De vooruitgang van het
Landbouwbedrijf.
Verkeersongevallen.
De Opening van het Koelhuis
„Frigo" te IJmuiden.
De Haarlemsche
begrooting-1926.
Het gebruik van Fordson Tractors.
MUZIEK.
Vrijda g
-
9 October 1925 DAGBLAD VOOR NOORD- EN ZUID-HOLLAND
50ste Jaargang No. 16167
Dit nummer bestaat uit i bladzijden - Eerste blad
Agenda 10 October
De Suikerfabriek te Halfweg:.
VOOR DEN POLITIERECHTER.
EEN ERNSTIG ONGEVAL.
Het slachtoffer aan de gevolgen
overleden.
De Zanderafdeeling van het Groote
Gasthuis.
Nieuwe weg.
SP
Telegraphisch Weerbericht
WEKEL1JKSCHE CURSUS
IN KERKZANG.
Een Zangersdiploma.
abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Per week 0.25
per kwartaal 3.25
ranco per post per kwartaal bij
'ooruitbetaling 3.58
Bureaux: NASSAULAAN 49.
Telefoon No. 13866 (3 lijnen).
Postrekening No. 5970.
Advertentiën 35 cents per regeL
Bij contract belangrijke korting.
Advertentiën tusschen den tekst
als ingezonden mededeeling, 60 ct.
per regel op de le Pagina's 75 ct.
per regel. Vraag- en aanbod-adver-
tentiën 14 regels 60 ct. per plaat
sing: elke regel meer 15 ct. bi;
vooruitbetaling.
Alle abonne op dit blad zijn, ingevolge de verzeke ringsvoorwaarden, f OOM Levenslange geheele ongeseluktheid tot werken door f 7C(|
tegen ongevallen verzekerd voor een der volg,es ,ide uitkeeringen OUUU.verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen 1 JU."
ötj een ongeval met jp OCfl bij verlies van een hand, f |OC Dij verlies' van een f Cf)
doodehjken afloop 1 een voet of een oog 1 iLó." duim of wijsvinger JU."
bij een breuk van f bij verlies van een
1 I U I
been of arm
andere vinger
t Is mei Haarlem gedaan; we zitten zoo,
*ast als een muur! Dat is de eerste indru's
kelken men van de Haarlemsche begroot: c g
voor 1926 krijgt. Nergens bijna in al die ci j-
ers is steekhoudende critiek te vinden or p, te
kunnen zeggen: dat mag veilig hooger j ie-
raamd worden of daarop kan toch wel i ens
Bink bezuinigd worden. En ondanks ieze
onmogelijkheid toch nog een begrootin;| met
een eindcijfer dat naar de tien millioen 1 oopt
en wat erger is aan inkomsten f® uit
gaven 312.000 meer dan het vorig ja/ ar. In
stede dus van de noodzakelijke inkrir nping,
waartoe, naar aller meening, de pu blieke
huishoudens moeien komen, een u(l zetting
'en koste van ruim drie ton. Het he et wel,
dal de begrooting is sluitend gemaak t; maar,
eilieve, kijk niet hoe! 1924 is, on/ lanks al
bet slechte wat er van voorspeld w erd, geen
kwaad jaar geweest. De dienst J 924 heeft
een batig saldo van bijna zes t o n. Hiervan
Werd reeds 170.000 voor 1925 o pj genomen en
de rest n.l. f 400.750, wordt g ebruikt om
de begrooting 1926 sluitend te j naken Ook
1925 zal nog wat overlaten en dan zijn er
hog achterstallige inkomsten. van vorige
dienstjaren, wat te zamen 91 .000 geeft om
de begrooting 1926 rfiee op te i zetten. Zoodat
er bijna een half millioen opi dé begrooting
1926 zou te kort komen, wai.n ieer deze mee
vallers er niet waren. Eerlijli /eidshalve moe
ten wij er echter 'rekening s iee houden, dat
voorgesteld wordt om één ton extra af te
lossen op de crisisleenirij i 1919 en dat de
post onvoorziene uitgaven op rujm één ton
Wordt geraamd. Zoodat hel eigenlijke tekort
dan bijna drie ton is.
De voorgespiegelde ea toch in het be
staande systeem absolu:» noodzakelijke be
lastingverlaging hangt da n ook nog geheel in
de lucht. Als opbrengst van de 2 pet. even
redige heffing is immers voor 1925 976.000
geraamd, terwijl voor 'i926 930.000 wordt
uitgetrokken. Voor a 211 half percent ver
laging der eigen geur/eenlelijke inkomsten
belasting moeten dus nog een paar ton ge
vonden worden. En da n is er nog geen spra
ke van vermindering t 0f opheffin g van eenige
andere belasting. '9 oor het personeel is
maar weer eens 50.000 meer geraamd en
de zakelijke belas ug op het bedrijf prijkt
ook op deze begrr mting nog met 90.000.
