Binnenlandsch Nieuws.
NIEUWE HAARL. COURANT
Derde Blad
Vrijdag 28 Mei 1926
De internationale parlementaire
hand elsconferentie.
Oneenigheid in de Engelsche
liberale partij.
Een motie van vertrouwen in
de Belgische regeering.
Vit de Fransche Kamer.
De spoorwegramp te München.
De begrafenis der slachtoffers.
Abd el Krim in de Fransche
linies.
De indruk in Spanje.
De vulkanische uitbarsting
in Japan.
Hoe verging de Terschelling 11?
Directeur van het Kon. Ned.
Met. Instituut.
Minister Waszink ongesteld.
STATEN-GENERAAL.
TWEEDE KAMER.
Invaliditeits- en Ouderdoms
wet.
Militair beleid.
EERSTE KAMER.
LUCHTVERKEER.
Noodlanding op Urk.
UIT ONZE OOST.
Een rubber-goedang
afgebrand.
FINANCIËN.
UITLOTINGEN.
Serietrekking 15 Mei.
Serie 677 1158 4888 6342 6762 7951
9800 14391 14907 17375 20889 22403 25809
26946 27131 33452 34052 43069 43625 44443
44464 44884 46140 47200 48408 48657 50736
50825 51435 51497 54520 57012 57191 59751
60482 60826 67199 68967 70526 70583.
Nummertrekking 15 April.
Serie 38075 no. 45 wint f 36.000.
Serie 18635 no. 21 wint f 4800.
S. 9105 no. 6, S. 22206 no. 11, S. 25700 no.
29,
S. 33948 no. 26, S. 62160 no. 7, elk f 480.
WYP—P.
Serie 53780 no. 23 wint f 1200.
S. 558 no. 26, S. 694 no. 37, S. 9105 no. 12.
AMSTERDAMSCH NIEUWS.
Hei drama in de Soendastraal
Het Koninklijk bezoek.
LEGER EN VLOOT.
Bezuiniging.
MARKTNIEUWS.
Coöp. Tuiniers vereeniging
„Gouda en Omstreken".
De koning ontving gistermorgen op het
DUckingham-paleis de afgevaardigden der
internationale parlementaire handelsconfe
rentie. De bezoekers welkom heetend sprak
de koning de hoop uit, dat hun werkzaam
heden voordeelen zullen brengen niet alleen
aan de ter conferentie vertegenwoordigende
landen maar ook aan de wereld in het al
gemeen.
Na het bezoek aan het paleis zaten de
afgevaardigden aan een noenmaal door den
lord major aangeboden.
De „Manchester Guardian" verneemt uit
welingelichte kringen, dat Lord Oxford be
sloten heeft, om als leider der Liberale partij
af te treden, en het blad meent reeds te
weten, dat hij als zijn opvolger Lord Grey
heeft aangewezen.
Heden zal Grey een rede houden in ant
woord op de gisteren gehouden rede van
Lloyd George.
Als besluit der bespreking van de regee-
ringsverklaring heeft de Kamer een motie
van vertrouwen in de regeering aangenomen
met 126 tegen 8 stemmen en één onthou
ding. De 8 tegenstemmers waren 6 leden der
frontpartij en 2 communisten
Het weder bijeenkomen der Kamer was
minder kalm dan verwacht werd, gezien
den stand van den franc en de overgave
van Abd el Krim. De rechterzijde bleek wel
willend gezind ten aanzien der regeering.
maar radicalen en socialisten wilden hun
ontevredenheid uiten over de weigering van
Briand om een onmiddellijke bespreking te
aanvaarden van de financieele maatregelen
er. de kiesrechthervorming. Vooral de so
cialisten protesteerden tegen een verdaging
der interpellaties, waarbij zij de vrees uit
ten dat de bankiers te veel rechten krijgen
en daardoor de leiding der financieele actie.
Briand stond op zijn stuk en stelde de quaes-
tie van vertrouwen, wetende dat vóór de
verdediging niet alleen de rechterzijde zou
stemmen, maar ook een deel der radicalen.
De meerderheid van een honderdtal stem
men, door de regeering verkregen, toont dat
Briand thans een hechten parlementairen
grondslag heeft, maar dit zal niet beletten,
dat er een sterke politieke agitatie zal wor
den ondernomen door de tegenstanders der
aangekondigde financieele plannen, welke
de socialisten als onvoldoende en ondoel
treffend beschouwen, In elk geval leek de
binnenlandsche toestand zeer verbeterd.
Een telegram uit Parijs meldt, dat de
Kamer, nadat Briand de quaestie van ver
trouwen had gesteld met 320 tegen 209
stemmen besloot tot verdaging der interpel
laties nopens den financieelen toestand.
De vraag, wie er schuld heeft aan het
spoorwegongeluk te München, wordt steeds
gecompliceerder. De spoorwegdirectie pro
beert de schuld af te schuiven op den ma
chinist en den stoker van trein 81, die ech
ter halsstarrig volhouden, dat de signalen op
veilig hebben gestaan, wat door de spoor
wegdirectie wordt bestreden.
De machinist is gisteravond op last van
den rcchter-commissaris te München in voor-
loopige hechtenis genomen.
Op 26 baren zijn de slachtoffers van de
treinramp in Ostbahnhof in het doodenhuisje
op het Oosterkerkhof opgesteld.Voortdurend
defileeren duizenden langs de lijken. Een
schaf van bloemen en kransen dekt de ba
ren. Heden heeft de teraardebestelling op
de verschillende kerkhoven plaats,
In den ministerraad gaf Briand een uiteen
zetting van de omstandigheden der capitu
latie van Abd el Krim, die den gemeen-
schappelijken tegenstand der stammen, vah
wie de meesten hun onderwerping aanbo
den aan de Fransche of Spaansche autori
teiten, heeft beëindigd. De raad bracht een
parig hulde aan de samenwerking der re
geeringen van Frankrijk en Spanje en aan
de gemeenschappelijke krachtsinspanning
der béide legers. Hij besloot de Kamer te
vragen, alle financieele interpellaties uit te
stellen en Dinsdag te beginnen met de be
spreking van het wetsontwerp nopens de
districtsgewijze verkiezing, Péret zal binnen
kort de begrooting voor 1927 indienen.
