UIT DE PERS.
Alleen op de wereld.
De zelfkant der parochie.
Groote rouw in Engeland over den dood van koningin Alexandra. De
artikelsgewijze behandeling der financieels voorstellen heeft in de Fran-
sche kamer een aanvang genomen. Protest van Dr. Stresemann tegen
den aanval op Mussolini in den Duitschen Rijksdag. De drie paragrafen
van het wetsontwerp inzake Locarno, dat reeds door den Duitschen Rijks
raad is aangenomen.
Gem. buitenl. berichten.
EEN GEWETENSBEZWAARDE VOOR
DEN RECHTER.
RONDOM DE CRISIS.
De verdeeldheid onder de
Communisten.
KUNST EN KENNIS.
Een Van Dijck ontdekt.
FEUILLETON.
De „Tijd" laat in een krachtig gesteld
artikel zien, hoe het in sommige industrie
centra gesteld is met het geloof en zeden.
Het blad geeft een voorbeeld, wel zeer spre
kend, maar. hoewel niet zóó verschrikkelijk,
er zijn er helaas vele.
We lezen c.a
„Eene maand nadat bij de jongste algemee-
«e verkiezingen het land was opgeschrikt
door de onrustbarende toeneming van het
stemmenaantal der S.D.A.P., die met een
massa van meer dan zevenmaal honderddui
zend kiezers aan de stembus was verschenen,
drukte „Het Volk" onder den titel „De rijke
Oogst" het resultaat af van de propaganda,
welke de afdeelingen der roode partij in die
weken hadden gevoerd. Daarin werd van den
vooruitgang in een gemeente, haast gelegen
onder den rook van twee groote steden, Am
sterdam en Utrecht, aldus melding ge
maakt:
„Hilversum rood en aan de spits! Van
16 Juni af heeft de afdeeling Hilversum der
S.D.A.P. honderd negen en twintig nieuwe
leden ingeschreven!"
Verre de meeste dier leden bleken gere-
cruteerd uit de Hilversumsche industrieeie
wijk „Over het spoor", waar zich ver van de
katholieke parochiekerk, die aan de andere
zijde van den spoorweg ligt, een hoofdzake
lijk uit arbeiders bestaande bevolking rond
om allerlei fabrieken heeft gelegerd.
Als studie-object van voiksverwording on
der de wisselwerking van moderne industrie,
materialistische dwaalleeringen, woningnood
en gebrek aan sociale welvaart, zou derge
lijke stadswijk in de hoofdplaats van 't Gooi,
die tegen den achtergrond van het land-|
schapsschoon en den villa-rijkdom zooveel
on-christelijke ontaarding en menschelijke
ellende verbergt, verbijsterende resulta
ten opleveren. Door het gemeentebestuur tot
industrie-buurt verklaard, werd zij een com
plex van de gansche week zwoegende werk
plaatsen, waar hooge schoorsteenen hun
walm ten hemel in het aangezicht blazen, de
stoomhamers pletten en drijfwielen snorren,
aangezet door de menschelijke spierbundels
van arbeidskrachten in de machine-, verf-,
sigaren-, wasscherij-, textiel-, gas-, inkt-,
seintoestellen- en andere fabrieken, zich uit
strekkend langs de daverende spoorlijn. Niet
ver van nieuwgebouwde arbeidersverblijven
en geriefelijke huizen van bouwvereenigin-
gen, wier scheppingskracht nog voort blijft
wrochten, worstelt er het pauperisme niet
alleen in een woonwagenkamp, maar ook in
een groot aantal oude, afbraakwaardige
krotwoningen, haastig getimmerde noodhuis-
jes uit den na-oorlogstijd.
Deze stadswijk „Over het Spoor" vormde
tot dusver den zelfkant eener parochie, wier
uitgebreide en moeilijke ligging door de ziel
zorgende geestelijkheid niet voldoende was
te bestrijken. Herhaaldelijk geteisterd door
werkloosheid thans ligt weer nagenoeg 75
percent der .textiel-nijverheid stil is het
berooide dagloonersbestaan met al zijn so
ciale risico": -oote-deels door de gemengde
schooi, de gemengde vereeniging, de ge
mengde krant, en het gemengde huwelijk los
gemaakt van de Kerk en alle godsdienstige
en maatschappelijke waarheden. En de gees
telijke en stoffelijke armoede van de bevol
king in deze industrieeie wijk werd nog
vermeerderd door vele overgekomen slacht
offers der „Verelendung" uit de armste
volksbuurten uit de hoofdstad des lands
De naastenliefde van wie met zijn kroost
eilig tegen zooveel religieuze en materieeie
gevaren gezeten is in' een burgerlijk bestaan,
moet wei huiveren als zij de gevolgen zou
aanschouwen van het geen hier de samen
werking van de fabrieksnijverheid, heden-
daagsche goddeloosheid, ontkerstening des
volks, de uitbuiting van het pauperisme door
propaganda van Marx en allerlei apdere
noodlottige factoren tot verval hebben ge
bracht. Het is een akker geworden, door al
lerlei onkruid van concubinaat, ongeloovig
cynisme maatschappelijke verbittering, afval
en brutaal atheïsme wild begroeid. Het con
tact met het bovennatuurlijke leven is losge
raakt, dc geestelijke en zedelijke achteruit
gang schromelijk. Van het aanzienlijk getal
Katholieken, in deze volksbuurt woonachtig,
is veruit 't grootste gedeelte van zijn kerke
lijke plichten vervreemd. Ontstellend treu
rig voor nu, en ontzettend voor 't komend
geslacht. En eiken dag kankert de afval
voort door het gemengde huwelijk, het dage
lijks indruppelen van het gif uit „Volk",
„Courant", Tribune" en de wegens onvol
doende bestrijding hand over hand toenemen
de leerstellingen. Want de strijd legen deze
ontworteling van het volk uit de christelijke
traditiën blijft schier machteloos, ondanks bet
werken en samenwerken van, de ijverige pa
rochie-geestelijkheid, de St. Elisabeth- en St.
