UIT DE PERS.
BINNENLANDSCH NIEUWS.
Alleen op de wereld
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Twesde O!3d Woensdag" 11 November
Het gezantschap bij den H. Stoel.
Bijzonderheden over de beschieting van Damascus worden door
generaal Sarrai! bevestigd. In Perzië wordt verzet merkbaar tegen
Rizi Khan. Internationale verbroedering aan het banket'van den
Lord Mayor.
Een conferentie der Duitsche ministers inzake de ontwapeningsnota
der Ainbassadeursconferemie. Massa-arrestaties in Zuid-Tirol in ver
band met het complot tegen Mussolini. Damascus opnieuw door
opstandelingen bedreigd.
Gem. buitenl. berichten.
AMD
De financieele voorstellen in
Frankrijk.
Uit den Franschen
ministerraad.
Uitsluiting in de metaalindustrie.
Hindenburg naar Zuid-
Duvschland.
De ontwapening van
■i Duitschland
De aanslag op Mussolini.
De opstand in Syrië.
De burgeroorlog in China.
Bezichtiging Vredespaleis.'
Zijn Exc. Mgr. Schioppa.
Goed voorbeeld op
verkeersgebied.
Gebruik van Limbutgsche
kolen.
Prof. J. A. van Hamel.
Pensioen van Mrs. Rutgers en
Shokking als Statenleden.
Aanbouw van oorlogsschepen.
Een voorstel tot opheffing;.
Nederland en Hongarije.
LUCHTVERKEER.
Een mislukte ballonvaart.
UIT ONZE OOST.
Brandstichting
te Cheribon?
Zware boschbrand op den
T jerimai.
FEUILLETON.
In de (anti-revolutionnaire) „Rotterdam
mer" lezen wij
„De behandeling van de begrooting van
Buitenlandsche Zaken is aanstaande. Naar
oude traditie zullen wij ons dan kunnen ver
lustigen in een voorstel tot opheffing van
het gezantschp bij het VaticaanWeer
zal de bewering gehoord worden, dat afvaar
diging naar het pauselijk hof is een ijdel ver
toon, dat nu eenmaal den Rocimschen wel
gevallig moet wezen. Twijfel aan de juist
heid van dit zeggen wordt gewekt door ver
klaringen van zaakkundigen, die in het Va
ticaan een belangrijk diplomatiek centrum
Zien.
Zoo is opmerkelijk een brief, die de reis-
redacteur van het „Handelsblad" in het be
gin van dit jaar in zijn blad plaatste.
Het is interessant in dit orgaan, dat zeker
niet tot de rechterzijde kan worden gerekend
het volgende te lezen
„Welke regeering beschikt over zoo'n uit
gebreid, over zoo'n toegewijd en betrouw-
baar-consulair-corps, over zulk een inlich
tingendienst
Deze organisatie, in lange eeuwen steeds
verder uitgebreid en gegroeid, is iets gewel
digs geworden, eenig waarschijnlijk in de
geschiedenis der menschheid, en waar alle
Foreign-offices en Quai d'Orsay's kinder
spel naast zijn.
Het ware m.i. wenschelijk, dat allen, die
het nut of de gewenschtheid van een verte
genwoordiger bij het Vaticaan nog niet in
zien, eens een dag of wat in dit Rome kon
den rondkijken. Principiëele bezwaren zou
den zoodoende waarschijnlijk niet uit den
weg te ruimen zijn, maar al wie het groote be
lang begrijpt van steeds op de hoogte te blij
ven van wat in deze best-ingelichte centrale
ter wereld geregeld binnenloopt, zal zeker
spoedig de overtuiging krijgen, dat wellicht
geen gezantschap zulk een prachtige obser
vatie- en luisterpost is als juist dat bij het
Vaticaan.
Over groote bewegingen, als het voort-
dringen van het bolsjewisme in liet ook
in ons Oosten over de verschillende ar-1
gumenten, die de zendelingen en vertrouw
den van de Komintern voor hun propagan
da daarginder bezigen over de uitwerking
daarvan over de rising tide of Islam over
deze en zooveel andere problemen van het
heden en de toekomst voor koloniale mo
gendheden, kan men nergens en beter en
vollediger gegevens krijgen, dan. op het mi
nisterie van buitenlandsche zaken van het
Vaticaan, bij den kardinaal-staatssecretaris
Gasparri.
Nederland heeft* daarbij nog het voordeel,
bij het Vaticaan een gezant te hebben, die
niet alleen een uiterst bekwaam diplomaat
moet zijn, die van die kwesties een hoop af
moet weten, maar die ook en waarschijn
lijk juist daardoör in het Vaticaan zeer ge
zien is."
Vooral voor hen, die, als wij, zich laten
leiden door de vraag inhoeverre deze diplo
matieke post in Rome practisch nut afwerpt,"
zijn dergelijke getuigenissen van beteekenis.
De monarchistische actie
in Beieren.
Bij het Maandag door de Rijksvlag gevierde
herdenkingsfeest der revolutie voerde o.a.
ook de bekende historicus Emil Ludwig het
woord. Hij deed daarbij een sendsationeele
onthulling, die onder de talrijke aanwezigen
groote opwinding veroorzaakte.
