j^EMGDr=
sfilEUWS
DE POLITIEKE CRISIS.
De Ammerzodensche
Mandenmakerspatroons hebben
hun standpunt herzien.
Jaarbeurs Utrecht.
De Federatieve Bond van
Personeel in Openbaren Dienst
en de Regeering.
Zal het Notarishuis te Leiden
verdwijnen?
ruzie in de Communistische
Partij.
De gevaren in het mijnbedrijf.
Bezwaren tegen de Weeldewet.
Propaganda-Comité voor
Wegenverbetering.
UIT ONZE OOST.
V oedselschaarschte.
De strijd tegen het
Communisme.
De moord te Garoet.
Belangrijke schade aan munitie.
Het waren pokken.
Doodelijke val.
Het ijs in de Zuiderzee.
Tank-ontploffing te Rotterdam.
Na den watersnood.
De ellende in Emmen.
De „Alkaid" zinkende bij
New Foundland.
Uit het ijs bevrijd.
Brand in een woonschuit.
De gewezen Duitsche kroonprinr
in ons land.
Vermist.
Onderscheiding.
Gestolen goed.
De kuitensteker.
B
m
de POGINGEN VAN MR. LIMBURG.
Naar wij vernemen heeft de Kabinetsfor
mateur Mr. Limburg een regeeringsprogram
goeddeels in groote lijnen in gereedheid ge
wacht en is daarop begonnen enkele per
sonen te polsen, waarbij men hem met wel
willendheid tegemoet treedt.
De staking, welke te Ammerzoden op 1
februari zou ingaan, is voor een gedeelte
Jer arbeiders voorkomen doordat een be
middelingsvoorstel is gedaan door de werk
gevers.
Wilden in eerste instantie de werkgevers
geen overeenkomst, omdat zij daarvoor den
Jijd niet rijp achtten, noch eenige loonsver
hoging toestaan, noch zich voor een jaar
einden; eenige dagen na het verzenden van
"pt ultimatum, hebben zij hun standpunt ge
wijzigd en is een overeenkomst aangeboden
'oopende tot 15 Februari 1927 en een loons-
v®rhooging van 5 procent.
Dit is door de arbeiders met 82 tegen 15
'3 stemmen aanvaard.
Voor deze kleine honderd mandenmakers
's hiermede overeenstemming bereikt. Voor
een vijftigtal, die rechtstreeks voor de
werkgevers uit de Langstraat werken, is dit
n'et het geval.
In de staking in de Langstraat is geen
wijziging gekomen en loopt nu zeven weken.
Het aantal stakers bedraagt ruim vier-
vnderd.
De groepsvorming ter Nederlandsche
Jaarbeurs te Utrecht blijkt ook voor de
Aanstaande Voorjaarsbeurs een succes te
Worden. De Meubelbeurs zal wederom de
geheele vijfde verdieping van het Jaarbeurs
gebouw innemen, de ruimte bestemd voor
Je groep Bouwmaterialen is geheel ver
huurd niettegenstaande deze afdeeling met
een nieuw paviljjoen uitgebreid is geworden
en de galanteriebeurs heeft dermate belang
stelling getrokken, dat, nadat reeds spoedig
j*a de inschrijving het eerste paviljoen ge
heel bezet was, thans ook een tweede voor
deze greep beschikbaar gesteld gebouw na
genoeg geheel verhuurd is.
Aan de eerstkomende Jaarbeurs zal ook
Wederom de Zuid-Afrikaansche Regeering
deelnemen met eer. inzending Zuid-Afri
kaansche vruchten, terwijl de Nederland-
sphe Koloniën 'n geheel nieuvve expositie te
2len zullen geven.
Een vertegenwoordiger de deur gewezen.
De secretaris van den „Nederlandschen
federatieven Bond v. Personeel in Open
haren Dienst", meldt het volgende:
Door de vertegenwoordigers der verschil
lende organisaties in de Commissie de Wil
de, o.w. de heer Schenk, secretaris van den
Nederlandsche Federatieve Bond van Per
soneel in Openbaren Dienst, was een onder
houd aangevraagd met den secretaris-gene
raal bij het Departement van Oorlog. Dit
onderhoud is toegestaan op Maandag 1 Fe
bruari 1926, des voormiddags te half 11.
Toen bovengenoemde heer Schenk, op
"voormeld tijdstip te samen met de overige
Vertegenwoordigers zich voor dit onderhoud
'let aandienen, is hem door een der ambte
naren medegedeeld, dat aan dit onderhoud
Je heer Schenk niet kon deelnemen, wijl
Joor de Regee,ring last was gegeven om
geen vertegenwoordigers der Federatie meer
'e ontvangen.
Hierop verklaarde de heer Schenk, dat
z'jn organisatie tot dusver nog niets offici
eels van de regeering daaromtrent had ver
eomen, ondanks dat zijn bestuur naar aan
leiding van de rnededeelingen in de pers,
z'ch tot de regeering had gewend voor in
lichtingen, terwijl bovendien bij het verlee-
^pn van dit onderhoud er geen enkele res-
'rictie t.a.v. de Federatie was gemaakt.
Voorts verklaarde de heer Schenk, dat
Zl)n organisatie met dezen gang van zaken
geen genoegen neemt en zal overwegen op
welke wijze op deze onheusche behandeling
*el moeten word engereageerd.
Zijn oude bestemming terug.
