1 Mij siaakt alléén
1 een BROCHESciparet 1
5paarne-^ank
1 RENTEWIJZIGING
f3000 verlies vangbefde armen 8beide been en of beide o
flit nnmmer bestaat uit 24 bladzijden, waaronder het
geïllustreerd Zondagsblad in acht bladzijden.
De electriciteitsvoorzlening
door het Hoogovenhedrijf.
Verkeersongevallen.
Leekepreeken.
f40-,
a
Zaterdag 10 October 1925
Bureaux: NASSAULAAN
DAGBLAD VOOR NOORD- EN ZUID-HOLLAND 50ste Jaargang No. 16168
DICK GOEMANS
VOGELENZANG
49, Haarlem - Telefoon No. 13866
®e®®®®®hs®®®@®®®®®®®®
b a
E
deposiio-rente
Agenda 11 October
Agenda
12 October
De Bibliotheken der St. Vincen-
tiusvereenigingen zijn geopend:
Een waarschijnlijk verbruik
in 1925 van 30.000.000
K W.U.
Hei uitbreidingsplan
te Velsen.
Een 18-jarige jongen door
electrischen stroom gedood
Dr. Fred, van Eeden.
«gMKR Utó
Aanrijding te Umuiden.
NIEUWE HAARLEMSGHE
abonnementsprijs bedraagt voor Haarlem en Agentschappen:
Per week 0.25 Per kwartaal i 3.20
Franco per post bij vooruitbetaling 3.58
Vraag- en aanood-advertentiën
Groothandel in
OLIËN, VETTEN
en TEERPRODUCTEN
Specialiteit in
FORD-OLIË
van 14 regels 60 cents per plaatsing: elke
Iiini>nl Pnstrpkpninp Nummer ^970 1 Advertenhen cents per regel, öij contract belangrijke kor
(o lijnen). - 1 OStrekening INumniel ^y/U tmg Advertentien tusschen den tekst als ingezonden mede
<e regel meer 15 cents. bij vooruitbetaling 1 deeiing 60 cents per regel, op de le Pagina's 75 cents der regel
tegerfkongeva?lenver'zek erd' voor een der volgende uitkeeringen t
auór f 7é»n eenongevai met OCn bij verlies van een hand. f IOC bij verlies van eeq f Cfl bij een breuk van f tn bij verlies van eet
oogen 1 JU- doodehiken afloop 1 JU. een voet of een oog 1 160.' duim of wijsvinger I JU.' been of arm I 4U'. andere vinger
Bij contract belangrijke kor
da
jfer regel.
,i
110.
VAN BADEN EN ZWEMMEN.
1 Tot de genoegenk van het strand behoort
op de eerste plaats het baden. De vroegere
visschersdorpen langs de kust, welke thans
des zomers de stedelingen lokken, prijken
immers alle met den naam badplaats! En
de oude badplaatsen hebben dan ook werke
lijk hun ontstaan te danken aan de be
hoefte aan zeebaden. In onze gecultiveerde
samenleving heefi die trek naar plassen en
Wasschen in zee eigenaardige moeilijkheden
doen ontstaan. Zee en strand zijn voor
openbaar gebruik en ten algemeene nutte,
als de lucht, welke wij inademen. Zij vormen
nog meer publiek terrein dan onze straten,
pleinen en wegen, welke genormaliseerd,
met keien, klinkers of asphalt belegd, in
tastbaren zin eigendom van Rijk, provincie
of gemeente vormen. Maar het zeestrand,
Waarover de golven spoeleh, dat telkens
Wisselt en verandert, daar voelt de mensch,
Vooral de gedisciplineerde en gecultiveerde
stadsbewoner zich vrij als een visch in t
water. Het maakt hem kregel, wanneer hij
daar bordjes ziet met „verboden toegang
politievoorschriften onder een gemeente
wapen leest, of een fraai opgedirkten,
dorpschen koddebeier ziet heerschen als een
dienaar van St. Hermandad op een wegen
kruispunt in de stad. Zee en strand betee-
kenen voor den stadsmensch vrij zijn, natuur-
genieten zonder overheidsbemoeiing, naar
vrije verkiezing loopen, zonder aanwijzingen
Van een verkeersagent.
