utTeï
Binnenlandsch Nieuws.
Alleen op de wereld.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Tweede Blad Woensdag 25 November 1925
Stopzetting van een mijn in het Ruhrgebied. Productie-beperking, massa
ontslag. Een rede van den oud-rijkskanselier Dr. Wirth over de Cen-
trumpolitiek. De strijd om de ziel van het katholieke Duitschland. De
Locarno-lijn blijven volgen.
Onder de Radio-berichten: De discussies in den Duitschen Rijksdag over
Locrano. Met het, oog op den rouw in Engeland stelt de Britsche re
geering voor het verdrag van Locarno door de gezanten der Mogendhe
den te laten onderteekenen. Griekenland eischt 50 millioen drachmen
schadeloosstelling van de Bulgaarsche regeering inzake het grensconflict.
Intern, overeenkomsten.
Tegen de pornografische
lectuur.
Toepassing der Dienst-
weigeringswet.
Wielingen-kwestie en
Arbitrage.
Nederlandsch fabrikaat.
Het advies der overleg
commissie.
De poststempels en de
vereeniging „Nederlandsch
fabrikaat."
De economische onderhande
lingen tusschen Nederland
en Duitschland.
VERKEER EN POSTERIJEN
Identiteitskaarten.
UIT ONZE OOST.
De moord te Garoet
tot klaarheid.
LUCHTVERKEER.
KERK EN SCHOOL.
De Universiteit te Nijmegen.
Het diamanten feest der
Paters Redemptoristen
in de Hoofdstad.
KUNST EN KENNIS.
Filmafdeeling van het
Centraal Bureau der
K. S. A.
De ultro X-straal.
ORDE EN ARBEID.
De werktijd in het
T extielbedrijf.
Actie van arbeiders van
papierfabrieken.
FEUILLETON.
De kabinetscrisis in
Frankrijk.
Briand kwam gisteren om kwart vóór
twaalf op het Elysée aan om president Dou-
mergue de resultaten zijner besprekingen
mede te deelen, welke gisteren middag wer
den voortgezet.
De Senaat heeft met 173 tegen 103 stem
men het wetsontwerp inzake het voorschot
van 1% milliard aangenomen.
Het lijkt nog zeer onzeker welken kant de
oplossing der crisis zal uitgaan. De moeilijk
heid is ditmaal zoo groot omdat er tegen
strijdigheid bestaat tusschen, de politieke
constellatie en de wijze, waarop het mini-
sterie-Painlevé gevallen is. De verwerping
van de consolidatie der schatkistbons, die
daarvan de oorzaak was, beduidt tevens de
verwerping van de socialistische theoriën op
dit punt. Niettemin blijft in de Kamer het
kartel den toon aangeven. De noodzakelijk
heid om deze twee tegenstrijdigheden te ver
zoenen stelt den aanstaanden kabinetsfor
mateur voor een buitengewoon moeilijke
taak.
Een anti-militarist.
Toen Zondag het s.s. „Haïti", waarop
Zich 650 jonge recruten voor Marokko be
vonden, aan de kade te Bordeaux lag ge
meerd om een kleine herstelling te onder
gaan, schreeuwde eensklaps een bejaarde
man, die de soldaten in het oog kreeg „Wan
neer de officieren jullie daarginds comman-
deeren, gehoorzaamt dan niet, steekt jullie
geweerkolven omhoog en verbroedert met
de Riffijnen
De man, een oud-marinier, die reeds een
veroordeeling wegens anti-militaristische
propaganda achter den rug heeft, werd ge
arresteerd.
De economische toestand
in het Ruhrgebied.
De Rheinische Stahlwerke leggen op 15
Dec. de njijn Zentrum stil, waardoor 500 ar
beiders en geëmployeerden werkloos wor
den. Tegelijkertijd beperkt zij de productie
van de mijn Brassert met 350 ton per dag,
hetgeen het ontslag van 300 man met zich
brengt. Ten slotte wordt op»de mijn Aren-
berg derzelfde maatschappij op 15 Dec.
de producties met 700 ton per dag inge
krompen.
Pruisen en de Hohen-
zollerns.
Naar wij vernemen, zijn de onderhande
lingen tusschen den Pruisischen staat en
de vertegenwoordigers van het Huis Hohen-
zollern overde schadeloosstelling van den
ex-keizer zoo ver gevorderd, dat zij wel
dezer dagen haar beslag zullen krijgen.
Volgende week zal het Pruisische kabinet
het desbetreffende compromisvoorstel be
handelen.
Een der bladen wist reeds te vermelden,
dat de schadeloosstelling ca. 1 millioen M.
zou bedragen.
Van officieuze zijde wordt verklaard, dat
dit bedrag als „fantastisch dient te worden
beschouwd en onjjuist is, waar tegenover
het „Berl. Tageblatt" meent, dat ook het
werkelijke bedrag „fantastisch" is.
Toelating van uitgesloten
communistische rijksdag
leden.
