Voor geest e 1 hart
Maar
is kwahteitstabak
ZANDVOORT.
HEEMSTEDE
OVERVEEN.
HAARLEMMERMEER.
HALFWEG
SANTPOORT.
IJMUIDEN.
SPAARNDAM.
BEVERWIJK.
Jodendom en Christendom.
R.-K. Leeszaal en Bibliotheek.
Feestavond voor de R. K. Ziekenverple-
-,aé- Dc feestvergade-ing, die Woensdag
avond in „Zomerlust" gegeven werd en
daarvan het batig saldo zou strekken ten
1 oordeele van de kas van het R. K. Zieken
comité alhier, kan in alle opzichten geslaagd
genoemd werden. Zooals we op andere
avonden gewend zijn, was de zaal weer ge
heel met een belangstellend publiek ge
vuld. Er heerschte een zeer gezellige en
prettige stemming en met de smaakvolle
ve-sieringen, die waren aangebracht, van
bloémen en planten en palmen, werd het
geheel een echte feestvergadering.
De heer Geerg had de leiding van den
avond en door de uitstekende wijze, waarop
hij het geheel georganiseerd had, liep alles
*co mooi en regelmatig, dat het een genoe
gen was, dezen avond bij te wonen. De lei
ding van den heer Geers zal er zeker heel
veel hebben bijgedragen, dat het goede doel,
waarvoor deze avond was georganiseerd,
*oo'n groot succes zal bli'ken te zijn.
Het programma, dat voor dezen avond
was opgemaakt, was maar niet een p-o-
graroma, dat men zoo zoo, omdat het toch
voor een liefdadig doel was, in elkaar was
gezet, maar gaf heel veel interessant moois
*e genieten en het was dan ook niet te
verwonderen, dat met volle aandacht het
Publiek van de verschillende nummers ge
loot.
Dr. Willems, aan wien verzocht was, de-
*en avond te openen, bracht in de eerste
Plaats een woo-d van dank aan de werken
de leden van het R. K. Ziekencomité voor
hun nuttigen arbeid, die zoo geheel de sym
pathie van den spreker had. De goede wer
ken van dit comité zijn van grooten invloed
en vaak wordt leed en lijden verzacht, waar
anders niet spoedig hulp verwacht zou kun
nen worden. Het mooiste vond spreker het,
dat veel van dat goede werk in alle stilte
Werd verricht.
Maar om dit werk goed te doen, was veel
ge!d noodig. Daarom deed spreker een be
roep op allen, om dezen avond eens flink
'n de beurs te tasten. Hij herinnerde er
aan. hoe de' ZeerEerwaarde heer pastoor
Bohl het plan, om zoo de kasgelden der
vereeniging te versterken, had goedgevon
den.
Verder bracht hij een woord van dank
aan alle milde geefsters en gevers. Er was
Een pracht collectie van geschenken, heele
eenvoudige, maar ook heele dure, te veel
om op te noemen. Die prijzen zouden he
denmiddag om twee uur in „Zomerlust"
Worden verloot.
Daarna werden de eerste nummers van
het feestprogramma gegeven door mej Elze
wille en mej. Bonarius, beiden uit Haa lem.
"ej. Wille was door een aandoening Her
stembanden verhinderd van haar sopraan
geluid te doen genieten en begeleidde nu
aan de piano. Wat mej. Bonarius gaf, was
z°o mooi en gaaf, zoo stemmingsvol in den
eenvoud van de zuiverst verzorgde klan
ken, dat allen met aandacht dit programma
volgden en onder den ind-uk kwamen van
tie diepe en gevoelvolle vertolking van de
liederen, die door mej. Bonarius werden
gezongen.
De heer G. Nielen, eveneens uit Haarlem,
deed zich op zijn bekende manier kennen
als een bekwaam voordrachtkunstenaar,
yv toon was goed, het wóórd beschaafd,
e geest levendig, zoodat het ons niet ver
wonderde, dat het optreden van den heer
Nielen, die vooral in Haarlem geen onbe
kende op de planken is, maar dien we hier
n°g niet hebben ontmoet, ook een succes
w°-d. Aan het atmlaus na de zsng en de
clamatie-nummers scheen geen einde te
zullen komen en wc kunnen niet anders
zeggen, dan dat het een verdiend succes
was, dat geoogst werd.
De Jczz-band „Ons Genoegen" uit Haar
lem, gaf in de pauzen tusschen de verschil
lende nummers een aangename afwisseling
met muziek. Ook dit was weer een hoofd
nummer op het p-ogramma.
Verder werden de pauzen aangevuld met
verschillende werkjes, waardoor de offering
der centen en dubbeltjes gemakkelijker ge
maakt zou worden. Want hoe groote kunst
waard# het p-ogramma had, toch mocht het
doel, waarvoor dezen avond gegeven was,
niet geheel uit het oog verloren worden.
Maar de bezoekers van dezen avond
toonden dat ook heel goed te begrijpen en
we twijfelen er geen oogenblik aan, of zij,
die den avond hebben georganiseerd, zullen
tevreden zijn over het bereikte resultaat op
financieel gebied.
Na de pauze gaf de R. K. Tooneelclub
nog een éénactertje, dat goed vertoikt werd.
En vermelden we dan ook nog, dat aan de
dames Wille en Bonarius bloemen werden
aangeboden, die echter maar een klein be
wijs kunnen zijn van den hulde, die ver
diend zou zijn als het hier geen liefdadig
doel bad gegolden.
Aan het slot bracht Dr. Willems aan allen
in ha telijke woorden zijn dank voor de
medewerking, op dezen avond geschonken.
Hij vertrouwde, dat aller vrijwillige samen
werking aan het doel en aan de verwach
tingen zou beantwoorden tot sterkte van
het R. K. Ziekencomité te 7andvoort.
Ock een pretje. Gebleken is, dat in
een villa aan het Kosiverloren een paar
honderd M3 gas ontsnapt is.