En toch is nergens dat politietoezicht meer
hoodig gebleken en is het tegelijkertijd
nergens meer onvoldoende, dan juist in onze
moderne badplaatsen. Het is bedroevend
om het te moeten zeggen, maar nog bedroe-
Vender, dat het niet is tegen te spreken,
dat dé beschaving van onze westersche
samenleving, waardoor wij ons wanen te
onderscheiden van nomaden en Laplanders,
Van negers en indianen, niet anders is dan
•uiterlijk vernis. Wanneer gij een missionaris
«preekt, die ergens in Afrika, Azië of Zuid-
'Amerika eenige tienduizenden heidenen heeft
helpen bekeeren tot het christendom, dan
kunt ge tevens van hem vernemen, dat het
grootste gevaar voor die nieuwe christen
gemeenten de eventueele aanwezigheid van
•Zoogenaamd beschaafde Europeanen is. Op
geheven uit hun staat van bijgeloof en
ruwe zeden, leven die inboorlingen het ge
lukkigst, wanneer zij het minst van hun
primitieve levenswijze afwijken. Het bij
brengen van die hooggeroemde westersche
cultuur loopt op niets anders uit dan op het
scheppen van niet te bevredigen behoeften
en op het einde een terugvallen in een
moreele inzinking, erger dan de oorspronke
lijke heidensche staat
Het leven in onze hedendaagsche bad
plaatsen is helaas een onweersprekelijke
bevestiging van deze stelling: de mensch,
die eenmaal van geslacht op geslacht is
voortgekomen uit een christelijke samen
leving, die bij zijn geboorte zich omringd
ziet door een in de perfectie gecultiveerde
maatschappij, wordt erger dan de heiden in
den oerstaat, wannéér hij met dat uiterlijk
cachet van christelijke beschaving ook niet
innerlijk aan de zedewetten van het christen
dom gehoorzaamt. Het gaat er mee als met
het dier, dal men zou kunnen brengen tot
het inzicht van zijn kracht. Zoolang het
paard met zijn schichtig oog alles twintigmaal
vergroot ziet, is het onderworpen aan zijn
meester. Wanneer men het zou kunnen
leeren, hoe groot zijn kracht is, hield men
het niet meer in toom. Zoo gaat het met
den mensch, die met het aannemen der
beschaving niet tevens zijn zieleleven op
hooger peil stelt: de cultuur wordt hem
slechts een middel om zijn menschelijke
hartstochten op geraffineerder manier bot
'c vieren, dan hem zonder die ontwikkeling
tijner vermogens mogelijk was geweest.
Onze moderne badplaatsen zijn veelal
schouwplaatsen van het zedelijk verval der
rich nog altijd noemende christelijke maat
schappij. Bij de onbeschaafde volken is het
baden in rivieren en meren niet anders dan
iedere andere dagelijksche bezigheid, eten
drinken en slapen. Bij de Hindoes en andere
oosterlingen wordt het baden in „de heilige
rivier" opgevat als een godsdienstig gebruik,
waaraan streng de hand wordt gehouden.
Houten gebouwen in iedere plaats langs den
stroom geven aan de vrouwen gelegenheid
Om aan de voorschriften van den profeet te
voldoen en tevens zich te hoeden voor
nieuwsgierige blikken. Maar in de wester
sche -landen, waar het christendom eeuwen
'ang de kuischheid heeft gepredikt, heeft
Hen zich ontworsteld aan wat men thans
Vooroordeelen gaat noemen. Daar is- het
baden een publieke vertoöning geworden en
dreigen de onbeschaamdheden met ieder
nieuw seizoen grooter afmetingen aan te
nemen. Ieder jaar toch vermeerderen de
slachten van hen, die willen blijven vast
houden aan regels van openbaar fatsoen en
de strijd om handhaving der openbare
zedelijkheid is een dankbaar onderwerp ge
worden in de gemeenteraden van de kust
plaatsen.
Bij het onbetwistbaar afnemend schaamte-
i fievoel van ons geslacht, is het hier besoro-
ken vraagstuk een uiterst moeilijk probleem
geworden. Wat moet de overheid, in deze
de plaatselijke overheid, doen? Negen maan
den van het jaar bestaat hare-gemeente uit
ettelijke honderden gezinnen, die weinig
last veroorzaken. Maar in de zomermaanden
wordt ieder plekje van het stadje of dorp
in beslag genomen; dan is heel de bevolking
gespitst op geldverdienen aan badgasten.
Een strook van het strand valt onder hei
toezicht der gemeente. Daar stroomen
vooral op Zondagen en vacantiedagen dui
zenden te zamen. Wanneer die menigte
zelf geen gebondenheid en fantsoen kent,
welke dorpsburgemeester is in slaat
gesteld dat hij het wil ze daartoe te
dwingen? Vandaar dan ook, dat het geven
van- dwingende voorschriften zoo weinig
uithaalt, omdat de macht ontbreekt ze te
handhaven. Daarbij' komt nog de concur
rentie in luxe en voldoening aan moderne
grillen, welke de exploitanten op de bad
plaatsen tot allerlei excessen drijft en tot
het uitoefenen van druk op de gemeente
besturen om het den veel geliefden badgas
ten niet lastig te maken. Wie het strandleven
bestudeert, ziet er de zonderlingste legen-
strijdigheden. Een deel van het strand wordt
afgepaald en de paar honderd meter tus
schen de palen heet het gereserveerd ter
rein. Voor dat deel gelden allerlei voor
schriften ten opzichte van orde en openbare
zedelijkheid. Maar de „gemengde baden"
mogen niet ontbreken; dat laat de concur
rentie niet toe. Een verbod van loopen langs
badkoetsjes bestaat, maar geldt niet voor
de wachtende badgasten!
