75 cï.
UIT DE PERS.
BINNENLANDSCH NIEUWS.
EttGD
gflIEUWS
Radio-Omroep
Voor geest en hart.
NIEUWE ZUID-HOLLANDER.
Tweede Blad. Donderdag 22 October
Wensch of stelsel.
Ingezonden mededeelingen
a 60 cents per regel.
WRIJFWAS
Brand te Diemen.
Het bezoek der Koningin
aan Limburg.
FINANCIËN.
UITLOTINGEN.
De afgeknepen voet.
Het vrijsprekend vonnis
inzake
het re vol ver drama.
Wees toch voorzichtig
met vuurwapenen.
MARK FNIEUWS.
RECHTSZAKEN.
Het doodelijk ongeluk ïn
het Kamp te Laren.
VRAGENBUS.
RADIO
LUIDSPREKERS
per week.
omplete 3 lampstoestellen vanai
f 1.85 per week.
RADIO-BUREAU
F. H. MEIJER
Jansstraat 67
Haarlem. - Telefoon 13620.
Een klassieke suite.
De thomistische wijs
begeerte en het moderne
denken.
We knippen uit „De Gelderlander":
In Nijmegen wordt een tentoonstelling
gehouden vanwege de drankweer. Een
heel interessante tentoonstelling, waar
veel te leeren valt.
Maar zij is blijkbaar ingericht, om vo
gels van allerlei pluimage te vangen en
zoo hangen er ook, in een apart vak, uit
spraken van sociaal-democraten, geschikt
om partijgenooten voor de drankbestrij
ding te winnen.
Zoo hangt er een uitspraak van mej.
Suze Groeneweg, het Vrouwelijke Kamer
lid der S. D. A. P.
Het alcoholisme, zegt ze, komt voort uit
het kapitalisme.
Natuurlijk.
Het kapitalisme is de oorzaak van alle
ondeugden.
Als ge ons dus helpt, zegt Suze Groe
neweg verder, om het kapitalisme af te
breken, dan vecht ge tegelijk het alcoho
lisme uit de wereld.
Het mes snijdt derhalve van twee kan
ten.
Als je maar eenmaal .sociaal-democraat
bent, dan help fe alle kwaad uit de we
reld en allé goed erin.
Echter, mejuffrouw Suze Groeneweg.
wat lezen wij daar in „Het Volk?
Toen het Bolsjewisme in Rusland zege
vierde, werd dadelijk de brandewijn af
geschaft dat was derhalve volgens het
recept van Suze Groeneweg. Het kapita
lisme weg, hel alcoholisme verdwenen.
Maar. dat heeft men helaas niet kun
nen volhouden.
De zucht naar drank bleek niet vast te
zitten aan het kaoitalisme, maar aan de
verkeerde neigingen van den mensch.
En hoe verder de bolsjewisten het kapi
talisme weggroeven, hoe harder het volk
begon te schreeuwen om den terugkeer
van z'n wodka.
Tot de Sovjet-republiek voor dien aan
drang is bezweken.
En de brandewijn heeft teruggehaald.
Wat lezen wij daarvan in „Het Volk?
„De gevangenissen zijn overvol, de am-
bulances en stations voor eerste hulp bij in een hooiberg, gelegen
ongelukken werken met overtijden, ter- j derij van den veehouder
voor vloeren en meubelen
De Heerly be zuivere terv
peritj/nwas van de Erdal
fabriek te Amsterdam
Brandt Zonneglans en Dennengeur (n Huis
verdedigers mr. H. P. Marchant en mr. Walter
F, C. Baars een bloemenhulde aan te bieden.
In den nachte van 20 op 21 Septem
ber omstreeks half vijf ontstond brand
achter de boer-
G. W. Beem,
MAASTRICHT, 21 Oct. Botermijn. Aan
voer 118.100 kg. Hoogste prijs f 2.53, mid den-
prijs f 2.44, laagste f 2.36.
wijl extra politiekrachten zijn aangesteld, aan den Over-Diemerweg te Diemen. De
teneinde diegenen in bedwang te houden vlammen, welke wild om zich heen grepen,
die een te groot gebruik gemaakt hebben sloegenver op het woonhuis, waar de bewo-
van de nieuwe 40 pCt: wodka. Voor de ners nog gelegenheid hadden een gedeelte
drankwinkels maken lange menschenrijen van het huisraad te redden,
queue, teneinde zich meester te maken Het woonhuis brandde geheel uit en
van een hoeveelheid drank. Dinsdagavond i stortte gedeeltelijk in.
was de geheele voorraad overal uitver- I De brandweer, die met twee handspuiten
kocht was gearriveerd, slaagde er in het vuur ver-
Niet waar, de drankzucht zit niet vast der te beperken, zoodat de veestal, het z.g.
aan een of ander economisch stelsel, maar
aan den mensch.
En de mensch moet verbeterd, an
ders raken wij het alcoholisme, dal is het zekerd.
drankmisbruik, of de drankziekte, die nog
altijd een ramp voor onze samenlving is,
niet kwijt.
En voor de verbetering van den mensch
lellen slechts zedelijke middelen.
zomerhuis en een schuur gespaard bleven.
Vermoedelijk is de brand ontstaan door
hooibroei. We vernemen, dat alles was ver-
De derde en laatste dag van het bezoek
Van het Koninklijk gezin aan Limburg, is
meer nog dan de beide eerste dagen ge-
word ene en dag van triumph door de ge
heele provincie. Niet alleen de bevolking
van de gemeenten, welke H. M. de Koning
in, Z. K H Prins Hendrik en H. K, H.
