illustratie
DE KATHOLIEKE
Wederom een voorstel tot
afbraak der „DoUelsteenen"
EEN R.G05 ZONDER DGDRNEN.'
DE SPAARNEBANtC
AUTOBUSSEN.
110.000 ABONNÉ'S 440.000 LEZERS.
VRAAGT TARIEVEN AAN BIJ "WERFKRACHT"
MAURITSKADE 39. 'S-GRAVENHAGE
GEMEENTEZAKEN.
VOOR DEN POLITIERECHTER
Parochie van de H. Liduina.
De Nassaulaan wordt
verbeterd.
J. W. van Santé, lid van den Raad.
H. O. V.
De werkloozen-ondersteuning.
BURGERLIJKE STAND.
Ingezonden mededeeïlngen
a 60 cents per regel.
Haarlemsche Esperantisten-
Vereenigin^.
Het Teeken des Kruises.
VRAGENBUS.
MISSIE-HERAUTEN.
UIT DEN OMTREK.
HEEMSTEDE.
De Gemeentebegrooting
Het vermenigvuldigmgscijfer voor de
inkomstenbelasting blijft 1.
14IVa
io3/4
Wisselkoersen en koersen
van Bankpapier.
LONDEN 1
LAATSTE NIEUWS,
BRUTALE ROQVERS.
Vliegtuig neergestort.
KERK EN SCHOOL
Mevrouw Steenberghe
bij Z. H. den Paus.
Wij leven in' een geciviliseerde^ maat
schappij, duchtig beschermd tegen alle mo
gelijke gevaren, die ons zouden kunnen be
dreigen. De veiligheid van het publiek wordt
'.ooveel mogelijk verzorgd door degelijke
wetten, die het onmogelijk maken ook maar
één stap zijwaarts te doen. En toch, door de
enorme vooruitgang der wereld blijken af en
toe nog wel eens kleine feilen te bestaan. Het
is waar, een mensch is niet onfeilbaar, maar
het stemt droevig indien de fout van een zoo
ernstig karakter blijkt te zijn. Dagelijks ver-
keeren wij in levensgevaar, zonder dat een ra
dicale verandering in den toestand plaats
leeft. Is het niet om wanhopig te worden,
dagelijks de hersenen tot het uiterste te moe-
en inspannen om levend op kantoor of werk
plaats te komen. Men is reeds op voordat
men aan zijn gewone plichten begint. Het is
:én ernstige fout geweest van hem, die het
wetboek heeft samengesteld. Zijn vooruit
ziende geest had de autobussen, als zijnde
een doorloopend gevaar voor staat en volk
of althans als verwoester van vele zenuwge
stellen, moeten verbieden. Waarom toch heb
ben onze voorouders nooit de autobussen uit
gevonden Alleen daarom niet, omdat zij
glashelder het gevaar inzagen. Ondanks al
hun pantseringen voelden zij zich niet opge
wassen tegen een dergelijk voorwerp. Er zijn
thans maar enkele mogelijkheden om tot een
goede oploss.ng te komen, de bussen moeten
if op straffe der wet verboden worden of de
litspattingen van dit voorwerp moeten tot
ten vasten baan teruggedrongen worden.
Moeten wij het niet dagelijks met leede oogen
lanzien, dat de bussen onze geheele gezond
heid verwoesten.
Al onze energie wordt verspild aan de po
gingen om het hoofd koel te houden, waar
de onmogelijkste manoeuvres tegenover een
bus gevaarlijk zijn. De meesten raken de
kluts kwijt bij h3ar nadering. Wat te doen
Hard iveglcopen of blijven staan is in derge-
ijke gevallen een zeer dringende en zeer
moeilijk op te lossen vraag. De steeds lichte-
ijk slingerende wielen maken een besluit
auitengewoon lastig. Blijft men staan, dat
orengt .noch de bus, noch den bestuurder
uit het evenwicht. Men heeft twee kansen óf
men wordt omver gereden met al de nare
ïSvolgen daarvan of men wordt rakelings
gepasseerd. In elk geval zal men een paar
;tijve beenen van den schrik overhouden.
Neemt men daarentegen de beenen, zooals
ie geijkte ter m luidt, zichzelf daarbij koel-
oloedigheid ii tprentende, wees dan op uw
hoede voor soortgelijke vliegtuigen. Men
kan er bijna'ze Ver van zijn, dat, als de door
u zoo angstvalli g in het oog gehouden bus
u niet raakt, een andere, plots en op een zeer
ongewenscht oogmnblik ten tooneele versche
nen dito voertuig het wel zal doen.
De beste meilhixk om alle ongelukken te
voorkomen, is zich moedig te toonen en
plaats te nemen, binnen de veilige wanden van
het eenige voorwerp, dat u kan redden, de
ous zelf. Dan kan men er bijna zeker van
zijn weer levend thuis te komen.
Het minste lethel dat men dan oploopt, is
een deuk in zijn hoofd of een kaduuk li
chaamsdeel, het licthaasisdeel waarin school
meesters en plakken in vroeger eeuwen zoo
veel pleizier hadden.. Met heel veel élan danst
men op zijn zitplaats, heviger en intenser naar
?elang de kuilen in den. weg dieper zijn. Men
✓eert op van zijn zitplaats tegen de zolde
ring. Menschen met zwa kke inborst worden
als een harmonica in eiikaar geschoven. Ik
vil nog niet spreken van de verwarring, ge
sticht in uw innerlijk organisme. Bij de eerste
maal na een Autofcusrit zal men bemerken,
dat zijn maag onder het rechter schouderblad
een plaats heeft gevonden en het hart de
plaats van de rechter knieschijf inneemt.