Het vreemde van het geval is, dat de
villa onbewoond is, zoodat aan kwaadwillig-
he.d wordt gedacht.
Kampeeren. Een betrouwbare mede-
dt eling werd ons verstrekt, dat B. en W. aan
den raad zullen voorstellen het adres be
treffende het kampeeren voor kennisgeving
aan te nemen.
Nu zootvel voor- als tegenstanders zich
gaan roeren, zal het nog de vraag zijn of de
zaak daarmede is afgedaan.
Strandpachters en Badexploitanten. Niet
alleen de kampeerders komen in 't geweer,
ook de strandpachters en badexploitanten
zijn niet tevreden over de tarieven, zooals
ze door den raad in de laatstgehouden ver
gadering zijn vastgesteld.
De strandpachters hebben een adres aan
den raad gericht, waarin zij verzoeken, an
dere tarieven vast te stellen. De tarieven,
zooals nu bepaald zijn, zouden het onmoge
lijk maken met eenige kans op een goede
uitkomst hun strandgedeelte te exoloiteeren.
In denzelfden geest hebben ook de bad
exploitanten een verzoek aan den raad ge
richt Ook zij zien geen weg om met kans
op winst hun bedrijf te exploiteeren.
Eenige jaren geleden is ook zoo'n zelfde
strandkwestie geweest. Toen heeft er een
accountantsonderzoek plaats gehad. In de
laatste raadsvergadering stelde de heer
Zwaan voor nog eens zoo'n onderzoek te doen
plaats hebben. De raad voelde er toen niet
veel voor. Misschien dat zij in deze adressen
thans aanleiding vindt er wel toe over te
gaan.
Scheidsgerecht. Tot plaatsvervangend
lid van het Scheidsgerecht voor de werklie
den in dienst der gemeente Zandvoort, is in
de plaats van den heer J. Haan die tot voor
zitter is gekozen, benoemd de heer G. van
der Werf, postbode, alhier.
Gewicht van brood. Door de Forensen-
vereeniging „Zandvoort" is verzocht een ver
ordening in het leven te roepen, waarin be
paald wordt, dat afnemers voor een bepaal
den prijs een vastgesteld gewicht aan brood
zullen ontvangen, waardoor 't broodgewicht
ook door den leek te controleeren is. B. en
W. hebben ethter aan die vereeniging mee
gedeeld. dat zij geen termen aanwezig ach
ten om aan dat verzoek te voldoen.
Afrastering Plan-Noord. Het compleet
leveren en opstellen van eerne harmonica
vlechtdraad afrastering om Plan-Noord is op
gedragen aan de firma Schouten v. Soest,
te De Bilt, voor een bedrag van 3008.25.
De gemeentebegrooiing voor 1926.
Maandag 1 Februari en zoo noodig de vol
gende dagen zal er een vergadering van den
raad gehouden worden, waarin o. m. de ge-
meentebegrooting wordt behandeld.
CLr. v. d. Heuvel. Blijkens een bericht
uit Haarlemmermeer, heeft de heer, Chr.
v. d. Heuvel, lid van de Tweede Kamer en
lid van den gemeenteraad van Nieuw-
Vennep, een perceel grond te koop gevraagd
op den hoek van de Heemsteedsche Dreef
en Nicolaas Beetsstraat. Naar verluidt moet
de heer v. d. Heuvel voornemens zijn zich
metterwoon alhier te gaan vestigen.
„Daar kom je niet meer ai." Alhier is
gisteravond wederom een opvoering gege
ven van de fraaie revue „Daa. kom je niet
meer af" Jammer genoeg was de zaal
slechts matig bezet Er is veel nieuws in de
revue aangebracht, zoodat men van de ge
legenheid profiteere haar nog eens te zien.
Oprichtingsvergadering Middenstands-
vereeniging. Toen de heer A. E. Beek
man Dinsdagavond de vergadering in café-
Roozendaal opende, waren ongeveer 40
personen, mpest winkeliers uit Bloeniendaal
en Overveen, aanwezig. Na een kort ope
ningswoord van den voorzitter kreeg de
spreker, Jhr. J. C. Mollerus, lid van den
gemeenteraad van Bloemendaal het woord.
Spr. begon met als zijn oordeel uit te
spreken, dat de Middenstand, qua groep,
tusschen kapitaal en arbeid staande, moet
blijven bestaan. Door den oorlog heeft de
Midden ta id in verschilbnde landen ge
duchte knauwen gekregen. Van boven af
door rijks-,- provinciale- en gemeente-wet
ten,naar beneden gedrukt, wordt zij van
onderen af door de arbeiders genoopt tot
handelingen, die ook al weer niet in 't belang
van den middenstand zijn. Spreker vreest,
dat als de middenstand zich niet wapent
tegen deze machten, zij ook hier te lande nog
meer in den knel zal komen. Nog is Bloemen
daal, vergeleken bij andere piaatsen een
dorado voor de middenstanders. Echter we
ten we niet, wat komen zal. Omtrent 't be
grip middenstand bestaat echtef een al-
gemeene verwarring. Spreker illustreert dit
met uitspraken van verschillende schrij
vers. Volgens spr. moet onder Midden
stand verstaan wordende winkeliers en
de klein-industrieelen, daj zijn dus de groe
pen, staande tusschen de grootmachten kapi
taal en arbeid. Deze machten zijn beide
goed georganiseerd. Daartusschen in staat
de ongeorganisseerde middenstand. Wie nu
bij dezen groep waakzaamheid zou verwacht
hebben, heeft 't mis. Integendeel, de grootst
mogelijke laksheid kenmerkt den midden
stand en deze moet beschaamd zijn, bij wat
door arbeiders en groot industrieelen tot
stand kwam. Organisatie van de midden
standers is dus hoog noodig, met terzijde
stelling van groepsbelangen van bakkers,
kruideniers enz. Een groote groep is noodig.