Vincentiusvereeniging, de Don Bosco-zorg
voor de verwaarloosde jeugd de parochieele
armenzorg, het katholieke organisatieleven,
enz., die hier voortdurend terrein zoeken
voor een weldoend, mar herhaaldelijk in ver
drietige resultaten teruggeslagen werkzaam
heid.
Wat zoodanige parochie en hoevelen
tellen wij er aldus in landV weer kan op
halen is: de zeer spoedige bouw van een
parochiekerk met scholen, in het centrum
gelegen, en gemakkelijk door de bevolking
te bereiken; geregeld huisbezoek buiten het
jaarlijksche parochiebezoek, want de van
zijn Kerk afvallige vermijdt liever den pries
ter. zoodat deze het verloren schaap moet
opzoeken; een katholiek volksdagblad, dat
concurreeren kan tegen „De Courant"; een
goed geschoolde club van leekenpropagan-
disten, die volgens den wensch. door Z.
D. H. den Bisschop van Haarlem uitgedrukt
op zijn jongste nieuwjaarsreceptie, de gere
gelde medehelpers der met zooveel beslom
meringen overladen geestelijkheid zijn voor
al langs den zelfkant der parochie; krachtig
optreden ook voor de sociale volksbelangen,
en eindelijk een intensiever krachtontplooi
ing van de reeds werkzame organisaties
voor de geestelijke vernieuwing der samen
leving."
De dood van koningin
Alexandra.
Het geheele rijk treurt om den dood van
koningin Alexandra. Onder degenen, van
wie rouwbetuigingen inkwamen, was presi
dent Coolidge, die zijn gevoelens van groot
leed en sympathie overbracht.
Het Japansche hof heeft voor den duur
van acht dagen rouw aangenomen.
De lord Kanselier heeft medegedeeld,
dat het eerste deel van de uitvaart van konin
gin Alexandra a.s. Vrijdagmorgen in de
Westminster Abbey zal plaats hebben. Het
is nog niet bekend, wanneer de ter aarde
bestelling zal geschieden, omdat nog niet
vaststaat of de uitvaart een openbare plechtig
heid zal zijn. In dit geval zou de eigenlijke
plechtigheid eerst over ongeveer veertien
dagen kunnen plaats hebben, omdat dan
moet worden gewzacht op de komst van
souvereinen uit het buitenland. Besluiten
kunnen niet worden genomen, zoolang de
Lord Kanselier de wenschen van den .koning
niet kent.
Alle officieele ontvangsten en de meest
particuliere bijeenkomsten zijn afgelast. De
schouwburgen en bioscopen zijn echter nog
geopend, daar de theaterdirecteuren eerst
heden vergaderen om hun houding te vast
stellen. Men verwacht, dat de zware rouw
drie maanden zal duren.
Uit Pretoria wordt gemeld, dat de tregeering
den gouverneur-generaal verzocht heeft,om
den koning haar diepgevoelde deelneming
over1 te brengen, ^net den dood van de
koningin-moeder.
De teraardebestelling van koningin Alexan
dra zal in Windsor plaats hebben.
Het staat vast, dat het oorspronkelijk
program voor den lsten en 2en December
ter gelegenheid van de onderteekening van
het verdrag van Locarno, thans aanzienlijk
zal worden beperkt.
Het zinken van de M I.
De Engelsche bladen huldigen den 20-ja-
rigen Duitschen duiker Otto Kraft als een
held. Kraft is Vrijdag voor het onderzoek
van het wrak van de M I afgedaald tot een
diepte van 238 voet, d.d. 28 voet dieper dan
ooit een duiker vóór hem. Hij bleef buiten
gewoon lang beneden en meldde telkens dat
alles in orde was, totdat de bemanning aan
boord aan zijn verzwakte stem bemerkte,
dat het hoog tijd werd hem op te halen-
Toen hij. boven kwam, was hij er slecht aan
toe, maar hij stond er op weer af te dalen
zoodra hij zich weer goed voelde. Hij rap
porteerde op een kabel te zijn gestcoten,
die hij echter niet had kunnen zien. Vóór
het verder onderzoek zal hij een sterker licht
meenemen.
De Admiraliteit deelt officieel mede, dat
zij het waarschijnlijk acht, dat het zinken
van de M I te wijten is aan een aanvaring
door het Zweedsche stoomschip „„Widar"
uit Stockholm, dat gerapporteerd heeft, dat
op de plek, waar de onderzeeër zou zijn ge
zonken, een schok werd gevoeld, die aan een
aanvaring deed denken. In dit geval zou de
M. I terstónd vol water zijn geloopen en
zou de bemanning onmiddellijk verdronken
zijn.