Hij deelde mede, dat precies een jaar ge
leden te Miinchen het plan had bestaajuex-
kroonprins Rupprecht door den Landdag
tot president van Beieren te doen kiezen. On
middellijk na de aanvaarding zijner functie
Zou hij dan door een dictatorialen maatregel
de monarchie in Beieren hebben hersteld.
Destijds had een Duitsche rijksminister den
kroonpretendent de verzekering gegeven,
dat de rijksweer zich in dit geval neutraal zou
houden en geen actie tegen Beieren zou onder
nemen.
Deze verklaring werd door de aanwezigen
beantwoord met luide kreten als Namen
noemen Gessier Was het een democraat
Ludwig verklaarde, dat hij om politieke
redenen nog eenige dagen moest wachten,
alvorens hij den naam van den betrokken
minister kon noemen. Wel kon hij mededee-
len, dat de Beiersche plannen verhinderd
waren door een democraat, nl. den eersten
burgemeester van Neurenberg, die van de
zaak had gehoord en onmiddellijk naar Ber
lijn was gereisd om er rijkspresident Ebert
mee in kennis te stellen. Ebert had toen den
Beierschen monarchisten op zeer duidelijke
wijze te verstaan gegeven, dat de betrokken
minister niet namens de regeering maar al
leen voor zich zelf had gesproken, dat het
kabinet er heel anders over dacht en dat,
als de monarchisten zouden trachten het plan
te verwezenlijken de rijksweer onmiddellijk
handelend zou optreden.
Beperking van het Duit
sche luchtverkeer.
Naar de Duitsche bladen melden, heeft
de Raad van Ambassadeum besloten, de
beperkingen op de Duitsche luchtscheep
vaart op te heffen en te vervangen door een
controle-systeem. De faciliteiten gelden ech
ter alleen voor de civiele luchtvaart.Herbouw
en van oorlogsvliegtuigen blijft verboden.
Een banquet ter cere der
onderteekenaars van het
Pact van Locarno.
De koning zal in Buckingham Palace een
banquet geven aan de onderteekenaars van
het Pact van Locarno, die, den 29sten Nov.
te Londen verwacht worden.
Het banket van den Lord
Mayor.
De feestvreugde op het banket bereikte
haar hoogtepunt bij de geestdriftige huldiging
van Chamberlain naar aanleiding van het door
hem te Locarno behaalde succes. Ook de
Duitsche Ambassadeur Sthamcr, die aanza
tusschen den Spaanschen ambassadeur
den cLoyen van het corps diplomatique
en Chamberlain, werd buitengewoon hartelijk
begroet.
Chamberlain, die van Sthamer den „vriend
schapsbeker" ontving, verklaarde te midden
van luide toejuichingen „Wat wij heden
avond doen, zullen onze naties wellicht
morgen doen
Ook de Fransche ambassadeur genoot een
zeer hartelijke ontvangst.
Omtrent Baldwins verklaringen wordt
gemeldt
Wat er ook werd verteldomtrent de
ministers, door lieden die hen niet kenden,
zij vormden een zeer gelukkig en eendrach
tig „team". Bij de jongste verkiezingen
kreeg de conservatieve partij den steun
van velen, die niet haar politieke aanhangers
waren, maar die een nationale regeering
wenschten.
Met uitzondering van de maatregelen
tijdens de kolencrisis, had de regeering een
sensationeele wetgeving vermeden.
Volgens Baldwi was ieder zijner collega's
trotsch op den minister van buitenlandsche
zaken en zijn werk te Locarno.
De onderhandelingen
tusschen de Ver. Staten
en Italië.
De onderhandelingen te Washington met
de Italiaans che schuldericommissie verliepen
zonder resultaat. De onderhandelingen zuilen
deze wéék' worden voortgezet. Voor het
einde dezer week is echter geen resultaat
te verwachten.
De Zuidslavisch-Italiaan-
sche tegenstelling.
Uit Rome wordt gemeld, dat de Italiaan-
sche regeering schadevergoeding heeft ver
langd voor de betoogingen tegen de Italiaan-
sche consulaten te Spalato, Sebenico en
Agram.
Het complot tegen Mus
solini.
Generaal Capello is Maandagmorgen door
een officier der carabinieri en twee politie
agenten uit Turijn naar Rome overgebracht,
waar hij gisteren door den rechter van in
structie is verhoord.
De opstand in Syrië.
Senator Henry de Jouvenel, die tot Fran
sche hooge commissaris in Syrië is benoemd
zal Parijs verlaten zoodra hij een onderhoud
heeft gehad met generaal Sarrail, die op den
terugweg is. De jouvenel zal opdracht krij
gen niet alleen een politiek te voeren, welke
er op gericht is de huidige ontevredenheid
te doen bedaren, doch eveneens om een on
derzoek in te stellen naar de betrekkingen
tusschen de Viandaatmogendheid en de ver
schillende groepen dér bevolking.
