel al op geen bijzonder hooge
kunstwaarde aanspraak maken, zooveel te
meer viel de schoone plafondschildering met
haar heerlijk schoon en frisch koloriet en
flinke ordonnantie in 't oog, terwijl de zoo
genaamde Grauwtjes van Jacob de Wit,
waarmede de vier hoeken van het plafond
prijken, een meesterhand van de eerste
grootte doen kennen.
Het pand daarnaast, vroeger genummerd
104, is verbouwd, toen de Witte Zusters er
kwamen. De voordeur werd er uitgehaald,
andere, ramen werden er ingezet en de
gevelsteen uitgebroken.
Vóór dien tijd woonde er dr. F. J. Dozy.
Onder den gevelsteen, een 16e eeuwsch
product stond „De drie roggenbrooden.'
We hebben eens hooren vertellen, dat dit
huis tijdens het beleg door de Spanjaarden
15721573 voor drie roggebrooden is ver
kocht.
Al heeft dit pand door den verbouw veel
geleden, toch is er nog veel moois aan te
zien en bevat voor den bouwkundige nog
veel merkwaardigs.
De trapgevel is bekroond door een ge
bogen fronton uit later tijd, dan de voor
gevel zelf. 't Zoldervenster, nog met het
£chte oorspronkelijke kruisraam is gedekt
met een ellipsvormigen ontlastingsboog, ter
wijl alle overige vensters van boven een
Tudorboog hebben.
Alle vensters zijn geplaatst op een door
loopenden cordonband, waarvan die van het
bovenste vensters doorloopt als dekband
van één dei geveltrappen. Die van de daar
onder geplaatste ramen doet tevens dienst
als dekband van een console met masker.
Die console dient weer tot het zijdelings
overbouwen van den gevel. Vereder wijzen
we op de hoekblokken langs de zijpenanten
en de trappen van den trapgevql. Dit pand
staat op den hoek der Gravinnesteeg. Aan
het onderste trapje ziet ge ter weerszijden
een keurig gebeeldhouwd kopje.
J, A. v. Huis. Oranjestraat 135, arm
band; B. de Wit, Damiatestraat 18, brillen
glas; Broekhuizen, Heerensingel 47, batte
rijen met lampjes; H. v. d. Pligt, Kamper-
straat lrood, kinderbontie; Schouten, Kor
te Jansstraat 8, bril; J. Baerts, Julianalaan
317 Overveen, ceintuur; Mej. Moser, Gr.
Bij de politie is aangifte gedaan, dat van
de R, K. kerk in de Amsterdamstraat 30
K.G. lood is gestolen
Dezen zomer hebben de Witte Zusters de
gebouwen aan het Spaarne verlaten en zich
gevestigd op Dennenheuvel naast Wildhoef
te Bloemcndaal aan den voet der Schapen
duinen.
Wij zijn eens aan kijken, hoe het met het
door haar verlaten complex gebouwen staat,
waarin tot dezen zomer tal van kinderen
een veilig thuis vonden.
Het complex omvatte drie groote huizen
aan het Spaarne en strekte zich 77.5 Meter
uit lans de Gravinne- (vroeger Burggravin-
nesteeg). Duidelijk vertoont het muurwerk,
dat veel hiervan nog van jongen datum is en
stellig aanbouw geweest om de vele kinde
ren van het St. Jozefgesticht te herbergen
Voor het middengebouw aan het Spaarne
staat een groot bord met terreinteekening,
waaruit blijkt, dat er weinig open grond bij
Houtstraat 159rd. collier; J. C. Krenzcr,
Zuid Polderstr. 16, bruine ceintuur; W.
Wijmenga, Gasthuislaan 184,zwarte cein
tuur; J. Spook, Leidschevaart 112, bruine
ceintuur; P. Wit Barbarossastraat 30, post
duiven; Politiebureau, Smedestraat, lorg
net in etui; Nobach, de Clercqstraat 120,
portemonnaie met inh.; Schmeink, Zijhveg
20 Overveen, dames portemonnaie met inh.
A. Loman, Tetterodestraat 94, portemon
naie met inh.; H. v. Beaumont, v. d. Hulst
straat 17, portemonnaie met inh.; v. d.
Pigge, Gierstraat 3, Lips' sleutel; M. Hal-
derman, Zwaardstraat 21, huissleutel; C.
