ST.HICOLAAS CADEAÜX
V erkeersongevaüen,
é-'
'M
DE SPAARNEBANK
MODERNE LAMPEN
SCHEMER LAMPEN
PIANO- EN BUREAULAMPEN
RUIME KEUZE ELEO. ARTIKELEN
ORANJESTRAAT 1 - TELEF. 12628
i—n iiiiiMM ■■ii
FRANKEN heeft ook ruime keuze
in BANKET en in BONBONS
Die BONBONS koopt men in DOOZEN
maar ook EVEN GOED per ons.
LETTERS in BANKET van FRANKEN.
zijn van PRIMA KWALITEIT
en als SPECULAAS van FRANKEN
met de grootste zorg bereid
Een kinder St. Nicolaas-feest.
BURGERLIJKE STAPJD.
LAATSTE NIEUWS.
Ernstig spoorwegongeluk.
Dr. De Visser heden naar
Het Loo.
Vergadering der Chr. Hist.
Kamerfractie.
"3 Vw
650V«
(öU/a
>92 Va
'OVi
116
424
511
431
4Q7 i/s
429
233
398
i88x/o
I I0Va
1493/4
98
41V,
7
420
506
427
4131/a
405
H9*/4
41
59.30
9 55
11.35
36—
12.05
66 60'
61 55
50 85
48 -•
2.49
10.10
59.22
9 53 Vj
11 27
35.10
12.Q58/k»
66 55
61 82
50 55
47 93
2 493/|
10.02
keu uugevoeru Kunnen wcraeu, yeike iceus.
lang gedaan hadden moeten zijn. Toch is
het ontmoedigend, dat geregeld beleefd ge
vraagd wordt door de raad. dat zelfs prae-
adviezen toegezegd worden, maar dat men
er in een heel 'aar niets van hoort. Zoo
heeft spr. meermalen gevraagd, de begroo
ting niet in December te behandelen. Zrn
er te weinig ambtenaren, of hebben de wet
houders te weinig tijd, om de begrooting
eerder te laten behandelen?
Thans vraagt spt. voor de derde maal
herziening van de loonen der jongere amb
tenaren. Verleden jaar werd er aan ge
werkt, maar nog steeds is er niets aan ge
beurd. Thans is bij de commissie voor ar-
beidsaangelegenheden deze kwestie in het
begin-stadium gebracht, zeker omdat ont
dekt was, dat zooiets verleden jaar beloofd
en men nu weer tegen de begrooting liep.
Ook heeft spr. nog nooit' iets gehoord,
omtrent de instelling van een Schoonheids
commissie. Spr, vraagt daarop thans een
uitvoerig prae-advies.
Dit alles werkt echter ontmoedigend.
Met de financieels politiek kunnen spr.
er. zijn tractie zich vereenigen, behalve met
het gfbruik der gelden, vrijgekomen door
de snellere aflossing der crisisleening. Dat
bedrag moet gebruikt worden voor belas
tingverlaging en vooral voor het verdwijnen
van de evenredige belasting.
Spr.'s fractie is verheugd over de voor
stellen tot verlaging van tarieven van ver
bruik van electrische stroomn en water. Zij
is echter niet voor verlaging van den gas-
prijs op dit oogenblik. De winsten van het
gisbedrimoeten ten goede komen aan de
belastingbetalers.
Ten slotte brengt spr. dank aan den nes
tor van den raad, die circulaires heeft rond
gestuurd, waarin gevraagd wordt, dat van
eike fractie slechts één het woord voert.
De heer GERRITSZ bespreekt eerst het
houden der raadsvergaderingen en hij vraagt
óeTjb weder om de 14 dagen te houden.
Dan kemt spr. tot de Kömmiezenhuisjes,
bi; welk voorstel tot afbraak de voorzitter ge
zegd heefi naar Den Haag te kijken. Dat
acht spr. niet juist. De burgemeester moet
naar het gemeentebelang kijken en spr.
vraagt van den voorzitter hiervan een na
dere verklaring.
Ock wil spr. het budgetrecht van der
raad ten opzichte van de politie aanvoeren
Spr. bedoelt hierbij de bevordering van in
specteurs 2e klasse tot inspecteurs le klas
se. Formeel mag de burgemeester bevorde
ren, maar na enkele jaren moet meer sala
ris gegeven werden en de raad heeft de
cor, -jquerna te trekken, zonder haar tc
willen. Wenscht de raad wel aldus een sa-
•r instelling van het politiecorps? Spr. vraagt
daarom, dat omtrent de bevordering bij de
politic overleg gepleegd wordt met der.
raaa.
Uitgezonderd het woningvraagstuk en wc-
genverbetering in het bijzonder, is tot het
doen van belangrijke werken all einitiatie'
an den raad uitgegaan. Spr. noemt het sa-
measUl.cn van het Zickenhuisrapport en
tier, wc. rioosheidsstcun. Getraineerd is met
ccn bouw eencr 2e H. B. S„ met den bouw
van c a badhuis aan de Houtvaart.
i .r. klaagt over. dat de raadscommis
sies niet voldoende worden ingelicht, v/ai
o.'.v.. nog dezen middag is gebleken bij de
bespreking over het gebeurde bij het Wa
terleidingbedrijf.
Vc-.'er wijst spr. er op, dat de democra
ten in dfi andere fracties toch maar B. en
V,o ven voigen. Men aarzelt en daardoor
krijgt men hoc weinig vóoruitstuwenpe in
he. college van B. en W.
W nncer men een andere scheidingslijn
had«gehad.-
Stemmen: Hè! Och!"
De heer GERRITSZ acht ook de gevoerde
prondpoiitiek niet juist en betreurt, dat de
andere democraten in den raad de S. D. A.
P. niet steunen in haar grondpolitiek. Spr.
ijst de verantwoording op de democraien
in de andere partijen, als de politiek
é-r S. D. A. P. in deze faalt.