Als Senator kan hij slechts zes maanden
den parlementairen arbeid onderDreken, poch
zijn verlof kan aan het eind dezer periode
worden hernieuwd, evenals het geval is ge
weest met oen heer Steeg toen hij nog gou
verneur van Algiers was.
De Jouvenel heeft verklaard dat hij zich,
alvorens zijn nieuwe functie te aanvaarden,
van de instemming der drie partijleiders heeft
verzekerd. Herriot, Léon Blum en Poincaré
Hij zal geen militaire organisatie in Syrië
gaan invoeren, ofschoon het militaire wapen
voor de veiligheid noodig is, Hij zal er naar
streven de bevolking recht, vrijheid en voor
spoed te verschaffen.
Van eenige prijsgeving van het mandaat
over Syrië wilde oe Jouvenel niet hooren.
Er leven in Syrië 29 verschillende rassen en
de binnenlandsche vrede is er ten nauwste
met den buitenlandsche verbonden. Hij wil
daarom niet alleen met de Syrische bevolking
maar 'ook hiet de naburige samenwerken,,
en wenschte oprechte samenwerking met En
geland. Er bestaat een gemeenschap van be
langen tusschen de Franschen en EngeLchen,
erwijl Frankrijk als groote Mohammeuaan-
sche mogendheid de Turken niet verwaar-
loozen kan. Algemeen gesproken kan het
Syrische probleem niet zonder internationale
medewerking woruen opgelost.
Volgens deb laden heeft De Jouvenel den
voermaligen medewerker van generaal Wey-
gand, E>ereffye, verzocht weer te willen
optreden als secretaris-generaal van het
hooge commissariaat van Syrië.
De „Petit Parisien" verneemt uit Alexan,
drië, dat volgens de omgeving van Sarrail,
deze op 18 Oct., tien granaten lieten af
schieten op twee opstandige wijken van
Damascus, waarop de rebellen dreigden
naar het centrum van de stad te zullen
oprukken. Den volgenden dag begon het
bombardement weer, toen de bandieten het
paleis Azem aanvielen en" plunderden. Drie-
nonderd huizen werden verwoest. Het aan
tal slachtoffers bedroeg 137, o.w. 14 Fransche
soldaten gedood, 47 gewond, terwijl 50
Armeniërs werden vermoord door de rebellen.
Op 20 Oct. was de toestand normaal de
rebellen hadden 3000 geweren ingeleverd.
Later werd een paniek veroorzaakt door
een proclamatie, welke de Britsche consul
op 22 en 23' Oct. liet aanplakken, waarbij
hij zij n landgenooten uitnoodigde, de stad
te verleen, uit vrees voor een bombardement;
ofschoon Sarrail hem had gemeld; dat hij
ij dig gewaarschuwd zou worden, in geval
van een hervatting van de beschieting.
Sarrail bevestigt de juistheid van deze
bijzonderheden.
Verzet tegen Riza Khan.
Uit Basra wordt gemeld, dat in centrale
gedeelten van Perzië de troepen 'zich bij
Je burgers hebben aangesloten, om te pro-
testeeren tegen het voorstel Riza Khan
Pahlavi tot sjah van Perzië te maken.
De burgeroorlog in China.
Gemeld wordt, dat de troepen van Tsang
Tso Lin in hun geheel terugtrekken, ten
gevolge van het verschijnen van de troepen
van Yoe Wei Tsjoe te Toepan van Honan,
in de buurt van Tsoetsjow.
Yoe Wei Tsjoe is verbonden met Woe
Pei Foe. De troepen uit Honan trekken
snel op en zijn niet ver meer van Tsinan,
waar een paniek dreigt te ontstaan. Tsang
Tsoeng Tsang, een der generaals van Tsang
Tso Lin is gevaarlijk gewond, tengevolge
van een poging van zijn lijfwacht, om hem
te dooden, terwijl een der divisie-generaals
doorzijn eigen mannen werd doodgeschoten.
AFNEMING DER TUBERCULOSE.
De „Matin" deelt mede, dat de tubercu
lose in Frankrijk afneemt het aantal sterf
gevallen is van '18'20 met ,30 vermin
derd.
Nadien mysterie Want Frankrijk be
schikt niet meer over de noodige statistieken,
klaagt het blad. Bij gebrek aan de noodige
credieten heeft het ministerie van volksge
zondheid noch de directie van het gezond
heidswezen den arbeid kunnen voortzetten,
welken vroeger de algemeenë statistische
dienst waarnam.
DOOR EEN TIJGER GEDOOD.
In de Belle Vue Zoologicol Gardens te Man
Chester is Zondag een vrouwelijke oppasser
door een tijger gedood, toen zij het hokschoon
maakte. Er was geen getuige bij het gebeur
de men vermoedt dat zij door een slag met
den klauw gedood is.
Deze vrouwelijke 55-jarige oppasser was
reeds, na den dood van haar man, die ook
oppasser in deze Zoö was, elf jaar in deze
functie werkzaam. De tijger, die haar doodde,
is nog een jong beest en nog eerst eenige dagen
in de Zoö.