Nog dwazer is „het stille strand," waar
personen van beiderlei geslacht en iederen
leeftijd op de meest schaamteloze wijze
rondzwerven of liggen te drogen in het zand.
Aan den ingang van den Boulevard kan men
met dikke letters vermeld zien, dat het ver
boden is zich buiten een afgesloten ruimte
te ontkleeden. Maar die „afgesloten ruimten"
zijn alle in handen van,een pachter, die,een
hoog recht moet opbrengen. Vandaar, dat de
groote massa „dagjesmenschen," buiten het
gereserveerde deel de openlucht voor ont-
kleedkamer neemt en liever het schaamte
gevoel afwerpt dan zich van zeebaden ont
houdt. De luxe van het fatsoen kan de beurs
van den kleinen man zich niet veroorloven!
En aan de overheid ontgaat deze kant van
het delicate probleem.
Naar alle zijden breidt de overheidsbe
moeiing zich uit; geen belastinggeld is te
hoog om aan „sociale wenschen" te voldoen.
Maar met kracht het zedelijkheidsgevoel
van ons volk op peil te houden, daar wordt
niet aan gedacht.
't Wordt tijd, dat het leven in onze bad
plaatsen meer de aandacht gaat vragen van
allen, die het goed meer.en met het moreel
van ons volk. Er zijn droeve voorbeelden
welk een verderfclijken invloed een slappe
houding der openbare meening op dit punt
kan hebben. De noordelijke volken, welke
het grootste deel van hel jaar in mist en
kou en regen leven, zijn begrijpelijker wijze
meer dan de zuidelijke volken geneigd om
lichaamskoestering te zoeken op zonnige
dagen. Vandaar de geneigdheid in- de
Scandinavische landen naar zee- en zonne
baden, welke tot een nationale traditie zijn
geworden. Maar vraag niet met welke treu
rige gevolgen voor de zedelijkheid. De
Katholieke priesters, welke in die noor
delijke landen als missionarissen moeten
werken bij het schaarsche aantal Roomsch
gedoopten, zien juist in die geneigdheid
tot die schaamtelooze lichaamsbewegingen
het groote beletsel voor hun bekeeringswerk.
In een land als Zweden is de bevolking
uiterst dun gezaaid; 13 menschen per
V. K.M. tegen 180 in Nederland; 7 geboorten
op duizend inwoners tegen 26 hier te lande.
Kenners van het volk schrijven de schuld
hiervan niet het minst op rekening van de
immoreele excessen, welke in de publieke
zonnebaden worden gevoed.
Afneming van de moraliteit brengt nood
zakelijk verzwakking van het ras en onder
mijning van godsdienstig leven. Wanneer wij
de badplaatsen niet gaan betrekken in onze
zorg voor de handhaving der publieke zeden,
zal alle strijd voor eer en deugd minder
dan half werk blijken te zijn.
HOMO SAPIENS.
ftfi" „„L4 1A A
ïl lil lil lal lal lil lü i"
„De Kroon" Groote Marakl Bioscoop
voorstelling 8 uur.
Gem. Concertzaal 2 a uur Concert
II. O. V.
Kunsthandel F. H. Smit Tentoonstelling
van Aquarellen en Pastels door J. C. M.
Legner. Dagelijks geopend van 10 tot 6
uur, uitgezonderd Zondags
Arbeidsbemiddelingsbureau van Sint Fran-
ciscus Liefdewerk. Zoetestraaf 11 Eiken
Donderdag van 89!4 uur
R.K. Arbeidsbureau voor mannen en jongens
Sociëteit St. Bavo, Smedestraat 23,
spr. hoe de conducteurs vroeger als het ware
aan zich zelf waren overgelaten en toch zorg
de jij, dat er nooit iets aan te merken viel. Bij
het publiek ben je reusachtig gezien, om je
trouw, je goed humeur en de joviale omgang.
Waar je een man van tijd bent hebben we
als kameraden een klok bij elkaar gehaald 1
Dat je er nog lang van mag genieten en je je
nog een paar jaar taai mag houden en even
zoo de vele jaren, die we je met pensioen toe-
wenschen.