De O.M.S.
In overeenstemming met de mededeelin-
gen, door den Engelschen minister van Bin-
nenlandsche Zaken in het Lagerhuis ge
daan, heeft het ministerie van Volksgezond
neid thans de circulaire gepubliceerd, die tot
de autoriteiten werd gericht betreffende den
in te stellen nooddienst (de O.M.S.) De or
ganisatie betreft het vervoer van levens
middelen, den postdienst en het transport
van steenkolen in geval van nood.
De Fransche financieele
voorstellen.
De Kamer is weer het tooneel geweest
van heftige incidenten. Om één uur Zater
dagavond werd besloten de algemeene de
batten te sluiten met 294 tegen 250 stemmen.
Dertig leden van den rechtervleugel stemden
tegen, vele socialisten onthielden zich. De
regeering verlangde het voortzetten dei-
discussies in een nachtzitting, hetgeen de
Kamer met een meerderheid van slechts
20 stemmen inwilligde.
Hierbij kwam het tot heftige incidenten,
zoodat de zitting moest worden geschorst.
Met 308 tegen 255 stemmen werd daarna be
sloten de zitting voort te zetten.
De Kamer besloot met 294 tegen 250
stemmen over te gaan tot artikelsgewijze be
handeling der regeeringsvoorstellen.
Het eerste artikel van het regeerngsvoor-
stel, hetwelk het scheppen van een amorti
satiekas beoogt is aangenomen.
De zitting werd tot Zaterdagmorgen om
kwart over zeven verdaagd.
Art.I, dat de Kamer heeft aangenomen,
bepaalt, dat de amortisatiekas een openbare en
autonome instelling met rechtspersoonlijk
heid is, welke wordt bestuurd door een raad
van 23 personen, die oa. drie parlements
leden telt. en welks voorzitter een senator
is, die voor drie jaren is gekozen voorts be
vat hij de presidenten van het Hof, van Cas
satie en de Rekenkamer, de gouverneurs
van de Basque de France en het Crédit Fon
der, de voorzitter van den raad van voor
zitters der Kamers van Koophandel, de voor
zitters van de Confédération Générale de
la Production Fran^aise, van de C. G. T.,
een gedelegeerde van den Bond van Intel-
lectueele Arbeiders en den directeur van het
Crédit National.
Het inwerkingtreding der kas zal niet het
aanstellen van nieuwe functionnarissen met
zich brengen en niet meer dan eerl millioen
kosten. De kas zal aan de controle van het
parlement onderworpen zijn. 1
De Kamer nam art. 2 van het regeerings-
ontwerp aan, waarbij de inkomsten der amor
tisatiekas en het besteden dier inkomsten
worden vastgesteld.
Hierna deed Painlevé een laatste beroep
op de Kamer, om de debatten te beeindigen.
Werd zijn beroep niet verhoord, zoo zou
het hem onmogelijk zijn langer de verant
woordelijkheid voor de regeering te dragen.
De beraadslagingen werden daarop tot Zon
dagochtend verdaagd.
Het nieuwe regime in het
Rijnland.
Uit Mainz wordt aan het ,,Berl. Tagebl."
gemeld, dat het grootste gedeelte der gedu
rende den tijd van het lijdelijk verzet door de
Fransche krijgsraden veroordeelde Duitsche
spoorwegambtenaren en arbeiders na de pa
rafeering der overeenkomst van Locarno
opschorting van straf hebben verkregen.
Thans is definitieve kwijtschelding verleend
alle indertijd veroordeelden krijgen gratie.
De aanval op Mussolini
in den Duitschen Rijksdag
Zaterdag heeft de minister van Buitenland-
sche Zaken, dr. Stresemann, in den Rijks
dag den sociaaidemocratischen afgevaardigde
dr. Hilferding wegens zijn scherpe aanvallen
op Mussolini gekapitteld. De minister sprak
er zijn leedwezen over dit, dat er in het Duit
sche parlement quaesties ter sprake zijn ge
komen, die er niet thuis behooren. Hij achtte
het zijn plicht te protesteeren tegen deze aan
vallen er vooral tegen den vorm, waarin deze
geformuleerd waren. Indien er interne Duit
sche aangelegenheden in een buiteniandsch
parlement op deze wijze ter sprake waren
gekomen, zou Duitschland .daartegen even
eens protesteeren.
Het wetsontwerp betref
fende Locarno in den
Duitschen Rijksraad.
Het door het departement van Buiten-
landsche Zaken, uitgewerkte wetsontwerp
nopens Locarno is Zaterdagavond gepubli
ceerd. Het bevat slechts drie paragrafen.
In artikel 1 worden de vijf overeenkom
sten van Locarno goedgekeurd.
Artikel 2 machtigt de rijksregeering de
stappen te doen, noodig voor Duitschlands
toetreding tot den Volkenbond.
Artikel 3 bepaalt, dat deze wet een dag na
afkondiging in werking zal treden.
Bij de eindstemming werd het geheele
ontwerp met 46 tegen vier stemmen aange
nomen. Beieren en Würtenberg en Hessen
brachten een blanco stem uit. Heden komt
het ontwerp in behandeling bij den rijksdag-.
