UIT DE PERS.
MEflGD
gflILUWS
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Derde Blad Vrijdag 6 November 1925
Politiek en kleederdracht
Socialistische eenheid
onmogelijk.
Een voortvluchtig bankier
aangehouden.
De tentoonstelling te Heerlen.
Veertienduizend gulden
verduisterd.
De 60ste veroordeeling.
Botsing met de tram bij
Rijsenburg.
Een tooneelspeler die school
maakte.
Scheuren in den schachttoren
der Staatsmijn Maurits.
Een planten-Iiefhebber.
Wat het herstel te Borculo kost.
Verkeersongevallen.
Een zerk blootgelegd.
E.en eigenaardig raadslid.
Op z'n wenken bediend.
Brand in een broodfabriek te
Emmer-Compascuum.
STATEN-GENERAAL.
TWEEDE KAMER.
VERGADERING VAN DONDERDAG
5 NOV., NAM. 1 UUR.
Staatsbegrooting voor 192S.
MARKTNIEUWS.
KERK EN SCHOOL.
De Canisiusfeesten te Nijmegen.
R. K. Leergangen
HET AVONTUUR TEW EINDE
Het Kamerlid C. J. Kuiper schrijft in de
„Volkskrant"
De beide conflicten,in de Rotterdamsche
metaalindustrie behooren alzoo, voor den
tweeden keer binnen twee maanden, weder
om tot het verleden.
Van 8 tot 28 Augustus gold het de Nieuwe
Waterweg en de Rotterdamsche Droogdok
maatschappij nu, van 8 tot 28 October, Wil-
ton en Piet Smit. Bij Wilton duurde het 3
dagen, bij Piet Smit 3 weken, ofschoon ze
beide zijn te beschouwen als één eenheids
periode van roemrijke sociaal-democra
tische vakvereenigings-strategie.
Bij den afloop der Augustus-conflicten
was de sociaal-democratische metaalbewer-
kersbond door eigen traagheid en besluite
loosheid zelf de oorzaak, dat hij buiten eiken
invloed stond en verplicht was genoegen te
nemen met hetgeen ce K. C. N. (katholieke,
Christelijke en Neutrale)-organisaties met de
werkgeversorganisatie waren overeenge
komen.
Dat was overigens presentabel, want het
kreeg zelfs van den heer Stenhuis een goede
noot. Maar desondanks waren de leiders van
den sociaal-democratischen Metaalbewer-
kersbond wrevelig gestemd, wijl ze eigenlijk
toch slechts als krullenjongen hadden dienst
gedaan en dat nog wel door eigen tekort
komingen.
Het verloren prestige moest, 't koste wat
het wilde, worden hersteld te meer daar de
activiteit der K. C. N.-organisaties de-n mo
dernen^) bond in nieuwe strategische moei
lijkheden bracht.
Toen werd een avontuurlijk offensief voor
bereid, men wierp zich in figuurlijken zin
op de personeelen van Wilton en Piet Smit,
't moest nu „er op of er onder", buiten de
K. C. N.-organisaties om, liefst over hen heen
En de inzet was de 48-urige werkweek,
met een korten overgang van 51 uren.
De heeren zouden de K. C. "N.-organisa
ties met de werkgevers incluis, wel eens mores
leeren
Bij Wilton was de zaak na een opzet vol
bravour, in drie dagen bèslist te weten een
zielig einde, zonder eenig resultaat ten aan
zien van den arbeidsduur, waarom het alléén
begonnen was.
Bij Piet Smit kozen de arbeiders de syn
dicalistische methode en liepen op eigen ini
tiatief van het werk weg.
En de dusgenaamde moderne (sociaal
democratische) metaalbewerkersbond sjok
te met pak en zak échter dit syndicalistisch
avontuurtje aan.
Toen gepoogd werd tegelijk met dat van
Wilton ook het conflict bij Piet Smit op te
heffen, werd het bestuursvoorstel door de
stakers afgewezen en de syndicalistische met
hode dus consequent volgehouden.
En het moderne(?) bestuur bleef dat slik
ken, lag dagelijks tevergeefs bij Piet Smit
voor de deur, om althans nog een minimale
loonccncessie los te peuteren, en aldus de
onwilligen te bewegen aan het werk te gaan.
Alles tevergeefs, geen enkele concessie,
noch op het loon, noch op den arbeidsduur.
Het avontuur is ten einde de vlag hangt
halfstok de moderne(?) vakbeweging heeft
enkele hoogst bedenkelijke bladzijden aan
haar geschiedenis toegevoegd.
Het naspel zal zijn, dat de sociaal-demo
craten gaan schelden en dat ze worden ge
scholden voor verraders.
Maar de verhoudingen zijn te Rotterdam
voor langen tijd bedorven, vooral door de on
gemeen ernstige terreur die sedert 22 Oc
tober j.l. op de arbeiders van Piet Smit is
toegepast.
Men heeft huisgezinnen renwziek ge
maakt, arbeiders tegen de sti....c geslagen en
tusschen de trams gegooid, alles omdat het
syndicalistisch avontuur niet werd toege
juicht en gevolgd.
Onze menschen, die deze terreur hebben
weerstaan en hun organisatie tegen den be
raamden aanshg hebben verdedigd, brengen
wij hier openlijk een woord van eerbiedige
hulde.
Zij hebben getoond te beschikken over een
moed en zedelijke kradht, waarop onze ge-
heele vakbeweging trotsch kan zijn en die
bij vriend en tegenstander eerbied afdwong.
In het jongste nummer van „De Vrijheid"
schrijft de heer D. Hans over „Politiek en
Kleederdacht."
Hij vertelt hierover o.m. het volgende:
„Er zijn inderdaad bepaalde richtingen in
onze politiek, die zich tot bepaalde uiterlijk
heden aangetrokken voelen.
