SS^flIEUWS
FINANCIËN.
UIT ONZE OOST.
KERK EN SCHOOL.
KUNST EN KENNIS.
ORDE EN ARBEID.
ORDE EN ARBEID.
MARKTNIEUWS.
VISSCHEN.
Pasvisa.
Onderscheiding.
LUCHTVERKEER.
Fokker licht gewond.
Fokker's succes in Amerika.
Maas- en Waalsche Bank.
De moord te Garoet.
Zware brand bij Soerabaya.
Het communisme te Soerabaya.
Prof. Molkenboer over de
R. K. Universiteit.
Land bouw huishoud kunde.
Een roerende kerkelijke
plechtigheid.
De Indologische leerstoelen
te Utrecht.
De historische tentoonstelling
te Amsterdam.
Uit de Bouwvakken.
Dreigend conflict bij de scheeps
werven der Firma's Wilton
en P. Smit.
Uit de Mijnindustrie.
De crisis in het mijnbedrijf.
POTTUM's SENSATIONEELE
BALLONVAART TE LEIDEN.
Zware druiventrossen.
Het vreemdelingenverkeer
te Bergen (N.-H.).
In het Merwede-kanaal
verdronken.
Door een auto aangereden.
Diefstal van bankbiljetten.
Coop. 1 umiersvereeniging
Gouda en Omstreken".
In onderstaande lijst kan men zien welke
eischen verschillende landen aan Nederlan
ders stellen, die er tijdelijk willen verblij
ven.
Uit Nederland voor Nederlanders naar
Ned.-Indië, per Ned. boot van een Ned.
haven naar Ned.-Indië is geen pasport noo-
tlig, doch wel gewenscht, wijl men anders
de boot onderweg niet, kan verlaten. Door-
réis-visum voor de Britsche Dominions
kost 0.61.
Staten waarvoor geen pasvisum
noodig is.
voor Nederlandsche Staatsburgers, in hel
bezit van een geldig Nederlandsch paspoort,
niet voornemens zich metterwoon in ge
noemde staten te vestigen, is géén pasvisum
noodig voor: België, Italië, Spanje, Luxem
burg, Denemarken, Zwitserland, Zweden,
Noorwegen, Frankrijk, Fransch Marokko of
Algiers (wel echter voor Tunis en Indo
china waarvoor het visum 5.40 kost),
Groot-Brittannië, Ierland, Pannama en Ca
nada.
Wal België en Luxemburg betreft, daar
voor is ook geen paspoort meer noodig. Vol
doende is een bewijs van Nederlandschap,
voorzien van foto (geldigheidsduur onbe
perkt.)
Familiepaspoorten, waar echtgenooten (of
een van hen) met kinderen op kuunen
reizen zijn van deze landen toegestaan in
Noorwegen, Denemarken, België, Frankrijk,
Zwitserland en Spanje. De kinderen óp den
lamiliepas vermeld mogen niet ouder zijn
dan 14 jaren. Voor Zweden, voor welk land
ook familiepaspoorten geldig zijn, is de
leeftijdsgrens op 12 jaar gesteld.
De Britsche regeering maakt geen bezwaar
tegen de gebieden in het Rijk waarvoor
visa noodig zijn, één visum voldoende te
achten. D^ op het paspoort vermelde kin
deren moeten jonger dan 16 jaar zijn.
Staten, die een pasvisum eischen.
Duitschland. Daarvoor is noodig een ge
woon visum voor een heen- en terugreis
naar Duitschland, voor den duur van: drie
dagen'/ 1.20, een week 3.00, een maand
6.00, drie maanden 9.00, meer dan drie
maanden 12.00. De kosten voor een door
reis door Duitschland worden berekend
naa; den geldigheids-duur van het visuni
Voor gczelschapsreizen, indien de deelne
mers in het bezit van een geldigen pas zijn:
voor iederen deelnemer 10 pCt. van de ge
noemde kosten, maar minstens 6.00 voor
het gehcele visum. Een visum voor gezel,
schapsreizen wordt slechts onder bejTaalde
voorwaarden verleend. Hieromtrent infor-
mcere men bij de Duitsche postkantoren.
Voorts wordt er op attent gemaakt, dat
de paspoorten, die door nieuwe bladzijden
zijn aangevuld, voor reizen naar Duitsch
land niet meer geviseerd kunnen worden;
al deze visa gelden slechts voor ééne heen-
en terugreis. In bijzondere gevallen wordt
een z.g. „Dauervisum" verstrekt, geldig
voor drie maanden, zes maanden, of een
jaar. Dc kosten daarvan zijn respectieve
lijk 15.00, 24.00, 36.00. De gewone
Duitsch visa gelden ook voor Beieren, alle
bijzondere formaliteiten voor dat land zijn
vervallen.
F amilie-paspoorten zijn in Duitschland
geldig voor: le. echtgenooten, 2e. echtge
nooten of een van hen (ook weduwnaars
of weduwen) en hun kinderen tot den leeftijd
van 15 jaar. Deze passen moeten de namen
en portretten van alle daarop vermelde per
sonen bevatten die natuurlijk tezamen mot
ten reizen. Het visumrecht wordt slechts
één keer geheven.
Deze voorwaarden gelden alle ook voor
het bezette Duitsche gebied. Men moet
zich daar binnen twee dagen na aankomst
bij dc politie melden.
Oostenrijk, visum, één jaar geldig, voor
meer dan één reis in het jaar, 6.60, voor
één reis 3.30; transitovisum niet noodig.
Familie-paspoorten zijn in Oostenrijk gel
dig; dc daarop vermelde kinderen mogen
niet ouder zijn dan 14 jaren. Het visum-
recht wordt slechts één keer geheven.