t Ziet er dus ?d) i.esbehalve rooskleurig uit
met onze financiën We hebben in de onder
deden nog eens ezocht naar de schuld van
de uitzetting der begrooting, m. a.w. het fei
telijke tekort 7j ooals gezegd, valt nergens
gegronde critid te maken, 't Zijn meest
kleinere postjes, welke tezamen de verhoo-
iing vormen, a et de meerdere lasten van
pensioenen, j .eriodieke verhoogingen en
rente en aflos sing van geldleeningen. Alles
bij elkaar du j nakoming van bestaande ver
plichtingen f liei^ind zal het euvel duiden,
fat er 60( I 1 meer wordt uitgetrokken voor
?00 M. si ar aan te koopen voor de brand
weer en >nkele andere voorzieningen te
treffen vo>r de veiligheid van onze roeren
de en onroerende goederen. Dat de R.-K.
ceeszaal en het St. Franciscusliefdewerk sa
men 2( JOO meer vragen, mag dan ook niet
genoemd worden evenmin dat voor studie
beurzen 3500 meer wordt uitgetrokken.
■Tp 25 00 meer voor bestrijding van epide
mische ziekten zal toch zeker niemand aan-
merldnf 1 durven maken. En zoo kunnen wij
doorija an. Misschien valt er te vragen of
bij den krappen stand van de Haarlemsche
Gems :entekas een opvoering van de post
Lichia melijke Opvoeding met al weer 4500
Wel gerechtvaardigd is; en of de openbare
m>rst:a en bibliotheken, die al zulke gewel
dige cijfers vragen, 't niet maar eens moesten
doen met de 60.000 op de loopende be-
gfooting uitgetrokken en geen 7000 meer
•noesten vragen.
Eveneens lijkt het ons niet juist, dat bij
«en mindere raming van inkomsten voor de
•Gemeentelijke Concertzaal 2500 meer
Wordt uitgetrokken bij de uitgaven. Maar
men ziet, dat wij moeten gaan vallen op be
trekkelijk kleine cijfers van enkele duizenden
fuldens, welke op een begrooting van bijna
tien millioen geen doorslag kunnen geven.
Aan de grootere getallen valt niet te tornen.
Immers, dat er 30.000 meer wordt uitge
trokken voor onderhoud van straten en plei-
uen; wandelplantsoenen en parken is bit-
iere noodzaak. Te lang heeft Haarlem, luxe
*tad, daarop al reeds bezuinigd De bestra
ting van vele wijken zou in staat zijn ons
••n slechten naam te bezorgen en dat is
'och het allerlaatste, waar we toe komen
loeten.
Nog een treuriger noodzaak is de vernoo-
guig van den post „Ondersteuning van be-
foeftigen" "voor het Burgerlijk Armbestuur
tnet 50.000. Daartegenover staat gelukkig
oen mindere raming van 20.000 voor werk
lozensteun. Maar de stijging van het budget
van het Burg. Armbestuur tot 432.000 is
toch wel heel erg. 't Is 5 per hoofd der
bevolking of 12 pCt. van het totaal der op
brengst van alle belastingen. En zoo'n
cijfer teekent meer dan wat ook de scheeve
Verhoudingen in onze gemeente.
Van die scheeve verhoudingen krijgt men
een uitstekend beeld, wanneer men de na-
deelige sloten van de volgende diensten
eens onder elkaar zet.
Openbare veiligheid738,657,43
Volksgezondheid 142,119,85.
Openbaar lager onderw207,382,34.
Openbaar vervolg, onderw. 38,335,19.
Openbaar uitg. L. O
f Jpenbaar buiteng. L. 035,684,57.
Jpenbaar voorb. L. O19,772,56
Bijzonder L. O91,552,90.
Bijzonder vervolg onderw4,705.
I Bijzonder uitg. L. O8.743,50.
j Bijzonder voorb. L. 0 23,900.
Overig lager onderw36,765,20.
Middelbaar onderw396,092,60.
Hooger Onderwijs 69,921.14.
Nijverheidsonderw65,256,15.
Ondersteuning aan behoeftigen 995,891,69.
Ondersteuning aan werkloozen 64,887.
Dit is te zamen bijna drie millioen, wat de
gemeente bij de openbare veiligheid, de
volksgezondheid, de armenzorg en het
onderwijs bijlegt.
Zulke cijfers spreken meer dan iets an
ders. We kunnen gaan zoeken of er op
culturecle uitgaven niet een paar duizend
gulden te bezuinigen valt; We kunnen vra
gen of bij zulk een krappe begrooting
30,000 voor muzieksubsidie wel geoorloofd
isWij kunnen vragen, of Haarlem tegenover
b.v. Amsterdam en tegenover zijn eigen
schrale inkomsten niet verplicht is evenals
elders is geschied de loonen van het ge-
meentepersoneel iets te verlagen en (of) bij
dragen in de pensioenstorting te eischen.
Dat alles kan. Maar waar men de bezuini
ging ook zoekc, de gplallen blijven uiterst
gering tegenover de lasten welke wij bo
ven afdrukten en welke niet op de schou
ders onzer gemeentenaren aileen mochten
drukken, 't Is de scheeve positie van de
slechte verhouding tusschen de inkomsten
van Rijk en gemeente, de scheeve positie
van het tot in den treure traineeren met
de grenswijziging, welke beide de allervoor
naamste schuld dragen aan het vaslloopen
van ons budget.