Ik ,was dezen zomer in een Geldersch
dorp, in de nabijheid waarvan een bataljon
jonge communisten kampeerde. Een paar
keer per dag trokken ze voorbij het huis,
waar ik tijdelijk woonde en ze zagen er zoo
lief en onschuldig uit, deze kiekens van
David Wijnkoop. Inplaats van bommen en
handgranaten droegen ze banjo's en man
dolines, en daar tokkelden ze allerlei aar
dige liedjes op. Kunt u met een banjo den
Staat der Nederlanden omverwerpen? Neen,
gij. Neen, zij. Dus was ik al dadelijk gerust
en ik gevoelde sympathie voor deze helden
der toekomst. Maar ik heb mij over enkele
dingen toch lichtelijk verwonderd. In de
eerste plaats: al de mannelijke leden van
dezen stam hadden lang haar. Erg lang. De
wind speelde er lustig door heen en maakte
er een soort Biesbosch van. Begrijpt u het
verband tusschen communisme en lang haar?
Vervolgens hadden deze betoogende en op
de hei. over revolutie discussieerende lieden
een bijzondere 'voorkeur voor fluweel.
Fluweel was schering en inslag. Vooral onder
de jcnchelingen. Ze dragen fluweelen slc-b-
ber-pakjes. Begrijpt u het verbond tusschen
aanvallige handgranaten en fluweel?
En eindelijk, verschillende van deze
jeugdige medeburgers tippelden op bloote
voeten, zij het dan, dat deze voeten op
sandalen rustten. Parelen in een schelp.
Regrijpt u het verband tusschen wereld-
dictatuur en bloote voeten?
Zie, al deze dingen stelden me gerust.
Lange haren, fluweel, bloote voeten en
banja's; wie de ^redding der wereld daarin
zoekt, is waarlijk nog niet verdorven. En
jong dat. deze menschenkinderen waren,
Heerlijk-jong. Ellendig-jong. Ik-voor-mi; had
aanstonds de plechtige gelofte willen afleg
gen om ook met lang haar op bloote voe
ten in fluweel te gaan loopen, hadde ik nog
zoo jong kunnen zijn.
Ik zag een jong-meisje, dat als een stuk
"an den milden dageraad was en ze torste
een rood vaandel en ze zong; „Wij zijn de
jonge garde". Nou, dat was best te zien,
maar het kind keek verschrikkelijk ernstig
de wereld in.
Zoo banjo-den ze voorbij mn tijdelijk
huis, eenige dagen lang. Er waren „kamera
den" van iets ouder leeftijd en die kwamoa
dit jonge goedje allerlei dingen vertellen,
waarvan ze niets snapte. Ik had neiging om
mij te midden van deze schare te begeven,
reepen chocolade en plakplaatjes uit te
deelen en te zeggen:: „Kinderen, gaat bloe
men plukken en gelooft, dat het goed is op
de wereld!" Ik durfde niet.
Ik had iemand bij me, die mij angsjig
maakte, en die zei, dat er in iedere banjo
een bom zat, tusschen de lange haren vi
triool en in het fluweel dynamiet.
Dat zeggen niet wij, maar een socialis
tisch professor in een socialistisch tijdschrift.
Uit de sociaal-democratische dagbladpers
krijgt men gereedelijk den indruk, dat al
wat sociaal-democratisch is, zich voor de
ontwapening wil doodvechten.
Een artikel van prof. dr. J. H. van Mcurs
in de „Socialistische Gids" van deze maand
over Genève en Locarno geeft intusschen
een eenigszins anderen kijk op de zaak.
Het „Huisgezin" resumeert dat artikel als
v olgt:
„De hooglecraar constateert, dat te Ge
nève ten aanzien van het ontwaoenings-
vraagstuk eenheid van optreden van de so
cialistische gedelegeerden „ten eenenmale"
ontbrak.
De redevoeringen van den Franschman
Paul Boncour en den Belg de Brouckère wa
ren ,,in geen enkel opzicht" te onderschei
den van die van andere Fransche en Bel
gische delegatieleden.
Maar men heeft in Frankrijk en België
geen zuiver sociaal-democratisch bewind,
en zoo valt eenigermate te verklaren, dat
de sociaal-democratische gedelegeerden dier
landen huilden met de niet-socialistische
wolven, waarmee ze in het bosch waren.
Doch de Deensche en Zweedsche sociaal
democratische gedelegeerden, die een regee
ring van hun kleur achter zich hadden?
Van hen getuigt professor Van Meurs, dat
bun voorstellen goed bedoeld waren, maar
onoverwogen, ondoordacht en zelfs dilettan
tisch.
Fransche en Belgische partijgenooten ver
klaarden hun voorstellen onaannemelijk.
Een der Zweedsche gedelegeerden ooper-
de „uit eigen naam" (de Zweedsche sociaal
democratische regeering durfde er blijkbaar
geen officiéél voorstel van te maken, zegt
de hoogleeraar) het denkbeeld, om als sanc
tie tegen een aanvallenden staat gebruik
te maken van de algemeene staking in het
land van dien aanvaller.
Professor Van Meurs wil. dat de socialis
tische afgevaardigden naar Genève een frac
tie zullen vormen om tot het juiste contaét
tusschen Volkenbond en socialisme te ko
men.
Verder, dat op de internationale bijeen
komsten van socialisme en vakbeweging de
agenda der Volkenbonds-vergadering zal
worden besproken en daarmee een 'vist
richtsnoer voor de socialistische fractie in
den Volkenbond aangegeven.
Maar, zegt de hoogleeraar, misschien blijft
dit laatste daarom voorloopig een vrome
wensch, omdat de eenheid van opvattingen
ook in de internationale socialistische we
reld niet mogelijk is; men behoeft slechts
naar het congres in Marseille te zien, om
niet al te optimistisch te worden op dit punt.
