Uit de Pers.
Het plan-N ijmegen.
De Staatsloterij.
Vreemde Evangelisatie en
het Christ.-Historisch Program.
ger"
-
De vermoedelijke samenstelling van Dr. Luther's kabinet. De positie
van president Ebert.
Onder de Radioberichten: Het Britsche standpunt inzake de intergeal-
lieerde schulden. De oplossing der Duitsche Kabinetscrisis. Wan
ordelijkheden in de Fransche Kamer.
Gem. huitenl. berichten.
EEN SCHEEPSRAMP AAN DE IER-
SCHE KUST.
Onderzoek naar trusiver-
sëkijnselen.
Kamer-candidaten van
St. Michael.
Permanent Hof van Int. Justitie.
N.V. Hanzespaarbank Utrecht.
VERKEER EN POSTERIJEN.
Verbetering Wegennet.
LUCHTVERKEER.
Telegrafische misiwaarnemings-
dienst.
De Engeland—Indië-vlucht.
KUNST EN KENNIS.
Prof. H. J. Wolter.
KERK EN SCHOOL.
Deken J. H. Vaas.
Bedevaart Heiligverklaring der,
kleine Teresia.
.LEGER EN VLOOT.
Allerzielen.
Het vooroefeningsinstituut.
LANDS. EN VISSCHERIJ
De Tuinderscredieten.
ORDE EN ARBEID.
„St. Bernulphus".
£.eo misverstand?
De „Gelderlander' bevat eea soort nadere
toeneming op het voorstel-mjmegen en
spreekt van een misverstand bi] een groot
deei aer pers.
„Als wi| overwegen, wat er zooai over het
(JTOgram van beginselen is gesenreven
epiaK net „nsgz. niet van poniiek onver
mogen V aan schijnt het ons, d„t men
eiuers in het lana meer rigonst is dan wij,
in Nijmegen.
\vij viogea een program van beginselen,
waarop onze partij zien hereemgen Kan.
tn uaoinaast enkele punten van actuecle
poutiek, aie rijp zijn voor een beslissing.
Fro,. Van uer neycien heeit dat m zijn
artiKel vrij duidelijk gezegd en wij twijieier.
er met aan, ot hij zal zijn meening naüer
uiteenzetten schoon wij oit senrijven zon
der gehouden ruggespraak. Mij wil alleen
niet, en aaaromtrent zijn wij het volkomen
met hem eens, dat een toevallige meerder
heid van leden der kiesvereenigingen uit
maakt, wat rijp is voor het program en wat
met. Als prol. Van der Heijden over de aan-
hang.ge kwestie nt eens spreekt of schrijft,
moge hij omtrent dit punt zich nader uit
laten. De ..Maasbode' heeft gisteravond al
aangevoeld, dat wij wa. meer wnlen dan
enkel een zuiver ",„gram van beginselen, en
dit program zoo rigc istisch opgevat en in
geperkt dat alle politieke vraagstukken
van de" dag ervan geweere zouden worden.
Voor het oogenblik vragen redenen van
taktiek weliswaar, dat men het program
zooveel mogelijk beperke, omdat allerle: on
rijpe vraagstukken naar voren zijn gescho
ven, waaraan de partij zich ziek zou eten.
Maar het kan de bedoeling van Nijmegen
niet zijn om voortaan alle politieke en ac-
hieele vraagstukken van de vergaderingen
Ier kiesvereenigingen te weren en de parüj
rrbuiten te houden. Integendeel, zoo onge
veer sprak prof. Van der Heijden, als de kie
zers niet meer worden beklemd door de
vrees, dat zij op een vergadering der kies-
rereeniging, na eenige inleiding en debat,
noeten beslissen over vraagstukken, waar-
s-.n zij de draagwijdte niet kunnen scnatten,
dan kunnen deze vraagstukken met meer
succes on de vergaderingen worden behan
deld en is er meer kans op vrije propaganda
van vóór- en tegenstanders.
Maar de beslissing over de vraag, oi deze
vraagstukken rijp.zijn voor afdoening, moet
elders liggen. Wrj laten het aan prof. Van
Ier Heijdén gaarne over om te dezer zake
rijn metning nader te ontvouwen; voor ons
doel is het afdoende op te merken, dat men
Nijmegen verkeerd verstaat als men meent,
dat wij de partij buiten de politiek wen-
schen te houden en zouden wenschen, dat zij
alleen teerde op programpunten, die recht
streeks en voor ieder evident uit de begin
selen voortvloeien.
Wij 2aJiS?en dit; onze partij is een partij
van katholieken, die over politieke vraag
stukken verschillend denken, en daarom
mogen op een program slechts punteD van
principieelen aard en alleen zulke van po
litieken aard welke voor beslissing rijp zijn.
Daaraan voegen wij echter toe, dat voor
het oogenblik, nu er zooveel onrijo goed aan
de n\arkt is een zoo groot mogelijke intrek
king onzer diverse vetlangens tot den ring
deT beginselen vereischt is, wiilen wij dc
eenheid hervinden, welke het eerste noo-
dige is."
