Tweede doorbraak bij Deventer
Venlo heeft weer straat
verlichting.
Minister Lambooy op inspectie.
De toestand der dijken.
N. en Z.-Hollandsche Redding-
maatschappij.
Gift van H. M. de Koningin.
In Zuid-Holland.
Een deskundige over het hooge
water in Limburg.
De watersnood.
De Waaldijk bij Zaltbommel.
Groenlo gedeeltelijk onder.
Amsterdamsche telegrafisten en
telefonisten naar bet over
stroomde gebied.
Gratis verzorging en stalling
van vee.
Nog steeds noodtoestand in het
land van Maas en Waal.
Tal van ingestorte huizen.
Over-Asselt en Neer-Asselt
iets ontlast.
Een kijk op den toestand
in N.-Brabant.
De binnenpolders in N.-Brabant
loopen onder.
Dreumel door 2000 bewoners
verlaten.
Steeds meer vluchtelingen naar
Den Bosch.
Opluchting voor Limburg.
Het ongeval met een roeiboot
bij 's-Heerenberg.
Ongerustheid in het land van
Heusden en Altena.
Militairen te Hedel.
De doorbraak bij Pannerden
Een doorbraak bij Markelo.
Een belangrijke gift van
Mgr. van de Wetering.
Hulpverleening van gemeenten,
particulieren, enz.
De dijk bij Dalfsen
doorgebroken.
Schrijven van den Bisschop van
Roermond.
Broodlevering aan de in nood
verkeerende gemeenten.
Veevervoer op groote schaal
naar Den Bosch.
Val van Maas en Waal.
doorbreken van den dijk bij Eriekom en van
nieuwen dijk bij -Bimraen, in de nabij-
d van Lobith,
In Ooy staat ook de kerk nu onder water.
De pastorie is nog het eenige huis dat droog
Deze zat vol vluchtelingen. De telefoni-
-che verbinding met Beek is verbroken. Het
ce staat op de hoogstgelegen punten opeen-
;ehoopt en tot aan de knieën in het water.
Te Nijmegen zelf heerscht groote bedrij-
igheid, vooral in de buurt van het station
cn bij het hotel De Keizer, waar het bureau
van den commandant van de pontonniers is
westigd.
•Van hier uit geschiedt de verdeeling van
Materieel en personeel over het geheele ge
bied van Maas en Waal.
Verder komen hier honderden kinderen
n uit het land vana Maas en Waal en het
land van Cuyk en tal van vluchtelingen uit
l et geheele overstroomde gebied. De com
missaris van de Koningin in de provincie
Gelderland heeft aan den burgemeester van
Nijmegen de verzorging van de slachtoffers
In de provincie opgedragen.
Verzoeken om steun moeten tot den bur
gemeester worden gericht.
Te Deyenter is Dinsdag n.m. 1 uur de dam
bij de Nieuwe Haven, die de stadswijk het
Knuppeldorp beschermde, doorgebroken.
Ook een tweede voorloopige dijk, die
meer naar den kant van de gasfabriek was
ipgericht, bezweek onder het aanstormende
water. Dit is nu bezig de Nieuwe Haven
,'e vullen. De gasfabriek loopt nog geen ge
vaar. Zoodra de Nieuwe Haven het niveau^
an den IJsel bereikt heeft wat spoedig
ral gebeuren loopt het geheele Knuppel-
c'orp vol. Dit wordt thans in allerijl ont
ruimd.
Men ziet de bewoners met kinderwagens
rn beddegoed stadwaarts spoeden, waar
schuilplaatsen zijn gereedgebracht.
Aan het Stationsplein wordt in allerijl een
dam van zand met zandzakken er bovenop
opgeworpen, daar anders het geheele plein
■OU overstroomen en de toegang tot het sfa-
jon onmogelijk zou worden.
Men meldt uit Venlo: Door de energiek
getroffen maatregelen van den directeur Am-
iiierlaan, van de elcctrische centrale, is de
electrische stroomlevering hersteld, ten
minste wat betreft de binnenstad. De huis-
vcrliching blijft echter gestoord.
In de Pepelstraat is een gat van plus mi
nus 2 M. diepte geslagen, vermoedelijk door
verzakking van een vroegere overkluizing
van een beek. Persoonlijke ongevallen had
den gelukkig niet plaats.
Maandagmiddag 5 uur arriveerde aan het
'station Venlo een dertigtal mariniers met
zuursfofflesschen tot verlichting van he sta
tion Venlo, hetgeen dringend noodig was.
De Klaasstraat en de Vlecschstraat wa-
en opgepropt met vreemdelingen. Het ver-
<eer werd met moeite door de politie ge
regeld.
Soldaten uit de kazerne te Blerik zijn me.
de aangekomen, en zijn bij burgers ingekwar
tierd. Het water valt niet zichtbaar.
De Minister van Oorlog was Dinsdag op
inspectie in het bedreigde gebied van Gel
derland. Om kwart voor achten werd per
auto gereden naar het klooster te Alverna,
waar de militairen dotfr den Minister wer
den geïnspecteerd. Hij- informeerde vooral,
of de militairen goede ligging hadden en ot
zij op tijd een warm maal kregen. Hierop
kree<* hij een bevestigend antwoord. De
stemming onder de militairen is uitstekend.
De jongens doen alles, wat zij kunnen om de
bevolking zoo spoedig mogelijk te helpen.
Daarna begaf de Minister zich in een pon
ton, bemand met mariniers, uit Rotterdam
cu pontonniers uit Dordrecht voor een be
zoek aan Wychen.