Spr. acht aan de openbare aanbestedin
gen groove nadcïien verbonden, waartegen
■r vocrdeelen niet opwegen en als regel
-ulica de wcr'un in gemeeniebchecr moeten
..orden uitgevoerd.
Spr. betreurt het, dat Gied. Staten nog
geen beslissing genomen hebben omtrent
Oen bouw der 427 woningen. Dit heeft tol
gevolg, dat de bouw nu geruimen tijd za.
moeten worden uitgesteld, wat belangrijk
grootere werkloosheid ten gevolge zal heb
ben.
Aan het hebben van een vertegenwoor
diger der S. D. A. P. in het college van B.
cn \7. zijn zoowel voor- a's nadeden ver-
Ionden, doch de eerste doen de balies over
scan naar deelneming aan dc stadsregee-
r.ng. Spr. dringt aan op verdere uitvoering
v an den woningbouw,
thans komt spr. tot de belastingpolitick.
Het vorige jaar is een voorstel tot evenre-
enge heitmg verworpen en nu zal dc S. D.
A. P. net zoo n voorstel indienen, omdat
afgewacht zal v, orden de eventueels wijzi
ging der rijksinkomstenbelasting. Ook kan
de grensuitbrciaing tot stand komen. De S.
D. A. P. behoudt zich echter het eventueel
indienen van een belastingvoorstel voor.
Wal het trekken van winst uit de gemeen
tebedrijven betreft, elk geval moet op zich
zelf beschouwd worden. Waar de winsten
echter steeds grboter worden, moet wijziging
van tarieven volgen. Het te hoog houden
der prijzen heeft tot grond het winstbejag.
Aan het gasbedrijf wordt concurrentie
aangedaan door andere brandstoffen. Naar
sprekers meening is er reden tot gasprijs-
i erlaging in het belang van het bedrijf.
Wordt de gasprijs niet verlaagd, dan zal
het debiet nog meer terug loopen. Gas als
warmtebron zou groot debiet brengen. De
uitbreiding van het debiet is mogelijk,maar
dan moet de prijs zeer omlaag, in Amster
dam is deze zelfs 5 cent.
Stemmen: „Boven 2C0 M3."
De heer GERRITSZ wijst er verder op,
dat aan het Hoogovenbcdrijf gas vrij gela
ten wordt; dat best benut zou kunnen wor
den. Spr. vraagt zich af, of dat benutten niet
kan geschieden door centralisatie cn met
medewerking van het Hoogovenbedrijf..
Men zal zich af moeten vragen, of het
gastariei niet analoog moet worden aan het
electriciteitstaricf.
Dan komt spr. tot het Waterleidingbedrijf.
Spr. verschilt hierin rtlet Amsterdam, dai
op dit bedrijf winst zou mogen worden ge-
maakt. Om maar één ding te noemen, be-
smettelijke ziekten zijn juist verdwenen na
de invoering van het Waterleidingbedrijf.
Spr. acht op dit bedrijf ie veel winst ge
maakt.
Spr. komt terug op de belastingpoiitiek in
verband met de bedrijven politiek. Van de
crisisschulden moelbn we af en vrijkomend
geld moet daaraan besteed worden en niet
aan belastingverlaging. De wethouder van
financiën stelt alles maar uit in de hoop, dat
er grenswijziging komt, maar als die niet
komt, zal zijn opvolger met de gebakken
peren zitten. Ook de heer Bomans was ge
waarschuwd, dat hij met zijn belastingpoii
tiek vast zou loopen.
Een oplossing moet gevonden worden voor
.de medezeggenschap van de arbeiders in hot
bedrijfsleven. De arbeiders hebben een hoo-
gere plaats kunnen innemen en nu kunnen zij
zich niet meer tevreden stellen met onder
danig te zijn in het proces der productie.
De overheid kan dit bevorderen. Dc S. D
A. P. wil de socialisatie.
De heer MIEZéRUS acht medenzeggen-
schap onmogelijk. Ze willen allemaal baa:
zijn. Mogelijk gebeurt dat in verre toe
komst, maar thans kan het nog niet. Mc-
denzeggenschap in de bedrijven acht spr.
uit den booze.
Wat uitvoering in eigen beheer betreft
komt hei de Christ. Hist, fractie voor, dat
zoo min mogelijk in eigen beheer uitgevoarc
moet worden. Juist eigen beheer maakt alles
duurder.
Spr. acht de bezuiniging niet tot uiting
gekomen in de begrooting en in dit ver
band vraagt hij of niet een commissie in
gesteld kan worden, die onderzoekt welke
loonen aan nieuwe ambtenaren of werklie
den moeten toegekend worden. Aan be
staande rechten wil spr. niet tornen, maar
hij meent, dal meerderen loon hebben bo
ven hun stand.
Spr. is verder van oordeel, dat verschil
lende bezuinigingen gebleken zijn, geen be
zuinigingen te zijn geweest. Als voorbeeld
noemt spr. den Reinigingsdienst. 19 Maart
1924 v.-aren er 4 ambtenaren, thans zijn er
weer 6. Op de begrooting staat nu ver
meld. dat er weer een directeur zal zijn.
Dat gebeurt zonder dat den raad eeri voor
stel bereikt heelt.
Hier onderbreekt spr. zijn rede tot
's avonds.
Avondzitting,
Om 8 uur wordt de zitting heropend.
Wethouder REINALDA deelt mede, op
de 's middags gestelde vraag van den heer
De Braai, dat bij Publieke Werken 34 per
sonen, los personeel, ontslagen worden.
28 er van zullen morgen te werk gesteld
worden bij den Gemeentereimgingsdienst.
De heer DE BRAAL dankt B. en W. hier
voor.