„De Maasb." kantteekent hierbij;
„Onze Nijmeegsche collega houden ons
ten goede: maar dit is tcoh geheel iets an
ders dan aanvankelijk werd gepleit. En er
zal nauwelijks iemand worden gevonden, die
het met deze zienswijze oneens is. Wij voor
ons hebben al aanstonds na de stichting van
het verbond St. Michaël er op gewezen, dat
alleen zulke niet-principieelc programpunten
oo het program der R.-K. Staatspartij een
plaats mogen krijgen, waarover door studie
en overleg een gevestigde meening zich heeit
gevormd, eensluidend althans onder de groote
meerderheid der partij-leden. Maar' deze
stelling verschilt hemelsbreed met die,
welke eerst geponeerd werd: heelcmaai geen
niet-principieele programpunten.
De juiste weg ligt hier in het midden."
Onder de Nederlandsche Katholieke Pers
leemt „Het Huisgezin" ten aanzien van dit
rraagstuk een afzonderlijke plaats in. Ook
nu weer verklaart de redactie zich met het
voorgestelde ontwerp tot afschaffing te
kunnen vereenigen, althans met het prin
ciep. Want voor opheffing is toch wel, naar
het blad meent, een en ander te zeggen:
„Vooreerst dit, dat de Loterijwet 1905,
consequent opgevat, afschaffing der Staats
loterij meebrengt.
Op de tweede plaats, dat de Staatslote
rij, als elk kansspel, weinig verheffends be
vat
Op de derde plaats, dat het de Staats-
loterij geldt.
Reeds eerder hebben' wij opgemerkt, dat
het geen stichtenden indruk maakt, den
Staat, de Overheid, als loterijbaas te zien
optreden zoo min als men, tegen plaatse
lijke keuze en zelfs tegen bestrijding van
het drankgebruik gekant, het zou toejui
chen, den Staat als kroegbaas in functie te
zien.
Dat de Staat zelf periodiek een loterij
op zet en daar een ton of wat per jaar aan
verdient, jtunnen wij bezwaarlijk als een
figuur beschouwen, waarvoor men eerbied
heeft.
Nog eens; er zijn erger dingen dan de
Staatsloterij, maar wie daartegen opkomen
moeten we vooral niet bejegenen als drij
vers en dwepers.
Et schuilt in het verzet tegen het loterij-
wezen, ook. misschien vooral, tegen de
Staatsloterij een zedelijke kant.
Erkennen we maar, dat we van onze
fliet-pessimistische Roomsche levensopvat
ting r.iets zouden behoeven in te boeten,
indien we in dit er sommige andere vraag
stukken iets meer dc anti-revolutionnaire
beschouwing naderden..
We denken ock aan de Zondagsrust.
Tegen de Zondagsrust en de Zonoagshei-
lig.ng wordt in dezen tijd schrikbarend ge
zondigd.
Zeker, we kunnen de tnenschen niet dwin
gen naar de kerk te gaan en zich Zondags
in hun huizen op te sluiten dit behoeft
ook niet maar wat blijft er tegenwoor
dig van de heiliging van den dag des Hee-
ren in een christelijk land en door veie
Christenen over?
Waar is het woord; wat vermogen wet
ten zonder de zeden; maar we zouden al
een eind gevorderd zijn, indien we de ze
den hielpen verbeteren, en het ware niet
zoo verkeerd, indien de wet althans de erg
ste uitwassen afsneed, in plaats van letter
lijk alles toe te staan of niet te worden
nageleefd.
En hier denken we vanzelf aan de lijk
verbranding, in welke aangelegenheid de
regeering geen van kracht getuigende hou-
din heeft aangenomen.
Het is al erg genoeg, dat zij de feitelijke
overtreding van den geest der Begrafenis
wet in steeds toenemende mate gedoogt,
en dat het haar van den anderen kan'
blijkbaar aan moed mangelt, de zaak tot
een definitieve oplossing te brengen, door
het aanhangige wetsontwerp nu al jaren
achter de bank te houden.
De indiening van het wetsontwerp tot af
schaffing van de Staatsloterij getuigt in ie
der geval van een durf dien wij waardee-
ren, en wij hopen maar, dat dc aanvallen
in de katholieke pers daarop niet tot de
meening zullen leiden, dat, als de minister
van financiën gewaagt van „het kabiet", dat
de afschaffing van de Staatsloterij wenscht,
de katholieke ministers feitelijk voor het
behoud zijn.
Wij nemen aan, dat èn Ruys, èn Aalber-
se, èn van Swaay met Colijn overtuigd zijn
van het onèewenschte der bestendiging van
de Staatsloterij.
In hat Christelijk Historisfch orgaar. de
„Nederlander" komt bij wijze van hoofd
artikel een klaagzang voor over de moei-
hjküeden die de Protestanten ondervinden
bij de „evangelisatie" inSpanje.
Voorzanger bij die jerimiade is nog wel
minister J. Th. de Visser, die een heel koor
de namen beslaan een dikke halve ko-
'om heeft opgetrommeld om mee te kla-
Dc klaagliederen van Jeremias zijn ge
weldiger, maar ook de hier bedoelde zang
ma2 ,er toch zijn, meent de „Residentie
bodedie dan vervolgt:
„Gevaar dreigt er voor dc christelijke
belangen, er zijn „ernstige moeilijkheden"
voor „Het Evangelie in Spanje" zoo
heet de protcstantsche vereeniging, die
Spanje wil redden, De arbeid van deze
vereenigicig, die sinds ruim 50 jaar bestaat
dreigt met een tekort van 3000 te slui
ten; het gymnasium door Duitsche prote
stanten bestuurd, dreigt gevaar, omdat de
hypothee" werd opgezegd. En zoo zijn er
meer gevaren.