Dr. Luther en dr. Stresemann zullen dan
namens de regeering verklaringen afleggen
en de reeds bekende bezwaren tegen de on
derteekening van de verdragen en de toetre
ding tot den Volkenbond trachten te ont
zenuwen.
De debatten beginnen eèrst Dinsdagmor
gen. Waarschijnlijk zullen ze de geheele week
in beslag nemen, zoodat de stemming niet
vóór Zaterdag" kan plaats hebben. De Duit
sche delegatie, bestaande uit dr. Luther en
dr. Stresemann .zal dan nog Zaterdagavond
naar Londen vertrekken.
De onderteekening van
het verdrag van Locarno.
i De British United Press meldt, dat het
thans vast staat, dat Mussolini niet persoon
lijk te Londen zal komen voor de ondertee
kening van het verdrag van Locarno, doch
dat hij zich door Scialoja, Medici del Vestello
en Pillotto zal laten vertegenwoordigen.
Een aanvullend verdrag
voorgesteld door een
Finsch professor.
Het te Helsingfors verschijnende blad
„Helsinki Sanomad" publiceert een artikel
van den Finschen professor Eric, waarin
deze betoogt, dat het noodzakelijk is het
verdrag van Locarno aan te vullen met een
Noorsch en Oost-Europeesch Veiligheids
pact. Men zou Rusland moeten uitnoodigen,
al dan niet als lid van den Volkenbond aan
de totstandkoming van een veiligheidspact
op breede basis mee te werken.
De politieke toestand in
Egypte.
Honderdvijftig leden van het ontbonden
parlement vereenigden zich Zaterdag in het
Continental Hotel en kozen Zaghloel pasja
tot president van de Kamer. Zaghloel ver
klaarde dat hij als verdediger van de Consti
tutie op de bres stond. De bijeenkomst had
zonder incidenten plaats.
Een later bericht meldt nog, dat in de mo
tie van wantrouwen tegen de regeering ver
der wordt gezegd, dat de vergaderingen van
het parlement zullen worden voortgezet op
nader vast te stellen tijd en plaats. Van de
215 leden der ontbonden Kamer waren er
134 aanwezig, omvattende de partijen van
Zaghloel, de liberalen en de Watenisten. De
politie deed geen pogingen om tusschen bei-
beide te komen. Er hebben zich totdusver
geen onverwachte incidenten voorgedaan.
De oppositie heeft een manifest uitge
geven, waarin zij protesteert tegen de in-
constitutioneele houding, die de regeering
aanneemt met he tverbieden en verhinderen
van de bijeenkomst van het parlement op
Zaterdag j.l.' en het besluit van Maart tot
ontbinding van het parlement onwettig
verklaart. De drie oppositiegroepen besloten,
dat haar afgevaardigden Zaterdag niet naar
het parlement zouden gaan, teneinde een
botsing met de troepen en politie te vermijden
Egyptische militairen en politie sloten
Zaterdagmorgen vroeg een cordon rondom
de wijk, waarin het parlementsgebouw ligt.
De, opstand in 'Syrië.
Volgens een Exchange-bericht uit Bagdad
eischen de Arabieren in Syrië de benoeming
van Emir Zaid, den broeder van koning
Feisoel van Irak tot heerscher over Syrië.
Naar verluidt, zouden de Franschen offi
cieele kringen geneigd zijn, deze candidaten
te steunen. Zaici bevindt zich op het oogen-
blik te Badgdad.
De Droezen, die Merdjeyen bezet hebben,
hebben eenige kleine afdeelingen uitgezonden
naar dorpen in de nabijheid van Rasjaja. Er
heeft geen enkel gevecht plaats gehad.
De schipbreuk van de
„Villes des Cayen."
Het Haitiaansche stoomschip „Villes des
Cayen", dat met tweehonderd arbeiders
aan boord is gezonken, is onder de kust
van Pilon gevonden. Bemanning en passagiers
zijn in veiligheid.
Een vloedgolf in Mexico.
Op 16 Nov. heeft een vloedgolf van 35 voet
hoogte het havenplaatsje Zihuataneo aan
den Stillen Oceaan in den staat Guerrero
geteisterd. Het plaatsje stond gedurende
twee uur geheel onder water. Het is nog
niet mogelijk het aantal dooden te schatten.
De ramp wordt toegeschreven aan een
onderzeesche vulkanische uitbarsting.
DE DUITSCHE MILITAIRE BEGRAAF
PLAATSEN TE BERLIJN.
In de verschillende ministerieele depar
tementen wordt nog steeds druk gezocht naar
posten, waarop zou kunnen worden be
zuinigd. En zoo is men gestuit op de uit
gaven, die voortspruiten uit het onderhoud
van de in België gelegen Duitsche militaire
begraafplaatsen. Terwijl er 167 „geallieerde"
begraafplaatsen zijn, bedraagt het aantal
Duitsche 259, waar niet minder dan 150.000
gesneuvelde Düitschers rusten. Er bestaat
voorts een regeling, krachtens welke de
bloedverwanten ieder jaar een bezoek aan
deze begraafplaatsen mogen brengen. Het
vervoer per trein geschiedt dan kosteloos.
Dit kost den Belgischen staat per jaar 150.000
fres, terwijl hij bovendien nog 40.000 fres
uitgeeft voor de versiering van de graven
met bloemen.