Te Wychen werd de Minister ontvangen
door den burgemeester, den heer Van Riic-
Vcvorssel. Daar werd o.a. de school, waar de
leldersche miliciens zijn ondergebracht, be
zocht. Hef bleek hem, dat alle jongens ge
zond waren en zij hun werk met ijver ver
richten.
Vervolgens werd naar Alverna teruggeva
ren, waar de Minister overstapte in een au
to en naar Mook reed. Ook daar werden de
bedreigde punten in oogenschouw genomen.
De Minister was er getuige van, dat de troe
pen in allerijl werkten aan de vulling van
zandzakken, welke moesten worden ver
voerd ter versterking van de bedreigde pun
ten van'de dijken. Ook hier sprak hij vooral
de soldaten aan om te informeeren naar hun
ligging en voedsel. Zijne Excellentie w*s juist
tegenwoordig bij de uitdeeling van voedsel,
o.a.: een brood, een koek en twee eieren.
Des avonds krijgen de militairen warm eten.
Ue Minister had een onderhoud met de
burgemeesters van Cuyck, Mook en Heumen.
Allen waren enthousiast en vol lof over de
wijze, waarop zij door de militairen gesteund
worden.
Vervolgens ging men te voet over de brug
naar de overzijde naar Katwijk, waar het
bouwen van een vliegfent door de vliegers
in oogenschouw werd genomen, welke moet
dienen om het vee, hetwelk in de open lucht
verkeert, in de tent onder dak te brengen.
Op den terugweg deelde de Minister ons
mede, dat'hij buitengewoon ingenomen was
over hetgeen hij had gezien.
Het meest voldaan was hij over het initia
tief der officieren, hetgeen hij, naar hij zei-
de, verwacht had, doch hetwelk Zijn ver
wachtingen verre had overtroffen.
Vooral verheugde hij zich over de samen
werking tusschen de burgerlijke autoriteiten
met de land- en zeemacht.
In snel tempo werd naar Nijmegen'terug
gereden, waar de burgemeester een confe
rentie had met den Minister van Oorlog.
Met den trein van 12.59 verliet Z. Exc. via
Kesteren Nijmegen. Hij is voornemens eerst
Venlo te bezoeken. Daarna zal de Minister
te Maastricht aankomen.
Treft den Rijkswaterstaat schuld?
Men meldt d.d. 4 Januari uit Utrecht
aan het „Hbld.":
Op een onzer tochten door het onderge-
loopen land in de Vechtstreek voor de
provincie Utrecht wel de critieke zóne
ontmoetten wij een ingenieur-Kamerlid, die
met ons de nationale ramp besprak. Zelf
had hij gisteren en heden een deel van het
geteisterde gebied in Brabant bezocht.
Voor hem staat vast, zoo deelde hij ons
mede, dat op den Staat voor deze ramp
een zware verantwoordelijkheid rust. Im
mers, de Maasdijken, en vooral dat gedeel
te dat Zaterdagavond doorbrak, zijn be
zweken, doordat deze dijken niet sterk ge
noeg zijn. Waren deze zoo sterk als de
Lekdijk bij Utrecht, dan zou van een door
braak geen sprake zijn geweest. Waar de
ze dijken ressorteeren onder Rijkswater
staat, en blijkbaar bij herhaling niet sterk
genoeg geconstrueerd bleken te zijn, moet
de feitelijke schuld van de doorbraak aan
het Rijk worden geweten.
Voor een -bepaalde, extra-ordinaire na
tuurramp, zooals bijv. een cycloon, die eens
in de 1000 jaar voorkomt, en waartegen
geen technische middelen bestand zijn, is
hier geen sprake. Bovendien wees bedoeld
Kamerlid er op, dat dè doorbraken van de
Maasdijken, o.a. die bij Grave, voor een
niet gering deel zijn te wijten aan de ver
hooging van de Beersche overlaat. Hij
herinnerde aan de Kamerdebatten over de
ze' kwestie, waarbij zeer stellig was gewe
zen op de vergrooting van het gevaar voor
doorbraken, dat door die verhooging zou
ontstaan.
Indien blijken mocht dat het bekende
Watersnood-comité niet over voldoende
geldmiddelen beschikt om dezen nood te le
nigen, zal door de regeering aan de volks
vertegenwoordiging ten spoedigste een
voorstel moeten worden gedaan om gelden
te harer beschikking te steken.
Op onze opmerking, dat de dijken toch
in onderhoud zijn bij de aanliggende water
schappen en de betrokken besturen dus fei
telijk nalatig zijn geweest, antwoordde on
ze zegsman, dat de Staat wel degelijk vol
gens de Waterstaatswetgeving toezicht
heeft op de sterkte der dijken, met veel
dwingend recht.
Wij vroegen het ingenieur-Kamerlid of
de Maasdijken inderdaad zóó sterk kunnen
gemaakt worden dat dergelijke rampen in
het vervolg kunnen voorkomen worden,
waarop hij antwoordde, dat dit zeer zeker
kan. Thans lijken ze op vele plaatsen meer
op speelgoed dan op ernstig ingenieurswerk.
Hij voor zich had een berekening opge
maakt van de directe en indirecte nadgeli-
ge gevolgen van doorbraken van dijken aan
de Maas gedurende de laatste 150 jaren en
was tot de overtuiging gekomen, dat het in
werkelijkheid veel voordeeliger is om de
dijken aanmerkelijk te versterken. De uit
gaven, daarvoor benoodigd, beteekenen in
derdaad een besparing.
Trouwens, merkte hij op, waarom zijn de
Zuiderzee-binnendijken ontworpen op dus
danige wijze, dat zij in sterkte alle Maas
dijken zullen overtrcfien? Worden de gel
den daartoe dan niet opgebracht door het
Nederlandsche volk langs den weg van de
staatskas?