De yrouw stond bekend om haar liefde
voor dieren, van wie zij alles gedaan kon
krijgen.
DE WAPENSTILSTAND.SDAG.
De herdenking van den wapenstilstand, op
11 November, zal dit jaar, zooals men weet,
te Londen wederom met bijzondere plechtig
heid plaats vinden. Ook zal de twee minu
ten stilte om elf uur 's ochtends wederom in
acht worden genomen. De General Omnibus
Company, die het grootste aantal bussen be
zit, heeft allen bestuurders order gegeven niet
alleen te stoppen, maar ook hun motoren af
te zetten. Aldus zullen 4000 motoren vrijwel
op hetzelfde moment ophouden met loopen.
De bussen der andere maatschappijen zullen
zich daar ongetwijfeld bij aansluiten, terwijl
de Royal Automobile Club den bezitters van
particuliere auto's heeft verzocht het even
eens te doen.
HET PROCES-BOTHMER.
Bij de voortzetting van het proces tegen
mevrouw v. Bothmer te Postdam, dat voort
durend „volle zalen trekt", verklaarde giste
ren de ambtenaar van het O. M., dat hij ver
schillende dreigbrieven had gekregen. Ook
de president deelde mede zulke brieven te
hebben ontvangen. In antwoord op een op
merking van den president verklaarde de ver
dediger niet de rechtbank vooringenomen
heid te hebben verweten zijn klacht had
alleen de houding van de politie gegolden.
De meeningsverschillen tusschen Painlevé
en de begrootingscommissie bebben gisteren
in den loop van den dag een zoodanigen
omvang aangenomen, dat men den indruk
krijgt, dat de crisis niet kan uitblijven.
gehad waaraan alle ministers van Binnen
landsche Zaken der Duitsche landen.alsmede
verschillende minister-presidenten, waaron
der ook de Beiersche minister-président, dr.
Held. hebben deelgenomen.
Op de agenda stond de bespreking van de
ontwapeningsnota van den Raad van Ambas
sadeurs voor zoover deze betrekking had op
In de ochtendzitting der commissie werd de pohtie, die naar men weet onder
de bepaling van het regeeringsvoorstel, die regeeringen der landen resserteert.
de
op alle effecten een belasting legt van vijf
tien procent, over veertien jaar verdeeld,
met slechts vijf stemmen tegenover 23 ont
houdingen aangenomen. In de middagzitting
zou de regeering een nog ernstiger échéc
lijden. Het voorstel n.I. tot belasting der
Fransche staatsrente, in strijd met de bij de
uitgifte'gedane toezegging, dat deze ook van
toekomstige belastingen zou zijn vrijgesteld,
werd verworpen met 18 stemmen tegen 6 en
7 onthoudingen.
Aangezien deze verwerping in de re gea
ringsvoorst ellen een gat van 1400 millioen
maakt, werden de beraadslagingen voorloo-
pig gestaakt en vroeg Malvy, de president
der commissie, een onderhoud myt Painlevé
aan, om over het verdere verloop te bera
den. De ministerraad, die na afloop daarvan
gehouden werd, duurt nog voort. Men ver
moedt dat het kabinet de mogelijkheden
bespreekt, die de ondervonden tegenstand
in den algemeenen toestand veroorzaakt.
In den ministeraad heeft minister-presi
dent Painlevé verklaard, dat hij maarschalk
Petain in gehoor heeft ontvangen, die om
trent den toestand in Marokko geruststel
lende verklaringen heeft afgelegd.
Briand gaf de groote lijnen aan van het
program tot uitoefening van het mandaat in
Syrië, waarnaar de nieuwe hooge commissa
ris wil fiandelen.
De vereeniging van metaalindustrieelen
heeft besloten alle metaalbewerkers in de
districten Mainz, Wiesbaden, Rheingau en
omgeving met ingang van 16 November uit
te sluiten.
Door dezen maatregel worden ongeveer
15.000 arbeiders getroffen.
De rijks-president vertrok gisteren naar
Zuid-Duitscbland om de' regeeriflgen van
Wurtemberg, Baden Hessen en vervolgens de
stad Frankfort a. d. Main te bezoeken.
Hij wordt vergezeld door staatssecretaris
Meissner en zijn persoonlijken adjudant, zijn
zoon majoor Hindenburg.
io.feeihO-reih enZbcmO,anijkbfe-Aip,
Gisteren heeft in het rijksministerie van
Binnenlandsche Zaken een conferentie plaats
Alle aanwezigen waren het er met de
rijksregeering over eens dat de nota zoo
spoedig mogelijk en in tegemoetkomenden
zin dient te worden beantwoord, maar dat
alles op het oogenblik wacht op de rede
van Briand, die deze Donderdag in de Fran
sche Kamer zal houden Men neemt aan dat
een groot deel van deze rede zal zijn ge.
wijd aan de z.g. „Rückwirkungen van
Locarno.