Lithauen. Visum 6.00, enkel doorreis-
visum 0.60 (aan te vragen bij het consu
laat in Londen). Polen voor één reis 10.00,
meer reizen j 20.00, voor een transitovi
sum 2.00. Finland 6.00, doorreisvisum,
driedagen geldig kosteloos; Letland voor
een heen- en terugreis met verblijf gedu
rende 30 dagen: 6; meer reizen per jaar
25; visum voor één doorreis 1; onbe
paald aantal doorreizen 2.50.
Rusland. Daarvoor worden hier te lande
geen visa verstrekt. Om toelating tot dat
land te verkrijgen, dient men zich te wen
den tot de te Berlijn gevestigde Legatie der
Sovjet-regeering, hetzelfde geldt voor de
Oekrajiene, Georgië en de Kaukasische Sov
jetrepublieken.
Hongarije. Visum 6, doorreis zonder op
onthoud 0.60. Familiepassen zijn toege
staan; kinderen daarop vermeld mogen niet
ouder zijn dan 14 jaren. Tsjecho Slowakije
6 een jaar geldig voor een willekeurig
aantal in- en uitreizen; voor doorreis geen
visum noodig. Joego-Slavië (Servië, Kroa
tië, Slovenië) voor een visum zes maanden
geldig voor verschillende in- en uitreizen
6; voor een visum voor een in- en uit
reis drie maanden geldig 3; doorreis-visum
(met opoikthcud) een maand geldig 1;
doorreis-visum (zonder oponthoud) een
maand geldig 0.60. Turkije: doorreis visum
5, visum voor verblijf 10.
Portugal. Visum 10. Familiepaspoorten
waarvoor één visum noodig is, zijn geldig
voor: a. echtgenooten, b. echtgenooten of
een van hen met minderjarige kinderen, en
c. voogdén of voogdessen met pupillen.
Ver. Staten van N.-Amerika. Visum 26.
Brazilië 5.72; Argentinië 2.60; Chili: is
noodig paspoort en bewijs van goed gedrag;
beide moeten van een visum worden voor
zien; elk dezer visa kost 3; zij zijn voor
onbepaalden tijd geldig.
Japan. Visum 5, China 6; voor onbe
paalden tijd geldig; Siam 5; een transito
visum kost 0.50.
Britsche Dominions: visum 5.20, door
reisvisum voor Nederlanders naar Ned.-
Indië 0.31.
De koningin van Italië heeft mr. R. J. H.
Patijn, buitengewoon gezant en gevolmach
tigd minister, benoemd tot Groot-officier in
dc Kroonorde van Italië.
Voorts heeft de Britsche gezant namens
de Britsche regeering aan mr. Patijn ,een
fraai bewerkt zilveren kunstvoorwerp met
inscriptie ten geschenke aangeboden.
De heer Fokker is met zijn drie-motorig
toestel, als eerste in de Ford-reliability-
toer te Detroit aangekomen na 3400 k.m. te
hebben afgelegd. Bij aankomst, gedurende 'n
hevige donderbui, viel een camera uit het
bagage-rek. Door den hevigen klap kreeg
de heer Fokker een lichte kneuzing aan het
hoofd. Overigens had hij geen letsel.
Fokker is, naar uit New-York wordt ge
meld, als eerste in den ,,Ford Reliability
Tour'' geëindigd. Het succes was volkomen.
Zoo zegt de „World": Fokker kent thans de
publeke opir.ie uit het gejuich dat tiendui
zend menschen ter eere van hem in Detroit
aanhieven."
De crediteurenlijst. Totaal passief
1.603.516.
„Handelsbelangen" van a.s. Woensdag zal
de credilcurenlijsl bevatten in het fauüssc-
ment der Maas en Waalsche Bank en hare
vennooten J. H. H. Kneppers en J. G. Jur-
gen#, te Nijmegen.
Zij telt 850 namen met een passief van to
taal 1.603.516 en verder O. Kr. 3.620.772-
B. Frs. 62.067; H. Kr. 151.465; Fr. Fr 14.705-
R. M. 1584; 200.
Hierbij zijn nog niet inbegrepen de vor
deringen wegens fondsen, welke volgens
den koers van 7 October zullen worden be
rekend; eveneens zullen op dien datum de
\Tejmde Seldsoorten tegen den dagkoers in
Ned. geld omgerekend worden.
De verificatie-vergadering zal, zooals wij
reeds mededeelden, op 7 October a.s. ge
houden worden.
Een half verbrande koffer, waaraan ,geen
tcekenen van plundering te bespeuren wa-
len is, volgens een Aneta-bericht, gevonden
m een leegstaand huis, naast het hotel te
Garoet, waar mevrouw Campbell Malvie
vermoord werd. Deze koffer was haar
eigendom. Tien bedienden uit het hotel on
dergingen een scherp verhoor. De kost
baarheden der vermoerde zij-n in een wa
terput gevonden.
7000 H. A. bosch en grasland verwoest.
Aneta meldt uit Soerabaja: Een brand
verwoestte 7000 H. A. bosch- en grasland
op de bergen Weliran en Andjas Moro op
de grens van Soerabaja en Pasoeroean.
Het Soer. Hbld. schrijft:
Er is den laatsten tijd een sterke actie te
bespeuren van communistische zijde, om het
aantal leden der vakvereenigingen uit te
breiden. Natuurlijk is dat organiseeren een
voudig het leggen van een grondslag voor
latere stakingen en hoewel reeds langer po
gingen gedaan werden om de vakbonden in
kracht te doen toenemen is dit werk pas
intensief ter hand genomen na het uitbre
ken der stakingen te Semarang.
De belangrijkste communistische voor
mannen te Soerabaja zijn, naar bekend is,
Prawircsoedjono, Moeso Soedibio en Soe-
rachman.