Wel hept Duitschland en Zwitserland en
Amerika, maar ook Nederland moet bij
springen. En zoo smeekt dr. de Visser en
zijn phalanx om bulp.
Het is ons nooit goed duidelijk geweest,
wat oprechte Protestanten, die het goed
met het Christendom voor hebben, met
zulke Evangelisatie als in Spanje bedoelen.
Volgens hun eigen beginselen moeten ze
natuurlijk ook het Katholicisme als chris
tendom erkennen. Heel Spanje is zoo on
geveer Katholiek. Er is dus geen enkele
reden voor Protestanten om op Spanje los
te trekken. Hun goede kra.chten en goede
centen zouden ze veel beter in heidcnsche
landen kunnen besteden.
En daarom, nog eens, we begrijpen zulke
dingen niet. Ze zouden alleen te verklaren
zijn, als nog de oude geloofshaat bestond,
Qie meer van afbreken dan van opbouwen,
van het christendom hield. Maar dien haat
kunnen we thans niet meer onderstellen.
Zulk ijveren als thans in Spanje door on
ze Protestanten geschiedt, is echter dub
bel onbegrijpelijk bij onze christelijk-his-
torische vr enden. Men weej, dat zij op hun
program het volgende punt hebben staan:
„Het werk' der Zending worde bevorderd
ook door het handhaven van regelen die
voorkomen, dat de eene zending verstorend
zou ingrijpen in den arbeid der andere."
We weten 'uit wat er zooal over dit punt
is losgekomen, dat het niets anders betee-
kent dan: handhaving van de achterstelling
der<Katholieke Missie in Indië. Daarvoor
moet zelfs het recht van vrije prediking
van den godsdienst met voeten getreden
worden, terwijl socialisme en anarchie
overal vrijelijk gepropageerd worden.
1 Op zich zelf al een zeer onwaardig pro
grammapunt. Maar bezie het nu eens in het
raam van bovenvermelde Spaansche actie.
In Spanje mogen de Nederlandsche Prote
stanten met hun zending wel „verstorend
ingrijpen in den arbeid der andere." Het
verschil is, dat in Indië de Katholieke zen-
dinrf in verdrukking komt en dat in Spanje
de Protesfantsche vooruit moet....
't Is erg. Spaansch en consequentie is
anders. We ïeeren er weer uit. wat we te
denken hebben van de oppositie tegen in
trekking van bet beruchte artikel 123 R.R.
De Katholieken zullen er de gevolgtrekking
uit maken, dat de vrijheid van geloofspro-
paganda nog steviger geëischt moet. En dat
de bezwaren van de Christ.-Historischen
met hun eigen argumenten, hun actie in
Spanje, ontzenuwd kunnen worden.
Klaagzangen kunnen dus toch wel goed
werken
Dc Duitsche re: eerings.-
crisis.
Dr. Luther schijnt er inderdaad in te sijn
fr-'-a-d eei nieuw ministeri:g ot st nl te
ren Het zal er hcogstwaarschijr.1 ,k g
v. uzien
Dr. Luther, rijkskanselier.
De parlementaire vertrouwenslieden der
partijen zijn
Dr. Stresemann (D.V.P.), buitenl. zaken.
Dr. Schiele fvoorz. D.-rut.l. binnenl. za
ken.
Dr. Brauns (Centr.), arbeid.
Ais v kmimsters zi Kin ;n het kabmet zit
ting nemen
„M nktirialdirektor a, D." Neuhaus (D.-
nat.), economie.
Graaf Kanitz (D.-nat.), landbouw.
„Oberlandesgerichtspr a3ident" Schollen|j
(Centr.), justitie en bezette gebieden
Oud-minister dr. Sanisch (D. V. P.),
financiën.
Oud-miaister Stingl (Beiersche V. DL
posterijen.
Dr. Gessier (de rijksweerminister.
Het ministerie van verkeer is nog niet be
zet, maar blijft aan de D.-r.at. voorbehou
den.
Dr. Gessier neemt in het kabinet zitting
zonder eerst zijn fractie te raadplegen, welke
dus in geen enkel opzicht aan de nieuwe
regeering is gebonden.
Er zijn dus vier parlementaire en acht
niet-p ar e mentaire ministers, waardoor het
extra-parlementaire karakter van het kabi
net zal zijn verzekerd. In werkelijkheid heeft
men natuurlijk met een absoluut rechts-
georiënteerd kabinet te doen, waarin de D.-
nat. de beslissende rol spelen. Acht ministers
behooren tot rechts, slechts drie tot de mid
den partijen.
De Duitsch-nationalen en
de Rijkspresident Ebert.
Men herinnert zich, dat na het vonnis in
het Maagdenburgsche proces het rijkskabi
net als zoodanig (en daartoe behoorden ook
Luther en Stresemann) rijkspresident Ebert
gehuldigd heeft en vastgesteld heeft, dat de
daden van den rijkspresident steeds op het
welzijn van het Duitsche vaderland gericht
zijn geweest. Sindsdien is dit gevaar van de
rij ksregeering in een D.-nationale interpel
latie in den Rijksdag „een ingrijpen in een
hangend proces" genoemd, waardoor „het
staatsgezag in gevaar wordt gebracht", ter
wij! waarborgen voor de toekomst worden
verlangd.