Die alleen wordt gehoord door de regeering.
En dan geen ongeorganiseerde klaploopers,
die de vruchten plukken van 't werk van
anderen. Spr. heeft 't verder over de ver
schillende dingen, fnuikend voor den mid
denstand, waartegen te velde getrokken kan
worden,b.v. tegen 't verwijt, dat de midden
stand de verwekker is van de duurte. Wil de
middenstand niet meehelpen, en deze ver
keerde gedachte uit de wereld te helpen,
dan wordt hem rib voor rib uit 't lijf ge
trokken om tenslotte futloos in elkaar te
zakken. Fouten bij den middenstand kum en
alleen door den middenstand ontzenuwd
worden, echter niet door het individu, maar
door de organisatie. Als fouten noemt spr.
het cadeau-stelsel, 't bezorgen aan huis van de
gekochte goederen, het geven van crediet,
enz. Verder heeft spreker 't over de gemeente
lijke winkels (waarin electrische-en gasappa-
raten verkocht worden en die de verlaging
van el. stroom en gasprijzen tegenhouden).
Dit probleem is van zooveel beiang, dat de
middenstand hieronder niet onverschillig
kan blijven, 't Eigenbelang eischt, dat de Bloe-
mendaalsche middenstand dichter bij elkaar
komt, preventief aan 't werk trekt en zorgt,
dat de stroom van gemeentelijke én andere
verordeningen, die drukken op de ruggen van
den middenstand, zooveel mogelijk wordt af
geleid.
Na de pauze was er gelegenheid, den spre
ker vragen te stellen. Hiervan werd geen ge
bruik gemaakt. Jhr. Mollerus vulde toen
zijn betoog nog aan, met uiteen te zetten,
hoe hij staat tegenover 't vraagstuk van 't
winkeltarief van electrischen stroom. Spre
ker zette uiteen de oorzaken van het hooge
tarief van electrischen stroom. Spr. raadde
het definitief bestuur aan, winkeltarieven van
andere gemeenten aan te vragen en met de di
rectie van het P.E.N. onderhandelingen aan
te knoopen over lager prijs voor den elec
trischen stroom.
Ook tegenover 't marktwezen kan de mid
denstand niet onverschillig zijn, zoomin als
tegenover de vliegende winkels.
Spr. eindigde met de aansporing, ook al
nemen de zaken veel tijd in beslag, toch ken
nis te nemen van wat in de groote pers over
de middenstandsbeweging wordt geschreven.
Na de rede van den heer Mollerus, richt
ten zich verschillende aanwezigen met vra
gen tot 't comité. De vragen gaven aanleiding
tot een uitvoerige gedachtenwisseling, die
tot ruim 11 uur voortduurde. Toen zij, die
niet wenschten of konden toetreden tot de
op te richten vereeniging, de zaal verlaten
hadden, bleven 25 personen over. Toen werd
de openbare vergadering omgezet in een
besloten vergadering met 't gisteren vermelde
slot.
Huwelijksfeest van het vorst elijk echt
paar. Naar ons wordt gemeld, is Ds. D
Bax voornemens bij gelegenheid van het
25-jarig huwelijksfeest van H. M. de Ko
ningin en Z.K.H. den Prins der Nederlanden,
m de Ned. Hervormde Kerk te Hoofddorp
in den morgendienst van 7 Februari a.s. een
herdenkingsrede te houden en daarbij een
buitengewone collecte te doen houden ten
bate van de slachtoffers in de door den waters
nood geteisterde streken tenzij misschien
van te voren reeds vanwege een commissie
uit de burgerij een zoodanige openbare col
lecte in deze gemeente mocht hebben plaats
gehad.
Raadsvacature. Blijkens door het
gemeentebestuur van Heemstede gedane
voorstellen, heeft de heer Chr. v. d. Heuvel,
lid van de Tweede Kamer en lid van den
gemeenteraad te Nieuw-Vennep alhier, een
perceel grond in koop gevraagd te Heemstede
op den hoek van de Heemsteedsche Dreef en
Nicolaas Beetsstraat tegen een prijs van f 8'.
per vierk. M.
Naar ons werd verzekerd, moet de heer
v. d. Heuvel voornemens zijn zeer spoedig
op dit perceel grond een villa te laten bou
wen en deze in den loop van den zomer met
zijn gezin te gaan betrekken.
Deze verhuizing naar Heemstede zal mede
tengevolge hebben dat er een raadszetel va
cant komt volgens den uitslag der laatst
gehouden verkiezingen, is de heer S. van
Wijk Lzn, graanhandelaar werende te Vijf
huizen nabij de Cruquius alhier, de eerst-
aangewezene om den heer v, d Heuvel als
raadslid op te volgen.
Mocht deze wegens drukke werkzaam
heden of andere redenen bedanken, dan komt
aan dc beurt zijn collega, de heer F. H. Bos
te Zwanenburg nabij Halfweg.
Belangrijke vergadering van den Vrij-
willigen Landstorm. Een schietcom-
missie voor Haarlemmermeer benoemd.
Dinsdagavond werd in de bovenzaal van
„de Beurs" te Hoofddorp, onder voorzitter
schap van den secretaris van de Geweste
lijke landstormcommissie Res. Kap. K. L.
Schell, een vergadering gehouden van de
leiders van de verschillende afdeelingen van
den vrijwilligen landstorm uit deze gemeente.
Op voorstel van den voorzitter werd een
schietcommissie voor Haarlemmeermer be
noemd, die in het vervolg de uitkomsten
van de in alle afdeelingen van Haarlemmer
meer (uitgezonderd Zwanenburg) te hou
den schietwedstrijden zal verwerken, de
schutters in verband met die schietuitkom-
sten in de verschillende klassen zal indee-
len en de winnaars van de prijzen bepalen.