In verband met het voorstel der commu
nis ische rijksdagfractie tot wedertoelating
der bij de discussie over het tariefvoorstel
voor 20 zittingen uitgesloten communis
tische afgevaardigden, verneemt een parle
mentair berichtenbureau, dat de rijksdag
fracties zijn overeengekomen, de regeling
der werkzaamheden zoodanig te wijzigen
dat de uitgesloten leden na drie maanden
weer worden toegelaten, ook wanneer alsdan
nog niet 20 zittingen zijn gehouden, waarop
het besluit betrekking had.
Deze overeenkomst der fracties is reeds
gisteren Dinsdag, bij het begin der zitting
tot besluit verklaard, zoodat ook de
uitgesloten communisten aan het debat
over Locarno kunnen deelnemen.
Het oude en het nieuwe
Duitschland.
De oud-rijkskanselier Wirth heeft te
Frankfort gesproken over den politieken
toestand, waarbij hij zich in het bijzonder
wendde tot de kiezers van het centrum en
de hoop uitsprak, dat het centrum voortaan
niet meer mee zou doen aan een zig-zag-
politiek, maar een besliste en doelbewuste
republikeinsche en democratische politieke
lijn zou volgen.
Scherpe critiek oefende hij op de D.-
nationalen, terwijl hij erop wees, dat men
nu in het centrum toch eindelijk moet gaan
inzien, dat werkelijke rechts niet het mono
polie heeft betreffende het dienen -van het
vaderland. Thans staat de Duitscfie politiek
voor een hoop scherven en wanneer dat
zoo nog een tijdje voortduurt, dan weet men
werkelijk niet meer, wat er van het romp
kabinet overblijft. Hetgeen gebeurt is weer
een staaltje van den zig-zag-koers, die ook
reeds voor den oorlog gevolgd werd. Deze
koers was de doodsweg van het Duitsche
volk. Degenen, die thans de regeering in den
steek laten, waren de doodgravers van het
oude regime en het prestige van het Duitsche
volk. Nu zijn ze opnieuw saboteurs van de
politieke vrijheid van Duitschland. Het
republikeinsche Duitschland mag thans nooit
meer dien zig-zag-koers toelaten dat is
de taak van het centrum.
DeLocarno-lijn, aldus Wirth, moet niet
alleen in de eerstkomende jaren, maar moet
tientallen van jaren worden gevolgd en mag
niet omgebogen worden. Sinds de rede van
graaf Westarp op den D.-nationalen partijdag
weet men, dat van die zijde het republi
keinsche Duitschland de strijd is aangekon
digd. Maar alles, wat ondernomen wordt
tegen de republiek, beteekent geen gevaar,
wanneer er in Duitschland maar republi
keinen zijn en wanneer de republikeinen
van alle schakeeringen zich maar vereenigen
en weten samen te werken.
De groote strijd om het bezit van de ziel
van het katholieke Duitschland is begonnen.
Ik waarschuw. Een ieder, die het streven der
republikeinen niet daadwerkelijk steunt,
helpt de reactie. Het praatje, dat de gods
dienst in gevaar zou zijn, is dwaasheid. Het
kostbaarste goed, dat wij behouden en be
schermen moeten, is de handhaving van het
rijk en de eenheid.
Aldus trok Wirth de scherpe lijnen en
nam hij, als exponent van het republikeinsch
democratisch Duitschland den handschoen
op, welken graaf Westarp als woordvoerder
van het oude Duitschland in het strijdperk
had geworpen.
Het overlijden van ko
ningin Alexandra.
Officieel wordt medegedeeld, dat de Brit
sche regeering van gevoelen is, dat het niet
in overeenstemming zou zijn met den alge-
meenen rouw over den dood van Koningin
Alexandra, indien de officieele feestelijk
heden, verband houdend met de ondertee-
kening van de verdragen van Locarno op
December te Londen, zouden plaats hebben
op den verjaardag van de overledene.
De regeering heeft het derhalve tot haar
plicht gerekend den Koning dienovereen
komstig te adviseeren. Deze heeft aan dit
advies zijn goedkeuring gehecht en derhalve
zullen het galadiner en de receptie door den
Koning in het Buckingham Palace op 1 De
cember de receptie en de lunch aangeboden
door het Gemeentebestuur van de City van
Londen, eveneens op 1 December en het
feestmaal en de receptie van den Premier
in het St. James Palace op 2 December niet
plaats hebben.
De verkiezingen in Tsjecho-
Slowakije.
De officieele uitslag der verkiezingen luidt
als volgt Van de 300 mandaten verkrijgen
de partijen der oude coalitie er 146, dpch
met inbegrip van de partij der kleine indvs-
trieelen zou de meerderheid 159 zijn.
Het officieel resultaat in den Senaat is
gekozen 74 leden der oude regeeringscoalitie
en 6 van de partij der kleine industrieelen,
d.i. een meerderheid van 80. Dè commu
nisten verkregen 20 zetels.
