DE LIJKPLECHTIGHEID VOOR Z EM. KARDINAAL MERCIER TE BRUSSEL - DE AUTO EN DE VUILNISBELT.
•^-••-
UIT HET SOCIALE
LEVEN.
Kennen wij een ware
„welvaart"?
mrofliiininiiiiiiiii®
Wyy?:-:
In het K, S. W. schrijft de
leer Henri Hermans over chris
telijke welvaartspolitiek en hij
stelt de vraag: wat is wel
vaart? Beteekent de groote
productiviteit in allerlei genots-
en luxe-middelen, waaronder
ook direct inunoreele een
grootere mate van ..welvaaiV'?
Wat is welvaart?
Niet zelden kunnen wij, ook
in onze kringen, de meening
hooren verkondigen die Dr. v.
d. Waerden onlangs in het Po
pulair- Wetenschappi lijk Bij
voegsel van „Het Volk" aldus
vertolkte:
„Immers de ontwikkeling der
laatste eeuw toonde een steeds
voortgaande stijging van het
welvaartspeil der groote massa
in hoofdzaak gevolg van de stij
ging der productiviteit, wellicht
echter ook van de gewijzigde
verdeeling van het maatschap
pelijk inkomen."
Is dit juist?
Zonder te ontkennen, dat er
in den socialen toestand der
bevolking wel eenige verbete
ring is gekomen, meen ik toch,
dat er geen sprake is van ,een
steeds voortgaande stijging van
het welvaartspeil der groote
massa."
De groote massa leeft anders
dan in de middeleeuwen, ver
keert ook in bete en toestand
dan in het liberalistische tijd
vak na de middeleeuwen, maar
is daarom zijn welvaart zooveel
grooter dan velen eeuwen gele
den toen de machine productie
nog onbekend was en een ver
haal van onzen technischen
vooruitgang een wondersprook
je zou hebben geleken?
De groote massa leeft anders,
maar ook beter?
Uit de gildenreglementen van
vroegere tijden is gebleken, dat
de meester aan den inwonen-
den gezel dagelijks een maaltijd
moest verschaffen dit, door ve
le duizenden van onze tegen
woordige arbeiders als een ker-
mismaal zou beschouwd wor
den.
En wat ons uit die tijden in
't algemeen bekend is omtrent
voeding, kleeding en huisves
ting van den werkman, kan
slechts betrekkelijk weinig op
vooruit gegaan is en dat ons
uitgebreid „proleteriaat"' in de
achterbuurten van groote ste
den en industriecentra zelfs al
leszins reden heeft om de am
bachtslieden van de middeleeu
wen te benijden, om het aan
deel dat zij ontvingen van de
voorraden zoowel van geeste
lijke als van stoffelijke goede
ren, naar verhouding van dit
aandeel in ieder geval veel
grooter dan het is voor de ar
beiders van thans.
Wij allen ook de arbeiders,
leven anders, maar ook beter?
't Is zeer twijfelachtig.
De productiviteit is enorm
gestegen maar wat wij aan
grondstoffen en arbeidskracht
verbruiken in goederen die
overbodig of schadelijk zijn is
een zoo groot deel van den
werkelijken voorraad, dat de
behoeften aan noodzakelijke
nuttige en cultureele goederen
inderdaad niet voldoende en
misschien al langer zoo min
der kunnen worden bevredigd,
Met een practisch voorbeeld
dat ik den laatsten tijd meer
malen heb gebruikt, kan wel
licht klaarder besef van deze
rampzalige ontwikkeling wor
den bijgebracht.
De exploitatie van onze steen
kolenmijnen behoort wel tot
een der meest nuttige bedrij
ven. Daarbij zijn werkzaam
meer dan 30.000 arbeiders, die,
een paar jaar geleden, per
week een millioen gulden aan
loon ontvingen Houdt men re
kening met de gezinnen dier
arbeiders met de beambten,
die bij deze mijnen «en bestaan
vinden en met de middenstan
ders en landbouwers, dan kun
nen wij veilig aannemen, dat
een 200.000 menschen direct of
indirect door het mijnbedrijf
hun brood verdienen.
Naar onze schatting is in on
ze mijne exploitatie een kapitaal
gestoken van rond 150 millioen
gulden.
De economische nuttigheid
van het bedrijf blijkt uit de aan
wending van zijne voortbreng
selen.
De steenkolen dienen tot
huisbrand. zijn de primaire
grondstof voor de industrie en
worden omgezet in cokes, gas,
electriciteit en vele soorten
van chemische producten.
Dus wèl een waardevol be
drijf 1
En nu men schrikt van de
tegenstelling! de sigaretten
industrie! Laten we de ver
gelijking maken met de geheele
tabaksindustrie
Deze heetf in ons land reeds
opgeëischt de arbeidskracht van
ongeveer evenveel menschen als
er werkzaam zijn bij de exploi
tatie der steenkolenmijnen, n.l.
van 28.665 personen!
Het in de tabaksindustrie, ge
decentraliseerd in tal van kleine
ondernemingen gestoken kapi
taal zal wellicht nog grooter
zijn, dan het kapitaal van al
onze mijnen.
Het verbruik in ons land be
loopt minstens 150 millioen gul
den, alleen aan sigaretten die
15 jaren geleden nog slechts
zeer zelden werden gerookt
omtrent 50 millioen gulden!
Nog andere voorbeelden
In branderijen, gist- en spiri
tusfabrieken, in distilleerderijen
cn likeurstokerijen in bierbrou
werijen en mouterijen, in wijn-
en bierbottelarijen en in café's en bierhui
zen zijn in ons land werkzaam 26.011 perso
nen In fabrieken van suikerwerk, cacao en
chocolade 8063.