Voo-tgegaan wordt met de behandeling
der gemeente-begrooting voor 1926 en de
daarbij beboerende ingekomen stukken en
voorstellen.
De heer MIEZERUS zet zijn algemeene
beschouwingen over de begrooting voort.
Spr. wijst er op, dat bij de gemeentereini
ging 6 ambtenaren werkzaam zijn, terwijl er
5 op de beg ooting staan.
Spr. berekent, dat de dienst der gemeente-
reiniging volgens de begrooting voor 1926
2500 meer kost dan in 1925. Dat zal nog
meer worden als er een directeur komt. Spr.
vindt het heel erg, dat nu weef een diec-
teur benoemd wordt en hij geeft in overwe
ging, niet tot die benoeming over te gaan.
Een benoeming zou ook in strijd zijn met
het advies van B. en W. 1 jaar geleden ge
geven. Spr. acht vooral meerders baantjes,
_oor één persoon beoefend, verkeerd.
Wat de 2e H. B. S. betreft, sluit spr. zich
aan bij de idéé van den heer Van Liemt.
Spr. vraagt verder, of er geen enkel mo
tief is, de onredelijke zakelijke belasting op
het 'bedrijf af te schaffen of althans te ver
lagen.
Spr. klaagt over dc moeilijkheid van het
opnemen der watermeiers. Controle is er
niet op uit te oefenen. Hoe denken B. en
VV. zich het opnemen van de watermeters?
Wat een schoonheidscommissie betreft,
cpr. ziet van de instelling daarvan geen nut.
Een van sprekers fractie zal dit verzoek wel
steunen.
Vervroegde aflossing der crisisleeningen
acht spr. niet gewenscht.
De heer E'0£S acht het door den heer
Gerritsz in het begin gesprokene omtrent
dsn arbeid van het collega van en W'.
prikkelend. Heeft ook de vorige wethouder
der volkshuisvesting daar niet veel voor ge
daan? Doet mr. Bruch niet veel voor het
onderwijs? Daarvoor mag toch wel waardee
ring worden uitgesproken.
In de begrooting ziet spr, geen nieuwe
perspectieven, zoodat er niet veel te zeg
gen is bij de algemeene beschouwingen. Ook
de Financieele Commissie schijnt geen pers
pectief daarin te hebben gezien, want
daarin is niet eens besproken de kwestie,
welke den raad van middag zoolang heeft
bezig gehouden en welke toch nog den
meesten duister bleef. In de afdeelingen
zijn uitvoerige algemeene beschouwingen
gehouden en B. en W..hebben ze uitvoerig
geantwoord.
Spr. hoeft gezocht naar het midden tus-
schen wel- en niet-verlaging van het belas-
tingpe-centage, doch het niet gevonden. Dat
ligt misschien nog in het duister, omdat de
wethouder het zelf nog niet weet. Spr.
hoopt, daf, als het percentage beneden 2
komt, ook gedacht wordt aan verlaging der
tarieven. Spr. zou bepaald willen zien, dat
de winstuitkceringen niet verhoogd we den.
Tegen redelijke prijzen moeten licht en
warmte e.a. verstrekt worden. De wiastuii-
keeringen moeten niet hooger wo-den en de
prijzen moeien daaraan evenredig zijn; ee~st
dan zijn ze redelijk, al zullen ze mettertijd
ook verlaagd moeten worden.
Spr. heeft bezwaar tegen het voorstel-
Keesen c.s. Het voorstel-J. H. Visser brengt
weinig verandering in de opbrengst. Tegen
dat voorstel zou spr. dus geen bezwaar heb
ben.
Bij de algemeene beschouwingen is ge
wezen op de uitgebreidheid van het ver
keer en in dit verband klaagt spr. over de
riechte inrichting der E, N. E. T„ waarvan
velen geen gebruik willen maken, omdat
het er zoo tocht en omdat de rook er blijft
staan.
Spr. is van oordcel. dat voor een goede
huisvesting der 2e H. B. S. moet gezorgd
worden, maar daarbij mogen de andere in
richtingen niet in het gedrang komen. Er is
mogelijk een gebouw te vinden, dat ge
schikt is voor het doel Worden de onder-
v.ijsbelangen niet geschaad, dan moet men
geen nieuw gebouw stichten.
Tot verhooging van het gemiddeld aantal
leerlingen moet volgens spr. niet worden
overgegaan. Op samensmelting van kleine
klassen moet 'steeds het oog gehouden
•worden.
Wat het Middelbaar Onderwijs betreft,
-pr. acht het niet juist, dat de 3e en 4e
klasse aan de Middelbare School voor
Meisjes gesplitst zün.
De VOORZITTER deelt mede. dat inge
diend is een voorstel tot wijzig'ng van het
voorstel-Keer.cn en door de hecren Gerritsz
c.s. een voorstel, waarbij B. en W. nitge-
noodigd worden, een vocrstel in te dienen
tot vaststelling van een vastrecht voor huis-
houdtarief van het gasbedrijf.
De heer JOOSTEN bespreekt het feit,
dat getracht moet worden, het heffingsper
centage omlaag te brengen. In dien angst
daarvoor leven de raadsleden. Daardoor
blijven verschillende zaken achterwege. Aoo
acht spr. het beter, als het pensioenfonds
versterkt werd.
Een andere post, welke volgens spr. op
de begrooting had moeien verschijnen, is
het grondbedrijf.
Het vorige jaar heeft spr. tegen waarde
vermindering der gronden gewaarschuwd.
Maar thans is gebleken, dat de reserve
van het grondbedrijf slechts fictief is en nu
wil men het tekort uit een zgn. andere re
serve van, 200.000 dekken. Maar dat is
niet de reserve, welke dc verordening be
doelt. Er is een verlies geleden, dat volgens
de letter der verordening in 5 jaar gedekt
•neet worden. Een vijfde van dat verlies
had nu dus op de begrooting moeien staan.