De behandeling der Indiërs
Een deputatie van het Zuid-Afrikaansch
Indische congres vertrok gisteren naar In-
dië met het doel een conferentie te beleggen
ter bespreking van, de behandeling der In
diërs in Zuid-Afrika.
Medina in handen ge
vallen van de Wahabieten.
Te Londen is bevestiging ontvangen van
het bericht, dat Medina in handen gevallen
is van de Wahabieten van Ibn Stoet. De
aanval op de stad was half Augustus begonnen
De toestand in Syrië.
In den nacht van 22 op 23 Nov. en op
23 Nov. deden de Droezen zonder succe
een hevigen aanval op Rachaja. Volgens de
laatste berichten staat een algemeene actie
voor de deur.
De beschuldigingen tegen
de Amerikaansche mili
taire luchtvaart.
Kolonel William Mitchell van den Ameri-
kaanschen vliegdienst, die voor een krijgs
raad terecht staat wegens zijn critiek op het
beheer van den vliegdienst met name in
verband- met de ramp van het luchtschip
„Shenandoah" heeft gisteren te zijner ver
dediging het woord gevoerd. Hij herhaalde
de beschuldiging, dat de Amerikaansche
rgeeringsdepartementen schuldig stonden aan
schier verraderlijke onachtzaamheid, omdat
zij niet gezorgd hadden voor een voldoende
luchtverdediging tegen een buitenlandsc'nen
aanval. Hij verklaarde onder eede; dat het
zijn meening was, dat een vandelijke vliegtuig
op honcerd mijl van de .kust draadloos be
stuurd bomrpen kon werpen binnen een
gebied zoo groot als de stad New York,
zonder ooit zijn doel te missen.
Botsing tusschen studen
ten en politie.
Bij de viering van overwinningen op het
voetbalveld te Evanstown (Illinois) zijn
studenten van de Northwe te n University
in botsing gekomen met de politie, cie traan-
verwekkend gas bezigde om de studenten
te verspreiden. Aan beide zijden werden
verscheiden persoonen vewond.
De boycott van Hongkong
door Kanton.
De Kamer van Koophandel ontving giste
ren de bemiddelaars uit Kanton, die geko
men waren tot bijlegging van den boycott
van Hongkong door Kanton. De voorzitte.
uitte bij het noenmaal het geloof,-dat het be
zoek zou leidden tot een hervatting der vroe
gere aangename handelsbetrekkingen. De
Chineesche gedelegeerden antwoordden har
telijk.
De ongeregeldheden te
Sjanghai.
Uit Peking wordt gemeld, dat de Britsche
Amerikaansche en Japansche rechters, be-
noemd om een onderzoek in te stellen naar
de ongeregeldheden te Sjanghai van drie
maanden geleden hun rapport voltooid heb
ben, dat door het diplomatieke korps zal
worden besproken. Naar vernomen wordt, is
er verschil van meening tusschen den Ame-
rikaanschen vertegenwoordiger eenerzijds en
den Britschen en den Japanschen ander
zijds.
Een telegram uit Genéve meldt, dat de
Nederlandsche regeering van den waarnee-
mend secretaris-generaal van den Volken
bond ter registreering heeft doen toekomen
een aantal internationale overeenkomsten,
o.m. de toetreding van Nederland tot de con
ventie betreffende het statuut van de zone
van Tanger en het „vriendschapsverdrag"
met Turkije.
De Ned. R.-K. Vereeniging van Handels
reizigers ,,St, Christoffel", adeeling Rotter
dam, heelt aan den Burgemeester een adres
verzonden, waarin zij opmerkt, dat sinds ge-
ruimen tijd de stad Rotterdam overstroomd
wordt door pornografische lectuur; dat deze
lectuur niet alleen steelsgewijze verkocht
wordt, maar vooral in die stadsgedeelten,
waar het publiek zich het meest vertoont,
als b.v.: bij het station Delftsche Poort, sta
tion Hofplein en station Beurs, Coolsingel,
Hoogsraat enz.;
dat deze niet alleen ten verkoop worden
aangeboden aan volwassenen, maar deze lec
tuur eveneens te verkrijgen is voor kinderen;
dat deze pornografische geschriften sinds
geruimen tijd in de etalages van vele winkels
voor het publiek zichtbaar worden uitge
stald;
redenen, waarom zij den Burgemeester be
leefd verzoekt een verbod van verkoop en
uitstalling van pornografische geschriften te
willen uitvaardigen.
Aan dit adres hebben 34 Katholieke Ver-
eenigingen adhaesie betuigd.
De Minister van Oorlog heeft een beves
tigend antwoord gegeven op de volgende
drie vragen van het lid der Eerste Kamer
Slotemaker de Bruine:
1. Heeft de Minister kennis genomen van
de sententie van het Hoog Militair Gerechts
hof d.d. 12 Jpli 1925, waarin een schrijven
van het Departement van Oorlog wordt aan
gehaald d.d. 27 Mei 1925, volgens hetwelk
een dienstweigeraar, die zich op de Dienst-
weigeringswet beroepen zou, van verre niet
kan vermoeden, wanneer hij ongeveer even
tueel bij een anderen tak van Staatsdienst
zal worden tewerk gesteld?