De handigste en meest ontwikkelde van
dit edel viertal is Moeso, het bekende fac
totum van prof. Hazeu, die een vrij behoor
lijke algemeene ontwikkeling bezit, vloei
end Hollandsch en Engelsch spreekt en
hoofdredacteur l's van „De Proletar", een
Inlandsch communistisch weekblaadje. Als
spreker is Moeso vrwel ongevaarlijk. Zijn
toehoorders beschouwen hem meer als een
clown dan als serieus propagandist en zijn
zonderlinge gebaren en manieren maken
dat zijn spreken gewoonlijk als eenig suc
ces, een daverend gelach teweeg brengt.
Als schrijver is Moeso echter gevaarlij
ker. Zijn scherpe pen, die zeer juist de sen
timenten van de Inlanders weet aan te ra
ken, is zeer gevaarlijk en zijn stijl mede
sleepend. Als spreker gevaarlijk en verder
niets beteekenend is Prawirosoedjono, die
een dom, gevaarlijk drijvertje is, met groot
enthousiasme weet te spreken en op zijn ge
hoor een sterken indruk maakt.
Hetzelfde kan worden gezegd van Soedi
bio en Soerachman, die gevaarlijke sprekers
zijn en als schrijver vrijwel niets beteeke-
nen.
i I
Prof. Molkenboer gaat uit van het denk
beeld, dat de R. K. Universiteif nog niet
populair is bij de Katholieken van Neder
land.
De bedoeling der Universiteits-week is
nu, ons eigen volk een en ander te vertel
len van de basis der Katholieke Universi
teit. Allen moeten daarvoor mobiel ge
maakt worden. Deze universiteit is er een
maal, dat is het nuchter feit. Men kan dus
niet zeggen, we kunnen er wel mee uit
scheiden, dat zou een onuitwischbare
blaam werpen op de Katholieken van Ne-
derjand.
Wij zullen u zoo goed mogelijk uiteen
zetten waarom de Universiteit er is en
waarom zij er moet blijven.
De pausen hebben gesproken en de
noodzakelijkheid betoogd van het bestaan
der Hoogescholen.
De emancipatie van dc R. K. wordt vol
tooid door de universiteit.
Het is de sluifstecn en de kroon van on
ze Kath. samenleving in Nederland.
Spr. sloeg een blik in 't verleden en her
dacht de middeleeuwen met de prediking
van het Evangelie door geloofsverkondi-
gers.
Een pracht van katholieke cultuur op
het gebied van kunst, wetenschap en ge
loofsleven bloeide hier. Hoe getuigen daar
van nog de oude middcleeuwsche kerken
op onzen vaderlandschen bodem.
Een gevoel van heimwee treft ons niet
zelden bij 't herdenken dier tijden.
Daarna kwam de stormramp der hervor
ming die over ons land is gekomen.
Wat 'n afval, 'n verwording van zeden,
wat 'n slagen!
Daardoor is het Katholicisme tot een
kleine macht teruggedrongen Verjaagd,
kortgehouden, geknot werden we. We heb
ben ons zonder groole schade niet kunnen
verweren. Het Katholicisme heeft toen ge-
ruimen tijd gesluimerd. We werden door
de machthebbers geduld en het paap-zijn
leek een schande.
Nederland nóemde men graag het bij uit
stek Protestantsche land en de geschiede
nis van ons volk schéén te beginnen met
den afval bij dc hervorming.
Wij berustten, doch God heeft deze be
proeving niet langer geduld. De emancipa
tie begon 100 jaar geleden en wakkere
mannen namen ze ter hand'.
Le Sage ten Broek, Alberdingk Thijm,
Schaepman en Broere sloegen de handen
aan den ploeg. Ze bewezen, dat we rechten
hadden .waarvoor we wilden opkomen.
In 1853 werd de Bisschoppelijke hierar
chic hersteld. N'et alleen de kerken wer
den heropgetrokken, maar ook en vooral
het onderwijs. Het Mandement van 1868
verscheen.
Het is buitengewoon merkwaardig als
een programma, waarvan we de eischen
hebben omgezet in daden.
Daarin wordt gesproken van het onder
wijs in zijn geheclen omvang. Dus ook van
kweekt in d eUniversiteif.
De universiteit is het kind van de Katho
lieke Kerk. Parijs, Bologna, Salamanca, Pa
dua, getuigen daarvan. Wanneer de Katho
lieke Kerk dus in ons land haar krachten
herneemt, is het volkomen in de lijn, dat
ook gesticht wordt de Katholieke Univer
siteit!
De menigte wordt geleid door de ge
dachte, doch de gedachten worden ge-
kweet in de Universiteit
Denk bijvoorbeeld aan dc geschiedenis
van het Materialisme.
Lang nadat het wetenschappelijk veroor
deeld was, vond het nog zijn aanhangers
onder de lieden van minder ontwikkeling.
De Universiteit is dus geen weelde-arti-
kel, geen speelpop van eenige geleerden,
doch 't is een noodzakelijkheid.
Wij hebben daartoe moeten overgaan. De
absolute noodzakelijkheid Fcwoog ons
daarheen.
De plaats, die ons toekomt in de samen
leving van ons vaderland, kunnen we pas
volkomen vorderen doordat we weten
schappelijk op peil zijn. Dat is de beste
apologie.
Daarna ging spreker tot het materieele
over. Wel zijn w eerkend door de Regee
ring, doch genieten geen regeeringssteun.
De offervaardigheid en de financieele
draagkracht der Katholieken zijn enorm.
Denk eens aan al de kapitalen door onze
voorvaderen besteed, aan de oude katho
lieke kerken. Ze zijn ons ontnomen, maar
we hebben opnieuw gebouwd, sedert onze
herleving .kerken, scholen, ziekenhuizen,
gestichten etc. Veel van die verplichtingen
zijn nu vrij gekomen, o.a. die tegenover 't
bijzonder lager onderwijs. Dus is het hoo-
ger onderwijs aan de beurf.