Zoolang daarin geen verandering komt,
behoeft er aan een betere Haarlemsche be
grooting en noodzakelijke belastingverla
ging niet te worden gedacht!
Sociëteit „St. Bayo". Zangles 1 uur
Vioolonderwijs 3 uur Geel-Wit
5 uur Gewone zittingen 7 uur.
Luxor-Tbeater Bioscoopvoorstelling 8
uur.
Kunsthandel F. H. Smit Tentoonstelling
van Aquarellen en Pastels door J. C. M.
Legner. Dagelijks geopend van 10 lot 6
uur, uitgezonderd Zondags
Arbeidsbemiddelingsbureau van Sint Fran-
eisens Liefdewerk. Zoetestraat 11 Eiken
Donderdag van 8934 uur.
R.K. Arbeidsbureau voor mannen en jongens
Sociëteit St. Baro, Smedestraat 23,
Telefoon 10049 Alle werkdagen van 9
half 9 uur 's Zaterdags alleen van 9—2 en
van 2634 en 's avonds van hall 8
half 9 uur.
R. K. Arbeidsbeurs voot Vrouwen - Bloem
hofstraat 1 Alle werkdagen van v m
1012 uur, des middags van 2 4 uur, e«
avonds van 89 uur. behalve Zaterdag
avond Tel 11671.
Arbeidsbeurs voor R. K, Ziekenverpleegsters
(uitgaande van den Ned R K Bond van
Ziekenverpleegsters). Aanbiedingen en
aanvragen voor verpleegsters aan het Bu
reau Bl.weg 309 Overveen fdr C Bosch).
R. K. Leeszaal en uitleenbibliotheek
lansstraat 49 Eiken dag geopend van
1012, van 25 en van 7—10 uur. be
halve des Maandagsochtenös en op Zon
en Feestdagen Uitleenen van boeken
van 2 tot 5 uui en van 79 uur Woens
dagmiddag ruilen ,van kinderboeken
St. Martha vereeniging. Bloeme.ofstr Zon
dag? en Woensdags van 810 uur. n.m
gezellig samenzijn voor Hollandsche meis-
ies, die hier geen tehuis hebben Tel.
11671
R. K. Bevolkingsbureau Gebouw Sint
Bivo Smedestraat 23 van 810 jui
op Maandag-, Woensdags- en Vrijdag
avond
St. Elisabeth's Vereeniging Jansstraat
Aanvragen om versterkende middelen
voor arme zieken der S E V Maan
dags van 23 uur Donderdag van 12
Bisschoppelijk Museum. Dagelijks, uitge
nomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen
gankelijk.
R. K. Kraamverzorging van de Derde Orde
Si Franciscus. Aanvragen te richter
tot Mevr Coebergh, Ged Oude Gracht
74, des Dinsdags van 23 uur
Parochiale Bibliotheek (KI everparkweg)
Dinsdagavond
Eerste Hulp bij Ongelukken (Snelverband)
Centrale post Tel 11111 en verder bij de
leden, te kennen aan het zwart schild met
wit kruis aan den huisgevel.
De directie van de suikerfabriek te Half
weg, heeft baar bedrijf wederom economi
scher ingericht. Zij heeft n.l. een transpor
teur aan laten brengen, waardoor voortaan
de balen suiker machinaal van uit de fabriek
langs een transportband naar 't schip wor
den getransporteerd, na eerst automatisch te
zijn gewogen en te zijn dichtgenaaid. Door
deze inrichting zijn de zoogenaamde suiker
dragers, die in vorige campagne de balen
suiker naar de schepen vervoerden, over
bodig geworden.
Aan de directie der suikerfabriek is met
machtiging van den Minister van Arbeid,
vergunning verleend tot 31 December 1925,
om arbeid te verrichten in drie ploegen. 8
uur per dag en 56 uur per week, onder
voorwaarde dat de ploegen wekelijks wis
selen.
GEEN PROVINCIALE WEGEN
BELASTING.
Naar de „Tel." verneemt, hebben Gede
puteerde Staten van Noord-Holland afge
zien van hun voornemen tot invoering van
een provinciale wegenbelasting. in ver
band met de plannen van het Rijk tot hef
fing van een wegenbelasting en voorts om
dat het in het voornemen ligt van de re-
geering, een gedeelte van de opbrengst uit
35,368,46. 4 to '--eren aan do provinciën
Donderdagmiddag heeft de officieele ope
ning plaats gehad van het koelhuis „Frigo,"
der N. V. Ver. Ijsfabrieken te' IJmuiden.
Een 150" tal genoodigden waren aanwezig
om de plechtigheid bij te wonen. Onder
de aanwezigen merkten we o.a. op de burge
meester met echtgeroote, de wethouders,
vele leden van den Raad, het bestupr van
IJmuidens Bloei en verschillende industri-
eelen
Dit koelhuis met een nuttige ruimte van
3500 M3, is eigenlijk verdeeld in 6 geheel
afzonderlijk werkende en te bedienen koel
of vriesruimten. In alle ruimten' kan bereikt
worden 'n temperatuur van20" C.t erwijl
als regel 4 ruimten zullen worden gekoeld op
een temperatuur van 0" C. en de 2 resteerende
ruimten voor vriestemperaturen v. 12n C.