Op welken grond kan men dan goedkeu
ren, dat de eeuwenoude vette kleilanden
langs de Maas niet technisch zeker worden
beschermd, terwijl de in te dijken Zuider-
zee-eilanden, waarvan niemand met zeker
heid kan zeggen dat die gronden in waarde
met die van de prachtige Maaslanden zullen
kunnen wedijveren, wel volkomen verze
kerd zullen zijn volgens de wet 1919?
Laat het Rijk, zoo zeide hij. niet steeds
op zijde gaan voor alle waterschaosbezwa-
ren en plaatselijke autoriteitjes, doch de
Maasdijken voor zoover mogelijk en nood;;,'
in befioorlijken staat brengen, want als het
ongeluk er eenmaal is, moet de Staat toch
bijspringen.
Naar de „Msb." verneemt, heeft de Noord
en Zuid-Hollandsche Reddingmaatschappij
de reddingsboot „Jhr. Rutgers van Rozen
burg", die vroeger te Scheveningen \vas ge-
stationneerd, aangeboden voor hulp-verlee-
ning in de overstroomde gebieden.
De reddingsboot, die gisteren ter repara
tie in Alkmaar lag en bestemd is om in
Lemmer te worden gestationneerd, zou naar
de overstroomde gebieden worden gezon
den.
H. M. de Koningin heeft aan de Alge-
meene Vereenigde Commissie tot leniging
van rampen door watersnood, waarvan
thans voorzitter is de heer Walrave Bois-
sevain, een bedrag van 10.000 doen toe
komen, na terugkeer van haar bezoek aan
de door den watersnood geteisterde gebie
den.
De Commissaris der Koningin in de pro
vincie Zuid-Holland, de heer E. C. baron
Sweerts de Landas Wyborgh, bracht Dins
dag, vergezeld van den administrateur ter
provinciale griffie, den heer mr. S. H.
Bloembergen, een bezoek aan de gemeen
ten Reeuwijk en Zwammerdam, in verband
met de plaats gehad hekbende doorbraak
van den dijk van den in die beide gemeen
ten gelegen polder Broekvelder en Vetten-
broek, die geheel onder water is geloopen,
De ingenieur P. schrijft aan het „Vad.":
Tusschen Roermond cn Ittervoort, de
grensplaats aan den grooten weg van Venlo
naar Maaseyk, ligt een rij dorpen op qnder-
lingen afstand van ongeveer 3 K.M., waar
van de namen op geen enkele lagere school
worden geleerd.
Het zijn, van het Noorden af: Hom, Beeg-
den, Heel, Panheel, Thora. De weg langs
deze dórpen vormt de hypotenusa van een
ongeveer rechthoekigen driehoek, waarvan
de lange rechthoekszijde langs de Maas
valt, terwijl de' korte rechthoekszijde ligt
tusschen Ittervoort en Wessem, een veer-
plaatsje tegenover Maasbracht, dat meer
bekend is door de Maaskanalisatie. Deze
driehoek is in weinige dagen onder water
gezet.
Reeds een week geleden stond tusfcehen
Hora en Roermond het water tot aan den
weg, maar het leek onmogelijk, dat deze
verbinding zou worden verbroken.
Donderdagmiddag echter ging ik per auto
naar Roermond, en passeerde om ongeveer
half vijf de Maasbrug. Het watei; stond toen
ongeveer tien centimeter beneden den rand
van den weg en mannen waren bezig een
dam op te werpen langs de trambaan.
Om half zes kwam ik terug; aan den dam
werd niet meer gewerkt, maar wel trokken
met huisraad beladen wagens in den stort
regen naar Horn. Een half uur later was
het verkeer gestremd, de weg stond blank
en de stoomtram, die met enkele particu
liere autobussen de eenige verbinding vormt
met de genoemde dorpen, vertrok niet meer:
Op de Maasbrug werd een post gezet, die
iedereen tegenhield, die den tocht nog wilde
wagen.
Vrijdagochtend stond het water 50 centi
meter boven den weg. De eenige verbinding
met deze streek was nu van Roermond per
spoor naar Weert of Balsem, en verder per
auto. Nu ook deze spoorverbinding verbro
ken is, is alleen de weg naar Eindhoven
nog vrij.
Vrijdagochtend was in Thora een luid
geraas te hooren, dat van den kant van
Wessem kwam. Daar de weg van Thora
naar die plaats over de volle lengte blank
stond, was het alleen mogelijk over Pan
heel, langs den dijk van het in' aanleg zijn
de kanaal WessemNederwcert Wessem
te bereiken. Het geraas bleek te ontstaan,
doordat de linker Maasdijk boven Wessem
overstroomde met een verval, dat ik op on
geveer 75 c.M. schatte. Dé dijk werkte dus
als overlaat, en, omdat hij daarop niet is
gebouwd, was het te voorzien, dat hij, na
het wegspoelen van de verharde kruin, zou
bezwijken.
Vanochtend werd dan ook beweerd, dat
boven Wessem, en nog verder Zuidelijk, bij
Stevensweerd, de linker Maasdijk bezwe
ken was.
Het was een wonderlijke toestand in
Wessem.
Daar ik weinig tijd had, en allereerst
naar het overstroomende water wilde zien,
kwam ik niet in het dorp zelf. Maar daar
klonk luid gezang. Alsof een troepje inwo
ners zich nog vóór de overstrooming te
goed wilde doen aan een opwekkende bor
rel. Enkele kinderen speelden aan den rand
van het snel wassende water, en een oude
man was bezig, ingekuilde aardappelen, die
op 't punt stonden te verdrinken, hoogerop
te brengen.