Hoe naast deze parlementaire actie, bui
ten het parlement de D.-nationale campagne
wordt gevoerd, blijkt o.a. uit een resolutie,
aangenomen door de afdeeling van de D.-
nationale partij te Potsdam, waarbij o.a.
wordt verklaard „Wij mochten aannemen,
dat de tijdelijke president, de heer Ebert, uit
het vonnis te Maagdenburg de consequen
ties zal trekken en zijn ambt zal neerleggen.
Dat heeft hij niet gedaan. Wij achten het voor
voor Duitschland's eer ondraaglijk, dat een
man, op wie if de beschuldiging van landver
raad rust, de leiding heeft van 's lands za
ken. Iedere ambtenaar, wien een soortge
lijke beschuldiging treft, wordt onmiddellijk
geschorst. Wij eischen, dat de heer Ebert
wordt gedwongen, zich te onthouden van
elke ambtsvervulling zoolang het proces
duurt."
De „Voss. Z." constateert, dat de D,-na-
tionalen tenminste^ consequent zijn Even
als in het Maagdenburgsche proces de rollen
verwisseld werden en uit een beleedigings-
proces, waarin de rijkspresident de aankla
ger was, bij na een proces tegen dezen werd
gemaakt zoo wordt nu de rijkspresident be
handeld als beklaagde, tegen wien een ver
volging gaande is v
Dc economische onder
handelingen tusschcn
Frankrijk en Duitschland.
Tegen alle verwachtingen in heeft de
Duitsche delegatie voor de douane-onder-
handelingen deze niet verbroken, maar in
antwoord op het laatste Fransche voorstel,
dat o.a. inhield gedurende een zeker aantal
maanden niets te veranderen, nu eindelijk
een tëgen-voorstel ingediend. De bespre
kingen worden heden in een voltallige ver
gadering voortgezet. Men hoopt dat deze
veranderde houding der Duitschers beteekent
hetzij dat ze tóch de verantwoordelijkheid
voor een breuk niet willen aanvaarden, hetzij
dat de groot-industrie aan invloed verloren
heeft. In elk geval is de toestand toch niet
ideaal, aangezien sinds den tienden dezer
een wcderzijdsch maximum-tarief wordt
toegepast, hetgeen vooral ernstig is voor de
Elzas-Lotharingsche producten, die sinds
het Verdrag van Versailles volkomen vrij
dom genoten. Maar zoolang de besprekingen
niet geheel verbroker, zijn, blijft er kans op
een bevredigende oplossing.
De „Oeuvre" meent te weten dat de oppo
sitie in de douane-commissie der Kamer
tegen het regeeringsontwerp van 21 Novem
ber tot verhooging der tarieven, het zeer on
waarschijnlijk maakt dat dit zoo sterk pro
tectionistische ontwerp zal worden aangeno
men. Men wil zich in "de Kamer beperken tot
een technische herziening, doch volstrekt
niet meewerken aan een verhooging van den
douanemtiur, die, naar de opvattingen van
een groot deel der tegenwoordige meerder
heid, de ware belangen van den handel en
industrie schaadt. De vraag is echter of de
vrijhandelsgezinde „Oeuvre" hier zijn eigen
wensch niet voor de waarheid neemt.
Herbette te Moskou.
Bij het overhandigen zijner geloofsbrieven
aan Kalinin heeft Herbette, de nieuwe Fran
sche gezant in Rusland, verklaard dat hij
naar Moskou is gekomen om voor de toe
komst tc werken. Laten wij ons de beproe
vingen herinneren, zoo zeide hij, welke de
beide volken hebben doorstaan, 'teneinde er
den wil uit te putten orn elkaar te begrij
pen, in plaats van ons te bepalen tot steriele
betuigingen van leedwezen. Het vertrouwen
wordt slechts gewekt indien elkeen de zelf
beschikking en de wetten en rechten van
anderen eerbiedigt.
Herbette voegde er aan toe dat hij bereid
was dezen dubbelen plicht na te komen. De
ontvangst, die hem ia Moskou te beurt is
gevallen en de welwillendheid, welke hij bij
den president en de leden der regeering
heeft ontmoet, doen Herbette hopen dat hij
er in zal slagen de historische banden tus-
schen Frankrijk en Rusland wc-derom aan
te knoopen, welke met da nationale belan
gen der beide landen niet in strijd zijn.
Kalinin begroette met instemming het
herstel der diplomatieke betrekkingen, waar
door de oprechte wenschen van Rusland
worden verwezenlijkt. Hij verklaarde over
tuigd te zijn van het wederzijdsch vertrou
wen en de gemeenschappelijke pogingen om-
de moeilijke quaesties, die door het verleden
zijn nagelaten, op te lossen. Hij voegde er
aan toe dat de eerbied voor de zelfbeschik
king en de wetten en rechten van anderen
en het beschermen van den vrede er de be
ginselen van vormen.
HET POOLSCHE CONFLICT MET
DANZIG.
De Hooge Commissaris van den Volken
bond te Danzig heeft tot den Senaat een
mededeehng gericht inzake de Poolsche post
te Danzig. Hij heeft den Poolschen di-
plomatieken vertegenwoordiger verzocht,
zoo verklaart hij, de noodïge stappen te doen
om den status quo te herstellen.