Logmans, Leidschevaart 281, trechter;
Schouten, Fabriciusstraat 8, herdershond;
W. Ega, Kinheimweg 83 Bl.daal, herders
hond; J Sandberg, Zwaardstraat 20, paar
se dameshoed; J. Woudenberg, Rozenstr.
51, bruine hond; Bouwman, Keizer Karel-
straat 28, herdershond, Fauna; Vink,
Spaarne 84, herdershond, Fauna; Op de
Gr. Markt aangereden een herdershond,
Fauna; de Regt, Burgwal 31, herdershond;
J. v. Kuyk, Brouwersstraat 32, wandelstok.
Voor Haarlem's katholieken, die met zoo
groote belangstelling de pelgrimsreis van
onzen gevierden Deken en zijne reisgezellen
hebben gevolgd zal het zeker aangenaam zijn
te vernemen, dat Zijn Hoogeerwaarde bin
nenkort een causerie zal houden over den
tocht door Palestina, Syrië Egypte en Trans»
Jordanië, geïllustreerd door een aantal
prachtig geslaagde stereoscoopbeelden. Het
is ongetwijfeld een geheel bijzondere onder
scheiding voor de Haarlemsche R.K. Veree
niging voor Groote Gezinnen, dat de Deken,
uit sympathie voor die vereeniging, deze.
causerie voor hare leden en andere belang
stellenden wenscht te houden.
Reeds thans kan worden medegedeeld, dat
de causerie zal plaats vinden in de groote
zaal van het Gemeentelijk Concertgebouw.
Nader deelt men ons nog mede, dat de
causerie zal plaats hebben op Zondagavond
11 Januari, kwart over 8 uur in de Gemeen
telijke Concertzaal.
De afdeeling Haarlem en Omstreken van
de Koninlijke Nederlandsche Vereeniging
„Onze Vloot" hield gisterenavond een bijeen
komst in de bovenzaal van de Gemeentelijke
Concertzaal.
Het doel van deze bijeenkomst was een
lezing over de uitvindingen van Flettner,
den Duitschen scheepvaartkundige, van het
Flettner-roer en Flettner-rotorschip.
Omstreeks 8 uur werd de flink bezette
vergadering door den voorzitter geopend.,
die de aanwezigen hartelijk welkom heette,
in 't bizonder J. C. J. Baron van Haersolte,
directeur van het scheepvaartkundig Insti
tuut en- Museum te Rotterdam, die de lezing
zou houden'. Na een korte inleiding nam de
heer van Haersolte het woord en zeide in den
aanvang van zijn voordracht, dat de uitvin
dingen in het bijzonder die van het Flettner-
rotorschip, overal in den lande belangstel
ling hebben gewekt.
Spreker begon met een uiteenzetting te
geven van de werking van het Flettner-roer,
zooals hij zeide, omdat rotor- en roer-uit
vinding beide even hoog te achten zijn doch
ook omdat het beginsel der rotor uit dat van
het roer is voorgekomen.
Tijdens den oorlog was Flettner werkzaam
bij de Düitsche Vliegtuiginspectie en kwam
hij op de gedachte, de roeren der vliegtuigen
te voorzien van een hulproertje, waardoor
het met weinig kracht mogelijk was het groo
te roer in den gewenschten stand te stellen.
Dit voldeed zoo goed, dat alle daarna ge
bouwde vliegtuigen van dergelijke roeren
werden voorzien. Na den oorlog wilde Flett
ner hetzelfde systeem toepassen op de roe
ren van schepen teneinde de machinale be
weging van het roer te vereenvoudigen.
In scheepvaartkringen vond Flettner in
den aanvang niet veel medewerking. Het
mocht hem echter gelukken de medewerking
van de firma's Muller óc Co. en Wilton te
krijgen, die bereid waren een schip van dit
nieuwe roer te voorzien. In het jaar 1920
kwam dit schip, de „Frigido," met een Flett-
nerroer in de vaarthet voldeed in alle op-
Zichten uitmuntend, zoodat daarna de invoe
ring op grootere schepen van 8 10.000 ton
plaats had, en den laatsten tijd ook verschil
lende Rijnschepen met het roer worden uit
gerust. Een bezwaar voor de algemeene toe
passing is, dat het roer een bijzondere vorm
van achtersteven eischt.