Prinses Juliana bezochten, heeft blijk gege
ven van haar verknochtheid aan hét Ko
ninklijk Huis, doch ook de inwoners van
tallooze kleinere steden en dorpen, waar
de Koninklijke familie wegens den korten
duur van het bezoek niet kon komen, heb
ben willen getuigen, dat zij onderdanen zijn
van Koningin Wilhelmina en behooren tot
den Nederlandschen Staat, De gemeenten,
waar H.M de Koningin na haar vertrek
uit Maastricht korten tijd vertoefde, waren
da centra geworden, waar Limburg's bevol
king uiting heeft kunnen geven aan haar
vreugde over de komst van haar Koningin.
Het Julianakanaal.
Te half tien Donderdagmorgen verlieten
de Hooge Gasten het Gouvernementsge
bouw in Maastricht om zich vóór den tocht
langs Venlo, Venray en Mook, naar de plek
te begeven, waar H. K. H. Prinses Juliana
dc eerste spade grond zou verplaatsen als
begin der uitvoering van het graven van
het Julianakanaal, welks tot standkoming
voor ons land in 't algemeen en voor Zuid-
Limburg in het bijzonder van zoo groote
beteekenis is.
De tocht naar het feestterrein aan den
weg van Limmel naar Borgharen, waar de
plechtigheid plaats had, duurde ongeveer
twintig minuten. Op het terrein was zeer
veel publiek aanwezig om de historische
gebeurtenis bii te wonen.
De plechtigheid werd ingeleid met een
rede van den Minister van Xfaterstaat, lr.
M. C. E. Bongaerts.
Precies om 10.34 vertrok de Koninklijke
trein naar Venlo, waar in de Wachtkamer
van 't Station, de begroeting door den Bur
gemeester plaats had.
Tc kwart voor één stoomde de Koninkl.
trein naar Venray, waar de huldebetooging,
hoe kort het bezoek ook mocht wezen
slechts 35 minuten buitengewoon harte-
lijk was.
Vijf minuten over twee kwam de Konink
lijke trein voor een laafste oponthoud te
Mook, de Noordelijkste gemeente in Lim
burg. aan.
De geheele bevolking uit Mook en de om
liggende plaatsen Gennep, Bergen en Ot-
tersum had zich bij het station verzameld,
om gedurende het korte oponthoud van
de Koninklijke familie de gelegenheid, blijk
te geven van den trouw aan Nederland en
zijn Oranjehuis, te benutten.
Burgemeester H. J. J. Sengers, begroette
de Vorstelijke personen op het perron.
Te kwart voor drie vertrok de Konink
lijke trein onder hoerageroep van de be
volking uit Mook om de Koninklijke familie
na een zegetocht van drie dagen door onze
zuidelijkste provincie naar Het Loo terug
te brengen.
In Venlo. Venray en Mook werd geduren
de het verdere gedeelte van den dag feest
gevierd.
3 PCT. PARIJS 191u.
Trekking 20 October.
No. 524.295 wint 100.000 francs.
No. 545.188 wint 10.000 francs.
Voorts 59 nummers met 1000 francs.
PARIJS 1871.
Trekking 20 October.
No. 150.70v win tlOO.OOO francs.
Nos. 76.191 en 856.024 ieder 50.000 francs.
De volgende nummers ieder 10.000 francs:
41.842 49.235 137.243 686.241 902.610 935.420
1.079.195 1.168.302 1.232.300 1.263.755.
Woensdagmorgen werd door een tele
grambesteller aan het politiebureau te Lei
den een aan den enkel afgeknepen voet van
een volwassen mensch gedeponeerd, door
schoolknapen in het plantsoen gevonden. De
voet leek nog vrij gaaf. Van de herkomst
is niets bekend. De politie stelt een onder
zoek in.
Nader kan worden gemeld dat een inge
steld geneeskundig onderzoek naar de gevon
den voet heeft uitgewezen, dat het lichaams
deel geprepareerd is geweest en vermoede
lijk door een student is weggeworpen.
Een bloemenhulde voor de verdedigers.
Het personeel van het politiebureau aan de
Witte de Withstraat te Rottedam heeft, uit
vreugde over de vrijspraak van den inspec
teur M. en den agent S., in verhand met het
drama aan de Schiestraat, besloten, aan de
Bij het schoonmaken van een revolver van
den heer P. te Genum (Fr.) door den smid
G. Rienstra, ging dit wapen af. R. kreeg den
kogel in den buik en is na enkele uren
overleden..
ZIJN MOEDER BEDREIGD.
Een jonge arbeider te 'Tzum (Friesl.) die
dronken was, dreigde zijn moeder met een
mes te zullen doodsteken. Toen een veld
wachter tusschenbeiden trad, stak hij de
zen met het mes in het lichaam.
De arbeider is ter beschikking van
Justitie gesteld.
de
ENKHUIZEN, 21 Oct. Zaden en peul
vruchten. Grauwe erwten f 2631, vale
(groote) f 3137.50, Wijker vale erwten
f 2026, bruine boonen f 1825 per hl.