Na afloop van den ministerraad deelde
Briand mede, dat Abd el Krim in de Fran
sche linies is aangekomen en onmiddellijk
naar Taza zal worden doorgezonden.
Abd el Krim en zijn gevolg hebben zich
gisterenmorgen om kwart over vijven aange
meld te Izemaroeën ten N. van Targuist. Zij
werden naar Boered gebracht en zullen he
den te Taza zijn.
De Fransche regeering zal met de Spaan
sche regeering onderzoeken wat er met Abd
el Krim moet gebeuren.
Het bericht der onderwerping van Abd el
Krim heeft te Madrid dadelijk buitengewoon
groote blijdschap gewekt. De redactieburaux
werden dra overstroomd door menschen, die
bevestiging van het bericht wilden hebben.
De vulkaan Tokasji kwam gisteren op
nieuw in werking, waarbij ook lichte aard
schokken werden gevoeld.
Volg ens officieele opgaven bedraagt het
aantal slachtolfers der eerste uitbarsting tot
nu toe 136.
Eerste zitting der comm. van onderzoek op
4 Juni.
Donderdag is op het Dep, van Marine ge
ïnstalleerd de bij beschikking van den Minis
ter van Marine ingestelde commissie van
onderzoek naar de oorzaken van de ramp
aan den motorschoener II van het Loods
wezen in het tweede district op of na 25
November 1925 overkomen. De zittingen van
de commissie die openbaar zijn, zullen wor
den gehouden in de raadszaal van den Raad
voor de Scheepvaart, Oudebrugsteeg 11,
Beursgebouw te Amsterdam,
De commissie verzoekt personen, die in
staat zijn inlichtingen over de ramp te geven
en daartoe door haar wenschen te worden
gehoord, zich op te geven aan het secreta
riaat, Koningskade 27, Den Haag met korte
mededeelingen van de onderwerpen, waar
omtrent zij inlichtingen kunnen geven. De
eerste zitting van de commissie zal worden
gehouden Vrijdag 4 Juni.
Bij K. B. is benoemd tot directeur van het
Kon. Ned. Meteorologische Instituut, dr. C.
Braak.
De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, mr. Waszink, kon Donder
dag wegens ongesteldheid zijn werkzaam
heden aan zijn departement niet verrichten.
Vergadering van Donderdag 27 Mei,
n.m. 1 uur.
Aan de orde zijn de wetsontwerpen Wij
ziging van artikel 20 der Invaliditeitswet;
uitvoering van artikel 4, eerste lid, der
Ouderdomswet 1919 en nadere vaststelling
van de middelen voor de dekking van de
J«t te keeren renten, bedoeld bij de arti
kelen 28 en 37 der Ouderdomswet 1919.
De heer VAN DIJK (R.-K.) heeft bezwaar
tegen de door de Regeering voorgestelde
wijzigingen in de annuïteiten en hij wenscht
deze te laten gelijk ze over 1924 en 1925
^varen, n.l. 1.8 millioen. Dit is in die jaren
geschied zonder, dat de annuiteiten in de
*var zijn geloopen.
De Minister van Financiën, de heer DE
"EER zegt, dat de Regeering door de wet
gemachtïgd is om 's-jaars 21Vi millioen
gulden in' het fonds te storten. Wanneer dit
°ntwerp niet wordt aangenomen blijft die
machtiging; dit ontwerp wijzigt deze en
legt het bedrag vast.
„Bij art. 1 licht de heer VAN DIJK (R.-K.)
iqo amendement toe om het bedrag voor
1926 en volgende jaren te laten op hetzelfde
voor 1924 en 1925 gold, nl. 1.8 millioen.
He vorming van een fonds legt een veel te
j-waren druk op het thans levend geslacht,
"«er zelf maar weinig van zal profiteeren.
De heer VAN VUUREN R.-K. acht
et fondsstelsel ook niet zoo gelukkig maar
et heeft met dit voorstel niets te maken.
e wet schrijft dit stelsel voor en het is
alleen de vraag hoeveel onvermijdelijk
gestort moet worden met 1.8 millioen, maar
dan is het ook uit en zou het bedrag veel
hoger moeten zijn.
Het cijfer van den heer Van Dijk is wil
lekeurig, want die 1.8 millioen zijn oor
spronkelijk bedoeld als administratiekosten.
Van storting was dus geen prake, Spr. wijst
het amendement af.
De heer SNOECK HENKEMANS (C.-H.J
is het geheel met den heer van Vuuren
eens. Het gaat niet aan thans het fonds geen
steun te geven en alleen de administratie
kosten te betalen. Het behoort in het stelsel
dat de Staat bijdraagt en daaraan mag men
zich niet onttrekken.
De heer VAN GIJN (V.-B.) zegt, dat het
niet aangaat te spreken van een geschenk
aan de toekomst. Het tegenwoordig ge
slacht alleen profiteert van hetgeen thans
gestort wordt. Het is dus billijk, dat het
daarvoor betaalt. Misschien is de toekomst
niet eens tevreden over ons, omdat wij al
leen voor den overgangstoestand hebben ge
zorgd en niets hebben gestort voor het
eigenlijke fonds.
,Dc heer OUD (V.-D.) betreurt het, dat de
Minister van Arbeid niet aanwezig is.