Volgens de „Innsbrücker Nachrichten" heb
ben in verband met hel complot tegen Mus
solini in alle steden van Zuid-Tirol talrijke
anestaties plaats gehad. Meer dan 100 per
sonen, waaronder zakenlieden ambtenaren,
onderwijzers en geestelijken, zijn aangehou
den, de mecsten alleen op grond van denun
ciaties. en vervolgens overgebracht naar de
prefectuur of naar posthuizen, der carabi
nieri. Een groot gedeelte der gearresteerden
moest echter wegens gebrek aan cenig be
wijs weer spoedig worden vrijgelaten.
Te Milaan bezette de politie de gebou
wen van de socialistische „Avanti" en de
communistische „Unita". doorzocht deze,
hoewel zonder resultaat, verzegelde slle
vertreken en verbood het verschijnen der
bladen.
Uit Jeruzalem wordt aan de ..British Uni
ted Press" gemeld, dat de opstandelingen
Damascus aan de noord- en de zuidzijde in
sluiten. De Franschen versterken de stad,
die door steeds grootere groepen der bur
gerbevolking wordt verlaten. In allerijl wor
den zooveel nt°ëelijk versterkingen aange
voeld, in afwachting van een beleg. Afdee-
lir.gen der Bakri's hebben Zabagani, ten
noorden van Damascus, bezet, terwijl ande
re benden onder generaal Hayati terrein
winnen en Goeta, ten zuiden van Damascus
bereikten. Deze troepen van generaal
Hayati zijn de benden, die door het Fran
sche bombardement van 4 November wer
den verdreven.
Uit Peking wordt gemeld, dat de cava
lerie der troepen uit Moekden in het ge
bied van Peking is binnen gedrongen, he'-
welk tot nu toe onder het gezag van gene
raal Ferg stond, en dat zij verscheidene
steden op een afstand van 20 mijlen van
Peking heeft bezet. De troepen, van Feng
trekken zich voortdurend terug, zonder het
vuur te beanwoorden.
Soechowfoe werd door Tsiang Tso Lin
ontruimd.
Het Vredespalies in Den Haag, voor zoo-
ging" voor publieke bezichtiging opengesteld
ging vor publiek bezichtiging opengesteld
de eerste 5 werkdagen van de week en den
tweeden en vierden Zaterdag van de maand,
telkens van 1 tot 214 uur n.m. en voorts
den eersten en derden Zondag van 2 tot
4 uur n-m.
De Pauselijke Internuntius, Zijn Exc. Mgr.
L. Schioppa, is Dinsdag 54 jaar geworden.
Ter gelegenheid van dezen verjaardag
hebben Dinsdagmorgen de in Den Haag
verblijvende Hongaarsche kinderen, onder
leiding van hun onderwijzeres, mej. Magda
Kutha, Mgr. Schioppa. die eerder inter
nuntius was te Boedapest en daar veel voor
Hongarije gedaan heeft, de gelukwenschen
van alle Hongaarsche kinderen aangeboden
en Zijn Exc. een bloemstuk, versierd met
linten van de Hongaarsche nationale kleu
ren, overhandigd. De kinderen waren ge
kleed in Höngaarsch nationaal costuum.
Mgr. Schiopp'a dankte de kinderen harte
lijk voor de lieve attentie en zeide verheugd
te zijn, ook in Holland Hongaarsche kinde
ren te ontmoeten.
Mgr. deelde vervolgens versnaperingen
uit en gaf aan alle kinderen als herinnering
aan zijn verjaardag een plaatje met de af
beelding van een Hongaarsche heilige er op.
Ter opvolging aanbevolen.
De Continental Petroleum Company te
Amsterdam heeft aan hare employé's, die
met personen-, vracht- en tankauto's veel
langs den weg zijn, een circulaire verspreid,
waarin gewezen wordt, van hoeveel belang
ook voor den naam der firma het is,
wanneer de beleefdheid tegenover anderen
CP verkeerswegen wordt in acht genomen.
Ook wordt in overweging gegeven automo
bilisten, diq „p^nne" hebben, zooveel
mogelijk ter wille té zijn.
Het Rijk geeft het voorbeeld.
Naar de Tel. verneemt wordt bij <le aanb-
van werken, welke vanwege den Rijkswater
staat zullen geschieden, vooraan in de be
stekken een clausule opgenomen, waarin
het gebruik van Limburgsche kolen voor
den aannemer verplichtend wordt gesteld.
ST, BUREAUCRATIUS NOG STEEDS
IN TOUW!
Onder het opschrift: „Werkgever te zijn
is zoo prettig niet; hou er mee op!" bevat
de „R.-K. Werkgever" volgend merkwaardig
geval:
„Het is genoegzaam bekend, dat de veen-
derijbedrijven thans zeer moeilijke tijden
doormaken. Indien de werkgevers nu nog
worden lastig gevallen«met futiele aanklach
ten van de Arbeidsinspectie, zal dit niet
tot vermeerdering hunner energie bijdragen.
Het geVal, dat* wij op 'toog hebben heeft
zich als volgt toegedragen. Het kan tevens
een voorbeeld van een wonderlijken proces
uitslag worden genoemd.