ENKHUIZEN, 21 Oct. Aardappelen
Blauwe aardappelen f 2.452.70 per baal
(100 pond)
GELDERMALSEN, 21 Oct. Fruit. Ter
Veilingsvereeniging „Geldermalsen en Om
streken" besteedde men voor bergamotten
21—24 ent., sterappelen 17%—23 ent., wijn
appelen 9% ent., goudreinetten 914% ent.,
bellefleur 13%—16 ent., courtpendu 8%
ent., mispels 12%—14% ent., benderzoet
11 ent., paradijs 6 ent., veentjes 12% cent,
Juliana appelen 6 ent., róodzoet 8%11%
ent., holgaten 5 ent. peperappelen 8 ent.,
dubbele benderzoet 11 13 ent., Fransche
schijvers 7 ent., herfst bloemzoet 15% ent.,
koningsrood 9% cent,, princesse nobles 18%
ent., huismannen 4% ent., zoete schijvers
ent., gerrit roelofs appelen 710 ents.,
streepzuur 7 ent. reine d'or 7% ent., ram-
bours papeleu 9% ent., zoete reinetten 19
ent., kaneelzuur 8% ent., reinzoet 8% ent.,
campagnezoet 9—10 ent., zure schijvers 5%
ent., Avezaatsche capellen 23 ent., culemans
8/9 ent., hola's 14 ent., kweeperen 19 ent.,
beurré claiergeau 60 ent., rabouwen 5%
7 ent., benderzuur 7% ent., peterselie-
appelen 10ent., gribbelingen 7% ent., di
verse soorten stoofperen 2123 ent., diverse
soorten zoete appelen 6%14 ent., alles
per kg. Ie soort. Fabrieken kroet f 5.20
5.50 per 100 kg.
HOORN, 21 Oct. Vee. Aanvoer 61 var
kens. vette f 0.880.93, Londensche f 0.80
—0.84, zouters f 0.81—0.82 per kg (schoon)
Handel goed.
Eieren. Kipeieren aanvoer 5350 st.
wit f 12.10—12.90, bruin f 12.20—13.30.
Eendeneieren aanvoer 410 st., f 8.208.30
per 100 stuks.
(Najaarsvoormarkt.) Melkkoeien f 300
475 vette koeien f 200—500 kalfkoeien
f 250—375 vare- of gelde koeien f 150
400 stieren f 80—100 pinken f 125—325
graskalveren f 80125. Aanvoer 893 stuks.
Handel goed.
De voorschriften niet opgevolgd. E: tn
keten van schuldigen. Een maar, yd
hechtenis voorwaardelijk geeischt.
Voor den krijgsraad te 's-Hertogenbosc<i
heeft terecht gestaan P. Th. S., 22 jaar, vaan
drig bij den vrijwilligen landstorm, te Hil
versum, beklaagd, dat hij 15 April in de le--
gerplaats bij Laren, bij het geven van onder
richt met een mitrailleur, door zijn schuld den
soldaat F. E. M. Lammers door een schot
uit dien mitrailleur in het hoofd heeft ge
troffen en zoodanig verwond, dat L. na een
korten tijd is overleden. Beklaagde had een
scherpe patroon no. 1, denkende, dat het
was een geïmproviseerde exercitiepatroon,
zijnde een scherpe patroon no. 1, waaruit de
kruitlading is verwijderd, in den mitrailleur
gebracht en daarna de spangreep in zijn voor
sten stand gebracht, waarna het schot is
afgegaan.
Uit de toelichting, die bekl. mede aan de
hand vari een tee kening over het gebeurde
gaf, bleek volgens hem, dat de kop van den
mitrailleur niet in een andere richting kon
worden opgesteld.
Ook de verdediger le luitenant Ries ver
klaarde dit en "Zeide, dat als het ongeluk niet
jnet bekl. was gebeurd, het met een ander zou
zijn voorgevallen.
Dit deed den auditeurjopmerken, dat de
verdediger feitelijk ook als getuige en des
kundige optrad, wat hij niet kon toelaten.
Niet onmogelijk achtte hij, dat de verdediger
mede schuldig is. De auditeur en de presi
dent wenschten, dat bekl. een anderen ver
dediger zou kiezen, doch deze antwoordde,
dat niemand beter dan luit. Ries een juist
inzicht in de toedracht kon krijgen. Ook de
verdediger wenschte zich gehandhaafd te zien.
Na in de raadkamer te zijn geweest, ver
klaarde de president, dat de verdediger allen
als zoodanig gehandhaafd kon blijven, zij het
onder eenig voorbehoud.
De president wees er vervolgens op, dat er
nog een scherpe patroon op het wapen zat,
zoodat het nog een menschenleven had kun
nen kosten.
Bij het verhoor bleek, dat het in strijd met
de voorschriften was, dat bekl. alle mond
stukken wegnam, al is dit ook niet verboden
om het gevaar. Verder mocht hij bij het on
derricht geen exercitiepatroon gebruiken.
Als hij wist, dat er geïmproviseerde exer
citiepatronen werden gebruikt, was dit een
reden te meer om voorzichtig te zijn of ze
liever niet te gebruiken. Verder werd mede
gedeeld, dat, hoewel niet is voorgeschreven,
waar de patronen aanwezig behooren te zijn,
de gewoonte is, ze op te bergen in de gere ed-
schapstasch, doch geen scherpe patronen.
Na de oefeningen moet degene, die opdracht
heeft de tasschen in ontvangst te nemen, deze
nazien en aanteekening houden van verbruik
en overschot.