De nieuwe sluis, die te Panheel wordt
gebouwd, stond onder water. Alle beken,
die met duikers onder het kanaal door
worden geleid, waren rivieren geworden.
Daar, waar de duikers reeds werkten,
konden ze, volgens de ontevreden boeren,
die alle schuld wierpen op het nieuwe ka
naal, de aangevoerde massa's water niet ver
werken; en, waar ze nog in uitvoering zijn,
dreigde het water de werkputten in te
stroomen.
Vrijdagavond begonnen de laaggelegen dee-
len van Thorn onder te stroomen. Bij het
licht van fietslampen werd getraoht te red
den wat te redden was, maar als gewoon
lijk waren velen te laat, zoodat tusschen
Thorn en dc Maas onbereikbare nog bewoon
de huizen liggen. Er was hier, n.l. in Thorn,
één hoot, die.... met den vloed is wegge-
dieven. Vanc'.aag. zijn eenige schuiten ge
arriveerd. waarmee steeds hooger gelegen
huizen worden ontruimd. Dezen nacjit is n.l.
het water nog een halven meter gestegen
cn heeft daarmee het laeggelegen deel van
mijn tuin overstroomd. Ik heb vandaag eeni
ge malen den stand opgemeten. Het water
stijgt nog steeds ongeveer 1 cM. per uur.
De laatste uren neemt het een gele kleur
aan, waaruit ik concludeer, dat de dijk bo
ven Wessem bezweken is.
In het dorp is groote onrust. Waar de
menschcn zelf niet bedreigd worden, hebben
zij toch familie o! kennissen, die zelf ge-
isoleerd zitten, of, wier vee geheel of ge
deeltelijk verdronken is.
Karren met levensmiddelen rijden door het
waier, om nog te bereiken huizen te voor
zien. Ook het klooster, waaraan een tehuis
voor oude lieden Js verbonden en dat rond
om in het water staat, wordt op deze wijze
geapproviandeerd.
Merkwaardig is, dat de menschen tot het
laatst in hun huizen blijven, en weigeren te
gelooven, dat het nog hooger zal komen.
In woningen, die tot eenige centimeters
onder den vloer in het water staan, ziet men
vrouwen en kinderen voor de ramen zitten.
Een kar, tot de as in het water, staat nutte
loos naast het huis. Een man me hooge laar
zen loopt stompzinnig heen en weer om in
een zak alle mogelijke kleinigheden te rei
den. Tot het water weer stijgt en een boot
of een vlot moet komen, om de menschen
te verwijderen.
De wonderlijkste verhalen doen de ronde.
Van doorgebroken dijken, verdronken men
schen en vee, van een oude vrouw, die wei
gerde haar huis te verlaten, in haar bed bleef
en niet anders kon worden gered dan door
het dak, omdat zij in haar bed tegen het
plafond van haar slaapkamer dreef.
Een overzicht zal echter eerst te krijgen
zijn, als het water is gedaald, en daar Maas
tricht 4 c.M. val meldt, zal het misschien
niet lang meer duren.
Men meldf uit Zalt-Bommel aan de „Tel."
Dinsdagavond kregen wij bericht uit Zalt-
Bommel, dat het water omstreeks 5 uur op
150 M. van de spoorbaan door den Waaldijk
siepelde. Toen wij ter plaatse kwamen,
bleek intusschen tegen 6 uur een aantal werk
lieden met bekisting het lek gestopt te heb
ben. Alle gevaar was geweken, Er is, zooals
de betrokken autoriteiten te Zalt-Bommel
ons positief mededeelden, voor eenige door
braak alsnog geen gevaor. Wel wordt natuur
lijk de dijk sterk bewaakt om op alles
voorbereid te zijp-
Heden, Woensdag, is een aanvoer van
grint en verder bekistingsmateriaal te wach
ten.
Uit Heusden vernamen wij dat men hier
den toestand zeer ernstig opneemt. Echter
bestaat nog geen reden tot directe ongerust
heid.
in Sleeuwen bij Heusden drong het water
op een enkele plaats docr den Merwede-
dijk. Door direct aangebrachte bekisting
heeft men hef gevaar bezworen. De groote
was noopt echter tot uiterste waakzaamheid
Hef stadje Groenlo is gedeeltelijk onder-
geloopen. Ook Winterswijk ondervindt veel
last van het water.
Door het Rijkstelegraafkantoor te Amster
dam is een aantal telegrafisten en telefonis
ten uitgezonden naar 's-Hertogenbosch, Arn
hem en Nijmegen, om op de telegraafkanto
ren aldaar in verband met de drukte ten
gevolge van den watersnood het personeel
t'c versterken.
De burgemeester van Waddinxveen Z.-H.
heelt telegrafisch bericht gezonden aan den
commissaris der Koningin in Noord-Brabant,
dat de Waddinxveensche veehouders aan
bieden kostelooze stalling en verzorging van
100 stuks vee uit den omtrek van het door
het hooge water geteisterde gebied.
De toestand in het lapd van Maas en Waal
blijft nog altijd zeer ernstig. Heerewaarden,
Alphen en Dreumel zijn er verschrikkelijk
aan toe. De eenige veilige plaatsen zijn en
kele droge plekken op den Maas- en Waal
dijk.
De bewoners zijn grootendeels door mi
litairen en door de goede zorgen van het
R.K. Huisvestingscomité naar elders overge
bracht'. Eveneens wordt zooveel mogelijk het
vee naar de dijken gedreven.