Hoe hebben wij het nu?
Eenheid van opvattingen is in de inter
nationale socialistische wereld niet moge
lijk, aldus verklaart professor Van Mcurs.
Ons is altijd verteld, dat die eenheid niet
alleen mogelijk was, maar er was, en dat
wie het anders voorstelden, de internatio
nale sociaal-democratie lasterden."
De socialistische eenheid ten opzichte van
de ontwapening is een mythe, al riep nog
pas het „Volk" de Nederlandsche geestver
wanten op, daarvoor eenstemmig te getui
gen.
De recherche heeft te Rotterdam aange
houden den bankier T. P. d. H„ sedert" 25
October voortvluchtig. Hij wordt verdacht
van bedrog te Tübbingen in Wurtemberg
gepleegd. De bankier is voorloopig naar het
huis van bewaring overgebracht, in afwach
ting dat zijn uitlevering zal worden aange
vraagd.
Naar wordt gemeld heeft de burgemeester
van Heerlen zijn verbod tot het openen van
de R. I. A.-tentoonstelling opgeheven.
De verdachte aangehouden.
De recherche te Leiden heeft aangehou
den, wegens verduistering van 14000, ten
nadeele van een broodhandelaar te Leiden,
H, P. v. d. A. te Woerden, De verdachte
is ter beschikking van den Officier van
Justitie te 's-Gravenhage gesteld.
Men meldt uit Winschoten dat de venter
H. P. uit Muntendam dezer dagen door den
politie-rechter werd veroordeeld.
Niet zoozeer dit feit is het wat de aan
dacht trekt dan wel dat het de zestigste
maal is dat de man veroordeeld werd!
Woensdagmiddag reed het sociaal demo
cratisch raads- en statenlid, de heer R.
Boomsma, die ook ambtenaar aan het Prov.
én Gem. Electrische Stroomleveringsbedrijf
te Utrecht is, met den auto van de P. E. G.
U. S. op den straatweg te Rijsenburg, toen
hij wilde keeren.
Hoewel hij de tram zag aankomen, dacht
hij voldoenden tijd te hebben daarvoor, doch
de tram van de O. S. M. mag blijkbaar in
de bebouwde kom van het dorp met groote
snelheid rijden. Hel gevolg was, dat de tram
den auto tegen een boom drukte, zoodat
de auto geheel vernield werd. De heer
Boomsma, diens ech'tgenoote en dochtertje,
die in den auto zaten zijn er wonder boven
wonder goed afgekomen. Ze bekwamen wel
eenige verwondingen, doch deze waren niet
ernstig, zoodat zij per autobus naar Utrgcht
konden gaan. De politie heeft van het on
geval proces-verbaal opgemaakt.
Zondag werd in het Casino te 's-Hertogen-
bosch het tooneelstuk „De Dief" opge
voerd. Deze opvoering is niet zonder reëel
succes gebleven, meldt het „Hgz."
Het blijkt dat het spel buitenmate heeft
ingewerkt op het gemoed van een lid van
het gilde der langvingers. Deze toch heeft,
geprikkeld door wat hij zoo natuurgetrouw-
ten tooneele zag, gemeend dit toepasselijk
te moeten maken in de practijk. Hij wist
daartoe door te dringen^ tot het kleedlokaal
der spelers en nam daar van hem, die in
het stuk voor den onschuldig verdachte
speelde, een fonkelnieuwe regenjas mede,
Men moet maar ongelukkig zijn; eerst valsch
verdacht van diefstal én dan in werkelijk
heid bestolen te worden!
Van den detective uit het stuk werd een
wit zijden foulard gekaapt Van den dader
tot hiertoe geen enkel spoor. Voor den de
tective uit het stuk zou dit aanleiding kun
nen zijn om nu eens practisch te toonen,
dat hij, evenals in het opgevoerde stuk, ook
in werkelijkheid over 'n goeden speurders
neus kan beschikken. Hij spcure eens naar
het schadelijk wild dat regenjas en foulard
behendig wist weg te nemen en daardoor
aan „De Dief" een attractie gaf, zooals nog
„niemals dagewesen".
Eenige weken geleden vertoonden zich
plotseling in den schachttoren van de
Staatsmijn .Maurits" te Lutterade groote
scheuren, welke het ergste deden vreezen.
Men vreesde namelijk, dat evenals dit des
tijds op de Staatsmijn „Hendrik" het geval
is geweest, de grond aan hef verzakken was.
Een ën ander zou evenals bij de „Hen
drik" groote herstellings-kosten met zich
brengen. Een nauwkeurig onderzoek is in
gesteld en thans is gebleken dat niet grond
verzakking doch het werken van het ce
ment de oorzaak van het scheuren is.
De scheuren zullen daarom gemakkelijk
gevoegd kunnen worden, zonder dat gevaar
voor uitbreiding bestaat.
De politie .te Zevenaar heeft bij een
grensbewoner in beslag genomen een groot
aantal mooie planten en heesters, welke
vermist werden uit den prachtigen siertuin
van den inktfabrikant M. van Gimborn. Deze
had een zeer kostbaren tuin laten aanleggen,
die door zijn vertrek naar Doorn echter ge
heel verwaarloosd is achtergelaten.
De schade geschat op 840.636.73.
Naar uit Borculo gemeldt wordt, zijn
Woensdag de taxatie-uitslagen betreffende
de schade en het herstel, opgezonden aan
het Provinciaal Steun-comité, bekend ge
worden.
De geheele schade is geschat op
840.686.73, in welke som 661.242 begre-
is voor vergoeding aan vernield onroerend
goed. Het bedrag, benoodigd voor het vol
ledig herstel, wordt begroot op circa VA
millioen gulden.