2. Is de Minister niet van oordeel, dat deze
omstandigheden aan de toepassing der Dienst-
weigeringswet zeer in den weg staat?
3. Zou de Minister bereid zijn te overwe
gen, welke weg moet worden ingeslagen om
tot wegneming van dit bezwaar te geraken
en alzoo de wet meer effectief te maken?
Verklaring van Minister Vandervelde.
In de commissie van buitenlandsche aan
gelegenheden in, den Belgisehen Senaat,
bracht Minister Vandervelde Dinsdag ook
't Nederlandsch-Belgisch verdrag ter sprake.
De Minister verklaarde, dat het arbitrage-
verdrag, hetwelk Nederland met België zou
den kunnen sluiten, geen betrekking zou heb
ben op de kwesties, die reeds vóór het slui
ten van de conventie hangende waren.
Er is dus geen sprake van. zoo zeide hij,
de Wielingen-kwestie aan arbitrage te on
derwerpen
De heer Vandervelde verklaarde nog, dat
in den laatsten tijd besprekingen hadden
plaats gevonden o. a. betreffende de uitbag
gering van de Schelde-vaargeulen.
De Minister verwachtte, dat nog wel eeni-
gèn tijd zal verlocjpen, voordat het tractaat
geratificeerd-zou worden, zulks in verband
met de regeeringscrisis in Nederland en de
noodzakelijkheid om elk misverstand weg te
De vereeniging Nederlandsch Fabrikaat
deelt mede, dat zij samenwerking verkregen
heeft met het Chr. Nat. Vakverbond in Ne
derland, Ned. Verbond van Vakvereenigin-
gen, R. K. Werkliedenverbond in Nederland,
Algemeen Nederlandsch Vakverbond, Ver
bond van Vakorganisaties van Hoofdarbei
ders in Nederland, waarbij werd overeen
gekomen, dat het bestuur der vereeniging
Nederlandsch Fabrikaat door middel van
artikelen in de verschillende vakbladen op
te nemen, het beschikbaar stellen van lan
taarnplaatjes en van films, het organiseerer,
van lezingen, het voorbereiden van fabriek-
bezoeken en het onderzoeken van klachten,
betrekking hebbende op Nederlandsch fa
brikaat, de aandacht van de leden dier or
ganisaties en van de leden der vereenigin-
gen bij die Bonden aangesloten, zal vestigen
op het doel, dat de Vereeniging zich stelt.
In verband met deze verkregen samen
werking heeft het bestuur der Vereeniging
zich nog gewend tot de besturen van de
verschillende fabrikanten-organisaties hier
te lande en o.a. gewezen op het feit, dat if
gebleken, dat groote waarde eraan werdt
gehecht, dat Nederlandsche artikelen ook
werkelijk onder Nederlandsche benamingen
worden verkocht. De besturen van de hier
boven genoemde vakorganisaties waren van
oordeel, dat het geen reden heeft, Neder
landsche artikelen, welke in Nederland
worden verkocht, onder vreemde benamin
gen in den handel te brengen en bovendien
heeft dit in den handel brengen van Neder
landsche artikelen in Nederland onder
vreemde benamingen voor hen, die slechts
hun eigen taal spreken, het bezwaar, dat men
bij het koopen van artikelen om deze aan
te duiden zich van woorden moet bedienen,
die men niet juist kan uitspreken en waar
van men de beteekenis niet kent.
Spanning bij het Personeel.
Naar de „Tel." verneemt, heeft de Com
missie van overleg voor de Posterijen en
Telegrafie, welke dezer dagen bijeenkwam,
haar advies vastgesteld over de „glad te
strijken plooien" in de salarieering van dat
personeel.
De voorstellen voor de voornaamste groe
pen luiden als volgt:
TECHNISCH PERSONEEL.
per week:
f 26.40—31.20
27.84—,, 32.64
29.76—,, 36.48
28.80—,, 40.32
Werkman 2e kl
Werkman le kl
Vakwerkman 2e kl
Vakwerkman le kl
Monteur en Instrumentma
ker 2e kl
Id id. le kl.
Chef-Instrumentmaker en
Chef-Monteur
Opzichter
Elcctrotechnisch ambtenaar
Ingenieur
28.80—,, 40.32
per maand:
120—./" 192
per jaar:
1600—,, 2700
1800—,, 3200
18004000
2400—,, 5400
ADMINISTRATIEF PERSONEEL.
