m
Massa-ontslag
bij de Amsterdamsche
De inbraken in Haarlem en
Omstreken.
Oriënteering.
De R. K. Middenstandsvereeniging.
Woensdag 18 November
49ste Jaargang No. 16201
Dit nummer bestaat uit 8 bladzijden - Eerste blad
Agenda
19 November
Ernstig ongeluk aan de
Hoogovens.
Een onderhoud met agent
G. J. Bronkhorst.
Prachtig geslaagde opening van het Winterseizoen.
De H. O. V. en de Provincie.
J. I WEBER ZOON
OPTICIENS - FABRIKANTEN
Koningstraat 10 Haarlem.
Telegraphisch Weerbericht
Lezing Jhr. J. C. Mollerus.
abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Per week 0.25
Per kwartaal 3.25
Franco per post per kwartaal bij
vooruitbetaling 3.58
Bureaux: NASSAULAAN 49.
Telefoon No. 13866 (3 lijnen).
Postrekening No. 5970.
Advertentién 35 cents jss regeL
Bij contract belangrijke kérting.
Advertentién tusschen den tekst,
als ingezonaen mededeeling, 60 ct.
per regel, op de le pagina's 75 ct.
per regeL Vraag- en aanbod-adver-
tentiën 14 régels 60 ct. per
plaatsing; elke regel meer 15 ct
bij vooruitbetaling.
dij verlies van een
^e^onnevaTten'wvètrwprf' ^v®12eKer"lgsv"°rw'1.alaea t 91)fjfj levenslange geneeie oagescmktneïü toi weraen üooi f' 7Kfl bi) een ongeva. me i f OCfi dij verlies van een Dana, f IOC dij verlies van een f Cf) dij een breuk van f f)
r '-olgende uitkeertngen 1 O U U Uverlies van beide armen beide beer.en of beide oogen i «3w. doodelij ken afloop ;I ZDU. jen voet of een oog I IZD. duim of wijsvinger OU." been of arm: I -ndere vinger
Inde dagen van voorbereiding voor de
Verkiezingen van dezen zomer hebben wij
eens op een vergadering een Katholiek
Kamerlid, tevens propagandist voor de partij,
hooren. zeggen, dat onder alle werken van
openbaar Katholiek nut: kerken bouwen,
scholen stichten, vereenigingen oprichten,
dagbladen uitgeven, de deelname aan de
politiek op de laatste plaats kotnt,
om dan te betoogen. dat de
politieke actie niettemin een zeer voorname
plaats inneemt. Die spreker neeft het gelijk
geheel aan zijn kant en er zullen er maar
weinigen opstaan, om hem tegen tc spreken.
In de oogen van velen is het zelfs erger dan
lij zegt: men kan de besten onder ons warm
maken voor alles, behalve voer de politiek.,.,
en dan ligt het helaas niet aan de menschen,
maar aan de politiek!
Wij kunnen ons omstandigheden voorstel
len, wij kunnen herinneren aan niet ver ach
ter ons liggende perioden in de geschiedenis
van ons eigen land, wij kunnen wijzen naar
andere landen, waaromtrent de uitspraak
niet geldt: „de politieke actie komt bij alle
Roomsche acties op de laatste plaats." In
Nederland heeft zij de vrije school en heel
de emancipatie der Katholieken helpen be
vechten; voor Frankrijk om een voorbeeld
te noemen zou men menig nuttig Katho
liek werk caudeau willen geven voor een
4aad, waardoor alle goed geloovige Room-
schen tot een machtige politieke organisatie
werden gebracht, welke een verfrisschenden
omkeer zou brengen in de staatkunde van
dat mooie land.
De politiek kan dus wel van groote be-
teekenis zijn en de belangstelling van allen
afdwingen. Wanneer zij het niet doet, zal
men goed doen nu en dan te onderzoeken,
waar dc reden der onverschilligheid ligt.
Deze vraag heeft, bij de heerschende
politieke onverschilligheid, vele partijleiders
bezig gehouden. En men ging zoeken naar
leuzen om in de slappe zeilen weer wat wind
te blazen; socialisatie moest het bij de S. D.
A. P.; ontwapening bij de vrijzinnig-demo
craten doen. En ook onder de propagandis
ten van de coalitie-partijen voelde men wel
eens den drang naar pakkende dingen; want
de coalitie als aaneengesloten regeeringsbloc
van drie christelijke partijen sprak niet altijd
even overtuigend tot de massa der christelijke
kiezers. Erger, de christelijke partijen zelf
en de R. K. Staatspartij niet het minst
zagen wrevel en onwil, onverschilligheid en
afval in eigen gelederen en de laatste jaren
telde het onderling samengaan in één coali
tie ook al onder de ontbindende factoren
mee.
Hebben deze gevoelens van spijt over de
malaise in eigen partij, dit verlangen naar een
opwekkend middel, misschien onbewust, bij
meerderen gesluimerd dan wij wel dachten?
