EXTRA
AANBIEDING
Lltolzhaus
Verkeersongevallen.
Het rapport der ZielcenKuiscommïssïe.
^Koffers -
Handkoffers -
Reisartikelen
Haarlem
FlJJfe LEP£RWaREN TASS Ctiïrf
Ert KEISARTIKEL.Ert
PUPEli
De gronden Tangs dén j
Zeeweg.
Een kruideniersbeurs.
Nog een botsing.
Weer zoo'n woeste racer.
Fiets-ongeval.
BURGERLIJKE STAND.
KATHEDRAAL.
De Handelstentoonstelling in het
Brongebouw.
Klasse-kamers bij het Groote Gasthuis met vrije artsen-keuze. Een park
herstellingsoord noodig. Opheffing Geneeskundige Armencommissie.
Gemeentelijk zlekenvervoer. De Stads-Apotheek en haar debiet. Een
nieuw gebouw voor den Gem. Geneeskundigen Dienst wordt
noodzakelijk geacht. *"5?
Ingezonden mededeelingen
a 60 cents per regel.
r-
Naar wij vernemen is door een viertal
leden van den Bloemendaalschen gemeen
teraad een voorstel gedaan tot aanvulling
van bet in de jongste raadsvergadering aan
genomen voorstel betreffende de exploitatie
van gronden langs den Zeeweg. De bedoe
ling is dit besluit te doen beschouwen als
te zijn genomen in beginsel.
DR. JAC. P. THYSSE 60 JAAR.
Zaterdag j.L vierde Dr. Jac. P. Thysse, te
Bioemendaal, zijn 60sten verjaardag.
Een stroom van telegrammen, brieven en
kaartjes werd dien dag ten huize van den
jubilaris bezorgd. Zeer vele personen kwa
men persoonlijk hunne gelukwenschen aan
bieden en vele bloemstukken getuigden van
de sympathie, welke Dr. Thysse alom heeft
verworven. Ook ontving hij een album met
handteekeningen van talrijke vrienden en
kennissen, die den jubilaris niet persoonlijk
konden komen feliciteeren. Onder die hand
teekeningen waren er van Z.Ex. minister de
Visser en prof. de Vries.
Het feest werd in huiselijken kring ge
vierd.
Behoudens goedkeuring van B. en W. van
Haarlem, heeft de Vereeniging van Winke
liers in Koloniale Waren „Ons Belang," af-
deeling van den Ned. Kruideniersbond. be
sloten een Kruideniersbeurs te organiseeren.
De Commissie met de organisatie belast en
bestaande uit de onderteekenaren, gaat tot
de organisatie over, aangemoedigd door het
succes van gehouden Kruideniersbeurzen te
Rotterdam, Den Haag en Zaandam en mede,
omdat verscheidene leveranciers en fabri
kanten op het houden van een Kruideniers
beurs ook in Haarlem hebben aangedron
gen.
De Beurs zal gehouden worden op 22, 23,
24 en 25 September 1925 en wel in de groo-
te zaal van de Gemeente Concertzaal aan
de Lange Begijnestraat 13 te Haarlem. Vier
dagen zal de Beurs dus geopend zijn, en wel
op Dinsdag van 7—11 voor de leden van den
Nederlandschen Kruideniersbond, op Woens
dag van Ui6 voor het publiek en van
7'i11 voor kruideniers; op Donderdag van
1H6 en van 73411 uur voor het publiek
en Vrijdag van 1346 voor het publiek en
van 73411 uur voor kruideniers.
Kruideniers hebben toegang, op alle uren
waarop de Beurs geopend is.
Aan de Beurs zal een zoo groot mogelijke
publiciteit worden gegeven, om het bezoek
speciaal door heeren kruideniers uit Haar
lem, Schoten, Bloemendaal, Velsen, IJmui-
den, Beverwijk, Heemstede, Bennebroek,
Hillegom, Lisse. Haarlemmermeer, Alsmeer,
Spaarndam, Haarlemmerliede en Spaarn-
woude en Zandvoort te bevorderen.
Op het oogenblik hebben reeds 35 firma's
hun definitieve medewerking toegezegd en
dit getal stijgt nog steeds.
Wanneer wij zeggen dat eenige firma's een
ruimte vragen van 20, 30, ja zelfs 40 M2.
dan is het te begrijpen dat de groote zaal
weldra geheel bezet zal zijn.
De Beurs beoogt een nauwer band te ver
krijgen tusschen fabrikant en winklier, oude
relaties te versterken of nieuwe aan te
knoopen.
Hier komen de firma's zelf uit met hun
fabrikaat. Van verschillende deelen van 't
land zijn er deelnemers. Enkele zijn er uit
Haarlem bij.
De commissie bestaat uit: N. van Lingen,
voorzitter, Gen. Cronjéstraat 76, Schoten;
H. C, de Graaff, peningmeester. Oranje
boomstraat 113, Haarlem; G. J. Veldwijk,
lid, Parklaan 72, Haarlem; J. van den Burg,
secretaris, Witte Heerenstraat 3133, Haar
lem.
Zondagnamiddag te kwart over twee uur
kwam N, van der Meer, te Lisse, aldaar in
botsing met de autobus NoordwijkHille
gom. Van der M. werd bij den heer Van
Aken binnengedragen, waar direct dr. de
Graaf ontboden werd. Hij bleek er zelf
vrij goed te zijn: afgekomen, doch zijn rij
wiel was totaal vernield, terwijl zijn klee
deren erg gehavend waren. Men zegt, dat
de schuld aan den chauffeur is, welke dan
ook, naar men ons mededeelde, fiets en
kleederen zal vergoeden.
Men meldt ons uit Lisse:
Zondagmorgen te ongeveer 10 uur kwam
de zoon van Jac. v. Z. per rijwiel in bot
sing met een der woeste hardrijders, welke
zoo bijna eiken Zondag door hun woestheid
de straat onveilig maken. De zoon van v. Z.
smakte tegen de steenen en werd bewuste
loos opgenomen en naar huis gebracht. Da
delijk werd geneeskundige hulp ontboden.
