t-sgssa f3000-f 750.-&agTS; f 2sd.-
In en om Haarlem.
Voornaamste Nieuws
Plaatselijk Nieu/ws.
Donderdag 6 Mei 1926*
50ste Jaargang No. 16243
Dit nummer bestaat uit 8 bladzijden - Eerste blad
Uit den Gemeenteraad.
De Engelsche staking
en hare gevolgen.
Spring niet van de tram.
DE SERIE INBRAKEN TE
BLOEMENDAAL, OVERVEEN
EN HEEMSTEDE.
Tegen v. O. 4 jaar gevangenis
straf geëischt.
De aardbeien in bloei.
Kampeeren te IJmuiden.
Hoe een Protestante over het
Haarlemsche Seminarie denkt.
in dit nummer.
I J. WEBER ZOON
Telegraphisch Weerbericht
Concert-avond.
„De Ruischvoorn".
De abonnementsprijs bedraagt voor
Per week 0.25
Haarlem en Agentschappen:
Per kwartaal3.25
Franco per post per kwartaal bij
vooruitbetaling 3.58
Bureaux: NAS SAUL AAN 49.
Teleloon No. 13866 (3 lijnen).
Postrekening No 5970.
Advertentiën 35 cents per regeL
Bij contract belangrijke korting.
Advertentiën tusschen den tekst,
als ingezonden mededeeling, 60 ct
per regel; op de le pagina's 75 ct
per regeL Vraag- en aanbod-
advertentiën, 14 regels 60 ct
•>er plaatsing; elke regel meer
15 ct, bij vooruitbetaling.
van een
of een
hand, f IOC bij verlies van een f Eft Mj 'n breuk van f 2 ft bij verlies v. eeA
00g; 1 1 Lj," duim of wijsvinger: been of arm: 1**U» andere vingen'
Een raadszitting volgens belofte, twee we
ken na de voorafgaande, met een korte
agenda, waarvan eigenlijk maar één punt
Jiscussie van beteekenis uitlokte. Daarna bi;
de rondvraag gelegenheid om de nog hangende
interpellatie van den heer Klein over de
mogelijkheid van verhooginig van de spoor
baan bij de Westergracht af te doen. In ruim
drie uur tijd heeft de Raad nu gelegenheid
gehad mstig te debatteeren.
Het voorstel om over te gaan tot de op
richting van een gemeentelijk bureau voor
de beroepskeuze kwam thans voor de twee
de maal aan de orde. Opvallend was de aar
zeling, waarmee de verschillende sprekers de
zaak aanpakten, wat inmiddels niet te ver
wonderen was. Uit het antwoord van den
wethouder Heerkens Thijssen n.m. bleek, dat
niet anders dan de bedoeling voorzat om eer
ambtenaar te benoemen, die de eigenlijke
voordracht kan voorbereiden, studie maken
van de materie, een reglement ontwerpen,
enz. Wanneer dit van den aanvang of be
grepen was, had het voorstel den vorigen
keer niet aangehouden behoeven te worden
Daartegen toch kan men al heel weinig aan
voeren. Alleen de heer Wolzak wilde eerst
een uitgewerkt voorstel en daarna de be
noeming van een ambtenaar. Maar de Raad
was het overigens met'B. en W. eens, dat.
eerst een klein bedrag moest worden uit
getrokken om een begin te maken met een
gemeentelijk bureau; ever de werkwijze en
inrichting kon dan later gesproken worden.
Bij zooveel voorloopigs konden de raads
leden niet veel meer doen dan hun per
soonlijke meeningen over een bureau van
beroepskeuze geven. De heer Keesen ver
klaarde zich in beginsel warm voorstander
van zoo'n instituut; de practijk heeft bewe
zen, dat er veel maatschappelijke misluk
kingen zijn tengevolge van een verkeerden
stap bij 't kiezen van een vak. Deze spre
ker legde er echter den nadruk op, dat
beroepskeuze vóór alles een paedagogiscb
vraagstuk is. dat ouders en onderwijzers dus
op de eerste plaats komen. Wel was eer
gemeentelijk bureau goed. Maar dan alleen
voor technische adviezen, voor administra
tief middelpunt. Naast het bureau moeten
er komen zelfstandige commissies, werkende
zoo noodig met gemeentelijk subsidie. Iedere
richting moet haar eigen commissie hebber
gn de commissies moeten haar materiaal on
derling uitleveren en met het gemeentelijk
öureau samenwerken, waarvan zij op haas
beurt weer gegevens betrekken.
Opvallend was het gematigde standpunt,
hetwelk de heer Joosten, sprekende namens
de sociaal-democraten, innam. Hij waar
schuwde tegen overdrijving; vroeg, of de aan
stelling van een ambtenaar eigenlijk we!
noodig was; of men hit niet met de beschik
bare krachten af kon. Bovendien zal mer
eerst eens moeten zien, hoe de burgerij or
de nieuwe instelling reageert. In bijna alle
gemeenten, waar zulk een bureau gevestigd
is, kan men van een mislukking spreken.