Als bijzonderheid zij nog gemeld, dat
fotoo's in vliegmachines genomen soms
dienden als overtuigingsstukken bij de
taxatie van de schade, toegebracht aan
daken
Dinsdagmiddag geraakte een vrachtauto,
tengevolge van het duizelig worden van den
bestuurder L„ op den Hoenderlooschenweg
te Apeldoorn van het wegdek. Het voertuig
kwam terecht in een zich naast den weeg
bevindende diepte van ongeveer een meter.
Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor.
De auto is met behulp van een tractor weer
op den weg gebracht.
Op den Nispenschen weg onder Roosen
daal, is het vijfjarig dochtertje van K. aan-
'gereden door een auto van den diamant
handelaar B. uit Antwerpen. Toen de auto
voorbij kwam, wilde het kind plotseling den
weg oversteken, zoodat de chauffeur v. R.,
die uit alle macht remde, de aanrijding niet
meer kön voorkomen. Het kind werd door
eht spatbord tegen 't hoofdje geraakt, waar
door het tegen den grond sloeg en voor de
wielen bleef liggen. Gelukkig had de chauf
feur reeds zijn remmen zoo sterk aangezet,
dat de wielen vlak voor den kleine bleven
stilstaan.
Het kind was er niettemin deerlijk aan
toe met een gapende wonde aan het hoofd
en met een lichte hersenschudding werd het
meisje bewusteloos opgenomen en per auto
eerst naar Dr. Brabers en verder op diens
advies, naar het ziekenhuis vervoerd. Des
avonds laat is het bewustzijn weergekeero.
Woensdagmorgen was de toestand iets
beter. De heer B„ de eigenaar van den auto,
heeft de verplegingskosten voor zijn rekening
genomen.
Bij het graafwerk, voor dé school aan de
Brandewijnsteeg te Leiden is een fraai ge
beeldhouwde zerk blootgelègd, welke in het
midden in een ruit het priesterlijk symbool
vertoont, gevormd door een altaarkelk tus
schen ampullen. Langs de randen, welke op
de hoeken versierd zijn met de emblemen
der vier Evangelisten, is in relief met goti
sche letters het opschrift geplaatst, aaruit
blijkt, dat de zerk het graf heeft gedekt
van den heer Pieter Cornelisz., priester, vi
caris van de kapittelkerk van Sint Pancras,
overleden 8 September 1540. Uit de regis
ters nrs. 2364 en 2366 van den inventaris
der Leidsche kerkarchieven blijkt, dat deze
priester in 1539 op voordracht van Clara
van Berendrecht wijs benoemd tot vicaris-
eener vicarie op het H. Kruisaltaar in de
St. Pancraskerk. In de open vakken boven
en onder de ruit wordt vermeld, dat in het
zelfde graf ook de ouders van den priester,
Machtelt Pietersdr., overladen 24 September
1522, en Cornelis Jacobszn., bakker, overle
den 16 Juli 1538, hun laatste rustplaats von.
den.
De zerk is overgebracht naar het Stede
lijk Museum De Lakenhal.
Voor de rechtbank te lifoastricht heeft
het 60-jarig raadslid A. TL te Kerkrad e
wegens overtreding van art. 247 W. v. S.
een zedendelict terechtgestaan. Bekl. is
door de rapaillepartij in den raad gebracht
en heeft z.ch ook voor de Tweede Kamer
candidaa gesteld.
De zaak is met gesleten deuren behan
deld.
Eisch, wegens gebrekkige geestvermogens
van beklaagde diens opneming in een ge
sticht vor een jaar.
Wie des avonds na tien uur langs de hoek
Keizer- en Jodebreestraten te Amsterdam
gaat, kan een tweetal politiebeambten in
die buurt zien sulveilleeren.
Naar verzekerd wordt, meet een onzer
hcoge ocmes, in die buurt woonachtig, ge
klaagd hebben dat hij 's nachts gestoord
wordt dor het geblaf van honden. Dadelijk
is bij dagorder aan de politie gelast, dat
twee agenten iederen nacht van 10 uur af
tot 5 uur 's morgens er vor moeten zorg
dragen, dat.... de hónden niet blaffen!
Tel.
De schade is 50.000,
In den nacht van Woensdag op Donder
dag brandde door onbekende oorzaak de
broodbakkerij en broodfabriek „Hollandia"
te Emmer-Compascum tot den grond toe af.
Van den inboedel werd zoo goed als niets
gered. Verzekering dekt de schade. Deze
bedraagf ongeveer 50.000.
Algemeene Beschouwingen.
De algemeene beschouwingen over de
Staatsbegrooting voor 1926 worden ge
opend.
De heer ALBARDRAR S.-D. opent de be
schouwingen. Thans is de gelegenheid om
met de nieuwe regeering van gedachten te
wisselen. In de schriftelijke gedachtenwis-
seling is er reeds op gewezen, dat het op
treden van een Ministerie-Colijn niet in de
lijn van den uitslag der verkiezingen lag.
De regeering meende, dat zij die deze me_-
ning hadden, niet voldoende de constituti-
oneel-parlementaire usance schenen te
kennen. Dat antwoord is een dooddoener.
Spreker meent juist, dat dit parlementaire
stelsel door dit optreden is geschonden.
Bij het beraad, voorafgaande aan de Ka
binetsformatie, zijn wil en bedoeling der
kiezers miskent, want het is niet de wil
geweest van dc kiezers, dat Minister Co-
lijn als hoofd der regeering zou optreden.
Na aarzeling kan men bevestigend beant
woorden de vraag of rechts een Ministerie
moest vormen. Rechts had 54 zetels, dus
'n meerderheid, maar de staatkunde is meer
dan een cijfering; de beweging bij de ver
kiezingen dient in acht te worden geno
men. Het verlies van 5 zetels is gedeelte
lijk een gevolg van de wijziging der Kies
wet (art. 100), maar de laatste wijziging
dier wet (in 1925) heeft gunstig gewerkt
voor de groote partijen. De vergelijking
der stemmencijfers is door de regeering
niet behandeld. Was ze daartoe niet in 1
slaat? De meerderheid van rechts in het
kiezerskorps is veel kleiner dan uit de
verhouding der Kamer blijkt. Slechts 50,75
pCt, van de geldige stemmen behaalde de
rechterzijde.