Als 3de spr. voerde het woord de heer Kok,
chef der maatschappij, die spreekt van een
anderen tijd, toen je 22 in plaats van 62 telde.
We deden toen' niet veel anders dan werken
en slapen, onze arbeidsvoorwaarden zijn veel
verbeterd. Op jou zijn we jaloersch als jij in
dienst komt ook nu je de 6 kruisjes achter je
hebt-moet 'alles er tip top uitzien, er moet
glimmen wat aan het uniform glimmen kan,
MET ÉÉN DAG OPZEGGING 1 °a
VOOR EEN MAAND VAST2'/t
DRIE MAANDEN VAST 3
ZES MAANDEN 3l/s
EEN JAAR4
H SPAARBANKBOEKJES 4
Sociëteit „St. Bavo" Jaarfeest Volksbond
8 uur.
De Kroon Groote Markt Bioscoop
voorstelling 8 uur.
Sociëteit „St. Bavo" Post en Telegraaf
8 uur. Tooneelclub Vrouwenbond
kwart over 8 uur. Grafische Bond
8 uur. Bëvolkings-Bureau 8 uur.
Stadsschouwburg Maskerspel „Nataraja"
8 uur.
Telefoon 10049 Alle werkdagen van 9
half 9 uur 's Zaterdags alleen van 92 en
van 2—6% en 's avonds van hall 8
half 9 uur
R. K. Arbeidsbeurs voor Vrouwen Bloem
hofstraat Alle werkdagen van v.m.
1012 uur. des middags van 24 uur, en
avonds van 8—9 uur. behalve Zaterdag
avond Tel 11671
Arbeidsbeurs voor R. K. Ziekenverpleegsters
(uitgaande van den Ned R. K. Bpnd van
Ziekenverpleegsters). Aanbiedingen en
aanvragen voor verpleegsters aan nel Bu
reau BI.weg 309 Overvcen (dr C Bosch).
R. K Leeszaal en uitlcenbibliotheek
Jansstraat 49 Eiken 'dag geopend van
10—12. van 2—5 en van 7—10 uur. be-
halve des Maandagsochtenas en op Zon
en Feestdagen Uitleenen van boeken
van 2 tot 5 uur en van 79 uur Woens
dagmiddag ruilen van kinderbrieven
St. Marthavereeniging. Bloemhofstr, 1, Zon
dags en Woensdags van 810 uur, o.m
gezellig samenzijn voor Hollandsche raeis-
•v fes, die hier geen tehuis hebben Tel
11671
R. K. Bevolkingsbureau Gebouw Sint
Bavo Smedestraat 23 van 810 urn
op Maandag-, Woensdags- en Vrijdag
avond
St. Elisabeth's Vereeniging Jansstraat
Aanvragen om versterkende middelen
voor arme zieken der S E. V. Maan
dags van 23 uur Donderdag van 12.
Bisschoppelijk Museum. Dagelijks, uitge
nomen Zaterdag. Zon- en Feestdageq
gankelijk
R. K. Kraamverzorging van de Derde Orde
-• St. Franciscus. Aanvragen te richter
tot Mevr Coebergh, Ged Oude Gracht
74. des Dinsdags van 23 uur
Parochiale Bibliotheek (Kleverparkweg)
Dinsdagavond
Eerste Holp bij Ongelukken (Snelverband)
Centrale post Tel. 11111 en verder bij de
leden, te kennen aan het zwart schild met
wit. kruis aan den huisgevel
De Zondags en nachtdienst der apotheken
wordt deze week waargenomen door de fa-
Grijseels en Van Hees, Lange Veerstraat
14. Telefoon 11000; L. Schoor!, Frans
Halsplein 1. Telefoon 11180; Bosch- en
Vaart-Apotheek, Boekenrodestraat 13.
Telefoon 13290.
1. Nieuwe Groenmarkt 22, Woensdag half
89, Vrijdag half 89.
2. Hagestraal 49, Vrijdag half 89.
WIJZIGING PAKKETPOST.
Op de bijpostkantoren te Heemstede en
Santpoort-station en op de hulpkantoren
Bennebrcek. Vogelenzang, Spaarndam en
Santpoort-dorp is vanaf 12 October a.s. bij
gewone postpakketten voor het binnenland
een nieuw model adreskaart in tabelvorm
te voegen. De bij het publiek in voorraad
zijnde oud-model adreskaarsen kunnen wor
den opgebruikt. Deze blijven geldig voor
p.akketten met aangegeven waarde.
40 JARIG AMBTSJUBILE.
Vrijdag was het 40 jaar geleden, dat de heer
P. van de Werken bij de N. Z. H. T. in be
trekking kwam. Dit merkwaardig jubileum
is niet onopgemerkt voorbijgegaan. Des mor
gens te 10 uur werd de jubilaris met zijn fa
milie ontvangen in het Kantoorgebouw aan
de Remise te Hillegom, waar in de Directie
kamer een aardige versiering was aangebracht.