De sergeant-majoor-instructeur Te Kolsté
verklaarde, nooit van het bestaan van geïm
proviseerde patronen te hebben gehoord,
voordat het ongeluk had plaats gegrepen. Bij
zijn onderricht maakte hij gebruik van de
officieele patronen, doch wanneer er geen
exercitiep^tronen aanwezig zouden zijn
wat hem echter nimmer overkomen is zou
hij scherpe patronen hebben gebruikt. Dit
ontlokte een der raadsheeren de opmerking,
dat getuige de beteekenis van zijn woorden
niet begreep. Spr. laakte het ten zeerste, dat
bij demonstratie scherpe patronen zouden
worden geb*uikt.
Getuige zei, dat hij geen patroon zou ge
bruiken, waarvan- hij niet wist, dat het een
scherpe patroon was, doch wanneer hij in
het vuur van zijn onderricht een greep in de
tasch zou doen zou hij niet nazien of het wel
een exercitiepatroon was, daar hij dan de
overtuiging zou hebben, dat de tasch alleen
goede patronen bevatte.
De president vond het verschrikkelijk,
dat er twee scherpe patronen in de tasch
waren. Er had dus nog een ongeluk kunnen
gebeuren. Hij zeide, dat wij vóór het onder
richt de overtuiging moeten hebben, dat er
in de tasch geen scherpe patronen waren.
In dit geval is de tasch na de oefening niet
direct gecontroleerd, maar weggesloten en
den volgenden dag, den dag van het ongeluk,
weer gebruikt.
De m eester-geweermaker Liebe, thans
op pensioen gesteld, gaf toe, op 9 April de
mitrailleurs-tasschen niet geinspireerd te heb
ben, omdat Verschilt die belast was met
het algemeen toezicht over alle mitrailleurs
en met de inspectie over de gereedschaps-
tasschen hem had gezegd, dat de tasschen
in orde waren.
De president wees op de mogelijkheid,
dat bij een inspectie de scherpe kogels ge
vonden zouden zijn en het ongeluk daardoor
voorkomen ware geworden.
Desgevraagd verklaarde de kapitein-des
kundige S. Olij dat in de inspectie over de
wapens ook de inspectie over de tasschen en
munitie begrepen is.
Getuige Dijters, die de patronen op den
dag van het ongeluk had rondgedeeld, had
er geen verschil in gezien. Het was ook vrij
donker in de barak.
Korporaal J.D. baron d'Aulnis de Bour-
t ouill erkende, een scherpe patroon, die
n iet in de trommel kon, in een gereedschaps-
•öasch te hebben gedaan, wat de president
als een fout aanmerkte.
Kapitein Óly, weet het ongeluk mede aan
'net instituut, waar het ongeluk gebeurde.
Door gebrek aan personeel en onvoldoende
bekendheid met de reglementen en voor
schriften, worden deze niet voldoende opge
volgd. Niet iedereen vervult naar behooren
de. Jiem opgedragen taak, en daardoor ont
staat een toestand, waarvan de ernstige ge-
vol ?en als het ongeluk in kwestie niet kunnen
uitblijven. Bekl. die het bestaan van namaak-
patr jnen kende, had dubbel voorzichtig
moetij» zijn. Er is geen absolute zekerheid,
dat tsen excercitiepatroon van een scherpe
patro mi is te onderscheiden. Daardoor is een
ongeil *te verklaarbaar.
De auditeur-militair nam de schuld van
bekl. a tn het ongeluk aan, omdat hij in strijd
met dt» voorschriften namaak-patronen
heeft gefcyuikt. Daar de overeenkomst tus-
schen de 'beide soorten patronen groot is,
had bekl. ïich moeten overtuigen, of zich
ook iemaijdi voor het wapen bevond.
Spr. ei schte één maand hechtenis voor
waardelijk. 1
De verclediger voerde o.m. aan, dat alle
officieren ib bet kamp hem verklaard heb
ben, dat huin onder die omstandigheden het
zelfde zou iZijn overkomen. Er is hier een
keten van inhuldigen, maar bekl. staat als
degene, die de laatste handeling verrichtte
terecht. Er isi schuld bij de inrichting van
het instituut, "bij den sergeant-majoor, die
verzuimde de Tasschen na te zien, en bij den
korporaal, die de patronen in de tasch deed.
De schuld van fot'kl. achtte pl. niet zoo groot
dat hij daarvoor gestraft moet worden. De
wetenschap, den. dood van Lammers veroor
zaakt te hebben, jis reeds een zware straf ge
noeg. Spreker viftyeg vrijspraak.
Vr.: In miin huis ik een kleerkast, waar
zich geregeld de mof. in bevindt. Ik heb reeds
met kamfer en tabafe geprobeerd ze weg te
krijgen, maar zonder resultaat. Kunt u mij
een middel noemen om ze weg te krijgen?
Antw.: Met kamfer en tabak krijgt u de
motten niet weg. Wei kunt u daarmee ver
hinderen dat zij zich in de kasten nestelen.