Vooral dit laatste kan zeer noodlottige gevol
gen hebben als men zijn vrouw aan zijn hart
wil drukken.
Het springen en hotsen van een bus is niet
zoozeer een eigenaardigheid van deze, dan
wel een gevolg van de liefhebberijen des
thauffeurs. Deze toch legt een buitengewone
voorliefde aan den dag voor kuilen. Met een
verbluffende vastheid van hand stuurt hij
den wagen door het kleinste kuiltje. En het
gevolg elke passagier wordt een marionet.
De chauffeur trekt aan de touwtjes en ieder-
:en danst. Ook voor groote regenplassen legt
lij een innege genegenheid aan den dag, en
tij is in 't geheel niet meer te houden, als hij
ruilen onder die plassen vermoedt. Als één
groote waaier spat het water terzijde, de voet
gangers van haar koelte doende genieten.
Met een zuigend geluid slaan deze golven
boven de hoofden der voorbijgangers samen.
Hier helpen zelfs geen omgeslagen broekspij-
oen. Hulpeloos door zooveel overvloeiende
goedheid blijft men staan terwijl de bus voort-
springt. Haar inhoud glimlacht om zijn veilige
lositie, doch deze glimlach is vermengt met
weemoed. Men is veilig, men vaart mee,
ioch geheel droog blijven doet gij toch niet.
De eerste rang reizigers zouden goed doen
zich met een zwemtricot te omhangen.
In of buiten de bus, overal worden de men-
schelijke gevoelens aangetast door dat mon
ster de autobus.
Ondanks alles is een bus meestal vol,
waardoor de ellende samen gedragen wordt
en ware het niet zoo ernstig dan zou men zeg
gen, dat men knus en genoeglijk door el
kaar rammelde. Edoch, gedeelde smart is
nalve smart. Door woorden is het onmogelijk
zijn gevoelens kenbaar te maken, slechts
door kopstooten of porren met den elleboog
wordt zulks mogelijk. Tracht men toch iets
te zeggen, dan bereikt men hetzelfde effect
als een mandoline heeft, een doorloopende
bibbering doet allen onrustig worden. Dik
wijls herhaalde pogingen om te praten, in de
bus maken de onmiddellijke aanschaffing
van een nieuw gebit noodzakelijk. Het eenige
gunstige resultaat is het absoluut onmogelijk
worden van een twist. Scheldwoorden kun
nen niet met 't nocdige vuur en uit geslingerd
worden om daadwerkelijke succes te hebben
Wat dit betreft, is het altijd zeer vreedzaam
in een autobus, een vreedzaamheid, die trou
wens nog verhoogd wordt door het feit, dat
steeds het maximum aantal reizigers wordt
overschreden tengevolge waarvan men elk
een reziger of reizigster op z'n knie krijgt.
In het laatste geval is het werkelijk een ani-
meerend iets, het rijden in een bus. Jammer
dat de politie zoo dikwijls de overtollige
vracht verwijderd.
Dit is vooral zeer enerveerend, waar meest-
il degene, die het eerst in de bus stapte, er
ook het eerste uit verwijderd worden. De
verklaring is zeer eenvoudig. De laatsten pro-
:esteeren heftig, terwijl de eersten in het
vaste bewustzijn vat} hun onaantastbaarheid
geen woord zeggen. Het gevolg is verbluf
fend. Een goed politieagent pakt het eerst
de zwijgende menschen en met een handig
heid, slechts verkregen door een jarenlange
training, worden de arme slachtoffers op
straat gezet.
Behalve deze gevaren die men doorstaat,
komt nog de machtige factor „de schrik" uw
wilskracht geheel breken. Het herhaaldelijk
door de nauwste openingen slippen van de
ous, manoeuvres, door den chaffeur welis
waar met groote nauwkeurigheid uitgevoerd,
doen uw haren verkleuren. Uw gelaat neemt
een kleur aan als van slappe ranja. Inderdaad,
als ooit een cursus aangevangen wordt ter
opleiding voor held, dan is de autobusbe
stuurder de aangewezen leider.
Zonder al te veel hinder kunnen diegenen
in een bus plaatsnemen, die wars zijn van
alle fantasie en slechts een degelijke, onwan
kelbare 'nuchterheid bezitten. Zij toch hob
belen mee zonder heimwee te hebben naar
een gezellige clubfauteuil.
Zij weten zich op de beste manier aan de
omstandigheden aan te passen. Inplaats van
zich met twee handen vast te houden aan de
voorbank, doen zij het met één, met de ande
re houden zij hun hoed vast. Zeer logisch
voorkomen zij daardoor het afvallen van
genoemd voorwerp, terwijl bij een onver-
ADVERTEEREN IN DE KATH. ILLUSTRATIE IS GOUD WAARD!
INSTITUUT VOOR COMMERCIEELE PROPAGANDA
wachte schok steun verkregen wordt van den
naasten buur. Deze zal toch trachten hem in
evenwicht te houden, aangezien een kennis
making met den elleboog minder aangename
gevolgen na zich kan slepen, Het zijn ook
deze nuchteren, die nogal ingenomen zijn
met de bus. Zij zien er zelfs verschillende
goede hoedanigheden in. Het lichaam wordt
verhard, zoo redeneeren zij, de beenen soepel
door het veelvuldig noodzakelijke balan-
ceeren.