Naar aanleiding van het Poolsche ant
woord verklaarde de Hooge Commissaris
verder, dat hij, indien de Poolsche regeering
niet in staat zou zijn aan dit verzoek te vol
doen, den Senaat zou verzoeken de te Dan-
rig geplaatste Poolsche brievenbussen op
zijn uitnoodiging en op zijn verantwoorde-
1 ikheid te verwijderen, met uitzondering van
-lie aan Let gebouw van den Poolschen com
missaris-generaal, welke met het oog op de
exterritorialiteit van het t e'-ovw met mag.
w rlen weggenomen.
oJe Hooge commissaris voegde er bij, dat
hij had vernomen, dat de Poolsche delega
tie bij den Volkenbond te Genève opdracht
lad het Poolsche standpunt bij den secre
taris-generaal te verdedigen, met wien hij
zich eveneens ri deze aangeljgenheid in ver
binding had eesteld.
Naar aanleiding van het optreden van den
Hoogen Commissaris te Danzig heerscht te
Warschau groote ontstemming.
De Poolsche vertegenwoordiger te Dan
zig heeft een afwijzende houding aangeno
men en het politieke comité van den minis
terraad heeft Dinsdagavond besloten hem
jdaarbij te steunen.
Na afloop der zitting even voor midder
nacht ontving de plaatsvervangende minis
ter-president Thugutt de vertegenwoordi
gers der pers en deelde hun mede, dat de
j mgste berichten uit Danzig ongerustheid
zouden kunrei wekken. Zij spreken van
pressie, die op den commissaris van Polen
te Danzig zou zijn geoefend en van de aan
sporing tot den Danziger Senaat om eigen
machtig op te treden. Geweld moet Polen
Z i. met een besliste en onmiddellijke tegen
weer beantwoorden met een gelijke kracht
als die van het geweld. We zullen tot geen
prijs iemand toestaan ons te behandelen als
een troep negers, aldus de minster.
Ook in de bladen verschijnen zeer opge
wonden artikelen.
HET MOND- EN KLAUWZEER IN
ZUID-ZWEDEN.
De Zweedsche regeering heeft volgens den
Zweedschen draadloozen dienst besloten dat
in het grootste deel der provincie Skone
het afmaken van het vee ter bestrijding van
het mond- en klauwzeer niet langer zal
worden toegepast. Er zal een strenger iso
latie en behandeling met het serum van
Löffler plaats hebben.
Een Lloyd-bericht meldt, dat het Brit
sche s.s. „Cardiff Hall," van Buenos Aires
naar Cork, op 13 Januari tijdens een hevi-
gen storm bij Queenstown op de rotsen is
geworpen en stukgeslagen is. De geheele
bemanning is omgekomen. Er zijn twee
lijken aangespoeld.
_Een Reuter-bericht meldt nog, dat de
„Cardiff Hall" een schip was van 4000 ton
en een v/aarde had van 70.000 pond sterling.
De bemanning bestond uit 31 koppen.
Bügb
Het wetsvoorstel v. a. Waerden c.s. voor
enquete-recht der z.g. Socialisatie-
Commissie.
De Memorie van A t .voord.
Aan de Memorie van Antwoord betref
fend bovengenoemd wetsvoorstel ontleenen
wij het volgende
Voor eenige leden, die op zich zelf weinig
voor het voorstel gevoelden, was het de vraag,
waaromtrent het antwoord Van groote be-
teekenis zou zijn voor de richting, waarin zij
hun stem zouden uitbrengen, deze of de re
geering zich tegenover de commissie al dan
niet heeft gebonden. Blijkens hun Memorie
van Toelichting is dit voor de onderteeke
naars geen vraag. Zonder in herhaling te
treden, verwijzen zij nogmaals naar de medc-
dëelingen te dezer zake in de vergadering der
Eerste Kamer van den 9en Maart.
Vele andere leden verklaarden reeds, dat zij
hun stem niet^an het voorstel zouden kunnen
geven. Voorzoover zij met de regeering van
oordeel waren, dat in de steeds verder gaande
economische malaise en de onzekerheid in het
maatschappelijk leven voldoende redenen ge
legen waren om afwijzend te staan tegen
over de voorgenomen enquête, zullen zij in de
veranderde economische verhoudingen aan
leiding kunnen vinden thans meer welwillend
tegenover bedoeld onderzoek en den wensch
der Staatscommissie te staan.
Het heeft de voorstellers wel eenigszins ver
baasd, dat van hen verlangd wordt den leden
der Kamer een blik te gunnen achter het
waas van geheimzinnigheid, dat hier te lande
de „trustverschijnselen" bedekt, te meer
waar de onderstelling wordt uitgesproken, dat
de voorstellers achter dat waas zoo thuis zou
den zijn. Indien deze veronderstelling juist
ware, dan zouden zij niet met zooveel kiem
op een enquêterecht behoeven aan te dringen.
Indien echter de bedoeling van de leden, daar
aan het woord, is, te ontkennen dat ook in Ne
derland bedoelde verschijnselen van samen
werking van ondernemers voorkomen, dan
Men bericht aan de „Volkski-.", dat in de
te Utrecht gehouden Vakbondsvergadering
van St. Michaël als Kamer-candidaat zijn
aangewezen: voor den Rijkskieskring Til
burg mevr. BrounsVan Besouw, voor den
Rijkskieskring 's-Hertogenbosch de heer
Max van Poll.
Te Den Haag is aangekomen de heer N.
Politie, Grieksch gezant te Parijs, die op
de morgen te houden zitting van het Per
manent Hof van Internationale Justitie het
Grieksche standpunt zal uiteenzetten inza
ke het vraagstuk der Grieksch-Turksche
bevo!kingsuitw>sseling.