Het publiek stelt er geen prijs op. In eer
stad als Rotterdam, met een halfmillioen in
woners, kwamen er in een vol jaar 200 aan
vragen in!
De heer Gerritsz, die later ter vergadering
kwam en als deskundige op dit terrein kar
worden beschouwd, hief de discussies op een
wat breeder plan door een uitvoerige uiteen
zetting van bemiddeling bij beroepskeuze te
geven. Hij verwees daarvoor naar het artike'
in onze courant van Maandag j.l., hetwelk hi:
een uitstekende uiteenzetting noemde. Be
grijpelijkerwijze legde deze sociaal-democra
tische spreker den nadruk op het sociaal
economische karakter van de voorlichting en
wenschte hij. dat de aan te stellen ambtenaa'
naast paedagogische kennis ook een kijk
diende te hebben op de ontwikkeling van
het bedrijfsleven. Hij zal dienen na te gaan.
'n welke beroepen vooruitzichten zijn; welke
overvoerd zijn enz. Hij zal de arbeidsmarkt
moeten kennen. O. i. is dit meer het werk
van een gemeentelijk arbeidsbureau en moet
men daar zulke gegevens kunnen verkrijgen
Voor ons blijft de paedagogische kant bij de
beroepskeuze de voornaamste. En de heer
Gerritz gaf blijk, dit heel juist aan te voelen
Niemand in den Raad heeft zoo precies het
Katholieke standpunt weergegeven als hij,
niet om daarmee instemming te betuigen,
maar om de wenschen en behoeften van alle
partijen te voren va-st te leggen. De moei
lijkheden moeten yooraf goed onder de ooger
worden gezien en opgelost worden, alvorens
men mpt een gemeentelijk bureau begint, zei
de heer Gerritz terecht.
Dit was ook de strekking van ons artikel
van Maandag j.l. Men moet vooraf inzien,
dat aan deze zaak groote bezwaren verbon
den zijn en dat het gemakkelijker gezegd is
dan gedaan een goed werkend instituut van
voorlichting bij beroepskeuze te stichten
Dat deze waarschuwing niet overbodig was.
bleek ons uit het antwoord van den W et-
houder. Deze gaf toe, dat het rapport van
den heer Vader waarop het voorstel van
B en W schijnbaar was gebaseerd, verouderd
is B. en W. hadden met groot genoegen
gehoord, wat er in en buiten den Raad over
deze zaak gezegd was. De bedoeling van het
voorstel was dan ook geen andere dan B.
en W. de gelegenheid te geven om een
ambtenaar aan de studie en organisatie van
deze zaak te zetten. Persoonlijk voelde spr.
*ich het meest getrokken in de richting van
de zelfstandige commissies, zooals deze door
de Katholieke voormannen, op dit gebied
werkzaam, worden geëischt. Maar dit alles
is van later zorg; er zal, rekening houdend
met de ervaring elders opgedaan en met
de gemaakte opmerkingen, eer reglement
•worden ontworpen, waartegenover de Raad
nog geheel vrij zal staan. De zaak komt dan,
maar dan degelijk voorbereid, later opnieuw
aan de orde.
Bij de rondvraag bracht de heer Klein
opnieuw zijn motie ter sprake inzake de
uitvoering van het uitbreidingsplan bij de'