De Belgische cegeering is voornemens met
Berlijn onderhandelingen te gaan voeren om
te trachten eenige ontheffing dezer finan
cieele lasten te krijgen, temeer daar het Ver
drag van Versailles te dier zake niet geheel
duidelijk is.
Te Bristol had zich Donderdag een juf
frouw, miss Louisa Rawlipgs, voor den rech
ter te verantwoorden, omdat zij op 11 No
vember, wapen stilstandsdag, verzuimd had
te Kingswood, bij Bristol, de twee minuten
stilte, die elk Engelsch onderdaan op dezen
dag pleegt in acht te nemen, had geweigerd en,
in weerwil van een aanmaning van een poli
tieagent, met haar auto was doorgereden.Zij
deelde den rechter mede, dat zij tijdens den
oorlog een „conscientious objector" was en
oog geen geloof had" in de herdenking van
'den Wapenstilstand. „Ik voel mij verplicht",
zeide zij, om te doen zooals mijn geweten mij
voorschrijft". De rechter negeerde haar be
zwaren en veroordeelde haar, op grond van
een zaak, vóór den oorlog ingesteld, tot vijf
shilling boete.
DE AANSLAG OP HET
BIOSCOOPTHEATER TE DUBLIN.
De aanslag op het bioscooptheater, waar
van wij reeds melding maakten en waarbij
het gebouw en de aangrenzende huizen ern
stig werden beschadigd, was klaarblijkelijk
gemunt op den Engelschen oorlogsfilm, ge
naamd „Yperen", die daar werd vertoond.
Twee dagen voor den Wapenstilstandsdag
nl., toen dezelfde film voor den eersten keer
zou v/orden vertoond, drongen gewapende
lieden het bioscoopgebouw (de Masterpiece
Cinema) binnen en namen den film mede.
De bioscoopdirecteur slaagde er evenwel in,
de hand te leggen op een nieuwen film, die
sedert avond aan avond voor voile zalen ver
toond werd. Het bioscooptheater werd se
dert den diefstal behoorlijk bewaakt, doch
de kwaadwilligen hadden gebruik gemaakt
van een zwaren mist om hun aanslag niet
succes uit te voeren. Zij arriveerden in een
auto, plaatsten in de vestibule van het ge
bouw een landmijn, die even later met groot
geweld ontplofte, terwijl de mannen met
groote vaart wegreden, revolverschoten af
vurend op twee politieagenten, die hun in
den weg traden.
DE NOODTOESTAND *VAN DEN
DUITSCHEN LANDBOUW.
De D.-nationale rijksdagfractie heeft een
interpellatie ingediend, welke van de regee
ring spoedige maatregelen eischt om een
eind te maken aan den credietnood, welke
den landbouw op hoogst ernstige wijze be
dreigt.
DE AANVAL VAN LUDENDQRFF OP
HINDENBURG.
Alle Duitsche bladen, de conservatieve
pers niet uitgezonderd, noemen den aanval
van Ludendorff op Hindenburg de grootste
politieke blunder welke deze ooit gemaakt
heeft.
UIT DEN CELWAGEN ONTSNAPT-
Dezer dagen is op de Boulevard du Port
Royal te Parijs een gevangene uit den ge
vangeniswagen ontsnapt door onder het
rijden de zoldering open te breken.
Nu pas is men er in geslaagd den vluchte
ling op te sporen. Aan het station van Lyqn
is hij gepakt.
DE HONGERKUNSTENAAR WOLLY
De Hollander Wolly die zich in een glazen
kooi had laten insluiten, om zich eenigen tijd
zonder voedsel tot zich te nemen, ten toon te
stellen, heeft in den afgeloopen nacht een
zenuwcrisis gekregen. Hij verbrak zijn gla
zen kooi. Hij is naar het ziekenhuis overge
bracht.
ONGEREGELDHEDEN TE LODZ.
Blijkens een bericht aan de „Frankf. Zei-
tung" heeft de economische noodtoestand
in de groote industriestad Lodz tot wanorde
lijkheden geleid. Ongeveer duizend werk-
loozen schoolden samen en begaven zich naar
het raadhuis. Een delegatie poogde de kamer
van den burgelmee'ster binnen te dringen
om 200 a 300 zloti per man te eischen. De
politie slaagde er ten slotte in de betoogers
uiteen te jagen.
Zaterdag is te Lodz een massabijeenkomst
van werkloozen gehouden en een nieuwe
betooging voor het raadhuis. Verschillende
afgevaardigden zullen het woord voeren. De
demonstratie heeft vreedzame* bedoelingen,
maar bij de bestaande verbittering zijn exces
sen niet buitengesloten.
BI
"Mi
Een rede van Mr. Marchant. Uitnoodiging
der Vrijzinnig Democraten aan R. K. en
S. D. A. P. tot het vormen van een
democratische meerderheid.
In een Zaterdag te Rotterdam gehouden
vergadering van den Vrijz.-Dem. Bond heeft
Mr. Marchant een programma gegeven voor
een kabinet van Katholieken, Vrijzinnig
democraten en sociaal-democraten. Mr. Mar
chant noodigde op dit program katholieken
en socialisten uit tot samenwerking in
democratische richting.
