J
EVENTJES LACHEN.
De geheimzinnige bende
BRIEVEN UIT BORNEO.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT.
Tweede blad Dinsdag, 6 Oct. 1925.
De Duitsche gedelegeerden te Locarno geven aan persvertegenwoordi
gers verklaringen omtrent de Duitsche buitenlandsche politiek. Giste
ren is de conferentie te Locarno met een Godsdienstoefening begonnen.
Bijzonderheden over de verovering van Ajdir in Marokko.
Onder de Padio-berichten: De eerste bijeenkomsten te Locarno. Het
protest van Italië tegen een rede van een socialistisch afgevaardigde in
het Oostenrijksche parlement. De Finsche torpedoboot S 2 gezonken
53 menschenlevens verloren gegaan.
U5T HET
AND- t
De conferëntie te Locarno.
De Fransche schulden aan
Engeland en de V. S.
Ernstige ontploffing.
Spoorwegongeluk te Chemnitz.
Éen Oostenrijksch-ltaliaansch
incident.
Een Finsche torpedoboot
gezonken.
De opstand in Syrië.
HANDET FN MTTVERHEID.
Aardappelen.
Een onhandige bestrijding
der bioscoopwet.
De nieuwe Bezuinigings
commissie.
Mr. A. R., Zimmerman.
Hygiënische melkwihning.
't Wegenfonds.
HET GROOTSCHE BERGLANDSCHAP.
Melkwinning en hygiëne.
FINANCIËN.
Het credietsysteem in den
tabakshandel.
FEUILLETON.
Het noordpuntje van Borneo bestaat uit
twee puntige schiereilanden, tenminste het
linksche is puntig, Het rcchfsche meer
rond. Dit heele gedeelte is niet ongelijk aan
noordelijk Nederland. Het schiereiland
Noord-Holland is hier het schiereiland Ku-
dat, waar ik dezen brief schrijfmachine. De
Zuiderzee is een groote baai geen Frie-
sche heerenbaai! genaamd Marudii, en
dan het rechtsche schiereiland zooiefs als
OveriiselDrente, en Friesland dan Mof-
frika weg geprakkedenkt. De Marudubaai
Ls 'n 50 K.M, lang en bovenaan 30 'K.M.
breed, loopt nauwer en nauwer het land
in, zoodat ze aan haar zuidkant slechts 15
a 16 K.M .breedte heeft. De schiereilanden
aan beide kanten zijn dan ook 50 K.M.
lang en dit linksche n 20 a 25 K.M.
breed, het rechtsche is breeder en lager,
doch is niet breeder dan 40 K.M. 1 en
zuiden van de baai groeien ze samen, loo-
pen naar beide kanten schuin omlaag en
vormen zoo de apex van het ruw-drie-
hoekig Borneo. Dat is de aardrijkskundeles!
Dit heele kopstuk is nooit bemisaioneerd,
we zijn nog in den pionierstijd. En nu ben
ik uitgezocht om te probeeren om hier te
planten een geloofstuin van vrome, brui
ne Doesoenzieltjes te kweeken. Tuinman en
kweeker. St, Pieter Co. En nu zit ik
op 't oogenblik wel, doch heb de laatste 5
6 weken veel getippeld, moet het land wel
verkennnen, zoeken waar menschep wo
nen als overal op Bornea ook hiér dun
bevolkt. Zoo dat is 'n nieuwtje! Alweer
pioneeren! Verleden week zijn hier dichtbij
nog twee koppen gesneld. Voor w-ie het
nog niet weten mochten, dat beteekenl', dat
er verleden week 'n man en 'n vrouw aan
gevallen zijn, hun hoofden afgeslagen en
meegenomen. Eigenaardig roovers en dic-
venspel! Zoo ik zit onder de „echte" om
van te rillen-!! Mijn kop is te leelijk,' dus
die is veilig genoeg. Nu weer aardrijkskun
de. Onder de Marudu-baai is het land 110
K.M.. breed en 50 a 60 K.M. meer naar het
zuiden loopt een bergreeks, die deze nieuw-
op te richten parochie scheidt van de na
burige en die standplaats ligt nog vijf da
gen tippelen ver' N. L. Tuaran. Ik weet dus
waar ik STA,!!
Deze streek is bezaaid met heuvels en
heuvelruggen, kris en kras dooreen, doch
gelukkig niet zoo hoog en steil als in vroe
gere plaatsen. Er zijn twee olifanten-gras
vlakten; over ebn heb ik gesjouwd van 5
uur 's morgens tot 3 uur 's middags, dan
ben je heeletnaal uitgedroogd. Een hooge
bergreeks ligt' in 't Oosten. In deze paro
chie wonen 25000 Doeaoens op z'n minst
5 verschillende soorten - dan eenigc dui
zenden Badjóus, en Illanoens (allen Maho-
medaan) en Chineezen vooral in 't Noor
den, en nog meer mooie jongens!