Westergracht. Wethouder Reinalda is er toe
overgegaan om een uitvoerige uiteenzetting
te geven van den stand van zaken, waarbij
hij het licht liet vallen op de stroefheid en
onwelwillendheid van de directie der
H. IJ. S. M. in 1920, later met de S. S.
samengesmolten tot Nederlandsche Spoor
wegen. De spoorwegdirectie heeft volgens
den wethouder bij alle onderhandelingen op
hei standpunt gestaan: Wii verkoopen zelfs
geen vierkanten meter grond; willen wel van
Haarlem koopen en verder doen of laten wij
niets wat niet als een strikt spoorwegbelang
kan worden aangemerkt. Met Haarlemsche
belangen hebben wij niets te maken. Zoo
hebben B. en W. b.v. indertijd om te voldoen
aan een verzoek van Monseigneur Callier
een regeling met de Spoorweg Mij. aanhan
gig gemaakt om de Kathedraal volgens de
plannen van Cuypers te kunnen afbouwen,
B. en W. achten dit ook uit stedebouwkun
dig oogptpt een zaak van beteekenis. Maar
de spoorwegen weigerden iedere medewer
king. Eindeli'k na veel briefwisseling en con
ferenties hebben B. en W. hun laatsten brief
geschreven op 26 Augustus 1925. Daarop is
30 Oct. d.a.v. een antwoord gekomen, waar
uit blijkt, dat de Mij. wellicht bereid is om
tot verhooging van de spoorbaan over te
gaan, mits de gemeente een flinke bijdrage
geeft. Uit de nadere uiteenzetting van den
Wethouder schijnen we dit aldus te moeten
verstaan, dat de Spoorweg Mij. zelf de ver
hooging van de baan eerst over een groot
aantal jaren noodig acht, maar hiertoe thans
we! wil overgaan, wanneer Haarlem bereid
is een aanmerkelijk deel van de kosten te
betalen. Wij zijn nu nog aan het rekenen,
zei de heer Reinalda en hopen op deze
basis de onderhandelingen tot een gunstig
einde te voeren. 1
Na deze mededeelingen ontspon zich een
scherpe discussie tusschen den heer Gerritsz
en den Wethouder, waarbij eerstgenoemde
het beleid van dit en het vorig college te
•lezer zake foutief noemde. Doelbewust is
men een kant opgegaan, die tot een verkeerd
resultaat heeft geleid. En toen Wethouder
Reinalda deze „aantijging"' afwees, zeidé de
heer Gprritsz geen verwijt te bedoelen, maar
slechts een verkeerd inzicht te constateeren
Het college van B. en W. heeft oorspronke
lijk de verplaatsing van het rangeerterrein
•Gekoppeld aan de verhooging van de spoor
baan, terwijl men alleen voor het laatste
had moeten werken. Men heeft de zaak slee-
pend gehouden, meenende 'n goed koopman
te zijn en hopend er op den langen duur met
een koopje af te komen. Dit is niet gelukt,
waartegen de heer Gerritsz naar zijn be
wering vroeger al gewaarschuwd heeft. Wet
houder Reinalda hield daartegenover vol, dat
zoowel het vorig als dit college steeds op
verhooging van de spoorbaan heeft aange
drongen en niet star aan inwilliging van
alle eischen heeft vastgehouden. Ook een
ander verwijt van den heer Gerritsz, dat n.m.
de onderhandelingen veel te lang gerekt zijn.
sloeg de Wethouder af' de Spoorweg Mij.
werkt zóó stroef, ook al. omdat zij geen
belang bij de zaak heeft, dat grooter voort
varendheid van B. en W. niet geholpen zou
hebben.
Het is voor een buitenstaander al heel
moeilijk om hier te beslissen, aan welken
kant het gelijk is. Met den heer Klein kun
nen wij niet anders doen dan dankbaar te
ziin voor de verstrekte gegevens en de hoop
uit te spreken, dat nu spoedig een oplossing
kan worden verkregen, waarbij 't gemeente
belang gediend wordt. Moge het nog niet te
laat zijn!
Wethouder Slingeoberg heeft nog de con
versie van eenige geldleeningen voorgesteld,
met verlaging van den rentevoet van 5/4
op 4% pet. De lecningen zijn indertijd ge
sloten bij den Pensioenraad en voor ver
vroegde aflossing moet 1 pet boete worden
betaald, zoodat het voordeel niet direct
merkbaar is. Maar het komt toch over twee
jaar en de groote leening van twee millioen
loopt nog 38 jaar. We kunnen dus nog pro-
fiteeren!
N. V. ELECTRICITEITSBEDRIJF HIL-
LEGOM—LISSE—SASSENHEIM.
In de maand April van dit jaar werd een
vergadering gehouden van den Raad van
Commissarissen van bovengenoemd bedrijf
i gehouden ter behandeling van de Balans en
Verlies- en Winstrekening 1925 en het jaar
verslag. De Algemeene Vergadering van
Aandeelhoudsters heeft daarna met algemeene
stemmen, overeenkomstig pae-advies van
Commissarissen de Balans en Verlies- en
Winstrekening goedgekeurd en daarbij hare
groote tevredenheid uitgesproken over den
gang van zaken bij het bedrijf, de leiding van
het bestuur en toewijding van het perso
neel.
Het boekjaar 1925 kenmerkte zich even
als vorige jaren door een gestadigen groei
en geleidelijke toename van het aantal aan-
I geslotenen aan de electrische netten. Onge-
twijfeld heeft daartoe bijgedragen de bij den
aanvang van het boekjaar ingevoerde ta-
riefsverlaging, waardoor sommigen, die nog
sceptisch stonden tegenover het bedrijf, tot
het inzicht kwamen, dat ctit op een ezonden
basis gegrond was en bij normalen gang van
zaken tot steeds grooteren bloei moest ko-
1 men.
Door den grooteren omzet van electrischen
stroom was het mogelijk met ingang van 1926
j weer nieuwe tariefsverlagingen in te voeren,
I die zeker van invloed zullen zijn op het
j stroomverbruik. Als vaststaande mag dan ook
worden aangenomen, dat, wanneer tegensla-
gen, waarvoor het bedrijf tot heden gespaard
I bleef, ook in de toekomst uitblijven, het ge-
I meenschappelijk bedrijf dér 3 gemeenten
Hillegom, Lisse en Sassenheim binnen kor
ten tijd zal behooren tot de ecenomische be
drijven op dit gebied.