(Geroep: Die bestudeert het dossier van
den 13-jarigen tandarts! Gelach.)
Spr. meent, dat de Kamer niet inciden
teel beslissingen nemen moet, die Op de
bespreking van het rapport-van Vuuren
vooruitloopen. Hij gaat mee met het amen-
dement-van Dijk, dat de Regeering ver
plicht het vraagstuk in zijn geheel onder
het oog te zien. Op de beroemde unificatie
wil spr. wachten al gelooft hij niet dat daar
veel van komt. Spr. wil daarom de Regee
ring er min of meer toe dwingen om het
volgend jaar de zaak in haar geheel onder
het oog te zien.
De heer VLIEGEN (S.-D.) acht het voor
deel van het fondsstelsel hierin gelegen, dat
een groot kapitaal in handen der gemeen
schap komt. Zoo heeft het geld meer ideële
waarde dan wanneer het belegd is in effec
ten. Hij is derhalve tegen het amendement
van Dijk, dat hij van destructieven aard
acht. De wet dient uitgevoerd te worden
en de stortingen kunnen niet worden op
geschort.
De heer VAN AALTEN (V.-D.) bestrijdt
de opvatting van den heer Vliegen. Hij acht
diens leer nogal gevaarlijk.
De heer VAN RIJCKEVORSEL R.-K. acht
de discussie wel belangrijk maar onvoor
bereid. Hij hoopt dat spoedig de gelegen
heid zal komen om cte zaak grondig te be
handelen.
De heer DUYS (S.-D.) wenscht alleen op
te komen tegen de leer van den heer Oud,
die het fonds wil afschaffen. Hij wenscht
dit met alle kracht te handhaven, omdat
het de uitvoering der verzekeringswetten
juist in handen brengt van de deelnemers.
De Minister van Financiën, de heer DE
GEER, vindt dat het debat een noodeloo-
zen omvang heeft aangenomen. Het ontwerp
heeft met het principe van het fonds-stel
sel niets te maken. De wet heeft dit aan
vaard en de gevolgen daarvan moeten nu
worden nagekomen. Met dit wetje wordt
niets geprejudiceerd op latere beslissingen
over het beginsel.
Het amendenment-van Dijk gaat eigenlijk
ook buiten de zaak om. De wet geeft aan
een verplichting tot storting van 21 millioen
en de Regeering stelt voor dit te verlagen
nadat de storting twee jaar was stopgezet.
De nieuwste berekeningen hebben die be
dragen vastgesteld. Aanneming van het
amendement zou beteekenen terzijdestel
ling van alle berekeningen. Als het amen
dement wordt aangenomen, moet spr. het
wetsvoorstel intrekken en dan vallen wij
terug op de verplichting van 21 millioen.
Hij ontraadt dus zeer stellig de aanneming.
De heer VAN DIJK (R.-K.) trekt het
amendement in.
Het wetsontwerp wordt goedgekeurd,
MIDDELEN VAN VERVOER.
Aan de orde is het wetsontwerp tot wij
ziging van de wet van 23 Aprii 1880 betref
fende de openbare middelen van verveer
met uitzondering der spoorwegdiensten
(autobussen-wet).
De heer VAN AALTEN (V.-D.) ziet meer
een poging tot beperking dan tot regeling
van het autobus-verkeer, in dit wetje. Als
een tram geduchte concurrentie zou gaan
ondervinden, wil men de bus tegenhouden.
Het is dus niet een verkeersbelang maar een
financieel belang dat hier vooropgesteld
wordt.
De bevoegdheden van de verschillende
autoriteiten loopen in elkaar, zoodat spr.
een verwarring vreest. De gemeente houde
het recht om autobussen op hun gebied toe
te laten naast het recht van Gedeputeerde
Staten om concessies te geven. Spr. ge
voelt niet veel voor dit ontwerp.
De heer VAN BRAAMBEEK S.-D. acht
oplossing van het verkeersvraagstuk ge-
wenscht omdat er een chaos pleegt te ont
staan, Het komt voor dat een autobus het
vervoer van een tram overneemt maar niet
het goederenvervoer. Dat maakt den toe
stand van de tram onhoudbaar. Spr. ver
heugt zich dus, over een regeling van het
verkeer, maar het wetje staat hem niet
aan, omdat het maar een deel der mate
rie omvat, o.a. het vrachtautoverkeer on
gemoeid laat.
In het ontwerp ontbreken bepalingen
omtrent schadeverzekering arbeidsvoor
waarden van het personeel. De Kroon
houdt zich de bepaling daarvan voor. De
keuring van het materieel wordt aan de
provincies overgelaten, waardoor dus geen
uniformiteit zal ontstaan. Reeds nu ont
breekt die uniformiteit al.
Met dit wetje is het vraagstuk niet uit
geput en spr. hoopt dat de Minister zijn
aandacht daaraan zal blijven wijden en
vooral zal streven naar instelling van cen
traal toezicht en centrale keuring.
De heer KRIJGER C.-H. acht dit ont
werp een eerste stap in de goede richting,
wijl het busverkeer nooit geheel trein en
tram zal kunnen vervangen. Het is dus
noodig een regeling te treffen en spr. acht
dit ontwerp dus juist. Verschillende inlich
tingen vraagt spr. nog ten aanzien van de
te nemen maatregelen.
De heer MARCHANT V.-D, wijst er op
dat de gemeenten vrij blijven om bepalin
gen te maken of het verkeer juist bevorde
ren. Spr. vraagt den Minister in de wet
op te nemen dat de gemeenten de bevoegd
heid houden het eindpunt van een inter
communale buslijn aan den rand der ge
meente te laten, ook al geven Gedep. Sta
ten een concessie. Op dit punt wenscht hij
de bevoegdheid der gemeente veilig te
stellen.