Er is een stadrKudat-hoofdplaats van den
district-resident. Laat me dit maar weer
vergelijken bij Noord-Holland. Den Helder
in 't Noorden is hier Sampangmangiau, de
driehoek Medemblik - Hoorn - Enkhuizen
is hier weg en in plaats een binnenbaai het
land in, aan wier noordkant Kudat ligt. In
het zuiden bij Abcoude ligt Langkon, waar
ook een Europeesche gouvernements-offi-
cier staat. Daar 20 K.M. schuin boven sta
ik, langs 'n rivier Biraan. Dan is er nog
een gouvernement-statie te Zwolle, Senad-
ja, waar alleen een klerk met eenige po-
litie-agenten huist. In dit schiereiland zijn
geen groote rivieren, doch in het andere
is er een die van 't zuiden langs den berg
reeks loopt en zich te Blokzijl in de Zui
derzee stort, Bengkoka heet de rivier. De
Bongon, Bandau, Milsu. Matunggong zijn
flinke rivieren en dan nog een heele rits
kleinere, die in 't regenseizoen de groote
na apen. Door vele hen ik al doorgelip-
peld, maar we zijn op Borneo, en de mees
ten zijn bekrokkodild, dus het is altijd op
passen. Mag ik 'n - extra Weesgegroetje
van U, lezers? Reuzedank! Adio!
t. t.
J. STAAL, Pr. Miss.
kwartier van Abd el Krim, door de Span
jaarden, is het, naar uit de ui.tvoerfge be
richten, blijkt, heftig toegedaan. Vrijdag
ochtend wisten de Mehalla's de legióensol-
daten en de aan Spaansche zijde strijden
de harka's, nadat zij reeds eenige dagen ge
stadig waren opgetrokken, stormenderhand
Laocosa te vermeesteren, dat het dorp Ajdir
volkomen beheerschte. De Riffijhen vlucht
ten daarop zonder tegenstand te bieden, ge
volgd door de Spaansche soldaten, die het
dorp binnendrongen, Onmiddellijk begon
em razzia spoedig stonden vrijwel alle hui
zen in brand en bood het dorp eelt- fantas
tische aanblik. Eenige mijnen, die rondom
het huis van Abd el Krim waren-geleed, ont
ploften met groot geraas. Abd el Krim had
een vrij modern gebouw tot zijn hoofdkwar
tier ingericht," van telefoon voorzien. In zijn
werkkamer stond een eenvoudige tafel met
een zilveren inkfstel voo-fs jagen ei tal van
uitknipsels uit Spaansche bladen etr. brieven.
Op een étagère lagen een groote hoeveelheid
bankbiljetten der „Riffrepubliek."
De Riffgevangenen verklaarden, dat Abd
el Krim Donderdag reeds Ajdir had verlaten
met|zijn geheele staf en 25 muilezels voor het
dragen der bagage.
Reeds zijn de Spaansche troepen, bezig te
zoeken naar het stoffelijk overschot hunner
kameraden, die in gevangenschap in Ajdir
zijn gestorven.
Van het Westen naar het Oöstên heerschte
er Zondag in de sectoren een activiteit, welke
de dissidente stammen verrastte en eenigs-
zins van de wijs bracht.
In het westen bezetten de Franschen met
één slag den bergtop van Saphar el Ar. De
vijand streed moedig, doch werd op de vlucht
gedreven en liet veel munitie achter. Overal
ontwikkelt de voortgang zich onder de beste
voorwaarden.
Voor de eerste maal ondernamen de vlieg
tuigen een omvangrijk nachtelijk bombarde
ment in het gebied van het massief'van Se-
nehdja.
De Franschen, die in de buurt,van Tazza
tegen de dissidenten opereerden, bereikten
al hun doeleinden en leden onbeteekenende
verliezen
De Spaansche-Fransche troepen voerden
Zaterdag een gecombineerde operatie uit
aan de oevers van de Loekkos. De Fransche
troepen bezetten Saf, waarvan de douars in
brand werden gestoken. De Spanjaarden
leden geen verliezen.
De Interparlementaire
Conferentie.
Uit Washington wordt aan de Engelsche
bladen gemeld, dat baron Adelswaerds, de
voorzitter van de conferentie der Inter
parlementaire Unie, geweigerd heeft, miss
MarysMacSweeney tot de conferentie toe
te laten, omdat zij geweigerd heeft, den eed
als lid van het parlement van den Ierschen
Vrijstaat af te leggen.
Een oude veete bijgelegd.
Het geschil tusschen den metselaars- en
den stucadoorsbond, dat vier jaren heeft
geduurd en tengevolge waarvan te New York
en in andere steden verschillende bouw
werken, welker aannemingssommen in totaal
250 millioen dollar bedroegen, moesten
worden stopgezet, is bijgelegd door de onder-
teekening van een overeenkomst, ingevolge
welke de bouw onmiddellijk zal worde her
vat. Het geschil was ontstaan, doordat de
beide cóncurreerende bonden de uitvoering
van zekere soorten werk uitsluitend voor
zichzelf opeischen.
Amerika en zijn buiten
landsche crediteuren.
Uit Washington wordt aan de „Daily
Telegraph" gemeld De jongste •gebeur
tenissen in Washington bewijzen, dat de
Améïikaansche regeering ten slotte over
tuigd is van de jv'irtheid van wat de buiten
landsche regee.i ren verklaren, n.l. dat
het niet mogelijk is, met de buitenlandsche
regeeringen, die schuld aan Amerika hebben,
een regeling te treffen op den grondslag van
een 'betaling tot den laatsten cent, waarvan
thans iedereen erkent, dat dit absurd en
onmogelijk is.