Dat hebben wij ons afgevraagd, toen wij de
beschouwingen in een deel van onze eigen
Katholieke pers lazen en de opmerkingen
beluisterden, welke ook in onzen kring naar
buiten kwamen na de stemming over den
gezantschapspost bij den Paus. Er was iets
van ingehouden jubel over den kaakslag, die
het Roomsche bloed aan het gisten bracht
en alle dessidente elementen in de R. K.
Staatspartij weer bij elkaar voerde. De daad
van ds. Kersten en der christelijk-histori-
schen zou de Katholieke politieke eenheid
weer herstellen! En het waren niet enkel een
paar vrouwtjes, die onder de rubriek „Dami-
aatjes" hier sprekend werden ingevoerd;
niet enkel vrouwepraat, ook schrijvers in
Roomsche dagbladen, journalisten en Kamer
leden, spraken die taal. En in ingezonden
stukken, welke wij geweigerd hebben, werd
al aangespoord om ons eendrachtig te
scharen rondom de tinnen van-het Vaticaan.
Het is goed, dat wij ons volkomen reken
schap geven van deze begrijpelijke, maar o.i.
gevaarlijke en onbekookte stemming. Welken
indruk zij op de buitenwacht maakt, kun
nen deze naïve enthousiasten leeren uit de
volgende beschouwing, welke het overi
gens zeer gematigde Handelsblad maakt,
naar aanleiding van hetgeen een deel van
onze Roomsche pers bij de stemming van j.l
Woensdag ten beste gaf.
Wat kan met de houding der R. K. Kamer
fractie bedoeld zijn, vraagt het liberale blad
en het antwoordt:
Daarover geeft de roomsch-kalholieke
pers thans inderdaad licht.
De offers, die de R.-K. Staatspartij moest
brengen aan de coalitie bedreigden haar
innerlijke eenheid geducht. Als de chr.-his-
torischen nu hunnerzijds een zichtbaar offer
hadden gebracht, dan zou daarmede het ver
zet in den boezem der roomsch-kathnlmke
partij tegen de medewerking aan het "kabi
net- uys voor vri) ian^e" tijd. cn.'n zijn
geapaiseerd. ,.Voor iets hoort iets" is een
argument, dat in de politiek helaas grooten
indruk maakt. Als evenwel de christ.-histo-
rischen niet bereid bleken dit offer te bren
gen, dan zouden allerlei verlangens in den
boezem der R.-K. Staatspartij zich opnieuw
doen gelden en liep men gevaar eigen
eenheid te offeren aan de samenwerking met
een bondgenoot, die niet bereid bleek daar
voor een begfnseloffer te brengen.
Nu levert beginselofferande nooit een ver-
kwikkelijken aanblik en het is juist het
ernstigste bezwaar tegen de coalitie geweest
bij hare tegenstanders, dat zij voortdurend
noopte toé deze beginseloffering. Wie ze
bracht meende of althans zeide ze te bren
gen aan 's lands belang. De tegenstander
was in den re^el in zijn hart ovp»-t',i'<Jd
beweerde dit althans dat die offers wer-
d n gebracht uit elustheici op macht.
De kronkelingen van het vorig kabinet
versterkten den indruk, dat de feitelijke
macht meer gold dan iets anders. Maar
dat wekte een verzet in eiiSan boezem, dat
sterker zich deed gelden, naarmate het
onderdrukt werd. Voor de democratisch ge
zinde roomsch-katholieken is de heer Coiijn
een even groote boeman als voor een aantal
democraten van links. Dus was de samen
werking met dit kabinet voor de roomsche
eenheid een gevaar. Breken met Coiijn zou
de Van Wijnbergens hebben ontstemd, hem
door dik en dun volgen de Van Schaiks en
Veraart's. Er moest dus voor de krachtproef
een aanleiding worden gekozen, waarvoor
onder de roomsc&en geen verschil hoege
naamd bestond. Daarvoor was het gezant
schap bij het Vaticaan uitermate geschikt.
Wat is dus de consequentie?
Dat in de kentering der getijden, die wij
beleven, de R. K. Staatspartij eerst eens
even uitkijkt of het eb of vloed wordt. Om
zich dan met den werkelijkheidszin, die deze
partij in alle landen kenmerkt, in te stellen
op den nieuwen toestand.
Daar zit wel iets in.
Een dergelijke politieke vacantie als de
groep van mgr. Nolens zich thans blijkbaar
voorstelt te nemen, kan zeer wel leiden tot
verheldering van den troebelen toestand.
Ook daarom zou het wellicht wenschelijk
zijn, dat de oplossing werd gezocht in
de richting van een nationaal kabinet,
dat zich zoover als mogelijk is, houdt van
wat wij noemden de tactische verlangens dei-
politieke partijen.
Dat zou aan de politieke partijen niet
alleen de roomsch-katholieke een periode
van bezinning geven, als ze niet genoopt
waren voortuurenden partijstrijd te voeren
en aldus voor een nieuwe groepeering den
weg vrijmaken.