Sinds 1888 is, naar de Tel. verneemt, een
gedeelte van een der merkwaardigste ge-
Jouwen van de stad Leiden, de aloude aan
Jp gemeente behoorende Burcht, in gebruik
bij de Vereeniging van Leidsche Notarissen,
J'p niet alleen de in huur genomen locali-
'eiten voor verkoopingen van roerende en
onroerende goederen gebruiken, maar ook
Je binnenplaats benutten voor het uitstallen
v®n allerlei vendu-goederen.
Tegen dit gebruik werd meermalen be
daar gemaakt, niet alleen door den pach-
;er van het overige deel, tot oafé-chantant
'Pgericht, maar vooral ook door de Veree-
J'ging tot Bevordering van het Vreemde-
"Ogenverkeer.
Tot de klagers behoorden niet de nota-
f'ssen, die bezwaarlijk beter venduhuis in
et centrum der stad gelegen, zullen kun
nen vinden.
Het voornemen is, het bewuste gedeelte
te richten tot een hotel, waaraan in Lei
den behoefte schijnt te bestaan. Het zou
,an weder terugkrijgen zijn bestemming van
e vorige eeuw, toen net o >k als „hceren-
J'gement" werd geëxploiteerd. Er zal dan
enter heel wat aan moeten worden ver
eerd.
g In het Volk is opgenomen de brief van de
xecutieve uit Moskou aan de Communis.
sbhe Partij Holland.
Dmtrent de politiek van het partijbestuur
het bijzonder tén opzichte van het N.A.S.
Je inwijdige crisis in de partij, leest men
n Jen brief:
biet P. B. moet er moeite voor doen om
k°danks het lijdelijk verzet van de Wijn-
e°°Pgroep, de beste elementen sletds meer
on meer aan Je partij te binden en daardoor
Q P-g. Wijnkoop zelf zooveel druk uit te
,i .nen, dat hij tot loyale medewerking be
sluit
en daardooi de splitsing vermeden
Je crisis gelikwideerd kan worden.
y at betreft het congres, is het presidium
n meening, evenals de vertegenwoordiger
^er Partijleiding, dal de bestaande geschillen
°Qr het partijcongres definitief beslist moe-
2;n, worden Hei komende partijcongres ?al
j.b'1 ook een sterk partijbestuur moeten
v ezen waarin de verschillende richtingen
a| egenwo°rJigJ moeten zijn echter niet
s vijandige fracties, die elkaar bestrijden,
aar in loyale samenwerking met elkaar
vereenigd Dit moet het voornaamste doel
zijn van het komende partijcongres. Als dit
niet bereikt zou kunnen worden, dan zou de
partij voor een scheuringsgevaar staan.
Daarom moet de partij vóór de bijeenroeping
van een nieuw partijcongres zekere garanties
tegen dit gevaar verkrijgen.
Voor dit doel is het noodzakelijk, dat de
Wijnkoopgroep zich zonder vooihehoud be
reid verklaart met de andere richting der
partij in het partijbestuur samen te werken
om de besluiten van het kommintern en van
de partijleiding door te voeren.
Min, Bongaerts vraagt inlichtingen.
In verband met de verzoeken van ver
schillende mijnwerkersorganisaties aan den
minister van Waterstaat den heer Bongaerts
om, in verband met het groot aantal doode-
lijke ongevallen in het mijnbedrijf, het aan
tal arbeiders-controleurs uit te breiden,
heeft de minister om een nadere toelichting
verzocht. Zoo wordt gevraagd op welke
wijze men zich die uitbreiding van het aan
tal en de bevoegdheden der arbeiders-con
troleurs heeft gedacht, en welk effect men
van die vermeerdering verwacht ten aanzien
van de doodelijke ongevallen in het mijnbe
drijf.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken,
voor Arnhem en Omstreken heeft in een
schrijven aan den Minister v. Arbeid advies
gegeven over het voor-ontwerp der Weel-
deverteringsbelasting.
In dit schrijven wordt bezwaar gemaakt
tegen het als belastbaar noemen van: ge
kleurd of versierd aardewerk en porcelein.
De Kamer meent, dat in dezen geen grens
valt aan te geven. Zij adviseert om wanneer
een toepassing op grond van het gebruikte
materiaal, zooals bijvoorbeeld bij de tabel:
meubelen, niet mogelijk is, die grens te zoe
ken in de richting van de voor de artike
len te betalen prijzen.
Voorzorgsmaatregelen bij gladde wegen.
Het Propaganda-Comité voor Wegenver-
betering schrijft ons:
Als 't maar even geijzeld of gesneeuwd
heeft, lezen we dadelijk in de couranten van
verkeersongevallen.
In de korte periode van gladheid, die we
dezer dagen gehad hebben, zijn weer op
verschillende plaatsen auto's van den glad
den weg in 't water gereden.
Op de druk bereden wegen die naar Am
sterdam leiden, waren er in de gladde dagen
een paar extra- gevaarlijke punten, o. a. tus-
schen Naarden en Hakkelaarsbrug op den
straatweg bij Muiden, waar twee, drie auto's
kort na elkaar van den wal in de sloot raak
ten. Het leek wel, of een kwaadwillige auto
mobielhater daar een val had opgezet om
auto's te vangen. Gelukkig is het ditmaal
gebleven bij materieele schade, maar dat is
meer geluk dan wijsheid en het is hoog tijd.
dat iets gedaan worde om herhalingen te
voorkomen.
Sedert deze te smalle en daardoor gevaar
lijke weg eenigszins verbreed is, door hét
wielerpad dat er langs liep bij den rijweg
te trekken, is hier 'n ander gevaar ontstaan.