Nadat spr. di tverder had uitgewerkt, be
sloot hij met de wapenspreuk der R.K.
Universiteit: „In Dei nomine feliciter".
Aan de Kweekschool der Eerw. Zusters
te Bergen (N.-H.) zal binnenkort aanvangen
een cursus in landbouwhuishoudkunde, uit
sluitend voop externen.
Zaterdagmorgen half elf kwam Z. D. H.
Mgr. A. J, Callier met zijn secretaris en
dc Deken van 's-Hage den HoogEerw. heer
H. A, Tli, van Dam en pastoor de Greeve
van de St. Tercsia-parochie per auto voor
de woning van het echtpaar P. Duykers
aan den Visschersdijk fe 's-Hage en traden
twee trappen hoog de woning binnen, waar
de voorkamer tevens ziekenkamer met
eenige fraaie bloemstukken was opgesierd.
Na door de huisgenooten eerbiedig te
zijn ontvangen, diende Z. D. H. het 17-jari-
ge dochterje Marietje die reeds 8 jaren
ziek en bedlegerig is het H. Sacrament des
Vormsels toe, hetwelk op de huisgenooten
een diepen indruk maakte. Na de kerke
lijke plechtigheid onderhield Z. D. H. zich
nog eenige oogenblikken met de vormelinge
en sprak haar moed en geduld in evenals
het jongere zusje Befsy, die 9 jaar oud,
ook al reeds langer dan een jaar bedlegerig
is. ,Dit meisje was reeds 2 jaar geleden ge
vormd. Na zijnen Bisschoppelijken zegen
gegeven te hebben verliet Monseigneur en
zijn Eerw. geleiders de nederige woning.
Het gezin telt 7 kinderen, waarvan 2 zie-
ker" (Msb.)
Veertig studenten voor Leiden en acht voor
Utrecht.
Van de studenten, die de Indologische op
leiding hier te lande wenSchen, hebben, naar
de N,R. Crt. meldt, van de 48 aangewezen
jongelieden 40 Leiden voor dc studie ge-
kozen en 8 Utrecht.
De laatste dag.
Zondag was de laatste dag van de histo
rische tentoonstelling in de Hoofdstad. Een
buitengewoon groot aantal bezoekers
maakte van deze laatste gelegenheid nog
gebruik om alles te bezichtigen wat er ge
legenheid van het Amsterdamsche jubileum
in de musea werd bijeengebracht. In het
Rijks-Museum werd het op dien dag ver
kochte aantal entreebewijzen op ongeveer
2000 geschat.
Het totaal aantal betalende bezoekers van
den tentoonstelling gedurende de drie maan
den dat deze te bezichtigen was, is nog niet
uitgerekend, doch het wordt geschat tus-
schen de 75.000 en 80.000 te liggen. Het aan
tal bezoekers zal, omdat voor scholen bijv.
bijzondere voorwaarden golden, ongeveer
100.000 bedragen.
Reeds Maandag werd begonnen met de
inruiming van de verschillende zalen. De
Anatomische Les, die na hét vertrek van
den Claudius Civilis in de Nachtwachtzaal
was geplaatst, is verpakt en zal een dezer
dgen naar Den Haag terug worden gezonden.
De veranderingen, die het museum zal
ondergaan, nu de door de tentoonstelling in
beslag genomen ruimten vrijkomen, hebben
nog geen definitieven vorm aangenomen en
worden door de directie nog overwogen.
Dc vakgroepsvergadering van den R. K.
Bouwvakarbe'idersbond „St. Joseph" zal
Zaterdag 17 October tc Utrecht een beslis-
fende het collectief contract, mede naar aan-
sing nemen inzake de voorstellen betref
fende het collectief contract, mede naar
aanleiding van de conferentie op 22 Sep
tember 1.1. gehouden.
De werkgevers zijn n.l. bereid te contrac
teeren tot 1 Maart 1927 op de volgende
voorwaarden:
handhaving van de voorwaarden van
het landelijk contract 1924—1925, aangevuld
met de volgende bepalingen:
1. Opneming van de bepaling, dat, wan
neer in stuk- of aangenomen werk wordt ge
arbeid, de bepalingen van het landelijk col
lectief contract van toepassing zijn.
2. Voor nachtwerk geen overwerk
wordt 25 procent bepaald.
3. De ziekteverzekering wordt verbeterd.
Er kan 13 weken worden getrokken. Een
bewijs van aangifte kan worden gevraagd.
4. Gedurende de contractspcriode zal de
klassenlijst onder de oogen worden gezien.
Bij overeenstemming over wijzigingen kun
nen deze dan tusschentijds worden inge
voerd.
5. De groep ongeschoolden zal worden
beperkt tot de plaatsen, waar zij momen
teel bestaan, zoodat uitbreiding van deze
groep is uitgesloten.
Staking voor onrechtmatig ontslag
blijft tijdens het contract mogelijk.
7. De hoofdbesturen der patroonsbon
den zullen hun medewerking bij het tot
stand komen van tarieven geven, wanneer
de patroons ter plaatse tarieven of accoord-
werk invoeren en weigeren daarbij de ar
beidersorganisaties te erkennen. Gedurende
deze contractspcriode mag dan voor tarie-
ver niet worden gestaakt. (Volkskr.)
Zaterdagavond zijn in het Algemeen Ver-
kooplokaal te Rotterdam twee drukoezoente
vergaderingen gehouden. De eerste vergade
ring had het bestuur van den Metaaibe-
werkersbond met de leden, werkzaam op de
werf Wilton. In deze vergadering werd aan
het bestuur opgedragen, met de directie te
spreken over verkorting van den werktijd
en een regeling te treffen over de 48-urige
werkweek; alsmede te trachten hetzelfde
loon te verkrijgen als vóór Augustus 1923.