Ramsay MacDonald op
reis.
Ramsay MacDonald, die oorspronkelijk
roornemens was naar Canada te gaan, heeft
dit plan opgegeven in verband met de in Ca
nada voor de deur staande parlementsver
kiezingen. Hij zal nu naar het vaste land gaan
en daar verscheidene hoofdsteden bezoeken,
in het bijzonder Berlijn, Weenen en Praag.
Zijn bezoek draagt geen officieel karakter,
doch hij hoopt toch de kennis met de buiten
landsche politieke kringen te vernieuwen,
waarmede hij toen hij premier was in aan
raking is gekomen. Hij zal vóór het parle
ment begint weer te Londen terug zijn.
Inwijding van een Duit
sche kerk te Londen.
De aartsbisschop van Keulen heèft een
nieuwe Roomsch-Katholieke kerk in White
Chapel te Londen ingewijd.
Luther en Streseman om
trent de Duitsche buiten
landsche politiek..
Aan den vooravond van de confereptie te
Locarno, die, daar de verschillende delega
ties Zondag in deze plaats zijn aangekomen,
gisteren is begonnen, hebben zoowel de
Fransche premier, als de Duitsche rijkskan
selier en de Duitsche minister van buiten
landsche zaken, politieke verklaringen af
gelegd. De Duitsche ministers spraken in
een bijeenkomst van de vertegenwoordigers
der internationale pers, meer in het bijzonder
over de te Locarno te voeren staatkunde en
over de verhouding tot Rusland. Het zou ver
keerd zijn, aldus dr. Stresemann, om een
tegenstelling te willen scheppen in de Duit
sche politiek tusschen Westen en Oosten.
Er is voor de Duitsche regeering geen sprake
van een keuze tusschen Westelijke of Oos
telijke óriënteeririg. Duitschiand wil een
Europeesche politiek voeren, ten einde bij te
dragen tot de pacificatie van Europa en te
ontkomen aan een isoleering. De politiek
van isoleering, zeide dr. Luther, heeft afge
daan.
Na de onderhandelingen
te Washington.
Volgend de „Matin" heeft Painlevé de
onderhandelingen met de Ver. Staten over
de regeling der schuld niet afgebroken, maar
onderbroken. Hij heeft zijn volle vertrou
wen in Amerika behouden en wil, dat iedereen
zal begrijpen, dat Frabkrijk niet willens en
wetens lasten op zich kan nemen, die zijn
krachten te boeven gaan. Alvorens zich
echter een definitief oordeel te vormen over
het voorloopig accoord, dient Painlevé met
Caillaux te praten en kennis te nemen van
van den tekst.
Een plezierboot gezonken.
Draadloos wordt gemeld, dat gisteren
een plezierboot, de „Goliath", in de haven
van Marseille lek werd en zonk. Vijf per
sonen verdronken, dóch de meerderheid van
de passagiers en de bemanning werd gered.
De conferentie in Locarno
geopend.
Voor het met, vlaggen en bloemen ver
sierde justitie-gebouw van Locarno had zich
gisteren reeds vroeg een geweldige menschen-
menigte' verzameld om cc opening van d,e
conferentie over het Veiligheidspact gade
te slaan. Tegen 11 uur arriveerden de dele
gaties in auto's.
Chamberlain nam naast den burgemeester
van Locarno, Rusca, plaats. Niet aanwezig
zijn de Tsjecho-Slovaaksche en Poolsche
delegaties.
De burgemeester opende vervolgens de
conferentie met een toespraak, waarin hij de
gedelegeerden namens de stad Locarno be
groette en dankte voor het feit, dat zij
door Locarno uit te kiezen als plaats voor
deze belangrijke conferentie, de stad voor
immer met het groote werk verbonden
hebben, dat zij voornemens zijn uit te voeren.
Busca sprak den wensch uit, dat het werk der
gedelegeerden met succes bekroond zou
worden en aan de menschheid de verwachte
gerechtigheid en vrede zal brengen.
De Britsche minister van buitenlandsche
zaken, Chamberlain, antwoordde met enkele
woorden, waarin hij voor de hartelijke ont
vangst dankte en zeide, dat het alle delega
tier verheugen zou, indien zij op den gast
vrijen bodem van Zwitserland definitief den
vrede zouden kunnen herstellen.
De Engelsche en Itaiiaansche delegatie
zijn Zondag aangekomen. Briand heeft met
Chamberlain geconfereerd over de werk
zaamheden der conferentie.
Ook Vandervejde^is aangekomen.
's Avonds heeft er onder leiding van den
bisschop van Locarno een godsdienstoefe
ning plaats gehad om den zegen van het
Opperwezen over de werkzaamheden der
conferentie af te stheeken.
„De „Petit Parisien" is van oordeel dat de
verklaringen van Luther en Stresemann
eenige vrees wekken, want zij lieten eenige
zinsneden los, die toonden dat de te bespre
ken quaeSties thans op dezelfde wijze als acht
maanden geleden worden gesteld.