De koelgoederen, in hoofdzaak fruit, worden
door een goederenlift gebracht op de ver
dieping waarvoor zij bestemd zijn en verder
met wagentjes op hun plaats gebracht. De
bediening van het geheele koelhuis geschiedt
in een centraal punt. De temperaturen, de
vochtigheidsgraad, het licht, de ventilatoren
worden alle behandeld en gecontroleerd van
uit de lifttoren, zoodat de goederen steeds
afgesloten en onaangeroerd blijven. Waar aan
alle te bewaren goederen afzonderlijke eischen
worden gesteld is het op deze wijze mogelijk
aan de hoogste eischen te voldoen en de best
denkbare resultaten te bereiken.
De benoodigde koude wordt verkregen
door .zgn. directe ammoniakverdamping in
10.000 Meter pijp. Zes ventilatoren verdeelen
door middel van kokers de lucht door de ruim
ten, zware eikenhouten deuren scheiden de
ruimten onderling en van de buitenlucht.
Even zoovele ventilatoren zorgen voor de ver-
sche luchtaanvoer. Alle deelen zijn ingericht
voor entrepotsluiting. Het geheele gebouw
is omgeven door gewapend beton en daarna
door 20 c. M. kurkisolatie en daaromheen
wederom door beton of metselwerk, dus
zooveel mogelijk brandvrij Kracht en licht-
leidingen zijn in kabel uitgevoerd, teneinde
deze tegen vocht te beschermen.
Met den bouw van een op den lifttoren aan
sluitend tweede deel groot 5000 M3. is reeds
begonnen, zoodat voor den volgenden Z0[-
mer de totale ter beschikking staande koe -
en vriesruimten der N. V. Vereenigde Ijsfa
brieken zal bedragen 16.000 M3. De lig
ging is uitermate gunstig, aan twee' spoor
banen en diep vaarwater. Voor de koudepro-
ductie van het nieuw in gebruik genomen ge
deelte staan ter beschikking 2 ammoniak
compressoren van 125.000 caloriën ieder, be
nevens een reserve.dito van 50:000, terwijl
detotale koude capaciteit: van de N. V.
Vereenigde Ijsfabrieken bedraagt 2.000,000
caloriën, de totale aanwezige krachtwerktui
gen hebben een vermogen van 1200 P. K., de
totale oppervlakte der fabrieksgebouwen en
terreinen is 7800 M2.
Bij de officieele opening zijn behalve alle
vroeger gebouwde ruimten reeds de helft van
de nieuwe gebouwen gevuld, een bewijs van
de groote behoefte aan koelruimten.
Al het vervoer en de geheele expeditie ge
schiedt door de N. V. Vereenigde Ijsfabrie
ken zelf.
In een der ruime zalen, voor deze gele
genheid smaakvol versierd, hadden alle ge
noodigden zich vereenigd. Er waren ver
scheidene bloemstukken. Van het personeel
ontving de directie, een van kunstbloemen
gemaakt koelhuis, dat een gelijkenis vorm
de aan het te openen gebouwalleen wat
kleiner
De heer Tusenius de aanwezigen toespre
kende, zeide
Ik heet u allen van harte welkom. Onge
twijfeld zal bij u de vraag zijn opgekomen,
aldus spr. of een dergelijke luisterrijke ope
ning en een dergelijke ophef nu wel even
redig is metde belangrijkheid van het object.
Wij hebben gemeend deze vraag beves
tigend te mogen beantwoorden. Ik hoop van
harte dat ook de heeren aanwezigen na de
toelichting die ik u thans hoop te geven en
na de bezichtiging van wat hier werd ge
wrocht met ons mede zullen gevoelen dat er
eenige aanleiding bestond tot vertoon naar
buiten. Wij willen grif erkennen dat er in
de laatste jaren in onze gemeente veel groo
tere en veel belangrijker fabrieken zijn gé-
sticht. Ge;en van allen echter zoo nauw ver
want met het hoofdbedrijf, de visscherij.
Laat ik dan beginnen met u eenige deels
technische, deels economische inlichtingen
te geven van onze fabrieken. De totale grond
oppervlak van onze bezittingen aan de Zuid
zijde bedraagt 7891 M2, het totale vermo
gen van onze compressoren bijna 2.000.000
caloriën, het totale vermogen van alle elec-
tromotoren, draaistroom en gelijkstroom
1268 P.K. Het productievermogen in ijs be
draagt 200.000 K.G. in 24 uur. Aan arbeids-
loonen jaarlijks betaald f 100.000. Momen
teel is reeds in onze koelruimten opgeslagen
voor plus minus f 50Q.000, goederen, aard
beien, frambozen, peren, appelen, druiven,
citroenen, citroenrasp, amandelpers, bont,
rllerlei versche Noordzeevisch, 600 vaten
maatjesharing, wild en gevogelte, gedroog
de appelen, vijgen, Canadeesche en Austra
lische appelen, sinaasappelen, enz. Vóór de
meeste van (leze goederen zijp, aparte ruim
ten bestemd. Om alle ruimten te koelen
wordt ammoniak verdampt in plus minus
20.000 Meter lengte pijp, waarvan 10000
Meter in dit gebouw. Het personeel varieert
al naar het seizoen van 40 tot 80 a 90 man.