On^ lid exploiteert als vervener zes ver
schillende polders resp. 150, 24, 20, 6, 10 en
12 H.A. groot, op welke 18 veenarbeiders
gezinnen hun woningen hebben staan.
Tegen hem werd door een controleur pro
ces-verbaal opgemaakt, omdat deze een 12-
jarige jongen in één dier polders heeft be
zig gezien terwijl hij zijn vader, een veen
arbeider, met turfstapelen hielp.
Deze vader verklaarde aan den contro
leur zooals het proces-verbaal vermeldt
dat hij zijn zoon dit werk had opgedragen
daar de jongen toch vacantie had en anders
bovendièn alleen thuis zou zijn, maar dat
zijn werkgever altijd uitdrukkelijk verboden
had, jongens van dien leeftijd in zijn bedrijf
mede te laten werken.
De werkgever werd nu door den kanton
rechter te Heerenveen tot boete veroor
deeld, omdat hij niet voldoende zorg voor
de naleving der Arbeidswet 1919 had aan
gewend.
dat hij daarmede tegen de Arbeidswet en
tegen het uitdrukkelijk verbod van den
werkgever zondigde, kreeg ruim drie gulden
getuigengeld!
De ambtenaar van het O.M. gaf den werx-
gever den vriendelijken raad zulke men-
schen als dezen werkman in kwestie dan
maar weg te jagen en deelde bera meda,
dat hij dan maar een regiment soldaten in
zijn polders moest zetten, waarna hij hem
minzaam toevoegde: Werkgever te zijn is
zoo prettig niet; hou er mee op' 1
Dat is het toppunt. Het bedrijf moge ver
gaan. maar de onschuldige zal gestraft
worden
Wanneer een veenarbeider voortaan zijn
patroon eens een hak zal willen zetten °n
daarvoor 3 verdienen en bovendien zijn
zoontje een gezonden vacantiedag wil be
zorgen, weet hij wat hem te doen staat; hij
gaat met den knaap turfstapelen: in de uit
gestrekte veenlanden loopt het tweeal goe
de kans niet door den werkgever, maar zeker
door een aclieven controleur van den .Ar
beid te worden gezien.
Uit Volkenbondskringen verluidt, dat
de Volkenbondscommissaris voor Danzig,
Mac Donnel, zijn ontslag heeft aangevraagd.
Deze stap wordt in verband gebracht met
moeilijkheden, tusschen Mac Donnel en den
Poolschen minister voor Danzig, Strass-
bürger, ontstaan.
Als Mac Donnels' opvolger wordt de di
recteur der juridische afdeeling van het Vol
kenbondssecretariaat prof. J. A. van HameJ
genoemd.
Gea. Staten van Zuid-Holland stellen voor
mrs. Rutgers en Schokking, die bedankt heb
ben als lid van Ged. Staten, pensioen te ver
leenen groot resp. f 1500 en f 1250.
Amendementen van de Vrijz. Democraten.
De heer Oud en de verdere leden del
Vrijzinnig-democratische Kamerfractie heb
ben twee amendementen op de marinebe-
grooting ingediend.
De bedoeling van bet eerste is niet over
tc gaan tot den aanbouw van twee torpe
doboot-jagers; en van het tweede, om niet
pver te gaan tot den aanbouw van een
onderzeeboot, ter vervanging van de K. L
Men meldt uit Boedapest
De Nederlandsche schrijfster mevr. van
Schaïk van der Boon, die de Hongaarsche
taal machtig is, houdt in de groote steden
van Hongarije voordrachten over Neder
landsche literatuur. Op 10 November a.s.
zal zij in de Academie van Wetenschappen
spreken.
Zij verklaarde, dat door de hulp aan de
kinderen den 'band tusschen Nederland en
Hongarije zoo nauw is, dat de verhouding
door een cultureele actie verder verbetert
moet worden.
Zondagmiddag zouden fe Lübeck, de bal
lons „Hamburg" en „Cbcmnitz", Ondanks
stroomenden regen en sterke luchtbewe
ging, opstijgen.. De ballon „Chemnitz" was
reeds geheel gevuld en gereed voor bet
vertrek; de ballon „Hamburg" was half ge
vuld. De plotseling opkomende Zuid-Oos
ten wind had fo» gevolg, dat het half ge
vulde omhulsel van de .Mambufg" uit bet
net losgetrokken werd en in de lucht ver
dween. Bij de „Chemnitz" werd onmiddel
lijk het ventiel losgetrokken en daardoor
werd deze ballon voor eenzelde lof behoed.
Tot Maandagavond was nog geen bericht
ontvangen over den ontsnapten ballon.
Alle nasporingen, waarvan ook auto's deel
namen, waren tevergeefs. De ballon moet
in de wolken verdwenen zijn.
De schade bedraagt f 180.000.
Een brand te Cheribon vernielde een hout
stapel op het stoomtram-emplacement. On
geveer 5500 ton, ter waarde van f 66.000, be
nevens elf leege wagons, ter waarde van
f 68.000. Goederen, welke op het emplace
ment waren opgeslagen, kregen ernstige
waterschade. Zes sporen werden ter lengte
van honderd meter vernield. De totaalscha,
de, uitgezonderd de waterschade, welke nog
niet kan worden opgegeven, bedraagt de
som van f 180.000. Zij wordt niet door ver
zekering gedekt. Men vermoedt dat hier
brandstichting in het spel is.