Na de korte toelichting, waarin werd ge
wezen op den nog zorgvollen toestand van
's lands financiën, welke tot voorzichtigheid
maant, las spr. volgend programma voor:
1. Het onrecht, den ambtenaren, bedoeld
in het voormalig artikel 40 van het Bezoldi
gingsbesluit door intrekking daarvan aange
daan, zal na georganiseerd overleg op rede
lijken grondslag zooveel mogelijk worden
hersteld.
Het streven zal zijn, door beperking van
het aantal ambtenareh een redelijke bezoldi
ging voor allen mogelijk te makeft. Een van
de middelen hiertoe is, de aanstelling van
nieuwe ambtenaren zooveel mogelijk te ver
mijden,
2. De Verdedigingsbelasting II wordt ge
handhaafd. Indien verlaging van den alge-
meenen belastingdruk mogelijk blijkt, zal in
de eerste plaats zijn te streven naar ver
lichting van druk op de kleinste inkomens
en op de groote gezinnen.
3. Ter bereiking van een spoedige intre
dende vermindering van staatsuitgaven zal
de reorganisatie van den Staatsdienst kracü-
tig worden aangevat. Aan de taak om een
algemeen overzicht te verkrijgen over
mogelijke inkrimping voor bepaalde onder-
deelen, zal door een beter georganiseerden
bezufnigingsdienst worden voortgewerkt.
Waar bezuiniging op bepaalde onderdeelen
door dit onderzoek te verwezenlijken is ge
bleken, zal aan beperkte commissies wor
den opgedragen, die inkrimping voor te be
reiden. zoo noodig met voorstellen tot wijzi
ging der wetgeving. Deze commissies zul
len omtrent de verschillende onderdeelen op
korten termijn rapporteeren.
4. Zoo spoedig mogelijk zal worden on
derzocht welke indirecte productieve wer
ken voor uitvoering het eerst in aanmer
king komen. De uitvoering zal niet afhanke
lijk worden gesteld van een overschot op
de gewone middelen.
5. - Het bepalen van de positie van Neder
land tegenover de vreemde mogendheden
zal niet langer berusten op de onderstelling,
dat een zelfstandige weermacht blijvend
wordt gehandhaafd.
6. De Regeering zal in overleg treden
met de Belgische Regeering om wijziging te
verkrijgen van het met België gesloten
tractaat.
7. Het gezantschap van den Pauselijken
Stoel wordt gehandhaafd.
8. Wijziging van het huwelijksgoederen
recht zal worden overwogen ter versterking
van de rechtspositie der vrouw.
9. De wetgeving zal worden herzien, met
het doel om bepalingen weg te nemen, die
publieke functie, welke de vrouw kan ver
vullen, voor haar ontoegankelijk houden.
10. Inbreuk op de autonomie der ge
meente zal worden gekeerd.
11. Een staatscommissie zal worden inge
steld om te onderzoeken op welke wijze een
minder kostbare toepassing zal zijn te geven
aan de beginselen der onderwijspacificatie,
welke ongerept zullen blijven gehandhaafd.
12. Het zevende leerjaar zal worden in
gevoerd.
13. Dc beide militaire departementen
wordert samengesmolten tot een departe
ment van Defensie,
Nieuwe aanbouw van marine-materieel
blijft achterwege. Het personeelvraagstuk
bij de Marine wordt opgelost met ingrij
pende beperking van het Europeesche be-
roepspersoneel.
De formatie van het leger wordt inge
krompen. Het milietiecontingent wordt ver
minderd. Het berocpspersoneel wordt tot
het uiterste beperkt.
Het vestingstelsel wordt opgeheven.
14. De dienst van den Waterstaat wordt
meer gecentraliseerd. De reorganisatie van
het bedrijf der Pqsterijen-Telegafie en Tele
fonie wordt voortgezet.
15. De verzekering tegen de gevolgen der
werkloosheid wordt wettelijk geregeld.
De toepassing der arbeidswet wordt uitge
breid.
De sociale voorzieningen worden zooveel
mogelijk uitgevoerd door in het maatschap
pelijk leven opgekomen organisaties.
De als overgangsmaatregel ingevoerde
premievrije oudersdomsrente wordt besten-
digd.
De harmonie van belangen in het bedrijfs
leven wordt bevorderd door regeling van de
samenwerking van georganiseerde werk
gevers en werknemers.
16o. Het Indische regeeringsbeleid worth
onafhankelijk gemaakt van de ingrijpende
bemoeiing der ondernemersorganisatie.
Voor zoover een examen is vereischt voor
de toelating tot ambtenaar bij het Burger
lijk bestuur in Ned.-Indië, zullen dit staats
examens zijn. Het grondwettelijk voorschrift
tot regeling van de staatsinrichting van Ned.
Indië met overdracht van de beslissing over
inwendige aangelegenheden aan de organen
in Indië, zal worden uitgevoerd.
Art, 123 van het Indische Regeeringsre-
glement zal worden geschrapt, met even
tueel noodzakelijk gebleken voorziening; ter
voorkoming van conflict tusschen denver-
schillende missiën.
De belastingdruk op de inheemsche be
volking in Ned.-Indië zal worden verlicht.