De schade, aan deze drie dorpen toege
bracht, is enorm. Verscheidene huizen zijn
hier ingestort of staan op instorten,
In Wamel is de dorpsstraat alleen nog vrij
van véater, met de kerk die wat hooger ge
legen is. Er is een groote tent gebouwd, waar
het vee uit de omgeving ondergebracht is.
Talrijke .vluchtelingen zijn van hier naar Nij
megen en elders voorloopig getransporteerd.
Ook te Wamel zijn verschillende huizen
ingestort, meestal door boomen, die aan ko
men drijven en met kracht tegen de huizen
rammen.
Wamel en Wjnssen zijn alleen over den
dijk te bereiken.
Te Wijchen en nog meer te Balgoy is de
toestand over het algemeen nog wel dezelf
de, of beter'gezegd, in elk geval niet ern
stiger geworden.
Een deel van Bergharen is nog vrij van,
water.
De levensmiddelenvoorziening van de
plaatsen, waar dc bevolking gebleven is,
is goed. Zij geséhiedt door militairen, die
brood, kaas enz. langs de huizen rondbren
gen en deze distribueeren.
Druten is grootendeels droog, doch wordt
ernstig bedreigd.
De watermassa's stijgen hier ziender-
oogen. Doeltreffende maatregelen zijn hier
genomen, om de schade zooveel mogelijk
te beperken. Men werkt hier onder de be
proefde leiding van burgemeester Van
Leeuwen als paarden. De hooggelegen hui
zen zijn opgepropt met menschen en vee.
Ook de school en de R.-K. werkliedenver-
eeniging is hiervoor gebruikt, alsmede hef
zuster-klooster.
Grooter en grooter wordt hier de toe
vloed van vluchtelingen en vee. Er dient
spoed betracht te worden bij het overbren
gen van menschen en vee naar elders. Door
de burgemeester is telegrafisch om hulp en
booten verzocht, welke zoo juist zijn aan
gekomen.
Door den drang van het water van het
Oosten naar hei Westen en door het over
pompen van het water door de gemaakte
gaten, wordt de toestand aan dc overzijde
van de spoorlijn Ravcnstein-Wijchen iets
beter. In Over-Asselt zijn pontonniers druk
bezig gaten in den dijk, die hier en daar 30
Meter breed zijn, kleiner te maken. De iets
mindere strooming, maakt dit nu mogelijk.
In Over-Asselt vooral in het Zuidelijk ge
deelte, komen verschillende huizen vrij van
het water, terwijl ook in Neer-Asselt de
droge plekken grooter worden.
Het ergste leed schijnt hier geleden te
zijn. De redding van de bewoners van het
Land van Maas en Waal is in vollen gang.
De bewoners van Alphen, Maasbommel,
Heerewaarden, Dreumel en Balgoy worden
naar de verschillende toevluchtsoorden ge
bracht.
lp Den Bosch komen onophoudeleijk auto's
en booten aan, met vrouwen en kinderen be
mand, die voor het grootste gedeelte per
trein verder worden vervoerd. Hedenmid
dag vertrok zelfs een extra-trein bijna ge
heel met vrouwen en kinderen gevuld, naar'
Tilburg.
Tiel is overstroomd met vluchtelingen, die
verder worden gezonden. Grave is ook een
tijdelijk hulpstation. Onder leiding van bur
gemeester Ficq zijn massa's menschen en
vee met het veer, dat weer ingesteld is,
overgezet om in Grave een tijdelijke ver
blijfplaats te vinden.
Zoo spoedig' mogelijk worden zij echter
verder getransporteerd naar verder gelegen
plaatsen, om plaats te maken voor nieuwe
vluchtelingen.
Deze doorzending is echter zeer moeilijk,
daar de Elftweg nog steeds onder water
staat en het vervoer over de linker-Maas
dijken nagenoeg niet mogelijk is, daar dit een
gewone grasdijk is.
De aanvoer van voedsel voor mensch en
dier, voor zoover nog achtergebleven in het
Land van Maas en Waal, geschiedt voor
namelijk over Tiel en Grave.
Over het Brabantsche gedeelte van het
overstroomde gebied vallen de volgende
bijzonderheden te melden:
De Beersche Overlaat werkt nog steeds.
Dg stand is sinds Dinsdagmiddag onveran
derd gebleven, doch de diepte kon niet op
genomen worden.
Een nog niet voorgekomen verschijnsel
deed zich voor. Door de doorbraak tc Cuyk
stroomt het water aan de zijde van den
Beerschen overlaat uit de Maas en aan de
andere zijde er wederom in.
Vanzelfsprekeend is, dat het gedeelte van
Brabant, dat door den Beerschen Overlaat
overstroomd is, nog ondergelodpen is. Door
de dijkdoorbraken te Cuyk en Beugen, is
ook een gedeelte bij Boxmeer nog over
stroomd. Er zijn als het ware twee overlaten
gevormd, de tweede n,l, voorbij Boxmeer
lot aan het station Cuyk.
Het inundatieterrein is daardoor aanzien
lijk vergroot. In het kort kan men zeggen,
dat terwijl ander door het werken van den
Beerschen Overlaat een betrekkelijk smalle
strook overstroomd was, deze naar de zijde
van Den Bosch breeder geworden is tot vialc
bij Boxmeer.
En zelfs de geheele zijde aan B'rabantschen
kant is overstroomd, met als grens het hoo-
gere deel van de spoorlijn ,Haps-Mill, dc
Gagel, de dorpen Beek, Schaik, Herten,
Bergen, Oss 'en de spoorlijn 'verder in de
richting Den Bosch; terwijl aan de Z.-zijde
op de spoorlijn Den Bosch-Oss en de lijn
Uden-Mill zich veel kwelwater bevindt.