De „Matin" zegt dat de woorden van
Luther een verzachte paraphrase vormen
van de verbale nota, die de vorige week te
Parijs werd overhandigd.
,De oorlog in Marokko.
Bij de verovering van Ajdir, het hoofd-
De eerste zitting der conferentie'was giste
ren kort na half een geëindigd.- Dë gedele
geerden der verschillende landen kwamen
overeen onmiddellijk aan te varigen met de
discussies over h.et te slui'eil Rijn-Véilig-
Heidspact, daar verschillende, artikelen van
het door de juristen voorbereide pact na
dere uitlegging behoeven. De deskundigen
hebben opdracht gekregen onmiddellijk met
het onderzoek een aanvang 'te' maken.
De volgende zitting van, dë conferentie
werd op hedenochtend lO.uuf bepaald, De
particuliere besprekingen tusschen de ge
delegeerden zullen reeds in den loop van
den namiddag beginnen.
'Een telegram meldt nog, dat de Duitsche
vertegenwoordigers hun goedkeuring hech
ten aan het mecrendeel der artikelen van
het door de juristen te Londen opgestelde
ontwerp-pact van het Rijnland,' waarvan
voorlezing werd gedaan. Een aantal artike
len, die in beginsel werden aanvaard, wer
den terugverwezen om er de redactie nader
van te omlijnen. Eenige artikelen- werden
geheel en al voorbehouden-. De 1 indruk van
het eerste contact is gunstig.'
Al even optimistisch is de, Britschei draad-
looze dienst, die meldt, dat er in de eerste
zitting meer vorderingen werden gemaakt,
dan algemeen verwacht was.
In zijn verklaringenaan de pers vóór den
aanvang der conferentie heeft Chamberlajn
nog gezegd, dat, ofschoon de conferentie
zou beginnen met vijf naties rönd^de tafels,
andere d.w.z. Polen en Tsjech,oslowakije
zoo noodig er bij zouden worden geroe-
pen.
Stresemann werd gisterenmiddag onwel;
hij had keelpijn en was koortsig; hij con
sulteerde een medicus, die van- opinie was,
dat de schuld lag aan de verandering van
bet klimaat en de reis. Hij veronderstelde
dat de ongesteldheid van kotten 'duur zou
zijn en dat 'Stresemann .Hedenmiddag m
staat zou zijn het confereerên te hervatten.
De zitting van hedenmorgen is afgélascht.
Minister Churcill wordt Zaterdag van zijn
vacantiereis uit Italië te Londen terugver
wacht. Hij zal zich' terstónd bezig, houden
met de consequenties van .d,e voorgestelde
voorloopige regeling der afbetaling van
Frankrijks schulden aan Amerika voor
Fransche schulden aan Engeland.
„Het cijfer van 12 'A millioen, dat 26
Augustus j.l. als basis, voqr de jaarlijksche
betalingen van Frankrijk aan Engeland werd
vastgesteld, was n.l. als gemiddeld cijfer be
doeld en men was overeengekomen, dat
Frankrijk eventueel gedurende de eerste vijf
jaar minder zou betalen, op voorwaarde, dat
het tekort later zou worden ingehaald. Het
beginsel dat Frankrijk aan Engcjapd beta
lingen zou doen, evenredig aan die aan an
dere landen, kan nu aldus worden toegepast
dat de Britsche regeering van Fraqkrijk ge
durende de eerste vijf jaren van Frankrijk
annuiteiten zou ontvangen, welke, niet meer
bedragen dan het aequivalent van 40 mil
lioen dollar hetgeen dus minder zou zijn dan
12% millioen.
In de colluose-fabriek Ragnit bij, Tilsit,
ontplofte de ketel van een werklocpmotief.
De stukken ijzer drongen door de muren
van een gebouwtje, tengevolge waat-van zes
arbeiders werden gedood drie zwaar en
zestien licht gewond. De slachtoffers zijn
ten deelc vreeselijk verminkt.
Toen,gisterenavond 6.30 de personentrein
uit Meinersdorf het centraal-station binnen
reed, kantelde tengevolge van een verkeer
den wisselstand een personenwagen. Drie
reizigers werden gedood, 12 licht gewond,
v
Gemeld wordt, dat tengevolge van een
rede van den socialistischen afgevaardigde
Ellenbogen in het Oostenrijksche parlement
de Itaiiaansche gezant een protest heeft in
gediend bij den minister van buitenl. zaken.
Deze heeft onmiddellijk een vertegenwoor
diger naur de Itaiiaansche legatie gezonden
om h,et diepe leedwezen der Oostenrijksche
regeering wegens de onbedachtzame woor
den 'van den Oostenrijksche afgevaardigde
te betuigen. De Itaiiaansche afgevaardigde
heeft zich echter niet voldaan verklaard en
men kan derhalve verwachten, dat het inci
dent verdere gevolgen zal hebben.
De Finsche kanonneerbooten Haeneennaa
en- twee .torpedobooten zijn in den nacht op
een tocht naar Wasa in de Botnisehe golf
door een hevigen storm overvallen. Volgens
de tót dusver ontvangen berichten is de tor
pedoboot S 2 gezonken. De commandant,
een oKwier, de scheepsdokter en 50 man
equipage zijn daarbij verdronken.