Men vreest voor hersenschudding. Het rij
wiel van den woestec rijder was onberijd
baar. Tegen den berijder is prpces verbaal
opgemaakt.
Zondagmiddag kwam mej. J. de Zeeuw,
Oit Dordrecht, die eenige dagen gelo
geerd is bij een familie in het Kenaupark,
met een fiets, waarop terugtraprem was,
wat voor haar geheel vreemd was, van den
Tetterodenweg afrijden en reed in vollen
vaart tegen de woning van den heer C. van
Maren. Bewueteloo» werd zij bij van Maren
binnengedragen waar dr. Bornwater de eer
ste hulp verleende. Behalve schaafwonden
onder aan haar hand, waren de tanden
door haar lip gedrongen. Aan de familie in
het Keoaupark werd hiervan kennis gege
ven, die het meisje naar haar woning liet
vervoeren.
Geboren: 23 Juli. d. van H. G. v. Riel
Barnhoorn. z. van J. M. RutfeStam.
d. van C. H. FenglerLuijte. 24 Juli.
z. en d. van A. C. J. BultinkRuijgrok.
z. van I. K. F N. de Grootde Geus.
25 Juli. z. van C. M. FelixSillevis. z.
van C. HuijboomBeiaards. 26 Juli. z.
van J. J. FahrenfortBerens. d. van
M. A. PostBoer. d. van A. J A Beft-
manVonfelde. 27 Juli. z. van J. Koop
manBrugge 24 Juli, z. van A. M. der
Kinderen—Vlaskamp
Overleden 23 Juli: A. C. BoonLas-
schuit, 65 j., Kamperlaan. 24 Juli: M. W.
Barnhoorn—Gerritse, 61 j., Wouwermanstr.
M., 4 mnd., z. v. P. v. Veggel, Kamper-
laan 25 Juli: M. A. Gubbi, 2 j., Kamper
laan G. v. Oostveen, 68 j., M. v. Heems
kerkstraat. J, v. Leeuw 76 j., M. v.
Heemskerkstr. M. G. v. d. Linden, 54 j.
Heerensingel P. v. Welt, 79 j., Klein Hei
ligland.
De opbrengst van den Zondagmorgen ge
houden collecte voor een nieuwe kerk te
Rotterdam bedroeg ruim 600,
Naar wij" vernemen, is voor de Handels
tentoonstelling, die begin Augustus in het
Brongebouw gehouden woxdt, door den
burgemeester toestemming verleend tot 11
uur geopend te zijn wat de buitententoon
stelling betreft. Binnen mag de tentoonstel
ling tot half tien geopend zijn, terwijl er na
8 uur echter niet meer verkocht mag wor
den.
Zooals we reeds gemeld hebben is ver
schenen het rapport van de ziekenhuis
commissie. ingesteld door den Raad der ge
meente Haarlem.
De eindconclusies luiden als volgt:
1. inrichting bij het St. Elisabeth's of Groote
Gasthuis van een 10-tal klasse-kamers met
vrije artsenkeuze;
2. inrichting van een roodvonk-barak bij
genoemd ziekenhuis;
3. bevordering der totstandkoming van een
parkherstellingsoord;
4. opheffing van de Geneeskundige Armen
commissie en het instituut der gemeente-
vroedvrouwen samengaande met een reor
ganisatie van den Gem. Geneeskundigen
Dienst;
5. ziekenvervoer en eerste hulpverleening bij
ongelukken van gemeentewege, te zamen met
de ontsmetting als één geheel op te dragen
aan den Gem. Geneeskundigen Dienst;
6. overleg met het Burgerlijk Armbestuur
omtrent de verstrekking van ander verster
kend voedsel dan alleen melk en eieren;
7. al naar behoefte gratis gelegenheid van
gemeentewege tot vaccinatie tegen pokken;
8. samenvoeging van Schoolartsendienst
met Gem. Geneeskundigen Dienst;
9. instandhouding van de Stadsapotheek en
uitbreiding van haar debiet;
10. benoeming van een bacterioloog-sero-
lcog aan het Laboratorium voor pathologi
sche "bacteriologie;
11. beschikbaarstelling van een doelmatig
gebouw voor den Gem, Geneeskundigen
Dienst.
Aan het rapport zelf ontleenen wij nog
het volgende:
De commissie bestond uit de heeren: C.
Maarschalk, voorzitter en als leden de heeren
G. Adrian, J. Gerritsz, W. Koppen en W. J.
B. van Liemt. In de plaats van den heer Van
Liemt, die ten slotte meende te moeten
bedanken, werd benoemd de heer M. L. A.
Klein.
De besprekingen der Commissie werden
voorts bijgewoond door den heer J. van Ko
nijnenburg, directeur van den Gem. Genees
kundigen Dienst, voor 't verstrekken even
tueel van medisch-technische inlichtingen,
terwijl als secretaris werd toegevoegd de
hoofdcommies-redacteur Mr. B, Taconis.
Ziekenhuizen.
Ten aanzien van dit onderwerp bepaalde
de Commissie zich niet alleen tot een onder
zoek naar het aantal bedden in elk zieken
huis aanwezig en de totale ziekenhuisruimte
in 't algemeen, doch werd tevens onder de
oogen gezien de vraag of ook voor verschil
lende ziekten afzonderlijk het aantal plaat
sen, in de diverse inrichtingen aanwezig,
Voldoende mocht worden geacht. In het bij
zonder kwam hierbij ter sprake de al of niet
vvenschelijkheid van het voortbestaan der
Vrouwenkliniek, alsmede de stichting van n
afzonderlijk ziekenhuis voor tuberculose
patiënten. Tevens werd aandacht geschon
ken aan de barak-ruimte voor besmette
lijke ziekten en de wijze, waarop deze ruim
te over de verschillende ziekenhuizen is
verdeeld.