De vooruitgang van het bedrijf moge blij
ken uit enkele cijfers
Op verschillende plaatsen werd het kabel
net- uitgebreid n.l. te Lisse in Vreewijk en te
Hillegom in Locstwerweg II, Havenstraat,
Havendwarsstraat, Brcuwerslaan en Patri
monium, terwijl een hoogspanningskabel
gelegd werd van het transformatiestation
Hillegom-Zuid naJr het Pompstation der
Waterleiding.
In 1925 werd totaal 8521 meter kabel
gelegd eind 1925 was in den grond aanwezig
ruim 76 Kilometer kabel, waaronder c.a.
3!4 K. M. eigen hoogspanningskabel.
Het aantal aansluitingen nam in 1925 toe
met 442, waaronder 243 voor huur-installa-
ties. De toename bedroeg voor Hillegom 143
voor Lisse 185 en voor Sassenheim 114.
Op 31 December 1925 waren in totaal aan
gesloten op het net 1666 installaties waar
onder 498 huurinstallaties.
Dat ook het jaar 1926 geen slecht figuur zal
maken, moge blijken uit het feit, dat zij in
de eerste vier maanden van dat jaar 258 nieuwe
installaties aangesloten zijn.
Op 1 Mei 1926 bedroeg het aantal aange
slotenen voor Hillegom totaal 681, voor Lisse
72p en voor Sassenheim 520 of totaal 1924.
Eind 1925 waren op het net aangesloten
115 motoren te Hillegom, 158 motoren te
Lisse, en 80 motoren te Sassenheim, totaal
dus 353 motoren met een capaciteit van701
P.K.
Het aantal huurkoop-installaties nam slechts
weinig toe, het aantal huurinstallaties daaren
tegen in belangrijke mate.
Geplaatst waren eind 1925 in totaal 1838
K.W.U. meters.
Storingen van eenige beteekenis kwamen
niet voor.
In 1925 werden ingekocht van de Licht
fabrieken te Leiden 507132 K.W.U. tegen
349734 K.W.U. in 1924 aan verbruikers
werden afgeleverd ,427785 K.W.U. tegen
277068 K.W.U. in 1924.
Voor het net Hillegom bedroeg de verkoop
in 1925 totaal 175260 K.W.U., voor Lisse
135663 K. W. U. en voor Sassenheim 116862
K.W.U.
Van de totale stroomlevering werd afge
geven aan het net Hillegom 41 aan het
net Lisse 32 aan het net Sassenheim 27
Ook voor 1926 kon weer tot een tariefs
verlaging worden besloten.
Het avondtarief licht bedroeg in 1922/23 45
cent, in 1924 40 cent, in 1925 35 cent en is nu
voor 1926 30 cent per K.W.U.
Dagtarief licht was voor die jaren 25, 25. 20
en 15 cent per K.W.U. dagtarief kracht 24
20, 20, en 15 cent per K.W.U. terwijl het
penningmetertarief in 1924 bedroeg 45 cent,
in 1925 40 cent en voor 1926 35 cent per
K.W.U.
De thans geldende tarieven kunnen een ver
gelijking met die der meeste bedrijven wel
doorstaan. Tegen speciale tarieven werden
nog enkele contracten afgesloten, op deze
wijze kan ook de industrie van het groote ge
mak van electriciteit als beweegkracht pro-
fiteeren.
Het moge in rustige tijden misschien waar
zijn, dat het leven in de eene plaats en de
andere, in ons land veel op elkander ge-
lijkt, zoodra het roerig wordt in 't buiten-
iand, houdt die gelijkheid op. Dan reagee-
ren onze havenplaatsen als voelhorens en
teekenen zich de internationale gebeurtenis
sen in het leven van die plaatsen af, meer
dan elders Er is onrust in het land van
onze buren over de zee. Van alle Neder-
landeis kunnen 90 pCt. er naar zien, als
zaten ze in een circus. Slechts langzaam
krijgt die woeling beteekenis voor hen,
misschien eerst na weken. Doch IJmuiden
en de andere havenplaatsen reageeren.
Werd reeds herhaaldelijk de markt hier
overvoerd met Duitsche trawlers, deze week
werd het direct erger, doordat schepen,
wier plan het was, daar hun visch te bren
gen. thans naar hier komen. Daarop volgde
de aankondiging van de solidariteitsmaatre
gelen der Internationale Transportarbeiders
Federatie
Gisternacht kwam hier de Engelsche
trawler Rilette, G. IJ. 1046 binnen. Dat zij
door de arbeiders gelost werd, onder het
motief, dat de staking de levensmiddelen
voorziening niet wil treffen, ontlokte aan
het meer revolutionnaire deel een protest.