Niet alleen in het Handelsblad, ook in
andere niet-Katholieke bladen hebben wij
zij het minder objectief en in hatelijker
vorm deze gedachten zien uitgewerkt
Zelfs had de soc. dem. „Voorwaarts" een
dergelijk betoog van „democratisch-kathq-
lieke zijde."
Dit zou dus beteekenen, dat er j.l. Woens
dag in de Tweede Kamer met den Vaticaan-
post politiek spel is gespeeld; dat ons,
Katholieken, de aanneming der motie-
Kersten heel gelegen komt; dat er door onzen
leider een tactische manoeuvre is uitgevoerd.
Alles te zamen heel verwerpelijke dingen,
welke op den duur niet anders kunnen be
reiken dan de politiek nog meer omlaag te
halen. Wij moeten deze gedachten dan ook
ver van ons afzetten, al keeren wij zelf den
schijn tegen ons, wanneer wij in deze dagen
te veel juichen over onze eindelijk bereikte
isolatie, over ons breken met de chrislelijk-
historiscben en het sluiten van eigen gelede
ren als gevolg daarvan. Wij moeten dan het
feit wegpraten, dat de houding der chris-
telijk-historischen reeds bij de Kabinets,
formatie vast stond; en wegdoezeling van
feiten, verzwijgen van de waarheid wreekt
zich altijd op 'den duur.'
Wij hebben dan ook niet in het algemeene
koor mee gezongen en wij gelooven, dat
spoedig zal blijken, hoe juist dit was. Nu
ook de Katholieke Staatspartij zich in den
ontstanen verwarden toestand moet oriën-
teeren zal een ieder, die ons politiek leven
weer op hooger peil wil brengen en als
Katholiek Nederlander ook in de Staat
kunde een roeping erkent, tot de bevin
ding komen, dat nog altijd het vereenigd
blijven zij het onverhoopt met een korte
tusschenpooze van de Christelijke par
tijen in het belang is van ons volk. Dat en
hoe er in die richting, gewerkt moet wor
den, willen wij in een volgend artikel nof
eens uiteen zetten; maar dat in die conclusie
niet passen de politieke manoeuvres, welke
men de R.-K. Staatspartij wil aanwrijven,
noch de te late uitingen van verontwaardi
ging tegen de christelijk-historische partij,
noch de fouten, bij de jongste Kabinetsfor
matie begaan, dat wilden wij heden nog
even vast leggen.
Sociëteit „St. Bavo" Cursus Geloof e'ii
Wetenschap 8 uur Cursus Kerkzang
8 uur Cursus Esperanto 8 uur
R. K. Jongevrouwenbond 8 uur
Vioolonderwijs 8 uur Knipcursus
Vrouwenbond 8 uur Bestuur Arbeid
Adelt 8 uur Metaalbewerkers 8
uur Bestuur Meubelmakers 8 uur.
Stadsschouwburg Gouden tooneeljubi-
leum van Frits Tartaud in De fabriek
Rutherford 8 uur.
Schouwburg Jansweg Nederlandsche
Reisvereeniging 8 u ur.
Gem. Concertgebouw Concert Mannen
koor „Caecilia" 8 uur.
Bloemendaal, Gemeenteraad 2 uur.
„De Kroon" Groote Markt Bioscoopvoor
stelling 8 uur
Museum voor Kunstnijverheid Paviljoen
Tentoonstelling van „Kunst in Indus
trie" van 24 October tot 22 November,
dagelijks geopend van 104 uur
Arbeidsbemiddelingsbureau van Sint Fran-
cisens Liefdewerk Zoetestraat tl Eiken
Donderdag van 8934 uur
R.K Arbeidsbureau voor mannen en longens
Sociëteit St Bavo. Smedestraat 23,
Telefoon 10049 Alle werkdagen ran 9
half 9 uur 's Zaterdags alleen van 92 en
van 2634 en s avonds van hall 8
hall 9 uur
R. K. Arbeidsbeurs voor Vrouwen Bloem,
hofstraat t Alle werkdagen van v.m.