Voor de verpleging van zieken zijn op 't
oogenblik in Haarlem een 5-tal inrichtingen
aanwezig met een totaal aantal van ruim
636 bedden, 50 barakplaatsen en 40 plaatsen
voor patiënten in een begin-stadium van
tuberculose.
De verdeeling van dit aantal over de ver
schillende ziekenhuizen is als volgt;
-T3
-c
O
XI
Ui
O
-O
.3
c
4)
•M
'5
a
*3
c
S Elis. Gasth. 0 *2 108 45 18 3
Diaconessenh. 10 20 55 25 7 1
Mariasticht. 21 33 134 58 25 1 40
SV J. de Deo 4 8 7710
Vrouwenkl 4 3 12 7 5)
Opgemerkt dient, dat het in noodzakelijke
gevallen mogelijk is door een andere rang
schikking hier en daar het totaal beschikbare
aantal bedden nog iets te vergrooten.
De Commissie heeft zich allereerst bezig
gehouden met de vraag of de totale zieken
huisruimte voor een gemeente als Haarlem
voldoende kan worden geacht. Zij stelde
zich hierbij op het standpunt, dat ten deze
niet uitsluitend mocht worden gelet op het
tegenwoordige of na de grenswijziging te
verwachten inwoners-aantal van Haarlem,
doch rekening moest worden gehouden met
de omstandigheid, dat verschillende omlig
gende gemeenten ten aanzien van de zieken-
huisverpleging vooralsnog in hoofdzaak op
Haarlem zijn en ook na de grenswijziging
zullen blijven aangewezen.
Berekend naar den van medische zijde in
't algemeen als zeer voldoende erkenden
maatstaf van 5 beschikbare bedden per 1000
inwoners, kan de behoefte van het huidige
Haarlem met zijn rond 80,000 inwoners dus
worden aangenomen op 80 maal 5 is 400 bed
den. Daarnevens blijven dan beschikbaar
voor de omliggende bevolking 236 bedden,
gerekend naar denzelfden maatstaf, toerei
kend voor de behoefte Van ruim 47.000 zielen.
Feitelijk echter kan deze ruimte voorzien in
de behoefte van belangrijk meer personen,
daar met het minder gemakkelijk bereik
baar zijn van een ziekenhuis, de drang er
naar afneemt.
Voorts mag hier dan nog rekening worden
gehouden met de bekende plannen tot stich
ting van een R.-K. ziekeninrichting te Vel
sen.
In verband met deze aangelegenheid had
de Commissie ook itog een onderhoud met
vertegenwoordigers van het Comité tot
stichting van een niet-katholiek ziekenhuis
aldaar. Uit de gevoerde besprekingen bleek
evenwel, dat deze plannen nog niet voldoen
de waren omlijnd. Van roomsch-katholieke
zijde zijn echter door den aankoop van een
complex gebouwen benevens een groot ter
rein reeds de eerste stappen tot de oprichting
van een ziekenhuis aldaar gedaan.
In verband met een en ander acht de
Commissie de bestaande ziekenhuisruimte
hier ter stede in 't algemeen dan ook vol
doende.
Een andere vraag was echter de verdee
ling van dit aantal bedden over de diverse
ziekenhuizen en de verschillende klassen.
Naast de Vrouwenkliniek en het gesticht
St. Joannes de Deo, welke alleen toeganke
lijk zijn voor vrouwelijke resp. mannelijke
patiënten, treft men te Haarlem 3 algerneene
ziekenhuizen aan.
bovendien zijn er nog eenige kamers
bij pensionnaires in gebruik.
J) in hoofdzaak voor kinderen, die in de
inrichting geboren zijn; bij uitzondering ook
andere gevallen.
in tijd van nood is in het St. Josef's huis
nog ruimte voor vele bedden.
Het St. Elisabeth's of Groote Gasthuis
(met 2 klasse-kamers) kan echter nauwe
lijks meer op dien naam van „algemeen"
aanspraak maken. Aanvankelijk kende deze
inrichting naast de zaalverpleging nog een 8
a 10 klasse-kamers. Een loonende exploita
tie dezer kamers bleek echter zeer bezwaar
lijk, voornamelijk wellicht een gevolg van
het feit, dat destijds de chirurg van het
Gasthuis tevens als zoodanig was verbonden
aan een andere particuliere ziekeninrich
ting zoodat zij gaandeweg werden opge
heven 'en de vrijkomende ruimte voor de
zaalverpleging en andere doeleinden werd
benut.
Als algemeene ziekenhuizen mogen thans
dan ook feitelijk alleen worden genoemd:
het Diaconessenhuis en de Mariastichting.
Beide inrichtngen echter hebben een be
paald godsdenstig cachet in tegenstelling
met het neutrale Groote Gasthuis.
Al heeft dit ook niet ten gevolge, dt in
de Mariastichting geen protestanten en in
het Diaconessenhuis nimmer katholieke
patiënten worden verpleegd, of dat in het
St. Elisabeth's Gasthuis alleen personen
worden opgenomen, die godsdienst en ver
pleging wenschen gescheiden te houden, zoo
achtte de Commissie toch om ethische rede
nen voorziening in dat gebrek aan voldoen
de klasse-kamers in laatstgenoemde inrich
ting gewenscht.
Wanneer aan het St. Elisabeth's of Groote
Gasthuis weder meer het karakter van een
algemeen neutraal ziekenhuis zou kunnen
worden gegeven, zou zeker worden tege
moet gekomen aan de wenschen van een
groot deel der bevolking dat prijs stelt ook
op klasse-verpleging in een neutrale omge
ving.