W oensdagochtend is ter griffie van de
Utrechische Rechtbank gedeponeerd de
eerste uitdeelingslijst, in het faillissement
der N V. Hanze Spaarbank te Utrecht. Aan
de crediteuren zal een uitkeering geschie
den van 50 procent hunner vorderingen. Op
voornoemde iijst komen voor 7417 crediteu
ren, die tezamen te vorderen hebben een
bedrag van 3.020.209.
Dat het samenroepen van autoriteiten,
vereenigmgen en verdere belanghebbenden
in de totstandkoming van een uitgebreid net
van goede wegen tot een vergadering, een
gelukkig initiatief van den A.N.W.B. is ge
weest, bewijzeD de vele toezeggingen tot 't
bijwonen dezer belangrijke bijeenkomst.
„De Kampioen" meldt, dat het Bondsbe-
stuur reeds de gelegenheid had de plannen
te bespreken met een aantal autoriteiten,
de allen daarmede hun instemming hebben
betuigd en op dé vergadering aanwezig zul
len zijn. Behalve deze zullen de vergadering
bijwonen een vijftigtal burgemeesters, bijna
alle voorzitters van Kamers van Koophan
del en Fabrieken, een dertigtal groote fa
brieken en een groo* aantal vertegenwoor
digers van de verschillende vereenigingen
en bonden. Een aantal leden van de Staten-
Generaal hebben bericht gezonden, dat zij
op de vergadering aanwezig zullen zijn.
Bij hen allen bestaat slechts één over
tuiging: dat onze wegen niet meer in staat
zijn het moderne verkeer op te nemen, dat
vele verkeersongelukken en verkeersmoei
lijkheden hieraan moeten worden toegeschre
ven, dat orde en fegelm'aat dienen te wor
den gesteld boven bandeloosheid en wille
keur, dat het zoo niet langer kan gaan en
dat er verbetering moet komen!
Rijk, provincies? gemeente en polderbe
sturen moeten bereid worden gevonden om
in voortdurende samenwerking te trachten
den achterstand in te halen, welke op we-
gengebied bestaat.
Er moeten behoorlijk breede rijwegen ko
men, flinke rijwielpaden aan beide zijden
van den weg aan billijke eischen-van voet
gangers en ruiters moet worden tegemoet
gekomen in het belang van een snel, on
belemmerd en veilig verkeer.
Geen klinkertjes kloppen om hier en daar
een weggedeelte te verbeteren, geen lang
durige versperring van de rijwielpaden met
opgetaste steenen, die maandenlang liggen
te wachten tot ze eens noodig zijn voor weg-
herstelling en al dien tijd groot gevaar op
leveren voor het rijwielverkeer. Geen halve
maatregelen, doch een echt Oud-Hollandsch
kordaat aanpakken om de feilen op onze
verkeerswegen op te heffen.
Het „Bericht aan Lucntvarenden" bevat
o.a. de volgende mededeeling:
Met ingang van 1 Januari 1925 is, voor-
loopig bij wijze van proef, een telegrafische
mistwaarnemingsdienst ingesteld met het
doel berichten te verschaffen omtrent waar
genomen slecht zicht op verschillende, langs
de luchtroutes gelegen, plaatsen waarvan
geen wekelijksche' weerberichten beschik
baar zijn.
Als mistwnarnemers zijn aangewezen:
op de route Rotterdam—Brussel de kan
toorhouder van het Hulppost- en Telegraaf
kantoor te Fijnaart;
op de route naar het Oosten, de Rijks-
sluiswachter van de Koudhoornsche Sluis
mag toch wel deze vraag vooropgesteld'^ Apeldoorn en de kantoorhouders van de
v/orden Zou het niet veel vreemder zijn, Hulppost- en 1 elegraafkantoren te Enter
indien dergelijke verschijnselen, die in alle
moderne landen zijn geconstateerd en die
logisch voortvloeien uit de ontwikkeling van
het huidig stelsel van voortbrenging en ver
deeling, in Nederland zouden ontbreken, dan
dat zij ook hier zouden voordoen Niet
vreemd is echter voor wien onzen volks
aard kent de geheimzinnigheid, die deze
verschijnselen tracht te bedekken.
Ligt het bijgevolg reeds in den aard der
saak,( dat Nederland ten opzichte van deze
verschijnselen geen uitzonderingstoestand zal
innemen, velerlei aanwijzingen zijn voorhan
den, die tot dezelfde slotsom voeren. Onder
getekenden wijzen bijv. op de toenemende
wanverhouding tusschen de daling der groot-
handelsprijzen en die der kleinhandelsprijzen.
Er zijn echter bovendien talrijke directe aan
wijzingen, welke, ondanks alle geheimzin
nigheid, het bestaan van prijsafspraken, sa
menwerking en samensmelting, van „trust-
verschijnselen" in den ruimsteu zin genomen,
vaststellen. Dit geldt zoowel voor onderne
mingen, die met buitenl.andsche onderne
mingen verbonden zijn, cf daarvan afhan-
kelij k als voor zuiver Nederlandsche.
Maar cok voor hen, die minder gewoon zijn
hun aandacht te wijden aan economische ver
schijnselen, kan het niet zonder beteekenis
zijn, oat wanneer in een bedrijfstak een on
dersoek naar het voorkomen van bedoelde
„trustverschijnselen" wordt ingesteld, blijkt
dat deze bedrijfstak van prijsafspraken door
trokken is.