1012 uur. des middags van 24 uur, en
t avonds van 8- 9 uur. behalve Zaterdag
avond Tel ,11671
Arbeidsbeurs voor R. K. Ziekenverpleegsters
(uitgaande van den Ned R K Bond van
Ziekenverpleegsters! - Aanbiedingen en
lanvragen voor verpleegster* aan net Bu
reau R1 weg 309 Owrveen ld: C Bosch)
R K Leeszaal en nitleenbibliotboels
lansstraat 49 Eiken dag geopend van
1012 «an 25 en van 7 10 uur be
halve des Maandagsochtenas eu, op Zon
en FeMtdadea tlitleenan van boeken
van 2 tot 5 uur en van 79 uur Wosns-
dagmiddag ruilen van kinderboeken
St. Marthavereeniging, Bloemhofstr 1, Zon
dags en Woensdags van 8 i0 uur, n.m
gezellig samenzijn voor Hollandsche meis
jes, d,e bier geen tehuis hebben Tel
11671
R. K. Bevoikingsburean Gebouw Sint
Bivo - Smedestraat 23 van 810 jui
op Maandag-, Woensdags- en Vrijdag
avond
St. Elisabeth's Verceniging Jansstraat
Aanvragen om versterkende middelen
voor arme zieken der S E V Maan
dags van 23 uur Donderdag van 12
R. K. Kraamverzorging van de Derde Ordt
Si. Franciscus. - Aanvragen te richter
tot Mevr Coebergh, Ged Oude Gracht
74, des Dinsdags van 23 uur
Parochiale Bibliotheek (Kleverparkweg)
Dinsdagavond
Eerste Hulp bij Ongelukken (Snelverband)
Centrale post Tel 11111 en verder bij de
leden, te kennen aan het zwart schild met
wit kruis aan den huisgevel
Hedenmorgen te ongeveer half 6 is de
werkman H. v. L„ werkzaam bij dc hoog
ovens te IJmuiden van een groote hoogte
naar beneden gevallen. Bij onderzoek bleek
hij een wervelkolom-fractuur te hebben op-
geloopen. Per ziekenaut'o werd de gewonde
naar Jad ziekenhuis „St. Joannes de Deo"
te Haarlem overgebracht. Zijn toestand is
zeer ernstig.
Nader vernemen we:
De verongelukte is H. v. Leer, oud 27
jaar. Het ongeluk gebeurde tijdens het naar
huis gaan van een ploeg werklieden, die den
nachtdienst had. Van Leer heeft bij het af
dalen van een hooge ijzeren ladder in een
schacht, waar hij werkzaamheden verricht
te in dienst van een aannemer, misgetast en
viel van een hoogte van ongeveer 20 M.
omlaag. Tengevolge van den val bekwam
hij de wervelkolom-fractuur. De ongeluk
kige bleef den geheelen tijd bij kennis.
In aansluiting op ons bericht van giste
ren kunnen wij roeiden, dat tegen Zaterdag
a.s., het geheele personeel, werkzaam bij de
afdeeling IJmuiden van de Amsterdamsche
Ballast Mij. ontslag is aangezegd.
Dit ontslag, dat zoowel het lagere als
het hoogere personeel treft, brengt ongeveer
320 menschen buiten betrekking. Het is wel
meer gebeurd, dat een deel van hef perso
neel ontslagen werd, wanneer moeilijkheden
werden ondervonden bij de aflevering van
het zand te Amsterdam. Zooals men weet,
wordt 't duinzand, hetwelk door de Ballast
Mij. ten behoeve der sluiswerken wordt
uitgegraven, naar Amsterdam vervoerd,
v/aar het gebruikt wordt voor de opspui
ting van terreinen, etc. Vermoedelijk t
de oorzaak van het ontslag hierin gezocht
worden. ïntusschen is een ontslag van het
volledige personeel, naar wij meenen ie
weten, nog niet voorgekomen.
Van arbeiderszijde vernamen we, dat
het niet onmogelijk wordt geacht, dat het
ontslag weer wordt ingetrokken. Met ze
kerheid kon men echter niets zeggen.
Het is een mooi stuk werk, dat de Bloe-
mendaalsche Politie verricht heeft door den
dader van de geheele reeks inbraken in den
omtrek te arresteeren, alhoewel ook het
onontbeerlijk geluk den speurders gehol
pen heeft.
ïntusschen is hierdoor Haarlem en Om
streken weer in groote mate toi rust ge
bracht daar men, hem, die het rustig bezit
der burgers onveilig maakte, gevangen
hèeft.
Want het lijdt geen twijfel of degene, dien
de politiemannen konden arresteeren, is de
reeds beruchte.
Voor de agenten, die hem op heeterdaad
konden betrappen, was de arrestatie een
emotievol gebeuren, zooals er slechts enkele
voorkomen in de loopbaan van iedsren
dienaar van de H. Hermandad, vooral in
Bloemendaal, waar het leven zoo rustig
voortgaat en alle gewone beslommeringen
van een grootsteedsch politieman zooals,
ruzie, vechtpartijen, ongeregeldheden enz,,
eenvoudig onbekend zijn.
Het leek ons daarom dan ook wel inte
ressant met een der actieve agenten eens
eens onderhoud te hebben en hem precies
te laten vertellen, zooals alles in zijn werk
was gegaan. Wij troffen den heer Bronkhorst
thuis en hij stond ons bereidwillig te woord.
Aan zijn ongetwijfeld interessant verhaal,
kunnen wij het volgende ontleenen.
Reeds dadelijk na de eerste inbraken, die
op den Rijperweg, in de villa van mevr.
Dudok de Witt en in de villa van den heer
de Clercq, werden door de politie bijzondere
maatregelen getroffen.
Vooral het z.g.n. Bloemendaalsche Park
werd aan een strenge controle onderworpen,
maar toen al spoedig bleek, dat de inbrekers
de tactiek volden door dan hier, dan daar hun
slag te slaan, de politie op een dwaalspoor
te brengen, werd de controle uitgebreid en
was uiterste waakzaamheid geboden.