De heer DUYMAER VAN TWIST A.-R.
wijst er op, dat op de smalle wegen de
autobussen dikwijls driekwart van den weg
in beslag nemen. Zal het, vraagt hij, moge
lijk zijn bepalingen te stellen omtrent de
breedte van de bussen?
De heer VAN DER WAERDEN S.-D. ei-
teert uit het Engelsche rapport over de
bussen-kwestie, waaruit blijkt dat men daar
ook regelingen treft om de chaos te voor
komen, Goede besteding van kapitalen is
noodzakelijk en het gaat dus niet aan elke
wilde concurrent toe te laten. Alle voor
waarden die aan de tram gesteld zijn, moe
ten ook aan de bussen gesteld worden. In
zake het toelaten van intercommunale lij
nen is spr. voor verplichting van gemeen
ten om deze toe te laten.
De heer SCHAPER S.-D. wenscht veilig
heidsmaatregelen voor het verkeer, zoowel
als voor de passagiers. Hij wenscht niet
te veel macht voor de gemeenten om in
tercommunale lijnen onmogelijk te maken
door ze niet verder toe te laten dan tot
den rand der gemeente.
De Minister van Waterstaat, de heer v.
d. VEGTE, meent dat de bus een belang
rijke plaats in 't openbare leven heeft ver
overd. Ze heeft een plaats en moet die
houden, maar zij moet niet met groote ver-
keersbelangen in botsing komen.
Een concessiestelsel is noodig, omdat ie
der een autobusdienst kan beginnen. Het
provincie-gewijze verleening behoeft niet
tot gemis van uniformiteit te leiden. Spr.
zal gaarne algemeene voorschriften geven.
Gedeputeerde Staten geven vergunning
voor de autobus. Dat is het uitgangspunt
van de wet. De gemeentebesturen houden
hun autonomie om bepalingen te maken die
zij noodig achten. Zijn die bepalingen in
strijd met het algemeen belang dan kunnen
zij door het hooger gezag worden vernie
tigd, Een internationale lijn moet aanslui
ten bij een communale lijn en als dit niet
het geval is, acht spr. dat in strijd met het
gemeentebelang.
Het is voor het goederenvervoer per au
to nog niet mogelijk een regeling te treffen.
Misschien blijkt dit later noodig en mogelijk.
Bepalingen omtrent schadeverzekering wa
re wellicht gewenscht, maar spr. heeft het
ontwerp zóó gevonden en wil het niet wij
zigen. Keuringskosten zullen niet hoog wor
den, want het moet niet de bedoeling blij
ken dat men de bussen wil tegenwerken,
Bij art. Ibis vraagt de heer VAN VOORST
TOT VOORST R.-K., waarom in de wet
geen voorwaarden voor het in werking
brengen van een autobusdienst zijn opge
nomen. De concurrentie bv. bevordert het
snel rijden en veroorzaakt ongelukken. De
autobussen zijn een zegen voor het land.
De MINISTER gelooft dat bij aanvragen
in de practijk nooit moeilijkheden zijn
voortgekomen.
Bij art. 4 verdedigt de heer v. BRAAM
BEEK het door hem hierop ingediende
amendement, dat beoogt meerdere veilig
heid voor de passagiers, o.m. door arbeids
bescherming der chauffeurs.
De heer SASSE v. YSSELT R.-K. juicht
het amendement toe; strenge eischen voor
de chauffeurs zijn wel gewenscht. Spr. zou
een redactiewijziging willen aanbevelen.
De MINISTER heeft geen principieele
bezwaren; spr. kan de amendementen niet
ontraden. Komen ze tot stand, dan zal in
derdaad een redactiewijziging gewenscht
zijn.
De heer v. BRAAMBEEK gaat hierin met
den Minister mede.
Flet amendement wordt z. h. st. aange
nomen.
Een redactiewijziging van art. 5, diens
volgens door den MINISTER voorgesteld,
wordt z. h, s. aangenomen; eveneens de
invoeging van een nieuw artikel 3bis.
Bij art, 6 verdedigt de heer VAN BRAAM
BEEK een amendement, nader regelende
het toezicht op de autobussen, door mede
ambtenaren van spoor- en verkeersinspec-
tie daartoe aan te wijzen.
De heer v. SASSE v. YSSELT R.-K. ont
wikkelt zijn bezwaren tegen dit amende
ment.
De "MINISTER kan zich met het amende
ment vereenigen.
De heer v .BRAAMBEEK repliceert, de
provinciale inspectie tevens in te lasschen,
ter tegemoetkoming aan de bezwaren van
den heer v. Sasse v. Ysselt.
Het amendement wordt z. h. s. aange
nomen.
Nadat op voorstel van den heer VAN
AALTEN en den MINISTER nog eenige
redactiewijzigingen zijn aangebracht, en z.
h. s. aangenomen, wordt het ontwerp z. h.
s. aangenomen.
LUCHTVAARTWET.
De algemeene beraadslagingen worden
geopend en gesloten.
De VOORZITTER schorst te 125 •«- de
vergadering tot des avonds half negen.
Avondvergadering.
Buitengewoon belangrijk konden de rede
voeringen van de woordvoerders der ver
schillende partijen over hét militair regee-
ringsbeleid niet zijn. Men was in afwachting
van minister Lambooy's plannen en ging dus
(behoudens 's ministers voorganger) voorna
melijk op informatie uit. Hoe denkt de mi
nister hierover, wat wil de minister daar
mee, hoe stelt hij zich deze of gene re
organisatie voor?, aldus gingen de meeste
sprekers op kondschap uit
De militaire leider van de anti-revolution-
naire partij, de oud-minister Van Dijk. heeft
den socialisten, die steeds ontkennen, dat er
op militair terrein bezuinigd zou1 zijn, de
juiste cijfers nog eens voorgehouden; ont
daan van de uitgaven voor pensioenen (die
sinds 1921 zeer belangrijk zijn gestegen) zijn
de werkeliik-militaire uitgaven sterk gedaald
van 74 millioen in 1921 tot 46 millioen in
1925. Daarmee is de bewering van „veilig
stelling" van Oorlog, tegen bezuiniging naar
het rijk der legenden verwezen.