De afzet van ijs per dag varieert van 200.000
K.G. tot nihil. De totale thans beschikbare
koelruimte bedraagt 8000 M3. Wij hopen
deze ruimte vóór het volgend voorjaar met
4000 M3 uit te breiden. De plannen en tee-
keningen, hiervoor zijn gereed.
Voor belangstellenden diene dat slechts
directe verdamping wordt toegepast, dus
nergens meer zgn. pekelkoding. Ik moet mij
eenig geweld aandoen U niet meerdere inte
ressante technische gegevens mede te deelen.
Mijn gehoor is echter zoo gemengd dat in
dit opzicht beperking is geboden. Alle ge
gevens welke verschillende Uwer zouden
wenschen zullen wij U echter straks gaarne
verstrekken. Geheimen hebben wij weinigen,
ik vertrouw dat diegenen onder U, welke
wii als concurrenten mogen begroeten, hie
met de noodige bescheidenheid hun oogen
scliarig worden met het grootste gemak door
den zwaarsten grond getrokken, terwijl
breedte en diepte van voor verstelbaar is
De zware Fordson tractors met rupsban
den worden veelvuldig gebruikt voor groote
lasten en op heuvelige terreinen. Ook in het
leger zijn deze in gebruik.
Achtereenvolgens werd gedemonstreerd
zullen sluiten als ze iets meenen op te merk n ,net tje schijven-egge, cultivator, cultipacker
dat slechts voor ons eigen gebruik bedoeld is.
De naam ontstond als volgt Bij een bezoek
aaj;„Koudcza ken vrienden "in Ostende, noem
de men daar hun koudeinrichtingen „les
frigorifères" kortweg Frigo) Deze afkorting
stond ons nog voor den geest, toen wij beslis
sen moesten onder welken naam wij visch
zouden koopen in de hallen en die aldus ge
kozen naam verwierf bekendheid.
Ió het kort zette spr. vervolgens uiteen de
bediening en controle van de geheele fabriek,
waarna hij dank bracht aan de verschillende
menschen, die medewerkten tot de totstand
koming van het gebouw, in het bijzonder
Burgemeester en Wethouders.
Directeuren, monteurs, ingenieurs, tim
merlieden, isoleerders, sjouwerlieden, allen
hebben gegeven wat zij konden en allen zijn
wij verheugd om wat wij hebben verricht, al
dus spr.
Moge dan elders en door anderen geklaagd
worden over arbeidschuwheid over last wel
ke men heeft met werknemers in allerlei
vorm en in allerlei toonaarden, hier hebben
en hadden wij deze lasten niet. Is dit mis
schien het geheim van ons succes tot heden,
laat het dan ook een belofte zijn voor de
toekomst.
Met een kort woord verklaart vervolgens
de burgemeester het nieuwe gebouw voor
geopend,. Spr. zeide, dat al wat kan dienen
óm deze- interessante gemeente meer bekend
te maken zijn belangstelling heeft.Hij wensch-
te directeur en commissarissen geluk met
deze opening en uitte den wensch dat het
nieuwe instituut zal beantwoorden aan de
gestelde eischen^en de verwachtingen niet
zullen worden beschaamd.
Namens IJmuiden's Bloei sprak nog de
heer Jongstra, die vooral hulde bracht aan den
heer Tusenius, die met zooveel elan en blij
moedigheid dit gebouw had gesticht. Nog
sprak de heer Geerlings eenige waardeeren-
de woorden, waarna de eerewijn werd rond
gediend en alle aanwezigen gelegenheid
hadden de nieuwe inrichting te bezichtigen.
Goo'd luck
Hedenmorgen had zich voor den politie
rechter te verantwoorden de 18-jarige A. N.
H. uit Zaandam, terzake oplichting.
Bekl. was in dienst bij den expediteur
K. uit Den Haag en was chef van de zaak in
molplosg, dorsch-persmachine en centrifu-
gaalpomp.
De Schijven-egge doet de groote kluiten
aarde verkruimelen waarna men met deli
cultivator den grond losser maakt om hem
voldoende aan de lucht open te leggen. De
cultipacker, welke achter den schijven-eg
kan worden bevestigd, effent het land en
rolt de aarde vast na het zaaien. Om een vol
doende afwatering te verkrijgen, kan men
den molploeg bezigen, een uitvinding van
Prof. Visser van de Landbouw Hoogeschool
te Wageningen. Door aan den tractor een
kabel te bevestigen wordt een scherp, plat
stuk staal waaronder een rond stukijzer is
bevestigd, door de aarde getrokken, waar
door op elke gewenschte diepte een stevig
rond kanaal ontstaat. De draineering van het
land wordt hierdoor ten zeerste bevorderd
Al deze werkzaamheden worden door den
Fordson tractor verricht. Ook voor de dorsch-
machine, een centrifugaalpomp en andere
werkzaamheden zijn deze tractors geschikt.