Jaarloon'
Besteller f 1300 1800
Kantoorknecht 15001850
Zaalwachter 15001850
Schrijver 110®1900
Hoofdbesteller 15002400
Kantoorhouder le kl18002600
2e kl1500—,, 2200
3e kl. 1100-,, 1800
Telefoniste locale dienst 11001700
id. 2e kl. interl. dienst.... 1100-2200
id. le kl. interl. dienst 140O2600
Kontoorbediende 2e kl. 11002200
Telegrafist 2e kl
Assistent 2e kl
Conducteur 2e kl
id. le kl1400—,, 2600
Adjunct-commies 1800—,, 2900
Commies-titulair 25003400
Commies 18004000
Hoofdcommies 40005000
Naar het blad verneemt, ziet het post-
personeel in het algemeen in groote span
ning de beslising der regeering op boven
staand advies tegemoet. In het bijzonder de
brievenbestellers in de grootesteden, die
thans 1700 (af 8voor pensioen) sadaris
genieten, en voor wie nu 100 verhooging
wórdt voorgesteld, hopen, dat de regeering
gunstig zal beslissen.
Op verzoek van het bestuur der vereeni
ging „Nederlandsch Fabrikaat" heeft de Mi
nister van Waterstaat besloten, dat de dag-
teekening stempels voor zoover deze stem
pels niet voor andere doeleinden beschik
baar moeten blijven, zullen worden voorzien
van de aanbeveling: .Gebruikt bij voorkeur
Nederlandsch fabrikaat
Omtrent het resultaat der onderhandelin
gen over een handelsverdrag met Duitsch
land vernemen wij van betrouwbare zijde,
dat het Duitsche Toltarief, wat betreft plan
ten met kluiten (boorrkweekerij-arikelen),
inds 1 October j.l. 40 Mark per 100 K.G
bedragende, als volgt zal worden' gewijzigd
Tarief voor Nederland
per 100 K.G.
Aucuba 20 Mark
Azalea 20
Blauwopar 30
Buxus 25
Chamaecyparis 30
ilex 20
Laurus 15
Magnolia 15
Rhododendra 20
Taxus 25
Van alle andere planten met kluit blijft het
nvoerrecht bepaald op 40 M. per 100 K.G.
De directeur-generaual der posterijen en
telegrafie vestigt de aandacht op de uitgifte
van de bij het Wereldpostverdrag van Stock
holm vastgestelde identiteitskaarten, welke
hier te lande bij aanvraag meto bijgevoegde
fotografie (afmeiteoingen: ongeveer 5 bij 6
c.M,} verkrijgbaar zijn door tusschenkoms'.
van alle kantoren der posterijen. De prijs be
draagt 0.40. De geldigheidsduur is vastge
steld op drie jaar.
Een politieke kwestie.
Uit goed-geinformeerde bron verneemt de
„Ind. Tel.", dat mr, Einthoven die het on
der zoek in de Garoetsche moordzaak leid:
de, de dader-s heeft ontdekt.
Met zijn bewonderenswaardigen speurzin
heeft hij uitgeplozen, aldus het blad. dat
de djaga van het hotel in dien bewusten
n;cht door één der hoteljongens een korte
poos uitgestuurd was.
Bij 't begin-onderzoek heeft de djaga dit
buitengewoon belangrijk feit zonder erg ver
zwegen. En thans is via den boodschapge-
ver dus dien hoteljongen de geheele
zaak gereconstrueerd. Er bestaat geen twij
fel meer, of deze moordzaak is een politieke
kwestie, welke door de eerste sensationeele
persberichten onze regeering in een buiten
gewoon onaangenaam parket heeft geplaatst.
Nu de moordzaak is opgelost, moet in ver
band daarmede een tijdje gewacl.. worden,
opdat met nuchterheid de officieele publica
tie beoordeeld kan worden.
VAN DER HOOP GAAT HEEN
BIJ DE K. L. M.
De heer J. A. N. J. Thomassen a Thues-
sink van der Hoop heeft, naar de Voorw.
meldt, met ingang van 1 Januari ontslag ge
vraagd als piloot bij de Koninklijke Lucht
vaartmaatschappij.
De reden van dit ontslag zou, naar het
Vad. meldt, gelegen zijn in teleurstelling,
die van der Hoop na zijn terugkeer uit Indië
bij de K. L. M. heeft ondervonden.
I Het zangkoor voerde onder leiuiny i—i
den heer Th. Ponten een missa van von Erb
op treffend schoone wijze uit.
Na de H. Mis was er tot half twee in den
middag gelegenheid de eerw paters te ko
men complimenteeren en- het waren er zeer
velen, die daarvan gebruik maakten.
Bij besluit van den Minister van Onderwijs,
Kunstoen en. Wetenschappen is de biblio
theek van de R. K. Universiteit te Nijmegen
geplaatost op de lijst der instellingen, waar
aan beheerders van archieven verplicht zijn
desgevraagd archiefstukken voor een bepaal
den tijd ter raadpleging uit te leenen.
Toespraak van ZD. H. Mgr. Callier.
Het fei.t dat de Eerw. Paters Redempto
risten 75 jaar geleden hun zegenrijken ar
beid in de hoofdstad aanvingen is met
grooten luister kerkelijk herdacht in een tri
duüm, waaraan een zeer talrijke schare van
geloovigen heeft deelgenomen
De plechtigheden zijn Donderdagavond in
de kerk aan de Keizersgracht, waar de luis
ter van dit Godshuis door een feestelijke
versiering nog was verhoogd, met een plech
tig Lof ingezet.