Wat de inkomstenbelasting betreft, lijkt
het, dat op een kohier van 53 millioen
gerekend wordt. Men wil de uitkomst van
1925 afwachten, om het nieuwe percen
tage vast te stellen. Maar dat beteekent
>K
dat men tnans bij de begrooting in het
wilde weg praat. Spr. acht het veel beter,
het voor- of nadeelig saldo van 1925 te
brengen op 1927; dat plaatst de begrooting
op steviger basis. Anders leidt het op den
duur tot tegenslagen. Spr. heeft overlegging
gevraagd van het verbruik in 1924 en van
de resultaten der veranderingen van den
watermeter. Daarover zijn twee rapporten
overgelegd. Spr. acht daarmede zijn vragen
echter gedeeltelijk niet beantwoord. Spr. is
gebleken, dat de rekening pessimistisch is
en we eigenlijk voor een tekort staan. B.
en W. wilden, volgens hun zeggen, en tekorf
op een vorige begrooting, niet op het wa
terleidingbedrijf leggen, maar achteraf ha
len ze toch een winstje binnen. Dat acht
spr. niet juist. Dan heeft hij liever, dat van-
te voren een winstsaldo wordt vastgesteld.
Spr. zou liever niet medewerken, al de
oude meters in nieuwe te veranderen, als
waar is, dat geen meerder gebruik aange
wezen wordt.
De heer WOLZAK wijst er op, dat B. en
W. zeggen, dat de financieele toestand wel
niet zorgelijk is, maar toch voortdurend zorg
vereischt. Betreft het hier een zieke, die
toch wel genezen kan. Zien B. en W. dus
den financieelen toestand niet- róoskleuri*
in en moet er een geneesheer bij komen?
Zijn in de begrooting die middelen opgeno
men, welke tot genezing (bezuiniging) lei
den?
Het doel zat steeds voor, het heffingsper-
cenfage tot nul te brengen. Worden daar
toe ernstige maatregelen genomen? Spr. is
niet gebleken, dat er bezuinigd wordt. Kun
nen B. en W. dat zeggen? Zal inderdaad
mettertijd het evenredig percentage kun
nen verdwijnen?
We werken altijd met een tekort, al wordt
schijnbaar met voordeelige saldi gewerkt.
De rekening 1924 vertoont eed eigenlijk
tekort van een ton en evenzoo de rekenin
gen van 1923 en 1922. Daarbij komert nog
de nadeelige saldi der buitengewone uit
gaven.
De gemeente betaalt thans 750.000 aan
pensioenen.
Kunnen de ambtenaren en beambten daar
niet aan mede betalen volgens den grond
slag, als in andere gemeenten geschiedt?
Kan dit dan niet zoo geschieden, dat nieuw
personeel pensioenbijdrage betaalt? Daar
zou spr. zich ook mee kunnen vereenigen.
Een andere kwestie is die van het zgn
wetenschappelijk tekort van het Pensioen
fonds. B. en W. moeten er toch op wijzen,
wat ten slotte gedaan moet worden.
Spr. gaat vervolgens de benoeming van
een directeur bij de gemeentereiniging na.
Anderhalf jaar geleden was dit niet nood
zakelijk cn thans wel. Spr. acht dit geen
behoorlijke manier van doen. B. en W. had
den aan den raad van hun veranderde ziens
wijze moeten laten blijken. Spr. is niet tegen
het voorstel zelf, maar er had een voor
dracht ingediend moeten worden, al bestaat
die ook uit één persoon. Dat schijnt een
monopolie te zijn van B. en W., want als
het' college van regenten een voordracht
van één persoon indient, wordt daarop be
merking gemaakt, maar B. en W. schijnen
het wel te mogen doen.
De heer PEPER herinnert allereerst aan
dc Novemberdagen van 1918 en is van oor
deel, dat naarmate de angst dier dagen ver
dwijnt, de aanvallen der bezittende klasse
op de arbeiders toe- en de welvaart der
laatsten afneemt. De geheele wereld moet
aanvaarden, wat 't sterkste kapitalisme, dat
van Amerika, wil. België werd gedwongen,
^e Amerikaansche voorwaarden aan te ne
men, en ook met Frankrijk zal dat straks
het geval zijn.
In Nederland heeft men het aangedurfd,
den nationalen dienaar van het kapitalisme
aan het hoofd der regeering te plaatsen en
spr. is er van overtuigd, dat, hoe de regee-
ringscrisis ook eindigt, er een reactionnaire
regeering zal komen.
Spr. keert tot Haarlem terug. Hij durft
beweren, dat weinig tot stand gekomen is
van het program, waarop de S. D. A. P.
wilde mede-regeeren in Haarlem.
Wat den financieelen toestand betreft,
men blijft maar doorgaan, indirecte belas-
ir.gen te heffen. Op het Gasbedrijf is een
winst van 18 pet. gemaakt.
Het voorslel-Kcesen moet volgens spr.
worden aangewezen. Voor de muntgashou-
ders is het al heel erg. Zij moeten 3 cent
maor betalen per M3. In het particuliere
leven zou men zeggen dat die menschen
afgezet zijn. Van "hen is 23.000 afgenomen.
Ten opzichte van de woningvoorziening
rijn B. en W. en de raad nogal tevreden.
Maar spr. zal aantoonen, dat voor voldaan
heid geen reden is. Er is zelfs de grootste
-eactie. In 1924 zijn 324 woningen gebouwd.
In 1921 waren dat 566 arbeiderswoningen en
In 1922 505 arbeiderswoningen. Die cijfers
zijn veel hooger dan wat gebeurd is
onder den tegenwoordige ijverigen, alles
ondersteboven loopenden wethouder der
volkshuisvesting. Toen was men echter ook
dichter bij 1918.