Talrijke collega's, oud-collega,'s en anderen
waren daarbij tegenwoordig.
Als eerste spreker werd het woord ge
voerd door den heer Modderman, Chef van
de exploitatie, die namens de Directie sprak.
Onder hartelijke felicitatiewoorden bood hij
Piet de gebruikelijke enveloppe met inhoud
aan, tevens namens de Maatschappij van Nij
verheid een Diploma met gouden medaille
de hoop uitsprekend, dat de jubilaris deze nog
jaren moge dragen. De heer Modderman wees
verder op het verschil van voor veertig jaren
en nu, wat de arbeidsvoorwaarden betreft, hoe
van de Werken in zijn moeielijke taak de
omgang met het publiek, schitterend is ge
slaagd en spreekt den wensch uit, dat de
jubilaris de dienstjaren, die hem nog resten
met denzelfden ijver arbeide van altoos en
hij nog jaren van welverdiende rust daarna
moge smaken.
Als 2de spr. trad op de heer Tuininga,
namens het personeel. Spr. heeft met de
conducteurs „omgezwalkt". Het is een heele
praestatie, zoo veertig jaar. En jij hebt eigen
schappen, die niet ieder heeft eerlijk en
trouw. In ons conducteursleven hebben we
vooral te waken, dat wij niet dérailleeren en
de verleiding is dikwijls groot. Op geestige
en gemoedelijk-correcte witze schetst deze
en geen vlekje op je kleeren duldt je dat weet
ook het publiek en waardeert dat. Moge je
nog lang de vruchten plukken straks van je
welbesteed conducteursleven
Ten slotte sprak de heer Wardenburg uit
Haarlem, die herinnert aan des jubilaris,
Zilveren feest. Hij wijst op het mooie, het-
ideale, het hoogere ook in ons eenvoudig be
roep en hoe we als een hemel op aarde heb
ben, vergeleken bij vroeger. Ook deze biedt
den Feesteling een souvenir.
Piet is onder den indruk en dat is ie niet
gauw Met trillende stem dankt hij den heer
Modderman en verzoekt, dien dank aan de
Directie over te willen brengen en evenzeer
de andere sprekers. Ook zijn vrouw dankt met
hartelijkheid. Dan wordt een „Lang zal ie
leven" spontaan gezongen en dit officieele ge
deelte is voorbij. Van avond nog 2 serenades
en dan is de Feestdag weer voorbij, maar
niet vergeten
Ook'wij bieden den getrouwen, sympathie?
ken, gemoedelijken, Jubileerenden Piet onze
beste wenschen aan
De stichting van het Hoogoverbedrijf te
Velsen was voor de industrieële welvaart dier
gemeente van meer dan gewone beteekenis
en sinds de oprichting is de bestaansmoge
lijkheid en productiviteit van het bedrijf in
vele opzichten bewezen, waartoe niet alleen
medewerkte de afzet van het hoogoverpro-
duct maar daarnaast vele bijkomende fac
toren een bron van inkomsten konden zijn
door de aflevering der zgn. nevenproducten,
waarvan het verstrekken van energie in den
vorm van electriciteit tot de voornaamste ge
rekend kan worden.
Waar in veel voorkomende gevallen bij
menig belangrijk becirijf de nevenproducten
in vrij geringere orde ten opzichte van het
hoofdproduct zijn te rangschikken, neemt
het produceeren van electrische energie bij
het Hoogovenbedrijf -groote afmetingen aan
en is in dit verband in staat, niet alleen voor
het bedrijf zelf, doch ook daarbuiten belang
rijke diensten te bewijzen.
Voor de provinciale voorziening van elec
triciteit is de productie door het Hoogoven-
bedrijf van groote. waarde.
Het jaarverslag van het Hoogovenbedrijf
maakt hiervan melding. Daarin is o.m. het
volgende opgenomen
„De centrale van het hoogovenbedrijf
heeft de belangrijke taak, naast de kracht
voorziening van de eigen fabriek, te zorgen
voor aflevering van de in de gassen aanwezige
energie in den vorm van electrisch vermogen.
Waar de maatschappij het daarvoor moet heb
ben van afzet in het Provinciale net aan de
P. E. G. E. M., wordt met erkentelijkheid
geconstateerd, dat van genoemde N. V. de
gewenschte medewerking werd ondervonden
om harerzijds de mogelijkheid tot vergroo
ting van het door haar af te nemen vermogen
op te voeren tot aan de hoeveelheid, die de
fabriek kan aflevcen. Van Juni 1925 af
mag worden aangenomen, dat het net in
staat is, de niet in eigen bedrijf benoodigde
energieproductie van één hoogoven volledig
af te nemen. Aan de P. E. G. E. M. werden
afgeleverd 27.600.000 K.W.U. Tot zoover
het verslag van het Hoogovenbedrijf.