De auto's rijden nu vlak langs den vaartkant
en als ze dan op den gladden weg maar even
slippen en zijwaarts wegglijden, schieten ze
onvermijdelijk te water.
Na de jongste ongevallen kent men de
punten, die het meeste gevaar opleveren en
het kan toch niet zoo bezwaarlijk zijn het
daér dreigende gevakr zooveel mogelijk af te
wenden of te verminderen door bij gladheid
zand te strooien, zooals we dat onlangs nog,
na een sneeuwdag, zagen doen op den stei-
len weg bij de Grebbe. Het langs den water
kant maken van een opstaanden rand, die
de wielen van een slippenden wagen tegen
houdt, zal vermoedelijk op practische be
zwaren afstuiten, maar het minste, wat de
weggebruikers dan toch kunnen vragen, maar
dan ook met aandrang mogen vragen, is, dat
er zand gestrooid wordt, waardoor de ban
den meer houvast op den gladden weg krij
gen. In dit opzicht is hier een verzuim ge
pleegd.
Voorzorgsmaatregelen dienen zoo spoedig
mogelnk genomen te worden.
Eer het te laat is!
Geen reden tot ongerustheid.
Naar aanleiding van de ongunstige rap
porten eh statistieken betreffende de ge
volgen van de abnormale droogte voor de
voedselvoorraden, heeft de regeering, naar
de „Loc." mededeeelt, de bijzondere aan
dacht der gewestelijke bestuurshoofden ge
vestigd op den noodzaak van het tijdig
treffen van ev. noodige steunmaatregelen.
Wellicht voortvloeiend uit deze begrij
pelijke voorzorgsmaatregel, deden daarna
wilde geruchten de ronde in handelskrin
gen betreffende een dreigend voedseltekort
en groote regeeringsaankoopen van buiten-
landsche rijst. Naar aanleiding hiervan heeft
de „Java-bode" bij bevoegde ambtelijke
autoriteiten inlichtingen ingewonnen, naar
aanleiding waarvan het blad het volgende
kon mededeelen:
Ongetwijfeld zal het volgende jaar in
sommige streken eenige voedselschaarschte
ontstaan. De deskundige autoriteiten ach
ten den algemeenen toestand echter vol
strekt niet ongunstig en zijn overtuigd, dat
de getvestelijke bestuurshoofden voldoende
in staat zijn, goede regelingen te treffen.
Voor buitengewone maatregelen in een
voorspelden, zoogenaamden noodtoestand,
te voorzien door groote regeeringsaankoo
pen. van buitenlandsche rijst e.d. te doen,
bestaat, zooals de toestand zich thans laat
overzien, niet de minste aanleiding, zoo
dat dan ook categorisch verklaard kan
worden, dat er geen stappen in die rich
ting gedaan zijn en de regeering er ook niet
aan denkt zulks te doen.
Tegen de propaganda Nieuwe
maatregelen.
Naar. het „Bat. Nwsbl." met zekerheid
weet mede te deelen, kan binnenko't de
afkondiging van verscherpte strafbepalingen
tegen de communistische propaganda ver
wacht worden
Ook de „Tel." vernam, dat weldra door
de Regéering maatregelen zullen getroffen
worden, welke practisch ied^-e communis
tische propaganda onder het bereik der
strafwet brengen en de gedwongen ophef
fing der P. K, I. ten gevolge zullen hebben.
Partij Kommunis India.
De „Ind. Post" geeft eenige bijzonderhe
den over de organisatie der Indische com
munistische partij, waarvan het hoofdbe
stuur te Batavia gevestigd is.
In elk der 17 gewesten, in welke Java is
ingedeeld, bevindt zich een zelfstandige
sectie, haar directe instructies uit Batavia
ontvangende, In elke bestuursafdeeling be-1
staan weer onder-secties, zoodat, als bin
nenkort deze geheele propaganda-organisa-
tie voor het zaligmakend communisme vol
tooid zal zijn, ongeveer een 75-tal onder
secties het directe werk op zich nemen.
Van elke onder-sectic namelijk kiezen de
5 bestuursleden elk 2 lieden uit, om hen
als rechtstreeksche propagandisten op te
leiden. Zoodat een propagandistenkorps ge
vormd wordt van 25 man in elke onder
sectie, of van een 400-tal voor geheel Java.
Deze rechtstreeksche volksopwekkers tot
het communisme dragen verschillende titels:
pengoeroes (vert.: regelaar), pembantoe
(vert.: helper) en kapala warga (vert.: ver
want of aanhanger).
De „warga's" gaan nu den boer op, of
beter gezegd: de dessa in. Zij opereeren
met groote sluwheid. Na het door den G.-G.
in overleg met den Raad van Indië genomen
besluit, waarin voor communistische veree-
nigdngen het vergaderrecht aanzienlijk be
perkt, en in enkele bcstuursafdeelingen zelfs
opgeheven wordt, is het voor de commu
nistische propagandisten zaak, zich niet
aan het „vergaderverbod" te branden. Dank
zich echter bij elke gelegenheid onopval
lend onder het publick mengen. Bijzonder
lijk zijn daarvoor natuurlijk de landelijke
oogstfeesten geschikt.
En hierbij volgt men slaafsch het wacht
woord uit Moskou. Op bevel van Moskou
wordt te Shanghai de communistische be
weging voor Indië voorbereid, met geringe
locale vrijheden.