Juist door deze veelvuldige capaciteiten wordt
het gebruik goedkoop. Wil men zware lasten
verslepen, dan bevestigt men een trailer
achter den tractor en de zwaarste ladingen
worden in één vracht gesleept.
In Amerika is deze motor in tallooze be
drijven te werk gesteld en zonder twijfel
zal ook hier burgerrecht worden verkregen
Reeds thans zijn een 400 tal dergelijke mo
toren in Holland werkzaam. Hoe voordeelig is
hij niet b.v. voor een aannemer. Behalve
het aandrijven van den centrifugaal pomp
kan hij ook gebruikt worden, voor het ver
plaatsen van lasten. Met een electromotor
is slechts het pompen mogelijk
In de Haarlemmermeer zijn thans zoo
ongeveer 70 tractors in gebruik, waarvan
55 Fordson. Voor een landbouwer, dié een
dertig a veertig bunder land heeft te bewer
ken, zijn de voordeden dan ook van groot
belang.
's Avonds werd in café „de Landbouw"
een film vertoond, waar de verschillende
werkzaamheden van den tractor vooral in
Amerika, werden gedemonstreerd.
Zonder twijfel zal deze demonstratie weer
de gewenschte resultaten hebben opgeleverd.
Gisterenmorgen om ongeveer half tien
was op het terrein achter de Haarlemsche
Stoomverffabriek aan de Veerpolderstraat
de 62-jarige W. D. S. van den Harmenjans-
weg bezig met het uitbranden van lee.ge
verfbussen, een jverkje dat hij al jaren deed.
Zaandam. Verschdlende kwitanües had hij Hierbij kwam zi}n kleeding vermoedelijk
met bedragen van 5-6 gulden verhoogd en :net de v,am in aanrakingi waardoor deze
dh geld tn zijn zak gestoken. Bekl. beweerde jn b„nd geraakten. Niemand bemerkte ech-
dat het de gewoonte was op elke post een
dubbeltje aanteekenloon te innen, welke be
wering getuige K. tegensprak. Dit was de
gewoonte soms bij agentuur firma's, doch
alleen met de toestemming van de betref
fende firma's
ter iets van het ongeval, voordat S. om hulp
riep. Toen kwam het fabriekspersoneel toe
snellen en bluschte de vlammen met emmers
water. Later werd de ongelukkige in hoogst-
zorgelijken toestand in lakens, gedenkt in
lijnolie, gewikkeld, door E. H. B. O. over-
Gefuige had lang geaarzeld strenge maat- gebracht"War het St. Elisabeth's Gasthuis,
regelen te nemen, doch door de verschillende waar bij hedennacht aan de bekomen ver-
daden van bekl., was hij tot de conclusie
gekomen, dat deze onverbeterlijk was.
Het O.M. eischte wegens oplichting 3
maanden gevangenisstraf.
De politierechter veroordeelde beklaagde
tot 6 weken gevangenisstraf.
Vervolgens stonden een aantal personen
terecht terzake mishandeling. Met de hem
eigen coulance legde de politierechter ver
schillende geldboeten op.
De aanbieding aan Dr. Bückmann, van het
cadeau van de patiënten der Zanderafdee
ling, zal plaats hebben op Zaterdagmiddag
10 October om vier uur.
Dat Ford een handig zakenman is, 'is vol
doende bekend, waarover trouwens reeds
wondingen overleed.
Aanrijding.
Gisterenmiddag om ongeveer half drie
reed op den Zijlweg nabij de Delftstraal
een grocnlenkar over de tramrails, toen
juist eén tram naderde. Bij het passeeren
van de rails, viel de weegschaal van d? kar.
De groenteboer wilde hem onder het rijden
grijpen, hetgeen mislukte, tengevolge waar
van de groentenkar door de tram werd aan
gereden.
De wagen werd beschadigd, terwijl de
groenten op straat terecht kwamen. Van de
tram werd de rechterlantaarn beschadigd.
De bitumenweg Noordwijkerhout—Noord-
wijk is nu nagenoeg gereed. Wij vernemen,
dat zoo spoedig mogelijk zal worden ge
tracht de nieuwe bitumenweg te leggen op
de Irajecten NoordwijkKatwijk en Noord
wijkerhoutVogelenzang, Daar het iraject
kolommen lange artikelen zijn geschreven-1 KatwijkWassenaar reeds gereed is, zal
Zijn demonstraties en proeftochten, telkens binnen afzienbaren tijd een prachtige rijver-
778, Vooruk
Barometerstand 9 uur v.m.:
OPGAVE:
J. J. WEBER ZOON
FABRIKANTEN
Haarlem,
OPTICIENS
Koningstraat 10
V<5
Medegedeeld door het Kon. Meteorologisc!
Instituut te De Bildt.
Naar waarnemingen in den morgen va*
9 October.
Hoogste Barometerstand 776.4 m.M. te
Holyhead.
Laagste Barometerstand 730.8 m.M. te
Ingoe.