Gelukt dit niet, dan zou aan de directie
en ultimatum worden voorgelegd.
De tweede vergadering was met het per
soneel van de scheepswerf P. Smit, Ook
hier werd aan het bestuur opgedragen, te
trachten de 48-urige werkweek in te voe
ren en loonsverhooging te krijgen en bij
geen resultaat zou eveneens aan de directie
een ultimatum worden gezonden.
Het conflict voorkomen?
Naar de „Tijd" verneemt, zal het dreigend
conflict in zake het mijnbedrijf worden
voorkomen. Zijn de inlichtingen, welke het
blad uit Limburg geworden, juist, dan heeft
de Minister van Waterstaat de onderhande
lingen met de mijndirecties tactisch zooda
nig weten te leiden, dat het resultaat vrij
waarschijnlijk alle partijen zal bevredigen.
Met beleid moet de Minister zijn opge
komen voor maatregelen, zoowel ter voorko
ming van loonsverlaging, als voor verkrij
ging van behoorlijke Zondagsrust.
O.a. zal van de Zaterdag-nacht-ploeg de
lange werktijd in den ochtend worden uit
geschakeld, zoodat de hierbij betrokkenen
des Zondags zoowel hun kerkelijke plichten
behoorlijk kunnen verrichten als de vreug
den van het gezinsleven genieten. Tevens
zal de volgende ploeg niet voor middernacht
van Maandag in de mijn afdalen.
Ten aanzien van de spoorwegtarieven en
de belangen, welke de Staat bij het mijnbe
drijf heeft, schijnen zoodanige voorstellen te
zijn gedaan, dat zij een loonsverlaging zul
len voorkomen. Daar de Minister van Wa
terstaat als lid van den Mijnraad en des
kundig ingenieur met het bedrijf bij uitstek
is vertrouwd, heeft hij voor de christelijk-
sociale denkbeelden, welke hij belijdt, een
gelukkige toepassing kunnen vinden.
Jn verband met de uitnoodiging van den
Alg. Ned. Mijnwerkersbond gericht tot den
Christ. Mijnwerkersbond, om zondar om
wegen vóór Woensdag 7 October te willen
mededeelen, of de Christ. Mijnwerkersbond
mede bereid is in staking te gaan, wanneer
de wijziging van den arbeidstijd en de loons
verlaging worden ingevoerd, schrijft de heer
Stins, voorzitter van den Christ. Bond dat
hij het schrijven van den Alg. Bond als „mi
litaristisch" beschouwt.
De Christ. Mijnwerkersbond stemt er in
geen geval in toe aan een bevel of commando
van socialistische zijde te gehoorzamen.
De loonsverlaging van 5 schijnt te zijn
ingetrokken, in verband met de verlaging
der vrachttarieven door de Ned. Spoorwe
gen die daarin, zooals in ons blad van Vrij
dag is vermeld, hebben toegestemd.
In ons nummer van gisteren hebben wij
melding gemaakt van de sensationeele bal
lonvaart, die Pottum Zaterdag bij de 3
Oktoberfeesten te Leiden deed. Een 10-
jarige jongen werd door het ankertouw ge
grepen en mede de lucht in genomen. In
datzelfde nummer lieten wij ook den heer
H. v. W. van de „Telegraaf" aan het woord
(niet de heer Pottum, zooals abusievelijk
werd medegedeeld), die een gesprek had
met den jongen. Dezelfde H. v. W. heeft ook
den heer Pottum over het geval gesproken.
Wij laten ook dat gesprek hieronder vol
gen. Het is ontleend aan de „Tel.":
We hebben den heer Pottum, aan wiens
rustig beleid en zuivere berekening het
hoofdzakelijk te danken is, dat de jongen
er heelhuids is afgekomen, naar zijn impres
sies en meening gevraagd....
Hoe merkte u, dat de jongen er aan
hing.
Het ging, bij het opstijgeh dan zoo, zei
hij.... Omdat we tusschen de huizen wa
ren, moesten we heel snel stijgen om daar
van vrij te komen. Dat gaat dan met een
snelle vaart, Op een paar honderd meter
wilde ik mijn reclames uitwerpen, wat ik
gewoonlijk doe.... En ineens zie ik wat
onder aan de mand hangen. Ik dacht een
pop. Ze halen wel eens meer grapjes uit.
Dus dacht ik niet anders dan dat het een
pop was. Maar ineens zag ik dat die een
scheiding in zijn haar had. Eigenlijk geloofde
ik het nóg niet. En ik zei tegen mijn passa
giers.... kijk eens wat een leuke scheiding
die pop in zijn haren heeft.... Maar dan
zag ik in eens dat het kind was.
Hou je vast, hou je vast! brulde ik
omlaag.
De jongen zei wat terug, maar van laag
naar hoog kan je niets verstaan. Ik zag,
dat hij knikte.... Mijn eerste gedachte
was.... dalen.... dalen! Maar ik was
vijfhonderd meter hoog en boven de stad.
Gewoonlijk schiet je eerst tweeduizend me
ter de lucht in.... Zóó wil het publiek. Dat
wil de ballon als een voetballetje zien, dan
is hét tevreden. De jongen hing zoowat
veertig meter beneden ons, draaiende aan
het touw.
Hou je goed vast, brulde ik nog eens,
terwijl ik de klep opentrok. Ik zag dat de
jongen kalm was. Op 500 'meter had ik de
stijgkracht bedwongen. Eerst moest ik bo
ven de huizen weg. Al gelooft het publiek
het niet we hebben een vrije ballon even
zeer in onze hand als een vliegmachine.
Men kan er sneller mee dalen. Een vrije
ballon is absoluut bestuurbaar binnen de
richting van den wind. Het is alles een bal-
lastkwestic. Ik koos dus onmiddellijk van
uit de lucht de plaats van landing, buiten
dc stad.