Zoo o.a, surveilleerden de agenten des
avonds en des nachts niet meer in uniform,
doch in burger, dit om eventueelc verdach
ten te misleiden. Maar tot nog toe alles
I zonder resultaat.
De agenten waren vrij in die dee-
len der gemeente te surveilleeren,
I welke zij wilden; zoodoende rustte de ver-
antwoordelijkheid der controle bij de agen
ten zelf.
In den nacht van Maandag op Dinsdag,
tegen den ochtend, surveilleerden de agenten
ter Beest en Bronkhorst in het Duinlustpark.
Ten einde bij onraad zeker té zijn, kozen
de agenten ieder een verschillenden kant.
En, zoo vertelde ons de heer Bronkhorst,
nauwelijks was ik op weg of, één, twéé,
driemaal hoorde ik schieten.
Er was dus iets aan de hand en collega
ter Beest had onraad gemerkt.
Inderdaad was het zoo. Bij Het passeeren
van den villa Mignon in de Pinellaan, had
hij een man tegen den muur gedrukt onder
een raam zien zitten.
Daar ter Beest per fiets was en een
rijwiel altijd eenig geluid bij het rijden
maakt, had de inbreker den agent hooren
aankomen en zich plat tegen den muur
gedrukt. Maar ter Beest had hem gezien
en snrnntf van ziin fiets. De inhreker niet
minder vlug sprong over een anderhalve
meter hoogen heg, die met prikkeldraad be
zet was en vluchtte, achtervolgd door den
agent, die drie schoten loste, om den vluch
teling tot staan tc brengen, evenwel zonder
resultaat.
Men kon den man hooren loopen door het
ritselen der bladen, maar plotseling was
het stil. De vluchteling had zeker een voet
pad bereikt en rende weg.
Op het schieten was de parkwachter van
het Provinciaal Ziekenhuis komen aansnellên,
Viug werd om assistentie getelefoneerd
om de omgeving af te zetten en nu diende
het geluk den achtervolgers.
Toen degene, die om assistentie verzocht
bad, weder bij zijn collega kwam, bevond
zich de inbreker juist tusschen hen in, zoo
dat ontsnappen nu niet meer mogelijk was en
evenmin ontkennen. De man werd naar de
politiepost in Bloemendaal overgebracht,
waar hij yoorloopig in arrest werd gesteld.
Het was een gelukkige vangst, die het
einde maakte aan heel wat werk, zoo ver
telde Bronkhorsl. Want het waren geen
pleizierige dagen. Naar beste krachten werd
steeds gesurveilleerd en weer moest men
telkens ervaren, dat de inbraken werden
voortgezet. En al kon natuurlijk niemand van
nalatigheid en onoplettendheid in dezen
beschuldigd worden, toch was het telkens
weer een onaangename ervaring te hooren,
dat ondanks alle nasporingen de inbreker
spoorloos bleef.
Door deze arrestatie zullen de bewoners
in Haarlem en, Omstreken van heel wat
angst verlost zijn.
Hoewel, zoo vertelde de heer Bronk
horst ons nog, de inbraken volgens de rege
len van dit luguber ambacht geschiedden, had
de inbreker toen hij gesnapt werd, toch geen
bijzondere werktuigen bij zich.
Op hem werden bevonden een groote boor
en verder een koker met allerhande kleine
werktuigen, zooals een zaagje, een beitel,
een vijl, een schroevendraaier enz. Hand
schoenen om vingerafdrukken te voorkomen
had hij niet. Toen hij ontdekt werd, was
hij juist bezig een gat te boren in een raam-
sponniAg om zoodoende de klemmen,
waarmede het raam was gesloten, los te
makep.
Een geheele rand stopverf was losge
werkt. Blijkbaar had de inbreker de be
doeling gehad, het raam los te snijden,
maar ziende dat de ramen van dubbel glas
waren voorzien, slaakte hij die'poging eri
begon een gat te boren.
Het hout was nog niet geheel doorboord.
Wat den verdachte nu ten laste zal wor
den gelegd, is een andere kwestie.
Het bleef hier slechts bij een poging tot
inbraak, omdat de inbreker nog niet het
huis was binnengegaan. ïntusschen zal
daarover de justitie oordeelen.
Het succes, waarmede het langdurig
speuren der politie is bekroond, vormt het
onderwerp van het algemeen gesprek en na
weken van onrust en vrees is nu in Bloemen
daal en omgeving de rust van vroeger te
ruggekeerd.
Dit danljt men aan het kranig optreden
van de agenten ter Beest en Bronkhorst.
De R.-K. Middenstandsvoreonigirig heeft
gisteravond op bijzonder geslaagde wijze
haar winterseizoen geoopend. De bijeen
komst was zeer druk bezocht en er
heerschte den geheelen avond een zeer
prettige en amicale stemming. Zulke avon
den, waarbij zoovelen zoo eensgezind en
zoo vriendschappelijk bijeen zijn, moeten
en zullen zeker ook meer komen.