De bevolking van Haarlem is teruggeloo-
oen, maar men vraagt zich niet af, hoe dit
te voorkomen. De wethouder der volkshuis
vesting is echter blij over dat terugloopen.
Een sterk staaltje van reactie is het erf
pachtstelsel, wat spr. nader toelicht.
opr. komt dan tot de uitkeering van den
vakantietoeslag. In Zaandam heeft dc kan
tonrechter de gemeente veroordeeld tot uit
betaling van den vacantietoeslag. Spr. acht
de uitkeering een socialen plicht.
Op het gebied van onderwijs is Haarlem
niet slecht. Het leerlingenaantal bij het
openbaar onderwijs loopt echter belangrijk
terug. Het volksonderwijs voor arbeiders
kinderen verschrompelt daardoor. De an
dere zaken van het onderwijs zal spr. bij
het betrokken hoofdstuk behandelen.
Ook bij armenzorg is neen teruggegaan,
wat spr. afkeurt.
Spr. gelooft verder, dat de tegenwerking
der rijken annexatie tegenhoudt- en het is
de vraag, of zij ooit zal komen.
Spr. constateert een vermindering van
overheidszorg, een zich minder bemoeien
met de openbare zaak door het gemeente
bestuur.
Hierna is het woord aan de wethouders,
allereerst aan dien v&n financiën, mr. SLIN-
GENBERG..
Deze dankt voor de welwillende critiek.
Echter moet hij één uitzondering maken, n.l.
voor het feit dat de heer Gerritsz gezegd
heeft, dat het college van B. en W. admi-
nistreerende ambtenaren zijn en slechts -
v,erkend lir er in is, n.l. de heer Reinalda.
Het is natuurlijk zuiver toeval, dat de hee-
ren Gerritsz en Reinalda beiden sociaal
democraat zijn, het is een persoonlijke op
vatting.
Spr. erkent den ijver van den heer Rei
nalda, die ook voor den financieelen opzet
een open oog heeft
In September -1923 heeft de heer Joosten
een rede gehouden over de volkshuisvesting.
Hij sprak toen, dat er met ernst aan de
volkshuisvesting zou gewerkt worden, wat
hij na een interruptie van spr. verbeterde
tot „met meer ernst". Dat wees er reeds op,
welke richting het uit zou gaan.
In 1919 zijn gereed gekomen 141, in 1920
432, in 1921 505, in 1922 844 woningen. Een
respectabel getal. Vanaf 1923 daalt het aan
tal woningen. Daarvoor stelt spr, niet den
heer Reinalda verantwoordelijk, doch hij wil
alleen het feit maar noemen. In'1923 kwa
men er 283 woningen tot stand, in 1924
348 woningen en in 1925 440 woningen.
Ook hierin zit climax. Maar deze cijfers
wijzen uit, dat het uit moet zijn met de
bewering der S. D. A. P. dat de woning
bouw eerst sedert 1923 ter hand is genomen
(applaus).
Spr. verheugt zich, dat de heer Boes de
zwakke puntèn van het financieele beleid
heeft aangewezen; heeft aangeduid, dat niet
te veel uit de bedrijven gehaald mag wor
den.
Door de begrooting zijn de raadsleden te
leurgesteld, Men had meer bezuiniging ver
wacht en meer verlaging van belasting. Ook
B. en W. betreuren dit, doch zij hebben toe
gezegd, concrete voorstellen tot bezuiniging
te onderzoeken. Niemand heeft echter mid
delen tot bezuiniging aangewezen. Alleen de
heer Wolzak bepleitte pensioenverhaal op de
nieuwe ambtenaren en de heer Loosjes ver
laging der salarissen der lagere ambtenaren.
Maar al zou dit gebeuren, dan zou men zich
blij maken met een doode musch, want de
bezuiniging daarvan zou nog geen 1000 be
dragen, In de laatste 2 jaar is zoo goed als
geen nieuwe ambtenaar bij de gemeente aan
gesteld. Wel zijn er ontslagen, zoodat het
aantal ambtenaren veel verminderd is.
Van 19191923 was er groote stijging in
de begrootingen; van 1923 tot 1926 bijna
niet zoodat de maatregelen daartoe toch
wel belangrijk moeten zijn geweest.
Ingetogenheid bij bezuiniging is een groote
deugd. Die zou de-heer Loospes bijv. hebben,
als hij op onderwijs wilde bezuinigen. Mevr.
Maarschall glimlacht, maar zij zou moeten
goedvinden, dat op zuigelingenzorg bezui
nigd wordt. Dat is de goede intentie, als
ieder bezuinigt op zijn eigen tak van dienst.
Daartoe moeten ook de hoofden van dienst
medewerken.
Spr. verklaart de zin, dat de financieele
toestand der gemeente zorg behoeft. Men
moet de financiën beschouwen als een teer
plantje, da veel zorg vereischt.
De heer v, d. KAMP; Mooi gezegdl
Wethouder SLINGENBERG is het niet
eens met die leden, die belastingverlaging
wenschen. De zakelijke belasting is geen
straf op het hebben van arbeiders. Er valt
een zeer hoog bedrag op te brengen aan in
komstenbelasting, maar dat is toch geen straf
op den arbeid. B. enW. hopen echter, dat
de zakelijke belasting op het bedrijf een der
eerste belangen is, vyelke verdwijnt. Spr.
kan riu echter niets beloven. Het volgend
jaar kan zij niet afgeschaft worden.
De intentie tot bezuiniging moet ook be
tracht worden bij groote gebouwen en de
uitgaven voor den buitengewonen dienst.
De 2e H.B.S. moet een betere huisvesting
hebben niaar onderzocht moet worden, of
dit kan geschieden, zonder een nieuw ge
bouw te stichten. De zaak is in onderzoek en
spoedig zal een voorstel den raad bereiken.