Hierdoor zal het o.a. mogelijk worden dat
de uitslagen spoediger dan tevoren bekend
zullen zijn en de prijzen aan de winnaars
binnen enkele weken na iederen gehouden
wedstrijd kunnen worden uitgereikt.
Tot leden van déze commissie werden be'
noemd de heeren M. B. Bénard, J. C. Tanis,
Joh.' Rijsdijk en F. G. Alkemade.
Verder had een bespreking plaats over de
toepassing van de schietregeling in 1926 en de
afvaardiging voor de Korpswedstrijden, welke
eind Mei te Amsterdam zullen worden ge
houden.
Van elke afdeeling zal een drietal (de hoog
ste schutters uit de reeds gehouden schiet
wedstrijden) naar Amsterdam worden afge
vaardigd.
Ook werd de wenschelijkheid geuit om in
de Badhoevebuurt te Rijk binnen deze ge
meente een nieuwe afdeeling te stichten,
omdat de in die omgeving wonende bijzondere
lanastormers tot heden bijna niet in de ge
legenheid waren de schietwedstrijden bij te
wonen.
Deze nieuwe afdeeling zal waarschijnlijk
binnenkort worden geconstitueerd en een
leider hiervoor benoemd.
Bij de rondvraag werd nog door den voor
zitter medegedeeld dat de prijzen van de in
Mei 1925 in alle afdeelingen gehouden
schietwedstrijden binnenkort aan de verschil
lende leiders zullen worden toegezonden,
die ze op hun beurt weer aan de rechtmatige
winnaars zullen uitreiken.
Noodlottige val. Didsdag had nabij den
Leimuiderdijk, alhier een oude vrouw, de
echtgenoote van den arbeider C., door de
gladheid van den weg het ongeluk uit te
glijden en zoodanig te vallen, dat geneeskun
dige hulp moest worden ingeroepen.
Personalia. In de vacataure-Korten-
oever is tot leider van den bijzonderen Vrij
willigen landstorm in de afdeeling Nieuw-
Vennep-Noord benoemd de heer M. Bénard,
aldaar.
Zwanenburg Gouden Zaken-Jubileum.
Dinsdag, 26 Januari a.s., zal het 50 jaren
geleden zijn, dat aan den Zwanenburger-
dijk, alhfcr, door den heer J. K. Masten
broek een kleine grof-hoef en kachelsme
derij werd opgericht Door noesten vlijt en1
ijver wist de oprichter in deze streek spoe
dig een algemeene bekendheid te verwer
ven en een winkel in ijzerwaren daaraan
te verbinden. s
Na ruim 35 jaar aan het hoofd der zaak
gestaan te hebben, trok de heer M. zich
uit de zaak terug en droeg de zaak over
aan diens zoon, den heer G. Mastenbroek.
Al spoedig werd de zaak op meer mo
derne wijze ingericht en electriseh gedre
ven. Door de voetstappen van zijn vader
te volgen en zoodoende de affaire tot «en
welbekende voor Halfweg en Omstreken
op te werken.
Nog onlangs heeft de heer G. M., naast
zijn woning in de voormalige wagenmakerij
van den heer Paauw een winkel in ijzerwa
ren opgericht, welke meer aan de eischen
des tijds voldeed.
De dag zal ongetwijfeld voor dc familie
M. niet onopgemerkt voorbijgaan.
Volkszang. Vrijdag 22 Januari 2al eea
bijzondere bijeenkomst gehouden worden
van de bezoekers van volkszang. Een spe
ciaal program zal dan afgewerkt worden,
terwijl het minimum bedrag voor entree
gesteld is op 25 cents. De opbrensgf komt
ten goede aan het watersnoodcomité.
R. K. Mannenzangver. Alhier is in be
ginsel opgericht een R. K. Mannenzangvcr-
eeniging. Een voorloopig bestuu: is geko
zen, dat door propaganda zal trachten een
grooter getal leden te werven, waarna tot
definitieve oprichting zal worden overge
gaan.
De opkomst was matig, wat zijn oorzaak
wel vond in slechte weersomstandigheden.
R. K. Vrouwenbond. Gisteren hield
de R. K. Vrouwenbond haar jaarvergadering
die buitengewoon goed bezet was.
De presidente heette den n'euwen Gees
telijk Adviseur, Pastoor Koopman, en
mevrouw Bergman de demenstrante voor
Percil Backin met verschillende artikelen,
hartelijk welkom.
Het was een leerzame avond, waar vooral
de prettige joviale voordracht van mevrouw
Bergman veel toe bijdroeg. Van dezen avond
zal zeker niemand spijt gehad hebben.
Na de demonstratie ging de presidente
over tot bestuursverkiezing en eenige huis
houdelijke zaken.
Daarna dankte de Geestelijk-Adviseur de
pres dente voor het hartelijk welkom hem
toegeroepen en hoopte nog vele jaren voor
den Vrouwenbond te mogen werken.
De vergadering werd daarna gesloten
op de gebru'kelijke wijze.
Gemeenteraad. Vergadering van de»
raad der gemeente Spaarndam, te houden
op Vrijdag 22 Januari a. s. des nam.ddags
0,2 uur, ten Raadhuize.
De agenda vermeldt: 1. Toelating van het
nieuwbenoemd raadslid, den heer J. C. de
Vries; 2 Notulen; 3. Ingekomen Stukken;
4. Voorstel van Burgemeester en Wethou
ders, tot vaststelling van een 7e wijziging
der algemeene po'itie-verordening; 5. Idem,
tot aankoop van' de N. V Maatschappij
Alkmaar Packet, van den aanlegsteiger aan
de Pol; 6. Idem, tot het bouwvrij maken
van de voormalige haven en tot de stich
ting daarop van omstreeks 35 arbeiders
woningen.
Pluimveetentoonstelling. De Pluim
veetentoonstelling van de Kennemer Pluim-
veevereeniging zal a.s. Vrijdagmiddag om
2 uur geopend worden in het veilingsgebouw-
,,'t Centrum", Koningstraat alhier. De ten
toonstelling zal Zaterdag en Zondag geopend
zijn.