Dit Lof werd opgedragen door den Hoog-
Eerw. heer Mgr. P. Stroomer, deken der
stad, en de predikatie werd gehouden door
den ZeerEerw. pater H. van Ruth S.J., pas
toor van „de Zaaier".
De Zondag zag de voleinding en tevens
bekroning der kerkelijke viering van het
vreugdevol feit door de tegenwoordigheid
van Z. D. H. Mgr. A. J. Callier, bisschop van
Haarlem, die de Hoogmis te 10 uur pontifi-
caliter celebreerde.
Na het Evangelie hield Mgr. van het altaar
tot de in de geheel gevulde kerk verzamelde
geloovigen een korte toespraak.
Dit feest, aldus zeide Mgr., is een waar
feest van dankbaarheid. Van groote dank
baarheid jegens God. Wien wij wel altijd
moeten dankbaar zijn, maar jegens Wien
onze harten toch met bijzondere dankbaar
heid zijn vervuld op een feest als dit. Het
feest dat thans gevierd wordt, doet ons dan
ken voor de weldaden welke wij van God
door middel der Eerw. Paters hebben ont
vangen niet enkel in Amsterdam, waar zij
op bijzondere wijze veel goeds bewerkten,
maar ook daarbuiten, waar de paters van
het klooster door hun missie zoovelen 't zie-
leleven hebben opgewekt en versterkt.
Mgr. besloot met allen aan te sporen in
dankbaarheid te blijven volharden om daar
door Gods overvloedigen zegen deelachtig
te worden, vooral in deze tijden met hun
groote ongodsdienstigheid, ja met hun hei
dendom.
In den korten tijd het zijn slechts enke
le maanden dat deze afdeeling aan het
Centraal Bureau der K.S.A. werden toege-
toegevoegd, heeft zij een groote activiteit
aan den dag gelegd, en hebben haar succes
sen verre de verwachtingen overtroffen.
Werd eerst schoorvoetend begonnen om
in samenwerking met de N.V. Emelka te
Amsterdam de film „Hoe ik mijn kind ge
dood heb" te exploiteeren, spoedig daarr-a
werd reeds het alleenvertooningsrecht ver
kregen van de films „Paus en Vaticaan"
„Wat Kinderliefde vermag"de Mount-
Everest-Expeditie" en thans weer heeft zi;
van de N.V. Rofilex te'Rotterdam het ver-
tooningsrecht verkregen voor alle kleinere
plaatsen van Nederland van de film „Vi
sages d'Enfants".
Zij onderhoudt steeds vele relaties me;
binnen en buitenlandsche firma's, zoodat
zij in de toekomst tot een belangrijk bios
coop-centrum belooft uit te grefcien.
Deze afdeeling gaat met kracht haar werk
voortzetten en zal door het beschikbaar stel
len en vertoonen van goede films veel bij
dragen tot het bestrijden van het bioscoop
kwaad en tevens het goede, dat de bioscoop
biedt meer doen kennen en waardeeren.
Een nieuwe straal, die door zes voe*
dik massief lood gaat.
Prof. dr. R. A. Millikan, de bekende Ameri
kaansche geleerde, die de directeur is van
het Physics Laboratory van het Califimia
Institute of Technology, heeft een mededee-
ling gedaan aan de Amer. National Acade
my of Sciences over een nieuwen straal, die
honderd maal krachtiger is dan* X-stralen.
Het is de z.g. ultra X-straal.
Millikan een der Nobelprijswinners voor
natuurkunde, heeft om het otzaglijke door
dringingsvermogen van den nieuwen straal
te kunnen bestudeeren. proeven genomen
op den top van Pike's Peak en in de diepte
van twee bergmeren. De nieuwe straal werd
vroeger al wel reeds vermoed, doch niet
etenschappelijk onderzocht. Het moeten,
volgens het onderzoef van Millikan stralen
zijn van onbegrijpelijk geringe golflengte. Zij
treden op bij de ontbinding va atomen of bij
toransmutatie van atomen.
Als naam van de nieuwe stralen geeft Mi-
likan doordringende stralen. Zij verdienen
dien naam, want zij doordringen looden pla
ten van zes voet dik terwijl zelfs de „hard
ste"' X-stralen door lal/4 c.M. lood totaal
gestuito worden. De golflengste is veel en
veel minder dan die der „harde X-stralen.
of der gamma-stralen. Zij komen dus boven
aan het spectrum te staan, wanneer men dit
beschouwt van kleine voor groote golf
lengten.
Reeds sinds 1903 hadden sir Ernest
Rutherford en J. C. Mc. Clennan met gevoe
lige electroscopen storende invloeden ge
constateerd, die thans in de ontdekking' van
Millikan hun verklaring kunnen vinden.
Nog steeds geen resultaat bereikt.