Door reorganisatie van het bestuur van Su
riname zal het subsidie van Nederland over
bodig worden gemaakt
Naar „De Tribune" meldt, heeft het pre
sidium der C.P.H. naar aanleiding van dr,
Van Ravesteyns optreden aan de Kotter-
damsche raadsleden Van Ravesteyn en Van
Burink het volgende schrijven gezonden
Uw optreden in den Rotterdamschen ge
meenteraad maakt het blijkbaar noodzake
lijk. U er op te wijzen, dat Uw schorsing als
lid van C.P.H. inhoudt, dat Gij, zoolang de
ze schorsching van kracht is en de Interna
tionale geen uitscpraak heeft gadaan, geer
deel moogt nemen aan de beraadslaginger
in den Rotterdamschen raad. Het presidiun
vindt in het uitgesproken anti-communis
tische optreden van Van Ravesteyn (medi
namens v. Burink) in de raadszitting vai
Dinsdag 17 November aanleiding U nog
maals met de meeste klem te verbieden aat
de debatten in den Rotterdamschen gemeen
teraad deel te tem;n.
In het gasthuis te Montpellier (Frank
rijk) werd door den archivaris van he( de
partement Hérault een schilderij gevonden,
dat bleek een werk van Van Dijck te zijn
terzelfder tijd ontdekte documenten kwa
men de echtheid staven. Het stelt een „Chris
tus aan het Kruis voor."
13
Lucien Dollet, die juist naderde, had het
laatste woord opgevangen. Hij hervatte weer
het twistgesprek en zeide:
„Recht? Wil jij van recht spreken? Jij, jij
bent een Pruis!"
„Ik spreek niet tot u," antwoordde Frans,
plotseling rood worden. Een geweldige
toom had zich plotseling van hem meester
gemaakt, toen hij zich zóó beleedigd zag
door hem, dien hij,niet alleen als zijn eigen
doodsvijand, maar ook als den belager van
Marie beschouwde.
„Ah, zoo, zoo!" antwoordde Lucien, even
eens woedend geworden, maar zijn toorn
verbergend achter een spottenden grijnslach.
„Ah zoo, zoo! U spreekt niet tot mij. Maar
ik spreek tot u en ik zeg u, dat u geen
Franschman bent en dat u bijgevolg geen
enkel recht hebt hier, geen enkel."
Edmond Milon wilde Frans doen neerzit
ten, maar de Italiaan rukte zich los. Buiten
zich zelf van woede, schreeuwde hij, zijn
stem nog zooveel mogelijk inhoudend:
„Zwijg!"
„Ik zal zwijgen als me dat aanstaat.
„Zwijg!"
„Dacht je, dat een Pruts als jij me bang
zou maken? J<> deuiit nergens voor. dan om
het hol te maken aan mijn nicht, maar ont
houd dat wel, haar bezittingen zijn niet be
stemd voor een vagebond als jij bent."
Lucien had de maat overschreden. Het
warme bloed van den zuideling was aan het
koken gegaan, steeg naar omhoog, deed zijn
voorhoofd gloeien. Hij vergat zijn eigen
zwakheid, de omgeving, de plaats waar hij
zich bevond en de kracht van zijn tegen
stander. Voor dat iemand hem had kunnen
tegenhouden, sprong hij op: tweemaal daal
den zijn opgeheven vuisten neer op het ge
laat van zijn vijand, die versuft door dien
onverwachten aanval stond.
„Laffe leugenaar! Laffe leugenaar! Dat
zal je geen tweeden keer zeggen!"
Lucien duizelde en dreigde te vallen. En
kelen hielden hem tegen, terwijl anderen
op Frans toeliepen, hem kalmeerden en
wegtrokken.
Weldra kwam Bertrand Dollet aan en
hoorde, wat er was voorgevallen. Hij wilde
zich op den Italiaan wreken en zou hem te
lijf zijn gegaan. Maar Frans was al vertrok
ken* Bertrand zocht Jobet den veldwachter,
maar Jöbet, die bij het geschil tegenwoor
dig was geweest, zeide hem:
„Uw zoon heeft het uitgelokt. Hij is zon
der aanleiding hem gaan beleedigen."
Terwijl zijn vader zijn verontwaardiging
lucht gaf met drukke handbewegingen, op
hoogen toon, was Lucien stil en trachtte zijn
wrokkende toorn in te houden. Hij was diep
gekrenkt in zijn ijdelheid en zwoer zich te
wreken.
Zijn haat nam reusachtige afmetingen aan
en groeide aan tot een werkelijk vreeswek-
kenden hartstocht.
Den volgenden dag, toen Frans voorbij
het huis van Dollet ging, zonder stil te blij
ven staan, riep Marie hem tot zich.
„Wat is er gisteren gebeurd?" vroeg zij.
„Je hebt Lucien geslagen."
De jonge man, die -glimlachend naderbij
kwam, werd plotseling ernstig, een glinste
ring van haat blonk uit zijn zwarte oogen:
„Ja, ik heb 'm geslagen,"
„Waarom?"
„Ik haat hem."
„Dat is niet goed."
„Maar hij haat mij ook, en jou haat hij
ook; hij doet je lijden, ik weet het."
Frans zweeg een oogenblik. Hij ging ver
der, zijn Vriendin de hand reikend.
„Uit wat hij mij gisteren gezegd heeft,
heb ik gemerkt, dat hij ons alle twee haat."