Concert. Donderdag 28 Januari a.s.
zal in het K.S.A.-gebouw een concert ge
geven worden door het R. K. Kerkkoor «n
de R. K. Gem. Zangvereeniging „St. Caeri-
lia" uit Wormerveer. Honderd zangeressen
en zangers zullen concerteeren. Voor lief
hebbers van vocale kunst dus een prachtige
tr elegeneid om te genieten.
- -
'leb bei nits'ekendste aan te bieden da*
iemand wenschen kan. boe zal de wereld
bet weten, indien gij niet adverteert
JOHN P ROCKEFELLER.
Bezien in het licht van de bede voor de
bekeer ng van Israels volk. die Onze Hei'ige
>ader de Paus op Oudejaarsavond 1925 voor
!le' eerst in den mend legde der geheele
Kerk het mystieke lichaam van Christus,
alles, wat ons de juiste aanrak ngspunten
"isschen Jodendom en Christendom en
aarmede het bekeeringswerk der Joden
Jader kan brengen, welkom, maar zeer in
E' bijzonder, indien de kernpunten der
che_dende kwesties met zeer veel kennis
aa zaken toegelicht worden,
n, éeschiedt in een magistraal, maar
^"o-eilijk te verwerken art'kel in de Novem-
er-ailevering van het tijdschrift: „Stimmen
*\r ^01' door pater Erich Przywara, S. J.
voor zoover het mij is mogen gelukken
9en geleerden schrijver op den voet te
°Igen, wilde ik er een eenvoudig resumé
an geven, vooral met het oog op de
^actische consequenties van het vraagstuk.
°8e dus de verhandeling als eenigszins
'opgaand zijn, dan weten we toch ook
.^ker, dat de conclusie ons des te stelliger
°^,de daad zal aansporen,
j yjjn aanleiding v ndt dc schrijver in het
e Darmstadt gehouden congres der „Gesell-
Ehaft für freie Philoscphie" in 1923. Daarop
sVet"d in programmavorm de geÜjkberecht gde
^Pann'ng tusschen de pelen van Westersch
n Oosterch geestesleven duidelijk uitge-
Je aanspraak, die in deze kwestie liet
paendom maakt, is deze; te zijn dc gods-
van Oosten en Westen. Dit if het
j Senlijke kernpunt, al beschouw', de eene
°°dsche wijsgeer het Jodendom als den
®jS!audsgodsdient der menschheid, de
*n^er a's P°'ariteitsreligie en weer een
der als het volk der metaphysische din-
-Martin Buber verkondigde deze leer
(v?la als een soort van man'fest in deze
'0Td«n: „Europa moet de gronds'agen
I* an leggen voor een nieuw tijdperk van
■"stel van en inzicht in het Oosten, tot
y^^nschappe'ijken vooruitgang en ge-
[jt,ensEhappelijiken menschheids-arbeld! een
PGrk WT aawtl A 7lo ni a4 m A /In r\M0 TT m.a
Pa
Perk, waarin Azië niet meer door Euro-
overweldigd wordt, maar waarin het zich
eix ?'in .e'Sen klemkrachten ontplooien kan
^aarin Europa door Azië niet meer be-
'f>d wordt, maar tot de groo'e levens-
Vear.i\eden wordt gebracht. Voor deze
dgeschiedkundige missie nu is er in
?Pa een middenvolk, dat alle Oostersche
Oer €n kunst bezit en zijn Oostcrsch
is "We*en niet verloren heeft, dat geroepen
s{r; ,PCS' en West tot vruchtbare tegen-
Sch saam te binden, gelijk het mis-
1 J0'fn °°k geroepen is, om den geest van
leer' en ^en S«est van West in een nieuwe
Aan ,sanien te smelten. Hoe dat gesch'eden
;ta 's *og niet te bepalen. Maar dit ééne
ilan Va,st, dat Jeruzalem nog altijd, ja meer
■■eid datgene is, wat het in de oud-
Ht jWas: "de poort der Volkeren." Daar
e eeuwige deur tusschen Oos' en
le gaat er om; Jeruzalems heil
j^e^en. dat 't heil der volken is."
teö„i'rmede is dus de wereldernst van dc
All Wc°rdige Joodsche kwestie du de'ijk.
eCon T-aatschappelijke, al'e politieke en
ger, fim:fc'le zi'den van dit vr-aagstuk lig-
de „:te *s ,aan de oppervlakte en zijn maar
'twendige weerkaatsing van het eigen
lijk godsdienstig-methaphysisch centrum,
met andere woerden: uit zijn wezen maakt
het Jodendom van thans dezelfde aan
spraak, die ook het Christendom altoos
krachtens zijn innerlijk wezen maakt, In
wezen stemmen dus Jodendom en Chris
tendom in hun aanspraken overeen. Maar
ook het symbool van beider aanspraak is
he'zelfde: Jeruzalem de stad des tem
pels Jeruzalem de stad 'des Kruises.
Nu geven dé wijsgeerige theorieën van
meerdere Joodsche philosophen blijk van
een schrikbarend activisme, maar Baeck
vereenigde alle grondgedachten zijner mede
geleerden in zijn theorie van „het Joden
dom a1s polariteit" in drievoudigen zin,
waaraan ten gronds'ag 1 gt: de polariteit
van „geschapen zijn" en „scheoper zijn"
en de beteekenis dezer polariteitstheorie is:
„God is in wezen een zedelijk ideaal." En
alle godsdienstige problemen worden opge
lost in het prob'eem van de „oneindige
taak" van het zedelijke, GodsJ'enst is dus
„de innerlijke natuur van den mensch" en
niet „een uitspraak over Gods Wezen." Der
halve is het Messianisme dc oneind ge ho
rizon van de toekomst der menschheid en
is voor het Jodendom de voortdurende „re-
volut e" naar het ideaal der reinste men-
schelijkheid niet alleen godsdienst maar
ookhet uits'roomen der goddelijke krachten.