Dc reuk van kamfer tin tabak is den motten
onaangenaam. Nu mo è:t u beginnen met de
motten en' de eitjes. \Wlaaruit de rupsjes ont
staan, te verwijderen.^ U moet trachten de
kast zóó af te sluiten, Hat er geen motjes in
kunnenkomen. Alle gaten en kieren dienen
dus gesloten te zijn. Een mot kruipt door
het kleinste gaatje. U moet nu de kleeren uit
de kast nemen. De kast g uchtig, in alle hoek
jes en gaatjes ook, schoenmaken en vervol
gens de kleederen dut dl tig kloppen en bor
stelen, om de eitjes en .rupsjes er uit te ver
wijderen. Daarna kunt u de kleeren weer
opbergen, desgewenschlf nogmaals in doozen
of zakken verstopt. Watnneer u nu na dezen
duchtigen schoonmaak dan bovendien nog
kamfer, naphthaline, trjbak of juchtleer bij
de kleeren legt, dan zult u geen last van
mot meer hebben,
Vr.: Ik heb een winkelhuis gehuurd in
Schoten e_n nu luidt het huurcontract: 2
huurjaren en 3 optiejairen. Nu zijn die 2
huurjaren om en wemicbte ik gebruik te
maken van de 3 optieja re», waarvan ik een
schriftelijk bewijs af moB st geven. Moet ik
nu die drie optiejaren v ólbrengen of mag
ik de huur opzeggen, wai meer ik wil?
Afitw.: Wanneer u nu dzbruik wenscht te
maken van de drie optieiaren, dan dient u
die geheel uit te wonen Wellicht kunt u
ook een overeenkomst sluiten voor kor
toren tijd. i
Vragen over loten.
Antw.: Geen enkel der ons toegezonden
nummers is uitgeloot, behaï\ve één, waarvan
wij den bezitter schriftelijk Iti kennis stelden.
Vr.: Ik kreeg voor de hondenbelasting
Vaz Diaz 2000 M dagelijks Nieuws»
en Beursberichten met tusschenpoozen
van 8.154.30 Tijdseinen 10.15 en 4.30
Avondberichten over de H. D O. te
8 en 10 uur Zondags behoudens event,
voetbalnieuws te 44.30 uur nog Pers
berichten te 8 uur
Engelsche stations 365495 M. dage
lijks concerten, lezingen, enz van 20
ca 11 uur Zondags ook van 3.50 uur
Daventry 1600 M. dagelijks, Tijdsein
10.50 en 7.20 uur Big-Ben en 1.20 en 4.20
uur van Greenwich van 7 tot ca. 11.30
uur concert, zang, lezing, enz Zondags van
af 3.50 en 8.50 uur
H. D. O. 1050 M dagelijks Politiebe-
berichten 12 en 7.30 uur Zondags niet
Persberichten zie bij Vaz Dias Dincr-
concert (ongeregeld) 6 uur Kinderuurtie
's Maandags 5 uur Avondconcerten dage
lijks 8.10 uur, zie verder event bijzonder
heden hieronder
Radio Paris 1750 M Dagelijks concert,
zang of lezing 12 50 en 9 uur
Brussel - 265 M dagelijks concert 8.35
uur (Zondags 8.50 uur)
Eiffeltoren 2650 M dagelijks (onder
voorbehoud) 5.50 uur en Zondag, Woens
dag, Vrijdag en laatste Zaterdag der
maand op 2200 M concert te 7.50 uur
Duitsche stations 395443 M dage
lijks concert, zang en lezing vanaf 3.50
uur Zondags ook in de ochtenduren
kerkdienst, enz
De Bilt 1100 M. Weerberichten 10.41
12.55, 8.35 uur.
BIJZONDERHEDEN.
Daventry. 7.50. Eerste bedrijf van „La-
Bcheme". 8.25Rond de sta'ions 9.20
„The Georgians", daarna Savoy Hoötel
H. D. O. 6.Dinér Concert. 8.15
Concertgebouw te Amsterdam.
Munster. 7.50. Liszt Programma
Zie verder boven.
eerst een waarschuwing, toen een aanma
ning en toen kwam de deurwaarder en zeide
tegen mijn vrouw, dat als zij niet betaalde,
hij zou overgaan om den inboedel in beslag
te nemen. Mijn vrouw heeft toen gezegd, dat
wij het 's Maandags op zouden sturen. Zij
heeft het toen 's Maandagsmorgens opge
stuurd. 's Woensdag d.a.v. kwam de deur
waarder met een paar politieagenten om den
inboedel op te schrijven. Mijn vrouw heef!
toen het bewijs getoond, dat zij betaald had,
Het was goed. volgens den deurwaarder,
maar mijn vrouw moest evengoed 4.35 be
talen, n.l. f 0.35 voo'r de waarschuwing; ƒ1
voor de kosten van het exploit; 1.20 voor
schrijfloon en 1.80 voor ?etuigenloon. Als
mijn vrouw dal niet betaald had, hadden zij
den inboedel opgeschreven. Hadden zij er
recht toe, dit geld te eischen?
Antw.; Ja, dat zijn kosten, die op bet ge
val gekomen zijn.
Vr.: Hoe krijg ik een wit chevre bontje
weer wit?
Antw.: Maak roggezemelen in aarden ol
ijzeren pot onder vqortdurend roeren zóó
warm, dat ge de hand er nog juist in kunt
houden. Schud dan de warme zemelen op
het bont en wrijf die er sterk mee. Daarna
't bont uitschudden en met schoone borstel
uitschuieren. Een chemische wasscherij kan
intusschen ook wellicht hulp verleenen.
Vr. 1: Kan een dienstbode, welke in het
huwelijk wil treden, in de parochie waar
haar ouders wonen, trouwen, als zij in
dienst blijft in een andere parochie tot haar
huwelijk?
2, Of moet zij een zekere termijn in de
parochie van haar ouders zijn, om daar te
kunnen trouwen?
3. Zijn er voor het huwelijk voor de wet
in dien zin ook nog moeilijkheden?