Wederom hield hij stil, weifelend of hij de
woorden van Lucien zou overbrengen. Maric
zag hem zoo treurig gesteld aan. Zij voelde
dat als haar neef den Italiaan haatte, dat
gedeeltelijk ook was, om haar en zij leed er
onder.
Eensklaps, sidderde zij. Zij trok haar hand
terug, die Frans nog in de zijne hield. Haar
gelaat werd overtrokken door een uitdruk
king van vrees. Zij wilde spreken, maar van
haar lippen kwam slechts dat ééne woord:
„Lucien."
Midden op het veld stond Lucien, steu
nend op zijn schop, hen aan te gapen.
Met een sprong verdween Marie in het
huis. Frans stapte weer verder.
Toen Bertrand Dollet 's avonds thuis
kwam, was hij opgestookt door zijn zoon, en
hij begon zijn heftigen toorn over Marie uit
te storten. Hij schold en dreigde:
„Ellendig schepsel," brulde hij, zijn glas
vullend en het in één teug ledigend. „El
lendig schepsel. Wil je ons schande aan
doen? Zoo'n kwajongen, die mij bespot en
minacht, die zijn hind heeft opgeheven naar
je neef, wil jij daar mee omgaan? Je hebt
geen droppel bloed van de Dollet's in je
aderen. Maar omdat je zelf niet zoo ver
standig bent, om dat te begrijpen, zal ik mij
wel belasten, om je te leeren, hoe je je te
gedragen hebt. En om te beginnen, laat ik
je nooit rpeer zien met dien Pruis. Nooit
meer. Begrepen! 't Zou je beroqwen.
De twee vuisten van Bertrand Dollet
Joegen met woedend geweld op de tafel.
't Zou je berouwen, Dat zweer ik. En ik
dreig niet voor niets. Wat den berooiden
vagebond betreft, daar zal ik wel mee af
rekenen. Als je gelegenheid hebt, geef hem
den raad maar, om niet meer rondom m'n
huis te sluipen. Bij het bloed der Dollets!
Tk zal het erfdeel van mijn schoonzuster
Gertrude zaliger gedachtenis weten te ver
dedigen. Ik zal niet toestaan, dat men met
mij den gek steekt in het dorp...."
En alsof hij dat idee bijzonder aardig
„vond, herhaalde hii 't nog een paar keer met
verheffing van stem:
„Ik wil niet door iedereen voor den gek
gehouden worden. Ik wil het niet. Ik wil het
niet. Begrijp je dat? Ik wil het niet!
Rood van woede stond hij. Marie zat voor
hem, bevende, terwijl Lucien, onbeweeglijk,
te genieten stond van zijn wraak.
Na een oogenblik stilte, waarop hij met
groote stappen de kamer had op en neer ge
loopen, ging Bertrand voort:
„Ik ben te goed voor je geweest. Je hebt
daar misbruik van gemaakt. Je hebt den
gek met me gestoken. Maar het zal niet
meer gebeuren. Slet, ik zal je leeren! Ik
wil niet hebben, dat je meer bij den pastoor
komt. Ik dacht eerst, dat hij je goeden raad
kon geven. Maar die kraai deugt daar ook
al niet voor: hij kan niets anders dan on-
eenigheid zaaien tusschen de gemeentena
ren en tradities. Hij heeft slechts één doel,
één zorg: inpalmen, inpalmen, het getal van
zijn onderdanen te vermeerderen van zijn
slaven, om te groeien, om binnen te halen,
in te palmen...."
Hij raakte verward door zijn dolle drift
en wist rfeen wv"den meer te vinden.
Een afschuwelijke vloek maakte een slot
aan zijn redevoering. Toen scheen hij wat
te kalmeeren, als schaamde hij zich over
zich zelf. Hij zette zich neder, vuurrood, bui
ten adem, hijgend en greep zijn pijp, vulde
ze met tabak, maar op het oogenblik, dat
bij haar wilde aansteken, wendde hij zich
tot zijn nicht, en zich niet meer kunnende i
inhouden brulde hij:
„Ga heen, Addergebroedsel."
En toen Marie van schrik als aan den
grond genageld, zich niet verroerde, stond
hij op en balde zijn vooruitgestoken vuist:
,Ga naar bed! Ga naar bed, zeg ik je!
Onmiddellijk! Ik zou een ongeluk aan je be
gaan!"
Het meisje wachtte geen tweede waar
schuwing meer af, maar stond op en ver-
dweem in het naastbijgelegen vertrek. Toen
slaakte de boer een zucht van verlichting en
toen hij weer wat op streek was, zeide hij
tot Lucien, die hem volkomen gelijk gaf:
„Ik wil baas in huis zijn."
De volgende dagen zag Frans, als hij zich
naar zijn werk begaf achter de vensterrui
ten geen glimlachend gelaat. En hij werd
bedroefd.
De zomer was warm. Geen regen had de
aarde verfrischt sinds het begin van Juni en
overal spleet de grond open Diepe geulen
liepen door de paden tusschen de wijnran
ken. Eindelijk op den morgen van den lOden
Augustus hoopten zich grillig gevormde
wolkjes op aan den kant van Orleans geheel
den morgen stegen zij omhoog boven de
torens van de kathedraal en vormden naar
het noorden en naar het zuiden twee lange
okerkleurige armen.
(Wordt vervolgd,)'