Wat het de eerste maal, dat deze coali
tie een meerderheid behaalde, dan was het
wat anders dan nu, nu het gaat om een
oude coalitie. Zij is flicns nauwelijks met
de hakken over de sloot en de kans is, dat
zij bij een volgende gelegenheid midden in
de sloot zal staan. Drie jaar geleden was
de meerderheid meer dan 100.000 stemmen
grooter dan thans, terwijl het aanfal kie
zers met meer dan 5 pet. toenam. Dit per
centage meegerekend heeft rechfs 114.000
stemmen minder behaald dan zij behalen
moest om gelijk te blijven aan 1922. Was
geen andere regeering mogelijk dan deze?
Bestaat er zoo'n homogeniteit ter rechter
zijde, dat zij grondslag kan zijn voor een
zoo positieve coalitie-regeering als deze
is? De ervaring der laatste jaren heef'
toch wel anders geleerd. Het christelijk
beginsel heet de gemeenschappelijke
grondslag der coalitie, maar herhaaldelijk
is juist gebleken, dat een uiteenloopende
toepassing van dit beginsel de felste tegen
stelling in de coalitie aan den dag brengt.
Spr. wijst op Limburg, op de herdenking
van Jan de Bakker, op het Eucharistisch
congres, oia. Bij elke gelegenheid dat men
het christelijk beginsel wil toepassen, bleek
hopelooze verdeeldheid. Als er iets steriel
is gebleken dan is het wel de coalitie. Af
schaffing van de doodstraf, van den stem
plicht, van de staatsloterij, er kan geen
sprake van zijn omdat er rechts geen een
heid bestaat.
De Zondagswet, de afschaffing van den
vaccinatiedwang en nog meer wenschen
stuiten af op het verzet der coalitiegenoo-
ten. Spr. wijst nog op art, 123 van het In
dische Regeeringsreglement, op het ge
zantschap bij den Paus, waaromtrent ook
de grootste verdeeldheid bestaat. Men
legt er zich ten slotte bij neer, als het
niet gelukt iets te bereiken. De waarde der
coalitie ligt elders dan in de toepassing
der christelijke beginselen; de waarde ligt
hierin, dat men de arbeiders afhoudt van
samenwerking met anderen. Om de kapi
talistische maatschappij in stand te houden
wordt de coalitie in stand gehouden.
Vervolgens wijst spr. op den strijd in de
onderwijsdobaiten tusschen de groepen der
rechterzijde Nu het beginsel is verwezen
lijkt, is er niets dan verdeeldheid over de
toepassing te vinden.
Volgens den heer Nolens is de Katholieke
partij een echte volkspartij. Van eensge
zindheid js echter ook in die partij aller
minst sprake, De Michaëlisten leggen
daarvan al getuigenis af en onder die om
standigheden begint de heer Colijn een co-
alitieregeering. Dat is een waagstuk.
Spr. wijst op den achteruitgang der rech
terzijde. Ook de Vrijheidsbond is achter
uitgegaan, en hij zou nog meer zijn achter
uitgegaan als hij politieke beginselen had
laten gelden. Echter zijn plaatselijke enor
miteiten als candidaat gesteld om stemmen
tc trekken. (Gelach.)
Tegenover dit alles staat dc opzienba
rende vooruitgang van de S. D. A. P. die
138.000 stemmen meer op zich vereenigde.
Om haar zelfde positie te houden als in
1922, blijft er een winst van 108.000 stem
men over precies zóóveel als de rechtsche
coalitie verloor. Overal ging deze partij
vooruit ondanks de ongekend felle bestrij
ding, die zij heeft ontmoet. Die vooruitgang 1
houdt al jaren aan en wij zijn thans in den
overgangstijd waarin de macht verschuift.
Van de sociale wetgeving is de aardig
heid af, heeft de heer Dresseihuys gezégd.
Alsof dat ooit' een aardigheid' is gweesl.
Het is er verre van dat op dit gebied alles
is bereikt. Er zijn oude en nieuwe eischen.
De oude zijn bekend, de nieuwe gaan in de
richting der medezeggenschap. De demo
cratie in het economische leven dient te
worden verwezenlijk, hetgeen ook de de
mocratische groepen in de rechterzijde
wenschen. Van de regeering is echter te
gemoetkoming niet te wachten en het is
daarom noodig, dat de Kamer eens uit
spreekt wat - zij op het punt van mede
zeggenschap wenscht. Spr. stelt een motie
voor, waarin de wenschelijkheid van mede
zeggenschap wordt uitgesproken.
Ten slofte behandelt spr. kort de ont
wapening. Bij de verkiezingen heeft cén
millioen kiezers zich vóór ontwapening
uitgesproken. Geen wcnsch leeft zóó sterk
in het Nederlandsche volk als deze wensch
en geep wensch wint zóó dagelijks in
kracht als deze. Van de regeering valt op
dit punt niets te wachten. Spr.'s hoop is'
alleen daarom gevestigd op de arbeiders
groepen. Genève en Locarno zullen niets
geven als er geen vaste wil bij de volken
zelf is om tegen den ooriog op te treden.
De arbeidersbeweging is vaak vergeleken
bij een stroom. Nu eens zich buigend, dan
weer sneller gaande, maar vooruit gaat zij.
steeds. In één opzicht is de vergelijking
niet juist: de stroom gaat in de arbeiders
beweging van laag naar hoog. Geen
menschelijke kracht is in staat dien stijgen
den opmarsch te keeren. Zij zal zegevieren.