De kaonneerboot „Haeneennaa" is te
Wasa binnengeloopen de tweede torpedo
boot te Björneborg. Beide vaartuigen had
den sléchts lichte averij opgeloopen.
Militaire vliegtuigen zijn naar de plaats
van de tamp gezonden.
De Zweedsche regeering heeft schepen
aangeboden voor het instellen van een on
derzoek", de Itaiiaansche gezant twee hier
aanwezige, vliegtuigen.
De verongelukte torpedoboot was in 1900
getouwd. Zij had een waterverplaatsing van
260 ton, voerde twee kanonnen van 1% c.M.
kaliber ,en was van een torpedolanceerin-
richting voorzien.
Hamad bey el Atrasj, een der voornaam
ste. leiders van den Droezen-opstand, heeft
zich onvoorwaardelijk onderworpen.
Te- Hama zijn zuiver plaatselijke onlusten
uitgebroken, welke >chijnen te zijn aange
sticht'door Nomaden. Alle maatregelen zijn
getroffen voor het herstel der orde.
Men meldt uit Weert:
De oogst van aardappelen in deze streek
is in vollen gang. De opbrengst is zeer
groot, en 'de kwaliteit over het algemeen
zeer goed.
Op de- lagere gronden hebben ze wel wat
van de .vele regens geleden.
De marktprijs is 2.75 pet; 100 K.G. op
wagon.
De „aardappelenzomer" zooals de land
lieden zéggen, komt het oogsten der aard
appelen en andere najaarsvruchten zeer ten
goede. De aardappelen leveren ook in het
land van Maas en Waal een ruimen oogst
en de hoedanigheid is uitstekend, T)e prij
zen zullen dit jaar zeer matig zijn.
Binnenkort zal het nieuwe ontwerp-Bios-
coop (het eerste werd. zooals men zich
herinnert, met éen zeer gemengde stemming
in 1923 door de Tweede Kamér verworpen!
m openbare behandeling genomen.
Dit feil is voor het hoofdbestuur van den
Nederlandschen Bioscoopbond aanleiding
om aan 'de pers een beschouwing toe te
zeilden van de-hand van den Bondsadmini-
strateur j
Dat deze het voor „hel bedrijf" opneemt,
is zeer natuurlijk- v
Begrijpelijk is ook, dat wordt opgekomen
tegen bepalingen,'dié voor het bedrijf scha
delijk kunnen worden geacht..
Maar onverstandig moet Ifef worden ge
oordeeld, dat de schrijver ziin kracht schijnt
ie zoeken in felheden 'tegen de regeering
en zoo aan zijn beschouwingen een sterk
subjectieve kleur gééft.
Het begint al dadelijk met de verzeke
ring, dat „de calvinistische drijvers" hebben
weten door té drijven, dat de Tweede Ka
mer nog vóór de behandeling' der begrooting
in een „specidle vergadering" boeenkomt
ter behandeling va'n het ontwerp-Bioscoop-
wet.
Er is geen sprake vaq een speciale ver
gadering en evenmin van een doordrijven
door calvinistische denvers: de voorzitter
der Kamer heeft het ontwerp op de Kamer
agenda gebracht en .zonder bezwaar heeft de
vergadering zich 'daarmee ver.eenirfd.
Onverstandig "is hét-van'den schrijver, de
christelijke grondslagen, waarvan in de
Troonrede sprake is, in verband,te brengen
met de film-kèuring:
Worden de christelüke grondslagen dan
door het 'film-bedriif niet aanvaard, en ziin
de voorstellingen zóó, dat zij den toets van
christelijke beginselen niet kunnen door
staan?
En verder:
Ops volk wordt dus nu officieel onder
censuur van de christelijke regeering ge
steld. Wat dit voor de toekomst beteekent,
is thans nog niet te overzien. Vast staat
echter, dat als deze re'geering zich lang
weet "te handhaven wat niet te hopen is
mede met het oog op here plannen voor
een Zondagswet' ook het tooneel. de pers
en de literatuur onder censuur zullen wor
den gesteld.
Het „Huisgezin" schrijft er van:
„Dergelijke uitweidingen, die buiten het
kader van het -Bioscoop-ontwerp vallen en
door den gemachtigde van den Nederland-
schen Bioscoopbond op ongemeen onhan
dige wijze wordep verbreid, kunnen de zaak
waarvoor hit zegt op tè komen, niet be
vorderen.' Hij wekt het vermoeden, dat
„het bedrijf" niet tegen controle en toe
zicht kan, wdarbij mét christelijke beginse
len wordt gerekend.