Antw. 1 en 2: Zij kan haar domicilie bij
haar ouders kiezen, en dan in haar woon
plaats trouwen. Wendt u maar tot uwen
pastoor.
3.: U doet het beste met u hiervoor te
wende'h tot den Ambtenaar van den Bur
gerlijken Stand, die u welwillend de noo-
dige inlichtingen zal verschaffen en bij hel
geven van raad met allerlei omstandigheden
rekening kan houden.
Inderdaad, zult ge zeggen, het zijn def
tige woorden van den Louis XIV-stijl,
maar heuschde ontvankelijkheid van
mijn muzikaal begripsvermogen is nu een
i - 1 l'l TL mnnn L ol 4 O /-l 111*
waaraan men dan den naam geeft van doq-
bles.
Wanneer we nu bij deze beide vorm-
grondslagen der suite nog bedenken, dat
ook de suite onder het opzicht van bewe
ging en tempo onderworpen 'is aan de al-
gemeene beginselen van symmetrie in ge
wonen of in contrasteerenden vorm, daar
maal zoo groot niet'! Ik meen het te dur- Jij een universeele eisch voor elk kunst-
„r-i\v/:„ -„-„„Pt a pj-Qjjjjct jSi dan komen we tot de hoogst
ven betwijfelen. Wie zoo spreekt, is,
dunkt me, te voorbarig, daar hij zelfs niet
eens weet, dat de Suite in de muziekge
schiedenis sléchts een overgangsvorm is
geweest. Overgangsvorm tusschen het ge
zongen madrigaal eenerzijds en de welbe
kende sonate anderzijds. En het is dus zeer
aannemelijk, dat de suite minder geraffi
neerd is dan haar voorganger, het madri
gaal, dat op zichzelf aan geen enkelen be-
paalden vorm gebonden was, rnaar van den
anderen kant, dat de suite simpeler van
bouw is dan haar uitlooper, de Sonate, die
door haar drieledige structuur de volmaakt
ste uitbeelding is van de verscheidenheid
in de eenheid. Het zou wel eens interes
sant zijn in de schoonheids- en grootheids-
uitingen dezer wereld meer zulke zwakke
afstralingen van de hoogste schoonheid en
grootheid: den drieëenigen God, van nabij
te bezien.
De klassieke suite nu bestaat uit een
willekeurige reeks van instrumentale mu
ziekstukken, in lied- of dansvorm gecom
poneerd, welke ondanks de grootste
verscheidenheid en het contrast in de
bewegingen en tempo's, toch te zamen een
eenheid vormen. Het kenmerk, waardoor
zich derhalve de suite van eiken anderen
muzikalen vorm onderscheidt is (schrik
niet, lezer(es): het binaire beginsel of het
beginsel der twee-verbinding en dat wel
op de twee volgende manieren toegepast.
Vooreerst gaat in elke suite in het eer
ste deel de hoofdtoonsoort naar een ge
parenteerde toonsoort over, musiceert
even daarin, magr komt daarna weer tn
de eerste hoofdtoonsoort terecht, zonder
dat echter het eerste thema meer herhaald
wordt. Dit laatste is juist het doorscheme
rend, heel vage vergezicht van den late-
ren sonatevorm.
In de tweede plaats wordt in de suite
elk deel van bet muziekstuk tweemaal in
zijn geheel gespeeld, hetzij in letterlijke
herhaling, hetzij in gevarieerden vorm,
eenvoudige gevolgtrekking, dat dc verschil
lende muziekstukjes eener suite moeten
hebben: een streng tonaal verband onder
ling en een logische orde in dc afwisseling
van tempo's en bewegingen, twee begrip
pen, die het doorsnee-muzikaal begrips
vermogen toch niet te boven gaan.
Hoewel we nu aan den vormelijken kant
der muziek niet alle belang mogen hech
ten, is het toch noodzakelijk, den suite-
vorm van meer nabij fe beschouwen. We
bespeuren n.m. in elke klassieke suite de
neiging om in een vroolijk (allegro) tempo
te beginnen, de allemande in vier tijden,
en in een nog opgewekter tempo te eindi
gen, de gigue of een dans in gebroken
triolen. Tusschen deze twee uitersten in
reien zich dan de langzamere tempo's,
meestal in drieën, van een sarabande, cou
rante of sicilienne en der gematigde tem
po's van gavotte, menuef of passepied, de
eenige stukken der suite, die zich leenen
voor den werkelijken dans.
Nu hebben echter twee hoogst merk
waardige Fransche componisten, de grond
leggers van den geestelijken erfschat der
jonge Fransche toonzetters, in een nieuw
1 element deri suite zich het meesterschap
verworven in de z.g. doubles en secondes,
de voorloopsters van het bij uitstek mu
zikale rondeau.
Met deze gegevens is men in staaf de
klassieke suite van andere te onderschei
den. In princiep zijn het dus nevenge
schikte muziekstukken, de zoo noodzake
lijke primitieve voorbereiding van den la
ter ontstanen cyclus van muziekstukken,
die onderling van elkaar afhankelijk zijn,
den cyclistischen vorm, die vooral door
Cësar Franck verwezenlijkt is.