Belangrijk in de rede van den heer Van
Dijk was de waarschuwing aan het adres
van minister Lambooy: er op wijzende, dat
het den socialisten om ontwapening te doen
is. waartoe o. a. voortdurend op de Oorlogs-
begrooting wordt beknibbeld, zei de voor
ganger van minister Lambooy tot zijn op
volger, dat op het oogenblik waarop deze
den steun van de socialisten zou deelachtig
worden, anderen (dus de anti-revolutionai
ren) hem waarschijnlijk hun steun zouden
onthouden.
Tegen half twaalf kwam de Minister van
Oorlog aan het woord.
De MINISTER VAN OORLOG, de heer
LAMBOOY. behandelt de detailputen. Men
had een nota met spr.'s plannen verwacht,
maar de belangrijkste zaken komen niet an
ders dan door wetgeving aan de orde. Spr.
kan dus verklaren, dat hij de regeerings-
vcrklaring onderschrijft, al zal de „gewel
dige" bezuiniging op het vestingstelsel niet
heel groot zijn. Er wordt voortgegaan met
zooveel mogelijk troepen gaandeweg ge
reed te maken om in rechtstreeksch ver
band met het mobiele leger te werken. Aan
oud geschut zullen niet te veel kosten
wordep besteed.
Particuliere aanmaak van munitie zal spr.
steunen, niet door. subsidie, maar door die
te betrekken in de oorlogsindustrie. Het is
de plicht der regeering. te zorgen, dat Ne
derland zooveel mogelijk in staat is zichzelf
te helpen, als de nood aan den man komt.
Intusschen moet de kwestie worden uitge
vochten. Zoolang dat niet gebeurd is, moe
ten wij ons zelf helpen. Bezuiniging is goed,
maar niet op aanschaffing van oorlogstuig.
Spr. wil de vier millioen op de begrooting
houden, om gaandeweg de uitrusting van
het leger in orde te brengen. Ons leger is
met duur, vergeleken bij dat in andere lan-
oen. Tijdens MacDonaïd werd tweemaal
zooveel per hoofd aan defensie uitgegeven
als in ons land. De voorstellingen van den
heer Ter Laan omtrent bezuinigingen, acht
spr. niet juist. Op tal van punten is gedaar
wat mogelijk was.
De kwestie van de hooge bevelvoering
is nog niet geheel opgelost. De versobering
is niet van spr. uitgegaan. De geschiedenis
leert, dat de opperbevelhebber het veldle
ger moet commandeeren, Spr. wijst op
Joffre, op de Belgische organisatie, waar
het zóó was.
Het dualistisch stelsel gaf altijd aanleiding
tot wrijving. Het gcheele leger in actie ge
zet, is niet alleen het veldleger, maar alles
werkt samen, en dan moet er eén koetsier
op den bok zitten.
Voortgaande, zegt spr., dat het de be
doeling is de functie van chef van den gene
ralen staf zooveel mogelijk zelfstandig te
houden, in vredestijd althans, maar om in
oorlogstijd den commandant van het veld
leger tot opperbevelhebber te benoemen en
den chef van den generalen staf als chef
van den algemeenen staf te zijner beschik
king te stellen. Beslissende besprekingen
hebben echter nog niet plaats gehad. De
functie van den sous-chef van den generalen
staf is in vredestijd 't doorgangsbureau naar
den chef van den generalen staf. Er zijn
hier 13 generaals, maar in België 64, 200
hoofdofficieren tegen 670 in België, 1500
beroepsofficieren tegen 5400 in België.
Een commandant van de vesting Holland
is noodeloos, want hij maakt do leiding
topzwaar.
De organisatie van de infanterie. Spr. is
voornemens om deze te herzien; de oplei
dingscompagnie als administratieve een
heid wil spr. opheffen. Administratief kader
v. -rdt overcompleet; instructief kader ech
te niet. Inmiddels zal ook dit punt door een
deskundige commissie worden onderzocht.
De geneeskundige dienst heeft spr. volle
aandacht. Opheffing van hospitalen ligt in
de bedoeling, o. a. te Harderwijk en Venlo
Het vraagstuk van de luchtstrijdkrachten
zal binnen afzienbaren tijd worden opgelost.
De Gymnastiek- en Sportschool zal spr.
opheffen, omdat die veel te kostbaar is.
Een aanvullingscursus, het liefst te Breda,
wil spr. graag hebben. De afvloeiing in het
leger geschiedde voorzichtig. Het is spr.
bedoeling om gaandeweg een grooter aantal
officieren te krijgen, die 5, 6 jaar hebben
gediend. Dat wil hij bereiken door 't capi-
tulantenstelsel. Echter is voorzichtigheid
daarbij gewenscht, omdat burger-betrek
kingen niet zoo gemakkelijk zijn te krijgen.
De pensioenlast zal aanmerkelijk worden
verlicht. De academie zal worden gebruikt
voor dien aanvullingscursus. Spr. kiest pas
als de jongelui aanstaand verlof-officier zijn.
Daardoor wordt de keuze zekerder.
De kwestie der bevordering heeft spr.
instemming niet; de promotie is te traag ge
worden, vooral voor de onderofficieren. Dat
punt is in overweging, waarbij meer reke
ning wordt gehouden met de oorlogs
behoefte. Behoefte aan hoogere onder
officieren is er niet en herziening der op-
opleiding heeft dus weinig zin.