Terwiil verdér'zijn bekommering over het
voortbestaan dér christelijke regeering in
verband met' tocmeel, pers en literatuur een
zaak is, die absoluut staat buiten den in
houd. de waafde of de onwaarde van het
ontwerp-Bioscdopwefe
Als de schrijver ten slótte zegt, dat alle
bioscoopdirecteuren in de komende dagen
op het witte "doek de voornemens der
reëeering zulleh-bekend mak^n, en dat bo
vendien'„nog veel ernstiger maatregelen
genomen zullen worden, die er toe moeten
leiden, dat de," meerderheid in de Tweede
Kamer de regeeHng nietvolgt op dezen
voor hét bedrijf"' gevaarlijken' weg, dan
wordt men versterkt in de meening, dat
zulk een bestrijding niet tot het gewenschtc
resultaat kan voeren. -
In plaats van .een zake-lnke uiteenzetting
een amendeering ven !het ontwerp beeft
men in hoofdzaak gekregen schimpscheuten
op dr regeering en verzekeringen dat „het
bzdrijf" in gevaar is.
Er zi;n nog andere kanten aan deze zaak,
en de Bioscoopbond zal het moeten geheu
gen, dat de regeering'en Kafner ook daar
mee rekening houden.
Installatie der commissie.
De Minister van financiën zal Vrijdag 9
dezer des namjddags half 3 dé Bezmmgings-
commissie. in-haar nieuwe, samenstelling m-
stalleeren.
Mr. A. R. Zimmerpian verzoekt aan de
N R Ct. mede te 'deelen, dat bij geen en
kel onderhoud, dat hij te'Wéeben met een
journalist of eèn correspondent van een
persbureau gehad hééft,- over de mogelijk
heid eener benoeming, lot -gouverneur-gene
raal van Nederlandsch-Indië gesproken is.
In.een bijéénkomst Van het gemeentebe
stuur van Amsterdam met belanghebbenden
bjj hel melkbednijf is in: beginsel besloten
tot de oprichting vah- ee,n vereeniging tot
bevordering van hygiënische melkwinning.
Een commissie, waarvian de heer R. H. Gel
der, veearts, als stcrctaris zal optreden, zal
de noodige stappen doén' om tot stichting
van deze Vereetiiging té geraken.
Weldra Het wetsontwerp te wachten.
Naar - de Tel, verneemt, is de volgende
maand reeds de indiening te wachten van
een wetsontwerp' tot stichting van het aan
gekondigde Wégenlo,nds.
Daaruit zullgn niet alleen voor een groot
Zij: „O, mannie, snoezig, vin-je niet? Wc
moeten beslist, zoo gauw wc weer thuis zijn,
een randje van rotsen om 't grasperkje in
ons tuintje laten aanleggen!"
STAATSGEHEIMEN.
Een Engelsch staatsman zat op zekeren
dag met een vriend in de hal van een groot
hotel te praten, toen een jonge man op hern
toetrad en vroeg: „Kan ik. u een oogenblikje
spreken, mijnheer?'"
„Zeker," antwoordde deze, opstaande. De
jonge man leidde hem dwars door de. hal,
waarbij het scheen alsof de jonge man den
staatsman iets heel gewichtigs te vragen
had.
In den uitersten hoek gekomen, fluisterde
het jongmensch den staatsman in het oor:
„Ik ben redacteur van het blad en zou
u willen vragen mij te vertellen, wat u van
de buitenlandsche politiek der regecring
denkt."
Een oogenblik was de staatsman verbluft,
toen antwoordde hij: „Komt u evén mee.
Verheugd volgde de journalist den staats
man, die hem voorging door de leeszaal,
toen door den salon, die eenige verdiepin
gen lager lag/vervolgens door een lange
gang in de eetkamer. In den versten hoek
daarvan gekomen, zocht de staatsman *3CF"
ter een hoedenstandaard een hoekje jp- Hij
wenkte den journalist, die hem in'stijgende
verwachting had, gevolgd, boog zich vertrou
welijk voorover naar den jongen man en
fluisterde dien geheimzinnig toe: „Bij mijn
ziel, ik weet er niets van."
deel de kosten bestreden worden voor den
aanleg en verbetering van de verkeerswe
gen, doch ook voor de verbetering van dc
rivierovergangen, die voor een goed wegen
net een onmisbaar element vormen.
De maatregelen in de Hoofdstad,
Naar de Tel. verneemt, zal de gemeente
Amsterdam zorgen voor de controle van de
melk in Amsterdam, terwijl de boeren zélf
zullen zorgen voor ten hygiënische melkwin
ning en dito aflevering in Amsterdam. Dit is
het principe, waarvan zal worden uitgegaan,
om tot eefl. bétere kwaliteit van de melk te
kunnen komen.
De kosten van de commissie kpmen voof
rekening van de gemeente Amsterdam ter
wijl voor de verbetering van de melkwin-
nings-hygiëne bij de veehoudersbedrijven
later óók financieele steun bij de gemeente
Amsterdam zal kunnen wordeh aangevraagd.
De commissie die officieelc sanctie verkrijgt
is geïnstalleerd door den burgemeester.
Een nieuwe verkoopclausule.
Naar het Tabaksblad verneemt, zal in de
eerstkomende vergadering van'de Vereeni
ging der Hollandsche tabakshandelaren een
voorstel ingediertd worden waarbij op ter
mijn gekochte tabak, ook als zij na verla
ding zich reeds in het bezit van den koo-
per bevindt, toch tot op het oogenblik van
de betaling het eigendom zal 'blijven van
den verkooper. Door deze verkoopclausule
zal worden voorkomen dat gekochte, maat
nog niet betaalde tabak aan banken of an
dere schuldeischers als onderpand wordt ge
geven of door den liscus in beslag kan
worden genomen.