Een bespreking had daarom plaats met
den geneesheer-directeur, waaruit bleek, dat
deze van oordeel' was, dat een dergelijke
reorganisatie, waarbij wordt overgegaan tot
de inrichting van b.v. een 10-tal klasse-ka
mers zeker het minimum voor een be
hoorlijke exploitatie zonder groote kos
ten kan worden tot stand gebracht en, waar
zij ook de exploitatie van het geheel ten
slotte gunstig zal beïnvloeden, in elk opzicfit
aanbeveling verdient.
Die reorganisatie zal zich dan echter ook
eenigermate moeten uitstrekken over den
inwendigen dienst. Evenals zulks in Diaco
nessenhuis en Mariastichting het geval is,
zal n.l. voor deze klasse-kamers tevens
het beginsel der vrije artsenkeuze
moeten worden aanvaard. Zonder invoering
van dit systeem, waarbij het in 't algemeen
iederen ter goeder naam en faam bekend
staanden medicus mogelijk wordt gemaakt
zijn patiënten de de klasse-kamers zelf te
behandelen, kan deze hervorming nimmer
tot zijn recht komen.
Hierbij kwam ook ter sprake de vraag of
invoering van vrije artsenkeuze voor de
zaal-patiënten in het St. Elisabeth's Gast
huis wellicht aanbeveling zou verdienen.
Gewezen werd op het psychologisch voor
deel: de patient wordt behandeld door den
geneesheer zijner keuze. Als nadeelen wer
den evenwel aangevoerd de bezwaren daar
uit voortvloeiende voor den inwendigen
dienst. Door het maken der visites op ver
schillende uren van den dag zou de rust op
de zaal worden verstoord. De verpleegsters
zouden ook voor dezelfde soort ziekten ver
schillende opdrachten ontvangen, waardoor
zij niet meer weten, waaraan zich te hou
den. Aan den anderen kant werd het. in,
meerdere gevallen niet ongewenscht geacht,'
dat de patiënt ook eens door een ander me
dicus zou worden behandeld, temeer daar er
toch steeds nauw contact kan bestaan tus
schen den huisarts en den geneesheer der
inrichting.
De Commissie acht deze opmerkingen ge
grond; het voordeel van vrije artsenkeuze
op de zieken-zalen weegt hiertegen niet op.
Zij geeft daarom in overweging aan Re
genten van het St. Elisabeth's Gasthuis te
verzoeken een plan tot het inrichten van
een 10-tal klasse-kamers in genoemd Gast
huis bij den Raad in te dienen en op deze
kamers vrije artsenkeuze toe te staan. t
Vrouwen-kliniek.
Vervolgens werd de aandacht geschonken
aan de Vrouwenkliniek, een instelling in hét
leven geroepen door de Joanna van Lijnden-
Teding van Berkhout Stichting.
De toeloop naar deze aanvankelijk zeer
gezochte inrichting voor kraamvrouwen en
gynaecologische patiënten, verminderde de
laatste jaren sterk. Voor een belangrijk deel
zal dit zeker moeten worden toegeschreven
aan de ongeschikte omgeving, waarin deze
kliniek is komen te liggen. Plannen van het
bestuur der stichting om in samenwerking
met de gemeente in deze verbetering tot
stand te brengen, konden door omstandig
heden destijds niet worden ten uitvoer ge
bracht.
De Commissie achtte daarom de instand
houding van een kliniek uitsluitend bestemd
voor de behandeling van dergelijke patiën
ten voor Haarlem op den duur niet noodza
kelijk.
In aansluiting hieraan kan worden mede
gedeeld, dat het bestuur der Joanna van
Ï.ijnden-Tcding van Berkhout Stichting dan
ook voornemens is binnenkort waar
schijnlijk met 1 Januari 1926 de kliniek
aan het Wilsonsplein op te heffen om deze
te laten samensmelten met het Diacones
senhuis, Laatstgenoemde instelling zal dan
eenige zalen inrichten voor gynaecologische
en obstetrische patiënten evenals de Maria
stichting reeds eenige jaren geleden deed.
De Commissie diende dus rekening te
houden met die omstandigheid, dat er bin
nenkort een andere indeeling zou komen
van de ziekenhuisruimte voor vrouwen; een
verschuiving naar niet-neutrale omgeving.
Zaalverpleging vindt in de Vrouwenkliniek
reeds thans zeer weinig meer plaats; het zou
dus hoofdzakelijk gaan om ruimte voor
klasse-patiënten in een neutrale omgeving.
Ten aanzien ook daarvan zou de Commis
sie de verbetering willen vinden en de op
richting der nieuwe klasse-kamers bij 't St.
Elisabeth's of Groote Gasthuis als boven ver
meld. Deze oplossing is hier ook op finan-
cieele overwegingen zeker de meest aanbe
velenswaardige.
Ten opzichte van de zaalverpleging van
dergelijke patiënten kan momenteel reeds het
Groote Gasthuis in de behoefte voorzien.
Het verblijf voor (le pasgeborenen is er,
naar het oordeel der commissie, echter min-
dergeschikt. De ingebruikneming van een
voor dit doel geëigende zaal kan evenwel
binnenkort worden verwacht.
Lijders in een eenigszins gevorderd stadium
van longtuberculose kunnen wegens hunne
soms heftige hoestbuien en aanvallen van be
nauwdheid bezwaarlijk tusschen andere pa
tiënten worden verpleegd. Ook het gevaar
voor besmetting is hierbij een niet onbelang
rijke factor.
Nog slechts eenige jaren geleden waren er
te Haarlem in de ziekenhuizen geen zalen
aanwezig uitsluitend ingericht voor derge
lijke patiënten. Wel bestond reeds sedert
1909 de lighal te Schoten doch deze is inge
richt als dagverblijf en bestemd voor niet
meer dan een 20-tal lichte gevallen.
Sedert enkele jaren heeft men nu echter bij
de Mariastichting een afzonderlijke afdeeling
ingericht als dag- en nachtverblijf voor een
40-tal dezer patiënten eveneens lichte ge
vallen. Bovendien zijn hier enkele zalen be-
schikbaat voor meer ernstige gevallen.