Waarom kon zij dan niet in Engeland los
sen, daar zij reeds met de lading op de
Theems is geweest? Bij haar prptest voegde
de IJmuider Federatie de verzekering dat
zij zal verhinderen, dat de boot hier kolen
laadt.
Van andere zijde wordt echter verzekerd,
dat deze trawler hierheen is gekomen, om
dat de visch in Engeland bijna niets waard
is. De Rilette zou nog kolen voor 2 reizen
in de bunkers hebben.
Reeds kon men lezen, dat de reedersver-
eeniging zich in verbinding met de vakorga
nisaties gesteld heeft om te onderzoeken, of
dezen, er bezwaren tegen hebben, dat er
trawlers zijn, die de visch te Billingsgate
(Londen) aan de markt brengen. Do« de
Federatie is gisteren aan de patroons daar
op geantwoord, dat dit via 't hoofdbestuur
aan de Engelsche stakingsleiding gevraagd
zal worden. Zoo spoedig mogelijk zal dan
de Federatie een definitief antwoord zenden, j
Het laatste kwam een daadwerkelijke ac-
tie. Een trawler bunkerde kolen, om te gaan
vrachtvaren naar Engeland. Toen dit gecon
stateerd werd, legden de kolenwerkers den
schop neer en berichten aan de reederij van I
de Hazenkamp, IJ. M. 80, dat voor dit doel
niet gewerkt mocht worden. De poging
schijnt thans opgegeven.
De Amsterdamsche politie heeft tegen
eenige personen proces-verbaal opgemaakt,
wegens het springen van een in gang zijn-
den wagen der E. S. M. De politie is tot
dezen maatregel overgegaan, daar reeds
enkele malen ongelukken zijn gebeurd met
het op- en afspringen. De passagiers, die
desondanks de tram voor de halte willen
verlaten, worden door het trampersoneel
gewaarschuwd.
Het opmaken van proces-verbaal heeft
plaats op grond van het tramwegreglement
en kan ook geschieden met betrekking tot
het opspringen.
Voor de Haarlemsche Rechtbank ver
scheen hedenmorgen H. v O., de bedrijver
van de geruchtmakende serie inbraken in
Bloemendaal, Overveen en Heemstede.
De"* officier van Justitie had indertijds te
gen bekl. een gevangenisstraf geëischt van
4 jaar.
De rechtbank gelastte toen eenpsychia-
trisch onderzoek op last van den verdediger,
mr. Pliester. Het psychialrisch onderzoek
werd opgedragen aan Dr F. Muller en Dr,
W. Beyerman, die hedenmorgen als getuigen
gehoord werden.
Hét rapport, door beide geneesheeren op
gesteld concludeert, dat v. O. wel beschouwd
moet worden als psychopaath, doch, dat hij
voor zijn daden niet onverantwoordelijk kan
wrden gesteld.
DeOfficier van Justitie presisteerde daar
om bij zijn eisch van 4 jaar gevangenisstraf,
omdat bekl. toerekenbaar voor zijn daden
moet worden geacht.
De verdediger, mr Pliester, merkt op,
dat zijns inziens bekl. verminderd toereken
baar is en daarom niet volkomen toereken
baar voor zijn daden kan geacht worden.
Op de vraag van den piesident, of bekl.
nog iets te zeggen heeft, zegt deze, in zijn
cel door geesten bekogeld en mishandeld te
worden.
De uitspraak wordt bepaald op Donder
dag 20 Mei a.s.
In Heemskerk staan de aardbeienvelden in
vollen bloei. Het vroege zoowel als het late
gewas staat er zeer goed voor. Wegens de
groote schommeling van de vreemde koer
sen, worden de vruchten niet meer aan de
struik verkocht. Voor den oorlog hadden er
in het aardbeiendistrict dikwijls publieke ver-
koopingen plaats van aardbeien aan de
struik.
Als het weer goed blijft dus behalve
veel zon ook flink regen, want in de duin
streek klaagt men al spoedig over droogte
belooft het een goede oogst te worden.
In de raadsvergadering der gemeente Vel-
sen, welke a.s. Dinsdag gehouden wordt, zal
behandeld worden het eventueel toestaan
van kampeeren te IJmuiden en het even
tueel vaststellen van een kampeerreglement.
In het uitstekend geredigeerde apologe
tische tijdschrift „Het Schild", komt een zeer
belangwekkend artikel voor van de bekende,
niet-katholieke schrijfster Ellen Forest. Zij
schrijft
Zooveel hadden we ervan gehoord, maar
gezien nog niets. Je wordt een beetje bang
van „zien" in onzen tijd. Telkens weer ga je
goedsmoeds, telkens weer eindigt alle illusie
in het ten zooveelste male gedoemd worden,
het probleem op te lossen „wie heeft het
mis, zij of ik
Telkens weer moet ik een zuiver-physie-
ken afkeer overwinnen als ik geplaatst wordt
tegenover de „fantasie" van onze architecten,
beeldhouwers, schilders. En was het dan nog
maar „fantaisie toute pure" 1 Meestal is het
een ratjetoe van 's kunstenaars vage herin
neringen, en herkennen zij, die zelve gezien
hebben, heel duidelijk invloeden van de
Khmer kunst, van Egypte, China, Zoulou-
kunst of van de naieve voorstellingen der
Inca's.