Echter schijnt de vroeger zoo gulle fond
senvoorziening door Moskou tegenwoordig
trager te vloeien. De honoreering der pro
pagandisten op Java geschiedt uit de door
de vijf-mansploegen bij de bevolking gehe
ven contributiegelden. Dus, hoe meer
salaris!
Elf inlandsche verplegers ontslagen.
Elf inlandsche verplegers van de Centrale
Burgerlijke Ziekeninrichting te Soerabaja
zijn ontslagen wegens het maken van pro
paganda voor aansluiting bij de „Partij Com
munist Indonesia",
Volledige bekentenissen.
Eindelijk is de politie er in geslaagd, het
raadsel van den hotelraoord te Garoet waar
van een oude Australische toeriste 't slacht
offer was, op t"» helderen.
Twee der in preventieve hechtenis gestel
de inlanders, eeti mandoer en een kamerjon
gen van het hotel, waarin de moord plaats
greep, hebben thans een volledige bekente
nis afgelegd.
Schuldig aan den moord op mrs. Campbell
Macfie blijken in het geheel te staan zes per
sonen, alle inlanders t. w de twee hoofd
verdachten bovengenoemd, en vier mede
plichtigen.
Volgens de verklaring van den mandoer
Entjim heeft de kamerjongen Radman het
slachtoffer de vijf doodelijke wonden toege
bracht, terwijl hij daarbij behulpzaam is ge.
weest door het slachtoffer bij oe beenen vast
te houden.
Twee medeplichtigen, Nata en Wangsa,
hebben tijdens het plegen van het misdrijf op
den uitkijk gestaan terwijl de twee 'laatste
medeplichtigen de koffers uit de moordka
mer hebben overgebracht naar de ledigstaan-
de woning in de nabijheid van het hotel
Zoowel Entjim als Radman hebben bekend,
dat roofzucht de eenige drijfveer tot den
moord is geweest.
Radman heeft voorts de verklaring van
Entjim bevestigd, dat hij het slachtoffer ge
dood heeft.
De bergplaats te Deventer.
Het „Deventer Dagblad meldt:
Het is, naar wij vernemen, thans bij des
kundig onderzoek gebleken, dat het hooge
water hier ook belangrijke schade heeft toe
gebracht aan militaire voorraden, opgeslagen
in de nieuwe munitiebergplaatsen, die niet
watervrij zijn gebouwd. Nadat de vroegere
bergplaatsen op het Hoornwerk zijn verval
len, zooals wij tijdens de overstrooming van
Knutteldorp en Hoornwerk reeds mededeel
den, hebben eenige militairen, toen in de ka
zerne geconsigneerd, nog een poging gedaan
tot bet Kruithuis door te dringen, doch zij
vonden daar in de nieuw aangelegde munitie
bergplaats alles al diep onder water en
moesten terugkeeren.
De toestand, waarin nu de aanwezige stof
fen en patronen, die een jaar voorraad uit
maken en nog piet lang aanwezig waren,
zich bevinden, is nagenoegdoor artillerie
deskundigen, wier bevindingen van dien' aard
moeten zijn, dat belangrijke schade is gecon
stateerd.
Men sprak van een globale raming van een
ton. Of de geweer- en mitrilleurpatronen, die
geborgen zijn in dichtgesoldeerde kisten,
onbruikbaar zijn geworden, zal door onder
zoek moeten worden uitgemaakt. Anders
staat het met de niet aldus verpakte groote
voorraden ontplofbare stoffen en protechni-
sche militaire hulpmiddelen, ten gebruike bij
het nachtelijk seinen. Deze zullen het water
ongetwijfeld geen weerstand hebben geboden.
Het ingestelde onderzoek betrof natuurlijk
mede de vervanging van hetgeen verloren
ging-
De directeur van den Geneesk. Dienst te
's-Hage deelt mede, dat gebleken is, dat het
vermoedelijke geval van pokken bij een der
Z,-Afrikaansche studenten, bij nader onder
zoek inderdaad pokken waren.
Zaterdagmiddag omstreeks kwart voor vier
was in de Trompetsteeg te Arnhem, de met
selaar E. Gerritsen op het dak bezig werk
zaamheden te verrichten. Hij had een lad
der' schuin tegen het dak opgesteld. Op een
gegeven moment viel hij er af en kwam in
een goot neer, die afbrak. De man brak zijn
beide polsen, het rethterbeen en een heup
been. Hij is naar het Elisabethgesticht ver
voerd en kort daarop overleden.
Nog steeds belemmerend voor de
scheepvaart.
Uit Enkhuizen wordt gemeld:
Groote ijsmassa's welke de motor- en zeil
vaart hier nog onmogelijk maken, bewegen
zich geregeld met eb en vloed vnor de stad
op en neer.
De stoomboot „Vereeniging 1", welke
Maandagmorgen om 7 uur van Enkhuizen
naar Amsterdam vertrok, genikte het eerst
in den middag om zich door het ijs heen te
werken.
VIER ARBEIDERS GEWOND.
Maandagmorgn te 11 uur wa-en vier werk
lieden op het terrein der N. V. Wilton's Ma
chinefabriek en Scheepswerf te Rotterdam
bezig met het repareren van een groote ben
zinetank.