In 1 gesticht St. Joannes Je Deo ïreft men
thans voor dit doel eveneens enkele kleinere
zalen aan,
Het St. Elisabeth's Gasthuis bracht onlangs
een tweetal zalen in gereedheid, plaats bie
dende aan 18 eveneens meer ernstige pa
tiënten.
Verder overweegt het bestuur van het Dia
conessenhuis den bouw van enkele zalen,
ruimte gevende voor een 12-tal patiënten.
Ten slotte wordt op 't oogenblik nog de lig
hal te Schoten uitgebreid me een dag- en
nacht-verblijf voor 20 patiënten en een twee
tal hallen als dagverblijf voor kinderen en
voor volwassenen.
Ook hier stelde de commissie zich de vraag
of mogelijk aanbeveling zou verdienen het
bouwen van een ziekenhuis uitsluitend be
stemd voor lijders aan tuberculose.
Aangevoerd werd, dat voor de behandeling
van deze patiënten licht en lucht in nog
grootere mate zijn vereisch dan voor andere
zieken; met dezen eisch in het bijzonder zou
dan kunnen worden rekening gehouden.
Tegen een dergelijk ziekenhuis werden
echter weder aangehaald de bezwaren, reeds
genoemd bij de bespreking van de Vrouwen
kliniek, alsmede de omstandigheid, dat het
voor lijders in een begin-stadium van tuber
culose steeds de voorkeur verdient in een sa
natorium te worden verpleegd.
Als patiënten om in een dergelijk speciaal
ziekenhuis te worden verpleegd, zouden dus
hoofdzakelijk in aanmerking komen zij, voor
wie herstel onwaarschijnlijk, doch slechts
eenige verbetering mogelijk is. Verpleging in
een inrichting, waar men uitsluitend dergelij
ke patiënten zou vinden, moet op 'n psyche
der zieken ongunsig werken.
De commissie is daarom van oordeel, dat
de oprichting van een afzonderlijk ziekenhuis
voor tuberculose-patiënten geen aanbeveling
verdient.
De thr.ns bestaande en naar reeds vermeld
binnenkort nog in te richten verpleegruimte
voor .deze patiënten komt haar daarnevens
voldoende voor.
Ten aanzien van de barakruimte voor be
smettelijke zieken kan het volgende worden
opgemerkt.
Het St. Elisabteh's Gasthuis heeft drie ba
rakken, waarvan momenteel één tijdelijk voor
Zanderinrchting in gebruik is. Wanneer ech
ter binnen afzienbaren tijd de nieuwe zaal
voor het zanderen gereed zal zijn, komt ook
die ruimte weer voor zijn oorspronkelijk doel
beschikbaar.
Het Diaconessenhuis had aanvankelijk een
barak voor 14 patiënten, doch heeft wegens
het zeer zeldzame gebruik aan de helft dier
ruimte ten slotte een andere bestemming ge
geven.
Tot voor enkele jaren werden in de barak
ken van het St. Elisabeth's Gasthuis lijders
aan verschillende besmettelijke ziekten ver
pleegd. Hiertegen bleken ernstige bezwaren
te bestaan. De afstand tusschen de barakken
is zeer. klein, zoodat bij reconvalescenten het
gevaar van nieuwe infectie dikwijls moeilijk
was te ontgaan.
Iedere barak heeft bovendien slechts één
zaal, zoodat daar lijders aan b.v. roodvonk en,
diphterie niet op een zaal kunnen worden ver
pleegd, scheiding naar geslachten niet altijd
mogelijk was. Weliswaar komen de inheem-
sche besmettelijke ziekten meestal slechts bij
kinderen voor, het aangetast zijn van volwas
senen is geen zeldzaamheid.
In. verband met een en ander werd tenslotte
dan ook onderling overeengekomen, dat elk
ziekenhuis voortaan zooveel mogelijk één be-
paalde besmettelijke ziekte zou behandelen;
het St. Elisabeth's Gasthuis diphtheric en de
hoogstzelden voorkomende z.g. exotische
ziekten (pokken, pest, cholera, vlektyphus),
de Mariastichting roodvonk, het Diaconessen
huis buiktyphus, mazelen en kinkhoest.
Opgemerkt dient, dat buiktyphus de laatste
jaren in Haarlem slechts weinig werd gecon
stateerd (gemiddeld 6 gevallen per jaar) en
mazelen alsmede kinkhoest alleen bij uitzon
dering opneming -in een ziekenhuis ver-
^aiTvrije ziekenhuiskeuze voor lijders aan
besmettelijke ziekten is bij deze regeling
echter geen sprake. Bovendien is er geen ge
legenheid voor opneming in een barak van
patiënten lijdende aan exotische ziekte, ten
zij er toevallig weinig of geen diphterie-
patiënten zijn.
Een moeilijkheid is er alleen met rood
vonk-patiënten, die thans steeds naar de Ma
riastichting moeten worden gebracht.
Indien bii het St. Elisabeth's Gasthuis
ruimte beschikbaar is voor het exploiteeren
van een roodvonk-barak hetgeen kan
worden nagegaan na de thans aanhangige
verbouwing ware echter hiervoor
oplossing gevonden. Deze barak zou dan
ook kunnen dienen bij het eventueel voor
komen van een exotische ziekte. In dat ge
val zouden dan tijdelijk alle roodvonkpa
tiënten in de Mariastichting moeten worden
verpleegd.
De Commissie geeft daarom in overwe
ging te zijner tijd met Regenten van het St.
Elisabeth's Gasthuis overleg te plegen in
hoeverre deze ruimte is te vinden. Daarna
kan dan met het bestuur der Mariastich
ting de verpleging der roodvonk-patiënten
worden geregeld.
Voorts kwam hier nog ter sprake de wijze,
waarop de opneming van patiënten, geheel
of gedeeltelijk voor rekening van de ge
meente geschiedt.