(Applaus).
De heer DRESSELHUYS (V. B.) meent,
dat deze regeering niet overmoedig moet
zijn, want al heeft zij neg een meerderheid,
zij is niet groot meer. Wi! de coalitie alsnog
probeeren te regeeren, dan kan dat en spr.
is het in dit opzicht met den heer Albarda
niet eens, dat dit niet mag. Wanneer er een
accoord is gesloten met de partijen der
rechterzijde, dan acht spr. het een natio
naal belang, dat dit wordt gepubliceerd. Is
dit accoord hetzelfde als in de Troonrede?
Minister Colijn heeft daarop bevestigend
geantwoord. Maar even later zegt die Mi
nister, dat die Troonrede uiteraard vaag
moet zijn.
Waarom fs het kabinet-Ruys weggegaan? Minister COLIJN: En toch zal dat zóó
Lag het misschien hierin, dat het een ander zijn als gij uw houding niet wijzigt
programma had? Spr. gelooft het niet.
.Misschien is hel hierom geweest dat men
na 7 jaar ook van het goede te veel kan
krijgen.
Misschien was men wal moe van het
gezucht van het kabinet. (Gelach).
Door handhaving van de coalitie wordt
De heer MARCHANT (V D.) zal alleen
tevreden zijn als de Minister verklaart dat
hij niet anders kon handelen in 's lands be
lang, en dat hij recht boven wet stelde. De
Regeering probeert zooveel mogelijk van de
moeilijkheden af te komen: reeds het feit
dat ambtenaren moeten procedeeren tegen
naar spr s oordeel de politiek er met beter de Regeering, is een aankiacht tegen de Re-
op In de beginselen der coalitie ligt geen aeering. Het is en blijft een schande voor
oplossing der maatschappelijke vraagstuk- j de Regeering en spr blijft daartegen pro-
ken. Lit maakt de politiek moeilijk en aen 1 testeeren.
strijd der oppositie bijzonder zwaar De! Vervolgens critiseert spr de belastingpo-
krnek en het opbouwende werk worden I !itiek De belastingdruk is te zwaar en de
aan de oppositie onmogelijk gemaakt. Welke <5emiddelde indirecte belastingen is die druk
houding heeft de oppos.tie aan te nemen aanmerkeliik derzwaard en nu er lucht
die aan de nationale belangen wil mee
werken? Het is niet voldoende tegen ver
keerde en vóór goede maatregelen te stem
men.
De Troonrede en dc Millioenennota heb
ben iets medegedeeld over de plannen der
regeering Veel wijzer werden we er niet
door, want de plannen zijn vaag. Ze kunnen
misscb en niet concreter zijn, omdat de toe
standen in binnen- en buitenland nog altijd
onzeker zijn. Men mag dus niet eischen,
dat de regeering groote plannen opzet.
Maar heeft de regeering eenige plannen op
een bepaald geb ed? Spr. stelt verschillen
de vragen omtrent een ge punten en vraagt
of de regeering niet inziet, dal uitbreiding
der staatsbemoeiing niet de gewenschte
richting in het staatsbeleid is.
Van welk beginsel uit voert de Regeering
haar politiek? Juist op die vraag geeft de
Regeering geen antword en die vaagheid
acht hij zeer bedenkelijk. De bedrijfsorga
nisatie zal de zaken niet beter maken; de
sterkste groep zal de lakens uitdeelen en
de kleinere haar wil opleggen. Het is der
rechterzijde niet gelukt een eigen politieke
economie op te bouwen; men heeft ge
tracht ze aan een gezagsbeginsel vast te
knoopen. Men wringt zich in allerlei boch
ten om uit de moeilijkheid te geraken. Men
komt met gezagsbeginselen óf terecht bij
het ultramontaansche óf bij het revolutio
naire.
Ais de Regeering afziet van het staats
socialisme, zal zij niet kunnen volstaan met
afbrokkeling van het bestaande maar zal zij
een weg moeten aanwijzen. $pr. gelooft niet
in de heilzaamheid der Sovjet-democratie.
Van de sociale wetgeving is de aardigheid
af, heeft spr. gezegd, omdat nergens i:i de
verkiezingen van eenige sociale wetgeving
door de socialisten ophef is gemaakt.
Wat wil de regeering nu eigenlijk? Wil
ze minder dwangwetgeving? Spr. acht door
eigen kracht verworven economische zelf
standigheid als het beste middel tot verbe
tering van de maatschappelijke toestanden.
Spr. hoopt dat de regeering nauwkeurig
haar opvattingen zal meededen.
Vervolgens vraagt hij welke de plannen
zijn der regeering voor de culturede op
heffing van het volk. Er is in dit opzicht r.u
eenmaal wijziging in het maatschappelijk
leven en de regeering diene dit te erken
nen
Spr. wijst op enkele verschijnselen dat de
cultureele belangen ter rechterzijde niet vei
lig zijn en citeert de rede die de Minister
van Onderwijs hield bij de onthulling van
het monument voor Johan de Witt le Dor
drecht. Hoe staat de Regeering nu tegenover
de cultureele belangen? Spr. laat van dit
antwoord afhangen of hij en zijn vrienden
al dan niet dit Kabinet kunnen steunen. Hij
hoopt dat het zóó zal zijn dat hem de gele
genheid wordt geboden het te steunen.
De heer LINGBEEK (Herv. Geref. Partij)
betoogt dat de bewering der regeering dat
zij de, christelijke grondslagen van ons
volksbestaan wil handhaven, voor hem niet
genoeg zegt. Hoe ver gaat dat met het chris
telijke dier grondslagen in verband met het
samengaan der drie partijen rechts? Het
woord grondslagen is zoo vaag dat het niets
zegt. De partijen rechts zijn het in de voor
naamste punten niet eens.