Een der werklieden liet een electrisehe
looplamp vallen, waardoor kortsluiting ont
stond en de tank ontplofte. De v<er werk
lieden de 33.jarige H. L. v. E„ wonende te
Schiedam, de 28-jarige M. J. Wolters uit de
Wilhelminastraat alhier, J. Beier uit Vlaar-
dingen en de 37-jarige S. H. Sybrand uit de
Watergeusstraat te Rct.erdam, werden allen
ernstig aan handen en gelaat verwond. Na
door den geneeskundigen dienst verbonden
te zijn, zijn allen naar het ziekenhuis Cool-
singel overgebracht en aldaar ter verpleging
opgenomen.
HET DICHTEN VAN DE DIJKEN.
DE TOESTAND BIJ MERUM.
Naar wij vernemen zullen binnen korten
tijd de werkzaamheden tot het dichten van
het gat in den Maasdijk nabij Merum, wor
den aangevat. De groote moeilijkheid voor
het dichten is gelegen in het vinden van
goede specie Vermoedelijk zal men voor
eerst niet verdet gaan dan het leggen van 'n
kade in het weggeslagen gedeelte, die aan
den bestaanden dijk aansluit en welke be
stand is tegen een normaal hoogen water,
stand. Voor het geheel dichten van het weg
geslagen dijkvak zal een hoeveelheid grond
bènoodigd zijn van 12000 M3. De geheele
dijk verkeert echter in zoo'n desoldaten toe-
tand, dat een geheele verbetering dringend
noodig is. De achter den di|k gelegen tan
denrijen zijn geheel bedekt met grint en
zand.
„Ten hemel schreiend is het leed, dat ge
leden wordt' door velen van ons eigen volk,
tengevolge der absolute werkloosheid in de
veenstfeken. In lompen gehuld bedelt daar
jong en oud, meest blootsvoets langs de hui
gen der weinigen, die nog iets te geven heb
ben. Wat aan werkverschaffing gedaan kan
worden (kanaalaanleg) is vclkomen ontoe
reikend. Een gezin, dat dezen steun heeft,
moet bestaan van 510 gulden per week
(vaak 810 menschen)."
Zóó luidt de aanhef van een circulaire
van het „comité voor ziekenverpleging en
ziekenverzorging veenkolonie Barger Com-
pascuum," een nieuwe smeekbede om hulp,
met foto's erbij, om u ook in beeld een in
druk te geven van de ellende in één der
vele dorpen en buurtschappen, die de ge
meente Emmen vormen, een indruk-, die
niet meer kan zijn dan flauw en vlak.
Aan de „N. Crt." zijn over een en ander
de volgende bijzonderhedenontleend
We hebben nu zelf-een kijkje genomen in
Emmen, op Ede na de grootste gemeente
van ons land, wat grondgebied betreft, dat
Zich uitstrekt tot over een 30.000 H.A. Er
wonen ongeveer 43.000 menschen, v. w. er
ruim 20.000 volkomen hulpbehoevend zijn.
In dit verband is het voldoende eraan te
herinneren, dat het veenbedrijf, eertijds de
werkgelegenheid Voor bijna heel Zuid-Oos
telijk Drente, sinds eenige jaren is lamge
slagen door het haast volkomen gebrek aan
vraag naar turf. Bij millioenen blijven er de
turven opgestapeld liggen.
De verschrikkelijke nood in de Emmen-
sche venen heeft natuurlijk een teisterenden
invloed op de gemeente zelf. De hoofdelijke
omslag ad f350.000, verdwijnt aan werk
verschaffing, armenzorg en kosten van het
onderwijs (er zijn meer dan 60 scholen
Van de loonen bij de wetkverschaffing
waar 2000 man aan den arbeid zijn be
taalt Emmen nu 25 of f 135.000. De ove
rige 75 komen voor rekening van het
Rijk. De Emmensche tekorten worden
grópter en grooter en van 't jaar hebben
Ged. Staten van Drente zich genoodzaakt
gezien alle mogelijke subsidies van de be
grooting te schrappen en allerlei posten
te verminderen.
Er is sprake van verhooging van het ver-
menigvuldigingscijfer, dat nu 2.75 be
draagt, doch de middenstanders weten niet
waar zij het geld vandaan zouden moeten
tooveren.
Uit een soort „economisch rapport" blijkt
dat in 1921 de schuld der hulpbehoevenden
aan tal van dorpelingen ruim f 130.000 be
liep, welk bedrag thans zeker al tweemaal
zoo groot geworden is. Er zijn menschen
met een inkomen van f 3500 of f 4000, die
wekelijks van f 10 tot f 20 voor de armen
uitgeven. Zij hebben gedrukte bons in huis
voor levensmiddelen, waarvan om de zoo
veel dagen een aantal wordt uitgereikt.
Schoolkinderen komen dag in dag uit bij
de menschen die 't naar den schijn nog goed
hebben, een hoeveelheid boterhammen ver
orberen.
Wij hebben aldus het raadslid Post-
ma, die vele andere openbare functies be
kleedt, in December vorig jaar, toen
we bij mekaar zijn gekomen om plannen
te maken voor een actie tot steun, natuur
lijk niet kunnen denken aan den waters
nood, die een deel van ons land heeft ver
woest. En we zien drommels goed in, dat die
steunactie voor Emmen een precaire onder
neming is onder deze omstandigheden.
Maar het kin zoo niet langer. Als de over
heid en het particulier initiatief niet te hulp
komen, gaat Emmen te gronde.!
En het ergste van alles is de kinderen.
Overal, overal onbeschrijfelijke nood, ver
schrikkelijk gebrek.
Het Emmer steuncomité dan, samenge
steld uit verschillende organisaties, had Vrij
dag een autorit door de gemeente georgani
seerd, ten einde de vertegenwoordigers van
4e bladen gelegenheid te geven, zeiven in
drukken van de ellende op te doen.