De Gem. Geneeskundige Dienst oefent
hierbij medische controle uit op de al of
niet noodzakelijkheid van opneming; ver
zoeken om opneming moeten door den
dienst voor accoord worden geteekend. Een
bijzondere Commissie beoordeelt in welke
mate de overheid den patiënt hierin finan-
ciëei tegemoet kan komen. Deze methode,
volgens welke de Gem. Geneeskundige
Dienst beslist na overleg met den behan-
delenden geneesheer, geeft tot geen moei
lijkheden aanleiding. Van de sedert eenigen
tijd door Burgemeester en Wethouderd ten
behoeve der geneesheeren ingestelde mo
gelijkheid tot het inroepen van een arbi
trale uitspraak over de al of niet juistheid
van zoo'n beslissing, werd tot dusverre nog
nimmer gebruik gemaakt.
De bezwaren, die zouden kunen worden
ondervonden, doordat opnemingen, welke
onverwijld dienen te geschieden bij dezen
gang van zaken mogelijk eenigszins zouden
worden vertraagd, heeft men ondervangen
door de bepaling, dat dan de patient direct
mag worden opgenomen, indien door om
standigheden geen medicus van den Genees
kundigen Dienst is te bereiken. Op het ver
zoek tot opneming moet van die omstan
digheid dan evenwel blijken, terwijl, mocht
reeds de diagnose de spoed-opneming niet
wettigen, de noodzakelijkheid alsnog door
den behandelenden geneesheer moet worden
gemotiveerd. Het betrokken ziekenhuis is
bovendien verplicht den volgenden dag een
en ander aan den Gem. Geneeskundigen
Dienst te berichten.
Parkherstellingsoord.
Doordat de ziekenhuizen over 't algemeen
de laatste jaren steeds beter en vollediger
werden ingericht voor het behandelen van
chirurgische en interne patiënten, die een
moeilijke behandeling en zorgvuldige verple
ging behoeven, zijn deze inrichtingen echter
minder doelmatig geworden voor de opne
ming van personen, die alleen lijden aan
lichamelijke slapte, uitputting, overspan
ning, kortom voor hen, die thuis geen vol
doende rust, frissche lucht en goede voeding
kunnen vinden om hunne verloren krachten
te herwinnen. Tot deze patiënten kunnen
ook gerekend worden zij, die een belangrijke
operatie of ernstige ziekte hebben doorge
maakt en hoewel hersteld wegens slapte
nog niet irt den huiselijken kring kunnen
wederkeeren.
De stichting van een parkherstellingsoord,
in verschillende gemeenten reeds tot stand
gekomen en hiér ter stede al eerder van
particuliere zijde aanbevolen, zal hierin ver
betering kunnen brengen.
De Commissie 'denkt zfclï een dergelijk
herstellingsoord ingericht als dagverblijf.
Voor velen, in 't bijzonder voor huismoeders,
zal het feit, dat men 's avonds naar huis
terugkeert en dus eenig contact met het
gezin kan onderhouden, meerdere psychi
sche rust verschaffen en de behandeling der
halve gunstig beïnvloeden.
Een niet te klein terrein, waar lucht en
licht alsmede enkele beschaduwde plekjes
aanwezig zijn, waar men rusten kan, doch
ook gelegenheid heeft voor eenige beweging
en lichte werkzaamheden en waar bij min
der gunstige weersgesteldheid afdoende be
schutting wordt gevonden.
In die richting trachte men zoo spoedig
mogelijk dit denkbeeld te verwezenlijken.
Indien mocht blijken, dat de stichting en
exploitatie van een dergelijke inrichting
binnen afzienbaren tijd door particulieren
moet afstuiten op financiëele of andere be
zwaren, zal naar het oordeel der Commis
sie de overheid hebben na te gaan, op welke
wijze harerzijds hier zoo'n parkherstellings
oord kan worden tot stand gebracht.
Maatschappelijke steun aan
zieken.
Voor het verleenen van tijdelijke hulp bij
ziekte in een gezin vond de Commissie
naast den Gem. Geneeskundigen Dienst
een tweetal particuliere vereenigingen
werkzaam: „Maatschappelijke Zorg voor
Zieken" en de vereeniging „Huisverzorging".
Eerstgenoemde vereeniging stelt zich ten
doel in 't algemeen de levensomstandighe
den van patiënten te verbeteren en daar
door ziekte te bestrijden.
De werkzaamheden der vereeniging „Huis
verzorging" liepen hiermede parallel, doch
richtten zich toch in hoofdzaak op de ver
leening van hulp in de huishouding. De stad
was door haar in 4 wijken verdeeld; in
iedere wijk 2 dames (1 protestant, 1 kathd-
liek) bij wie men zich kon vervoegen.
Aanvragen vcor tijdelijke hulp bij ziek'e
kunnen nu worden gericht tot den Gem.
Geneeskundigen Dienst of de zusters van
„Maatschappelijke Zorg voor Zieken". In
overleg met deze zusters bepaalt dan de
Geneeskundige Dienst, welke hulp hier het
meest is geëigend en welke tegemoetkoming
zal worden gegeven. Het benoodigde geld
ontvangen de zusters door bemiddeling van
genoemden dienst, welke op zijn beurt weder
put voor een deel uit de kas der vereeni
ging en voor een deel uit de gemeentekas
Een zeer nauwe en naar het oordeel der
commissie ook bevredigende samenwerking
dus tusschen de overheid en particulieren,
Ziekenvervoer.
Het vervoer van stadspatiënten naar de
ziekenhuizen was vroeger opgedragen aan
de politie. Het behoeft thans geen betoog,
dat deze regeling minder gewenscht was.
Gelijk U bekend is, besloot de Raad in
Maart 1919 te dezer zake met de firma
Mathot een overeenkomst aan te gaan,
waarbij die firma zich tegen een vast bedrag
verbond, zorg te dragen voor het vervoer
van patiënten geheel of gedeeltelijk voor
rekening der gemeente Haarlem verpleegd.