De rechtspositie der onderofficieren kan
pas geregeld worden als de organisatie
definitief is geworden. Een regeling voor
het beroep is gemaakt; het beroep is als de
regeling van de bezwaarschriften voor de
officieren. Inzake het vooroefenings-insti-
tuut zegt spr., dat spoedig bij de wijziging
der dienstplichtwet gelegenheid zal bestaan
daarover te spreken. De kosten der demon
teering zal spr. trachten te verminderen.
Aan de Standaard-artikelen voelt spr.
zich stellig niet gebonden. Zoo sterke ver
mindering van het beroepskader als daar
in bepleit is, kan spr. stellig niet aanvaar
den. De opleiding van een geheele lichting
te leggen in handen van een lichting van
één jaar ouder, acht spr. zeer onjuist.
De organisatie der cavalerie houdt spr.
ook bezig. Er is al beduidende verbetering
ingetreden en spr. ziet geen noodzaak voor
belangrijke wijzigingen.
Aan de fronten van de vesting Holland,
als hindernissen, hecht sor. veel waarde,
evenals aan de inundatie. Spr, wil die niet
missen, 'n Ontwerp voor de classificatie van
vestingen is in voorbereiding; herziening der
kringenwet is in overweging.
Vermindering van het contingent is niet
mogelijk, onder de huidige omstandigheden.
In België is het tweemaal zoo groot als bij
ons.
De oorlogsorganisatie van de infanterie
zal spr. nog trachten op te lossen.
Het aantal kolonels bij den generalen staf
is va 1 op 2 gebracht, hetgeen spr. noodig
acht.
Reorganisatie van de commissie voor de
dienstweigering ligt niet in de bedoelng; de
commssie diet zeer degelijk werk. Bij de be
handeling der zaken zal spr. trachten spoed
te doen betrachten.
Spr, bsireurt de critiek op de manoeuvres.
BEGROOTING VAN WATERSTAAT
BEGROOTING VAN ARBEID, HANDEL
EN NIJVERHEID.
Het gaat in de Eerste Kamer met de
Begrooting van Waterstaat met horten
en stooten. Nadat Woensdag in den na
middag de heer H. Polak de besprekingen
had ingeleid met een breedvoerige beschou
wing over het vergaan van de Terschelling
II, waarbij de vraag werd gesteld, of de Raad
voor de Scheepvaart wel behoorlijk had
gehandeld door zich aan een onderzoek van
de ramp te onttrekken, wegens onbevoegd
heid, is Donderdagmorgen de gedachten-
wisseling voortgezet. Maar weer werd z:j
geschorst op grond van de omstandigheid,
dat minister Van de Vegte in de Tweede
Kamer cm één uur in de Kamer moest zijn.
Maar de heeren, die Donderdagmorgen het
woord voerden hadden ook heel wat op
het hart. De eerste spreker, de heer
Smeenge, beloofde wel, dat hij kort zou zijn,
maar wij weten wat zulks in den mond
van een Volksvertegenwoordiger beteekent
en als mr. Smeenge het heeft over verbete
ring van onze waterwegen het kanaal
GroningenLemmer, het kanaal naar
Twente, of over de ontwatering van het
waterschap Vollenhoven dan kan hij niet
beknopt zijn. Hij heeft dan ook met groote
warmte over al die onderwerpen gesproken
en speciaal het opgenomen voor het water
schap. Maar minister Van der Vegte ',s als
oud-Gedeputeerde van Overijsel zeker niet
minder van die materie op de hoogte en we
kunnen dus met belangstelling diens ant
woord daaromtrent tegemoet zien.
De heer Moltmaker, de tweede spreker
van den echtend, had het, natuurlijk, over
de spoorwegen, en menig spoorwegbelang
passeerde de revue. Hij heeft daarbij ge
waarschuwd tegen de neiging tot inkrimping
van den Zondagsdienst, en integendeel voor
uitbreiding gepleit. Aan de inkrimping heeft
het personeel niet veel het moét toch
op post zijn en het publiek, dat nu een
maal den Zondag voor ontspanning wil ge
bruiken, wordt er noodeloos door geplaagd.
De staking bij de maatschappij Zutphen
Emmerik heeft hem ampel stof voor spreken
geschonken. Als wij hem hooren, zouden wij
moeten gelooven, dat de directie hoogst
onrechtvaardig tegenover haar personeel
handelt en zij zou door den Staat bestraft
moeten wórden met inhouding van het
subsidie. Maar wij gevoelen iets voor het
hoor en wederhoor en zullen dus het ant
woord des ministers afwachten.
De besprekingen over de begrooting van
Arbeid, Handel en Nijverheid werden door
den. heer Van der Lande geopend met een
rede over de internationale conferenties
betreffende sociale wetgeving. De grond
toon van de rede was een waarschuwing
niet overijld tot ratificeering van allerlei
vérstrekkende maatregelen over te gaan
zonder zekerheid, dat de andere landen
zulks ook doen, omdat we ons dan bloot
stellen aan moordende concurrentie van lan
den, die door hun arbeidswetgeving goed-
kooper kunnen werken. Nu, dat was minis
ter Slotemaker de Bruine vrijwel met den
spreker eens: wij mogen niet ratificeeren
wat wij zelf nog niet in onze wetgeving
hebben opgenomen, daar wij anders in
slechter conditie komen.
Een belangrijke rede is gehouden door den
heer Wibaut, die o.a. als voorstander van
goede arbeiderswoningen de zeer gewaagde
stelling poneerde, dat als een valiede werk
man met geregeld loon niet de huur van een
behoorlijke woning kan betalen, de Staat
door bijslag aan den bouwer het mogelijk
moet maken de woning door lager huurprijs
ter beschikking van den arbeider te stellen.