Mevrouw H. A. van RielSmeenge, pre
sidente van het „werkcomité" stelde' ons
met een enkel woord van den toestand op
de hoogte, Zij herinnerde er aan dat in 1921
en 1922 het Nederlandsche volk Emmen
mooi geholpen heeft, maar, voegde zij er
dadelijk aan toe thans staan de zaken zoo
dat de menschen in de venen net genoeg
hebben om zooveel te eten dat ze er van in
leven kunnen blijven. Voor wat anders, voor
de allernoodzakelijkste kleeding en dek
king, is geen cent over. Er dreigt in de ve
nen erger dan ooit een ondergang naar
lichaam en ziel en die raakt ook en vooral
het opgroeiende geslacht.
Een feit is sprak mevrouw van Riel
ten slotte dat chronische ellende veel
minder spreekt tot de massa dan acute ram
pen. Maar als dit chronische proces in Em
men thans weer eens wat doordringt tot on
ze gansche bevolking, geloof ik toch wel dat
het besef weer levendig zal worden er moet
wat aan gedaan worden, en dat er ook wat
gebeuren zal.
En toen begon de tocht, die tot 5
uur zou duren, de rit door een land van af
grijselijke armoede, vol menschen en mensch
jes, die den dieren hun lot konden benijden.
Het v.as zóó erg deze verschrikkingen, dat
je op het laatst snakte naar het einde, en nog
maar enkel verlangde naar het vertrek uit
deze verschrikkelijk geteisterde streken, weg
van al deze gruwelijkheid.
Natuurlijk was 't niet alles even erg wat
we te zien kregen. Toen de auto's hadden
gestopt bij het Klein-Rusland een groot
stuk hei met hier en daar wat veengrond
en we het eerste kijkje kregen in een plagge-
hut bewoond door een man en 'n vrouw van
21 en 22 (zonder kinderen, o wonder, en nog
niks aan de hand bovendien), vonden we dat
verschrikkelijk, maar deze „woning" was
nog 'n paleis vergeleken bij dingen die we
later aanschouwden, als de hut met het lek
kende dak, het hol in den grond, waar één
mensch zich nauwelijks roeren kon, maar
waar inmiddels een vrouw, twee mannen en
twee kinderen geborgen zaten.
De rit duurde van half 10 tot 5 uur, doch
toen wij terug waren hadden we nog tal van
buurtschappen onbezocht gelaten Emmen
is zóó groot, dat men voor een inspectie van
het geheele dorp dagen noodig zou hebben.
De hier volgende gevallen beteekenen op den
grooten hoop dan ook eigenlijk niets. Men
beschouwe dit lijstje enkel als 'n paar voor
beelden, die men met honderden zou kun
nen aanvullen.
1. Een hut van ongeveer 6 bij 2 meter,
bewoond door jonggetrouwde menschen,
zonder kinderen. Het dak is van matrijzen
van de Emmer Courant. Er is een slaapstee
met 'n oude deken, maar dat is ook de eenige
luxe.
De man is nu pas in lossen dienst bij de
gemeente en verdient f 4Vs in de week. Maan
denlang heeft hij niets te doen gehad en ze
hebben van den winter veel honger geleden.
De vrouw was vroeger dienstbode en paste
goed op.
2. Een hut van plm. 3 bij 5 meter. Er wo
nen een man, vrouw en vier kinderen. Twee
schamele legersteden. Het is schaandelijk,
maar verschrikkelijk, onbeschrijfelijk ar
moedig. De man is nog niet bij de werkver
schaffing, maar heeft kans er te komen. Nu
moeten ze nog leven van f 4 in de week, die
hun van gemeentewege worden verstrekt.
Als je de deur achter je dichtdoet, merk
je dat 't in de hut stikdonker' is. Bij den
bouw er van zijn de „ramen" vergeten.
3. Een iets grootere hut, bewoond door
man, vrouw en tien kinderen, die met z'n
allen in drie „bedden" moeten slapen. De
man is bij de werkverschaffing en verdient
7 tot 8 gulden Als ér vanwege het weer met
gewerkt kan worden doet het armbestuur
hem een uitkeering tot f 5 per week.
4. De roef van 'n oude schuit, ergens in
een kanaaltje. In deze ruimte van twee bij
twee en een halve meter, waar het nat is en
waar 't stinkt, wonen een man een vrouw en
zeven kinderen. Nummer 8 is op komst.
De man is bij de werkverschaffing en brengt
wekelijks plm. f 9 mee.
5. Een ontzettend schamel krot, zonder
slaapplaats. Er kan 'r hier één liggen, zegt
de vrouw, en ze wijst naar een hoek' met wat
lompen en vodden. Daar slapen we 's nachts
om de beurt.
6. Een hutje, dat in zijn eenzaamheid op
dat groote stuk veengrond doet denken aan
een koffer, bewoond door 74-jarige moeder
en dochter. Die hebben samen f 5 per week
f 3 ouderdomsrente en f 2 van het armbe
stuur.
7. Een hut op tien minuten afstand van
den weg. Wij zakken tot over de enkels in
den grond, maar houden vol 1 Er zijn daar
een man, een vrouw en zeven kinderen, van
8 jaar tot 13 dagen. Het jongste wurm ligt vér-
borgen in één van de beide bedsteden.