Een punt van bespreking maakte de vraag
uit, of het vervoer niet diende te geschieden
direct vanwege de gemeente.
Al wil de commissie gaarne verklaren, dat
de firma Mathot zich tot heden goed van
haa taak heeft gekweten, zoo moet zij
daar toch onmiddellijk aan toevoegen, dat
een regeling, waarbij een werk als dit ge
heel wordt overgelaten aan particulieren,
toch zeer zeker ook zijn bezwaren heeft.
Zij wijst o. a. op de onvoldoende zeker
heid, dat sie vervoerders steeds behoorlijk
als brancardiers zijn onderlegd.
Dit klemt te meer, wanneer men bedenkt,
dat de heer Mathot een zoodanigen leeftijd
heeft bereikt, dat men niet mag verwach
ten, dat hij bij nacht en ontij steeds zelf als
vervoerder fungeert. Hij moet het vervoer
te veel overlaten aan 'anderen, gelijk dan
ook geschiedt.
Een enkelen keer gaf de bestaande re
geling dan ook vyel eens aanleiding tot be
merkingen.
De commissie is van oordeel, dat hier fei
telijk een taak vcor de gemeente is weg
gelegd,
Het aantal patiënten uit Haarlem, dat de
firma Mathot nu jaarlijks vervoert, bedraagt
pl.m. 1000. Rekent men daarbij de omlig
gende gemeenten dan mag het totaal op 12
a 1400 word geschat.
Ook wanneer men rekening houdt met de
mogelijkheid, dat de gemeente te dezer zake
misschien met de omliggende gemeenten
zou kunnen contracteeren, is het gemiddel
de aantal te vervoeren patiënen toch van
dien aard en dagelijks bovendien zoozeer
wisselend, daf het in eigen beheer nemen
van het ziekenvervoer zonder meer op dit
moment ernstige bezwaren van organisatori-
schen en financieelen aard zou ontmoeten.
Daartegen werd evenwel vanuit de commis
sie opgemerkt, dat indien de personen met
dit vervoer te belasten tevens als taak kre
gen de eerste hulpverleening bij ongeluk
ken de onsmetting, er voor hen zeer zeker
een volledige dagtaak zoo zijn.
Naar aanleiding hiervan schonk de com
missie daarom achtereenvolgs aan de eerste
hulpverleening ben ongelukken en de rege
ling der ontsmetting.
Eerste Hulp bij Ongelukken.
Het verleenen van eerste hulp bij onge
vallen geschiedde vroeger door de politie.
In de laatste jaren treedt hier echter door
gaans de vereeniging „Srielverband" op.
welke' zich met lofwaardigen ijver op dit ge
bied verdienstelijk maakt.
Hoewel het werk van Snelverband" in
elk opzicht moet worden geapprecieerd en
haar hulp bij wedstrijden e.d. zeker niet kan
worden gemist, valt toch niet te ontkennen
dat er thans onvoldoende zekerheid bestaat,
dat bij een ongeluk, hetwelk uiteraard on
verwacht gebeurt, steeds tijdig iemand aan
wezig zal zijn. Het aantal ongelukken wordt
met het toenemend snelverkeer bovendien
steeds grooter.
De Commissie is van oordeel, dat ook hier
de gemeente de behulzame hand zal moeten
bieden; zeer zeker, wanneer na de grens
wijziging een omvangrijker territoir moet
worden bestreken.
Ontsmettingsdienst.
Indien na een geval van besmettelijke
ziekte ten slotte woning, huisraad, kleede
ren enz. moeten worden ontsmet geschiedt
dit door den Gem, Ontsmettingsdienst cp
aanvraag van den behandelenden genees
heer of den Gem. Geneeskundigen Dienst.
De werkzaamheden worden dan verricht
door personeel tevens verbonden aan de
gemeentereiniging.
Tijdens het leven van den heer Havelaar
vervulde deze de funclie van deskundige
bij dén Gem. Ontsmettingsdienst. Sedert zijn
overlijden werd in deze functie niet voor
zien.
Deskundig toezicht op hetgeen er ontsmet
moet worden, is er zoodoende niet.
Ook de wijze, waarop de ontsmetting ge
schiedt, is naar het oordeel van de Commis
sie niet aan voldoende toezicht onderwor-
pen.
De Commissie acht dezen toestand niet
juist.
Nauwer contact met den Gem, Genees
kundigen Dienst is dringend noodzakelijk en
ook reeds terstond mogelijk; genoemden
dienst belaste men met de volledige controle
op hetgeen ontsmet moet worden en op de
wijze, waarop zulks geschiedt.
Onderbrenging van het geheele onts net-
tingswerk bij den Gem. Geneeskundigen
Dienst is hier op den duur echter de eenige
rationeele oplossing.
Het te verrichten werk is van zoodanigen
omvang, dat een en ander thans gemakkelijk
kan geschieden door eenige werklieden ge
woonlijk voor de gemeentereiniging benut.
Dit zou niet meer mogelijk zijn indien het
verband met laatstgenoemden dienst werd
verbroken, in welk geval bij den Genees
kundigen Dienst eenige ontsmetters zouden
moeten worden aangesteld. Het geopperde
bezwaar, dat deze personen zonder meer
geen volledige dagtaak zouden hebben,
kotm te vervallen, indien ook op 't gebied
van 't ziekenvervoer en de eerste hulp W5)
ongelukken wordt gehandeld in de richting
hierboven door de Commissie aangegeven.
Wanneer de verschillende werkzaam
heden, welke uit een en ander voortvloeien,
dan als één geheel worden geregeld, en aan
dezelfde personen worden opgedragen is
naar het oordeel van de Commissie voor elk
dezer zaken een goede en tevens practische
oplossing gevonden,
Stads-apotheek.
De Commissie is voor handhaving def
Stads-Apotheek vooral op grond van deze
overweging, dat door middel van dit insti
tuut op het gebied der pharmacie zoo noodig
eenigszins prijsregelend kan worden opge
treden.