Nadat Maadagmorgen de beide Christe
lijke Textielarbeiders Organisaties met het
Hoofdbestuur van de Twentsche Fabn-
kanten-vereen'gingen hadden geconfereerd,
werd Maandagmiddag het hoofdbestuur van
den Algemeenen Nederlandscben Textiel-
arbeidersbond „De Eendracht in confe
rentie ontvangen.
De fabrikanten achtten de door de Een
dracht inged'ende voorste'len onaanneme
lijk. Zij stelden een langer dan 48-urige
werkweek voor, waarop De Eendracht in
geen geval wenscht in te gaan. Ook in deze
conferentie werd niet het minste resultaat
bereikt.
Wij vernemen nog. dat bij invoering van
een 48-urige werkweek door de fabr.kanten
loonaftrek zou plaats hebben
De besturen der verschillende fabriek»,
arbeidersbonden, hebben een schrijven ge
zonden aan de Ver. Koninkl. Papierfabrie
ken der Firma van Gelder Zonen, waarin
o.m. verzocht wordf herziening der loon
regelingen aan de fabrieken te Renkum
en Apeldoorn op het loopeil der fabrie
ken in Velsen en Wormerveer, eene bil
lijker verdeeling van het totale arbeids
loon, de verstrekking van een loonuitkee-
ring ineens, ingeval van ongeval een uit-
keering van 90 pcf van het loon en he««
ziening der vacantieregeling.
15
Frans voelde zijn bloed naar het voor
hoofd stijgen. Wat van hem gevraagd werd
was de jachtwet te overtreden en diefstal
begaan. Zijn fein geweten kon hem niet met
de woorden of met de ideeën laten spelen.
Om aan het verlangen van den stervende
te voldoen, moest hij naar het nabijzijnde
bosch gaan, 't eigendom van den graaf d'Aul-
trec en er strikken neerzetten. Dat was
stroopen, dat was stelen. Maar hoe aan den
stervende, den eenigsten dienst, dien hij
vroeg, te weigeren?
De strijd was kort in het hart van den
jongen man. De strijd was kort, juist omdat
hij alleen gestreden werd in het hart, en dat
hart was met al zijn krachten gehecht aan
den man, die zijn weldoener, zijn vader was.
Met schaamte, maar toch met beslistheid
antwoordde hij:
„Goed oom, als u 't wilt, zult u een konijn
hebben. Ik zal een buurvrouw waarschuwen,
dat ik weg moet en die zal u zoolang op
passen. Ik zal er haast achter zetten."
Onmiddellijk nam hij de strikken en maak
te ze in orde. Tremblet zag hem aan, met
glinsterende oogen.
Na enkele oogenblikken sloeg hij zijn oog
leden neer en scheen te slapen. De Italiaan
meende het ten minste en maakte zich ge
reed om geruischloos heen te gaan en den
grijsaard niet wakker te maken. Maar toen
hij de klink in de hand nam, hoofde hij
zich roepen:
„Frans!''
Hij kwam naar het bed. Tremblet zag hem
aan, een oogenblik, zonder een woord te
zeggen. Toen fluisterde hij:
„Frans, als je wilt, zeg aan pastoor Callot
dat ik hem graag zal ontvangen."
„Dank u. Dank u, oom. O wat maakt u
me gelukkig
Spoedig ging de jonge man met snelle
schreden den weg op, die naar de pastorie
leidde
Hij vroeg zich niet af, welk een plotselinge
ommekeer er had plaats gegrepen in de
ziel van den ongeloovige hij datht er niet
aan, wat een moeitevol werk was verricht
gedurende de laatste paar dagen, door den
geest van dat schepsel, dat op het punt
stond te moeten verschijnen voor zijn Schep
per. Neen. Hij zeide alleen tot zich zelf:
„God is goed!"
Altijd had hij met vast vertrouwen dat
oogenblik afgewacht. En nu dat oogenblik
dan eindelijk gekomen was, trok hij voor
zich de gevolgtrekkingen: De dood is
nabij." En hij haastte zich, zoo snel hij on.
Toen hij voorbij het huis van Dollet ging,
kwam Maria Picot er uit.
jBonjour Frans, waarom zoo'n haast, waar
moet je heen?''
„Naar de pastorie."
Ik ga er ook heen."
„Oom sterft. Ik ga pastoor Callot waar
schuwen. Maar wil jij 'm van me waarschu-
men?"
„Met alle liefde. Ik zal 'm zeggen, dat hij
zich haasten moet."
,Dank je, Marie, je bent altijd goed. Dank
je. Je dienst heeft dubbele waarde, want ik
moet nog in 't bosch een strik gaan zet
ten, Dat is slecht, en als ik betrapt zou
worden, zou ik straf krijgen, maar mijn oom
wil een konijn hebben. En ik kon zijn laat
sten wensch niet weigeren. Tot ziens, Marie.
Nogmaals mijn hartelijken dank. En druk
pastoor Callot op het hart, zich te haasten,"
,Ik zal er voor zorgen. Tot ziens."