Het Jodendom voelt zich in zijn geheimste
'nstincten als den steeds chaos scheppen
den en uit den chaos weer nieuwscheppen-
den SchepperGod in de wereld. Zoo heeft
men den achtergrond dezer groote mensch-
heidsbeweg'ng op te vat'en. Kapitalisme en
Soc alisme enz,, vertonnen dien joodschen
aard van .verwerkelijking tot in het onein
dige" en de concentratie-tendenz b.v. van
het kapitalisme, is: de „verwerkelijking tot
in 't oneindige" speciaal in 't economisch
leven. Soc a'isme b.v. me! zijn tendenz naar
menschenverbroedering in vormen gelijk
heid, is, zooals de Joodsche philosophen
zelf opmerken, in laatste instantie: Jcodsch
Messianisme.
Nathan Birnbaum, de vader van het Zio
nisme schrijft: „Jodendom zelf is in zijn op
treden en in zijn verloop een revolutie, de
eenige, die dezen naam verdient." En
Baeck: „Zoo moet de Jood als Jood zijn:
de grootste non-conformist in de geschie
denis, de grootste dissenter."
Zoo zijn er dus volgens al'e Joodche the
oretici in het wezen van het Jodendom
twee ziele-tegenstell ngen één en 't zelfde:
Polariteit, d. i. de vooridurende vaneen-
scheuring der spanningen en „Revo'utie of
omkeer", d. i. het altijd innerlijke Zich-
nieuw-scheppen.
Ten opzichte nu van het Christendom
ziet de Joodsche ge'eerde Cohen in zijn:
Kritik des Chr stentums" in het geloof
aan Christus niels anders dan Pantheïsme,
omdat dit de „idee" van den „een'gen"
God .n de „natuur" overbrengt en zoo kan
hij zeggen: „onze godsdienst loochent de
odhefd van Christus onze zedenleer loo
chent de idealiteit van Jezus."
Zoo is dus werkelijk de Chr stus ook
voer de Joden van thans „een ergernis" en
is Hij dus gesteld „tot val en tot opstan
ding", is Hij „dc bouwsteen, dien de bouw
lieden verworpen hebben.
De Joden u.t Christus' tijd, verwierpen
Hem met een 'beroep op hun Godsbegrip,
vanuit hetzelfde standpunt dus van waar
uit het tegenwoordige Jodendom Hem ver
werpt: „In het Gods-idee is de.... tegen
spraak tusschen Jodendom en Christendom
cnverzoen'ijk." (Hermann Cohen.).
Het Jodendom, zcoals de tegenwoordige
theoretici het als een in-zich-gesloten-gods-
dienst teekenen, is werkelijk een middelaar
tusschen Oost én West, maar dan tusschen
het god-enttronende Oosten en Westen,
want zelfs het geloov.ge wetsjodendom
bindt onbewust zijn God aan de Wet,' d.i.
aan die Wet, die in zijn heele ontstaan de
vereeuwiging is van hun vo'ksbestaan: „God
wordt in het menschelijke gebannen en
naar 't menschelijke beoordeeld." (Rom.. 9
3033).
Het spreekt dus vanzelf, dat een Jood
die aan de goddelijkheid van zijn immanen
te polariteit als aan een God gelooft, in
nerlijk noodzakelijk een onvermoeid revo
lutionair tegen de christelijke wereld zijn
za', omdat deze op haar beurt niet schrikt
voor de polar teit van een Goddelijke na
tuur en een menschelijke natuur, onver
mengd in dc ééne persoon van Christus
vereenigd en in laatste consequentie zelfs
de polariteit van hot wezen der Kerk als
van den voortlevenden Christus aanvaardt.
Zoo blijkt dus, dat Sitrik! anti-semitisme
niets anders ,'s dan de erkenning van eigen
zwakte en verlies aan Christendom.
Jodendom is a'leefl te overwinnen door
het Christendom ;au volgzaam en onvoor
waardelijk geloof aan God. Die boven hei
geschapene ui'staat. Alle andere wapens
zullen er op afstompen.
Al het andere voert zoca's de oude
Ghetto-politiek op zijn hoogst hiertoe,
dat de drang tot verwerkelijking van het
Jodendom naar de oppervmkte-gebleden
teruggedrongen wordt: „het Joodsche kapi
talisme is" zooals Buber Zeer juist zag,
niets anders dan het gevolg van de in-
het-nauw-drijvmg van het Jodendom naar
de geldmarkt."
Slechts het Christendom van het onvoor
waardelijk „Credo", vanaf: „Ik geloof in
Jezus Christus, den Zoon Gods" tot en met
„Ik geloof in ééne, heilige, Kalho'ieke en
Apostolische Kerk is tegen dat schrikba
rend geweld opgewassen, omdat het zelf, in
zijn innerlijks'e wezen, de door Godzelf be
werkte vervul'ing is van den .nnerlijkstan
drang dezer macht.
Jodendom is innerlijk-godsdienstig tot
in zijn dorste takken. Kap taalgeweld en
Ccmmun'smemacht zijn in laatste instantie
godsdienstige macht. Dan eerst begrijpt men
hoe Jeruzalem door bolschew.stische, zoo
wel als door kapitalistische Joden, door
West-Joden van Amerika en Oost-Joden
van Rus.and, als de vervulling begroet
word'.
Zóó is dus in deze ernst'ge wereldtijden
slechts één program mogelijk. En ook juist
voor het Christendom is Palestina hot sym
bool en de poort der volkeren. Het pro
gramma dus der Joden van thans, Zion s-
me in twee vormen, zij ook de roeping van
het hoogere Zionisme van het Christendom,
dat ook een spannmgseenhe.d of polariteit
vormt: Pa'estina als de bakermat van het
Chris'endom en daarom het Christendom
„Pa'estijnsch" gericht, .d.w.z. Christendom
als vervulling der spann ngseenheid tus
schen Westelijke en Oostelijke mensch-
heidssoort, Christendom als de brug, waar
op West en Oost elkaar ontmoeten in het:
„God alles in allen."