Verwachting van den avond van 9 tol
den avond van 10 October:
In het zuiden zwakke tot matige noor
delijke tot westelijke wind, gedeeltelijk,
bewolkt, waarschijnlijk droog weer, zelfde
Temperatuur, in het noorden matige wes
telijke wind, zwaarbewolkt, wellicht eeni
ge regen des ochtends iets zachter
w*er op nieuw, hebben, met de buitengewoon
concurreerende prijzen, den naam Ford in
ieders geheugen geprent. Den laatsten tijd
worden door geheel ons land weer verschil
lende demonstraties gegeven met de- Fordson
tractor en wel speciaal voor landbouw doel
einden. Gisteren was de beurt aan Hoofd
dorp, waar talrijke landbouwers de voor-
deelen van dezen tractor konden bewonde-
re'n.
Als men de geschiedenis van het landbouw-
oedrijf nagaat, bemerkt men aanstonds in
noe groote mate dit zich in stijgenden lijn
voortbeweegt.
Hadden vroeger onze boeren den naam
van conservatief, den laatsten tijd is er een
frissche strooming waarneembaar. Met het
„mijn vader deed het zoo, dus doe ik het
ook", kott» men' er niet meer. Men is de
voordeden gaan inzien van de moderne
techniek ten opzichte van den landbouw.
De berichten van de eerste proeven met mo
tor-landbouwwerktuigen, in den beginne
sceptisch ontvangen, zijn thans voldoende
bevestigd, om de voordeelen hiervan in te
zien. De tijds- en werkkrachtenbesparing
zijn van dien aard, dat velen zich de nieuwste
machines aanschaften. En het succes is ver
zekerd. Wat wij van verschillende land
bouwers hier en daar opvingen, deed ons
bemerken hoe men over 'f tflgetneen met den
Fordson tractor is ingenomen.
De demonstraties werden gehouden op de
hoeve „Izbenhaezer" van den heer G. Kort te
Hoofddorp. Begonnen werd met het ploegen
van een stuk land. De tractor geplaatst voor
een eenscharig Oliver ploeg no. 3 deed het
werk gemakkelijk. Waar men bij alle nou-
veauteiten critisch is aangelegd, werd de cri
tiek ook hier niet gespaard. Unaniem echter
was men van verschillende voordeelen over
tuigd. Dis diepte en breedte der voren waren
28 bij 40 c.M. Voor dit werk zouden een
viertal paarden noodig zijn. De voordeelen
van den tractor echter zijn legio, op de eerste
plaats kan men met de eenscharigen ploeg
achter een tractor per dag I H.A. omwerken,
terwijl men met paarden niet meer dan 40
Aren kan bewerken. Heeft men een 2 of 3
scharige ploeg dan kan men evenzooveel
H.A. pet dag/ploegen. De kosten zijn betrek
kelijk garing. Nadat men den motor met
benzine heeft aangeslagen, wordt hij verder
met petroleum gedreven en wordt ongeveer
6 liter p«;r uur of bij een werkdag van 10 uur
60 liter gebruikt. AU» «i^eeen. één of meer-
binding van Haarlem naar Den Haag langs
den voet der duinen en door een zeer
schoone streek zijn tot stand gfckomen.
H.O.V. Eerste Ikdenconcert.
Als de dirigent Nico Gerharz het tnet bloe
men en planten gesierde podium betrad, ging
uit de zaal een langdurig en, warm applaus. In
deze stemming was het, dat de zeer talrijke
toehoorders luisterden naar het woord van
Jhr. J. C. Mollerus, die in zijn functie van
voorzitter de vereeniging „Vreemdelingen-
verkeer"-Haarlem het podium betrad om
den dirigent een fraaien krans te overhan
digen en daarbij een enkel woord van sympa
thie over te brengen van de zijde der organi
satie waarvan hij het presidentschap be
kleedt. „Het zou onjuist zijn", zeide o. m.
spreker, „om ons thans bezig te houden met
hetgeen achter ons ligt laat ons veeleer
een blik slaan in de toekomst, en den wensch
en de verwachting uitspreken, dat het or
kest in groei moge toenemen. Het zal zeer
zeker, ook in het belang van het vreemde
lingenverkeer, groote diensten bewijzen."
Na nog zijn sympathie te hebben betuigd
aan de dames en heeren van het orkest, ver
liet spreker, die vlot en duidelijk zijn gedach
ten kenbaar maakte, het podium.
Hetgeen Jhr. Mollerus sprak, mochten wel
zij ter harte nemen, wien het in de eerste
plaats geldt. Waar de steun kwam van de
aristocratie en van den minderen man (in
pecunia niet gelijk, in benignitate zeer zeker
daar kan nu de middenklasse, die zich (een
zeer gering percentage uitgezonderd, dat
trouw de concerten bezoekt en ook tot meer
dere diensten bereid is geweest) geheel on
betuigd laat, voortgaan met te paradeeren als
instandhoudster en bevorderaarster van wat
Haarlem bevoorrecht maakt boven andere
plaatsen voortgaan met de vruchten te
plukken van het werk van anderen, die min
der kortzichtig waren. Hadden zij dit con
cert bijgewoond, 'k wed zij waren al half
verwonnen.