Met een weinig training zult gij een goede
klassebokser worden, doordat gij uw even
naasten vele malen een opstopper moet geven
om in den koers te blijven. Deze en dergelijke
motieven worden met genoegen opgesomd.
Het is evenwel aan te raden, zoolang de ver
keersagenten de bussen nog met een scheel
oog aankijken, de noodige voorzichtigehid te
betrachten.
De verkeersagent die uit den aard der zaak
aan alle moderne dingen gewend is, houdt
zijn hart vast bij de nadering van een bus.
Met onbegrijpelijke koelbloedigheid weet hij
echter alle aanvallen af te slaan.
Hoogst zelden gebeurt het maar, dat hij een
minder aangename ontmoeting heeft, het
geen dan te wijten is aan de bus, welke, ver
moedelijk in de war gebracht door het arm
zwaaien van den agent, evenals de bekende
buitenman, die voor het eerst in de stad
fietsende, het teeken voor een vriendschaps
betuiging hield en recht op den agent aan
reed om hem „ok gouidag" te wenschen.
Zooals gezegd, ook deze, uiterlijk koel
bloedige agenten, zijn steeds op hun qui
vive. Ondanks het feit, dat de rammelende
verflooze, huppelende wagentjes zijn ver
vangen door zware, prachtig opgetuigde rij
tuigen, die iemand tegen zijn wil in verlokken
om ook eens een reisje mee te maken moet
men voorzichtig zijn. Het is waar, de geest
des tijds, onverschilligheid en overmoed doen
dikwijls alles vergeten. Een verstandig woord
heeft geen invloed meer. De beste raad is,
let op de verkeersagenten. Zoo spoedig zij
een bus den rug toe durven keeren, eerst
dan kunt gij gerust zijn.
En wij roepen om de beschermende wetten
en men laat ons roepen. Nergens ontvangen
wij steun. De rijkscommissie voor het ver-
voervraagstuk zegt zelfs, dat de autobus als
interlocaal vervoermiddel is ingeburgerd.
Vermoedelijk heeft deze commissie dan in een
of andere zes-pers. luxe-autobus gezeten.
Hemeltergend.
B. en W. schrijven aan den raad:
Ontelbare malen werd zoowel in als
buiten Uwen Raad aangedrongen op ver
betering van den verkeerstoestand bij de
Groote Houtbrug.
Reeds in Uwe vergaderingen van 10 Jan.
1917 en 6 December 1922 werd tot bedeel
de verbetering besloten, doch beide toen
genomen besluiten werden vernietigd
wegens strijd met het algemeen belang,
omdat bij het tot stand brengen dier ver
betering de zoogenaamde Kommiezenhuisjes
zouden moeten wordet\ afgebroken.
Het spreekt vanzelf, dat wij, lettende op
die vemietigingsbesluiten, nogmaals de
vraag overwogen of eene afdoende ver
betering zou zijn te verkrijgen met behoud
der bestaande gebouwtjes.
Deze vraag moet ontkennend beantwoord
worden. Het destijds ontworpen plan, waar
in de huisjes worden gespaard, ligt bij de
stukken ter inzage. Wel meenden wij; aan
vankelijk, dat bet doel ook zou zijn te be
reiken met de huisjes te verrollen, zooals
ook door Uw lid, den heer M. L. A, Klein,
bij zijn vor uwe leden ter inzage gelegd
schrijven is voorgesteld, doch nadere over
weging bracht ons tot de overtuiging, dat
daardoor geen goede aesthetische oplossing
zou worden verkregen en niettegenstaande
de hocge kosten aan verrolling verbonden,
de toestanden ter plaatse niet afdoende
zouden werden verbeterd. Om deze redenen
meenen wij dan ook te moeten ontraden
het voorsel van den heer Klein aan te
nemen.
Toch moet verbetering worden- aange
bracht. Het sterk toenemend verkeer en
de onmogelijkheid om het verkeer op een
70 o danige wijze teregelen, dat ongelukken
worden voorkomen, eischen een afdoende
verbetering en wel zoo spoedig mogelijk.
Daar zulks niet mogelijk is met behoud
der Kommiezenhuisjes, stellen wij U ander
maal voor tot afbraak van-die huisjes te
besluiten en ons uit te noodigen U een
voorstel te doen tot het bouwen eener
nieuwe brug met bijbehcorende werken.
Ten slotte merken B. en W. nog op, dat
de minderheid van het College zich met
dit voorstel niet kan vereenigen, omdat zij
van oordeel is, dat de toestand voldoende
is te verbeteren zonder opoffering der
Kommiezenhuisjes.
B. en W. stellen voor, ongeveer 152 M2.
grond, gelegen aan den Rijksstraatweg te
Schoten, te bestemmen voor den bouw van
een transformatorstation ten behoeve van
het gemeente- electriciteitsbedrijf en dit ge
deelte grond uit het gemeentelijk grondbe
drijf te nemen.
Mishandeling o! zelfverdediging?
De aanleiding was een pokkenbriefje. G. v.