De Joodsche volkeneenheid zal een
kleurloos internationalisme moeten blijven,
de Christelijke volkeneenheid i«: „Hoofd en
ledematen één in Christus."
In zooverre zal dus het Jodendom over
het Christendom zegev.eren, als het Chris
tendom zij» menschheidsroepmg verwaar
loost. Zoolang zal het Jodendom de Ahas-
verus der geschiedenis blijven, als het zich
niet vervult .n het Christendom en St, Pau-
!us woord waarheid wordt: „En zoo zal
geheel Israël gered wordena" (Rom, 11, 26).
Misschien kan dit résumé iets helpen
om te begrijpen, waarom onze H. Vader de
Paus zoo sterk heenwijst naar Palestina,
naar het Missiewerk, naar de hereeniging
der kerken, naar deze internationale bid
week van Katholieken en Protes'anten,
waarin we ons bevinden, naar het gebed en
het sterke geloof in Chr.stus vooral als het
krachtigste wapen voer de bekeering der
Joden, Geve God, dat we 's Pausen in
zichten steeds goed mogen begrijpen: „ut
omnes unum sint.... opdat allen één mogen
zijn." Dat is de eemg veilige oriëntatie!
J. VAN DE WIEL, pr.
DE DIETSCHE WARANDE EN BELFORT.
(1901—1926).
Een Zilveren Feest van een echt
Vlaamsch tijdschrift! Twee mogelijkheden,
die bij elkaar gevoegd,bijna een onmoge
lijkheid mogen heeten, en juisi daarom bij
dit aardige Vlaamsche blad een reden tot
vreugde geven. Bijna een onmogelijkheid,
daar de tijdschriften in Vlaanderen sedert
1830 veelal niets meer dan instrumenten zijn
geweest tot verdrukking van die zoo be
geerde Vlaamsche kuituur. Dc reden tot
verheugenis ligt in den weerstand, die aan
de ontzettende materieele hinderpalen werd
geboden, die het bestaan van X laamsche
tijdschriften zoo moeilijk maken. De kui
tuur moest veroverd worden met de armste
middelen en het is een brillant bewijs van
stalen Vlaamsche kracht, dat zij strij'ucnd
met die armoede, als Jacob met den Engel,
de ladder zijn opgevochten.
Glansrijk kwam de Dietsche warande en
Belfort uit dit tijdperk van moeizaam wor
stelen om die kuituur te voorschijn.
Hoe moeilijk die tijden waren, zien we in
de tijdschriften als Vlaanderen, dc Student,
Jong Dietschland. Niets is zoo representa
tief voor een fragment van een beschaving
als bundels tijdschriften, immers maand na
maand leveren zij documenten op voor de
kuituurgeschiedenis van een volk.
Wel is de Dietsche Warande een „Spie-
gbel Historael" geweest voor Vlaanderen en
niet verbrand door oorlogspijlen bestaat zij,
staat zij klaar om het nieuwe jaar in te gaan
en te strijden om den voorrang onder de
schoonste Vlaamsche tijdschriften. Hoe de
jongeren in Vlaanderen zich ook kanten te
gen „traditie", omdat zij ondergedompeld
zijn geweest in een zee van waardeloozc en
valsche tradities, niet kunnen zij ontkennen,
dat dé Dietsche Warande en Belfort haar
traditie heeft. Eerbied, houvast en een
schoone lijn, liggen als een uitvloeisel van
Gods Geest in dit tijdschrift gesloten,
Hoe zou echter dit tijdschrift van kunst
en letteren, dat iedere maand verschijnt, zoo
stand hebben kunnen houden, als niet ie
mand erover zorgvuldig gewaakt had? En
waar die iemand een vrouw is, die ondanks
haar ouderdom, het tijdschrift zoo jong
heeft kunnen houden, is dit voorrecht dub-
I bel zoo kostbaar. Mej, Belpaire komt een
I warm woord van waardeering en hoogach-
ting toe.
ïn aansluiting op dit zilveren feest zoch
ten wij derhalve naar een artikel in een
Vlaamsche courant, die stellig dit heugelijke
feit niet onopgemerkt voorbij zou laten gaan.
De Standaard, een van onze nieuwe buiten-
landsche couranten, waarover wij Zaterdag
j.l, een artikel publiceerden, stelde ons niet
te leur. Wij zullen hieronder beknopt den
inhoud weergeven.
De Dietsche Warande is niet slechts van
af haar bestaan een verzamelplaats geweest
van het intsllectueele Vlaanderen, het is,
naar vermoed wordt, het eerste tijdschrift
geweest, waarin bet katholieke besel een
element vvss voor de verhouding van den
mensch tot de esthetiek, deze verhouding,
waarop Prosper van Langendonck destijds
zoo heftig aandrong, toen „Vlaanderen"
werd opgericht. En het is gebleven het tijd
schrift met datzelfde besef.
Er zijn dorre jaren geweest voor dc
„Dietsche" en er zijn weelderige jaren ge
komen. Daaronder waren de schoonste, toen
Persyn aan het stuur zat en zoowat door
heel Europa zig-zagde in jaren, toen de
Vlamingen nog huisslakken waren. Hij is on
der de groote taak op een gegeven oogen-
bhk lichamelijk bezweken. Het lezend pu
bliek idealiseert gaarne rond den tijdschrift
redacteur al zoo erg als rond den kranten
redacteur, Men denkt aan dat heerlijke
baantje van den redacteur, die zoo'n schit
terende menigte tijdschriften en bladen mag
lezen, daarover alles mag schrijven, wat hij
wil en zijn fantasie op een verrukkelijke
manier er over mag loslaten. Te zweven in
het schoonste, dat de menschengeest pro
duceert op panier en niets dan dat mee te
deelen, aan die uw geschreven regels spoe
dig in huis zullen bewonderen binnen en
buiten de g-enzen van ons land.