Dat was uiterst moeilijk. Er was een
spoorbaan, met telefoondraden waartegen
de jongen te pletter zou slaan, verder was
er een groot water.
Ik gaf dadelijk het gewone bevel aan de
passagiers, als er gedaald wordt.... Alle
maal zitten.... we dalen! Ik liet gas ontsnap
pen zooveel noodig was. En we daalden on
middellijk heel snel. Maar ik moest alles
probeeren om den jongen te redden en
daarom de ballon precies in de hand te
houden Met die snelheid mochten we den
grond niet raken En dan nog iets. De jon
gen hing aan het touw waarlangs het anker
glijden moest, dat aan de mand hangt. Wer-
pe we anker uit, dan glijdt dit lngs het los
hangende touw, middels een Jus, blijft ach
ter de dikke knoop dan het einde hangen
en haakt zich vast. Als ik nu anker uit
wierp, dan verpletterde ik den jongen er
mee, die bij de knoop hing.
Er was dus maar één middel, waartoe ik
onmiddellijk besluiten moestEerst het
touw laten slepen.... en dan het anker
uitwerpen, zoodat het halfweg het touw er
gens in een slootberm zou vasthaken. Dan
zou de jongen gered kunnen zijn. En er
bleef ook geen tijd over om véél na te den
ken. Een paar honderd meter verder
lag reeds de spoorbaan. Als ik daar den
jongen overheen sleepte.... was hij dood.
Dus nog een snelle daling boven een aard
appelenveld. De jongen raakte den
grond. Ik hoopte, dat hij los zou laten, maar
hij scheen vast aan het touw te zitten, viel
holde weer even mee, werd wéér gesleept.
Toen hing het touw ver genoeg over den
grond om het anker te durven werpen zon
der hem te raken. Het haakte halfweg het
touw vast.... Eenige toeschouwers in het
veld grepen het. Ik ruk de scheurbaan open
De jongen was gered.... en.... wilde aan
den haal gaan. Wij zijn hoogstens drie a
vier minuten in de lucht geweestDe
jongen heeft zijn tegenwoordigheid van geest
geen oogenblik verlorendat was kranig.
Wat kan de oorzaak zijn geweest dat hij
werd meegesleurd.
Zooals mijn vrouw het u al vertelde
de jongen moet speels naar het over het pu
bliek slepende touw hebben gegrepen. Ei
genlijk is de schuld aan die politie-agenten
die er stonden. Ik heb ze herhaaldelijk ge
vraagd, het publiek weg te houden.... het
te waarschuwen, dat niemand het
tcuw zou grijpen, maar die stonden maar
gewoon bij, alsof dat buiten hen om ging.
Mijn vrouw heeft het toen nog toege
schreeuwd.... niet aan het touw pakken!
Want dat sleept door zijn zwaarte rustig
mee omhoog. Doordat hij er naar pakte....
moet het zich om zijn arm hebben geknoopt
Mijn gedachte is nog even geweest te trach
ten hem binnen de mand te halen. Als het
een man was) had ik het geprobeerd....
maar ik vreesde, dat de jongen bij het trek
ken over de mand los zou laten, en durfde
dat met den jongen niet aan. Bovendien
wist ik, dat het om enkele minuten ging.
Het is nog eens gebeurd.... Ook met een
jongen.... Dat was in 1845 in Parijs. In de
oudste editie van het Boek der Uitvindin
gen vindt u er een houtsnede van.
Daar lag het touw languit op den grond.
Toen hing men het anker er nog achteraan.
Er was nog niemand in de ballon. De bal
lon slaat los.... Het wegschietende anker
grijpt een kind, sleur 't mee de lucht in.
Een onbemande ballon. Tegen den avond
is de ballon vanzelf gedaald. En ook daar
was het kind ongedeerd.
Er komen steeds meer menschen.... we
nemen afscheid.
Door mej. de wed. W. van Paassen te
Kwintsheul (Z.-H.) werden de vorige week
geveild 4 trossen druiven, soort Allicante,
die samen 18 pond wogen en verder nog 37
trossen met een totaal gewicht van 93 pond.
De heer N. Duijnisveld te Wateringen
oogstte o.a. 5 trossen witte druiven van de
soort Golden Champion, die samen 15 pond
wogen, wat voor witte nog zeldzamer is dan
voor blauwe druiven.
Men meldt uit Bergen:
Nu de laatste gasten zijn vertrokken en
een overzicht van het seizoen mogelijk is,
blijkt meer en meer, dat velen, die hun va-
cantie buiten doorbrengen de schoonheid
van het eigen land beter gaan waardeeren.
Was Bergen- voor enkele jaren voor velen
vrijwel onbekend, thans mag Bergen zich
ieder jaar in een grooter aantal zomergasten
verheugen.
In Augustus, de drukste maand, bedroeg
in Bergen, waarvan het zielenaantal 4500
bedraagt, het aantal gasten pl.m. 3100, een
cijfer, dat niet eerder werd bereikt.
In den namiddag van Zaterdag tuimelde
te Utrecht, meldt het „U. D." een 5-jarig
knaapje in het Merwedekanaal, vlak bij de
Blikfabriek. Een lid van de Utrechtschv
Reddingsbrigade was spoedig op de plaats
van het ongeval en sprong gekleed in 't ka
naal. Toen het jongetje evenwel op den
kant werd gebracht bleken de levensgeesten
al geweken te zijn.
Een 76-jarige arbeider van den heer
Kröller te Hoenderloo, werd Vrijdagmorgen
bewusteloos langs den weg gevonden. Hij
bleek vrij ernstig door een onbekenden
auto te zijn aangereden. De politie heeft de
zaak in onderzoek.