P.. ging verhuizen van Haarlemmermeer naar
Den Haag, zoodat zijn zoontje van school
möest veranderen. De hoofdnderwijzer in
Haarlemmermeer vond het beter het britfje
zelf te sturen aan het hoofd der school te Ben
Haag, omdat, zooals deze zeide, hij bang vas
voor ontduiking van de leerplichtwet. Het
zoontje was n.l. achterlijk, 13 jaar oud en zat
pas in de 4e klasse.
Van P. nam hiermede geen genoegen en
j zoo begon de twist, die thans beslecht moest
worden voor den politierechter.
Bekl. zette zijn stXndpunt uiteen.
De hoofdonderwijzer heeft mijn zoontje niet
goed behartigd, maar dat ik bijzaak. Ik heb
echter gehandeld uit zelfverdediging. Ik kwam
n.l. op de binnenplaats en werd met geweld
aangevallen, toen ik aan den éénen kant van
den dorpel en mijnheer U. aan den anderen
kant stond. Twaalf schrammen kreeg ik op
mijn gezicht, terwijl ik zelfs gebeten werd.
Toen heb ik hem van mij afgeduwd.
De hoofdonderwijzer als getuige gehoord,
verklaarde voor het bezoek van bekl. een
briefje te hebben ontvangen, waarin beweerd
werd, dat deze een zeer gevaarlijk mensch
was, reden waarom getuige voorzichtig was.
Hij werd evenwel bloedend verwond. Bekl.
had hem achterna geloopen, zijn boord in drie
stukken getrokken, hem tegen den muur ge
gooid en getracht hem op zijn hoofd te zetten.
Zijn vrouw en dienstmeisje hadden hem even
wel ontzet.
Bekl. ontkende pertinent en zeide een man
van vrede te zijn. Het was om de waarheid Je
zeggen een kinderspelletje. Hij had 12 wonden
aan zijn gezicht.
Het O. M zeide gezien den krachtigen
lichaamsbouw van beklaagde, het niet mo
gelijk is dat de hoofdonderwijzer hem zou
hebben aangevallen. De eisch luidde 30
boette of 20 dagen hechtenis.
De politierechter achtte het wettig en
overtuigend bewijs niet geleverd en sprak
bekl. vrij.
De politierechter wees hedenmorgen von
nis in de zaak tegen Koenr. V. expediteur
alhier, die vorige week terechtstond aange
klaagd van oneerlijke concurrentie, Koenr.
V. had een vrachtauto laten maken in onge
veer dezelfde vorm en kleur als de wagens
van den expediteur K, V.
De politierechter sprak bekl. vrij.
In het kerkbericht van Zaterdag van de
Parochiekerk van de H. Liduina te Schoten
wordt een plechtige H. Mis voor een gouden
bruidspaar aangekondigd op Dinsdag half
elf. Déze H, Mis wordt echter niet om half
elf doch om half tien opgedragen.
Het is al weer eenigen tijd geleden sinds
de gemeenteraad van Haarlem besloot tot
verbetering der Nassaulaan. En verbetering
bleek toch in den laatsten tijd wel erg noo-
dig.
Maar aan alle lijden komt een eind en
zoo verschenen hedenmorgen de arbeiders
der gemeente met bijlen en touwen gewa
pend en moesten de eerste boomen er aan
gelooven, De takken gingen er tot aan den
stam af; de toppen kwamen met krakend
geweld haar beneden en na enkele uren
was er van de eertijds wijde vertakkingen
waaraan nog de laatste bladeren zaten,
niets meer over dan een rij kale boom
stompen en de grond bezaaid met takken
takjes en bladeren.
Dit is het begin van het werk, dat, voor
aleer het in zijn geheel gereed zal zijn, nog
wel geruimen tijd zal vorderen.
Zooals men weet is het de bedoeling het
verkeer in twee richtingen te splitsen, ter
wijl usschen deze twee verkeerswegen In
een wandelpad met boombeplanting zttl
worden aangebracht.
Een verandering, die ongetwijfeld een
verbetering zal blijken te zijn.
De voorzitter van het Hoofdstembureau,
genoemd in art. 34, 2e lid der Kieswet, fe
Haarlem, brengt ter openbare kennis: dat
zijn besluit d.d, 30 dezer waarbij ter
voorziening in de vacature van lid van den
Gemeenteraad, ontstaan door hef overlijden
van mevr. P. J. Willekes Macdonald geb.
Reijnvaan, benoemd verklaard wordt de
heer J. W. van Santé Jr., van heden af
voor een ieder ter inzage is nedergelegd ter
gemeente-secretarie 5e afd.
Naar wij vernemen neemt de heer v. San-
te zijn benoeming aan.
Op Dinsdag 3 Nevember a.si geeft de
Haarlemsch Orkestvereeniging onder lei
ding van den, heer Nico Gerharz, een con
cert in de Stadsgehoorzaal te Leiden.
Naar wij vernemen, zal in de a.s. Woens
dag te houden Raadsvergadering geinter.
pelleerd worden door soc.-dem. raadsleden,
over het feit, dat nog niets te bemerken valt
van de gedane toezegging, waarbij op een
of andere wijze zou worden tegemoet geko
men aan de uitgetrokken werkloozen.
Tot zoover de mededeeling die wij ontvin
gen.
Het geldt hier klaarblijkelijk de toezeg
ging van Mr. Heerkens Thijssen, in de vo
rige raadsvergadering gedaan.