Nadat de bijeenkomst op de gebruike
lijke wijze was geopend, hield de voorzit
ter, de heer P. J. M. van Tetering, een
inleidend woord, waarin hij zijn verheuge
nis over het weder vergaderen der ka
tholieke middenstanders uitsprak. Spr.
schetste, hoe de wegblijvers ongelijk had
den en haalde een recent voorbeeld aan
van een wegblijver, die den „konijnen
avond" niet wilde bijwonen, omdat hij een
andere vergadering had. Spr. begreep niet,
waarom de eigen vereeniging altijd achter
gesteld werd bij anderen en op een be
treffende vraag had bedoelde persoon ge
antwoord, dat de katholieke Middenstands-
vereeniging er alleen is voor de stoffelijke
zaken.
Wanneer deze man inderdaad gelijk had
aldus spr., dan ware het voor de beharti
ging der stoffelijke belangen, gesteld, cat
bet daar alleen om gaat, heel wat voordee-
liger te treden in één grooten algemeenen
Middenstandsgond in deze stad.
Doch dat is niet zoo! Onze confessio-
neele Organisatie heeft tof eerste en voor
naamste doei de geestelijke belangen der
leden te behartigen, een taak, welke te
midden van ons drukke en matericcle za-
keagedoe, alle aandacht verdient. Het is
daarom, dat het zoo droevig stemt en te
vens zoo groote verwondering baart, dat
wij van den overigens goed-Katholieken
Middenstander nog zo dikwijls de vraag
moeten hooren: „Wat hebben wij aan de
Hanze."
Ach, wat een onkunde en begripsver
warring heerscht er onder de onzen nog
immer omtrent het doel en streven onzer
Kath. Vereeniging van Middenstanders!
Want, ware dit niet het eva), dan zou er
te haren opzichte ook wel wat meer waar
deering bestaan.
God zij dank, er vertoonen zich licht
punten aan den no altijd donkeren Hori
zon, lichtpunten aan het uitspansel boven
ons Bisdom ook.
De achteruitgang van het ledental ^is tot
staan gebracht. Alleen den Haag bracht
de laatste maanden 100 nieuwe leden, ge-
vol eener goed geleide propaganda door
middel van uitbreiding der Vakorganisatie.
Moge verder de thans door het Hoofd
bestuur opgezette poging om vóór Nieuw
jaar onzen Bisschop te verrassen met
Inleekenlijsten, bevattend duizend nieuwe
leden of meer, met succes worden be
kroond en moge ook Haarlem en hier
doel ik op het werk onzer pas opgerichte
nieuwe Propagandaafdeeling daar ook
haar deel aan bijdragen!
Een eerste en probaat middel om de be
langstelling voor ons Kath. Middenstands-
vraagstuk op te wekken en gaande te
houden is het geregeld lezen van ons Or
gaan, dat op zoo uitnemende wijze door be
kwame mannen geredigeerd wordt en dat
als model kan gelden voor goede en ge
degen Middenstandslectuur.
Men verzuime niet, nadat weken lang Ij
dit Orgaan ter inzake is toegezonden, het
in den vervolge steeds te blijven lezen en
dat kan, wanneer men er een abonnement
op neemt- De geringe abonnementsprijs be
hoeft in deze voor niemand een beletsel
te zijn.
Me,t dank herinnerde spr. verder het
geen de vooraanstaande Middenstanders
in hun kwaliteiten als leden van den ge
meenteraad en de Kamer van Koophandel
en Fabrieken voor de algemeene en dik
werf ook bijzondere Middenstandsbelangen
hebben kunnen presteeren.
Moge de Middenstandsraadsleden, aldus
spr., in het ijzonder bij de a.s. behandeling
der geroeentebegrooting voor de waarach
tige Middenstandsbelangen wederom ferm
op de bres staan en dan denkt hij in hef
bijzonder aan den oost der zóó gehate,
omdat zij zoo onbillijk en onrechtvaardig
is. Zakelijke Belasting op het Bedrijf,
waarover wederom het Comité van Actie
en de Middenstandscentrale gerekwesteerd
hebben.
Spr. heette verder op hartelijke wijze
Welkom den spreker van den avond, den
Zeereerw. Heer H. C. J. Sondaal, en wees
er op, dat juist deze priester was geko
zen als eersten spreker in het wintersei
zoen, omdat l?ij met zijn arbeid, zijn raad
gevingen, zijn toewijding is gebleven de
katholiek, óók in hef openbare leven.
Dit openingswoord werd met applaus be-
g'-oet, waarna de waarnemend secretaris
de heer J. Lamp, de notulen der' vorige
vergadering las, welke onder dankzegging
van den voorzitter en applaus der aanwe
zigen goedgekeurd wérden.
Dan was het woord aan pasfoor Sondaal.
Deze z«ide. het eeil eer te vinden, hier
te mogen spreken over het Roomsch zijn
van den middenstander. Doch ook waren
er bezwaren aan de uitnoodiging, welke hij
dan ook met gemengde gevoelens aannam,
verbonden.