„Frans dacht niet, dat zijn woorden konden
afgeluisterd worden. Maar Lucien, die ach
ter de half-open deur stond, was geen syl
labe van het gesprek ontgaan, en toen zijn
vijand zich verwijderde, had hij een schok-
kenden grijnslach, een grijnslach die Lucifer
moet hebben, als hij eindelijk een lang na
gejaagde ziel in zijn bezit heeft. Een mon
sterachtige glimlach plooide zich om zijn
mond, waaruit knarsetandend de woorden
kwamen'.
„Eindelijk zal ik mijn wraak kunnen koe-
len. 1
Pastoor Callot kwam denzelfden dag. Hij
had een lang onderhoud met den ouden wild-
strooper en toen hij de vervallen hut ver
liet, zeide hij tot Frans die gedurende zijn
visite buiten gebleven was:
„Beste vriend, je moogt onzen Lieven
Heer danken."
En Frans dankte God.
Geheel den avond omringde hij zijn be
schermer met de teederste zorgen en putte
zich uit in allerlei middelen, om zijn laatste
oogenblikken te verzachten.
De zouaaf de ongeloovige, die een wilde
mansleven geleid en nooit aan zijn Schepper
de verschuldigde eer gegeven had, was nu
verzoend met God, opgewekt tot een nieuw
leven van genade, als omstraald door den
glans van het paradijs: hij was kalm, ge
troost, gelukkig. Zijn gelaat, anders leelijk
en ruw door de ontberingen de armoede,
het ongeregelde leven, was nu effen en glan-
zend, zijn oogen stonden rustig open en sche
nen verlangend uit te zien naar den bevrij-
denden dood.
Hij was goed geweest. En om zijn goed
heid had God hem alles vergeven.
Toen de nacht gekomen was en een buur
vrouw plaats had genomen aan haar hoofd
kussen van den stervende, ging Frans uit.
De hemel was helder. Myriaden sterren
blonken. En de maan. een koude loodkleu
rige schijf, wierp over den weg en over de
velden groote plekken bleek, koud licht.
Het was in geen geval een erg gunstige
nacht om te stelen of te stroopen en als
Frans niet geheel opgegaan was in de zorg sprak op dreigenden toon:
om den oude een genoegen te doen als hij
te voren nagedaèht had, zou hij zeker niet
met zulk een vluggen stap voortgegaan zijn
om zijn strikken na te zien. Maar zijn ge
weten verweet hem niets. Zijn geest* was
geheel ingenomen door bittere droefheid, om
het dreigend onheil en tegelijk door vreugde,
door troostende vreugde, omdat hij den ster
vende in vrede wist met God.
Met één sprong was Frans tegelijk over
de sloot en het rasterwerk. Tusschen de ver
warde, doornige takken, kroop hij het bosch
in; hij ging dwars door een gedeelte met
hooge kale stammen en drong toen weer
in een laag kreupelboschje. Aan den rand
van een open plek bleef hij staan en zag om
zich heen.
„Hier is het," zeide hij tot zich zelf. „Hier
is de groote eik, die van morgen stroomde
van zonnegoud. De maan bedekt 'm op het
oogenblik met haar witten rijp. Ja hier is
het en daar staat een strik.'1
Hij deed een paar passen en boog zich
naast een jong eikeboompje. Een vreugde
kreet ontsnapte hem:
„Een haas,"
Maar een ruwe, spottende stem gaf ant
woord:
„Gesnapt, ouwe jongen."
De jonge man wilde vluchten waanzinnig
van schrik. Maar op zijn schouder drukte
ijzeren vuist, die hem ineendrong en
naar den grom) duwde. En dezelfde stem
Verzet geeft niet veel, is 't wel?"
Aan den schouder van den boschwachter
zag hij den loop van een geweer blinken. Hij
liet alle gedachten aan tegenstand varen. Hij
was betrapt, op heeterdaad betrapt.
Doch onmiddellijk steeg het bewustzijn van
zijn onschuld hem naar het hoofd in een
wolk van schaamte
Onder den. arm, die hem kromde richtte
hij zich op en met een straal van gekrenk-
ten trots in zijn blik, bevestigde hij, op een
toon, die eiken menschkundigen rechter zou
overtuigd hebben:
„Ik ben geen dief."
Maar de man lachte grinnekend:
.Net als de rest! 't Zijn allemaal eerlijke
lui.'1 k
Frans had geen moed meer tot tegen
spraak. Hij begreep, dat alles tegen hem was.
De boschwachter zag dat hij zich gewon-
nen gaf. Hij liet hem los en begon hem te
bespotten, blij, dat hij zich kon wreken voor
die lange uren, die hij had moeten doorbren
gen, loerend achter den stam van den groo
ten eik.
En die strik! Die heb ie zeker ook niet
gezet, is 't wel. Neen. Je hebt een haas ge
zien en die heb je willen meenemen, om 'm
naar den eigenaar te brengen. Is 't niet zoo?"
(Wordt vervolgd.)