Waar het hier echter betdeft het in het
leven roepen van een geheel nieuw instituut,
zooals nog in geen gemeente van ons land
bestaat, een instituut, dat zou staan tusschen
Armbestuur en Crisis-commissie, behoeft het
geen verwondering te baren, dat de voor
bereiding daarvan eenigen tijd vordert.
Wei intusschen de zorgen kent, waarmede
in Haarlem de belangen der werkloozen be
hartigd worden, zal er ook van overtuigd
zijn, dat er geen reden is om te vreezen, dat
er gegronde reden tot klagen is,
Geboren: 29 Oct.: z, van M. de Graaf
Rcos. 30 Oct.; z. van J. Dijtv. d. Meijde.
z. van J. P. Booijv. Halst. z. van
T. StomDeen. d. van A. H. C. Ste
manLaheij. 31 Oct.: z. van M. Huizing
Leuters. d. van C. G. Outde Graaf.
z. van E. C; v. d, SteijlenSchouten. 1
Nov.: z. van D. J. M. v. Haaren— Schouten.
2 Nov.: z. van H. M, van BeekSpoor.
Overleden: 29 Oct.: F. W, Salomons, 73 j.,
Schotersingel. 30 Oct.: E. Winnubst
Koop, 53 j., Jan Nieuwenhuijzenstraat. S,
LEEUWARDEN
M, Franse—.Rees, 80 j., Teijlerstraat, A.
M. DuineveldGerrits, 63 j., Kamperlaan.
B., 3 m., z. van B. Metselaar, Kamperlaan.
J. C., 4 m„ d. van A. Kikkert, Haze-
paterslaan. 31 Oct.: F. Willekes Macdo
nald, 65 j., Jansstraat. J. B., 4 m., d. van
W. v. d. Vaart, Rozenprieelstraat.
De Haarlemsche Esperantisten vcreeni-
ging „Komprenado faras Pacon" houdt een
propaganda-avond op Vrijdag, 6 November,
des avonds 8 uur, in de achterzaal van
Brinkman, Groote Markt.
De heer Ir. J. R, G. Isbrücker uif Den
Haag, zal een lezing houden over ,,Het nut
van Esperanto."
Na de pauze zal opgevoerd worden ,,De
Blijmoedigen", van mej. N. Boon, propa
gandistisch blijspel in 2 bedrijven.
Er wordt tevens een tentoonstelling ge
houden van esperanto-werken, als leermid
delen, handelscirculaires, litferatuur en
couranten.
Gedurende eenige dagen wordt in het.
Concertgebouw het bekende tooneelspel
„Het Teeken des Kruises" opgevoerd door
de „N.V. Groot Tooneel". Dit oude, uit het
Engelsch vertaalde tooneelstuk heeft nog
niets van zijn bekoring verloren, zoodat,
toen Zaterdagavond de eerste opvoering
plaats had, de groote concertzaal tamelijk
goed bezet was, Het spel van de verschillen
de medewerkenden vermocht wel de waar
deering van het publiek op te wekken en
niet ten onrechte. Na een eenigszins zwak
begin kwamen de spelers er meer en meer
in. Toch zal men moeten waken tegen tuch
tigen toon, passende bij een gepatenteerd
Amerikaansch lachsucces, een toon waar
in vooral Tigelinus (Joh. Lemaire) nog al
eens verviel. Het is een stuk en' dit moet
.iet vooral ook blijven, waarin de waardigi
geest van den Romeinschen patriciër on
danks al zijn lichtzinnigheid van dien tijd,
moet domineeren.
Een enkele keer, b.v. in het eerste tafe
reel van het derde bedrijf „Het huis van
Berenice", heerschte er een soort operette-
stemming. He( zal geen kwaad kunnen als
Berenice (Lena Kemper) met wat meer tem
perament speelt. Overigens blonk zij met
-.oh. Langenaken (Marcus Superbus) e(
Greta Schoonenberg (Mercia) wel het meest
uit. Vooral het spel van de laatste twee was
beheerscht en goed van toon.
De heer Julius Brongers was het beste
als voorganger der Christenen.
De décors, eenvoudig en sober pasten ziel
goed bij het stuk aan.
Een tiental jaren geleden maakte „Het
Teeken des Kruises" een waren triomftocht
door Nederland. Vooral de katholieken stel-
jen er veel prijp op dit stuk te zien. Ook lid I
nu gebodene is de moeite waard gezien te
worden. Er zullen dan ook velen zijn, die
daar prijs op stellen.
Vr.: Kunt U mij ook zeggen, waar en
waneer 't kosteloos inenten te Schoten is?
Antw. De kostelooze inenting heeft plaats
a.s. Woensdag 4 November, in school 3 aan
de Soendasfraat, des avonds 8 uur.
PATER GABRIËL MALAGRIDA.