De heer Wibaut lichtte die stelling toe,
maar minister Slotemaker zeide, dat dit dan
neerkwam op een loonsverhooging uit de
openbare kas, dat dus de vraag kon gesteld
worden, waarom niet voor andere verbruiks-
zalcen hetzelfde stelsel zou worden aanvaard
terwijl bovendien „behoorlijke woning" nog
niet eens een vaststaand begrip is. Dit was
wel het belangwekkendste deel van de rede
des ministers, die zich intusschen ook de
andere bestrijders met een kort woord be
hoorlijk van het lijf wist te houden. Op een
zeer uitvoerige en geen nieuws bevattende
maidenspeech van den heer Danz, o. a. ten
gunste van een nieuwe wettelijke regeling
van de werkloosheidsverzekering, heeft hij
kortweg geantwoord, dat dit nu bij hem niet
aan de orde is, dat hij nu in de eerste
plaats een onderzoek naar de economische
gevolgen van de invoering der Ziektewet wil
instellen, die wet dan willen invoeren en in
tusschen wil trachten unificatie der sociale
verzekeringen tot stand te brengen.
De militaire vliegtuigen W. 59 en W. 70
hebben Woensdagmiddag om kwart voor drie
een noodlanding gedaan te Urk. Van de W.
70 was een klepveer van de machine ge
broken.
Om kwart voor vier was de reparatie ge
schied en vertrok men weer naar De Mok.
De schade ongeveer 4 ton.
De Rubber-Goedang van het Soerbaja
Veem brandde, volgens een bericht van
Aneta geheel af. De schade bedraagt onge
veer vier ton. Verzekering dekt de schade.
HOLLANDSCHE GRONDKREDIET-
BANK VAN 1904.
S. 18635 no. 27. S. 25700 no. 46, S. 28975
no. 240, S. 38368 no. 21, S 43706 no 14,
S. 49753 no. 33 en S. 71658 no. 9 elk f 240.
Serie 314 no. 120, Serie 558 no. 4,10,20 en
33, Serie 694 no. 34, Serie 2374 no. 50, Serie
18155 no. 13, Serie 20348 no. 48, Serie 22206
no. 9 en 32. Serie 25700 no. 39, Serie 33948
no. 41, Serie 34101 no.47, Serie 35828 no. 17,
Serie 36519 no. 28, Serie 39641 no. 37, Serie
41112 no. 2 en 10, Serie 49381 no. 3, 20,34 en
38, Serie 50506 no. 7, Serie 53780 no. 20 en
38, Serie 54418 no. 6, Serie 56853 no. 54418
no. 6, Serie 56853 no. 16 en 33, Serie 57430
no.9, Serie 62160 no. 28, Serie 62406 no. 4,
Serie 63011 no.32, Serie 63155 no. 18 en 45,
Serie 66125 no. 11 en 39, Serie 71658 no, 14,,
20 ea 34 winnen elk f 120.
Nog geen klaarheid.
Omtrent het gebeurde in de Soendastraal
wordt vernomen, dat de toestand van het
slachtoffer iets verbeterd is
Zoowel de zoon, die zich in verzekerde
bewaring bevindt, als de overige familie
leden hebben nog geen verklaringen afge
legd, waaruit met zekerheid valt af te lei
den wat zich in de woning van D. Dinsdag»
avond heeft afgespeeld.
Met betrekking tot het a.s. bezoek van
H.M. de Koningin aan deze gemeente is het
volgende programma vastgesteld:
Zaterdag 29 Mei: 5.21 uur n.m. Aankomst
aan het Centraal Station. Eere-escorte van
de cavalerie naar den dam; 6 uur n.m. Au
diëntie van militairen.
Zondag 30 Mei: Voormiddag Kerkgang.
24 uur n.m. Rijtoer met bezoek aan het
Aquarium.
Maandag 31 Mei: 10 uur v.m. Audiëntie,
i 1.4512 45 Rijtoer; 4.30 uur n.m. Ontvangst
van Ged. Staten; 5.30 uur n.m. Ontvangst
van den Gemeenteraad.
Dinsdag 1 Juni: 10 uur v.m. Audiëntie)
2.154.15 Rijtoer met een bezoek aan de
Vereeniging voor Kinderbewaarplaatsen in
de Vinkenstraat 39; 9 uur n.m. Soirée.
Woensdag 2 Juni: 1 uur n.m. Uitrijden
naar De Ruyterkade om een boottocht te
maken naar Velsen; 6 uur n.m Terug ten
Paleize.
Donderdag 3 Juni: 1011.45 uur. Rijtoer.
Bezoek aan het gebouw van de Joodsche
Invalide; 1.50 uur n.m. Rijtoer met bezoeh
aan de Conferentie voor inwendige zen
ding, Keizersgracht 676 en aan de School
voor Maatschappelijk Werk, Pieter de
Koochstraat 78; 8 uur n.m. Bezoek aan den
Stadsschouwburg. Opvoering van „De def
tige straat."
Vrijdag 4 Juni: 9.50 uur v.m. Uitrijden
naar het Centraal Station; 10.06 uur v.m.
Vertrek uit Amsterdam.
Volgens een te verwachten legerorder
wordt met ingang van 1 Juni de inspecteur
der infanterie, onder dankbetuiging voor de
in deze functie bewezen diensten, ontheven
van het toezicht op de tuchtklasse en wordt
met dit toezicht belast de commandant der
politietroepen.
AMSTERDAM, 27 Mei. Aardappelen.
(Bericht v/d. mak. Jac. Knoop.) Zeeuwsche
Bonte f 66.50, id. Blauwe f 6f 6.50, id.