Verder stroomt nu het water door de
doorbraak bij Cuyk en Beugen de Peel in
naar het hoogste gedeelte van Brabant.
Wanroy, Winsen en St. Anthonis zijn
grootendeels ondergeloopen en het vee en
een deel der bevolking, zijD naar Venray,
Deurne en Horst gegaan. Velen blijven ech
ter op hun hoeven en hebben het vee hooger
gestald. -
Dit uitgestrekte terrein van Oostelijk
Brabant, waarvan wij de grenzen zoo onge
veer hebben aangegeven, heeft, wanneer de
Beersche Overlaat normaal werkt, zeer
groote polders door traversen afgepaald
welke daardoor vrij blijven van- water.
De ontzaggelijke watermassa, die echter
uit de richting Clyk Boxmeer komt aan
vloeien, is er de oorzaak van, dat het water
over de traversen loopt en dc binnenpol
ders inundeert. Zoo loopt sedert hedenmor
gen het water in den polder van Huisseling.
Uit Herpen wordt gemeld, dat het water
eenige c.M. in de traversen gestegen is. De
dijken hebben zich goed gehouden, doch
men heelt versterking moeten aanbrengen.
Als 't water echter lang blijft staan, vreest
men het ergste. De laagwonenden in dezen
polder hebben hun vee naar Schaick ge
bracht. Het water dringt steeds meer op
tegen de spoorlijn BerchemRavenstein,
terwijl zich aan de andere zijde van deze
lijn het gewone kwelwater bevindt.
Te Oss komt door bovepstaande oorzaak
het water ook steeds' hooger. In de Ganze-
streek hebben de bewoners de huizen ver
laten, terwijl ook op den Heihoek, het Am-
steleinde en in Ussem weldra gevreesd
wordt, dat het water hen nopen zal naar
veiliger oord tc vertrekken. In de polders,
van Lith en Lithoyen loopt sedert heden
ook het watef door het werken van den
Overlaat. De boeren zijn op deze inundatie
voorbereid en zijn druk bezig hun vee in
veiligheid te brengen. In Oostelijk Brabant
hebben verder de Aa en de Dommel een
groote breedte gekregen.
Wel is achter Den Bosch een uitloozings-
kanaal op de Maas, doch hier kan slechts
luttel doorgaan in vergelijking met de groote
hoeveelheden, die uit België cn het Zuid-
Oostelijk deel van deze provincie aange.
voerd worden.
Eindhoven en Boxtel zijn daardoor ge
deeltelijk ondergeloopen en hierdoor is ook
dc lijn ValkenswaardEindhoven van de
Nederlandsche Spoorwegen niet meer be
reikbaar, daar men verzakkingen vreest.
Ook de hoofdlijn EindhovenBoxtel zal men
weldra op verschillende plaatsen moeten
versterken.
Uit Dreumel wordt aan het persbureau
Vas Diaz het volgende gemeld: Yan de on
geveer 2500 inwoners van de gemeente
Dreumel hebben meer dan 2000 de gemeen
te verlaten. De verbinding met de buiten
wereld is moeilijker geworden, omdat ten
gevolge van het laten springen van den dijk
door de genie bij Alfen aan de Maas ook
de weg naar Heerewaarden is ondergeloo
pen.
De mariniers zijn met vier booten bezig
het laatste vee te redden,
Te 's-Bosch houdt de stroom van vluch
telingen steeds aan. In auto's worden de
menschen naar het station gebracht. Het
Huisvestingscomité heeft daar voor eten
gezorgd. Daarna worden dc vluchtelingen
doorgezonden naar Tilburg. Het Huisves
tingscomité heeft verschillende lokalen in
gericht, o.a. het Meisjes-Patronaat „St. Ca-
thrien", waarin 100 vrouwen en kinderen
zijn opgenomen. Dertig kinderen zijn onder
gebracht in de kweekschool „Marienburg".
Men ontlast thans de kazernes om deze vrij
te houden vcor nieuwe vluchtelingen, die
vanavond of vannacht verwacht worden. In
hotel Noord-Brabant zijn 30 vluchtelingen
opgenomen. De firma Zwanenberg te Oss,
zond aan het comité een partij worst en
spek.
Uit Dreumel komen heden 500 stuks vee;
ook uit Grave wordt een nieuwe zending
verwacht.
Wat Zuid-Limburg betreft, Maastricht
meldt val en ook in België is het water van
de Maas en de zijrivieren lager. Gelukkig
is hierdoor een gunstig perspectief geopend.
Voor Zuid- en Midden-Limburg dient mede
rekening gehouden met het gunstig gewor
den weer en de goede windrichting. Voor
loopig is het ergste geleden. Het stadsge
deelte van Maastricht is reeds grootendeels.
vrij en de andere overstroomde landerijen
zullen weldra volgen. Wel blijft de moge
lijkheid bestaan, dat hier of daar in Midden-
of Noord-Limburg de Maasdijken, die door
den drang van het water slechter en slech
ter worden nog op de een of andere plaats
zou kunnen scheuren, doch deze scheuren
zijn dan plaatselijk en wordt er niet een
algeheele verwoesting door gevreesd. Zoo
als gezegd hier is het ergste geleden en is
eenig lichtpunt te bespeuren, doch de val
te Maastricht moet veel grooter worden,
wil hij in de landen van beneden-Limburg
en Brabant invloed hebben. Komt de toe
stand er in Limburg beter voor te staan,
anders wordt het op de beneden-rivieren.