Geen andere tak van handel kent het cre
dietsysteem, zooals dat gebruikelijk- is in
den tabakshandel, waarbij credieten op lan
gen termijn verleend worden, die zelfs niet
door wisselaccepten zijn gedekt, en waarbij
bepaaldw ordt, dat dc goederen uitsluitend
als bedrijfsmateriaal moeten dienen en niet
als middel om zich crediet te verschaffen.
Daar in den laatsten tijd eenige misbruiken
werden geconstateerd, wordt de bovenge
noemde beperkende clausule onvermijdelijk
geacht om het'tegenwoordige vrij crediet
systeem op den duur te kunnen handhaven.
Nu goed dan. Vast staat, dat di Cava hier
's morgens geweest is. De bankier ver
wachtte hem. Wat kwam de markies hier
doen? Geld halen Kwam hij het stelen?
Het lijkt mij onwaarschijnlijk, daar de ban-
kiet zeer waarschijnlijk geweten heeft, dat
hij geld noodig had. Anders zou hij -^ovecl
geld niet losgemaakt hebben, daar lil de
boeken niet blijkt, dat het geld voor andere
doeleinden benoodigd was."
;,üx Cava kwam dus hier. Hij is maar
zeer kort hier gebleven, heeft in dien tijd
het geld, gebeurd en is weer vertrokken
Heeft Itij den bankier gedood?"
„Ja, natuurlijk!"
„Goed, maar zoeken we naar de beweeg
redenen van dien moord. Gij zelf meent te
moeten gelooven aan plotselinge wóedc.
Het is- zeer goed mogelijk. Maar wat 'kan
di,e woede hebben opgewekt. Was ér geld
te weinig, het lijkt mij niet zeer waarschijn
lijk. Andrieu had meer geld kunnen beschik
baar stellen, Zijn financiën waren volstrekt
niet in het ongereede. Hebben de twee
twist gekregen. Dat is onmogelijk, daar di
Cava maar zeer korten tijd op het kantoor
geweest is. Hij kan hoogstens het geld heb
ben opgestreken en toen tot besluit den
bankier' de hersens hebben ingeslagen."
„Dat is toch ook moeilijk aan te nemen."
„Inderdaad."
„Ziet ge dus wel. Wij hebben alle ver
onderstellingen gemaakt, maar kunnen geen
enkelijke aannemelijke vinden.
„Alle veronderstellingen hebben wij nog
niet gemaak'l. Wij hielden geen rekening-
met dé mogelijkheid, dat di Cava het geld
gebeurd heeft en toeft weer heengegaan is,
zcp.der den bankier te dooden.
„Zonder den bankier te docden, rjpP ^c
Iord uil,'„maar hij is toch vermoord!"
„Een ander kan de moordenaar zijn."
„Neem me niet kwalijk, de Linar, maar
dat is gewoonweg,-onzin. Het kan, dunkt
me, niet in een verstandig brein opkomen,
te twijfelen, of di Cava wel de moordenaar
is. Da', 'hij en niemand anders den bankier
gedood heelt, het is zoo klaar als de dag.
„Op welken grond."
„Nu, mij dunkt, gronden voor die zeker
heid bestaan er genoeg.
„Van zekerheid kan in ieder geval nim
mer gesproken worden. Als ieder persoon,
van wien men weet, dat hij het laatst met
een vermoorde sprak, de moordenaar moest
zijn, zou 't er al heel ongelukkig uitzien.
's Morgens vroeg is di Cava bij Andrieu
hier geweest.." v-
„Heel wat uren later ,pas, vond men den
bankier dood in dién stoel. Er is dus tijd
genoeg verlcopen, om te kunnen aannemen,
dat ook een ander den bankier heelt kun
nen vermoerden."
„Men zou dat inderdaad kunnen aanne
men, als di Cava iemand was, van wien men
een dergelijken dood niet verwachten kon.
Neen, duizend tegen één. dat hij 'de móor-
dènaar is en niemand anders."
„Duizend tegen één, aangenomen, maar
het is dus toch mogelijk, dat hij 'den moor
denaar niet is."
„Waarom aar. zijn schuld te twijfelen?
„Niet omdat hij zoo iets niét doen zou,
als 't hem te pas kwam, maar omdat wij
geen enkele reden kunnen bedenken om
welke hij dien moord gepleegd zou (hebben.
En dan cok, omdat hij haast .te ,kor,t hier
was om de daad te volvoeren
„Maar wie zou liet gedaan hébben. Wie
kan dan de moordenaar geweest zijn Zoo
lang 'gij mii daarop geen antwoord geven
kunt, zal ik uw, veronderstelling niet aan
vaarden."
„Ik ben juist hierheen gekomen, om te
trachten, een spoor van dien veronderstel
den moordenaar te vinden. Het ;kan im
mers geen kwaad, voor een oogenblik aan
te nemen, dat iemand anders da"n di Cava
de moordenaar is. Als wij daarvan uitgaan,
gelukt het ons misschien nog - wel het een
en ander te ontdekken, dat de'geheime po
litie niet ontdekt heeft, juist, omdat deze
ook dadelijk als vaststaande heeft aange
nomen, dat de markies de moordenaar was.'