We zouden gaan „zien" 'n Angstig besluit.
Maarhad ik 's morgens niet den eer
sten koekoek gehoord, dien voorbode der
lente en lag het Seminarie niet in een der
schoonste gouwen van ons land, waar af
zichtelijke bollenschuren nog niet opper
machtig alle schoonheid te niet doen.
Ik ben niet Roomsch, dus was de voor
geschiedenis van het gebouw dat we gingen
zien, mij vreemd. Die wil ik ook niet in de
tails weten. Voor mij is, aan wat de Room-
schen doen, -maar één machtige drijfveer
„geloof" en één benijdenswaardige grond
slag „eenheid". Wij, Protestanten, protes
teeren tegen die eenheid en noemen die
„Roomsche kuiperij". Alsof er bij ons geen
kuiperij bestond, geen geknoei en intrigue
Laten we even aannemen dat al, wat menschen
beroeren, menschelijke fouten heeft, dat er
dus bij de Roomschen evengoed kuiperij kan
zijn, als bij ons, alleen daar gaat alles om een
ideaal en bij ons, helaas, om kleine persoon
lijke belangetjes. En als we dan dat leelijke
woord gebruiken, éér we iets grootsch be
wonderen, zit er dan niet meer „afgunst" in
dan „afschuw" van wat we 'n kwaad mee-
nen? Laten wij even eerlijk de hand in eigen
boezem steken en ruiterlijk bekennen „wij
zijn afgunstig op het resultaat van wat we
critiseeren."
Neen, geen andere voorgeschiedenis voor
mij dan „geloof" en „eenheid". En dan op
stap.
Weer de koekoek Bode van lente, vreugde,
gelukEn alom in de lucht, vrome, stille
verteedering. We rijden langs groote, eer
waardige, oude buitens, langs stukken his
torie.
Ook 't „Oud Clooster", dat wat nu „Nieuw
Hageveld" is, heeft zijn geschiedenis. Het
oude Spaarne, dat er langs vloeit, heeft menig
tafereeltje weerspiegeld, het penseel van een
Carot, een Chardin, waardig.
Langs een heerlijke laan, langs de over
blijfselen van een oud buitentje, komen
we er
Droomen we? Waar zagen we dezen ge
vel Brugge, aan 't Minnewater, heeft iets
dergelijks en dan Versailles
Heerlijk, rustig, weldoend Jan Stuyt, meen
ik, is de architect en laten we voor alles hem
huldigen. Het is zoo verleidelijk, zoo makke
lijk, zoo misdadig tevens, eigen erbarmelijke
fantasie uit te leven, ten koste (en op kosten)
van anderen.
Het eischt zooveel zelfbeheersching, zoo
veel wilskracht, zooveel en 2oo hoog inzicht
in de werkelijke richting van onzen tijd, om
te durven zeggen, in steen of in woord „Ziet,
wat deze maakten was zóó schoon, dat ik
het niet beter kan." Wat deed Jan Stuyt
Als een echt kunstenaar, als een man van
fijnen smaak, gaf hij eere die eere toekomt,
en zoo is zijn werk geworden, een juweel 1
En als alle moderne Amsterdamsche gebou
wen, als de nachtmerrie van de Haagsche Bij
enkorf en de monumentale klok in het Raad
huis van Rotterdam alleen nog zullen zijn
afzichtelijke getuigenissen van momenteele
schoonheidsverkrachting zal „Nieuw Ha-
geveld" rein en puur vertellen, hoe al die
dwaasheid maar een uitspatting was van een
volk, dat in de kern gezond en verstandig was.
En als de architect voor het kleed ruiter
lijk bekende „ik kan het niet schooner dan
dezen" voor het inwendige kwam hij zélf
open maakte het tot een schoon har
monisch, practisch geheel.
Hier is met liefde gewebkt. Niet alleen
voor geld.
Een heelen middag hebben we er gedwaald
en we hebben geleerd, wat eendracht kan,
wat liefde vermag. Ik zou een lied willen dich
ten op de vlekkelooze reinheid van gangen,
trappen en zalen, op den Pieter de Hoogh'
schen glans en glorie der hypermoderne,
hygiënische keuken Hier werken geen men
schen, hier werkt „liefde, toewijding, geloof."