Hier toch stroomt al het water dat eerst
opgehouden werd door de voortdurende
doorbraken naar toe, evenals ten sjotte het
waier van de Beersche Maas en het water,
dat thans in het land van Maas en Waal
opgehoopt is. Daardoor neemt de was snel
toe en wordt de toestand op sommige plaat
sen precair. Zoo bijvoorbeeld in de omge
ving van Heusden. Men is hier reeds bezig
de dijken te versterken, doch is er kans,
dat het land van Heusden onderloopt. De
Langstraat waaronder o.a. Waalwijk, waar
het water reeds in de laag gelegen huizen
komt, krijgt het wellicht leelijk te verduren
Eveneens is de toestand in de Bommeler-
waard gevaarlijk. De Maasdijk is hier wel
vrij zwaar, doch de kracht van het water
wordt overweldigend. Te Kerkdriel hebben
de boeren reeds de gekuilde aardappelen
opgegraven.
Alles bijeengenomen valt te constateeren,
dat wat de Maas betreft, er eenige opkla
ring is in het Zuiden, doch dat er een drei
gend perspectief is voor de Bommelerwaard
en het' land van Heusden.
Ter oriënteering op bovenstaande laten
wij hier volgen het officieel communiqué
van den Rijkswaterstaat te 's-Herlogen-
bosch:
Maastricht 46.39, val 14 c.M,
Venlo 18.24, val 35 c.M,
Mook 12,35, val 5 c.M
Grave, 10.55, staat.
Elftweg 10.03, staat,
Ravesteyn 9.44, staat.
Megen 8.60, was 2 c.M.
Oyen 7.99, was 17 c.M.
Lith 7.45, was 44 c.M.
St. Andries-Maas 6.8^ was 65 cM,
Alem 6.69, was 64 c.M.
Blauwe Sluis 5.98, was 70 c.M,
Hedel 5.was 55 c.M.
Diezesluis Den Bosch Maaszijde 4.86, was
44 c.M.
Diezesluis Den Bosch Dommelzijde 4.78,
was 36 c.M.
Werkendam 3.44, was 36 c.M.
Officieel wordt gemeld, dat de binnenpol-
der van Huisseling beneden den spoordijk
en voorts de polder van Lithoyen en Lith
heden zijn ondergeloopen. Verder ook het
laag-gemaal beneden Grave. Toestand
Maasdijken goed, toestand binnendijken be
vredigend. De Bokhovensche overlaat werkt
over 50 M. lengte en gemiddeld 23 c.M.
diepte van buiten naar binnen.
Uit Grave wordt geseind, dat de stand
van de Maas hedenmorgen 10.55 M. was
tegen 10.56 M. gisteren
Het stroomen van het water van de Maas
door d e doorbraak bij Neder-Asselt zal
vermoedelijk nog ongeveer vier dagen aan
houden.
Uit Cuyk wordt geseind, dat de toestand
daar verbeterd is.
Ook bij Gassel is de toestand, die kritiek
was, heden beter. De zwakke plekken in
den dijk zijn door 't polderbestuur van Gas
sel versterkt. De omgeving van Gassel staat
blank; er staat 2 13 Meter water. Te Gas
sel worden vluchtelingen uit de omgeving
verwacht
Omtrent het noodlottig ongeval met de
roeiboot bij 's-Heerenberg, verneemt de
Msb, nader, dat het getal slachtoffers niet
vier maar drie bedroeg. De inzittende pater
Jesuïet wist in de boot te blijven en dreef
naar Hollandsch gebied, waar hij bij kasteel
Voorthuizen werd opgepikt. De drie ande
en vielen door den schok over boord en
verdwenen terstond in de diepte. Het zijn de
22-jarige hotelkneceht Erensen van het
Kurhaus te Elten, de heer Schenning en
diens zuster mej. Schenning, beiden te Elfen
wonende Hollanders.
Men seint uit Drongelen:
De bevolking van het land van Heusden
en Altena maakt zich ongerust over de was
sende Waal. De stand bij Sleewijk was he
denmorgen 4 mefer 69 en bij de sluis te
Andel 70 c.M. hooger. De Mevwededijk bij
Sleewijk vertoont nabij den Rijksstraatweg
een scheur aan de binnenzijde. Er is echter
del onjuist gebleken. Ook is de vrees voor
ernstige ongerustheid.
Blijkens door het Departement van Oorlog
van den Rijkswaterstaat ontvangen bericht
is het gerucht omtrent een doorbraak bij He
del onjuis gebleken. Ook is de vrees voor
een dijkdoorbraak bij Zaltbommel niet'be
waarheid.
Voor alle zekerheid is in verband met ge
ruchten omtrent zwakke dijken een defache.
ment van 30 militairen voor alle eventuaft.
tciten te Hedel ter beschikking gesteld.
De „Gelderl." meldt:
De doorbraak bij Pannerden zet de pol
ders tot aan den dijk van den ouden Rijn
onder water, en zal hoogstwaarschijnlijk
daar worden beperkt. De polders van Her
wen en Pannerden zijn overstroomd. De
huizen komen diep in het water te liggen.
De bewoners vluchten naar de dijken en de
zolders. Er is hulp van marine en Roode
Kruis gevraagd. Reeds zijn booten en vlet
ten in de polders gelaten, om de in de hui
zen in nood verkeerende bewoners af te
halen.
Nader seint men aan het blad uit Gendt.
De breuk is ontstaan tusschen de kerk
in Pannerden en het Rijksdijkhuis. Dit huis
staat boven op den dijk en is ongeveer het
eenige, dat droog staat. Alles loopt onder.
De ramp is daarom zoo verschrikkelijk, wijl
de polders zoo diep liggen en het water
'met ontzettende vaart zich in de diepte
stort. Men heeft haast geen tijd om zich te
redden. Alles vlucht naar den dijk en vraagt
om hulp.