Ook moet afgezien worden van nieuwbouw
voor den geneeskundigen dienst. De huisves
ting daarvan aan de Botermarkt is niet goed,
maar zij had reeds twee jaar beter kunnen
zijn. In den zomer van 1923 is het Militaire
Hospitaal bezocht en den linkervleugel be
keken. Doch sindsdien is er een 0nb3kcr.de
geest geweest, dien spr. al twee jaar zoekt,
die de directeuren ingefluisterd heeft dat
de huisvesting niet goed is in het Militaire
Hospitaal, Eerst was het wel goed, maar
men moet niet het mooiste, maar het moge
lijke nemen.
B. en W. zeggen thans geen belastingver
laging met Hl pCt. toe, maar zij zeggen al
leen, dat de mogelijkheid bestaat, dat een
kleine verlaging mogelijk is, als de dienst
1925 meevalt en de begrooting 1926 niet
te veel gedrukt wordt.
Juist is, wat de her Joosten zei omtrent
de vaststelling van het percentage maar zoo
heel eenvoudig is het niet. De burgerij moet
niet zwaarder belast worden dan uoodig is,
maar met verschillende factoren moet daar
bij rekening worden gehouden.
Spr. komt tot de opmerkingen van den
heer Gerritsz over de bedrijven. Het is
geen bezwaar, op do bedrijven winst te ma
ken, spr. zondert even het Waterleidingbe
drijf uit. Ook de S.D.A.P. maakt daar thans
geen bezwaar tegen. Dit overbrugt wat meer
de klove tusschen B. en W. en de S.D.A.P.
Voor bet Waterleidingbedrijf was de heer
Gerritsz iets te dogmatisch, meent spr. Ook
daarop is een kleine winst geoorloofd. In
Amsterdam wordt 1.200.000 winst gemaakt,
v/at op 150.000 voor Haarlem komt, doch
dat acht spr. iets te machtig. Een winst van
bijv. 50.000 acht spr. echter wel geoor
loofd. Het Waterleidingbedrijf dient niet al-
'een voor drinken en voor het gebruiken vooi
hygiënische maatregelen, maar ook voor de
mdustrie.
Voor een groot doe! onderschrijft spr. ,wat
de heer Gerritsc sprak over het Gasbedrijf.
Het instellen van een vastrecht-tarief kan
spr. volkomen onderschrijven. Dit is thans
bij den dir. van 't Gasbedrijf in onderzoek
en het resultaat zal zoo spoedig mogelijk aan
den raad voorgelegd worden. B. en W. ma
ken bezwaar tegen de ingediende voorstel
len tot gasprijsverlaging. Het voorbeeld van
het differentiëel tarief zit hem niet in de
beter gesitueerden, doch in de groote gezin
nen. In de groote villa's is electrisch licht.
In het algemeen gebruiken groote arbeiders
gezinnen meer gas dan de beter gesitueer
den. Er wordt veel waarde gehecht aan het
propagandistisch karakter van het differen
tiëel tarief. Spr. vraagt de voorstellen tot
gasprijsver'agtng in handen van B. en W. om
prae-advies te stellen, om af te wachten de
voorstellen van B. en W. tot instelling van
een vastrecht tarief met een belangrijk ge-
reducce'rden prijs.
Wat gasverstrekking als warmtebron be
treft, moet men tot verlaging van den kost
prijs komen B. en W. voeren reeds onder
handelingen met het Hoogovenbedrijf om
trent levering van gas in den Haarlemscben
gashouder. Er moet voor die levering echter
bedrijfszekerheid zijn voor dat gas en dat
is op het oogenbl-'k nog niet hel geval. Spr.
■ïeeft aan, op welke technisahe Wijze die ze
kerheid geleidelijk te verkrijgen is. Het
tweede voordeel is, dat wanneer de leve
ring op 18 20 millioen M3 gebracht is, geen
uitbreiding van het Gasbedrijf noodig is. tfeen
I ricuwe gashouder gebouwd behoeft te wor-
den.
Een tweede vereischte is de financieele ze
kerheid.
Wat het clectriciteitsbedrijf betreft, daar
bij is de winst niet zoo gtoot In Amsterdam
maakt men 5.000.000 winst wat voor Haa--
lem 5CO.OCO a 6C0.000 betreft, terwijl
we maar 325,000 maken.
Spr. gelooft niet, dat, al zou het de be-
loeling zijn, meer winst uit de bedrijven ge
laaid kan worden. De directeur van het
Gasbedrijf heeft moeite, aan zijn betfrooting
toe te komen, wat zijn oorzaak vindt in de
levenproducten. De opbrengst dier neven
producten is voor 1925 200.000 hooger ge-
aamd, dan we-kclijk gemankt zal worden,
"pr. wijst in dit verband op den prijs der
kolen.
Bii het elcctricitcitsbedrijf is men kunnen
geraken tot verlaging van den kostprijs,
/aarom ook verlaging van de tarieven voor
gesteld wordt. Des nachts is de verlichting
.van de hoogovens, wat een gunstige yeran-
'cring is.
Juist is de opmerking, dat men zoo wei-
lig mogelijk moet drijven op de batige sal-
li van vorige dienstjaren. Maar dat doet
"aarlem niet. Spr. vergelijkt weer Haar-
em met Amsterdam, waarbij Haarlem gun-
tig afsteekt. In Amsterdam begint men met
en batig saldo van ruim 5 millioen en
:en bedrag van bijna 2 millioen uit de
•eserve, terwijl Haarlem met 400.000 a
500.000 begint.
Spr. komt tot de bemerking, van den
leer Peper, betreffende de houders van
nuntgasmeters.Het is onjuist, dat men van
ken 23,000 meer vraagt. Dc 3 cent meer
betaling is slechts een vooruitbetaling uit
voorzichtigheid, welke volkomen geresti
tueerd wordt. Van die gaspenningen wordt
iet watertarief mede betaald,
Spr. gaat vervolgens de redevoering van
len heer Joosten na.