Per hoofd verbruiken wij: 25.8 liter bier,
1.42 liter wijn, 2.43 liter gedistilleerd en
3.12 K.G. tabak.
De opbrengst van de gemeente-belastingen
op tooneelvertooningen en andere open
bare vermakelijkheden is voor 1924 begroot
op 5.023.135
Aangenomen wordt dat het verbruik van
alcoholische dranken ons 360 millioen gul
den per jaar kost.
De verkoopwaarde van de in ons land ge-
DE BALLING TE DOORN. Ex-keizer Wilhelm, met echtgenoote en twee van haar
kinderen van een wandeling tcrugkeerend. opent het hek van het landgoed.
EEN DROEVIG EINDE. Op de vuilnisbelt van Chicago prijkt 'n heele berg „oud roest"
bestaande uit auto's en onderdeelen van auto's, eens de trots der bezitters.
Ds. DE MOOR, voorz. der commissie
voor de gereformeerde synode te As
sen, die tijdens een heftig incident
onwel werd en daarna overleed.
DE LIJKPLECHTIGHEID VOOR Z.EM. KARD. MERCIER TE BRUSSEL. Het uit
dragen van de lijkkist aan het Gare du Nord. Rechts (met mijter) Z.Exc. de Nuntius.
DE LIJKPLECHTIGHEID VOOR Z.EM. KARD. MERCIER, De lijkkist wordt de
St Gudule binnengebracht; X Koning Albert, tusschen (links) den kroonprins en
generaal Pétain.
EEN NIEUWE POOLEXPEDITIE DOOR DE LUCHT is in voorbereiding (leider
George Wilkins). Hierboven: de twee Fokker-machines die uit Alaska zullen
vertrekken. Rechts: het mee te voeren waterreservoir in bewerking.
NOG EEN BEROEMD MUZIEKINSTRUMENT uit het oudheidkundig museum te
Berlijn: de piano, die Mozart mee op reis placht te nemen.
HET GEBOUW DER AMSTERDAMSCHE VERKEERSPOLITIE, die morgen haar honderdjarig bestaan herdenkt.
EEN ONAANGENAME
WACHTTIJD. De Nieuwe Amstelbrug te Amsterdam was opgengedraaid, en wou
niet meer dicht, tvaardoor menigeen gedupeerd werd.
produceerde chocolade met inbegrip van
cacao bedraagt gemiddeld 60 millioen
De kosten van 't bioscoopbedrijf voor ons
land zijn onbekend maar voor Duitschland
heb ik ze eens hooien schatten op 40
millioen, voor de geheele wereld op vele
milliarden.
Hoejammer toch, dat onze statistieken
nog zoo onvolledig zijn!
Het Centr. Bureau voor de Statistiek kon
mij b v. ook niet inlichten omtrent der invoer
van anti-conceptioneele middelen, die hoofd
zakelijk uit t buitenland betrokken worden.
Hoofdzakelijk; want ze worden, zooals wij
door 't verslag van eene reebtbankzaak zijn
te weten gekomen ook <n ons land ver
vaardigd. Een reiziger van de rubberfabriek
Vredestein te Loosduinen werd ten laste ge
legddiefstal var 300 siuks preservatifs, en
hij bekende het feit gepleegd te hebben!
Hier wordt veel in één aden. genoemd,
wat niet in vollen omvang behalve dan
het laatste schandelijk fabricaat kan
worden gerekend tot de absoluut schadelijke
productie of tot het weelde-verbruik. waar
van wij het begrip hierboven hebben vast
gesteld. Maar alle cijfers verdienen ernstige
overweging.
De genotzucht op schandelijke wijze door
het kapitalisme geëxploiteerd, is inderdaad
en wordt al langer zoo meer ook een eco
nomisch gevaar Men kan op geen enkel
gebied straffeloos afwijken van de christe
lijke zedeleer!
De rol die het moderne kapitalisme hier
vervult, moet even nader worden aangeduid
De zucht naar winst, liefst de grootst mo
gelijke winst, is helaas! heteenige motief
van de productie, waar ondernemers zich
nog niet hebben opgewerkt tot de hoogte
van een wereldvermaard fabrikant als Ford
die het „ik dien" kan aanwijzen als 't mo
tief maar ook als de oorzaak van het wel
slagen van al zijne ondernemingen.
En genotzucht biedt kans op zeer groote
winsten Daarom wordt zij geëxploiteerd
Ergerlijk is de wijze waarop dag aan dag en
bij alle mogelijke gelegenheden reclame
wordt gemaakt voor overbodig en schadelijk
verbruik Het drankkapi'aal, maar ook het
bioscoopkapitaal er, het kapitaal dat in on
zedelijke goederenproductie is gestoken,
hebben beruchtheid verkregen.
Nauwelijks zijn er van overheidswege
maatregelen genomen tot belasting of be
perking van openbare vermakelijkheden tot
tegengaan van drankmisbruik of tot beteuge
ling van andere schadelijke genotzurht, of
dit slechtste kapitalisme, waarbij 't is
God geklaagd! ook katholieke bezitters
betrokken zijn komt in 't geweet Het bezit
een eigen pers eigen teekenkunstenaars en
eigen broodschrijvers dit meesterlijk kunnen
spotten en liegen over „ouderwetsche
christelijke zedelijkheidsprincipen en over
de treurige gevolgen in verre landen van
wettelijke bestrijding van zedelijke gevaren-
Zoo wordt de openbare meening stelsel
matig vergiftigd en de genotzucht al langer
zoo meer geprikkeld.
Er wordt dan in tijden van laagconjunctuur
werkloosheid en loonstrijd druk bezoek aafl
herbergen en bioscopen geconstateerd.