Het gat in den dijk is honderd meter. Een
huis, dat midden in den stroom staat, dreigt
in te storten. Dc booten varen over het
verhoogde kerkhof heen zonder de kruisen
te raken. Er is veel dood vee, dat langs
den weg wordt afgeslacht. Geen menschen -
levens zijn er te betreuren.
De Rijkswaterstaat en de Rijkspolitie zijn
aanwezig en verleenen hulp.
Tengevolge van een doorbraak der Bolks
beek is het Zuidelijk deel der gemeente
Markelo over een lengte van ca. 2 uur
gaans overstroomd. Vele gezinnen hebben
hunne huizen ontruimd. Men tracht het veq
naar hooger gelegen plaatsen te transpor
teeren. Het land tusschen Schip- en Bolks.
beek staat diep onder water.
Het „Centrum" meldt:
Z. D, H. Mgr. van de Wetering, Aarts
bisschop van Utrecht, machtigde ons mede
te deelen, dat Z. D. H. een bel»ngrijke gift
heeft doen toekomen aan het R. K. Huis-
vestings-Comité te 's-Bosch tot leniging van
den ergsten nood.
Mgr. sprak de hoop, uit, dat zijn voorbeeld
door zeer velen zou worden gevolgd.
Door de N. V. Stoombootonderneming H.
Janssen, gevestigd te Lith, zijn een aantal
booten beschikbaar gesteld ter hulpverlee
ning in het overstroomde gebied. Met de
„Venlona" zijn een honderdtal vrouwen en
kinderen van Velden naar Venlo overge.
bracht, terwijl 190 stuks vee werden inge
laden en naar veiliger plaatsen werden ge
bracht. Door de „Stad Venlo II" werd even
eens vee uit het overstroomde gebied bij
Velden ingeladen. Gistermorgen werd de
„Stad Venlo IV" van Lith naar Alphen a. d.
Maas gedirigeerd en heeft vandaar 400 vrou
wen en kinderen, waaronder vele zieken
naar den Bosch overgebracht, Met de „Twee
Provinciën IV" werd het vee uit Overas-
selt, Grave en Appeltern naar den Bosch
vervoeid.
Dc H. J. 8, een 400 tons kolenlichter, is
door genoemde Stoombootonderneming te
Alphen a. d. Maas gestationneerd en als
woonschip ingericht.
Gisteravond is de dijk v^n de Overijssel-
sche Vecht nabij Dalfsen doorgebroken; 3
autobussen met militairen zijn uit Kampen
vertrokken met materiaal. Bijzonderheden
ontbreken.
Uit Kampen wordt ons van morgen geseind:
De stand van den IJssel was van morgen 8
uur 2.40 M. tegen 2.30 M. gister en 50 a 70
cM. normaal.
In een bisschoppelijk schrijven maakt Z.
D H. Mgr. Schrijnen aan de geioovigen van
het bisdom den ernst van den toestand be
kend en spoort allen aan tot gebed cn goe«
de werken en verder tot het geven van gel
delijke bijdragen tot leniging van den nood.
De bisschop zelf heeft 'n bedrag van 1000
aan het plaatselijk steuncomité doen toe
komen.
Te Roermond is door eenige gegoede in
gezetenen. reeds een bedrag van 10.000 ter
beschikking gesteld.
Uit Den Bosch wordt Woensdagmorgen
gemeld: Het Ned. R.-K. Huisvestingscomité
deelt mede dat de R.-K. Bakkerspatroons
bond zich bereid heeft'verklaard op de meest
economische wijze de bevolking "uit de di
verse gemeenten van brood te voorzien De
burgemeesters die van deze hulp gebruik
(wenschen te maken, gelieven zich in ver
binding te stellen met het secretariaat van
dien Bond, Schapenmarkt 10.
Uit Dreumel werd gister bericht ontvan
gen daf 500 stuks vee naar Den Bosch zijn
gezonden. 1
Om kwart over zes arriveerde een boot
met 60 stuks, Hedennacht om 1 uur deelde
dc burgemeester van Hedel mede, dat groo
te fransporten vee over den weg in aan
tocht waren.
De burgemeester van Boxmeer verzocht
het comité in Den Bosch om booten, die
aldaar dringend noodig zijn.
Vanmorgen om 4'A uur zijn mef auto's 2
booten naar Boxmeer gezonden, terwijl al
eerder de auto van den telegraafdienst met
dc motorboot door den heer van Swaay aan-
geboden, naar Boxtel was vertrokken. Van
morgen om 5% uur vertrokken 6 auto's elk
geladen met een boot, waarvan er 4 naar
Herfen gaan met bestemming voor Raven
stein en 1 naar Ooyen en 1 naar Appeltcro
Hedenmorgen wordf uit Maastricht ge
meld, dat de Maas de laatste 24 uur weer
21 c.M. gevallen is. De stand der Maas was
van morgen 8 uur 4.18 M. of 46.19 M. boven
A.P.
Uit Venlo wordt ons hedenmorgen ge
seind: de toestand verbetert hier met het
uur; de stad is bijna geheel vrij van water,
de Maas blijft voortdurend vallen. De men
schen kunnen hun huis weer in orde maken.
Behalve de Electrische Centrale its ook de
Gasfabriek weer droog en heden kan weer
gas worden geleverd.
Uit Lexmond wordt hedenmorgen sedert
gistermorgen 41 c, M. val geseind.
Uit Tiel wordt hedenmorgen gemeld, dat
de Waal gezakt is tot 9.50- boven A P.,
zoodat de val de laatste 24 uur 16 c, M. ist