Om bijzondere redenen wijs ik hier op
dengene, die In de klassieke suite het zui
verst het karakter van den dans heeft we
ten te bewaren, op den Franschman Cou-
perin, die stierf in 1733. Hii behoort t°t de
groote claveciniste.n der 18de eeuw' en op
merkelijk is het, dat hij vooreerst in zijne
suiten of orden het karakter van dans het
zuiverst heeft weten te bewaren. Doch nog
een andere eigenaardigheid kenmerkt Cou-
perin, ofschoon hij hierin te rade ging bij
de oude luitcomponisten. Boven de meeste
zijner werken prijken allerlei fantastische
en koddige opschriften, zooals La Tene-
breuse, Papillons, la Lugubre, terwijl on
der deze titels inderdaad slechts een alle
mande of gavotte-rondeau, een passepied
of gigue ofwel een sarabande aangeboden
woiden. Hier openbaart zich Couperin als
de eerste programma-componist die syste
matisch allerlei toonschilderingen geeft
Couperin is dan ook de vertegenwoordi
ger van het schilderachtige, iemand die
vrij is in zijn manier van uitdrukken en
den schoolschen vorm der suite dienst
baar maakte aan een steeds wisselende
uitdrukking van zuivere indrukken,
Is het wonder ,dat de jonge Fransche com
ponisten naar die traditie zijn weerge
keerd: de Fransche bevalligheid en mu
ziek van zuivere indrukken? Dat is het
juist, wat We bij een componist als Coupe
rin vinden. En wat de modern-Fransche
musici deden, is een vingerwijzing voor de
Nederlandsche kunstbroeders, vooral voor
de Katholieke onder hen: de dooden moe
ten de levenden weer leeren. Doch daar
over een der volgende malen, anders zou ik
mijn conclusies vooruitloopen.
Nog een laatste reden is er, waarom ik
bijzonder op Couperin als suite-componist
wilde wijzen. Niet, omdat hij zoo melodieus
is als een Scarlatti of bekorend als een
Rameau, maar om hef practische feit, dat
juist Couperin zeer veel suites schreef voor
het klavecimbel, welke dus op het meest
gangbare instrument, de piano, te benade
ren zijn.
Misschien ligl er in uw muziekkast nog
wel een vergeten jeugdboek, waarin u tot
uw groote verbazing eenige suite-fragmen
ten zult vinden van Couperin of Rameau,
van Bach of Sfcarlatti. Denkt er aan: deze
muziekkennis is tegenwoordig meer dan
ooit noodzakelijk. Neemt ze nog eens ter
hand, en speelt ze zoo pretentieloos moge
lijk, zonder den minsten air tegenover die
eenvoudige noten aan te nemen. Of schaft
u zelf een bloemlezing uit de werken der
Fransche clavecinisten aan, b.v. uit de
Chester uitgave en men kan verzekerd
zijn, dat zulk een eenvoudige bundel den
muzikalen smaak met reuzenschreden zal
doen vooruitgaan meer dan het aanhooren
en spélen van honderden fox-trotts en
rag-time». J. VAN DE WIEL pr.
Hebben wij in een vorig artikel melding
gemaakt van het treurige verschijnsel, dat
uit een enquête bleek, hoevelc moderne
schrijvers het denkvermogen schenen te
missen, althans niet geordend denken kon-
-- den, thans, als tegenstelling, willen wij wij-
gigue ofwel een sarabande aangeboden zen Qp egn jjer sch00nste voorbeelden van
i c geor(jentj denken en den invloed van dat
denken op de moderne maatschappij. Nu
voor de derde maai dr. Mackaay O. E. S. A.
in Haarlem een cursus komt geven over phi-
losophie en voor de R.K. Volksuniversiteit
spreken zal over de verklaring en verdedi
ging van de definitie der Thomistische Wijs
begeerte en bijna tegelijk een ander katho
liek geleerde, met name Dr. Welschen O
G., het hoogleeraarsambt zal aanvaarden
aan de Leidsche Universiteit, om eveneens
over de Thomistische Wijsbegeerte te do-
ceeren, willen wij met een enkel woord wij
zen op de immerdurende beteekenis van
de leer van den grooten Aquiner
De leer van den middele^uwschen wijs
geer behoort niet verbannen te worden
naar een duister verleden, zij staat midden
in het heden, is van het grootste belang
voor het heden, nu het onbestemde, dat men
het „moderne denken" noemt, zich afkeerig
toont van streng geordend betoog. De zoe
kende geest, in onrust voortgestuwd, wil
opstijgen. Waarheen? Leo XIII gaf in een
encycliek den weg voor die opstijging aan
toen hij schreef: „Al stijgende zoekt het
verstand tot vaster kennis te geraken van de
natuur der lichamelijke dingen; van de wet
ten, die de stof beheerschen, van de begin
selen, wRaruit eenheid en verwantschap in
de wereld ontstaan; van den mensch in zijn
hoogste levensverrichtingen, van de eerste
oorzaak aller wezens. Aan hen, die dezen
weg zoeken op te gaan, biedt een verstan
digé studie der thomistische wijsbegeerte
licht en steun."
Nagenoeg alle voorname stelsels dezer
eeuw, hebben de groote christelijke begin
selen verduisterd, het licht uitgedoofd
waardoor wij het verband tusschen den
menschelijken geest, de natuur en God kun
nen gadeslaan. In de moderne wijsbegeerte
openbaart zich geen eenheid, gestadigheid
en vastheid. Had echter Europa de oude
Christelijke wijsbegeerte trouwer bewaard
men zou bij den strijd tusschen de uitslui
tend mechanische en teleologische natuur
beschouwing niet tot zooveel misverstand
zeker tot geen stelselmatig1'" voorbijzien der
harmonische natuurschoonheicf zijn verval
len, wij zouden niet dat pijnliik wankelen en
die vernederende afgoderij va n het materia
lisme hebben aanschouwd. Imtmers de ken
merkende eigenschap der thoi nistische wijs
begeerte is, dat zij groote ritimte en vrij
heid voor een rationeele wa urnemingsme-
thode met vastheid van redelijke beginse
len vereenigt.