Haarlem telt momenteel 13 apotheken, te
samen het eigendom van niet meer dan 5 of
6 apothekers. Een betrekkelijk klein aantal
personen kan hier dus de prijzen bepalen.'
Die prijsberekening geschiedt naar der Com.
missie is gebleken in Nederland over 't al
gemeen als volgt; de prijs def gebruikte
chemicaliën vermeerderd met 10 pCt. wordt
verhoogd met een vast bedrag voor elk
klaargemaakt recept. Dit laatste bedrag nu
is niet i' alle steden gelijk, doch te Haar
lem tamelijk hoog, n.l. 65 ets. tegenover b.v.
35 ets., welke de gemeente Maastricht, die
geen Sads-apotheek heeft, bij de apothekers
aladaar heeft kunnen bedingen. Hierdoor
kan het dus voorkomen, dat van sommige
medicijnen de prijs hier 60 hooger is dan
te Maastricht, De mogelijkheid, om hierin,
zoo noodig, tusschenbeide te kunnen komen,
moet naar het oordeel van de Commissie
blijven staan.
Een en ander neeemt echter niet weg, dat
ook de Stads-Apotheek in zijn bestaanden
vorm niet altijd economisch werkt. De ge
middelde prijs der afgeleverde medicijnen is
belangrijk hooger dan in verschillende an
dere plaatsen, voornamelijk een gevolg van
een voor de tegenwoordige organisatie te
kleinen omzet. Ook zouden de chemicaliën
benoodigd voor het Stads Armen- en Zie
kenhuis en St. Elisabeth's Gasthuis door die
instellingen zelf goedkooper direct van den
groothandel kunnen worden betrokken,
Vergrooting van den omzet zou kunnen
worden bereikt dooi; de Stads-Apotheek
ook dienstbaar fe maken voor de bereiding
van medicijnen voor ziekenfondspatiënten
en andere particulieren. Levering aan dé
ziekenfondsen moet echter voorloopig al
thans afstuifen op het collectief contract,
gesloten tusschen de Haarlemsche zieken
fondsen en de organisatie der apothekers.
In dit confract, geldig tot in 1927, is'be
paald, dat levering van medicijnen voor re
kening van een ziekenfonds slechts mag
geschieden door die apotheken, waarvan
de eigenaar lid is der Nederlandsche Maat
schappij tot bevordering der Pharmacie.
Uit den aard der zaak kan de gemeente
een dergelijk lidmaatschap niet verwerven,
terwijl het hoofdbestuur zich bovendien op
het standpunt stelt, dat een apotheker, be
last met de leiding eener Stads-Apotheek,
welke ook aan ziekenfondsen zou leveren,
nimmer lid van de Maatschappij zou kun
nen worden, respectievelijk blijven.
Voor de levering van medicijnen ook aan
particulieren, zou het ingevolge de syet
noodig zijn over te gaan tot de benoeming
van een apotheker of provisor, uitslu'fend
aan de Stads-Apotheek verbonden.
Op het oogenblik berust de leiding bij
een provisor, tevens hoofd van een andere
apotheek hier ter stede.
Deze regeling kan de goedkeuring van
den Inspecteur der Volksgezondheid weg
dragen, omdat de Stads-Apotheek hare
medicijnen uitsluitend gratis verstrekt,
waardoor zij op één lijn wordt gesteld met
de apotheek van een gesticht van liefda
digheid, voor welke de wet een dusdanige
leiding erkent. Bij levering ook aan parti
culieren zou het karakter der Stads-Apo-
fheek echter zoodanig worden gewijzigd,
daf de Inspectie dit standpunt zeker niet
kunnen handhaven, Zelfs bij een eventuee-
le verplaatsing van de Stads-Apotheek
verder van het St. "Elisabeth's Gashuis, is
het twijfelachtig of men genoemde faciliteit
langer zou kunnen toestaan.
Een apotheker of provisor, uitsluitend
ten dienste van de Stads-Apotheek, zou
natuurlijk belangrijk hooger moeten, worden
gesalarieerd.
Ook de verkrijging der benoodigde grond
stoffen zou bij het betreden van tot dus
verre particulier terrein wellicht tot eeni-
ge moeilijkheid kunnen leiden. Gebleken
is der Commissie n.l., dat een gedeelte var
den groothandel zich bij conflict met d«
Haarlemsche apothekers, in deze zonder
twijfel aan de zijde dier apothekers zou
scharen. Een ander deel zal echter blijven
leveren. Alleen indien het een conflict zou
worden tusschen de gemeente en de ge
heele Nederlandsche Maatschappij tot be
vordering der Pharmacie zou ook van die
zijde de levering moeten worden gestaakt.
In dat geval zou de gemeente zich in hel
buitenland van grondstoffen moeten voot*
zien.
Uitbreiding van den werkkring der Stads.
Apotheek ontmoet dus meerdere bezwaren,
al zijn deze dan ook niet onoverkomelijk.
Toch zal naar het oordeel der Commis
sie in die richting een meer economische
werkwijze voor deze inrichting moeten
worden gezocht een gemeentelijke apo
theek, leverende aan stadspatiënten, het
St, Elisabeth's Gasthuis, het Stads Armen-
en Ziekenhuis aan ziekenfondsen en mis
schien ook aan particuliere personen,
Daartoe zal dan allereerst getracht moeten
met de ziekenfondsen tot overeensemming
te komen.
Laboratorium voor Pathologische
Bacteriologie.
Allereerst rees bij de Commissie de vraag
of de instandhouding van een gemeentelijk
laboratorium nevens het Centraal Labora
torium voor de Volksgezondheid, waaï
gratis bacteriologische onderzoekinger
worden verricht, nog wel noodzakelijk
mocht worden geacht.
Hieromtrent kan worden opgemerkt, daf
hoe goed het Centraal Laboratorium ook(