Zekere H„ die met een bakfiets, geladen
met haring in de richting Leiden reed, werd
Zaterdagavond op den Rijksweg te Wasse
naar aangereden door een achter hem ko
menden auto. Hij werd over de fiets gewipt
en tegen den grond geslingerd, terwijl fiets
en inhoud verloren gingen. H. bekwam
vleeschwonden aan gelaat en lichaam en
werd te plaat-se verbonden. De bestuurder
der auto gaf voor verblind te zijn door het
licht van een auto uit tegenovergestelde
richting komend.
De politie te Deventer arresteerde Zater
dag een 23-jarigen kantoorbediende wegens
diefstal van bankbiljetten bij zijn werkgeef
ster, de firma Noury en Van der Lande, wel
ke diefstal een belangrijk bedrag beloopt.
i m i
- 'K-> IVV-y.,- ijajeib&SlfctEi
BEVERWIJK, 5 Oct. R.-K. Coöp. Tuinders-
vereeniging „Kennemcrland". Snijboonen 10
36 ct.spercieboonen z. dr. 1435 ct., idem
met dr. 1227 ct., idem tros 1023 ct.;
dikke boonen 824 ct.spekboonen 1014
ct.; spruiten 1219 ct.; tomaten 1224 ct.
per Kg.; komkommers 413 ct. per stuk;
bloemkool 515; roode kool 34; gr.
kool 47 per 100 stuks; wortelen 2530
ct.; prei 712 ct. per bos; wortelen 414 ct.;
aardappelen 35 ct. per Kg.; spinazie 1.90
2.85; andijvie 0.301.40; sla 13.45;
postelein 0.400.80 per kist.
BEEMSTER, 5 Oct. „Afslagvereeniging
Boemster, Purmcrend en Omstreken". Sla-
booneti 1.60-4.10; snijboonen 0.953.60
per 15 Kg.; komkommers 2.707.80 per
100; tomaten 1121 ct. per Kg.; bloemkool
2.50—19.90; roode kool 3.30—5.15 per
100; spruitkool 0.95.2.25 per 15 Kg.; spi
nazie 55 ct. uer 5 Kg.; sla 1.902.10 per
100 krop; andijvie 0.603.20 per 100
krop; selderie 10.80 per 100 bos; bieten
7—12.50 per 1000; wortelen 16 per 100
bos; uien 0.90—1.10 per 25 Kg.; druiven
0.680.86 per Ke. Appels: Brabantsche
1014 ct.; Groninger Kroon 7—14 ct.; Pre
sent van Engeland 933 ct.; Reinette goud
720 ct.; Transparante de Cronsels 926 ct.
per Kg. Peren: Beurré Clairgeau 1115 ct.;
Beurré van den Ham 16 ct.Boerengroen
1822 ct.Doyenné du' Commice 7786 ct.;
Durandeau 1216 ct.; Duchess Williams 20
ct.; Nouveau Poiteau 1527 ct.; Kruideniers
peer 16 ct.; St. Nicolaaspeer 18 ct per Kg.
MEDEMBLIK, 3 Oct. 3000 stuks bik.
lc s. f 1014.50; 10.000 stuks bik. 2e s.
2.80—7.—.
Middagmarkt van St. Joseph. Baal uien
2.20-^2.30; Baal nep (gele) 3.904.10;
Slaboonen 12,70.
Veiling van 5 Oct. Tomaten A 8.10—
IC.90, id. B 8.10-9.80, id. C 4.80—6.30,
id. CC J 1.102, alles per 100 pond- snij
boonen J 334, stokboonen 946, stam-
hoonen 1235, pronkboonen 1.305.40,
uien 4—4.60, kroten 1.205.10, poste
lein 510, spinazie f 116, spruiten le
srt. 6.80—12.40, id. 2e srt. 0.90 -5.90,
alles per 100 k.g,; andijvie le srt. 1.704,
id. 2e srt. 0.602.60, kropsla 1 806,
bloemkool 130, gele savoyekool 3.30
4.90, groene id. 3.205, roode kool 2.30
4.80, alles per 100 stuks; wortelen 4.3u
11.80, kroten 1.904.60, selderie 1.6/
—2.60, alles per 100 bos.
ROTTERDAM, 5 Oct. Pijne Zaden.
Lijnzaadvoer f 1819, zaai f 20- -22, mosterd
zaad geel f 3133, blauw maanzaad f 4044,
karwijzaad f 2224, kanariezaad f 192L
zonnebloempitten f 17 18
AMSTERDAM, 5 Oct. (Binncnland-
sche granen). Tarwe 1214 Haver 911
Rogge 910 Gerst chev. 1213 Winter
1012 Groene Erwten 1417 Schokkers
2226 Capucijners Geel Mosterdzaad
3035 Bruin Mosterdz. 6062 Karwij
zaad 2727 f» Maanzaad 4648 alles per
100 K.G.
AMSTERDAM, 5 Oct. (Buitenland-
sche granen) Disp. La Plata mais 200 stoo-
mende La Plata mais 199 Oct./Dec. La
Plata mais 198 Jan./l April id. mais 200
Stoomende Galfox mais 193 Oct./'Nov.
Gallox mais 191 Zuid-Afr. mais gele, 4 Oct./
Nov. afl. 190 Witte rond 5 Sept./Oct.
afl. 190 Witte Nov. mais disp. 195 Am.
lijnk. disp. 1365.
AMSTERDAM, 5 Oct. Ter Veemarkt
waren heden aangevoerd 488 vette koeien,
waarvan de prijzen waren le kwaliteit 120
—130 ct., 2e id. 105—115 ct., 3e idem 90—
102 ct., alles per Kg.; 120 Melk- en kalf-
koeien f 375525 per stuk, 99 vette kalveyen
2e kwal. 95105 ct., id. 3e kwal. 8594,
beide per Kg., 60 nuchtere kalveren f 1426,
196 schapen f 4055, beide per stuk, 674
vette varkens Hollandsche vette Overz.
en Geld. vleesch 113114 ct. per Kg., Holl.
mindere soorten 110112 ct. id. 23 paarden
f 175350 per'stuk.