De heer Joosten heeft -altijd beweerd,
'at we er met 3 pCt. niet zouden komen..
Dat beweerde hij zelfs verleden jaar.
Spr. gaat dit verder na en wijst er op,
'at de hceren Joosten en Gerritsz nu ten-
ninste niet zeggen, dat hel percentage hoo
ger zal moeten worden. Zij zeggen, alleen,
lat het niet lager zal kunnen worden.
Hoe staat het met het tekort op het
Pensioenfonds? Dat fonds heeft alleen be-
rekking op die ambteuaren, die vóór 1913
n dienst der gemeente waren. In 1914 heelt
pr., als raadslid, bepleit, naar het rijks-
"onds over te gaan, doch de raad hand
haafde het pensioenfonds. Tengevolge van
ie stijging der salarissen, werden vooral de
oudere ambtenaren deelgerechtigd aan het
"onds, terwijl ër geen reserve voor hen is.
Zoodoende is er een wetenschappelijk
tekort van 1.300.000. Dr. Turksma heeft
de activa en lasten onderzocht en kwain tot
een belangrijk hooger bedrag aan de lasten
dan de activa. Spr. is er echter nog niet
zeker van, dat de uitkomst niet belangrijk
gunstiger zal zijn, dan wetenschappelijk
berekend is. De zaak moet echter ernstig
behandeld worden. Onderzocht is, wat in
andere gemeenten geschiedt. Men kan
tweeërlei gang volgen: men kan het z.g.n.
fondsstelsel volgen, waardoor de pension-
neering niet op de bc-grooting drukt. Doch
:pr. acht daar groote bezwaren tegen, door
de toeneming van kapitaal in dat fonds.
Men kan echter ook den weg volgen, een
'aarlijks varieerend bedrag op de begrooting
ie brengen, naarmate er te pensioneeren
ambtenaren zijn. Dit acht spr. een juisten
weg,
Spr. heeft hieromtrent eens geïnformeerd
'n verschillende gemeenten, al^ Amster
dam, Rotterdam, Utrecht, 's-Gravenhage,
Leiden, Groningen, Apeldoorn, Tilburg,
Arnhem e.a. en leest voor, wat hem daar
omtrent uit onderscheidene gemeenten is
gemeld. Alleen Alkmaar heeft het weten
schappelijk tekort in zijn geheel op de be
grooting gebracht, maar spr. acht netgeep
onsoliede politiek, deze zaak eerst nog
eens aan te kijken en een nadere regeling
te bezien.
Spr. beantwoordt den heer Joosten be
treffende datgene, wat deze opgemerkt
beeft over het grondbedrijf. Tot op zekere
hoogte is diens voorspelling van verleden
jaar uitgekomen, maar een tekort is er
niet. De verlaging van Taxatie kan vol
komen gedekt worden door de beide activa,
welke niét fictief, doch reëel zijn.
De vergadering wordt geschorst tot Don-
ierdagmiddag.
Hedenmiddag werd de behandeling der ge-
meentebegrooting voor 1925 met de daarbij
behoorende ingekomen stukken en voorstel
len voortgezet.
Allereerst is het woord aan mr. HEER-
ICENS THIJSSEN, wethouder der Bedrijven.
Wordt vervolgd.
Gisteren werd door de vereeniging „Kin-
lerverzorging cn Opvoeding", aid. Haarlem,
en kinder-St. Nicolaas-feest gehouden in
het Oud-Milifair Hospitaal aan de Nassau-
straat. De feestelijkheden werden in
tweeën gehouden en wel van 3—5 en van,
79 uur.
Om 1 uur was St. Nicolaas met eenige
knechts per auto uitgereden en onze stad
-ondgegaan. De route plaatsten v/ij reeds in
onze courant. Doch 's middags om 3 uur be
gon het eigenlijke feest pas. Er kwamen
:eer veel kinderen, meestal begeleid door
'e moeder. Met het plaatsen van de kin-
Ieren ging nogal eeni^en tijd heen,
want de een wilde bij moeder blijven, een
tweede begon te huilen, enz. Eindelijk werd
het feest geopend woor mej. H. E. Robin-
■on, directrice van het „Huis voor Ouders",
'ie de kinderen welkom heette en een
oraatje maakte om ze een beetje „moed"
e geven.
De ouders werden daarna welkom ge-
heeten, cn werden allen bedankt, die mede
gewerkt hadden, om het feest te doen sla-
jen.
Dan zongen de kinderen uit vollen borst
Zie ginds komt dc stoomboot", „Zie de
naan schijnt door de boomen," enz.
De stemming zat er toen in en eenige der
kleine praatjesmakers kregen al gauw het
hoogste woord.
Mej. Brinkir.ann vertelde daarna aan de
kinderen een St. Nicolaasverhaaltje, over
leine Kees. Dat de kleinen mèt aandacht
luisterden behoeft geen betoog.
Het spreekt vanzelf, dat de St. Nicolaas-
liedjes na de vertelling niet achterwege
bléven. En de ouderen deden ook vroolijk
nee,
Mej. Brinkmann deed zich hierna als
"joocheiaarster kennen.
Een paér gemakkelijke toeren vonden bij
ie jeugd veel bijval.
Alsdan werden de kinderen overgebracht
vaar een drietal lokalen, waar ze spelletjes
deden en onthaald werden op chocolade
melk, koekjes en borstplaatjes. Ook ver-
•chenen daar drie zwarte knehts van St
Nicolaas, die hun gaven ronddeelden en ook
rirooiden. Ieder kind kreeg een cadeautje.
In de groote zaal teruggekomen werd een
-chirnmenspel vertoond. Tot slot kwam St.