„We kunnen het probeeren,"^ zeide lord
Nibbl'ington, „maar uw resultaten zullen ni
hil zijn." 1
„Dat kan zijn, maar ook een gunstige uil
slag' is mogelijk."
Het goed vertróuwen van de Linar scheen
evenwel beschaamd te worden. Hij onder
wierp opnieuw alles aan een nauwkeurig
onderzoek, maar hij vond niets dat hem
licht verschafte of een draad in handen gaf.
De twee vrienden verlieten ten laatste het
kantoer, zonder veel ontdekt te hebben.
lrWat nu," vroeg de lord,toen zij weer
over dc straat liepen, „wat nu?"
„Laten wij een wandeling maken, we krij
gen dan ebn koel hoold en dat kunnen we
thans gebruiken."
Ze wandelden een poos zwijgend voort,
toen zeide de Linar:
„Veronderstel: een ander heeft bankier
Andrieu gedood."
„Geeft gij die veronderstelling nog niet
op?" f
„Nee^n, zeker niet, hoe dwaas u dit mis
schien moge schijnen. Neem aan. dus een
ander is de moordenaar. Het moet dan ie
mand zijn, die wist, dat de bankier veel
geld in kas had, zonder te bevroeden waar
schijnlijk, dat hij het reeds weder in de
vroegte had uitgegeven. Die persoon zou
dus geld willen rooven en niet wetend, dat
de bankier op zijn kantoor was, meende hij
dit veilig te kunnen doen. Maar dc bankier
was wel op het kantoor en de dief heeft
hem toen den doodelijken slag toegebracht.
Zoo zou het toch gebeurd kunnen zijn."
Ondanks zich zeiven móest lord Nibbling-
tcn de vindingrijkheid van zijn vriend be
wonderen.
„Het zou aldus gebéurd kunnen zijn, maar
liet is daarom' nog niet zoo gèbeurd. Maar
komaan, 'ik zal voor' eeh oogenblik aan
nemen, dat ge gelijk hfebt. Wat meent gij
dan, dat er etts'-fè doen staat om dien
moordenaar te ontdekken?"
„We redeneeren iverdér. De' moordenaar
moet eerstens iemand-géweèst zijn, die net
de zaken van- dan bankier op de hoogte
was en dan móet hij gemakkelijk binnen
het kantoor hebben kunnen komen, Wie
konten nu als verdachtèn het eerst in aan
merking: dc bedienden. Het kon zijn, dat
onder het personeel ietnand schuilde, die
tot iets dergelijks in staat was.»Het-zal dus
niet kwaad zijn te onderzoeken uit welke
personen het kantoorpersoneel in de rue
Lafite bestaat." I
„Ik heb vanddag iemand gesproken, die
vroeger bij den heer A'ndrieu in dienst was.
Hij kan ons misschien van dienst zijn.
„Zeer zeker.' En hij was misschien nog
met lang bij den bankier vandaan?
„Neen, nog pas geledten. Hij is nu bij mijn
bankier." - t
„En zijn plgats in de rue Lafitte zal door
een ander zijn ingenomen.
„Ja, dat is waarschijnlijk wel het geval."
„Welnu, dat bewijst, dat het personeel
van bankier - Andrieu niet geheel uit per
sonen bestaat, di.c daar 'sinds lang in dienst
waren. Er kan dus iemand ziin, die zich
er in gedrongen heeft, met het voornemen
daar eens zijn slag te slaan. We behoeven
dan nog niet te veronderstellen, dat een ge
wone bediende zijn meester vermoord
heeft. Het kan heel goed, dat een schufk,
zich in hei vertrouwen v-an den bankier
heeft weten in te dringen, om hem te kun
nen berooven."
„Het kan, het kan, zeide lord Nibbling-
tcn, „maar wat een toevallige samenloop
van omstandigheden zou er dan hebben plaats
gehad. Het is ongelooflijk, neen, deLinar,
ik zeg u, di Cava en niemand anders is -de
moordenaar van den heer Andrieu."
„Maar gij zult toch niet weigeren mij te
helpen zoeken in dc aangeduide richting.
„O, neen. ik ben geheel tot uw dienst.
Het lijkt mij «én wanhopig ondernemen!
rra,ar ik weet geen betere wijze om de zaak
aan te vatten."
Den volgenden dag bevond'lord Nibbling-
ton zich alweer bijtijds in het kantoor van
zijn eigen bankier en hij vroeg deze-nog
maals verlof den kantoorklerk te mogen
spreken. Dit werd hem niet geweigerd.
„Mijnheer," zeide de Engelschman, „ik
moet u nogmaals lastig vallen met eenige
vragen. Maar met de beantwoording daar
van bewijst u mij een zeer grooten dienst
en u weet ik vraag niet uit ijdele nieuws
gierigheid. Hoe lané is het geleden, (Jat u
uw betrekking bij mijnheer Andrieu
verliet?"
(Wordt vervolgd.)