Van de voorstellers kan moeilijk verwacht
worden, dat zij de houding, door de Sociali-
satie-commissie 'aangenomen tegenover de
Regeering, die op haar aanvankelijk voor-
nem«i terugkwam en geen ontwerp bij de
Staten-Generaal aanhangig maakte, zouden
gaan verdedigen, tegenover verscheidene
leden, die hierop critiek oefenen.
Evenmin kunnen zij de vragen omtrent
den stand deF werkzaamheden der Sociali-
satie-commissie beantwoorden, daar zij, met
de Commissie van Rapporteurs van meening
zijn, dat dit eventueel tot de taak'der re
geering zou behooren.
Waarom indien tot een enquête zou
worden besloten een andere commissie
dan de ingestelde daarmede zou dienen te
worden belast, is den voorstellers onbegrij
pelijk.
Dat er ten slotte bezwaar tegen zou be
staan om een wetsvoorstel te ontwerpen met
als richtsnoer "de Crisis-enquête-wet, kunnen
de voorstellers niet erkennen. Zonder twij
fel lag «ie aanleiding dezer wet in andere tijds
omstandigheden. Haar karakter werd echter
bepaald door de daarin overgeschreven,
procedure, die ook den hoofdinhoud van
het voorgestelde ontwerp bepaalt en die ge-
geheel los van de omstandigheden, waar
onder zij wordt toegepas't, dient te worden
beoordeeld.
Genoemde wet. diende dus als voorbeeld,
waarnaar al die wijzigingen en toevoegingen
werden aangebracht, die net bijzondere
onderwerp van onderzoek vereischten.
en de te Dc Lutte.
Voorts zuilen gelijksoortige diensten wor
den verricht door het Kon. Ned. Meteor,
instituut te De Bildt en door den Observa
tor van dat Instituut te Vlissingen.
De mistwaarnemers hebben tot taak een
telegram met vermelding van het zicht in
meters te zenden aan het radio-station
RotterdamWaalhaven
a. wanneer in den winter des morgens te
8,uur of in den zomer op een nader te geven
tijdstip het zicht minder bedraagt dan 2000;
b. wanneer in den loop van den dag na
het onder a. vermelde tijdstip en vóór zons
ondergang in den winter (1 October tot 1
April) of vóór een nader te bepalen tijdstip
in den zomer (1 April tot 1 October) het
zicht minder is geworden dan 2000 meter;
c. wanneer, nadat een telegram als be
doeld onder a. en b. verzonden is, het zicht
gedurende 10 minuten meer dan 2000 meter
heeft bedragen
De bedoelde telegrammen worden van het
radiostation RotterdamWaalhaven onver-
wijk! doorgeseind naar het bureau voor den
berichtendienst ie Schiphol, waarna de be
richten op dc beide luchtvaartterreinen
worden bekend gemaakt, k
Sir Brancher, die nu te Calcutha vertoeft,
in verband met de totstandkoming van een
luchtverbinding Engeland—Indië, beeft me
degedeeld, dat in Engeland twee luchtsche
pen zullen worden geconstrueerd, die 100
passagiers in 100 uur van Engeland naar
Engelsch-Indië kunnen brengen. Hij hoopt,
dat de luchtverbinding in het voorjaar 1927
kan worden ingewijd.
Allerzielen 6eweigerd en het tooneelgezel-
schap verzocht den overleden au:- ur Heijer-
mans op een andere wijze t'e herdenken.
V« ij zouden het in hen, aie Heijermans als
groot tooneelschrijver willen huldigen, juister
gevonden hebben, indien zij uit de veelheid
zijner werken uitgekozen hadden een stuk,
waarvan vaststond, dat het niet een deel der
burgerij zou kunnen hinderen, zoodat ieder
zonder aanzien van richting den auteur zou
kannen eeren, zooals trouwens reeds eerder
in deze kolommen is opgemerkt.
NïT^it niet geschiedt, kunnen wij slechts
den burgemeester van Hilversum erkentelijk
zijn, dat hij de herdenking van de nagedach
tenis van Heijermans niet heeft laten mis
bruiken tot een krenking van Hilversum*
katholieken.
Naar het „Hbld." verneemt, is benoemd
tot hoogleeraar aan de Rijksacademie voor
Beeldende Kunsten te Amsterdam, als op
volger van prof. N. v. d. Waay, de bekende
kunstschilder H. J. Wolter.
De heer Wolter, die ongeveer 50 jaar is,
werd te Amsterdam geboren en was bestemd
voor den militairen dienst Hij deed examen
voor den artilleriecursus te Delft, maar be
landde 'en slotte op den infanterie-cursus t«
Haarlem, waar hij een jaar bleef. Toen kreeg
hij van zijn ouders verlof om zijn roeping te
volgen en zich te bekwamen in den zoozeer
begeerde richting van de schilderkunst
De jonge Wolter ging naar Antwerpen,
waar hij de lessen volgde aan de Koninklijke
Akademie van Schoone Kunsten en werkte
ran het Hoofdinstituut van Schoone Kunsten.
Als schilder, meest van watergezichten en
stedenschoon, woonde hij te Leusden, te
Rheden, in Engeland en later te Amsterdam.