De man verdient een gulden of zeven per
week bij de werkverschaffing. Dat wordt dus,
als hij er blijven kan, een f 360 per jaar. Voor
hem, z'n vrouw en zeven kinderen....
8. Een verschrikkelijk bouwvallig krot.
Het dak is zoo lek als een mand en binnen
regent' het even hard als buiten. Er wonen
een man, een vrouw en zeven kinderen,
waarvan de jongste vier maanden is. Naar
schatting is er voor dit gezin zes vierkante
meter plaats.
De man verdient bij de werkverschaffing
een gulden of 9.
10. Een hut, die blijkbaar niet voorzien
is'van een schoorsteen. Het rookt er zóó,
dat we 't er met den besten wil van de we
reld niet langer dan een halve minuut kun
nen uithouden. In 'n hoek zit een stok
oude man aan een wieg te schommelen.
Ernaast, in een geitenstalletje, vinden we
zijn zoon, den heer des huizes, die geen
werk heeft.
Waar leven jullie dan' van? wordt er
gevraagd.
Da' weet 'k zelf met meneer, zegt de
man, en het komt ons voor, dat hij een waar
woord spreekt.
11. Het hol. Een kuil in het veen, waar
een vrouw, twee mannen en twee kinderen
wonen. De eene man werkt bij een fietsen
maker en verdient f 7 met den kost. De
ander, broeder en zwager, kan niet aan den
arbeid komen, omdat hij deel uitmaakt van
'n gezin, waarvan het hoofd verdiensten
heeft.
Hoe slaap jullie hier in *'s hemels
naam vraagt iemand.
We blijven zoo maar zitten meneer,
zegt de man. Dan vallen we op den duur
wel in slaap.
De kinderen zijn resp. drie en n half
jaar oud. Bleeke, zieke stakkers.
Het wordt tijd om terug te gaan. Doch
de heer Reyntjes, de leider van het gezel
schap, deelt mee dat de belastingopzich
ter, die ons in dit deel van de streek verge
zelt, nog een treffend geval weet, den kant
van 't dorp af.
Maar wij moeten aan onzen trein den
ken. Laat hij 't maar vertellen.
En de man vertelt van 'n gezin met ze
ven kinderen, dat dag en nacht onder den
blooten hemel zit. Een van die kinderen
ligt, doodziek van de buiktuberculose on
der 'n paar vodden. En ze hebben d'r toch
maar niks anders voor te eten, meneeren,
dan 'n stuk zwart roggebrood
Het relaas maakt indruk. We weten nu
dat deze toestanden te Emmen kunnen be
staan.
Is er hier dan niets van 'n ziekenin
richting of zoo? vragen we.
Wij hebben geen ziekenhuis, is het
antwoord, en u weet, nietwaar hoe 't
met de gemeente gesteld is. Het Rijk helpt,
maar dat is niet bepaald voldoende. Hebt
u ai gehoord hoeveel we hier krijgen inge
volge de wet van 1897? f 1.45 per inwo
ner. En er zijn gemeenten met f 6 per in
woner. Misschien wordt dat nog eens beter
als de plannen tot splitsing van de gemeente
zijn verwezenlijkt. Laten wij het hopen.
Hoop is een van de weinige dingen die
men in Emmen nog altijd heeft.
Hier heeft men eenige verschijnselen en
gevolgen van de chronische ziekte in zuid
oostelijk Drente. Wij hebben er niet naar
gestreefd, den toestand in lyrische proza te
bejammeren we hebben eenvoudig het een
e ander neergeschreven van wat we hebben
gehoord en gezien.
Het lijkt overbodig te constateeren, dat
Emmen ten doode is opgeschreven als er
geen verandering komt. Er komt ook aan
een chronische kwaal een einde
Redding der bemanning.
Volgens een bericht uit New York is
het Nederlandsche vrachtschip „Alkaid" in
zinkenden toestand, ter hoogte van New-
Foundland,.
De „Westnhalia", van de Hamburg-Ame-
rikalijn verleent hulp, en zal bij het aan
breken van den dag de bemanning redden.
De "„Alkaid" is 3028 ton groot en behoort
aan de firma Van Nievelt en Goudriaan
te Rotterdam.
Het schip was op weg van Rotterdam
naar Philadelphia en 13 Januari Cap, Clear
gepasseerd. Vermoedelijk was het than»
weer op de thuisreis.
Maandagavond is van het draadlooze
station te Cape Race het volgende bericht
ontvangen: Het Nederlandsche stoomschip
Alkaid is zinkende op circa 46.40 N B, en
44.20 W. L.
Nog laat heeft de firma van Nievelt,
Goudriaan Co. te Rotterdam een draad
loos telegram ontvangen, meldende dat de
„Alkaid" totaal verloren is gegaan, op 360
mijl ten Oosten van Cape Race'.
De geredde bemanning aan boord van
het stoomschip „Westphalia", wordt 5 Febr,
te New York verwacht,
De „Ameland" te Lemmer
binnengebracht.
De sleepboot „Ameland", welke sedert
Vrijdag op ruim een uur afstand van de
haven te Lemmer, met drie schepen ia het
ijs bekneld zat, is Zondagmorgen door ka
pitein Duiker uit Lemmer met zijn sleep
boot „Vooruit" behouden te Lemmer bin-
nengebracht. Alle drie de schepen zijn diep
geladen met kunstmest. Twee er van wa
ren op reis van België naar Groningen en
het derde naar Lemmer. De „Ameland'
heeft bet roer 'gebroken. Ook de „Voor
uit" liep op de terugreis naar de haven
nog een defect aan het roer op. Men is
vol lof over het reddingswerk van kapitein
Duiker- en zijn beide bij hem aan boord
zijnde zonen. De beide motorschepen, welke
eveneens in het ijs zaten, hebben zich met
kracht weer er uit gewerkt naar de open
zee. Zij zijn in de richting van Enkhuizes
gestoomd.