Er is misschien een smalle gemeenschap
pelijke grondslag voor allen, die geloover.,
maar zoo n smalle grondslag is voor een
staatkundige coalitie geen voldoende basis.
Dr. Kuyper heeft de orthodoxie in ons
land tot een tweede Roomsche kerk ge
maakt om daarmee in samenwerking met
de Katholieken den neutralen staat te be
strijden. Spr. herinnert aan de openbare
scboo! die oorspronkelijk christelijk was.
Wat heeft de christelijke regeering gedaan
om dat karakter terug te brengen? Niets,
want zij wilde ze liever zonder den Bijbel
laten omdat zij haar eigen scholen wilde
hebben.
Vervolgens wijst hij er op. dat in tal van
plaatsen hervormde burgemeesters door ka
tholieke zijn vervangen. Het gaat dus niet
aan alleen den liberalen partij-benoemingen
te verwijten. Toen minister Colijn eens een
moreel advies noodig had, vroeg hij dat aan
de hoogleeraren te Kampen.
Minister COLIJN: Ik hield daar een rede
maar ik vroeg geen advies. (Gelach.)
De heer LINGBEEK zegt, dat er ter rech
terzijde stemmen opgaan dat alle openbare
scholen weg moeten. Maar daarmede is men
er niet, want de niet-christelijke bijzondere
school zal dan ook blijven bestaan.
Er zijn nu vier Roomsche ministers. (Ge
lach). Als de heeren Colijn en Nolens, bij
een zijn, dan kan de eersten tot den twee
den zeggen: du hast Diamante und Perle,
mein Liebchen was willst du noch mehr?
(Gelach.)
Er is een spreekwoord dat zegt: het is
goed riemen snijden van een andermans
leer.
Dt heer BRAAT: Dat kennnen
goed. (Gelach.)
Dc heer LINGBEEK erkent dat er meer
Katholieken zijn dan Lingbeekianen. Hij
betreurt dit sterker dan de heer Heems
kerk. (Gelach). Er zijn nog meer Protestan
ten, dan waarmede de heer Heemskerk re
kening houdt. Door het separatisme wordt
dit aantal zooveel kleiner dat de Katholie
ken de grootste moeten worden.
Op die wijze is de macht der Roomscben
versterkt door de Protestanten.
Spr. kan dit ministerie niet steunen en
hij schaart zich dus bij H. M.'s meest loyale
oppositie.
Spr. doet dit met een beroep op Groen
van Prinsterer, op zijn leermeester Hoede-
maker, in naam van de Christelijke geloots-
overtuiging, in naam van den Bijbel en in
naam van den God onzer vaderen.
Dc heer MARCHANT (V. D.) acht de
vorming van dit kabinet niet volgens het
parlementaire stelsel geschied, omdat de
meerderheid der kiezers zich van den heer
Colijn heeft
komt, pntlast men de rijkeren.
Uitvoerig behandelt spr. de vraag der af
lossing van crisisschulden, die hij zoo spoe
dig mogelük wil tot stand brengen, terwijl
minister Cofijn daartegen is, blijkens zijn
voorste! inzake afschaffing van de Verdcdi-
gingsbelasting II.
Spr breekt zijn rede af.
De vergadering wordt verdaagd tol Vrij
dag één uur.
BARNEVELD, 5 Nov. Pluimvee. Tamme
eenden f 1.252, wilde id. f 11.30, jonge
hanen f 0.702, oude id. f 1.251.75, jonge
hennen f 24, oude kippen f 0.752, tamme
duiven f 0.30—0.33, jonge patrijzen f 11.10,
oude id. f 0.500.55, harzen f 12.75, fa
zanten f 1.502.00, tamme konijnen f 1
2.75, wilde id. f 11.25, alles pér stuk. Aan
voer 30.000 stuks pluimvee. Plandel redelijk.
Eieren f 12.5015.00 per 100 stuks.
Aanvoer 210.000 stuks. Flandel nogal vlug.
BOVENKARSPEL (Station), 5 Nov.
Aardappelen. Blauwe f 1.601.65, Kriel
f 0.50 per baal. Aangevoerd 73 baal. Uien.
Groote gele f 2.052.25, Drielingen f 1.45
I.70, Nep f 3.203.55 per baal. Aangevoerd
100 baal, le Bloemkool f 6.9C13.30, 2e id.
f 4.20—7.80, 3e id. f 1.90—5.70 per 100 st.
Aangevoerd 158.800 stuks. Roode kool
f 11.60 per 100 kg. Aangevoerd 32.500
kg. Gele kool f 11.30 per 100 kg. Aange
voerd 14.400 kg. Witte kool f 0.901.40
per 100 kg. Aangevoerd 17.800 kg. Bieten
groote f 8.5011.70 per 1000 st., kleine
f 4.906.6.0 per 1000 st. Aangevoerd
82.200 stuks.
CULEMBORG, 5 Nov. Fruit. (Veiling
Culemborg en Omstreken.) Goudreinetten
le soort 1217 ct., zure bellefleur le soort
14 y, ct., zoete id. 8 ct., zoete appelen 8 ct.,
zure appelen 5*4 ct., campagnezoet. le soort
11 st-, grauwzoet 8 ct., zoete reinette 12 ct-,
jasappelen 10 ct., Gertroelof 8 2 ct-, mispels
12 y213 ct., alles per kg.
HOOFDDORP, 5 Nov. Granen. Tarwe
nieuwe f 11.5013.50, rogge f 910, Gerst
Chevalier f 11.5012.50, wintergerst t 10
II, haver f 1011, witte duiveboonen f 14
16, paardeboonen f 11.5012.50, groene
erwten f 12.5016, schokkers f 1526,
karwei f 24f 25, bruine mosterd f 5660,
geel mosterd f 32—40, blauwmaanzaad f 45
48, koolzaad f 2526, kanariezaad f 1921.
Prijzen per'100 kg.