ALKMAAR, 5 Oct. Aanvoer 547 vette
varkens f 0.93—1.
ROTTERDAM, 5 October. Ter vee
markt waren heden aangevoerd 384 vette
runderen, 201 vette kalveren, 1163 schapen
of lammeren, 934 varkens.
Prijzen per y> kilo koeien van 3537 y2
5254—6062 y2 ct., ossen 4042
5057 ct., kalveren 657587 y.90 ct.,
schapen, binnen 3035 ct., buiten, 44 46
4849 ct. lammeren f 3438 per stuk.
varkens 4647 y, ct.
De aanvoer van koeien en ossen was goed,
de handel in koeien was redelijk, prijzen ble
ven vrijwel op dezelfde hoogte. Voor een
enkel puikbest beest werd nog 2 y, cent boven
noteering betaald. Eerste soort ossen waren
bijna niet ter markt, de prijs was voor alle
soorten iets lager. De aanvoer van stieren was
zeer gering, vandaar heden geen noteering.
Vette kalveren waren matig aangevoerd de
handel was traag, de prijzen ondergingen
bijna geen verandering, schapen en lammeren
waren flink aangevoerd, de handel was slecht,
prijzen per stuk waren nog te handhaven,
doch per pond waren ze iets lager. De aanvoer
van varkens was aanmerkelijk minder dan de
vorige week. De handel was voor alle soorten
tamelijk en de prijzen bleven ongeveer op
dezelfde hoogte. Voor het buitenland werd
redelijk gekocht.
AMSTERDAM, 5 Oct. De Centrale
Botermijn noteerde heden als hoogste prijs
f 2.45 en laagste f 2.20.
APELDOORN, 5 Oct. Aanvoer 30.000
eieren. Prijs f 10.5013.50. Middelmarkt
f 12. Handel kalm.
ROTTERDAM, 5 Oct. Zeeuwsche
eieren f 1011.50 per 100 stuks.
Daar de heer Visbach te Heemstede zijn j
café „Groenendaal" alom bekend bij ieder
visscher, een dezer dagen overdoet aan
den heer v. d. Heuvel hadden zoowel de
oude als de komende nieuwe kastelijn voor
die gelegenheid een grooten vischwedstrijd
van clubs, aangesloten bij den Haarl. Henge-
laarsbond georganiseerd, waarvoor door hen
fraaie prijzen waren beschikbaar gesteld.
Zondag vond bovengemelde wed
strijd plaats in de Ringvaart, tusschen Hille-
gom en Bennebroek. Per vrachtauto's en per
fiets trokken de 42 deelnemers met contro
leurs en belangstellenden naar het terrein van
den strijd, waar om 6.30 te Hillegom werd
aangevangen. De vangst was allerbedroe
vendst. Slechts 58 baarsjes lieten zich ver
schalken, wat, volgens den Voorz. vanden
H. H. B. te wijten was aan den wind, die
draaiendéwas, West naar Oost, de visphjes
lusteloos maakt.
Met een korte tusschenpauze werd 6 maai
een half uur gevischt, en nadat het laatste
sein langs het stille water klinkt, vertrekken
de deelnemers naar Café Visbach waar door
het bestuur van den Haarl.H.B. wordt uitge
zocht wie de verschillende prijzen hebben
veroverd.
De heer D. de Gier zegt allereersv
dank voor de keurige regeling en
vooral prijst het werk der paaltjes
zetters, waardoor alles zoo vlot ging.
Vervolgens het woord nemend tot de»
scheidenden kastelijn dankt'hij dezen, voof
de steeds bereidwillige medewerkin gaan de
clubs, en spreekt den wensch uit dat de!
nieuwe kastelijn, de heer v. d.Heuvel met de
zelfde amicaliteit en bereidwilligheid voor de
virschers zal optreden.Vervolgens dankt hij
beide heeren voor het beschikbaar stellen der
fraaie prijzen, waardoor de scheidende kaste
lijn steeds in hun herinnering zal blijven, en
de nieuwe een blijk gegeven heeft aan den
heer Visbach in zijn voetsporen te willen vol
gen.
Onder eenige toepasselijke woorden wor
den daarna door hem de prijzen uitgereikt,
welke als volgt behaald werden le. pr. Ver
zilverde lauwerkrans, „de lustige Henge
laar" uit Haarlem met 21 stuks.
2e pr. Verz. lauwerkrans, „de Grundel"
Haarlem met 11 stuks.
3e pr. Gr. Verz. lauwertak, „de Morgen
stond" Heemstede met 8 stuks.
4e pr. KI. Verz. lauwertak, „de Dage
raad" Schoten, met 7 stuks.
5e pr. Verg. zilveren Emaillekruis. „de
Morgenstond", Uitgeest met 6 stuks.
6e pr. Verg. zilveren emaillekruis, „de Bra
sem" te Schoten, met 5 stuks.
De zilveren draagmedaille voor hem die de
meeste stuks heeft gevangen, werd na loting
tusschen de heeren Stoof en C. Diuts ieder
met 6 stuks gewonnen door den heer Stoof,
die deze, omdat het den heer Diuts nog nim
mer gelukt was zulk een prijs te winnen, aam
de heer Diuts overhandigde, wat met ap
plaus werd beloond. Verschillende toespraken
werden nog gehouden, waarbij de heer
Visbach nog dank zegde voor de prettige
samenwerking met de visschers, terwijl de
heer v. d. Heuvel zijn volle medewerking toe
zegde.
Met een driewerf hoera voor de scheidende
en komende heeren werd de wedstrijd, d»"1
een echt pre.tig verloop had, besloten.