Spr. kan niet zeggen, dat de vereeniging
een bloeiende is. Slechts een vierde der
katholieke middenstanders heeft zich ver
eenigd. Als niet alle aanwezigen goede
propagandisten worden, zal dit zich wre
ken op den machtigen middenstand.
Er zijn slagen gevallen: verliezen zijn
geleden, mogelij'k zoo groot, dat al het
bijeengegaarde opteerde; daarbij voegde
zich de malaise en ten slotte wegen per
soonsgevoeligheden zwaar. Maar dc prin-
cipieele fout is, daf de katholieke mid
denstanders niet geluisterd hebben naar
den raad van onzen wijzen en grijzen Bis
schop.
Maar spr. staat hier voor de garde en
voor haar wil hij graag spreken. En hij
zou den afwezigen willen toeroepen, niet
langer de garde alleen te laten vechten;
dat is niet edel; dat heeft veel weg van
lafheid.
Spr. wil dan spreken over het onder
werp: „Katholiek zijn, ook in het open
bare leven." Dat onderwerp omvaf drie
punten: katholiek zijn, middenstand en
openbaar leven.
Spr. wees op het groote geluk van het
bezit van het katholiek geloof en stipte
dan aan het geluk van middenstander te
zijn.
Voor den middenstander zijn zware wol
ken aan den horizont: malaise, moordende
concurrentie, zware belastingen en zoo
vele andere. Maar toch is de middenstand
een gezegende stand.
Rijk is de middenstand niet, maar voor
welke gevaren heeft God hem daardoor
behoed. In het rijk zijn liggen de meeste
gevaren voor het geestelijke, maar ook
voor het tijdelijkeleven. Met enkele voor
beelden uit het' pracfische leven toonde
spr. aan, hoe moeilijk' het is voor vele
rijken, zich staande te houden.
God heeft den middenstand echter ook
bewaard voor de armoede en dat is een
groote zegen. Naar de armoede gaande,
zullen we ons niet meer verheffen, maar
met gebogen hoofd terugkomen en God
danken, dat hij ons niet in dat milieu hééft
doen geboren worden.
Door den middenstand zal evenwel het
zwaarste geleden zijn en de toekomst be
ter worden, als het gevaar gezien wordt.
Men ziet de economische inzinking wel,
maar men vergeet, dat de middenstand
met één slag onthoofd kan worden.
Spr. wil op een groot gebaar wijzen. De
middenstand is de schakel tusschen voort
brenger en afnemer en nu gaat spr. na, hoe
men den middstand wil uitschakelen.
Voormannen in de S. D. A, P., als Marx
v. d. Goes en Wibaut hebben geschreven
en reeds meermalen gezegd, dat zij den
middenstand willen doen verdwijnen. Zij
willen den Staat als schakel tusschen
voortbrenger en afnemer. Maar spr.
schetst het ongewenschte van een dergelij-
ken toestand. „Caveant consules!" aldus
waarschuwde spr. „Waakt allen op uw
stand!"
Spr. kon zich niet begrijpen, dat de
middenstander dit niet inziet. Laat het uit
zijn met critiseeren. Laat men wakkeF wor
den uit dat dolce far niente, uit dat zoete
nietsdoen. Laat men de trouwe garde niet
alleen laten vechten.
Spr. wees er verder op, waf de vereeni
ging zou kunnen doen, welken invloed zij
zou kunnen uitoefenen, als men eendrachtig'
zich aaneen verzamelde. Daarin ligt de
economische opbloei Vereenigt men zich
niet, dan wordt de economische ondergang
het deel van den middenstand.
De middenstand is een gezegende stand,
maar de middenstander moet katholiek
zijn, Spr. wil niet spreken over die mid
denstanders, die neutrale bladen lezen,
die meedoen aan een verfoeilijke mode,
die hun kinderen niet die opvoeding geven,
welke zij zelf van degelijke katholieke
ouders ontvingen. Neen, spr. wil spreken
over hef katholiek zijn in het openbare
leven. Toont men zich niet katholiek in
het openbare leven, dan is dat gemis aan
Roomsche overtuiging. Gemis aan Roomsch.
leven is het, dat zoovele katholieken lid
zijn van een neutrale vereeniging.
Noch trust, noch kapitaal, noch verkeer
de democratie zo 1 den middenstand om
kunnen krijgen, als hij zich maar vereenigt
en daarin zijn kracht vindt.
Spr. is er van overtuigd, daf hij hier
spreekt voor degenen, die het niet noodig
hebben want zij ziin allen van goeden wil.
Maar daarbij mag het niet blijven. Propa
ganda moet gevoerd worden als de mid
denstand zich vereenigt, wordt hij sterk.
De onvergankelijke roem van den mid
denstand in ons vaderland is, dat hij de
Moederkerk trouw gebleven is. Maar de
tegenwoordige middenstand .moét dan ook
de kern blijven, dan zal zij onoverwinbaar
blijven. Iedereen moet n»«ipaganda maken,
aldus besloot snr. '"in geestdriftig woord.