Het scheen ons wel van belang onzen lezers
hieromtrent nog wat meer mede te deelen en
bij informatie te bevoegder plaatse werd ons
het volgende medegedeeld. De N.V. „Pi E.
G. E. M." is er steeds op uit, het Hoogoven
bedrijf zooveel mogelijk van den overtelligen
stroom te ontlasten en men nies aannemen,
dat het Hoogovenbedrijf over 1925 ongeveer
30.000.000 K.W.U. aan de P.E.G.E.M. zal
leveren, waarmede vrijwel het maximum zal
zijn bereikt, dat door den eenigen hoogoven,
die thans in bedrijf is. kan worden gepro
duceerd.
Daar het bedrijf van de Hoogovens nog
niet van dien omvang is, dat reeds een tweede
oven permanent in gebruik moet worden ge
steld, kan de afgifte van stróom voorloopig
de productie van één oven niet te boven gaan.
Mocht in den loop der jaren ook een tweede
hoogoven permanent in bedrijf worden ge
steld, dan zal het Hoogovenbedrijf ongeveer
tweemaal zooveel electriciteit kunnen leveren
als thans geproduceerd wordt. Op dit oogen-
blik is echter nog niet te zeggen, wanneer dit
het geval zal zijn.
De door het Hoogovenbedrijf geleverde
electriciteit wordt door de P. E. .G. E. M.
op haar beurt afgeleverd aan het Provinciaal
Electridteitsbedrijf, dat bij den tegenwoordi-
gen st^nd van zaken jaarlijks 60 a 70millioen
K.W.U. noodig heeft. Oppervlakkig gezien,
zou men dus meenen, dat liet-P.E.N., zoodra'
de tweede hoogoven permanent in bedrijf
zal zijn, alle benoodigde electriciteit van het
Hoogovenbedrijf zou kunnen betrekken. Dit
is echter in werkelijkheid niet zoo, want, ter
wijl de productie van de Hoogovens zeer ge
lijkmatig is, heeft het P.E.N. op verschillende
uren van den dag en op verschillende dagen
van het jaar veel meer stroom noodig dan op
andere. Het Hoogovenbedrijf levert dus nu
eens (vooral in den nacht) meer stroom, dan
het P.E.N. gebruiken kan, dan weer (vooral
des winters in de avonduren) veel minder
stroom dan het P.E.N. noodig heeft.
Om hierin te voorzien, zijn de centrales te
Amsterdam (Noord) en Haarlem wat men
noemt parallel geschakeld met de Hoogoven
centrale. Men moet zich dit zoc voorstellen,
dat alle drie centrales den stroom als het
ware in de leidingen pompen, die die cen
trales verbinden en dat het P.E.N. op ver
schillende punten van die leidingen en Am
sterdam en Haarlem aan hun centrales den
stroom afnemen. Produceeren nu de Hoog
ovens te veel electriciteit voor de behoeften
van het P.E.N., dan gaat dit teveel in de
richting Amsterdam of in de richting Haar
lem, is de behoefte van het P.E.N. grooter
dan de productie van de Hoogovens, dan
zenden de Centrales te Amsterdam en Haar
lem stroom naar de punten, waar het P.E.N.
de electriciteit afneemt.
Wanneer men nu vraagt, of dit betrekken
van electriciteit van het Hoogovenbedrijf
een voordeel voor de P. E. G. E. M. en dus
voor haar afnemers Provincie, Amster
dam en Haarlem oplevert, dan is het ant
woord daarop niet in twee woorden te geven.
Uit een oogpunt van algemeene economie
is er natuurlijk een groot voordeel, want het
zou in strijd met alle begrippen van econo
mie zijn om de gassen, die bij het hoogoven
proces ontstaan, niet te gebruiken. Maar de
vraag is anders gesteld en nu is het een feit,
dat door de levering door het Hoogovenbedrijf
de machines in de centrales te Amsterdam
én Haarlem niet meer gedurende even langen
tijd als vroeger gebruikt worden en dat dus
die centrales minder economisch moeten
werken dan vroeger. Dit nadeel in cijfers
om te zetten en af te wegen tegen het voor
deel, dat door de Provincie, Amsterdam en
Haarlem tengevolge van den betrekkelijk
lagen prijs van den door het Hoogovenbedrijf
geleverden stroom verkregen wordt, is uiterst
moeilijk, doch alleen reeds om het aan de
levering door de Hoogovens^ verbonden
algemeen economisch voordeel, dient zij te
worden nagestreefd. Invloed van beteekenis
op de prijzen, die de Provincie, Amsterdam
en Haarlem aan hunne afnemers moeten
vragen, kan het echter niet hebben, als was
het alleen maar uit hoofde van het feit, dat
de productiekosten slechts een klein onder
deel vormen van den prijs, dien de licht-
verbruiker moet betalen, welke prijs vooral
beheerscht wordt door de z.g.n. distributie-
kosten.