Na dit aanvankelijk succes besloot Flettner
na te gaan of het niet mogelijk was, de tot dus
ver op schepen in gebruik zijnde zeilen te ver
vangen door zeilen welke ook door middel
van een hulpzeiltje in den gewenschten
stand konden worden gezet. In het laborato
rium te Göttingen, waar men over een groote
windtunnel kon beschikken werden proeven
met volgens zijn systeem ingerichte metalen
zeilen genomen. Uit deze proefnemingen
bleek, dat men met deze metalen zeilen onge
veer twee keer zooveel uit den wind kon ha
len als tot dusver gebruikelijk was.
Spreker vertelde hoe Fletter vervolgens op
de gedachte kwam het z.g. Magnus-Effect op
zeilschepen toe te passen. Uit proefnemingen
was n.l. gebleken, dat wanneer men een trom
mel in snelle draaiing brengt, een tegen dien
trommel geblazen luchtstroom aan de eene
zijde van den trommel een overdruk, maar
aan de andere zijde een veel grooteren onder
druk teweeg brengt. Deze drukken werken
echter samen en oefenen op den trommel een
druk uit in een richting, welke een hoek
van 90 a 130 gr. met de richting van den
luchtstroom maakt.
De heer Van Haersolte vertoonde dit Mag
nus-Effect met een wagentje waarop een
draaiende cylinder, waartegen met een elec-
trischen ventilator een luchtstroom werd ge
blazen.
Aan de hand van een reeks lantaarnplaatjes
werd vervolgens de werking van het Flettner-
roer, en de proefnemingen van Flettner en de
werking der rotoren nader besproken.
Tijdens de thans volgende pauze, werden
loten verkocht ten bate van de vereeniging,,
met als prijs een mooi schilderstuk van een
onzer nieuwste Hollandsche oorlogsbodems,
en waarvan ook iedere kooper een repro
ductie ontving.
Na de pauze, beschreef spreker de ge
schiedenis, en de tegenwoordige inrichting
van het proefschip de „Buckau," welke
tot dat doel door de Germania Werf te Kiel
was ingericht, om vervolgens eenige be
schouwingen over de met dit schip mogelijke
manoeuvres te houden.
Vast staat, dat gebleken is, dat men plm.
12 maal zooveel kracht uit den wind kan halen
als tot dusver mogelijk was. Voor land-in
stallaties is er dus ook waarschijnlijk wel een
toekomst in de uitvinding. Volgens spre
ker is echter de tijd nog niet gekomen, om
te kunnen zeggen in hoeverre Flettner's
vinding invloed zal kunnen uitoefenen op
het verkeer ter zee.
De belangwekkende en ook voor niet-des-
kundigen zeer begrijpelijke uiteenzetting
van den heer Van Haersolte, vond in de tal
rijke toehoorders een zeer aandachtig ge
hoor.
De heer Van Haersolte werd door den
voorzitter namens de aanwezigen bedankt
voor zijn leerzame en interressante lezing,
waarna deze bijeenkomst weer tot het ver
leden behoorde.
Van de gelegenheid om nog een blik te
slaan op het stoffelijk overschot van den
Zaterdag j.l. overleden pastoor L. ten Brink
te Overveen, werd gisterenmiddag tusschen
2 en 4 uur een druk gebruik gemaakt. Het
lijk lag op een praalbed in de zgn. kerkeka-
mer, d. i. de pastoorskamer, waar pastoor
ten Brink overleden is.
Hedenmiddag te 4 uur zal het lijk worden
opgebaard in de kerk te Overveen, terwijl
ook daar voor de parochianen en anderen
ge'egenheid zal zijn van den overleden her
der h t laatste afscheid te nemen en een
gebed voor zijn zielerust te storien. Te 7
uur zullen hedenavond de metten worden
gezongen.