Men schrijft ons:
Ik lees daar in de „N. H. Crt." dat eenige
Statenleden van Noord-Holland de instel
ling van een provinciaal muziekorkest be
pleiten. Het was bij de behandeling der be
grooting in de afdeelingen dat zij dezeti
wensch ventileerden en nu wil ik die zucht
naar Overheidsbemoeiing niet aanwakke
ren en zie ik al met schrik jaar in jaar uit
oen post op de Provinciale begrooting van
Noordholland stijgen ten behoeve van een
Provinciaal muziekkorps, maar toch heeft
deze opmerking mij getroffen.
Is dat niet iets voor onze H. O. V.?
^Can deze Haarlemsche Orkest vereeniging,
ik zeg niet verheven worden tot Provin
ciaal orkest, maar gesteund worden door
de Provincie, waardoor de Provincie, even
goed als de gemeente Haarlem, zekere
rechten op uitvoeringen door de H, O. V,
verkrijgt?
Onze H. O. V. zou daarmede in
eens uit de misère zijn, financieel stevig
géfundeërd zijn en de heele Provincie, Am
sterdam in mindere mate, omdat het zijn
Concert Gebouw heeft, zou er van kunnen
profiteeren.
Het geheele jaar door zou 't orkest met uit
zondering der verlofdagen, ter beschikking
van de Provincie kunnen zijn om dan hier,
dan daar in de voornaamste centra en
daar waar zou blijken dat er belangstelling
voor was, te concerteeren. De gemeenten,
die een extra subsidie verleenen, zouden
b.v. in meerdere mate er van mogen pro
fiteeren, dan andere die in bet geheel geen
subsidie geven.
Voor de commissie, die zich zooveel
moeite gaf om de financiën en innerlijken
toestand van de H. O. V. te redderen, ligt
hier, dunkt ons, nog een mooi buitenkansje
voor de heeren om te trachten de H. O. V.
tot een door de Provincie gesubsidieerd en
in haar dienst staand orkest le promovee-
ren.
Tot zoover de schrijver.
Het lijkt ook ons inderdaad een denk»
beeld dat de overweging waard is.
Barometerstand. 779 stilstand, 9 uur v.n*
Licht op. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 4.30.
Naar waarnemingen in den morgen van
18 November 1925.
Hoogste Barometerstand 778.2 m.M. te
Blaavandshuk.
Laagste Barometerstand 740.6 m.M. te
Janmayen.
Verwachting van den avond van 18 tot den
avond van 19 November:
Matige, krachtige tijdelijke afnemende
oostelijken wind, nevelig tot halfhewolkt,
weinig of geen neerslag, lichte vorst
's nachts overdag lichte dooi.
dat hij met een fraaie peroratie, waarin hi)
den middenstand, vooral dien van Haarlem
alle goeds in de toekomst toewenscht'e, be
sloot.
Luid en hartelijk applaus vertolkte den
dank der vergadering voor dit heerlijk
woord, welken dank de voorzitter onder
woorden bracht.
Medegedeeld werd dan, dat dr. H. J.
M. Janzen financieel adviseur der vereeni
ging geivorden is.
Dezen winter zal een excursie gemaakt
worden naar het gemeentelijk gas- en elec-
friciteitsbedrijf van Haarlem
De geestelijk adviseur, de Zeereerw.
Heer rector J. P. J. Kok, sprak dan nog
een propagandistisch woord voor hét San
tos-fonds en voor deelneming aan de re
traite voor middenstanders, welke van
1215 December in Noordwijkerhouf ge
houden wordt.
De officie ele vergadering werd daarna
met den christelijkcn groet gesloten, waar
na de deelnemers in een gezellig onder
onsje bijeen bléven en zich verder ver
maakten met wdstrijden om wild.
Een collecte voor het Santosfonds bracht
21,9254 cp.
Voor de leerlingen van de vijfde klasse def
Hoogere Burgerschool A met 5-j. c. (Hoogen
Handelsschool) hield jhr. J.C. Mollerus, se
cretaris van de Kamer van Koophandel al
hier, Dinsdagmiddag j.l. een lezing over
Organisaties van werkgevers en middenstan
ders.
De lezing werd door den directeur en ver
scheidene leeraren bijgewoond.Spreker schet
ste de omstandigheden, en historische nood
zakelijkheid die geleid hebben tot de organi
saties va» werkgevers, de onderscheidene
vereenigingen, die uit de verschillende in
zichten zijn voortgekomen, en haar werk
wijzen.
Na een duidelijke uiteenzetting van bo
venstaande onderwerpen gaf spreker een
kort overzicht van de middenstandsbewe
ging en de vereenigingen, waartoe deze be
weging heeft geleid.
De directeur vertolkte de groote erkente
lijkheid van leeraren en leerlingen der school
tegenover den heer Mollerus, die zich reeds
tweemaal welwillend beschikbaar stelde om
een actueel onderwerp op het gebied van
handel en bedrijf voor de leerlingen te be
handelen.