Den een en twintigsten Sept. 1761 viel
onder de ruwe handen van den beul te Lis
sabon op het plein Autoda-fe een echt apostel
van de heilige Roomsche Kerk, pater Ga
briel Malagrida, wel de meest illustre held
onder de slachtoffers van Pombals 1) wreed
heid. Meer dan twintig maanden heeft deze
gewetenlooze dwingeland vruchteloos ge
probeerd den naam van dezen Jezuiet in
discrediet te brengen,'tevergeefs, slechts het
schavot restte de taak hem en zijn invloed
voorgoed te fnuiken. Dertig jaar had Mala
grida, volijverig apostel als hij was, zich als
het ware op zulk een levenseinde voorbe
reid, zijn hart had hij zóó degelijk in de leer
school zijns Meesters gevormd, dat ver
nedering en smaad er de heerlijkste spijze
voor schenen te zijn. Reeds voordat hij van
uit Europa naar de Amerikaansche missie
vertrok, gingen zijn dierbaarste verlangens,
zijn innigste idealen uit naar een deelge
nootschap met hen, die in den krijgsdienst
van hun Meester bloed en leven grootmoedig
hadden geschonken ter bezegeling hunner
liefde en geen gebed welde gemakkelijker
uit zijn hart dan de bede: eens, Jezus' bloed
getuige te mogen wezen. Tot bloedens toe
had hij reeds vaak doorstaan voor de wereld
zaak van den Christus de oevers van toen
maals geheel onbekende stroomen en de
maagdelijke wouden van Maragnon zouden
de getuigen zijn van zijn offermoed. De
Guanares hadden hem eens ruw aan een
boom gesjord, hun plompe knotsen laten
neerploffen op zijn van pijn rillend lichaam,
om hem daarna in de rivier te werpen, waar
hij de spijze zou zijn der rennende golven.
Toen was hij echter den dood ontsnapt.
De Barhedos hadden eens drie nachten lang
het feest gevierd zijner spoedige terecht
stelling, een doodsgehuil werd reeds om hem
aangeheven, wéér was hij gered. Pijlen waren
door de wilden op hem afgeschoten, gevan
genschap v/as meermalen zijn deel geweest,
ijzige koude had hem verstijfd, wilde dieren
hadden hun wreede tanden gezet in zijn
vleesch, Malagrida voedde immer de hoop,
dat Jezus hem een nog verschrikkelijker
dood tot grootere glorie Gods had voorbe
schikt. Onder de oogen van een Katho
liek volk, saamgeschoold om hem als een
boosdoener te zien vallen op het schavot,
een volk dat hem eerst als een heilige ver
eerd had, zou hij zijn heidenleven geven voor
de belangen van Christus' Kerk.
Brazilië en Maragnon werden door hem
afgereisd, te voet, een boetekleed om de
schouders, het kruis in zijn hand overal
bracht hij de weldaad der geestelijke oefe
ningen van zijn grooten Vader Ignatius door
retraites en missiesseminaries werden
door hem gesticht, kloosters voor vurige
bruiden van Jezus, maar ook toevluchts
huizen voor bekeerde gevallen vrouwen. Een
Sint Franciscus' zielenijver scheen in hem
herrezen. Daarom kon zijn ordesgeneraal
getuigen „Ik geloof niet, dat onze orde
vandaag een groote: missionaris rijk is dan
Malagrida."
Hij moet verschijnen aan het hof van Jan
de Vijfde en de dienaar Gods viert als de
redder en wonderdoener der nieuwe wereld
een ware triomftocht in Lissabon. Langs de
oevers der Taag stonden ter verwelkoming
priesters en volk, klooster noodigen hem met
aandrang uit om m hun midden het woord
Zijner prediking te doen gedijen. Onder zijn
leiding deden zelfs koning en koningin de
geestelijke oefeningen van Ignatius en toen
Paus Benedictus de veertiende een paar
maanden nadien den dood vernam van Jan
de Vijfde, prees de heilige Vader den vorst
bevoorrecht, dat hij onder zoo'n bekwame
leiding zich op de eeuwigheid had mogen
voorbereiden.
Maar O. L. Heer had Malagrida een betere
belooning voor zijn ijver weggelegd. Zijn
Palmzondag was gevierd, de schande van
pretorium en Golgotha stond te wachten.
Want in denzelfden tijd toen Malagrida weer
nieuwe zielen mocht winnen voor zijn God,
opende Pombal zijn regeering van helsche
boosheid en woeste hoovaardij, partij trek
kend van de onbeduidendheid van den zwak
ken Jozef den eersten. De wreedaard ken
de het verlangen van de koningin-moeder
,te sterven in de armen van Pater Malagrida
en uit vrees iets van zijn invloed bij vorst en
volk te verliezen, zwoer hij den dood van den
grijsaard, dien hij eerst door leugen en laster
onmogelijk zou maken bij het lichtgeloovig
volk. Malagrida ging door voor een heilige,
de heerlijkste verdediger van het Roomsch
geloof, voor een profeet, een wonderdoener,
iemand, dien de hemel allerrijkst begunstigd
had. Pombal zou hem maken tot een bekla
genswaardig wezen, geheel (Tnwaardjg het
heilig offer op te dragen en het heilig Sa
crament der Biecht toe te dienen tot een
ketter, een koningsmoordenaar, een lage,
moreel-bedorven verleider, een zweep der
dwaaste duisternisgeesten, kortom een voor
werp van haat, spot, afschuw. Dit is het ge
heim van Malagrida's verbanning, zijner
opsluiting in de diepste kerkerholen der In-
quisitié, van die bevreemdende levens van
Sinte Anna en den Antichrist, welke ge