Weer is er eens een verzoek bij de ge
meente binnen gekomen om vergunning
tot het bouwen van een pier in Zand
voort. Dit is werkelijk niets bijzonders,
want zeer vele plannen zijn er al bespro
ken en nog nooit is er iemand zoo ver ge
komen, om met de werkzaamheden aan
te vangen. Een concessie is er geweest, en
die werd in 1902 verleend aan den heer
A. Hartog, te 's-Gravenhage, door den
Minister van Waterstaat, Handel en Nij
verheid. Daar het strand niet aan de ge
meente behoort, maar tot de domeinen
wordt gerekend, kan natuurlijk de gemeen
teraad van Zandvoort geen concessie geven
Het voornaamste waarover de Raad zal
moeten beslissen is het teniet doen van
het pachtcontract met het Rijk, wanneer
ten minste de pier zal komen op het ge
deelte, dat de gemeente huurt. Dat is tus
schen paal 64 en 68 gelegen en dat con
tract geldt nog 6 jaar. Beziet men de voor
waarden van die concessie, dan zijn die
niet frisch tc noemen. Er moest een waar
borgsom gestort worden van dertig dui
zend gulden Bij voltooiing van het werk
zou de helft worden teruggegeven en de
andere helft zou gehouden worden gedu
rende den tijd, dat de concessie van kracht
was, n.l. 60 jaren, om daarvan betalingen
te doen, waartoe de concessionaris ver
plicht was. en niet deed. want, hij was ver
plicht de voorschriften op tc volgen die
ten aanzien van het onderhoud en de ex
ploitatie van de pier zouden gegeven wor
den door den minister van Waterstaat,
Handel en Nijverheid, in het algemeen be
lang, Voorschriften omtrent den bouw wa
ren gegeven en de minister sprong zeer
ruim om met tonnen zinksteen, bazalt-
zuilen en palen. Mocht binnen een jaar
na de aanvaarding van de concessie niet
met de uitvoering van het werk begonnen
zijn en er niet ten minste een vierde ge
deelte van de benoodigde bouwstoffen ter
plaatse zijn aangevoerd, dan zou de con
cessie worden ingetrokken. Na afloop van
de concessie of bij intrekking daarvan, we
gens niet nakoming van gestelde voor
waarden, moest alles weer worden opge
ruimd en zoo veel mogelijk alles weer in
den vorigen staat worden teruggebracht
door den concessionaris. Deed hij dit niet,
dan verviel de waarborgsom aan het Rijk
even als de nog op het terrein aanwezige
materialen. In geval van oorlog of oorlogs
gevaar kan de minister van oorlog, zonder
eenige waarschuwing en zonder eenige
vergoeding* te moeten betalen, de pier on
bruikbaar maken.
Wanneer men dus al deze voorwaarden
ziet, is het licht te begrijpen, d -n
maar niet zoo direct begint met bou\-r,
van een pier en vermoedelijk zullen de
aanvragers ook niet bekend zijn met de
toenmaals gestelde bepalingen, die er
heusch een twintigtal jaren later, niet lich
ter op geworden zijn.
Barometerstand 9 uur v.m.: 756. Achteruit
Opgave van:
- IM - W
Medegedeeld door het Kon Ned. Meteo-
rolbgisch Instituut te De Bildt
Naar waarnemingen in den morgen van
30 December.
Hoogste barometerstand 772.4 m.M. te
Muenchen.
Laagste barometerstand 712.1 m.M. te
Seydisfjord.
Verwachting van den avond van 30 tot dea
avond van 31 December:
Stormachtige tot krachtigen tijdelijk af-
nemenden zuidelijken tot zuidwestelijken
wind, zwaarbewolkt tot betrokken met tij
delijke opklaring, waarschijnlijk regenbuien,
zelfde temperatuur.
Morgenochtend te half 10 beginnen de
lauden, waarna dc plechtige H. Mis van
requiem, welke zal worden opedragen door
den Hoogeerw. Heer deken L. A. A. M.
Westerwoudl.
Naar wij vernemen, zal de Bisschop van
Haarlem, Z, D. H. Mgr. A. J. Cellier, waar
schijnlijk bij de plechtigheid ook tegenwoor
dig zijn.
De lijkrede zal worden gehouden door
den hoogeerw. heer Mgr. H. J. M Taskin,
praeses van het groot-seminarie te War
mond. Ongeveer tc 11 uur, half 12 zal de
beaarding plaats hebben op het R. K. Kerk
hof te Overveen.
Gisterenmorgen is op de Gcd. Oude
Gracht, het zeil van een aldaar staande tent
in brand geraakt, vermoedelijk, omdat er
een brandende sigaar tegen aan gehouden
was. Door het zeil eraf te rukken en het
vuur uit te trappen wist de eigenaar erger
te voorkomen.
Hedenmorgen had in het perceel Lange
Veerstraat 2, alwaar in gevestigd is ae lam-
pekappenzaak van den heer 1 een begin
van brand plaats, doordat eenige luiers, die
bij de kachel hingen te drogen, in brand ge
raakten. Enkele luiers en een gedeelte be
hangselpapier zijn verbrand. Het vuurtje is
met eenige emmers water gebluscht. De
Staf van de brandweer was aanwezig, doch
behoefde niet op te treden.