Eigenheimers f 3.253.50, id. Bravo's f 5
5.20, id. Industries f 4.654.75, id. Roode
Star f 4.904.50, Friesche Roodbonten f 5.25
5.50, id. Roodstar f 4.304.40 p. hl. Noord
Hollandsche Muizen f 25, id. id. kleine Mui
zen f 20 per 100 kg. Zeeuwsche blauwe Poters
f 1.75, id. bonte Poters f 1.75 p. hl. Zomer
Malta-aardappelen f 1717.50 per 100 kg.
AMSTERDAM, 27 Mei. (Noteering v/h.
Veilingsbureau De Jong Koene.) Aard
beien f 0.230.28 per doosje, id. f 0.60—0.80
bessen f 1.101.30, druiven f 11.25 per
pond, perziken I f 0.190,26 idem II f 0,12
0.18 per stuk, asperges dik wit f 0,600.70,
dun wit f 0.230.34, dik blauw f 0,330.40,
dun blauw f 0.18—0.21 per bos, spercieboo-
nen f 1.401.60, tuinboonen f 0.200.22,
peulen f 0.300.38, tomaten f 0.600.70
per kg., peen f 2234, raberber f 1830,
raapstele f 57, dunne prei f 3—4.20, sel
derij f 2430, peterselie f 6—14 per 100 bos,
bloemkool extra f 4050, idem I f 3036,
idem II f 1824, komkommers geel I f 22
27, idem II f 1518 per 100 stuks, spina
zie f 1015, postelein f 14—20, nieuwe aard
appelen f 2024 p. 100 kg., sla f 2.505.60,
idem II f 1.502.30 per 100 krop.
Bloemen. Hadley f 812, Columbia f 69,
ophelia f 47.50, golden ophelia f 58.50,
verschure f 68.50, sunburst f 3.505, kei
zerin f 35, violieren f 814, am' anjers
f 813, lathyrus f 11.60, pyrethrum f 1.20
1.50, papavers f 1.503, anemonen caen
f 0.601.10, irissen f 12.20, pioenen d 1.50
3.50, callas f 2534 per 100 stuks, lelies
f 1923 per 100 kelk, snijgroen f 5.5013
per 100 rank.
Potplanten. Hortensia's groot f 1.803.20,
klein f 0.601.15, coleus f 0.350.45, tra-
descantia's f 0.25—0.32, cineraria's f 0.30
0.48, primulaard f 0.320.42. paul crampel
f 0.19—0.27, jean me clare f 0.250.28, run-
bin f 0.240.28, pultatums tood f 0.27—0.30,
idem rose f 0.25—0.28, spirea's f 0.380.45,
adrianthums f 0.150.17, plumosa's f 0.09—
0.13, varens f 0.070.10 per stuk.
DELFT, 27 Mei. 3960 kg. Prijs f 1.90—
2.22V2 per kg. Handel traag.
ELST (Bet.) 26 Mei. Fruitveüing V.V.O.B.
Aardbeien 1ste soort 1.802, 2de soort 65—
1.40, Kruisbessen 2426 ct. per kg.
GOUDA, 27 Mei. Kaas. Ter markt waren
360 partijen. Prijzen 1ste soort f 5255, 2e
soort f 4651, rijksmerk le soort f 5458,
2e soort f 4853, zware f 60. Handel matig.
HOORN, 27 Mei. Kaas. Aangevoerd 16
stapels fabriekskaas f 45 25 ct., boeren
kaas f 50, 1 st. fabriekscommissie f 44, 7 st.
boerencommissie f 44, totaal 49 stapels, we
gende 41.199 kg. Handel vlug.
NORG, 26 Mei. Paarden. Op de markt
waren aangevoerd 1300 stuks. Luxe paarden
f 550650, voljarige paarden f 200400,
twenters f 157300, entërs f 100220, veu-.
lens f 35—50, voor de slachtbank f 75225
HOOFDDORP, 27 Mei. Granen. Tarwe
oude f 16.5017.50; tarwe voer f 1516;
rogge f 9.5010.50; gerst chavelier f 10.50
11.50; haver f 10.5011.50; witte dui-
veboonen f 1416.50; paardeboonen f 11
12; groene erwten f 1114.50; karwijzaad
f 2526; blauwmaanzaad f 6872; kanarie-
zaad f 15.50—16.50 per 100 Kg.
MIDDELBURG, 27 Mei. (Bericht van
Bosman Van Goozen). Granen. Ter
graanmarkt was geen aanvoer, zoodat geen
noteering kon worden opgemaakt.
SCHAGEN, 27 Mei. Eieren (Veiling)
Aanvoer 50.544 kipeieren, bruin f 55.40,
wit f 4.705.20 per 100 stuks, ongewogen,
bruin (30—33 kg) f 5.20—5.50, wit (25—28
kg) f 4.80—4.90, 28—30 kg) f 4.90—5.20,
(30—33 kg) f 5.20—5.40.
BARNEVELD, 27 Mei. Pluimvee. Tamme
eenden f 1.252 jonge hanen f 0.701.75
oude idem f 1.50—2 jonge hennen f 23
oude kippen f 12.50 tamme duiven f 0.3
0.35 tamme konijnen f 12.25, alles per
stuk. Aanvoer 13.000 stuks. Handel vlug.
Eieren f 5.506.50 per 100 stuks. Aanvoer
1.100.000 stuks. Handel vlug.
BOVENKARSPEL (Station), 27 Mei.
Aangevoerd 39 baal aardappelen, schotse
f89, kleine f 67 per baal 645 stuks
bloemkool, le s. f 16.8025.80 2e s. f9.70
15.70 3e s. f 3.90—5.40 per 100 stuks
49.500 stuks meirapen, f 15.3020.70 per
100 0 stuks.
GOUDA, 27 Mei. Eierenveiling. Coöpera
tieve Tuiniersvereeniging „Gouda en Om
streken". Kippeneieren 5.306.10, idem
klein 4.90, per 100 stuks