Maar alle redacteurs hebben den grim
lach geleerd over dat publiek-idealisme: zij
kennen de duizend en één hardheden en
stoffelijkheden van hun taak en weten ten
bitteren ptijze soms, wat die bettekenen en
wat die dooden kunnen.
Dr. Jules Persyn weet ook wat dat bc-
teekent. En dichter August van Cauwelaert,
die thans de leiding heeft van Dietsche
Warande en Belfort, zal ihinder verzen
schrijven, zoolang de „Warande" blijft.
Maar de schoone taak van Warande-leider is
waa<-d, dat men er een heerlijk vers om
opoffert.
Het was zoo schrijft de Standaard-red
acteur in de stille werkkamer van Au
gust van Cauwelaert, dat we een dezer
avonden de „Nieuwe" Warande het eerst
mochten inzien. Want als feest-cadcau krijgt
de Warande een nieuw kleed. Eugeen Goo-
ris toekende een stijlvollen band en in het
nummer een krachtige ets van een Persyn-
kop. Binnen stond ook een ets. Juffr. Bel
paire door Aneo Wigboldus, een jonge vu
rige kracht van de Antwerpschc Academie.
Vooraan in het nummer heelt de redactie
haar in memoriam en haar opdracht ge
schreven bij het zilveren jubelfeest. Januari
1900 werd de „Dietsche Warande", die in
1855 door Holland's grooten pionnier, Jozef
Alberdingk Thijm werd gesticht en in 18S7
onder leiding kwam van Jozefs broeder,
den Leuvenschen hoogleeraar Paul Alber
dingk Thijm, versmolten met „Het Belfort"
dat in 1886 te Gent werd opgericht.
Dat is nu 25 jaar geleden.
Tusschen heden en toen ligt een kuituur-
werk, dat Vlaanderen verrijkt en verruimd
heeft. De echt gesloten in 1900 schreef
de redactie in Januari 1924 is gebleken
een goede te zijn, een vruchtbare voor het
Vlaamsche Land.
Door Mej. M. E. Belpaire werd het tijd
schrift gesticht en gedurende al die jare»
in stand gehouden. Prof. E. Vlicbergh, xAn
wijdde er als eerste redactie-secretaris zfjn
schitterende krachten aan en Dr. J. Persyn,
die hem opvolgde, voerde het tot zijn hoog-
sten bloei.
Zooals zij het schreef bij den aanvang van
den 24en jaargang is de leiding van „Diet
sche Warande" zich steeds bewust geweest
te hebben hoog gehouden de traditie der
Alberdingk's en nooit heeft haar beginsel
vastheid haar in den weg gestaan, om volop
de Roomsche ruimheid te vieren. „Wie dc-
geliik is en degelijk werkt, in om 't even
welken stijl, moge binnen komen," schreef
de redactie toen. Dat is haar doel en lijn
geweest én zoo wacht zij de jaren, die
komen.
Mej. Belpaire herdenkt dan in het num
mer, weemoedig, al hare medewerkers, en
groet speciaal de toeget-eden jonge krach
ten. Felix Rutten en Johannes Jörgensen
zonden een vers. Gerard Walschap overziet
den weg, door „Dietsche Warande" afge
legd, waaruit we dit nog gaarne noteeren:
Jonge auteurs leven niet alleen voor lit
teratuur en een tijdschrift bestaat niet al
leen voor jonge auteurs, maar van de be
hoefte, die een volk er aan heeft.
In het nummer gedenkt Joris Eeckhout
verder Mej. Belpaire en ook Felix Tim
mermans besproeit haar met een Lierscb
gieterkc. Dr. Boon werpt licht op de sterke
persoonlijkheid en op den stillen wroeters-ar-
beid van Jules Persyn Dan komen er weer
gedichten van een allerschoonsten rij, dich
ten, die een voorsmaak geven van komen
de nummers: Karei Van de Woestijne, Wil
lem de Merode, Marnix Gijsen, Alice Na-
thon Gerard B'om herdenkt wat „Onze
Warande" voor Nederland was. „Een Hol
lander kan moeilijk het jubileum van dc
Dietsche Warande meevieren, zonder te
denken aan het jaar 1855, toen het tijd
schrift door Alberdingk Thym werd opge
richt. Een rijke ontwikkeling in drie be-
drüven volgde: eerst dertig jaar onder de
leiding van den Amsterdamschen stichter,
dan een overgang onder beheer van zijn
Leuvenschen broeder en eindelijk een
Vlaamsche periode. Oorsoronkelijk is de
Warande toch evenmin Hollandsch bedoeld
als Vlaamsch, maar bepaald „Groot Neder-
landsch".
Nog komen er bijdragen van andere be
kende schrijvers als Sabbe, Stijn Streuvels
enz., te veel om op te noemen.
Een schaar medewerkers waarin zoowat
heel het bonte Vlaanderen van dezen tijd
is vertegenwoordigd en die stellig het tijd
schrift op peil zal houden.
Naar wij vernemen, zullen vele medewer
kers van den Beiaard, een van de mooiste
tijdschriften voor Kunst en Letteren, dat nu
jammer genoeg, opgeheven is, maar niet
naliet ons in zijn laatste nummer een mooie
gedachtenis na te laten, zijn gewonnen voor
de Dietsche Warande.
De zilveren bruiloft mag dus zeker wel
met opgewekt gemoed te Antweroen ge
vierd wo'den. Wel mogen wij, Hollanders,
met de Vlamingen juichen over dit 25-jarig
bestaan van een maandblad, waarvoor ho
pelijk nog vele mooie jaren zijn weggelegd.
JOS. MULtJER.