SCHAGEN, 5 Nov. Eieren. Aanvoer
1901 kipeieren f 1314.40, gemidd. prijs
f 14; 535 eendeieren f 8.108.50, gem. prijs
f 8.30; jonge kipeieren f 11.8012 per 100
stuks.
AMSTERDAM, 5 Nov. Aardappelen.
(Bericht van den makel. Jac. Knoop.) Zeeuw-
sche bonte f 3.503.60, id. blauwe Eigen
heimers f 2.803. Flakkeesche Eigenheimers
f 33.10, id. Eigh. poters f 22.20, id. roode
star poters f 1.802.10, Friesche Borgers
f 2.75-"2.90, Zeeuwsche Eigenheimer poters
f22.20, id. blauwe poters f 1.802.20, id.
bonte poters f 1.802.20, Anna Pauwlowna
Zandaardappelen f 3.755, Drcntsche Ei
genheimers f 2.402.80 per hl.
AMSTERDAM, 5 Nov. Eieren. (Veiling
Prinsengracht.) Aanvoer 60.000 stuks. Prijzen
kippen-hoogste f 14, midden f 12.5013,
laagste f 9 eenden- f 89. Handel vlug.
DELFT, 5 Nov. Boter. Aanvoer 16'8 en
2 16 v. wegende samen 340 kg. Prijs f 2.60
2.80 per kg. Handel vlug.
ELST (Bet.), 4 Nov. Fruit.(Veiling V. V.
O. B.) Goudreinetten 1ste s. 1323, belle
fleur 1ste d s. 1318, notarisappels 1632,
Fransche bellefleur 1422, citroenbellefleur
1720, boschappels 915, goudparmain 15
16, sterappels 2024 Court Pendu 910
Landsberegr reinetten 1624, champagne
reinetten 1516, enkele benderzoet 910, t
zoete f bellefleur 9l/s12, campagne zoet
912, beugelzoet 1112, dubbelbenderzoet
1012, reinzoet 78, Gerrit Roelofs 991 -j,
Jasappels 9 Va11, Bergamotperen 2528,
Leghipont 1ste s. 5052, Williams Duv-
chesse 7887, Beurré Clairgeaux 6372,
Doyenne du Commice 1ste s. 10081, Curé
4551, Present of England 25—45, gulde-
lings 1011, Jaeger appels 1819, Franken-
thaler 5065, Black Alicante 6176, gev.
zoet 77i/i, gev. zuur 57, mispels 1011
ct. per kg.
HOOFDDORP, 6 Nov. 1925. Tarwe.
hjer nieuwe 111413)4, Rogge 910. Gerst
Chevalier 11/412/4, Wintergerst 1011,
Haver 1011, Witte Duiveboonen 1416.
Paardeboonen 111412)4, Groene erwten
12/416, Schokkers 1526, Karwei 2425,
Bruine mosterd 5660, Geel mosterd 32
40 Blauwmaanzaad 4548, Koolzaad 2526
Kanariezaad 1921. Prijzen per 100 K.G.
GOUDA, 5 Nov. Boter weinig aanvoer,
handel matig, weiboter t 1.221.30.
Veemarkt. Melkvee red. aanvoer, handel
vlug, 300400; vette varkens red. aan
voer, handel vlug, 4546 ct. per half k g.;
magere varkens red aanvoer, handel s'ug,
4345 ct. per hall k.g.; magere biggen red.
aanvoer, handel stug, 1220; zuigiamir.c-
ren goede aanvoer, handel slecht, 2832;
nuchtere kalveren red. aanvoer, handel
slecht, 1215. per stuk.
Eieren weinig aanvoer, handel vlug, 14
15.50 per 100 stuks.
UITHOORN. 5 Nov Op de kaasmarkt wa
ren aangevoerd 89 partijen. Prijs Goudsche
j kaas rijksmerk 6367. 2e soort 5962;
afgewend. De Troonrede is zwaardere 6870; zonder rijksmerk 57—
vaag en geeft geen houvast voor de plannen 1 63. Handel kalm.
der Regeering.,. j
De houding der Regeyring tegenover de
ambtenaren behoeft nierhand te verbazen
Spr ontkent dat zijn aanval onlangs op den
Minister gedaan, een persoonlijk karakter
had. Alleen een politiek karakter had spr.'s*
aanval en niets anders. Men heeft getracht
spr.'s critiek te denatureeren en daaraan
deed de minister mede. Het moest den
schijn hebben dat spr. den grooten leider
smaad heeft aangedaan. Het onderschei
dingsvermogen tusschen personen en poli
tieke personen is verloren gegaan. Zoo'n
verhouding is anti-nationaal en on-Nedcr
Naar „De Tijd" verneemt zullen in Oc
tober 1926 te Nijmegen Canisiusfeesten ge
houden worden ter gelegenheid van de ont
hulling va-, hef Canisiusstandbeeld. Tegelij
kertijd viert dan ook de R.K Universiteit
haar Canisiusfeesten.
Inndsrh ïl. uL r- V I~Vi Op 20 Januari a.s. worden er in de St.
belofte 'doet. weet ZaJ lt mPS?" 'L \Z'. J°zefskerk triduumfeesten gehouden ter
belofte doet, weet ieder dat hij die zal na
komen. Het ging hier om ambtelijke belof
ten, waarvoor de Regeering verantwoorde
lijk is, en het zou niet meer mogelijk zijn
critiek te oefenen op een politiek persoon,
als daarin altijd een persoonlijke aanval
wordt gezien, en dat de Minister niet zal
volharden met niet op spr.'s woorden in te
gaan.
eere van Petrus Canisius.
Aan het Psychologisch Paedagogisch In
stituut der R.-K. Leergangen is met goed
gevolg het examen voor diploma B afge
legd door den Eerw. Broeder Heribertu»
te Dongen.