Een punt, dat met betrekking tót de leve
ring door het Hoogovenbedrijf wel eens naar
voren is gebracht, is de zekerheid en de sta
biliteit van de levering. Men beschouwt de
door dit bedrijf geleverde electriciteit wel
als „afval-electriciteit" en inderdaad is zij,
zcoals wij hierboven aanstipten, een afval-
of bijproduct.
Voor den afnemer is echter een K.W.U.,
door de Hoogovens geleverd, precies even-
zoo goed als een K.W.U., door Amsterdam
geleverd en de klanten van het P. E. N. in
het noordelijk deel der Provincie hebben
bovendien het voordeel, dat, als er onver
hoopt eens iets in de Centrale te Amsterdam
mocht gebeuren, zij ook nog stroom van de
Hoogovens kunnen krijgen.
Aan den anderen kant spreekt het vanzelf,
dat bij de Hoogovens het eigen bedrijf steeds
de eerste plaats inneemt.
Uit het bovenstaande mag men dus de
conclusie trekken, dat door de samenwerking
tusschen het Hoogovenbedrijf en de P. E.
G. E. M. een stand van zaken is geboren, die
beiden bedrijven zekere voordeelen brengt
en die uit een oogpunt van algemeene econo
mie valt te waardeeren.
In de a.s. Dinsdagavond te houden raads
vergadering zal worden behandeld de voor
dracht omtrent vaststelling van een plan tot
herziening van het oorspronkelijke uitbrei
dingsplan voor deze gemeente. Niet minder
dan 17 bezwaarschriften van grootbezitters
enz. zijn ingekomen, o.a. van de N.V. „Veen-
duin," Jhr. Boreel van Hogelanden, G. M.
del Court van Krimpen te Wassenaar, Mr.
Guépin te Santpoort, Hoogovens, Walrave
Boissevain te Amsterdam enz.
De reclamanten achten zich door geprojec-
teerden plantsocnaanleg en te breede wegen
in hunne belangen geschaad.
B en W. stellen voor, het plan overeen
komstig het ontwerp vast te stellen, behou
dens eenige wijzigingen.
Vrijdagmiddag omstreeks vier uur, had in
den Houtrakpolder een droevig ongeluk
plaats. De 18-jarige W„ wonende te Halfweg
(Zwanenburg) had voor den Houtrakpolder
eenige werkzaamheden te verrichten, ter
hoogte van het watergemaal bij den Noor-
derweg. De jongen die in een mast van het
hoogspanningnet van de electrische geleiding
zat, raakte een draad aan, met het gevolg,
dat de .ongelukkige neerstortte. Door de ter
plaatse aanwezige werklieden werd telefo
nisch medische hulp ingeroepen en de politie
gewaarschuwd. Dr. Melchior van Halfweg
was spoedig ter plaatse en stelde onmiddel
lijk nog pogingen in het werk de levens
geesten op te wekken, doch tevergeefs, dc
dood was reeds ingetreden. Het lijk werd
per auto naar Halfweg vervoerd.
Gevallen.
Mej. Ph„ wonende aan den IJweg te Lijn
den, had het ongeluk, terwijl zij iangs de
Hoofdvaart fietste, dat haar stuur brak, met
het gevolg, dat zij zoo1 kwam te vallen, dat
ze een hoofdwonde opliep. De hulp van eed
geneesheer moest worden ingeroepen.
,Auto in de sloot.
Donderdagmiddag reed de graanhande
laar Péters met zijn auto door den IJweg te
Vijfhuizen. Toen hij hij den landbouwer G. de
werf op wilden rijden, nam hij zijn draai
niet goed en hij reed pardoes in de wegsloot.
De heer Peters Jtwam er goed af. Niet dan
na heel veel moeite, wist men het zware ge
vaarte uit de diepe sloot te halen
Vandaag herdenkt de heer Dr. Fred, va*
Eeden, den dag waarop hij vóór 40 jaar lot
doctor in de Medicijnen werd gepromo
veerd.