Wie zei me laatst„Als de Katholieken
het heft in handen krijgen, gaan we terug tot
oer-toestanden." Och kom! Al te graag wordt
dergelijke onzin geloofd. Ik zélf geloofde het
toch. Maar één blik in de douche-zaal van
Nieuw-Hageveld stelt u gerust. Wat 'n instal
latie 1 Van Amerikaansche perfectieStel
lig de beste, meest complete, meest up to date
inrichting in ons land.
Ik zou alle ropmsch-vijandigen wel wakker
willen schudden, hun willen toeroepen
„Blijft niet volharden in uw middeleeuwsche
vooroordeelen Ziet wat ze doen, en begrijp,
dat hier meer achter zit dan gij denkt en iets
anders dan gij vermoedt 1" Wij hebben alleen
kunnen bewonderen. Als ik een jongen was,
zou ik hier willen zijn, tusschen werkende,
denkende en biddende mannen. Zeg me nooit
meer, dat het onderwijs er slecht is. Gaat eens
zien naar de proefzaal voor wis- en natuur
kunde Ziet eens, wat daar aan de allermo
dernste apparaten bijeen is! De boekerij is een
diepe bron van alles en nog wat. Elke kamer
(het zijn geen eenvormige cellen, maar mooie,
ruime, frissche kamers) van de leeraren, heeft
een eigen, kleine boekerij, maar de grootet
algemeene is ook voor hen de wel, waarui,
ze steeds weer putten.
Naast de tradities der Kerk, leven hier de
tradities der menschen, Nog als in de middel
eeuwen, zijn de priesters schatbewaarders
van wat de menschheid wrocht.
En ze bewaren alles, niet als booze waak
honden, maar als vriendelijke, mededeelzame
verzamelaars, trotsch op hun schatten, die ze
zoo graag laten bewonderen.
En menschen zijn het, menschen van vleesch
en bloed, met menschelijke belangstelling
en nieuwsgierigheid, naast hun stellige ze
kerheid omtrent God en Zijn Beloften. Hier,
bij hen die het stigma „onverdraagzaam"
kenmerkt, géén zalvende, onnatuurlijke
preektoon, géén „!Heer, ik dank u, dat ik
fliet ben gelijk deze".gedoe Deze lieden
hebben iets beters dan uiterlijk vertoon van
„boven de gemeente-te-staan". Ze voelen
geen behoefte aan 'n zalvende spreekwijs,
ze kennen heiliger zalving dan die van men-
schenstem.
Ik heb Nieuw Hageveld gezien en meer
dan ooit ben ik overtuigd, dat deze menschen,
die zulke dingen tot stand kunnen brengen,
de werkelijke dragers onzer beschving zijn.
Onze wereld is gekomen op een punt, waarin
„kiezen" geboden is. 't Is nu maar de vraag
„Wat wenscht ge voor deze wereld Orga
nisatie of desorganisatie, wording of vèrwor-
ding Aan het eind van het touw staat aan
den eenen kant zwart, aan den anderen kant
rood. Wat daar tusschen ligt trekt vruchte
loos rechts of links. We moeten kiezen. En
wie wenscht nu ondergang en verwording
Hier geldt het woord „hoort niet (als ge daar
tegen bent) naar mijn woorden, maar ziet
naar mijn daden."
Die daden, door de eeuwen heen, behielden
voor ons Alle klassieken, alle handschriften,
alle kunst. Die daden gaven ons de schoone
Gothische kathedralen, als juweelen gevat
in de ketting, die is de weg welken de kruis
ridders gingen. Die daden gaven Toorop een
waardig kader en zuiverden de literatuur.
En die daden bestreden pest en cholera,
gaven hygiëne en scholen aan volken die geen
van beiden kenden, gaven mannen als Cou-
vreur (China), Wieger en honderden anderen
gelegenheid onbekende talen te bestudeeren.
Die daden houden nu de wereld nog eenigs-
zins in bedwang, trachten de traditie hoog te
houden, die wil dat een vrouw zich bedekt
en niet in aanschijn de gelijke is van den man.
Hun daden zijn bewonderenswaard zie
Nieuw Hageveld 't Was fijn, die honderden
frissche, gezonde jongens te zien, sportief,
studieus, natuur- en kunstlievend
Onder den hoogen, op dien van Michel
Angelo ge'inspireerden koepel, zagen we hen
knielen, en ons trof de eenvoud, de deemoed,
de èchtheid van alles. Men zei me „die arme
jongens loopen er in ze komen er als kin
deren en kunnen er later niet meer uit."
Leugens Ik stak mijn licht op bij een der
Profess ren. „Er zijn er bij, waarvan we ter
stond merken die is niet geschikt om te blij
ven, maar er zijn er ook die het pas heel laat
merken. Maar hoe laat ook, wie voelt dat hij
hier niet meer hoort moet gaan. Dat is geen
beroep, het is een roeping." Langzamerhand
gingen onze oogen open, vielen vooroordeelen
als versleten vodden af en dan stond daar
alleen nog het goede wat ze doen, deze men-
Nederland en de staking in Engeland.