schreven heetten te zijn in de akelige be
nauwenis van zijn gevangenis, waar hem
nooit papier of inkt ten dienste heeft ge
staan, werkjes zoo onzinnig, dat naar het
weinig-verdacht oordeel van Voltaire, als
ze werkelijk van zijn hand waren geweest,
men hem in een ziekenhuis had behooren
te verplegen en niet naar den brandstapel
verwijzen. Toen Pombal oordeelde dat de
waardige Jezuiet voldoende omlaag gehaald
was in de oogen van het volk van Portugal,
werd het volk van Lissabon opgeroepen
om bij zijn ter doodbrenging tegenwoordig
te wezen. In naam der inquisiteurs, door
Pombal zorgzaam uitgezocht, zou het slacht
offer eerst geworgd, daarna verbrand en de
asch niet begraven worden. Op den avond
van den 21sten September beklom Mala
grida het schavot, de handen gebonden, een
prop in den mond. Spóokig waarde rond dit
tooneel van bloed de vuile gloed der walmen
de toortsen, angstwekkend dreigde naast het
verhoog afzichtelijke beelden van duivels
en demonen, met geen ander doel daar op
gesteld dan beter de woede van het volk te
prikkelen. Doch waardig en kalm door de
allesvermogende kracht van zijn Meester be
trad Malagrida het schavoteen hemelsch
geluk lichtte uit zijn wezen en maar te vejen
der omstaanders konden hun bewondering
en sympathie voor zulk een held niet ver
helen. Toen de groote Paus Clemens de
bijzonderheden van dit sterven vernam, riep
hij uit„Dus de Kerk van Christus heeft
weer een martelaar aan den hemel geschon
ken
1) Sebastiaan Cawalko, markies van Pom
bal (16991782), een man voorzeker van
machtige bestuurstalenten, maar ontstellend
heerschzuchtig. Door zijn verblijf als gezant
aan het Londensch en Weensch Hof in aan
raking gekomen met de z.g. verlichte schijr-
vers zijner eeuw, had' hij ook hun politieke
en religieuze denkbeelden in zich opgenomen.
Gedurende 26 jaar was hij dictator; besteed
de jaarlijks een millioen ducaten om te laten
schrijven tegen de Sociëteit van Jezus en
zond er drie millioen iedere twaalf maanden
naar Rome om begunstigers voor zijn plan
nen te vinden, plannen, vooral gericht op een
absolute onbeperkte heerschappij,, koste wat
het koste. De despoot gaf de Sociëteit vari
Jezus de schuld van oproeren en politieke
débacles vreeselijk heeft hij gewoed tegen
de beroemde Reducties van Paraguay (1620-
1750), welke hij door de gevangenneming en
verbanning der Jezuïeten-Missionarissen ten
gronde richtte.
Verschenen is de gemeeniebegrooting voor
1926. Over de gewone dienst sluit zij in in
komsten en uitgaven met ten bedrag van
1926. Over den gewonen dienst sluit zij in in-
801.434.32 en over den kapitaaldienst met
een bedrag vaft 1.668.210.
Wat de belastingopbrengst is het volgende
geraamd:
80 opcenten op de hoofdsom der belasting
op de gebeuwde eigendommen 56.000 (v, j.
50.000); 20 opcenten op de hoofdsom der
belasting op de ongebouwde eigendommen
1000 (v, j. 1000); uitkeering van htt Rijk
wegens 48 opcenten op de hoofdsom der divi
dend- en tantième-belasting 2.500 (v. j.
600);-.18 opcenten op de hoofdsom dezelfde
belasting nihil (v. j. 360); inkomstenbelasting
526.000 (v. j. 491.790); hondenbelasting
5000 (v. j. 4000); vermakelijkheidsbelas
ting 3000 (v. j. 10.000); opbrengst vergun
ningsrecht 1000 (v. j. 900). De meerdert
inkomstenbelasting is geraamd naar een nor
male stijging van het belastbaar inkomen. Het
vermenigvuldigingscijfer wordt ook voor het
belastingjaar 19261927, evenals voor 1926,
op 1 geraamd.
Voor ondersteuning aan behoeftigen en
werkloozen is geraamd 91,850.41 (v„. j.
73.850.41).
Voor de volksgezondheid is geraamd een
bedrag van 25.367.88 (v. j. 21.562.01).
Voor de Volkshuisvesting 273.633.42 (v.j.
267.388.42;. De kosten van maatregelen in
het bejang der openbare gezondheid zijn ge
schat op 3.235 (v.j. 4.550); de subsidie tot
dekking van het nadeelig saldo van het be
heer der zwemvijvers op 3000 (v, j. 4000);
dito badhuis 1000 (v. j. memoriepost).
Hoofdstuk „Openbare Werken" sluit met
een raming van 187.115 (v. j. 175.775).
Voor onderhoud van straten en pleinen is
uitgetrokken 61.600 (v.j. 50.800); onderhoud
wegen en voetpaden 18.800 evenals het vo
rige jaar.
In 1926 zullen de volgende straten worden
verstraat of van andere bedekking worden
voorzien:
Glipperweg of de Glip, Valkenburgerlaan,
Heemsteedsche Dreef vanaf Valkenburger
plein naar Camplaan, Haventerrein, Raad
huisplein, Schuine pad, Raadhuisstraat, Nico-
laas Reetsplein en -straat, Lanckhoutlaan, ge
deelte Heemsteedsche Dreef bij Blauwe Brug,
gedeelte Pieter Aertslaan, Spaarnelaan, zij
kant Heerenweg vanaf Haarlem tot Einden-
houtstraat, ged. Zomerluststraat, de Spruiten-
boschstraat, het Oranjeplein, de Westerhout
straat, de Prinsessekade, de Vredenhofstraat,
de Bosch en Havenstraat, de Prinsessestraat,
de Schouwtjeslan, de Leidschevaartweg vanaf
Edisonbrug tot Schouwtjesbrug. Verder is
noodig bestrating van het gedeelte Molen-
werfslaan vanaf Javastraat tot Laan van In-
sulinde.