Nicolaas zeli, die vanaf het toopeel de kin
deren hartelijk toesprak.
Bij het naar huis gaan ontving ieder kind
zog een cadeautje.
Een bijzonder woord van lof voor mej.
"ómmes, die het feest met haar p'anospel
opluisterde, fs hier zeker op zi'n H»nts.
Ondertrouwd: 3 Dec. H. Roe'ofs en W. M.
T. Kloezeman C. F. Petit, dit de la Roche
n J. G. de Vries J. M. Kneijnsbcrg en
C. H, Balder J. N. Immers en W, Hofsté
E. F. J. v. Blokland en L. F. Mulder
F. v, Musscher en W, Treuren M, Ver
meer cn H. C. Smelter J. Mandemaltef
en A. J. E. Nieuwland Z, J v. 't Sand
en P. M. A. Engeiberts.
Getrouwd: 3 Dec. H. Elskamp en M. n.
v. d. Berg W J. Lauwerens en A. P.
Schrijndérs W. v. Beek en F. v, d. Heu
vel w. J. Hogcslag en M. E. Lewis.
Geboren: 28 Nov! M. G. SchoutenZend-
vliet, d. 2 Dec. A. M. W. v, d. Lande—
^cheij, z. J. M. T. Everts— Hetem, z.
M. E. Spierings—Lourenburg, z. C. de
GrootSmit, z.
Overleden: 1 Dec. P., 2 j„ d, v A. J. Ko
lenbrander, Teding v. Berkhoutstraat A.
Sinneinade Jonge, 76 j., Heerensingel
2 Dec. J. de Vries, 69 j„ Schotersingel
C. G„ 21 mnd„ d. v. G. A, Spoor, Cornclis
v. Noordestraat C. F. Prins—v. d. Gooi,
72 j„ Iordensstraat J. Blokland, 32 j„ dé
Jenestetstraat.
c-
Tram uit de raüs.
Op den Schoterweg geraakte gistermiddag
te ongeveer half 5 een tramwagen der N. Z.
H. T, M. door een defect aan de wissel uit
de rails. Gedurende drie kwartier stond bet
tramverkeer stil, waarna om kwart over 5
doo het personeel der Maatschappij de wa
gen weer in het spoor gebracht was.
ZALT-BOMMEL, 3 Dec. Hedenmorgen
tegen 11 Vt uur heeft op den spoorweg even
vóór Za!t-Bommel een ernstig spoorweg
ongeluk plaats gehad, dat gelukkig geen
menschenlevens heeft geëischt.
Kort voordat de D. trein 355 uit Bazel
de lijn moest passeeren was van een kolen-
trein een deel afgebroken; ongeveer 10 wa
gons van dezen kolentrein waren op den
spoorweg blijven staan. De D.-trein 355
reed met vrij groote vaart op deze 10 wa
gons in, met het gevolg dat 6 daarvan bijna
geheel vernield werden, terwijl de andere
4 uit de rails werden geslingerd. Ven den
D.-trein ontspoorde 1 wagon. Persoonlijke
ongevallen hadden niet plaats, de materieele
schade is belangrijk; beide sporen zijn ver
sperd, zoodat het treinverkeer ernstige
stagnatie ondervindt. De passagiers van den
D.-trein zijn met een trein uit Zalt-Bora-
mel, bestaande uit locomotief, personen én
goederenwagen verder vervoerd.
Kaar ofis van bevoegde zijde wordt mee
gedeeld, is de machinist -van den D,-trein
door onveilig signaal gereden. Het sein was
namelijk toen het ongeval met den kolen-
trein had plaats gehad, waardoor een deel
op de lijn was blijven staan, op onveilig ge
zet, hetgeen de machinist van den D.-trein
niet zou hebben <*eizen.
DEN HAAG, 3 Dec Naar wij vernemen heeft
-Dr. De Visser, voorzitter van de fractie der
Chr.-Historische Kamerleden zich hedenoch
tend naar de Koningin op Het Loo begeveiv
Naar wij vernemen, zal de fractie van
Christelijk Historische leden der Tweede
Kamer morgenmiddag te half 2 een verga
dering houden in het gebouw der Tweede
Kamer in verband met de Kabinetscrisis.
5% Nederland 1919
6%-Nederland 1923
Neder! 1917
N -L 1921 A-
f>% N.-L 1923 D„
Loll. Lioyd
Oude yaarl
iito Gem Eigend
Mij „Nederland"
Scöeepvaart-Ünie
Rotterd Lioyd
Paketvaart
Oude Boot
Hol! Stoomboot
H V. A.
Java Cultuur
jurgexas gew.
y oioniale Banlc
1 dische Bank
Cert Handel Mij
Keac dito
Phoenix
Geconsolideerd*
Kon. Olie
U. S Steel
Marine comm.
Vorstenlanden
Actions id.
mp. Mere. Arg
t'oerworedjo
Oude Deli
Senembah
Jeli Batavia
Adam Rubber
Serbadjadi
Silau
Wai Sumatra
Dordtsche Petr.
Southern Rails
Union
Anaconda
'Ofabasb
Comm Maxwell
101S/8
10'3/8
CD
CO
O
9815/le
9816/ie
'018/4
lOlVj
ID:5/,
103s/8
43
64x/2
53
'713/4
159 V 8
160
140
891/j
1893/4
78
78I/4
64
667
162
357
191/ 2
12OV4
1973/4
1951/2
>638/4
162
'511/4
1501/a
151
102
191
409
412
'295/8
132
<713 U
168
61
159
9
9
3 DECEMBER.
Et RSTE
KO KS
LATERE
KOi RS
BERLIJN
PAR1JS t t i
BRUSSEL >i«i
WEENEH .tee
LONDEN .tee
STOCKHOLM
KOPENHAGFN
OSLO i i in tit
BAZEL i e i
JEW-YORK
ROME i a a i i