De Bond van R. K. Kiesvereenigingen in
Drente en de samenstelling der veencom-
missie.
De motie-Gerhardt tot wederinvoering^
van het 7de leerjaar verworpen in de Twee"1"
de Kamer.
De tocht van de „Norge".
De mandenmakersstaking geëindigd.
De algemeene staking in Engeland. In
dustrie en spoorwegverkeer, behoudens en
kele beperkte diensten, liggen stiL Geen
hervatting der onderhandelingen. Een bood
schap van Baldwin in het Regeeringsblad.
Dreigende kabinetscrisis in België.
V
De invloed der Engelsche staking in
Frankrijk reeds merkbaar.
(Zie verder ook Laatste Nienws),
Barometerstand 9 uur v m.: 758. Stilstand
OPTICIENS FABRIKANTEN
Koningstraat 10 Haarlem.
Licht op: De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 8 03.
Medegedeeld door het Kon Ned Meteoro
logisch Instituut te De BildL
Naar waarnemingen in den morgen van
6 Mei.
Hoogste barometerstand 772.5 m.M. te
Vardoe.
Laagste barometerstand 754.8 m. M. te
Karlsruhe en Skudenaes.
Verwachting van den avond van 6 tot den
avond van 7 Mei:
Meest matige noordelijke tot westelijken
wind, afwisselende bewolking, waarschijnlijk
eenige regen, zeilde temperatuur.
schen, het schoone wat ze voor de mensch
heid behouden en het ideaal, welks fiere, dee
moedige dragers zij aijn.
Nieuw Hageveld is meer dan een Seminarie
het is, voor mij als niet-Katholieke, een vin
ger op de wondeplek, „oneenigheid", een
vingerwijzing naar het ideaal „Eendracht."
In de groote zaal van St. Bavo werd gis
teravond voor de leden v.d. R.K. Volksbond
een concert-avond gegeven door de R.K.
Harmonie „Euphonia" uit Overveen.
Vele leden waren opgekomen doch ook
velen waren weggebleven, waardoor de zaal
voor de helft gevuld was.
Een negental nummers voerde de Harmo
nie, die reeds meerdere lauweren oogstte,
op voortreffelijke wijze uit, onder
leiding van haar directeur den heer
L. W. Lefeber. Hierbij was o.m. het
t Strijdlied van het Alg Ned. Werkliedenver
bond gecomponeerd door Theo Smit, dat
frisch en krachtig ten gehoore werd gebracht,
en hoogst aangenaam aandoet. Het- audito
rium volgde aandachtig hetgeen geboden
werd en daar de muziek niet al te zwaar was,
kan de waardeering onverdeeld zijn. 1
Even na het begin van den avond deelde
de heer van Castricum als voorzitter, nog
eenige bijzonderheden mede, waaruit wij oon.
opmerken dat er 40 nieuwe leden waren aan
geworven. door krachtige propaganda. In
verband met de 35-jarige herdenking van het
Encycliek Rerum Novarum deelde de Voor
zitter mede, dat de viering ervan niet plaat
selijk zal geschieden, doch landelijk en Dio
cesaan, eerstgenoemde in Utrecht door een
groot cpngres en in Amsterdam door het
houden van een groote Demonstratie ea
meeting. Dit zal plaats hebben op 13 Juni e.k.
Er bestaan alsdan plannen om een. boottocht
en een fietstocht te organiseeren terwijl er
per spoor goedkoope reisgelegenheid zal
worden gegeven.
Het voorstel van vijf districts vrijgestelden
is door den Centralen Raad niet aangenomen,
in verband met de groote finantieele bezwarer
welke daaraan verbonden zijn, doch zal een
en ander nog eens nader worden bestudeerd.
Voor de leden van den Volksbond is het dus,
gisteravond een alleszins aangename avond
geweest.
Zaterdag 1 Mei vierde deze vereenigm»
haar 1-jarig bestaan. Voor deze gelegenheid
had de vereeniging voor haar leden en do-,
nateurs en hun dames een feestavond ge
organiseerd. De heer Kessens, voorzitter,
opende den feestavond met een hartelijk
welkomstwoord. Spr. memoreerde hetgeen
reeds in het eerste jaar van het bestaan der
vereeniging gepresteerd is. Dan onthulde de
voorzitter het vaandel der vereeniging. Het
vaandel stelt voor een getrouwe copie van
het insigne van de Ruischvoorn.
Dank werd gebracht aan de heeren P.
de Jonges en J. M. Stoof voor hun werk in
dezen.
Door de dames werd een zilveren lauwer
krans aan het vaandel gehecht.
De heer Mozeman, clubhouder, overhan
digde den voorzitter een bloemstuk. Des
Zondagsmiddags werden de festiviteiten be-,
sloten met een rijtoer.