Voor Mozart, zoo prachtig geïnterpre
teerd, door Gerharz, hebben wij groote
bewondering. De muziek uit „Figaro"
(Willem Ravelli zong na de prachtige uit
voering der ouverture een recitatief en aria
van den graaf) verwekte een ongekend blijde
stemming in de zaal, en het vlekje in de
colloratuur-passage bij den knappen zanger
kon daarin niet veel veranderen.
Hoe buitengewoon prachtig zong deze
kunstenaar de liederen van Hugo Wolf. In
een heerlijk voix mixte beeldde hij het fijn
zinnige ,,Wer sich der Einsamheit ergibt.'
Ook in II en III heeft hij den zin van Huge
Wolf, die hier dieper zag dan enkel den
text voor een lied, zeer schoon weergegeven,
en het uiterlijk imponeerend „Hymr.us"
van Strauss kon ons, hoe virtuoos ook ge
schreven en uitgevoerd, den indruk der Wolf-
liederen niet „vergessen machen". Ook voo:
de weergave door 't orkest niets dan lof. Dii
is een noviteit die wij nog heel dikwijls op
de programma's der H.O.V. hopen te ont
moeten.
Bij de finantiëele zwarigheden, die 't aan
schaffen der nieuwe werken inhoudt, kar,
men zich nog verwonderen, dat de program
ma's deze verscheidenheid bieden. Een be
kend musicus, wien ik sprak over Gerharz'
voorliefde voor de muziek van Max Bruch,
deed het zeer prijzenswaardige en navolgens
waardige aanbod, aan het orkest een der
symphonische werken van Max Bruch ten
geschenke te maken. Wij vonden dit zóó
sympathiek, dat het hier niet onvermeld
mocht blijven. Voor de leden een buiten
kansje, en voor de orkestmenschen een
kostje om te smullen want zij spelen Bruch
gaarne.
Haast overbodig is het, te zeggen hoe ook
de muziek van Lizt en Wagner groote waar
deering vond bij het auditorium. Maar de
meest ondubbelzinnige blijken gaf het toch
na Beethoven's symphonie, die herinneringen
wekte van vijf jaren geleden, toen ook de
musici zonder voorbehoud zich uitspraken,
dat vanaf dat moment cle keuze van den diri
gent niet meer twijfelachtig was. Even drukte
het niet op temperatuur zijn der hoorns het
ensemble in den aanvang, maar reeds in de
doorvoering kwam het contact, waarin ten
laatste ook cle houtblazers zich willig voegden,
't Andante weifelde nog even in zijn voor
laatste variatie (de cello's) maar zelden heb
ben wij nog den overgang van het Scherzo-trio
zoo beteekenisvol hooren weergeven de
voorbereiding tot het finale was in één woord
indrukwekkend. Wie dacht bij dezen „zons
opgang" niet aan het woord van Jhr. Mol
lerus, dat het voegde, slechts het oog te
richten op den klarenden dag
G. J. K.
Te beginnen a.s. Donderdag 15 dezer zal
de ZeerEerw. Zeergel. Heer J. C. W. van d<
Wiel, feeraar in Kerkmuziek aan het Semi
narie „Hageveld" te Heemstede, in St. Bavo
Smedestraat, een leergang geven in Grego-
riaanschen zang, voor H. H. Kerkzangers en
andere belangstellenden.
Reeds eerder heeft de gelegenheid open
gestaan oin zich voor dezen cursus te laten in
schrijven, maar wij maken H. H. leden van
Kerkkoren en overige belangstellenden nog
maals erop attent, dat ook nog op den aar-
vangsavond aan St. Bavo aanmelding voor
den leergang geschieden kan. De lessen van
gen iederen Donderdagavond te 8 ure aan en
zujlen ongeveér anderhalf uur diiren, terwijl
het cursusgeld in nadere bespreking onder
ling zoo laag mogelijk zal worden gesteld
Aan het einde van den cursus zullen deeF
nemers, echter onverplicht, een zangersexa
men kunnen afleggen.
Wij twijfelen er nauwelijks aan, of de zan
gers onzer R. K. Kerkkoren zullen gretig
gebruik maken van deze onvergelijkelijke
gelegenheid, om van een juiste uitvoerings
wijze van het Greoriaansch, zoowel als van
de gronden, waarop deze berust, een voile'
diger en parate, practische kennis te bekomeni
die aan het peil der muzikale opluistering
onzer Kerkelijke plechtigheden sterk ten
goede zal kunnen komen. Ook voor niet-
kerkzangers, die elders moeilijk voldoende
kennis van deze muziek bekomen kunnen,
en die gaarne tot beter begrip van onzen li-
turgischen zang en tot verruiming van hunne
muzikale inzichten, dezen cursus willen vol
gen, bestaat daartoe ruimschoots de gelegen
heid.
De autoriteit van den docent behoeft wel
zoo min als zijne practische ervaring in het
doceeren dezer materie voor Koorklassen,
eenig betoog.
Wij hopen van harte, dat de nabijheid van
het Seminarie zoo voor Haarlem en Omstre
ken oorzaak moge worden van een volkome-
ner, frischer liturgisch leven.
Men wordt verzocht voor den cursus zoo
mogelijk een Graduale of Tiber usualis Mis-
sae mede te brengen, benevens een in den
boekhandel te bekomen leeg notènboekje.