Lange jaren is de heer Wolter lid van de
Mij. Arti et Amicitiae. Verleden jaar werd
hij gekozen tot ondervoorzitter dier vereeni.
ging-
Naar „Ons Noorden" verneemt, is de
HoogEerw. heer J. H. Vaas, deken van 't
dekenaat Leeuwarden en pastoor van de
parochie van den H. Bonifacius en Gezel
len aldaar, ernstig ongesteld. Woensdagna
middag zijn Z. H. E. uit voorzorg, de H.H.
Sacramenten der Stervenden toegediend.
De ongesteldheid van den Deken is het ge
volg van een ongeval (omstreeks Kerstmis
deed hij een val van de trap), waarbij hii
aan zijn been werd gewond.Uit deze ver
wonding zijn complicaties voortgekomen.
Gistermorgen was de toestand van Z. H. E.
iets voortuitgaand.
De bedevaart bij gelegenheid der Heilig
verklaring der Zal, Teresia, onder leiding der
Paters Carmelieten, zal georganiseerd wor
den door het bekende reisbureau van Thos
Cook en Zn. te Amsterdam.
Om den deelnemers het ten volle genie
ten van deze reis te verzekeren zal het
aantal deelnemers slechts beperkt gehouden
worden.
De reis duurt 23 dagen, terwijl men via
Nice en Marseille terugkeert over Lisieux.
Wegens de enorme drukte te Rome en el
ders in Italië, is besloten slechts hotels eer
ste klas te reserveeren; om echter den prijs
van deze reis niet te hoog te doen zijn, zal
tweede klas gereisd worden. De onkosten
voor deze bedevaart le klas hotel en 2e
klas trein bedragen 515, waarbij alles is
inbegrepen. Uitvoerige circulaires zijn in
den loop der volgende week te bekomen bij
Pater Adr. Peters, Carmelietenklooster te
Aalsmeer,
Naar wij uit de „Gooische Post" vernemen,
heeft ook de burgemeester van Hilversum de
opvoering van „Allerzielen" verboden. Wij
lezen o.m.:
„Over' deze zaak is een interpellatie in
den gemeenteraad aangevraagd en hangende
deze aanvraag zullen wij er niet verder op
ingaan.
Het is te voorzien dat de burgemeester
zich stren* zal houden aan het voorschrift
van artikel 188 der gemeentewet en wel zal
weigeren nadere verantwoording over deze
eigenlijk doodgeprate zaak te doen.
Maar wel mogen wij in onze kolommen
uiting geven aan de voldoening, die in ka
tholieke kringen aanwezig is voor deze daad
van burgemeester Reijmer,
Hij staat hiermede niet alleen.
In Schoonhoven heeft dezer dagen de niet-
katholieke burgemeester de vertooning van
Het Tweede Kamerlid Duymaer Van Twist
heeft de volgende vragen aan den minister
van oorlog gericht:
Is het juist, dat voor het jaar 1925 de
toelating tot het vooroefeningeninstituutv is
gesloten, zoodat ook het oprichten van nieu
we klassen dit jaar niet meer mogelkij zal
zijn?
Zoo deze vraag bevestigend beantwoord
wordt, wordt dzeen maatregel dan getroffen
op grond van een voorgenomen wijziging van
de Dienstplichtwet, betreffende het aanne
men van vrijwilligers bij de vooroefeningen?
Zoo ja, loopt in dit geval deze maatregel
niet vooruit op de wettelijke voorziening
waarvan de zekerheid ontbreekt of zij vóór
1926 het Statasbld azal hebben berikt?
Indien de wettelke vijoorziening niet vóór
1926 tot stand zal zijn gekomen, bestaat dan
niet het gevaar, at ten gevolge van het slui
ten van de toelating, de werkzaamheden bij
het voorocfeningsinstituut uit oorzaak van
gebrek aan leerlingen, in 1926 geheel of ten
deele zullen moeten worden stopgezet?,
Termijn van terugbetaling.
Men meldt uit Alkmaar:
Ged. Staten van Noord-Holland hebben
thans aan de Prov. Commissie uit do Veilin
gen, door welker bemiddeling nu bijna 2 jaar
geleden aan noodlijdende tuinders credieten
zijn verleend onder garantie van genoemd
college, bericht gegeven, dat bij het eindigen
van den eerstvolgenden termnij in April of
Mei a.s. geen uitstel tot terugbetaling meer
zal worden verleend, tenzij in zeer bijzon
dere gevallen. Daarom zal ieder geval op
zichzelf worden beoordeeld en is de heer
Balk, secretaris dor Provinciale Commissie
uit de veilingen in Noord-Holland, door Ged.
Staten aangewezen een nauwkeurige con
trole in te stellen omtrent de mogelijkheid
van aflossing van het crediet d.oor een 80-tal
Boerenleenbanken verleend. Kassiers en be
sturen van deze Boerenleenbanken, alsmede
de plataseüjke commissie uit de tuinbouw-
vereenigmgen worden daartoe om advies uit-
genoodigd voor een spoedige afwikkeling van
dit provinciaal crediet.
De Ned. R. K. Bond van Technici „St.
Bernulphus" zal op 1415 Februari a.s. te
's-Hertogenbosch zijn 6e Bondsvergadering
houden.
Op deze vergadering zal de secrelaris. de
heer C. Verweij Jr. een inleiding Jioudea
over „De ontwikkeling van de organisatie
der R. K, Hoofdarbeiders".
'I