Dr. I red. van Eeden is ons, Roomschen,
in de laatste jaren hartelijk lief geworden.'
dierbaar ook door hel treffend voorbeeld'
dat hij ons, Katholieken, g^eft door zijn be-l
keering en de wijze, waarop hij zijn bekee-j
ring beleeft, en daarom zij dit jubileum in
deze rubriek herdacht.
Immers, Dr. Fredtrik van Eeden is een
geboren Haarlemmer. Zijn vader was hier
ter stede ten bekend botanicus en secretaris
van de Maatschappij v,an Nijverheid. Zijn
moeder, mevrouw van Eedenv. Warmeloo,"
verwierf zich vele verdiensten voor hef
openbare leven en was o.m. oprichtster der
Huishoud- en Industrieschool, In Haarlem
krteg Van Eeden ook zijn eerste onderwijs
en Haarlem bleef hij in zijn latere levens
jaren liefhebben.
Dr. Fred, van Eeden heeft zich onder
scheiden op elk gebied, waarop hij zich be
woog. Als geneesheer met zijn experimen
ten over de psychische geneeswijze, als we
reldhervormer om zijn teleurstelling met
„Walden" en de nederzetting in Carolina,
als letterkundige als de schrijver van zoo
vele werken, die zijn naam tot een zeer ver
nageslacht zullen bewaren en ten slotte als
bekeerling.
Voor ons, Haarlemmers, zal echter Dr.
Fred, van Eeden vooral blijven de groot*
van Eeden, die te Haarlem geboren werd
en roem bijzette aan de glorie van zijn
vaderstad.
Barometerstand 9 uur v.m.: 774. Stilstand
OPGAVE:
J. J. WEBER ZOON
OPTICIENS FABRIKANTEN
Koningstraat 10 Haarlem.
Op het Sluisplein te IJmuiden had Vrij
dag een aanrijding plaats tuWchen den wiel
rijder J. F. en den motorrijder C. S. F. be
kwam eenige lichte' schrammen, terwijl het
rijwiel ernstig beschadigd werd. Tegen S.
werd procesverbaal opgemaakt.
Auto tegen een boom.
Vrijdag geraakte een der voorwielen van
een op den Huigsloterdijk rijdende vracht
auto los. De chauffeur kon hierdoor z'n stuur
niet meer houden, met het gevolg, dat da
auto tegen een boom reed en ernstig werd
gehavend.
Persoonlijke ongelukken kwamen niet
voor.
Botsing.
Op den Venneperweg kwam Donderdag"
avond een tweetal wielrijders, die beiden
zonder licht reden, met elkaar in aanrijding.
De arbeider H. alhier, bekwam een vri)
ernstige hoofdwonde, terwijl z'n fiets deer
lijk werd gehavend. De andere wielrijder
kwam er met enkele schrammen af.
BIOSCOOPTHEATER „DE KROON."
In de „Kroon" draait weer een afwisselend
en dikwijls heel interessant programma.
Vooral het uitgebreide journaal, vraagt en
verdient een groot gedeelte van onze aan
dacht, gevolgd door een klucht in 2 acten:
„Als het zomer wordt"een film waar
van we den inhoud evenmin als de titel
kunnen verklaren. We weten alleen nog
maar, dat er een bende leeuwen in voor
komen en een neger-engeltje, die wanhopige
pogingep aanwendde om van den grond los
te komen.
Zeldzaam aardig is de teekenfilm „de Avon
turen van Felix" waarin het pro- en contra
der poezen gedemonstreerd wordt.
Heel mooi ook is de dierenfilm, waarin
alleen het stilstaande lichtbeeld van opzit
tende en pootjesgeven de brontosaurussen en
ichlosaurussen een beetje mallen' indruk
maakt.
Na de pauze gaat het hoofdnummer „Op
hooge Zee," een sensatie-film van hét eerste
water. Iemand die niet van deze sensatie
houdt, kan zich verlustigen aan de zeldzaam
mooie fotografie, de prachtige compositie en
het natuurschoon.
De inhoud draait om een verdwenen laat
ste wilsbeschikking, een .mooi meisje, eer
fabelachtige staal-fabriek en een sympathieke
en een antipathieke jongeman.
De fielt in het stuk is „bij" wat z'n hulp
middelen betreft, en weet altijd op het juiste
oogenblik een zeestootner of een vliegmachine
uit den grond te stampen.
Het verhaal speelt in het tijdperk, toen men
een kapitein van een passagierschip met 20000
personen aan boord, mocht dreigen hem in
den grond te boren, zonder dat men er later
iets meer van hoorde.
De muziek was, zooals steeds, goed ver
zorgd.
KAMPIOENSCHAP VAN NEDERLANb
KLEIN BILJART.
Voor bovenstaand Kampioenschap heelt
o.m. ingeschreven, de Haarlentsche Kampi
oen, dc heer W. Kobus.
«L