Wetenschap en thomistische wijsbegeerte
zijn niet met elkander in strijd'» Of, zooals
Pater de Groot schrijft, wanneer- hij betoogt,
dat de Aquiner geen gevaar is roor de. be
schaving, zooals tegenstanders beweerden:
„Brengt het onderzoek, naarma.Ce het uit
gebreider, nauwkeuriger en mee;r' rationeel
wordt, al helderder aan den dag, hoe won
derbaarlijk de doelmatigheid dtir wezens,
afzonderlijk en in hun verband, löschittert
door geheel de omringende schepping, dan
leert ons dc scholastieke wijsbegtK-rte, het
klaarblijkelijke feit in het licht det eerste
beginselen te beschouwen en den ft lik van
onzen geest tot Hem te verheffen,: Wier.s
aanbiddelijke wijsheid het heelal nó ar een
verheven plan geordend heeft. Terwijl Kant
de absolute waarde van he t oorzakelijk-
heidsbeginsel verwerpt, en aldus volstrekt
willekeurig de mogelijkheid loochen; t, om
uit waargenomen vcrschiinselen tot h* t be
staan eener onzichtbare eerste oorzaak te
besluiten, terwijl het bestaan, het beginsel,
het begrip'zelfs van eindoorzaken dóór de
sophismen veler nieuwere wijsgceren ver
duisterd werd of verdween, zien wij in Tho
mas' verdediging dier bestreden waarheden
beginselen en begrippen, het beste deel der
wetenschap beschermd: zonder in ai ver
dreven bespiegelingen te vervallen toong hij
ons, hoe bij het teleologische vraagstuk het
gevaar te ontwijken, dat de edelste vrqchl
der wijsgeerige natuurbeschouwing, de ken
nis van God, verloren zou gaan." En niet
Leo XIII concludeert pater de Groot: Llaar
de leer van Thomas van Aquino steunt ioo
zeer verreikende beginselen, beantwoord t
zij aan de eischen niet van één, maar v»n
alle tijden."
Indien deze leer van het grootste oelanj
is voor het moderne denken en voor de we
tenschap, dan spreekt het welhaast van zeil
dat zij ook van het hoogste belang is vour
de maatschappij. Gedachten, geestesstrocv
mingen, godsdienstige overtuigingen en pl vi-
losophische stelsels regelen 't maatschappe
lijk leven. „Te lang aldus pater de Groot,
heeft Europa zich afgekeerd van hen„,
die ons leeren, hoe de geest in de beschou—l
wing van het hoogere, tot haar volle waar-<\
de komt. Zij, die over rampen klagen, die^l
het kwijnen der zielen betreuren, die ver
zuchten, dat dc maatschappij toch weder
van de christelijke waarheid leven mocht,
vergeten te vaak, dat de gezonde kracht der
oude denkers, hun degelijkheid en de geest
drift, wmarmede zij ook de bovenzinnelijke
wetenschap beminden, ten uiterste ver
waarloosd zijn. Een leering als de thomis
tische, vruchtbaar en in goeden zin positief,
moet het scepticisme en, door haar orde, de
tegenwoordige verwarring tegengaan Het
kwaad woekert onder allerlei gedaanten
voort. De volkeren verheffen zich; met
nieuwe eischen bij nieuwe toestanden ko
men zij geweldig aangedrongen. Dwalingen,
ontelbaar en vermetel, strijd voerend om de
opperleiding der geesten, dreigen de mensch-
heid mede te sleepen naar de uiterste ge
volgtrekkingen van Darwin-Spenccr-Marx
of naar het grondelooze individualisme,
waarin een antitheistische leer als in een
somberen nacht zich nederstort. Zonder oen
krachtig geheel van geest- en leven-ademen
de waarheid, ontzinkt ons het vertrouwen.
Met een vaste, onvervalschte leering zullen
wij voor de vragen der toekomst niet te
rugdeinzen; wij zullen het naderende ge
vaar wederslaan, en onze nazaten rullen
dan de macht vinden om de verwoesting te
breidelen.
Zelfs aan tegenstanders openbaart zich
somwijlen de Kerk als de reddende macht
in tijden van allergrootste verwarring en
verbijstering. Zij zou echter de toeverlaat"
der komende geslachten niet kunnen zijn
zonder hare door zooveel aanvallen be
proefde leering. In zijn encycliek „Aeternl
Patris" noemt Leo XIII den wijze van Aqui
no den waardigen verdediger dier leering
en daardoor een steun der christelijke maat
schappij.
Begint men nu meer te luisteren naar die
uit het Vaticaan klinkende stem, die, al is
zij in het aardschc leven verstoma, voort
blijft klinken door het gezag harer geschrif
ten? Wij mogen het althans met vreugde
vaststellen, dat ongetwijfeld de belangstel
ling voor de thomistische wijsbegeerte ook
onder andersdenkenden toeneemt. Na een
leerstoel aan de Amsterdamsche universi
teit mocht er thans een leerstoel volgen
aan de Leidsche Hoogeschool.
Moge de maatschappij door steeds toene
mende belangstelling rijke vruchten van dit
onderwijs plukken.
JOS. VANDERVELDEN