De totaalkosten van het onderwijs zijn ge
schat op 212,818,86.
Voor de openbare veiligheid is uitgetrok
ken 158.591.97 (v. j. 139.964.97).
DE GEMEENTEBEGROOTING.
Aan de gemeentebegrooting 1926, ontlee-
nen wij de volgende geraamde subsidiën
Ned. Vereeniging voor Gemeentebelangen
10.Politiescholen 50.Vereeniging
„Pro Juventute" 100.Reddingsbrigade
voor Drenkelingen 50.Gewestelijke
Landstormcommissie „Kennemerland" 50.-;
Zwemvijvers 3000,Badhuis 1000.
Vereeniging voor Wijkverpleging 1600.
Fonds tot Behartiging der Belangen van
hulpbehoevende kraamvrouwen te Haarlem
1000,Kruisverbond ..St. Jnrof" f mn
V K
HEDEN
5% Nederland 1919
IG0i/3
IOOI/2
6Nederland 1923
l023/4
1028/4-
4 H NederL 1917
981/a
981/2
ioii/2
7% N.-L 1921 K...
101 l/e
6% N.-L 1923 D...
'023/4
1023/4
holL Lloyd
42
Oude Vaart
62
dito Gem. Eigend-
52
Mij „Nederland"
1691/2
T
Scheepvaart-Unie
156l/a
156i/4
Rotterd. Lloyd
139
Paketvaart
187
'51/2
751/4
Holl. Stoomboot
20l/2
571
574
Java Cultuur
322
317
Jurgen* gew
128
125
Koloniale Bank
1741/2
176
1 dische Bank
142
Cert Handel Mij
43l/„
1431/4
144
1431/2
Phoenix
103
Geconsolideerde
164
164
Kon. Olie
388
387
U. S. Steel
127
127
Marine coma.
IOI/4
Vorstenlanden
153
153
Actions id.
146
145
.mp. Merc. Arg.
7x/2
71/,
Poerworedjo
106
Oude Deli
414
419
Senembah
478
476
Deli Batavia
389
390
A'dam Rubber -
374
395
398
228
232
Wai Sumatra
355
363
Dordtsche Petr,
359
Southern Rail»
114
114
143
1431/4
99
Wzbssb
40l/s
401/1
Comm. Maxwell
6x/a
1 NOVEMBER.
tERSTE
KOERS
LATERE
KOERS
BERLIJN
59.25
59.16
PARIJS
10 50
10.47
BRUSSEL
11.25
11.27
WEENEN
36.-
35.10
12.041/2
12-04
STOCKHOLM
66,65
66.55
KOPENHAGFN
62 30
62,20
OSLO 1 jiiim
50.90
53.80
BAZEL 1
48.—
47 92
NEW-YORK
2.49
2.489/n
ROME 1 1 1
9.90
9.851/,
Vereeniging „Zuigelingenzorg 100. Ver
eeniging tot bestrijding der Tuberculose t«
Haarlem 500.—; Onderhoud brug CruquU
f 100.Bijzondere Bewaarscholen 6000.
Commissie ter voorziening in het onderwijs
van ziekte en zwakke kinderen te Haarlem
100,—; Vereeniging van School en Werk-
tuinen voor Haarlem en Omstreken 100.
Schouwburgen en muziekcorpsen 200.—"-
Armbesturen 46000.Pluiroveetentooö'
stelling 10.Onderlinge Tuinbouwvef-
eeniging Aerdenhout en Omstreken 75.—;!
afd. Heemstede v, d. Bond van R. K, Ge'*
tenfokkers 25.Werkloozenkaeseu
4000.Vereeniging van Gasfabrikanten
in Nederland 50.—; afd. Haarlem der Ned-
R. K. Centrale Vereeniging tot bescher
ming van meisjes 100.—-: Doorgangshuis
voor Vrouwen en Meisjes te Haar.'em
100.-.
VAALS, 2 Nov. Twee tot nu toe onbe
kende mannen, die zwarte maskers droegen
en gewapend waren met revolvers, zijn Za
terdag de woning van den alhier wonenden
Bruse binnengedrongen. Onder bedreiging
hem te zullen dooden, hebben zij den ouden
man 260 en 1000 francs afgezet. De ma
rechaussee heeft een onderzoek ingesteld,
doch kon de misdadigers nog niet achtes,
halen.
Zondagmiddag is nabij het vliegveld va«
Kastrup bij een passagiersrondvlucht eeft
Fokkervliegtuig van 40 M. hoogte neergestort-
Van de vijf passagiers waren drie op slag
dood; de beide anderen, waaronder een dame
zijn hoogst ernstig gewond Ook de bestuur
der, luitenant Montensen, die geregeld op de
lijn Kopenhagen-Amsterdam vliegt, is tfi*
dood.
In een particuliere audiëntie- schonk Z.
H. de Paus aan Mevr. Steenberghe-Enge-
ring, voorzitster der internationale Vrou
wenunie, een prachtig ametysten kruis met
brillanten. Aan haar echtgenoot schonk Z,
H. een groote zilveren medaille,