Groote schade aangericht.
Uif Cheribon meldt Aneta:
Een week geleden is op den berg Tjeri-
mai een bFand uitgebroken van grooten
omvang. Duizenden kampongbewoners wer
ken mede, om het vuur te blusschen. Reeds
zijn 2300 bahoe bosch verbrand. Door dén
sterken wind voortgedreven, bedreigen de
vlammen thans ook de lager op de relling
gelegen bosschen. De aangerichte schade
is bijzonder groot.
De Tjerimai is een der hoogste (3078 M.)
vulkaankegels van Java, nabij Cheribon
gelegen. De berggroep feit vier toppen. De
geheele streek heeft uitgestrekte bosschen.
Vroeger als soldaat in Algerië, haa hij
als een leeuw gevochten tegen de Arabie
ren. Geridderd, maar afgeleefd voor zijn tijd,!
was hij teruggekomen in het groote vader
land en had zich gevestigd in het bouwval
lige huisje^waarin hij sinds dien tijd had ge
leefd en verouderd was. Daar was zijn be
staan een wonderlijke tegenstelling met het
leven der bewoners uit den geheelen om
trek. Terwijl zij, harde werkezels en dors
tend naar winst, rusteloos den grond bear
beidden, bleef hij vrij van al die zorgen en
een ploeg of een spade had hij nog nooit
gehanteerd. Zijn vreemde manieren hadden
de sympathiën van hem vervreemd en allen
beschouwden hem met wantrouwen. Overal,
maar vooral op het platteland is er van het
wantrouwen fot den haat, van haat tot ver
dachtmaking. wat slechts een andere naam
is voor laster, maar één stap. Die stap was
gauw gezet En daar men de bestaan sbron-
nen van den vreemdeling niet kende, ver
onderstelde men, dat hij minder eerlijke
middelen daartoe bezigde. Hij werd be
schouwd als een persoon, die men wantrou
wen moest, en al aarzelde men in 't begin
de beschuldiging van diefstal te uiten, men
noemde onmiddellijk het woord strooper,
Strooper was hij ook eigenlijk, maar geie-
genheidsstrooper, niet van zijn vak,, een eer
lijke strooper om zoo te -eggen, want hij
zou nooit met zijn geweer zijn brood zien
te verdienen, dan wanneer hij het op geen
andere manier krijgen kon
Ziende, dat zijn buren zich van hem terug
trokken, ontweek de zouaaf van zijn kant
hen ook. Mén trok daaruit de gevolgtrek
king, dat hij opzettelijk zich terugtrok om
zijn daden geheim te houden. En spoedig
werd hij die verworpeling, die paria, die
men in alle streken aantreft, die beschuldigd
worden van alle diefstallen en misdaden,
waarvan de schuldigen onbekend blijven,
die de boèman zijn dér kleine kinderen, de
schrik der brave lui en de uitvlucht voor
alle mogelijke schurken.
Niettemin was de zouaaf een goede kérel.
Onder de ruwe huid van dien grijsaard
klepte een hart met nobele gevoelens. In
zijn diepste wezen was deze ruwe man, een
dichter. Noch het bloed der talrijke Muzel
mannen, gesneriveld do-or de kogels van zijn
geweer, noch de schijnheiligheid en kwaad-
will.gheid zijner landgenooten hadden z'n ziel
dermate, kunnen volharden, dat zij onge
voelig was geworden voor de tranen van
een kind.
Hij had de deur van de kermiswagen
opengestooten. En toentoen had hij
een schouwspel gezien, dat hem als waan
zinnig gemaakt had, ep hij had het ontstelde
kind beetgepakt, het meegenomen en in zijn
huis opgesloten en gezegd: „Wacht hier, to'
ik terug ben."
Toen was hij weer heengegaan en, na een
seconde aarzeling, had hij het touw los ge-
snéden, waarmee een man zich had opge
hangen aan een zwarten balk. Eu het koude
lichaam, met ineengekrompen ledematen,
buitengewoon wijd opengespalkte oogen,
uithangende tong, afgrijselijk om te zien,
was met een plof neergevallen, in elkaar
zakkend als een pak linnen
I
De Loire is een breede, statige stroom.
Haar wateren zwellen somtijds door de
sneeuwlawinen van het voorjaar of de
watervloeden van d^n helfst, glijden voort,
droef en somber onder een grijzen hemel,
helder en tintelend in zonneschijn altijd
indrukwekkend. altijd herinnerend aan
groote veldslagen, belangrijke geschiedkun
dige feiten, talrijke roemrijke (herinneringen.
De linkeroever is meerendeels een on
begrensde platte vlakte met vette weiden,
daar de beesten grazen, of, dichte, wilde
bosschen, waar kas'eeltorenljes uit op
steken.