DRIE KINDEREN AAN LEVENSGEVAAR
ONTSNAPT.
Te Weesp ontstond brand in een woon
schuit. liggende aan de Papelaan, bewoond
door het gezin U.
Op het oogenblik dat de brand uitbrak,
bevonden zich de drie kinderen, oud 7, 4 en
2 jaar, alléén in het schip.
De vader, die stoker is aan de gemeente-
Iijke gasfabriek was aan het werk, de moe
der was boodschappen doen. De drie kinde.
ren lagen te bed, doch zij sliepen niet. Door
tot nu toe niet opgehelderde oorzaak, is op
de slaapkamer een brandend petroleumlamp
je omgevallen, waardoor in een oogenblik de
vlammen om zich heengrepen. De doodelijk
ontstelde kinderen vluchtten in hun nacht-
kleeding naar het voorste gedeelte der woon
schuit, ten einde zoo vlug mogelijk het schip
te veriatan, doch tot hun ontzetting bemer
ken zij dat de deur door de moeder was af
gesloten De arme kleinen hieven bij deze
ontdekking een luid angstgegil aan. Omwo
nenden en de schuit ligt op een, vooral
des avonds, zeer stil gedeelte eenige
voorbijgangers snelden op het gegil toe Het
7-jarig meisje riep door een open raampje
den hulpbiedenden toe dat moeder den sleu
tel waarschijnlijk buiten de deur op het schip
had neergelegd, doch In de algemeëne ver
warring, welke door bet in het achtergedeel
te van het schip hevig oplaaiende vuur, er
niet minder op werd, werd de sleutel niet
zoo spoedig gevonden, waarom de deur ge-
forceer werd. Toen konden de kinderen ein-
dliik in veiligheid worden gebracht.
Daarna werd het blusschingswerk snel ter
hand genomen. Toen de ruiten der slaapka
mer werden stukgeslagen, laaiden de vlam
men hoog op Men slaagde er echter met
vereénde krachten in het vuur meester te
worden. Alle kleederen en al het beddegoed
verbrandde geheel. De schade wordt niet
door verzekering gedekt.
Omtrent de komst van den ex-kroonprins
in ons land wordt nog gemeld:
Omstreeks half acht is de gewezen Duit
sche kroonprins met den internationalen D-
trein bij Oldenzaal ons land binnengekomen.
De kroonprins was vergezeld van den heer
Möller, adjudant van kroonprinses Cecilia^
De prins, die zeer opgewekt was, werd
'in den restauratie-wagen opgemerkt door
eenige van zijn landgenooten, die hem har
telijk begroetten.
In Apeldoorn voegde mr. J. o. Kan, se
cretaris-generaal in algemeenen dienst, zich
bij het kleine gezelschap.
Te Amersfoort, waar men uitstapte, werd
de kroonprins verwelkomd door zijn oom
prins Heinrich. Per auto reed men daarop
naar Doorn, terwijl mr. Kan doorreisde naar
Utrecht.
Aan zijn aanvankelijk voornemen om wie.
ringen te bezoeken zal de kroonprins geen
gevolg geven. Denkelijk zal de prins tegen
het einde van de week het land weer vei.
laten.
Te Zevenbergen wordt sinds Zondag 24
Jan. vermist de 42-jarige landarbeider L
v. L. De vermiste is een zwakzinuige.
De heer J. Moorman, journalist te 's-Grr-
venhage, is benoemd tot ridder 1ste klasse
(officier) der Orde van de Witte Roos van
Finland.
Rechercheurs zagen Zondag in de Vtilhel-
minastraat te Rotterdam een 'nun bekend
inbrekerstypc loopen, met een zwaren zak
op den rug. Toen de man hen in de gaten
kreeg, nam'hij de vlucht en wierp den zak
weg, waarna hij een pand binnen rende,
waar men hem niet meer heeft kunnen vin
den. In den zak bevonden zich een aantal
schalen, alpacca lepels, wijnglazen, borden,
een blauw Delftsch schoteltje en een kope
ren bloempot. Kort daarna vonden de re
chercheurs in de omgeving eeu anderen zak,
waarin eenige zinken zeilen en bovendien
doosjes dadels, van dezelfde soort als die,
welke gevonden zijn in de Nieuwe Plantage
onder een hoop bladeren. De politie ver
moedt, dat alles van diefstal of inbraak af
komstig is en de dieven het hebben willen
verbergen, uit vrees voor een huiszoeking.
Er wordt een nauwkeurig onderzoek inge
steld.
De man, die in den laatsten tijd Den
Haag onveilig maakt door het steken in de
kuiten van jonge dames heeft Zaterdag en
Zondag weer kans gezien twee slachtoffers
te maken.
De 17-jarige mej. M. v, H. is Zaterdag»
de Vaalrivierstraat in hare rechterkuit ge
stoken, terwijl de 15-jarige C. M. Zondag
op het Buithof het slachtoffer werd van
de eigenaardige lusten van het onbekende
heerschap
De politie zet haar ijverig onderzoek
voort; tot heden is het haar niet gelukt
eenig zuiver signalement van den man te
verkrijgen.