De rechteroever is een keten van heuvel
tjes, soms zacht afhellend, andere stijl af
gebroken, alle met wijngaardranken ge
sierd. Daar liggen de steden, die onverschil
lig toezien hoe het water, dat van de ber
gen stroomt, tegen de peilers harer bruggen
hotst, die in de hoogte steken de spitsen
barer kathedralen, de klckketorens harer
kerken, de daken harer kasteelen, die pa-
ijverig zijn op haar tegenwoordigen bloei,
trotsch op het verleden, en waarvan de
namen in Fransche harten klinken als blijde
fanfaren: Nantes, Angers, BI oils, Orléans,
Nivers. Aaneengegroeid over beroemde
landstreken liggen daar ook de dorpen.
Minder vermaard, maar niet minder trotsch.
Kalm en waardig op hun kleine hoogte, spie
gelen zij z;cb met welbehagen in de golven
van hun goeden, ouden stroom en ook de
geringste hébben bun klokketorens, licht
bakens, die van verre aanduiden, reuzen-
vingers, die ten hemel wijzen, triomfmonu
menten, die den roem verkondigen van hun
geschiedenis.
Zoo ligt daar ook het kerkje van Sint Jan
de Braye tusschen eenige huizen. De boo-
men van twee' of drie grondbezittingen
vormen als een groen nestje, waaruit de
twaalfeeuwsche toren oprijst. Zij aan
schouwt aan den anderen oever het rijke
dal, bont gesierd met hofsteden, afgesloten
aan den horizont door de donkere lijn van
de wouden van Sologne. Hooger op. bij een
bocht van de Loire, verheft zich majestueus
een andere kerk, die het kie ne stadje Chicy
beheerscht. Beneden ligt Orléans. onregel
matig verspreid, met zijn hoog opgerichte
torenspitsen en fabrieksschoorsteenen, met
twee bruggen over de Loire gebouwd. En
diep in he* «trekt de staid zich uit in
De vader van den jongen echter, die zijn i De vulkanische werking van den Tjerimai
zoontje» dit werk had opgedragen, bekende, heeft nog $teeds niet opgehouden.
van den plicht de doode de laatste eerbe
wijzen te brengen.
De kerk van St. Jan de Braye was bijna
geheel vol met een groote menigte volks,
die nu juist geen groote ontroering aan den
dag legde. En bij den ingang van het kerk
hof vormden de belangstellenden een lan
ge rij, waarin men, behalve den burgemees
ter en de leden van den gemeenteraad, de
invloedrijkste personen van de gemeente en
Het kanton opmerkte.
Op den avond van denzelfden dag legde
ook een andere lijkstoet denzelfden weg
af naar de laatste rustplaats Maar, achter
de armelijke baar, geen opeengedrongen me
nigte, alleen een weenende jongen van 12
jaar en een ellendige grijsaard August
Tremblet, wiens hart ineenkromp voor de
tranen van het kind.
Neen! Geen sympathiebetuigingen voor
den onbekenden landlooper, die niets an
ders achterliet dan een vermolmden tent
wagen. Geen publiek gebed, geen kerke
lijk ceremonieel voor den zelfmoordenaar,
die op den boek van den weg zich het le
ven had ontnomen, evenals men zich be
vrijdt van een hinderlijken last.
De jongen bleef staan voor de grafkuil en
snikte, niet uit droefheid over den man die
hem sloeg en mishandelde, maar bewogen
door een onbepaald gevoel van verlaten
heid en leegte. De zouaaf legde de hand op
zijn schouder.
{Wordt vervolgd.}
een voorstad, waarvan de trotsche klokke-
toren, uit witte steenen opgetrokken, hocg
in de lucht een beeld draagt, ernstig én
stijf, maar toch indrukwekkend,, boven
natuurlijk. zooals zij zijn meet, meer kind
van God dan menschenkind, Jeanne d'Arc.
De wijnboeren, die het grootste gedeelte
van de bevolking van Sint Jan de Braye
uitmaken, zijn rus^elooze menschen, slechts
bedacht op winst behalen.
Dikwijls beproefd door de ongeregeld
heden van het seizoen en den tegenslag
van bet weder, zijn zij trotscher op hun
tegenwoordigen toestand, dan op het ver
leden. Ongetwijfeld leeft ih hen de geest
der voorvaderen, die getuigen waren van
de eerste wapenfeiten van Jeanne d'Arc.
H' ezeer teruggetrokken en gierig op hun
woorden zijn zij toch zij hebben het bij
gelegenheid getoond even vaderlands
lievend dan anderen wier geestdriftige aard
meer lawaaierige vertooning maakt. Maar
een van hun bijzondere karaktertrekken is,
na de liefde voor bun geboortegrond, de
trots, naief zou men hem kunnen noemen,
als hij tegelijk niet baatzuchtig was, de
trots, om een beteren wijn te oögsten dan
hun buren.
Tegelijkertijd hebben zij een groote ach
ting voor hun dooden en een diep plichts
gevoel. En al was er ook druk werk, drin
gend werk in de Meimaand, toch meenden
de personen, genoodigd ter uitvaart van
Gertrude Picot, zich niet ie mogen ontslaaa
